Peirsma.qxd :24 Pagina 1 CRANIO-SACRAALTHERAPIE

Transcriptie

1 Peirsma.qxd :24 Pagina 1 CRANIO-SACRAALTHERAPIE

2 Peirsma.qxd :24 Pagina 2

3 Peirsma.qxd :24 Pagina 3 Etienne Peirsman / Marijke Baken CRANIO-SACRAAL- THERAPIE VOOR EN DOOR IEDEREEN Tweede druk UITGEVERIJ ANKH-HERMES BV DEVENTER

4 Peirsma.qxd :24 Pagina 4 Eerste druk 2003 Tweede druk 2004 Illustratieverantwoording Pagina 18, 20, 23, 27 en 28: L.L.Kirchman, Anatomie en Fysiologie van de mens, Elsevier Gezondheidszorg, Maarssen Pagina 35, 36 en 38: Leon Chaitow, Cranial Manipulation, Theory and Practice, Churchill Livingstone, Edingburgh Foto s: Neeto Peirsman Tekeningen: Jeanet Willems CIP-gegevens ISBN: NUR: 861 Trefwoord: cranio-sacraaltherapie 2003, Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer Uit deze uitgave mag uitsluitend iets verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, opnamen, of op welke andere wijze ook, hetzij chemisch, elektronisch of mechanisch, na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Any part of this book may only be reproduced, stored in a retrieval system and/or transmitted in any form, by print, photoprint, microfilm, recording, or other means, chemical, electronic or mechanical, with the written permission of the publisher.

5 Peirsma.qxd :24 Pagina 5 Inhoud Ten geleide 7 Voorwoord 11 Beknopte geschiedenis van de cranio-sacraaltherapie 15 Het verhaal van ons lichaam in een notendop 19 Het cranio-sacrale systeem 27 Het embryologisch begin 27 De samenhang met het zenuwstelsel 30 Bescherming van het zenuwstelsel 30 Ontstaan van de hersenvliezen 34 De werking van het cranio-sacrale systeem 36 Invloeden van het cranio-sacrale systeem 40 Contra-indicaties 42 Behandeling en training 45 Basiscursus 49 Inleiding 49 SESSIE 1: middenrif + heiligbeen 52 SESSIE 2: het cranio-sacrale ritme (schouders) 60 SESSIE 3: bekkenbodem 64 SESSIE 4: thoracic inlet + hyoïd 73 SESSIE 5: atlas-occiput 79 SESSIE 6: falx + tent 82 schouders + atlas-occiput 82 losmaken van de onderkaak (TMJ) 84 het voorhoofd (frontal) 85 de wandbeenderen (parietal) 87 het sfenoïd (wiggebeen) 88 de oren/slaapbeenderen (temporal) 90 Sessie-einde 92 Het stil-punt-potentieel 93 5

6 Peirsma.qxd :24 Pagina 6 Hoe ziet een sessie eruit? 97 Het lichaam als wegwijzer 99 Cranio-sacraal creëert intelligentie 105 The Belgian Cranio-Sacral and Meditation Society 109 Opleiding 111 Literatuur 115 Over de auteurs 117 Adressen 119 6

7 Peirsma.qxd :24 Pagina 7 Ten geleide In dit leven ben ik meerdere keren in de aanwezigheid geweest van de waarheid. Vaak ongrijpbaar, soms net buiten bereik en soms vibrerend in elke cel. Dit is steeds mijn hunkering en passie geweest die uit een laag in mijn wezen naar boven welde steeds opnieuw als een aanwezigheid, mysterieus, majestueus maar nooit vatbaar. Ik ben dus steeds op zoek geweest naar mijn geboorterecht. Sinds ik het cranio-sacrale systeem bij mezelf en bij anderen heb gevoeld is het leven veel eenvoudiger geworden. Ik ga zo makkelijk mogelijk zitten, niets hoeft gezegd te worden, doe de ogen dicht en leg mijn handen op een lichaam op zo n manier alsof het hart in elke cel aangeraakt wordt. Iedere aanraking geeft me weer de zekerheid dat ik de ander mee kan nemen naar zijn of haar eigen goddelijkheid. Het klinkt zoals het niet moet klinken maar er zijn geen andere woorden voor. De diepste drijfveer die uit deze connectie komt is niet de mijne. Mijn hart klopt niet omdat ik dat wil maar omdat het iets te geven en iets te ontvangen heeft. Het is mijn passie geworden, het enige wat mij bezighoudt, om dit met je te delen. Hoe meer mijn reis zich naar binnen richt, des te makkelijker het wordt om je mee te nemen, want dit is ook jouw werkelijkheid. Laat niemand je vertellen dat je niet kunt voelen en dat je dit werk niet kunt doen. Laat je niet misleiden door de term therapie, het is vaak een woord dat je op een niveau onder dat van de therapeut zet. Dit werk gaat over het terugvinden van ruimte en energie. Het gaat over jouw waarheid en het terugvinden van wat al aanwezig is in jezelf en de ander. Dit werk gaat over een uniek wezen met unieke kwaliteiten, jij zelf. Als ik het kan, dan kun jij dat zeker. In dit boek wordt uitgelegd wat cranio-sacraaltherapie is en hoe je deze methode kunt leren. Het is een verslag van de eigenlijke lessen tijdens welke veel van de 7

8 Peirsma.qxd :24 Pagina 8 instructie gegeven wordt wanneer je met gesloten ogen aan het voelen bent wat nu eigenlijk bedoeld wordt. Maar een boek lezen doe je met je hersenen. Onze opdracht was om een multidimensionaal beeld op papier en in woorden weer te geven. Wat niet in woorden gevat kan worden zal door de foto s tot je komen. Zij laten je de eenvoud en de stilte zien die eigen zijn aan dit werk. Ze zullen je ook de hunkering en de voldoening geven die deze methode opwekt bij elke cliënt en bij elke beoefenaar. Ik dank Neeto, mijn levenspartner, voor haar Liefde en voor het herkennen van Waarheid. Ik dank ook Marijke die het geduld en vooral de passie opgebracht heeft elk woord te noteren en alles om te zetten naar een leesbaar boek. Zonder haar was dit boek nooit tot stand gekomen. Mijn dank gaat ook naar Jeanet voor de tekeningen die duidelijkheid geven waar dat nodig was. Als je er klaar voor bent kan cranio je leven veranderen, voorgoed! Etienne 8

9 Peirsma.qxd :24 Pagina 9

10 Peirsma.qxd :24 Pagina 10

11 Peirsma.qxd :24 Pagina 11 Voorwoord De oudste mythe die ons overgeleverd werd, verhaalt hoe Inanna, de grote godin van de bovenwereld, afdaalt naar de onderwereld, naar het rijk van haar zuster Ereshkigal én hoe zij daaruit anders dan voorheen terugkeert. De ontmoeting tussen Inanna en Ereshkigal heeft beiden onherroepelijk veranderd: waar voorheen hun werelden gescheiden waren, is nu een doorgang geschapen tussen de boven- en de onderwereld, die zowel in de ene als in de andere richting vruchtbaar zal blijken. Wat deze mythe in beelden poogt te omschrijven, is hoe er diep in onszelf rijkelijk mogelijkheden tot transformatie voorhanden zijn. Zij liggen daar verankerd tot we eraantoe zijn ons leven om te buigen naar wat het werkelijk nodig heeft. Verankerd tot ze aangeraakt worden... Soms melden zij zich nadrukkelijk aan. Dat kan in de vorm van een stil sluimerend knagen in ons dat maar niet wijken wil, of onder de druk van een brutaal gebeuren dat plots alles-zoals-het-was overhoop gooit, maar altijd is er iets dat indringend genoeg blijkt om ons vrijwillig of noodzakelijkerwijs tot voor de poort te brengen die naar de onderwereld leidt. De mythe van Inanna is het verhaal van een inwijdingsweg. Zowel bij onze geboorte als ons sterven gaan wij daar doorheen, maar evenzeer krijgen wij in de loop van ons leven talloze oefenmogelijkheden om te leren hoe nauw leven en dood met elkaar verweven zijn, en hoe de onderwereld door alles heen onze meest krachtige levensimpulsen bewaart. Toen ik in 1995 een eerste cranio-sacrale sessie had bij Etienne Peirsman voelde ik hoe ik meegevoerd werd in de diepten van mijn lijf en hoe ik eindelijk toegang kreeg tot ruimten waarvan ik al lang vermoedde dat zij er waren, maar waar ik slechts sporadisch contact mee kreeg. Het liet mij niet meer los. En ook al be- 11

12 Peirsma.qxd :24 Pagina 12 noemde niemand het zo, sindsdien ervaar ik craniosacraal als een inwijdingsweg. Een weg die mij meer dan ooit tevoren via lichaamswerk, dans, eutonie in contact brengt met mijn lijf en met alle kennis die ik alleen maar daar kan halen. En van daaruit kom ik ook elke keer weer terug anders dan voorheen. Net als Inanna vond ik een doorgang om af te dalen naar de onderwereld, naar het rijk van mijn duistere zuster, mijn Ereshkigal. In de wereld van het craniosacrale leer ik telkens opnieuw het hoofd te buigen voor een werkelijkheid die zo veel groter en mysterieuzer, maar tegelijk ook zo veel eenvoudiger is dan die van waaruit alle controle in de bovenwereld gevestigd wordt. Hier leer ik voorgoed en onomkeerbaar een ander kennen-van-de-werkelijkheid. Door contact te maken met het binnenste van mijn lijf, met het daar onveranderlijk aanwezige ritme en met het stil-punt in dat ritme, maak ik contact met een helende kracht. En het moment waarop die heling in gang gezet wordt, is altijd donker : onbewust, onvatbaar, onderhuids. Mijn hele lijf is dé plek bij uitstek van het donkere onbewuste weten. Daar huist een kennis over de werkelijkheid die tegemoet komt aan onze diepste behoeften. Precies daarom wilde Inanna, godin van de bovenwereld, afdalen naar Ereshkigal, godin van de onderwereld. Door die reis werd weer samengebracht wat ooit samen hoorde. Het cranio-sacrale systeem toont ons de open verbinding tussen boven en onder als een nooit verloren maar wel onbewuste werkelijkheid in ons: tussen cranium en sacrum wordt de scheiding in onszelf opgeheven, onophoudelijk. Cranio-sacraal biedt een mogelijkheid om het contact te herstellen met wat afgesloten, verwaarloosd, genegeerd, miskend, verguisd of eenvoudigweg vergeten was. De cranio-sacrale weg brengt ons in een ruimte waar heling mogelijk wordt. Het is in die ruimte dat we ons gedragen weten of geborgen in een nooit aflatend ritme dat stilte en rust brengt. 12

13 Peirsma.qxd :24 Pagina 13 Het is in die ruimte dat er helderheid kan komen omtrent onszelf; helderheid over wat het leven werkelijk van ons wil, over hoe we onszelf belazeren en over wie we in wezen zijn. Het is in die ruimte dat we de kracht kunnen terughalen die ons erfrecht is; de kracht om met open armen te ontvangen wat het leven ons geven wil in welke gedaante dat ook is. Cranio-sacraal brengt je in een ruimte waar niets hoeft, waar niet gedaan wordt, waar geen diagnose gesteld wordt, waar geen oordelen zijn. En precies daardoor gebeurt er zo veel. Ik had het geluk mijn leerschool rond cranio-sacraal te mogen volgen bij Etienne Peirsman. Hij kreeg zelf zijn eerste vorming in het cranio-sacrale systeem in India en vervolgde nadien zijn opleiding bij John Upledger in de Verenigde Staten. Als geen ander weet hij de westerse en oosterse benadering met elkaar te verbinden: hij verbindt in zijn school het weten van het hoofd met het weten van de buik. Precies daardoor wordt cranio-sacraal een methode die je in je hart raakt. Veel meer dan een methode, dan technieken, is cranio-sacraal een weg om je in verbinding te stellen met het ritme van het leven én met de oneindige stilte waaruit dit ritme geboren wordt. Het is terugkeren naar de bron. Het is ook de grote verdienste van Etienne Peirsman dat hij cranio-sacraal toegankelijk heeft gemaakt voor iedereen. Terwijl cranio-sacraal een geheel van technieken en ingewikkelde anatomiekennis kan worden, ligt het unieke van zijn benadering er nu juist in dat hij dicht bij de essentie blijft. En die essentie is heel eenvoudig: voelen. Leren luisteren naar het lichaam; naar je eigen lichaam, naar het lichaam van je cliënt. Dat contact van werkelijk voelen herstellen. Voelen en daarin bewustzijn creëren. Daar gaat het om. De gang van boven- naar onderwereld gaan, en daardoor ingewijd worden in de kracht die ondergegraven ligt maar die altijd al de onze was. En dan die kracht ook meenemen naar de bovenwereld. 13

14 Peirsma.qxd :24 Pagina 14 In de film Philadelphia waarin een seropositief bevonden man zijn eenzame strijd voert tegen de diep ingewortelde angst en vooroordelen ten aanzien van aids, duikt regelmatig dit zinnetje op: Leg het mij eens uit alsof ik een kind van vijf ben. Telkens weer opnieuw: leg het mij eens uit als was ik een kind... Waarom is dat zo belangrijk? Omdat dan alle rationalisaties wegvallen en het echte leren kan gebeuren, omdat het dan om de kern gaat in eenvoudige bewoordingen; alle franjes en gewichtigheid vallen weg. Enkel wat authentiek is kan stand houden: eenvoudig, helder, herkenbaar. Daarover gaat dit verhaal: het verhaal van ons lichaam én het verhaal van wat cranio-sacraal is. Beide zijn neer te zetten in heel ingewikkelde, technische standaardwerken. Dit boek daarentegen wil heel dicht blijven bij de benadering van Etienne Peirsman. De notities gemaakt tijdens verscheidene basiscursussen vormden de grondmaterie. We hebben ervoor gekozen om zo dicht mogelijk bij deze eenvoudige benadering te blijven: toegankelijk voor iedereen die interesse heeft. Het is een boek over je eigen lijf en over de verbazingwekkende intelligentie van dat lijf, over kunnen voelen en over aangeraakt worden, over vertrouwen en geboren worden. Het is een boek over niet-doen en ten volle aanwezig-zijn. Dat is wat wij, volwassenen, soms zo intens kunnen verlangen en wat een kind van vijf bijwijlen nog kan. Marijke 14

15 Peirsma.qxd :24 Pagina 15 Beknopte geschiedenis van de cranio-sacraaltherapie Eind negentiende eeuw werd de osteopathie ontwikkeld. Hiermee wordt beoogd de energiestromen in het lichaam zo vrij mogelijk te maken. Dit gebeurt met behulp van zachte en manipulatieve technieken waardoor het zenuwstelsel vrijkomt van druk van buitenaf, zodat het hele lichaam, de organen en zenuwbanen, zo vrij mogelijk zijn werk kan doen, zich kan her-stellen. Het hele cranio-sacrale systeem werd rond ontdekt door William Sutherland, die leerling was van Andrew Still, de grondlegger van de osteopathie. Tot dan werd algemeen in de anatomie aangenomen dat de schedel van een volwassene onbeweeglijk was. Sutherland bestudeerde de schedel en kwam tot de conclusie dat dit niet klopte. Door het nemen van proeven ontdekte hij beweging: de schedel die uitzet en inkrimpt. Hij ontwikkelde allerlei technieken via experimenten, voornamelijk op zijn eigen hoofd. Door zijn intelligentie en zijn nieuwsgierigheid maakte hij dus het cranio-sacrale systeem toegankelijk. Hij begon les te geven in de craniale osteopathie aan The Cranial Academy in de Verenigde Staten. Alleen dokters en osteopaten werden daar toegelaten, waardoor zijn wijze van benadering slechts in beperkte kring bekend werd. De grote sprong voorwaarts kwam toen John Upledger, zelf ook een osteopaat, halverwege de jaren zeventig van de vorige eeuw het cranio-sacrale systeem herontdekte. De aanleiding hiertoe was een operatie waarbij hij assisteerde; hij merkte toen, tot zijn eigen verbazing, dat hij de dura mater niet stil kon houden. Hij werd geconfronteerd met een ritme in de schedel waarover hij tot dan toe niet gehoord had. 15

16 Peirsma.qxd :24 Pagina 16 Upledger ging vervolgens studeren aan de academie van Sutherland, jaren nadat deze overleden was. Hij leerde er de basistechnieken van de craniale osteopathie en heeft daar uiteindelijk veel aan toegevoegd. In zijn therapie wordt het cranio-sacrale systeem als leidraad genomen voor de hele sessie. Bij het contactmaken met dit systeem wordt de diagnose gesteld: hier liggen de aanwijzingen voor de plekken waar in het lichaam gewerkt moet worden. Het hele lichaam komt trouwens aan de beurt, niet alleen het hoofd. Het is het hele lichaam dat opgenomen wordt in de therapie. Bovendien ontwikkelde Upledger iets wat hij somatoemotional release (SER) heeft genoemd: het werken met energie-cysten, plekken waar energie geblokkeerd zit, waar de energie van trauma s ingekapseld werd. Door middel van deze methode wordt tijdens een cranio-sacrale sessie een gesprek aangegaan met de wijsheid van het lichaam via de cliënt. Op die wijze kunnen diepe emotionele blokkades tot in de cellen van het lichaam losgelaten worden. Zo is cranio-sacraaltherapie geworden tot een volledig op zichzelf staande therapie waarbij het cranio-sacrale systeem gebruikt wordt, waar geen manipulaties aan te pas komen en waar gepraat wordt met de cliënt die de deskundige is van zichzelf. Een van de verdiensten van Upledger is dat hij de hele opleiding cranio-sacraaltherapie opengooide en daardoor deze methode toegankelijk maakte voor iedereen die erin geïnteresseerd was. Het is niet nodig om tot in de details op de hoogte te zijn van de anatomie, omdat het om een systeem gaat dat helemaal in je lichaam zit. Bovendien zijn er bij dit werk heel weinig contra-indicaties. Upledger is ook intensief begonnen te reizen, waardoor cranio-sacraal wereldwijd aan bekendheid won. Als therapie is cranio-sacraal pas echt gestart midden jaren tachtig. Een andere tak van de cranio-sacrale wereld bevindt zich voornamelijk in Engeland. Daar is men meer in de 16

17 Peirsma.qxd :24 Pagina 17 traditie van Sutherland en diens leerlingen Rollin Becker en James Jealous verdergegaan en ging men vooral dieper in op de verschillende cranio-sacrale ritmes en hun eigen helingspotentieel. Er zijn drie cranio-sacrale ritmes te onderscheiden. Er is allereerst het snelle ritme, het ritme waarbij je heel makkelijk nog kunt denken. Met dat snelle ritme zijn wij bezig in ons dagelijks leven. Vanuit dat snelle ritme voel je alleen wat er op die bepaalde plek waar je vingers zijn gebeurt. Je voelt bijvoorbeeld een botje in de occiput en je volgt daar het ritme. Wanneer je wilt ontspannen kom je eigenlijk van de periferie, van de buitenkant, naar binnen toe, naar een trager ritme. Wanneer je in dat tragere ritme gaat, dan merk je dat je toegang krijgt tot het hele lichaam. Niet alleen de plek waar je vingers zijn, maar het hele lichaam komt nu in beeld. Je perceptie breidt zich uit naar het hele systeem. Je bent dichter bij de oorsprong. Je bent er nog niet helemaal, maar je komt er wel veel dichterbij. En als je nog verder gaat ontspannen, kom je in een nog trager ritme terecht, een ritme waarbij het bijna twee minuten kost om één keer naar buiten en één keer naar binnen te gaan. Wanneer je in dat traagste ritme komt, is het kenmerkende dat je plots voelt dat je zelf totaal verdwijnt, alsof je niets meer kunt volgen. Dat betekent dat je vanuit je cortex naar diepere delen van jezelf gaat. Je hebt een gevoel alsof je handen stilstaan en af en toe voel je eens of het ritme naar buiten of naar binnen gaat, maar je kunt het door de traagheid eigenlijk niet echt meer volgen. Hier raak je de werkelijke levensadem. Waar het Upledger Instituut vooral werkt met het snelste van de drie cranio-sacrale ritmes, zijn enkele scholen in Engeland meer toegespitst op het bekijken en uitdiepen van de natuurlijke connectie met de kosmische energie die in het cranio-sacrale systeem aanwezig is. Door dieper in te gaan op de verschillende aspecten die bij de drie verschillende cranio-sacrale ritmes komen kijken, hebben zij inzicht in wat 17

18 Peirsma.qxd :24 Pagina 18 Sutherland the Breath of Life noemt en dat ís dus kosmische energie (zie verder in dit boek) meer ontwikkeld. Wat Etienne Peirsman toevoegde aan dit plaatje zal verder in dit boek duidelijker worden. NB Wij geven in deze tekst regelmatig de voorkeur aan de Engelse benaming in plaats van aan de Latijnse, hierdoor wordt de herkenbaarheid groter wanneer men meer gespecialiseerde werken over cranio-sacraaltherapie wil raadplegen die gebruiken hoofdzakelijk de Engelse terminologie. 18

19 Peirsma.qxd :24 Pagina 19 Het verhaal van ons lichaam in een notendop Dat je rechtop kunt staan, is mogelijk door het geraamte in je lichaam, samen met de druk in de bloedvaten. De cellen die als taak hebben om een vorm te maken en een vorm te houden, hebben zich tot geraamte gevormd. Dat geraamte zorgt ervoor dat kapstokken en steunpunten geboden worden waaraan wekere delen zich kunnen vasthouden. Uiteindelijk houdt alles in ons lichaam zich vast aan dit geraamte. Om het geraamte dynamisch te maken zijn motortjes nodig: de spieren. Die kunnen heel eenvoudigweg ofwel opspannen, ofwel ontspannen. Meestal zitten ze daar ergens tussenin en bewaren ze een hoop spanningen waarvan we ons niet eens bewust zijn. De spieren vormen onze bewegingsmogelijkheid. Om die spieren het lichaam te laten bewegen is natuurlijk energie nodig. Ons lichaam is als een centrale die energie maakt: de bouwstoffen om deze energie te maken halen we uit voedsel en lucht. Er zijn verschillende kanalen in ons lichaam waarlangs deze bouwstenen naar de cellen gevoerd worden. Want het zijn uiteindelijk de cellen zelf die de energie zullen produceren. Allereerst is er in ons lichaam een kanaal om van voedsel bouwstoffen voor het aanmaken van energie te maken: het spijsverteringskanaal. Voedsel gaat ons lichaam in via de mond en verlaat het weer via de anus. Je zou kunnen zeggen dat dit een kanaal is met verschillende fabriekjes langs de oever. Een eerste fabriekje vermaalt en vermengt het voedsel met spijsverteringssappen en zo gaat het dan verder naar andere fabriekjes die verder vermalen, ontbinden en filteren, zodat bouwstoffen, water en alles wat het lichaam er verder nog uit kan gebruiken, overgebracht kunnen worden naar weer een ander kanaal. 19

20 Peirsma.qxd :24 Pagina 20 Schema van het spijsverteringskanaal gehemelte 14 endeldarm 2 mondholte 15 aars 3 mond 16 sluitspier 4 tong 17 dikke darm 5 speekselklieren 18 dunne darm 6 strotklepje 19 dikke darm 7 slokdarm 20 dunne darm 8 middenrif 21 dikke darm 9 lever 22 alvleesklier 10 galblaas 23 milt 11 twaalfvingerige darm 24 maag 12 dikke darm 25 keelholte 13 wormvormig aanhangsel 26 oorspeekselklier 20

21 Peirsma.qxd :24 Pagina 21 De luchtwegen neusholte 6 diafragma 2 mondholte 7 hoofdbronchus 3 trachea 8 long 4 vertakkingen van de bronchus 9 larynx 5 longblaasjes 10 keelholte Uiteindelijk zullen deze stoffen vervoerd worden naar alle cellen in ons lichaam, zodat die er energie van kunnen maken. Een ander systeem dat hier nauw mee samenwerkt is de ademhaling. Deze levert de noodzakelijke zuurstof voor de verbranding en zorgt ook voor het weer uit het lichaam brengen van afvalstoffen, voornamelijk koolzuurgas (CO2), die ontstaan tijdens deze verbranding. Zowel spijsvertering als ademhaling heeft een dubbele functie. Enerzijds vervoeren ze stoffen die het lichaam kan gebruiken; anderzijds vervoeren ze ook stoffen die voor het lichaam giftig zijn, afvalproducten dus. 21

22 Peirsma.qxd :24 Pagina 22 Een ander ingenieus vervoersmechanisme, met grote en kleine wegen, is de bloedsomloop. Die heeft net als de vorige systemen een dubbele werking. Hierdoor immers worden de bouwstoffen naar de cellen vervoerd, waardoor deze dus energie kunnen produceren. Dit betekent dat we leven! Natuurlijk wordt door dit systeem ook onmiddellijk alle afval van die energieproductie weer naar de andere systemen vervoerd, zodat dat op zijn beurt weer uit het lichaam verwijderd kan worden. Zo langzamerhand komen we nu bij het meest intrigerende van het hele verhaal. Alles in ons lichaam heeft een eigen ruimte, een eigen omhulsel, zodat er geen belangenverstrengeling kan ontstaan. Laten we bijvoorbeeld eens kijken naar de spier die bi-ceps heet. De biceps bestaat uit twee spierbundels, die zijn opgebouwd uit spierbundeltjes. Deze op hun beurt bestaan uit spiervezels, de kleinste onderdelen van een spier. Belangrijk is dat elk onderdeeltje zijn eigen ruimte heeft. Dit omhulsel bestaat uit fascia: losmazig bindweefsel. Al deze omhulsels zitten weer in grotere omhulsels: spiervezelruimtes zitten bijvoorbeeld in de ruimte van een spierbundeltje, enzovoort. De twee delen van de biceps zitten ook elk in hun eigen ruimte. Deze omhullende laag bestaat uit steviger fascia die vaster geweven is en dus meer krachten aankan. De uiteinden van alle omhulsels komen hier samen en zijn zo stevig dat we er de naam pees aan geven. Om goed te functioneren moeten al die delen onderling verbonden zijn met een regelsysteem, het zenuwstelsel dat alles dirigeert en controleert. Dat kan alleen maar omdat het verbinding heeft met alles wat in je lichaam zit. Het bestaat namelijk uit oneindig veel vertakkingen, waardoor elk stukje van ons lichaam door het hele zenuwstelsel bereikt wordt. In elke ruimte van bindweefsel zitten namelijk receptoren die uitlopers zijn van het zenuwstelsel, zodat er uitwisseling kan zijn van wat er allemaal nodig is in dat lichaam. 22

23 Peirsma.qxd :24 Pagina De opbouw van een spier In toenemende vergroting worden onderdelen van een gewone dwarsgestreepte skeletspier getoond 1 pees 2 spierbuik met een strenge dwarse streping 3 spierbundel met een zenuwcel door middel van een motorisch eindplaatje 4 een spierbundel is omgeven door een eigen bindweefselkoker en bestaat uit een groot aantal spiervezels 5 spiervezel, in feite één reusachtige veelkernige cel 5 Elk afzonderlijk kamertje heeft dus een zenuwbaan die via het ruggenmerg naar de hersenen loopt. Omdat er in een spier zo veel verschillende kamertjes met zenuwbanen zitten, zullen al die zenuwen samensmelten tot behoorlijk dikke kabels die verdwijnen in het ruggenmerg en doorlopen naar de hersenen. Alle signalen naar en van de hersenen lopen via deze kabeltjes, via deze zenuwbanen. En dan nu het bijzondere aan heel dit systeem. Elk kabeltje dat uit de fascia komt, wordt over de ganse lengte omringd door een laag daarvan. Daar waar de zenuwbaan in het ruggenmerg verdwijnt, versmelt deze laag fascia met de dura mater. De dura mater is het 23

24 Peirsma.qxd :24 Pagina 24 eerste vlies, het moedervlies. Het omgeeft de hersenen en het ruggenmerg, en met dit allereerste vlies zijn alle fasciae verbonden. De dura mater zelf is een dikke, niet-elastische, dubbele laag van fascia. Het gevolg zal zijn dat wanneer ergens in het lichaam stress in de fascia of in het zenuwstelsel aanwezig is, we dit ook van een afstand kunnen voelen als plekken die aan elkaar kleven, plekken die dus vastzitten. Het cranio-sacrale systeem waarop we verder meer specifiek zullen ingaan is heel nauw verweven met het bindweefsel. Ook hier vinden we weer eenzelfde dubbele functie, namelijk het aanvoeren van voedingsstoffen én het afvoeren, maar dan op een heel specifieke en indringende wijze. Eigenlijk bestaat een groot deel van ons lichaam uit bindweefsel. Bindweefsel is het materiaal dat cellen en organen met elkaar verbindt en overal in het lichaam voor steun zorgt. Ons bot is bindweefsel, maar met zeer veel harde kalkkristallen erin. Ons bloed is bindweefsel met vloeibare eigenschappen. Het losmazige bindweefsel fascia waar wij mee werken, dient als omhulsel van alle spieren, organen en botten. Wanneer opgroeiende spieren via dit losmazig bindweefsel aan botten beginnen te trekken, verandert de structuur van dit bindweefsel van losmazig naar pezig. Aan de andere kant verandert de structuur van de botten en krijg je verdikkingen en uitstulpingen daar waar de spieren een stevige aanhechtingsplek gevonden hebben. De basisstructuur van dat bindweefsel is telkens dezelfde, maar de taak ervan is verschillend. Bindweefsel kan veranderen door gebruik. Dat betekent dus dat onder invloed van stress spieren zo gaan opspannen en zo langdurig opgespannen blijven dat het bindweefsel niet anders kan dan van een losmazige naar een vastmazige structuur te verharden. Door aanhoudende stress en emoties gaat bindweefsel ook aan elkaar kleven, waardoor het eveneens kan verharden. En dit is de basis van ons cranio-sacrale werk. Om deze verhardingen en stresspatronen weg te krijgen hebben we een techniek ontwikkeld die we fascia-re- 24

25 Peirsma.qxd :24 Pagina Doorsnede v/d bovenarm met kamertjes van bindweefsel (fascia) 1 oppervlakkige fascia 2 diepe fascia 3 fascia-bundel rond zenuw en bloedvatbundel 4 bovenarm bot met merg binnenin lease noemen: het vrijmaken van de fascia. Deze techniek werkt heel eenvoudig, namelijk door met de fascia te gaan praten. Waarover praat fascia? Fascia zegt of zij los of vast is; zij praat dus over spanning en ontspanning; over de opstoppingen, over waar beweging mogelijk is of niet. En hoe praat fascia? Fascia praat door beweging, door heel subtiele beweging, als een ruis die gehoord wil worden. En dan is er enkel luisteren nodig, een zuiver ontvankelijk luisteren. Luisteren is hier iets anders dan doen, zoals bijvoorbeeld een kinesioloog doet. Luisteren is niet-doen : je handen opleggen en respect tonen. Wanneer het lichaam beweegt, ga je mee. Dan voelt het lichaam dat je luistert. En dan gaat het lichaam vertellen; het zal je brengen naar plekken die iets willen vertellen. Het zal steeds meer en meer beginnen te vertellen, zodat je uiteindelijk inzicht krijgt in alle omhulsels die tussen je handen zitten. Je zult gehoord hebben waar deze omhulsels vrij over elkaar heen kunnen bewegen en waar zij vastzitten, dus waar hulp nodig is. 25

26 Peirsma.qxd :24 Pagina 26 De fascia is de geheugenbank van onze structuur. In dit web vinden we eigenlijk onze hele levensgeschiedenis terug. Alle verwondingen, al het uit-het-evenwicht-gehaalde, alle verlangen naar heling worden herinnerd door de fascia. Door letterlijk iemand aan te raken, kun je het hele herinneringssysteem op gang brengen. Op elke plek kan een herinnering uit het weefsel naar boven komen die zich kenbaar maakt via een emotie. In feite weet je nooit wat je precies aanraakt. En daarom is het zo belangrijk om met je handen te leren luisteren. 26

27 Peirsma.qxd :24 Pagina 27 Het cranio-sacrale systeem Het embryologisch begin Als we naar het cranio-sacrale systeem gaan, moeten we naar binnen kijken, naar het binnenste van ons lichaam. En om daar naar toe te kunnen kijken, moeten we terug naar het begin, daar waar ons lichaam begon vorm te krijgen. Op het moment van conceptie zijn er twee verschillende energiepolen de eicel en de zaadcel die naar elkaar toegaan. Het moment van bevruchting gaat gepaard met heel veel energie, te vergelijken met bijvoorbeeld een bliksemflits. Het kopje van de zaadcel dat naar binnen gaat, lost zichzelf op en vermengt zich met wat in de eicel aanwezig is. Dat betekent dus: een vermenging van energieën. Op dat moment ontstaat er iets heel nieuws. Als die ontmoeting tussen eicel en zaadcel eenmaal is geschied met groot lawaai! komt er de grote stilte. Het is als een kosmisch gebeuren zoals donder en bliksem, met alle krachten die daarbij vrijkomen. Alle energie van een vrouw en een man komt daar samen op twee speldenkopjes. En dát is genoeg om het leven verder te laten gaan. Vanaf dat moment kan het eicelletje veranderen. Het gaat delen en verder en verder delen. Al die cellen zijn spiegelbeelden klonen van elkaar. Door een onnoemelijk aantal gewone celdelingen wordt uit die bevruchte eicel uiteindelijk het menselijk lichaam in al zijn gecompliceerdheid opgebouwd. In de eerste acht weken van de zwangerschap de embryonale periode wordt het gehele lichaam gevormd. Alle vitale lichaamsstructuren zijn na die eerste acht weken in aanleg aanwezig. In de eerste vijf dagen is een bevruchte eicel zichzelf aan het klonen. Daarna pas gaan deze stamcellen differentiëren naar cellen en cellagen met specifieke taken. Sommige zullen huid worden, andere bind- 27