Evaluatie Mantelzorgcheques

Transcriptie

1 Evaluatie Mantelzorgcheques November 2013 Reusel- De Mierden

2 1. Inleiding Op 1 januari 2008 zijn we gestart met het project mantelzorgcheques. Het doel van het project is om familiezorgers ondersteuning te bieden door een op hun maat toegespitst pakket in de vorm van cheques aan te bieden. We willen op lokaal niveau een ondersteuningsstructuur voor familiezorgers realiseren die zich kenmerkt door preventie, persoonlijke aandacht, keuzevrijheid en maatwerk. Hoe beter deze is ingevuld des te evenwichtiger is het verlenen van familiezorg. Het loket van A tot Z speelt een belangrijke rol in deze. Er zal bekeken moeten worden welke wensen en behoefte de familiezorger heeft om zijn of haar werk in balans te houden. Ook de draagkracht en draaglast zal in kaart gebracht moeten worden. Op deze wijze ontstaat er een mantelzorg ondersteuningsplan (MOP). Op basis van dit ondersteuningsplan krijgt de familiezorger een aantal cheques aangeboden. Deze cheques kan de familiezorger naar eigen inzicht besteden voor: Hulp bij het huishouden Tuinonderhoud Bloemen Cd Etentje 2. Evaluatie Omdat we in 2008 het project gestart zijn in de vorm van een pilot heeft in 2009 een evaluatie plaatsgevonden. Op basis van deze evaluatie heeft het college in februari 2009 besloten het project een structureel karakter te geven. In het kader van het project vernieuwen, ombuigen en bezuinigen is afgesproken het project mantelzorgcheques opnieuw tegen het licht te houden. Alle partners, zowel intern als extern zijn betrokken geweest bij deze evaluatie. Ook zijn een aantal familiezorgers benaderd met een reeks evaluatievragen. De evaluatie heeft betrekking op de jaren 2009 tot en met De belangrijkste uitkomsten en resultaten worden hieronder weergegeven. 2.1 Aantal uitgegeven mantelzorgcheques 2009 Soort cheque Hoeveelheid uitgegeven cheques Hulp bij het huishouden 2 Tuinonderhoud 1 1/2 Bloemen 33 Etentje 30 Totaal 66 1/ Soort cheque Hoeveelheid uitgegeven cheques Bloemen 13 Etentje 36 Totaal 49 2

3 2011 Soort cheque Hoeveelheid uitgegeven cheques Hulp bij het huishouden 1 Tuinonderhoud 3 Bloemen 9 CD 25 Etentje 28 Totaal Soort cheque Bloemen 7 Etentje 24 Totaal 31 Hoeveelheid uitgegeven cheques Uit bovenstaande tabellen blijkt dat er in de jaren 2010 en 2012 alleen cheques zijn uitgegeven voor bloemen of een etentje. Wij hebben dit destijds ook geconstateerd. Een korte interne evaluatie heeft er vervolgens toe geleid dat ook de andere cheques weer actiever door de loketconsulenten werden uitgegeven. De behoefte van de familiezorger staat hierbij uiteraard centraal. 2.2 Ervaringen familiezorgers Tijdens de dag van de familiezorger op 17 september 2013 zijn de onderstaande vragen aan de familiezorgers voorgelegd: - Heeft u het gesprek in het loket als prettig en volledig ervaren? - Is het voor u een steuntje in de rug geweest? - Welke ondersteuning zou u nog meer van de gemeente willen ontvangen? In totaal hebben 17 familiezorgers de vragen beantwoord. De eerste 2 vragen zijn gewaardeerd met een rapportcijfer. De reacties op de 2 laatste vragen zijn hieronder kort samengevat. Heeft u het gesprek in het loket als prettig en volledig ervaren? Is het voor u een steuntje in de rug geweest? nvt Gemiddeld cijfer I IIIII III 8,1 IIIII I IIIII IIII 8,2 IIIII I Welke ondersteuning zou u nog meer van de gemeente willen ontvangen? Ongeveer de helft van de familiezorgers heeft deze vraag niet ingevuld. De andere helft geeft aan geen behoefte te hebben aan meer ondersteuning of weet het niet. 2.3 Ervaringen loketmedewerkers Als familiezorgers het voor de eerste keer ontvangen, waarderen ze het erg. Het gebeurt ook met regelmaat dat familiezorgers er zelf om vragen. Vooral als ze al een keer een cheque hebben ontvangen of als ze via anderen hiervan gehoord hebben. Er is weinig behoefte aan het reguliere aanbod met betrekking tot familiezorgondersteuning. De behoefte ligt vooral in het feit dat er iemand de tijd neemt om naar zijn/ haar verhaal te luisteren en er bij stil staat wat hij/zij allemaal doet en hier ook waardering voor uit. Wat we regelmatig 3

4 horen van familiezorgers is dat het luisterend oor dat de loketconsulent hun biedt in combinatie met het keukentafelgesprek/familiegesprek afdoende is en men verder geen behoefte heeft aan verdere familiezorgondersteuning. Meestal hebben familiezorgers weinig vragen voor zichzelf. Er is vooral een behoefte voor erkenning voor het werk wat zij doen (ook door hun directe omgeving). Belangrijkste voordeel van de cheque is de extra waardering voor mensen die het binnen de familie oplossen in plaats van professionele zorg vragen. Nadeel kan soms zijn dat de cheque gezien wordt als een recht..als we vervolgens uitleggen dat zij ook zelf hun familiezorger kunnen verrassen met bijvoorbeeld een bloemetje begrijpt men dit. Daarnaast is het immers niet de bedoeling dat we louter cadeautjes uitgeven. Er gaat een heel proces aan vooraf waarin tijdens het gesprek samen met de familiezorger bekeken wordt welke wensen en behoefte zij/ hij heeft om zijn/ haar werk in balans te houden. 2.4 Ervaringen extern betrokken partijen Zowel bij de tussenevaluatie als bij de eindevaluatie is door de externe partijen een vragenlijst ingevuld. Hieronder de reacties van de partijen die de vragenlijst hebben ingevuld. Zorgbruggen Thuiszorg De afgelopen jaren zijn geen cheques meer verzilverd. De Wekker De familiezorgers vinden het fijn dat er aan hen gedacht wordt. Dit is een goede manier om de waardering voor hun werk te uiten. Het is een goed project dat voortgezet moet worden. De Klok De mensen vinden het echt leuk en vinden het fijn om iets te doen wat er vaak bij inschiet. De cheque wordt gezien als waardering. Ze vinden het goed dat de gemeente dit doet. Een tip is om er meer publiciteit aan te schenken. Mooi Groen De reacties zijn erg positief. Familiezorgers zijn erg blij iets uit te zoeken naar hun eigen wens en smaak. Familiezorgers zijn dankbaar om iets te ontvangen als blijk van waardering. Het is een goed initiatief en fijn dat de cheques besteed kunnen worden hier in de eigen gemeente. RSZK De reactie van de familiezorgers is: fijn dat dit geregeld kan worden. Ondanks dat weinig cheques bij ons verzilverd worden, is het gebaar van de gemeente goed. Een nadeel is dat het relatief veel administratieve handelingen kost om de cheques te innen. Het wijkt af van het reguliere proces wat kostenverhogend werkt. Als RSZK blijven we echter dit initiatief van de gemeente ondersteunen als een soort van service / maatschappelijke betrokkenheid. Bloemsierkunst van de Voort Er worden leuke reacties ontvangen. Familiezorgers zijn vaak verbaasd en blij verrast. Zij vinden het heel leuk om zelf iets te mogen uitkiezen. Het is een goed project waaruit de waardering voor de familiezorgers blijkt. De Ark De cheque wordt gezien als een positief project. Er zijn geen nadelen te noemen. 2.5 Mantelzorgondersteuningsplan (MOP) en folder In het begin van de pilot hebben we een MOP ontwikkeld. In de loop van de pilot is dit verder verfijnd en is het gedigitaliseerd en vervolgens in ZoomBim (loketapplicatie) geplaatst. In het loket wordt er ook van de familiezorgers een dossier aangemaakt. 4

5 In ZoomBim wordt er een kleine vraagboom doorlopen welke inzicht geeft in de verhouding draagkracht/draaglast. De vragen die de loketconsulenten stellen bieden ook een opening voor de familiezorger om hun verhaal te kunnen doen. De loketconsulent filtert uit dit verhaal de mogelijke verborgen vragen welke zouden passen bij een mantelzorgondersteunings product. Alle bestaande producten op het gebied van mantelzorgondersteuning zijn door de werkgroep mantelzorg De Kempen verzameld in een map. Deze map geeft een mooi overzicht over het gehele scala, denk aan respijtzorg, cursussen, individuele begeleiding, ondersteuningsgroepen etc. Pas aan het einde van het gesprek komt de mantelzorgcheque aan de orde. Op dat moment heeft de loketconsulent inzicht in de situatie en welke cheque het beste bij de familiezorger past. In overleg met de familiezorger wordt gekozen voor een oplossingsplan waar zowel het reguliere aanbod als de mantelzorgcheque deel van uitmaken. Daarnaast ontvangt elke familiezorger: 1) Een folder van mantelzorg De Kempen. 2) Aanmelding mantelzorg; dmv van deze kaart kan men zich o.a. aanmelden voor de nieuwsbrief Mantelzorg de Kempen en voor de familiezorgdag. 3) Daarnaast geven we in het najaar de uitnodiging voor de (lokale) familiezorgdag mee. Afgelopen jaren zijn er echter weinig MOP s gemaakt, omdat het verhaal kwijt kunnen in het loket vaak al voldoet aan de behoefte van de familiezorger. Verdere ondersteuning via het reguliere aanbod is dan niet meer aan de orde. 2.6 Financieel overzicht In de begroting is structureel 6.000,- opgenomen voor het project mantelzorgcheques. Uitgegeven cheques: 2009 Hulp bij het huishouden 2 414,00 Tuinonderhoud 1 1/2 135,00 Bloemen ,00 CD Etentje ,00 Totaal 2.124, Hulp bij het huishouden Tuinonderhoud Bloemen ,00 CD Etentje ,00 Totaal 1.225,00 5

6 2011 Hulp bij het huishouden 1 207,00 Tuinonderhoud 3 270,00 Bloemen 9 212,26 CD ,00 Etentje ,64 Totaal 2.006, Hulp bij het huishouden Tuinonderhoud Bloemen 7 198,58 CD Etentje ,36 Totaal 769,94 3. Samenvatting en conclusie Ervaringen: De ervaringen tot nu toe zijn erg goed. De betrokken partijen, zowel intern als extern zijn tevreden, ook worden er veel positieve reacties ontvangen van de familiezorgers. Landelijke ontwikkelingen: Het ministerie van VWS werkt aan een nieuwe Wmo In artikel van deze nieuwe wet staat het volgende vermeld Bij verordening wordt bepaald op welke wijze het college zorg draagt voor een jaarlijkse blijk van waardering voor familiezorgers. Vanwege het belang dat familiezorg heeft voor de leefbaarheid van de samenleving, het welzijn van de hulpbehoevende die door mensen uit hun sociale netwerk worden geholpen en betaalbaarheid van de maatschappelijke ondersteuning, is een periodieke blijk van waardering op zijn plaats. De regering is van oordeel dat het, gelet op de verantwoordelijkheid van de gemeenten voor maatschappelijke ondersteuning, niet langer wenselijk is dat van rijkswege als blijk van waardering een mantelzorguitkering wordt verstrekt. Tegelijk hecht de regering eraan dat familiezorgers op enige wijze een jaarlijks blijk van waardering ontvangen. Daarom wordt de gemeenten met artikel opgedragen in hun verordening regels te stellen over de wijze waarop de familiezorgers jaarlijks een blijk van waardering ontvangen. De formulering brengt tot uitdrukking dat de gemeente zelf kan bepalen waaruit het blijk van waardering bestaat; dit hoeft niet zonder meer een geldelijke blijk van waardering of een in alle gemeenten gelijk bedrag te zijn. 6

7 Financiën: In de begroting is structureel 6.000,- opgenomen voor het project mantelzorgcheques. Zoals in het overzicht hierboven is te zien, wordt dit bedrag niet volledig besteed. Conclusie Naast dat er voldoende positieve ervaringen zijn en het project aan de behoefte voldoet, is het vooruitlopend op bovenstaand artikel aan te bevelen het project mantelzorgcheques te handhaven. Met dit project kunnen wij in de toekomst voldoen aan de eis van het ministerie om familiezorgers een blijk van waardering te geven. De mogelijkheid om in aanmerking te komen voor een mantelzorgcheque blijft dus een prominente plaats behouden in de gesprekken die de loketconsulten met familiezorgers voeren. Gezien het begrote bedrag van 6000,- niet volledig wordt besteed, wordt tevens voorgesteld het bedrag met 3000,- naar beneden bij te stellen. Dat betekent dat er de komende jaren 3000,- structureel beschikbaar is voor uitvoering van artikel van de Wmo