VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal

Transcriptie

1 VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal Vijf vragen over zout in voedsel Sport, de sleutel tot een goed humeur Angst van hartpatiënten voor seks is ongegrond Vaker hartfalen bij kinderen van te dikke moeders December 2013

2 advertenties binnenvoor

3 COLOFON Regionieuws Noord-Holland boven het Noordzeekanaal verschijnt één keer in de drie maanden. Correspondentieadres: Pietie Snoodijk-de Klerk Noorderkade CJ Alkmaar tel.: / m.snoodijk3@upcmail.nl Contributie: Minimaal 20,- per jaar. Contactpersoon Lotgenotencontacten: Adri Drubbel tel.: Contactpersoon Reanimatiecursussen: Hans Anderson tel.: / Contactpersoon Leefstijl en Bewegen: Bernard van Ruiven tel.: / Website: Layout en druk Nolin Uitgevers B.V. De uitgever en de vereniging zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd en/ of verspreid zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en/of de vereniging. INHOUD Voorwoord 2 29 september Dress Red Day in WfG 3 Wat doet sport voor hart- en vaatpatiënten 5 Vijf vragen over zout in voedsel 6 Trombose en longembolie 7 Meten is weten 9 Angst van hartpatiënten voor seks is ongegrond 10 Zwemmen houdt me fi t 11 Sport, de sleutel tot een goed humeur 13 Wentelteefjes van Kerststol 15 NVVC, richtlijn voor laatste levensfase 16 Spataderkeurmerk 17 Dress Red Day in MCA 18 Mantelzorg 21 Zetmeelproducten 22 Steeds meer mensen overleven hartinfarct 23 Voorlichtingsbijeenkomst over ICD 25 Respijtzorg 27 Vaker hartfalen bij kinderen van te dikke moeders 29 Hart- en vaatproblemen en sport 30 Ook vrijwilliger worden? 31 Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 1

4 VOORWOORD Beste Hartvrienden, Zo aan het einde van het jaar is er altijd een moment dat je terugkijkt naar wat achter je ligt, maar vooral vooruit kijken naar wat het nieuwe jaar je zal brengen. We zijn in 2013 gestart met een nieuw regioteam, met het gebied Noord Holland- Noord. Dat is alles boven het Noordzeekanaal met daarbij ook Texel. Ook binnen het regioteam hebben enkele mutaties plaats gevonden, waar we zeer blij mee zijn. We hebben nog enkele vacatures, en we hopen die in 2014 in te kunnen vullen. De meesten van ons zijn in de herfst van ons leven, want we hebben de groei van de lente de bloei van de zomer achter ons, en de herfst is een periode die prachtig en kleurrijk is. Ik hoop van harte dat we deze periode van ons leven ook als zodanig kunnen ervaren. Dat we het gevoel hebben dat er nog veel kleur in ons leven is en vooral dat we ervan kunnen en mogen genieten. Daarom wens ik al onze Hartvrienden voor de komende periode gezellige en kleurrijke Kerstdagen en een nieuw jaar met alle mooie kleuren die het leven ons te bieden heeft. En vooral een goede gezondheid! Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 2

5 CARDIOZIEKENHUISBEZOEKGROEP IN HOORN Zondag 29 september was onze reguliere bezoekdag in het Westfriesgasthuis in Hoorn. Dat kwam ontzettend goed uit want niet alleen was het Wereldhartdag maar ook Dress Red Day. Op die dag roept de Hartstichting alle vrouwen op om iets roods te dragen om zo aandacht te vragen voor hart- en vaatziekten, wereldwijd doodsoorzaak nummer één bij vrouwen. Greet Hoffman-Weijtze, Trees van Dam-Hof en Nancy Evers gingen die dag, gekleed in het speciaal ontworpen T-shirt voor die dag, naar de afdeling Cardiologie. Van te voren was er al contact geweest met het verplegend personeel, waren de fl yers voor deze dag al overal opgeplakt en had een ieder zondag "iets" roods aan. Een rode ketting, rood T-shirt, rode schoenen... Greet, Trees en Nancy gingen met rijk gevulde mandjes met attenties de afdeling op. Het aantal patiënten opgenomen op de afdeling Cardiologie die dag bedroeg 21 en daarvan waren er 7 vrouw. De meeste vrouwen waren op de hoogte van deze speciale dag en verheugd met onze gesprekken. Een gerepareerde hartklep, omleidingen of hartritmestoornissen en een cardioversie, allemaal wilden ze hun speciale verhaal kwijt. Natuurlijk hebben we de mannen niet overgeslagen... Kortom deze dag was er weer één om niet snel te vergeten. Afgesproken is in ieder geval om volgend jaar wederom stil te staan bij deze dag. Met hartelijke groet, Greet, Trees en Nancy Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 3

6 advertenties 1 Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 4

7 WAT DOET SPORT VOOR HART- EN VAATPATIËNTEN? Dat sporten goed is voor uw lichaam, is al lang bekend. Maar wat gebeurt er met uw lichaam tijdens het sporten? En waarom is sporten eigenlijk zo goed voor hart- en vaatpatiënten? Tijdens het sporten gaan mensen sneller ademen, omdat spieren en organen meer zuurstof nodig hebben. De zuurstof komt via de longen in het bloed terecht. De longader vervoert het zuurstofrijke bloed naar het hart. Het hart neemt zuurstof op, de rest van de zuurstof wordt via de aorta naar de rest van uw lichaam vervoerd. Spieren gebruiken de zuurstof om te werken. Het hart gaat sneller slaan, omdat het bloed sneller door uw lichaam stroomt. Sporten en uw bloeddruk Sporten is goed voor uw bloeddruk. Want tijdens het bewegen gaan uw bloedvaten meer openstaan, waardoor het bloed zich over een groter vatenoppervlak verdeelt. Als u regelmatig beweegt, ontstaan er nieuwe bloedvaatjes. Daardoor kan er meer bloed en zuurstof getransporteerd worden. Meer voedingsstoffen worden opgeslagen in de spieren. Ook neemt de elasticiteit van de bloedvaten toe, waardoor de druk van het bloed beter wordt opgevangen. Heeft u hoge bloeddruk, win dan eerst advies in bij uw arts, voordat u start met sporten. Sporten en uw cholesterolgehalte Cholesterol bestaat uit een (negatief) LDL-gehalte en een (positief) HDL-gehalte. Een hoog LDL-gehalte vergroot de kans op hart- en vaataandoeningen. LDL vervoert in het bloed vet naar de weefsels en spieren toe. Als het LDL niet gebruikt wordt kan het de vaatwanden beschadigen en in een later stadium dicht laten slibben. Tijdens en na het sporten stijgt het HDL in het bloed. HDL schraapt als het ware vetplekken van de vaatwand af en breekt de vetplekken af. Hierdoor kan het bloedvat minder snel dichtslibben. Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 5

8 VIJF VRAGEN OVER ZOUT IN VOEDSEL 1) Waarom voegt de industrie zout toe aan voedingswaren? Zout in bijvoorbeeld vleeswaren conserveert en geeft smaak. Al in 1968 adviseerde de Voedingsraad echter het zoutgehalte in bewerkt voedsel te verlagen. In 2007 kwam er daartoe een Taskforce Zout en in 2011erkende minister Edith Schippers van Volksgezondheid dat er nog te weinig verbeterd was. Ze dreigde met wettelijke maatregelen als de situatie niet zou verbeteren. 2) Waarom is teveel zout slecht voor de gezondheid? Zout verhoogt de bloeddruk en zo kunnen hart- en vaatziekten ontstaan, alsmede beroertes. Ook worden de nieren zwaarder belast bij hoge zoutconsumptie. Meer dan 85% van de Nederlanders krijgt meer zout binnen dan de door de Gezondheidsraad aanbevolen 6 gram per dag. Mensen voegen zelf 20 % van hun zoutconsumptie toe aan voedsel; de rest zit in producten als vlees, brood, sauzen en soepen. Volgens de Consumentenbond, de Hartstichting en de Nierstichting is het advies van de Gezondheidsraad dan ook onuitvoerbaar. 3) Wat is er tot dusver gedaan om het zoutgehalte te verlagen? Onder druk van het dreigement van Schippers is de zoutconsumptie volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu in 2012 met 3% gedaald. Die daling komt echter vrijwel geheel voor rekening van de broodbakkers, die met wettelijke maatregelen te maken kregen. Het Centraal Bureau Levensmiddelen en de Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie hebben dit voorjaar een convenant gesloten, waarin ze beloven binnen twee jaar voor 10% minder zout en 5% minder verzadigd vet in vleeswaren te gaan zorgen. De industrie en de supermarkten vrezen wetgeving en tonen zich nu van hun beste kant. Ook willen ze geen al te grote verschillen in smaak tussen soortgelijke producten. Buitenlandse vleeswaren vallen buiten het convenant. 4) Zijn de al genomen maatregelen voldoende? Minister Schippers wilde vorig jaar nog niet ingrijpen. De Consumentenbond, de Hartstichting en de Nierstichting zijn daar zeer teleurgesteld over. Zij wijzen er bijvoorbeeld op dat 1 gram zout minder per dag per persoon ervoor zorgt dat er jaarlijks zestig mensen minder een niertransplantatie of dialyse moeten ondergaan. Dialyseren kost op jaarbasis ,- en er is een groot tekort aan nierdonoren. De drie organisaties hebben de handen ineen geslagen om de Tweede Kamer achter zich te krijgen. Op 30 mei hebben zij een zoutontbijt geserveerd op het plein naast het Kamergebouw in Den Haag, waar ze hebben gepleit voor overheidsingrijpen. Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 6

9 5) Wat dient er nu te gebeuren? Het bedrijfsleven wil vooral met rust gelaten worden. De antizoutlobby is de smoezen van de industrie echter beu en eist wettelijke normen. Producenten moeten laten weten hoe ver ze zijn met zoutreductie. Als derde eis stellen de Consumentenbond, de Hartstichting en de Nierstichting dat overheid en industrie moeten beloven binnen 10 jaar voor 40% minder zout te zorgen. Voor de smaak hoeven consumenten volgens hen niet te vrezen: onderzoek van de Universiteit Wageningen toonde aan dat brood met de helft minder zout net zo graag wordt gegeten. Bron: De Gelderlander TROMBOSE EN LONGEMBOLIE Jaarlijks lijden in ons land naar schatting zo n mensen aan diep veneuze trombose, een stollingsziekte in de aders, ook wel venen genoemd. Dit moet niet worden verward met arteriële trombose, een vorm die kan optreden in de slagaders. Diep veneuze trombose, kortweg trombose, ontstaat door bloedstolsels die zich vastzetten aan de vaatwand. Een gedeelte van het bloedstolsel kan loslaten van de vaatwand en via de bloedstroom naar andere delen van het lichaam worden gevoerd. Indien het stolsel in de long terecht komt is er sprake van een longembolie. Tot voor kort werden diep veneuze trombose en longembolieën beschouwd als aparte aandoeningen, maar recentelijk is gebleken dat het één en dezelfde ziekte is. Reden om u kort te informeren over de oorzaken en mogelijke behandelingen. Ontstaan en verschijnselen van trombose en longembolie. Het stromen van bloed is een levensvoorwaarde. Maar ook het stollen ervan is onmisbaar om teveel bloedverlies bij verwonding te voorkomen. Bloedplaatjes en stollingseiwitten spelen een belangrijke rol in het stollingssysteem. Een antistollingssysteem zorgt ervoor dat de stolling in de hand wordt gehouden door stolsels op te lossen of stollingsfactoren af te breken. Het proces van bloedstolling en antistolling bestaat uit reacties van enzymen op andere stoffen. Wanneer deze systemen niet meer met elkaar in evenwicht zijn kan trombose optreden. Er ontstaat dan zonder dat er een wond is een bloedstolsel dat zich hecht aan de wand van een bloedvat en de bloedstroom belemmert. Dit treedt meestal op in de benen of het bekken en heet dan diep veneuze trombose. Een losgelaten deel van het stolsel kan echter ook met het bloed worden meegevoerd naar andere delen van het lichaam en heet dan embolus. Als dit stolsel via het hart in een bloedvat van de longen terechtkomt en dit afsluit, ontstaat een longembolie. Hierdoor wordt een deel van de long uitgeschakeld en kan in het ergste geval afsterven. Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 7

10 Bij afsluiting van een ader in het been door een bloedstolsel kan de kuit of het hele been opzwellen, vaak warm aanvoelen en rood-paars van kleur zijn. Het been is vaak pijnlijk. De verschijnselen van trombose zijn echter niet altijd merkbaar. Bij afsluiting van een bloedvat in een long krijgt een deel ervan geen zuurstof en ontstaan klachten als kortademigheid en pijn. Zowel bij trombose als bij longembolie zijn de symptomen niet specifi ek en kunnen zij ook het gevolg zijn van een andere aandoening. Oorzaken Trombose kan dus ontstaan door belemmeringen in de bloedstroom, veranderingen in de samenstelling van het bloed en/of beschadiging van de vaatwand. Langdurig stil liggen na een operatie of in de kraamperiode of een te strak aangelegd drukverband zijn een veel voorkomende oorzaak van trombose. Ook een verandering in de samenstelling van het bloed kan een verhoogd risico op trombose veroorzaken. Te denken valt dan aan de invloed van hormonen, ziekte, medicijnen en erfelijkheid. Trombose als gevolg van een beschadiging van de vaatwand kan optreden bij een ongeval of een operatie. Onderzoek en behandelingen De verschijnselen van trombose en longembolie zijn niet specifi ek en dienen in een ziekenhuis nader te worden onderzocht. Trombose kan worden aangetoond met echografi e (geluidsgolven) of een röntgenonderzoek. Bij vermoeden van een longembolie wordt een longscan gemaakt of vindt een echografi e van de benen of een angiografi e (longkatheterisatie) plaats. Trombose in benen of bekken is vaak de oorzaak van een longembolie. Longembolie en trombose worden behandeld met antistollingsmiddelen, hetzij in een ziekenhuis hetzij door de trombosedienst. Ingeval van trombose in een been wordt ook een - goed aangemeten - steunkous voorgeschreven voor gebruik overdag. Gevolgen van en leven met trombose Het bovenstaande is ontleend aan de brochure Trombose en longembolie. Indien u uitvoeriger informatie wenst over dit ziektebeeld, over de gevolgen ervan en hoe er in het dagelijks leven het beste mee om te gaan, kunt u deze brochure aanvragen bij de Hart&Vaatgroep, Postbus 300, 2501 CH Den Haag, info@hartenvaatgroep.nl of tel Riet Alaverdy-van der Knijff Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 8

11 METEN IS WETEN Bloeddruk: Een gezonde bloeddruk meet 120/80. De bloeddruk is te hoog wanneer deze boven de 140/90 is. Nieuwe bloeddruknorm: Bij het vaststellen van hoge bloeddruk geldt voortaan enkel de bovendruk. Die wordt gemeten op het moment dat het hart samentrekt en bloed pompt. Dat hebben Europese cardiologen afgesproken in de nieuwe richtlijn voor de behandeling van hoge bloeddruk. Tot nu toe namen artsen zowel de boven- als de onderdruk op. Van hoge bloeddruk is sprake als de bovendruk hoger is dan 140 millimeter kwikdruk (mm Hg). (Bron: consumentenbond, oktober 2013). Cholesterol: Voor cholesterol geldt de regel. Dat wil zeggen: het totale cholesterol moet lager dan 5 zijn, het slechte cholesterol lager dan 3, en het goede juist boven de 1. Bloedsuiker: De glucosewaarde moet nuchter tussen de 5 en 7 liggen. Boven de 8 is niet goed. Bovendruk, onderdruk; wat is het nu eigenlijk? Wilt u weten hoe het zit of thuis de bloeddruk meten? Kijk voor een lijst van betrouwbare meters en meer informatie op Hoe zit het precies? Een hartstilstand is niet hetzelfde als een hartinfarct. Bij een hartstilstand staat de bloedsomloop stil en pompt het hart geen bloed meer rond. Bij een hartinfarct, in de volksmond ook wel hartaanval genoemd, is er een verstopping van een kransslagader, waardoor een deel van het hart geen zuurstof meer krijgt en afsterft. Bij hartfalen tenslotte, is de pompkracht van het hart verminderd. De oorzaak van een hartstilstand of hartfalen kan een hartinfarct zijn, maar dat hoeft niet. Er kan ook sprake zijn van een langdurige hoge bloeddruk. Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 9

12 "ANGST VAN HARTPATIËNTEN VOOR SEKS IS ONGEGROND" Mannen en vrouwen, die een hartinfarct hebben gehad, zijn meestal erg bang weer seksueel actief te zijn. Onnodig, zo zal blijken op de wetenschappelijke sessies op 2 september tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de European Society of Cardiology in Amsterdam (ESC Congress 2013). De nieuwe aanbevelingen van Europese Raad van Hart- en Vaatziekte Verpleegkundigen, is de eerste wetenschappelijke verklaring die een gedetailleerde leidraad biedt voor patiënten. Zo moet elke patiënt van zijn behandelend arts, na een hartprobleem, advies krijgen over geslachtsgemeenschap na hart- en vaatziekten. Arts en patiënt moeten samen bepalen of de patiënt gezond genoeg is om seksuele activiteiten te hervatten. Artsen zouden een actieve rol moeten spelen bij de advisering van aanbevolen seksstandjes, en hoe intimiteit ook zonder geslachtsgemeenschap een rol kan spelen in een relatie. Problematisch gesprek "Er zijn veel barrières of misvattingen die het gesprek over seks in de weg staan. Sommige zorgverleners geloven dat de patiënten deze informatie niet zouden willen ontvangen. Om ook dat te bespreken moet het initiatief bij de arts komen. Het is makkelijker voor de zorgverlener om het gesprek aan te gaan, dan dat de patiënt deze kwestie aankaart", zegt Tiny Jaarsma, registered nurse (RN), Nurse Fellow of the European Society of Cardiology NFESC, covoorzitter van de taskforce van de European Society of Cardiology. Onderzoek "Tijdsdruk of gewoon verlegenheid mag geen excuus zijn om gesprekken over deze thema's te vermijden, die zijn essentieel voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid van de hartpatiënt", aldus Jaarsma. Inspanningsonderzoek wordt aanbevolen voor sommige patiënten om te bepalen of het hart sterk genoeg is om seksuele activiteit te hervatten. Bron: 8/08/13 - ANP Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 10

13 ZWEMMEN HOUDT ME FIT Akke Bruin-Sneekes is trouw lid van zwemvereniging De Hartvrienden. Iedere zaterdag en maandag ga ik nog met veel plezier naar het zwembad, vertelt Akke Bruin-Sneekes (90) uit Schagerbrug enthousiast. Ze is dan wel 90 jaar, maar neemt nog elke week een duik in zwembad Campanula in Sint Maartensvlotbrug. Dit doe ik bij zwemvereniging De Hartvrienden. Een gezellige club mensen en bovendien houdt het zwemmen me fi t. Ik denk dat ik nu zo n 22 jaar lid ben van de zwemvereniging. Misschien een jaartje korter of langer, maar als je 90 bent mag je er wel een jaartje naast zitten toch?, zegt ze met een lach. Door de hartproblemen van mijn man kwam ik in contact met de familie Blankenstijn die al lid waren van De Hartvrienden. Mijn man houdt niet van zwemmen, maar ik ging graag mee. Nu zwem ik nog steeds elke zaterdag. Het water is heerlijk warm en je spreekt nog eens iemand. Indien mogelijk blijf ik dit nog lang volhouden. Op maandag zwem ik ook, maar dat is via de ANBO. Hartvrienden Akke is één van de trouwste leden en slaat bijna nooit over, vertelt penningmeester Bart Hoekman van zwemvereniging De Hartvrienden. Ze is ons oudste lid en ons jongste lid is 44 jaar. Onze vereniging telt zo n 70 leden en bestaat inmiddels 27 jaar. De Hartvrienden is ooit opgericht door Truus Michielse. Naast Bart bestaat het bestuur uit voorzitter Peter Michielse, net als zijn vrouw Truus erelid van de vereniging, en secretaris Ellie de Vogel. Het doel van onze vereniging is het beoefenen en bevorderen van zwemmen voor (ex)hartpatiënten. Tevens kunnen personen met vaatziekten lid worden van de vereniging. Partners van (ex)hartpatiënten mogen eveneens lid worden. Leden De groep in Campanula zit vol, maar voor de groep in zwembad De Wiel hebben we nog voldoende ruimte voor nieuwe leden. Zelf is Bart sinds 1997 aangesloten bij de zwemvereniging. Dit was tijdens mijn revalidatie van hartproblemen. Ik ging in die tijd met 4 mensen naar de proefl es en ben eigenlijk blijven hangen. Het is een gezellige vereniging en bovendien organiseren we elk jaar diverse activiteiten, zoals onder meer een barbecue. Nieuwe leden kunnen zich altijd melden bij de club. Kijk voor meer informatie op Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 11

14 advertenties 2 Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 12

15 SPORT, DE SLEUTEL TOT EEN GOED HUMEUR Hoe meer we bewegen, hoe beter ons moreel! Dat is de conclusie van enkele studies die de invloed van sporten op het humeur hebben onderzocht. Een stukje uitleg. Waarom krijgen we van sporten een goed humeur. Leve de sport, gedaan met de neerslachtigheid. Waarom krijgen we van sporten een goed humeur door het vrijkomen van endorfines in het lichaam Er bestaan verschillende theorieën die het positieve effect van sport op het humeur proberen te verklaren. De bekendste is nog altijd het weldoende effect van het vrijkomen van endorfi nes. Deze hormonen worden bij inspanningen door het lichaam aangemaakt en hebben een effect dat lijkt op dat van morfine. Ze verzachten pijn en wekken een gevoel van lichte euforie op dat bij atleten bekend staat als "runner's high" (de roes van de loper). Maar dat fenomeen treedt niet alleen op bij het joggen. Elke vorm van lichaamsbeweging is een uitstekende manier om het moreel op te krikken. Uit onderzoek is gebleken dat het endorfi negehalte in het bloed dan stijgt tot soms vijf keer de waarde in rusttoestand. Dat hoge gehalte blijft nog tientallen minuten na de inspanning behouden. Tot in de hersenen Maar wat er in de hersenen gebeurt is iets ingewikkelder. Tot voor kort waren er nog geen harde bewijzen dat er endorfi nes vrijkwamen in het hart van het centrale zenuwstelsel. Een experiment door een team van Duitse wetenschappers leverde onlangs het bewijs. Neurologen van het ziekenhuis van Bonn spoten in het bloed van tien joggers een radioactieve stof in die zich kan binden aan de hersenreceptoren van de endorfines. Dankzij de technieken van nucleaire beeldvorming konden ze het ontstaan van deze elementen visualiseren en zo direct bewijzen dat er aan het einde van een trainingssessie endorfi nes in de hersenen drongen. Leve de sport, gedaan met de neerslachtigheid! Er zullen na deze ontdekking zeker nog nieuwe volgen. Hopelijk kunnen we dan binnenkort het positieve effect van sport op het humeur beter begrijpen - bij Jan Modaal, maar ook bij depressieve patiënten. Heel wat studies wijzen namelijk op de weldoende effecten ervan in de marge van een medicamenteuze behandeling of van een psychotherapie. Maar dat gebeurt niet alleen door een verhoogde afscheiding van endorfi ne. Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 13

16 Noradrenaline en serotonine De diagnose van een depressie steunt dan wel niet op een 100% onweerlegbare biologische test, maar de staat van permanente neerslachtigheid die een depressie typeert gaat toch vaak gepaard met een ontregelde hersenfunctie en meer bepaald een tekort aan noradrenaline en serotonine. Sporten stimuleert net de productie van deze neurotransmitters. Resultaten vanaf de eerste sportsessie Er zijn allicht nog andere factoren in het spel. Zo n tien jaar geleden bijvoorbeeld wees het team van professor Attila Szabo (Universiteit van Nottingham) op de aanwezigheid van een kleine hoeveelheid fenylethylamine (PEA) in de hersenen, een stof die cruciaal is voor ons psychisch evenwicht. Uit onderzoek blijkt dat bij de meerderheid van de depressieve patiënten (60%) dat PEA erg laag is en dat een sportsessie volstaat om het gehalte ervan te doen stijgen. Slotsom: het menselijk brein is blijkbaar met verschillende systemen uitgerust om het niveau van problemen waar we in de loop van de dag op botsen nauwgezet te meten en als reactie de productie van deze moleculen van de liefde aan te passen. Door het nietsdoen waar veel mensen zich toe veroordeeld voelen, raakt de machine ontregeld, en sporten zou die terug in gang helpen krijgen. Marion Garteiser Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 14

17 Natriumbeperkt recept WENTELTEEFJES VAN KERSTSTOL Benodigdheden Hoeveelheden voor 8 personen. 8 sneetjes kerststol 2 eieren 300 ml. melk 25 gram suiker halve theelepel kaneelpoeder 50 gram boter Bereidingswijze Laat de sneetjes kerststol op een snijplank 30 minuten uitdrogen als ze vers zijn. Halverwege de tijd even omdraaien. Klop de eieren met de melk in een kom los. Wentel de sneetjes door het melk-ei mengsel en leg ze op een stapeltje op een diep bord. Schenk de rest van het mengsel erover. Meng de suiker met het kaneelpoeder. Verhit een derde deel van de boter in een ruime koekenpan en bak de sneetjes met drie tegelijk. Houdt ze warm in de oven (75 C) of leg ze op een afgesloten bord, dus het tweede bord ondersteboven op het eerste bord. Bestrooi naar wens met de kaneelsuiker. Eventueel met een lepel vanillevla. Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 15

18 NEDERLANDSE VERENIGING VOOR CARDIOLOGIE Persbericht - 23 mei 2013 Nieuwe richtlijn ICD/Pacemaker voor hartpatiënten in de laatste levensfase. Op initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie is een nieuwe richtlijn ICD/pacemaker in de laatste levensfase voor zorgprofessionals opgesteld. Deze richtlijn geeft duidelijkheid voor de betrokken zorgprofessionals over het beleid bij terminale patiënten met een ICD (een implanteerbare defi brillator) of pacemaker. De richtlijn bewerkstelligt ook tijdige communicatie tussen professionals en patiënt over de mogelijkheid en wenselijkheid van het uitschakelen van de ICD of pacemaker. In Nederland zijn pacemaker patiënten en patiënten met een ICD (Implantable Cardioverter Defi brillator). De belangrijkste punten die de richtlijn aan de orde stelt zijn: 1. Deactivatie (uitschakelen) van ICD s voorkomt ongewenste shocks en onnodig lijden bij patiënten in de terminale levensfase. 2. Deactivatie van pacemakers is in het algemeen niet nodig en niet wenselijk. 3. Bespreking met de patiënt van de mogelijkheid van deactivatie moet al in een vroeg stadium. ICD s worden geïmplanteerd bij patiënten die een verhoogde kans hebben op ernstige hartritmestoornissen. Als deze zich voordoen geeft de ICD één of meerdere shocks af die vaak als pijnlijk worden ervaren. In de laatste fase van het leven is het afgeven van shocks vaak niet meer gewenst. Naar schatting 10% van de ICD patiënten krijgt in deze laatste levensfase desondanks toch nog shocks die het stervensproces verstoren. De directe verzorgers kunnen dit niet stoppen, omdat daar speciale apparatuur voor nodig is die alleen in het ziekenhuis aanwezig is. Met de nieuwe richtlijn is er duidelijkheid over het beleid wanneer de shockfunctie moet worden uitgeschakeld, voordat patiënten in de laatste levensfase komen. Pacemakers zijn apparaten die zorgen dat het hartritme steeds boven een bepaald geprogrammeerd minimum blijft. Ze kunnen geen shocks afgeven en veroorzaken in de terminale fase geen ongewenste verstoring. Deactivatie van pacemakers brengt het risico met zich mee dat de patiënt op onaangename wijze overlijdt als de patiënt op dat moment een te laag hartritme heeft. Geadviseerd wordt dan ook om pacemakers niet uit te schakelen. Goede voorlichting door zorgprofessionals aan patiënten vanaf moment van implantatie van ICD/pacemaker tot aan de laatste levensfase is van groot belang. Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 16

19 De richtlijn adviseert dat ICD deactivatie al plaatsvindt als de patiënt nog mobiel is, zodat in de terminale fase de patiënt niet bang hoeft te zijn voor ongewenste shocks. Deze richtlijn is tot stand gekomen dankzij de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS) en in samenwerking met andere wetenschappelijke verenigingen, de Orde van Medisch Specialisten en de KNMG. Meer informatie: Richtlijn ICD/pacemaker in de laatste levensfase Patiëntenfolder DE HART&VAATGROEP INTRODUCEERT SPATADERKEURMERK Mensen met spataderen weten nu waar de beste zorg wordt geboden. De Hart&Vaatgroep overhandigde in december aan 111 ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra het Spataderkeurmerk. Dit keurmerk maakt duidelijk welke ziekenhuizen en behandelcentra de beste spataderzorg aanbieden. Bewoners van de regio Noord-Holland Noord hebben de keuze uit een aantal ziekenhuizen en behandelcentra. Op is te zien om welke het gaat. Als patiëntenorganisatie vindt De Hart&Vaatgroep het belangrijk dat mensen met spataderen weten waar de beste zorg geboden wordt. Het keurmerk is voor patiënten heel zinvol, vertelt spataderpatiënt Anne Jansen: ik heb al zo n 25 jaar last van spataderen en ben hier diverse keren voor behandeld. Gelukkig is er nu een keurmerk, zodat mensen kunnen kiezen voor goede spataderzorg. Als geen ander weet ik hoe belangrijk dit is. In september jl. heeft De Hart&Vaatgroep de Vragenlijst Spataderkeurmerk 2012 uitgezet om het zorgaanbod voor spataderen en (ernstige) chronische veneuze insuffi ciëntie in ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra te inventariseren. 85 Procent van de organisaties vulden de lijst in, 62 procent van alle ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra ontvangen het Spataderkeurmerk. Doel van het onderzoek is het stimuleren van kwaliteitsverbetering en het informeren van patiënten, hun verwijzers en de zorgverzekeraars over de kwaliteit van de spataderzorg in ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra. Niet alle ziekenhuizen en behandelcentra voldoen bijvoorbeeld aan het criterium dat patiënten schriftelijk geïnformeerd worden over een aantal belangrijke onderwerpen. De Hart&Vaatgroep hoopt dat dit in de toekomst door elk ziekenhuis of behandelcentra wordt verbeterd. Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 17

20 De dertien kwaliteitscriteria zijn zorgvuldig bepaald en afgestemd met vertegenwoordigers van de Nederlandse Vereniging voor Vaatchirurgie en de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie. De kwaliteitscriteria geven aan wat verwacht mag worden van de zorg voor mensen met spataderen en gaan over zaken die voor hen belangrijk zijn. De 111 organisaties die het Spataderkeurmerk ontvangen, voldoen aan alle dertien criteria. Voor inhoudelijke informatie over onder andere het Spataderkeurmerk kunnen mensen op werkdagen tussen 9 en 13 uur bij de Infolijn Hart en Vaten tel terecht. DRESS RED DAY Op 29 september was het behalve Wereldhartdag ook Dress Red Day, dat wil zeggen: draag rode kleding en vraag daarmee speciale aandacht voor hart- en vaatziekten bij vrouwen. In het Medisch Centrum Alkmaar werd er dit jaar uitgebreid aandacht aan besteed met een informatiemarkt overdag en een lezing s avonds. 29 September viel dit jaar op zondag, daarom werden deze activiteiten verplaatst naar maandag 30 september. Zowel in de centrale hal als bij de ingang aan de Metiusgracht stond een informatiestand met folders over hart- en vaatziekten. Vrolijke stands versierd met rode en witte ballonnen, ondanks het toch niet zo leuke onderwerp. Het langskomend publiek kon het wel waarderen en er was ruime belangstelling voor de aangeboden informatie. Daarbij komen er al gauw verhalen los die pijnlijk duidelijk maken hoeveel vrouwen last hebben van hart- en vaatklachten. Lezing s Avonds werd er een informatielezing gegeven over dit onderwerp, verzorgd door het MCA en de Hart&Vaatgroep. Ook hier de informatiestands bij de lezingzaal. Vóór en na de lezing en in de pauze werden er vele brochures over diverse hart- en vaatziekten meegenomen door de aanwezigen. Dhr. P. Michielse, voorzitter van Hart&Vaatgroep in de regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal begon de avond met informatie over de Hart&Vaatgroep en het binnenkort samengaan met de Ned. Hartstichting. Hij benadrukte het belang van de vrijwilligers in deze regio en het tekort hieraan. Hij riep de aanwezigen dan ook op om zich aan te melden als vrijwilliger om de lege gebieden in Noord-Holland op te vullen. Hart& Vaatgroep regio Noord-Holland boven het Noordzeekanaal 18