IJsmaan Diepgang. door Niels van der Mast

Transcriptie

1 IJsmaan Diepgang door Niels van der Mast De maan van januari-februari is de IJsmaan, die in het teken staat van Diepgang. Het is de koudste en guurste periode van het jaar, maar op de natuur heeft dit weinig vat; de bomen en struiken buigen hun kale takken mee in de wind en blijven diep in de aarde geworteld. De IJsmaan markeert de overgang van de winterse rust en bezinning naar de eerste activiteiten die nu al noodzakelijk zijn, maar pas later hun vruchten zullen afwerpen. Diepgang is wat goede voorbereiding onderscheidt van haastige, op snelle resultaten gerichte handelingen. Om te eten is het nodig de graankorrels in de grond te stoppen in plaats van ze op je bord te leggen. Diepgang is belangrijker dan snelheid, en zaaien is een noodzakelijke fase voorafgaand aan groei en oogsten. Het symbool dat hoort bij het thema van deze maan is het Labyrint, de door drie of zeven windingen gekenmerkte weg, die ons ogenschijnlijk in rondjes ergens omheen laat draaien, maar uiteindelijk naar het centrum voert. In verschillende landen zijn labyrinten als rotsinscripties aangetroffen, die waarschijnlijk zo'n drieduizend jaar oud zijn. Ook zijn er veel labyrinten in grotten aangetroffen. In Italië werden er vanaf de zevende eeuw op kerkmuren labyrinten aangebracht; deze hadden als doel de kerkbezoeker, die geacht werd het labyrint met zijn blik te doorlopen, tot rust te brengen voordat de mis begon. Een beroemd kerkelijk labyrint is dat van de kathedraal van Chartres (1220), dat door pelgrims werd gebruikt als afsluiting van hun pelgrimstocht. Ook in onze moderne tijd wordt het labyrint weer volop gebruikt: over heel de wereld zijn en worden labyrinten aangelegd, en er zijn zelfs vloerkleden verkrijgbaar met daarop het labyrint van Chartres. Het uit de mythologie meest bekende labyrint is dat van Knossos op Kreta, waarbij het volgende verhaal hoort. In een periode van tegenspoed vraagt koning Minos aan Poseidon, de god van de zee, om een stier die hij aan de goden kan offeren om ze weer gunstig te stemmen. Als Poseidon hem een prachtige witte stier geeft, vindt Minos deze te mooi om te doden. Hij offert een stier van zijn eigen kudde en houdt de witte stier voor zichzelf. Uireraard ontdekt Poseidon dit bedrog en uit wraak zorgt hij ervoor dat de vrouw van koning Minos, Pasiphaë, verliefd wordt op de stier en zich met de stier verenigt. Ze raakt zwanger en baart de Minotaurus, half mens-half stier. 1 / 5

2 Om dit afschrikwekkende monster gevangen te houden, ontwerpt Daedalus, de meesterarchitect, het labyrint van Knossos. Dit labyrint, zo wil de overlevering, bestaat uit meerdere verdiepingen en allerlei doodlopende gangen en dwaalwegen, waarmee het tegelijkertijd een doolhof is. In ruil voor zijn opsluiting eist de Minotaurus dat hij elke negen jaar wordt gevoed met menselijk vlees. Omdat de koning van Athene, Aigeus, in de schuld staat bij koning Minos, worden vanuit Athene elke negen jaar zeven jonge mannen en zeven jonge vrouwen naar Knossos gestuurd om als voedsel voor de Minotaurus te dienen. Als dit voor de derde keer staat te gebeuren, komt dit Theseus, de zoon van koning Aigeus, ter ore. Uit medelijden besluit Theseus zich vrijwillig aan te bieden en af te reizen naar Knossos. Ariadne, de dochter van koning Minos, had de ondankbare taak de slachtoffers van de Minotaurus tot aan de ingang van het labyrint te begeleiden. Als Theseus arriveert, wordt zij verliefd op hem en ze besluit hem te helpen. Ze geeft Theseus een gewijd zwaard en een magische kluwen wol, die zij van Daedalus had gekregen. Ariadne vertelt Theseus deze draad vast te maken aan de ingang en af te wikkelen op zijn weg naar binnen. Gewapend met zijn zwaard en draad gaat Theseus met de andere slachtoffers het labyrint binnen. Als ze na een lange, ingewikkelde weg door onderaardse gangen in het centrum van het labyrint aankomen, grijpt Theseus het slapende monster bij zijn haren, doodt het, en offert het ter plekke aan Poseidon. Hierna weet hij met behulp van Ariadnes draad weer veilig terug te keren uit het labyrint. Theseus en Ariadne nemen afscheid van elkaar voordat Theseus het labyrint betreedt. In het midden Athene (links) en Dionysus (rechts), de beschermgoden van de held en de heldin Theseus doodt de Minotaurus 2 / 5

3 In dit verhaal staat de Minotaurus symbool voor datgene wat diep in ons in het centrum van ons eigen labyrint leeft aan chaotische, onvoorspelbare en destructieve krachten. De Minotaurus wordt opgesloten, en dat is hoe wij ook vaak reageren op de monsterlijke krachten die we in ons voelen. We stoppen ze weg zodat wij en ook anderen er niet mee worden geconfronteerd. Maar deze onderdrukking zorgt ervoor dat deze energieën in ons onbewuste hun eigen leven gaan leiden en zo een gevaar kunnen gaan vormen voor onszelf en voor anderen. Essentieel is dat we deze duistere krachten in het licht brengen en erkennen in plaats van ontkennen. Wanneer we ze ontkennen, verliezen we onze energie en levenskracht. In het verhaal wordt dit gesymboliseerd door de jonge mensen die worden geofferd: de Minotaurus slokt hun vitale, jonge levenskracht op. Theseus gaat het labyrint binnen gewapend met een gewijd zwaard en de draad van Ariadne. Theseus staat voor de (mannelijke) daadkracht om de Minotaurus in onszelf onder ogen te zien. In het labyrint gaan de kronkelwegen heen en weer; zij staan voor de twijfel of we wel de juiste weg hebben ingeslagen. Met het zwaard leveren we de innerlijke strijd, en het feit dat Theseus zwaard gewijd is, geeft aan dat het hier gaat om een heilige, helende strijd. De draad van Ariadne staat symbool voor onze (vrouwelijke) intuïtie. Zonder heldin kan een held geen held zijn. Hij verliest zich dan in zijn daadkracht en wordt alleen geleid door zijn verstand. Maar ook de heldin, die de energie van het hart (empathie) vertegenwoordigt, redt het niet alleen. Zij is dan te kwetsbaar. Samen staan ze echter sterk. Het slapende monster staat voor onbewustheid. Het doden van de Minotaurus staat dan ook niet voor het om zeep helpen van de duistere krachten in ons, als wel voor het (h)erkennen en integreren van onze diepste behoeften en verlangens. Wanneer we luisteren naar wat onze boosaardige kanten te zeggen hebben, leren we de zaadjes van onze echte verlangens kennen en kunnen we deze planten in de aarde van ons dagelijks leven. Viering Wat wil ik het komende jaar op gang brengen dat een goede basis nodig heeft? Deze vraag van de IJsmaan kan betrekking hebben op een diep verlangen dat nog niet duidelijk in je leven aanwezig is. Het labyrint, de metafoor voor de weg naar je diepste innerlijk, is een krachtig instrument om een antwoord te vinden op deze vraag. Suggestie: Maak je eigen labyrint (zie de voorbeelden hieronder). Om je eigen labyrint te leggen, kun je vellen papier aan elkaar plakken en hierop het labyrint tekenen. Ook kun je touw, wol, kleine stenen, takjes en zelfs meel of zand gebruiken om de lijnen te leggen waar je tussendoor kunt lopen. 3 / 5

4 Labyrint met drie windingen Labyrint met zeven windingen (eerste 7 stappen) t/m 7 4 / 5

5 Voordat je het labyrint betreedt, neem je zo n minuten om je voor te bereiden (gebruik eventueel wierook en rustige muziek). Leg pen en papier klaar. Betreed vervolgens het labyrint en zorg ervoor dat je je bewust bent van iedere stap die je neemt. Adem hierbij diep in en uit via je buik. Terwijl je zo loopt, houd je de bovenstaande vraag of een andere, voor jou relevante vraag die gaat over diepgang in je aandacht. Wanneer je in het centrum bent aangekomen, sluit dan je ogen en spreek je vraag hardop uit. Stel jezelf open voor elk soort antwoord. Je bevindt je op dit moment in het centrum van je innerlijk, dus het antwoord dat je ontvangt, komt uit je hart. Het kan zich aandienen in de vorm van je innerlijke stem die spreekt, in de vorm van een beeld, een gevoel of wat dan ook. Vertrouw op je intuïtie. Als je klaar bent, open dan je ogen en loop langzaam het labyrint uit. Neem vervolgens de tijd om datgene wat je hebt ervaren voor jezelf op te schrijven of weer te geven in een tekening. Wat achter ons ligt en wat voor ons ligt, is van weinig belang in vergelijking met wat binnenin ons ligt. Ralph Waldo Emerson 5 / 5