RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. AOC Terra Praktijkonderwijs Winsum

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK AOC Terra Praktijkonderwijs Winsum Plaats: Groningen BRIN-nummer: 01NJ-1 Onderzoek uitgevoerd op: 29 november 2012 Conceptrapport verzonden op: 15 januari 2013 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 7 februari 2013 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm. H

2 Pagina 2 van 8

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 29 november 2012 een onderzoek uitgevoerd op de Groene school Winsum afdeling Praktijkonderwijs, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Het Praktijkonderwijs van de Groene school Winsum, hierna het Praktijkonderwijs Winsum, is onderdeel van AOC Terra, een onderwijs instelling met vmbo en mbo in het groene domein. Bestuurlijk is AOC Terra onderdeel van de Onderwijsgroep Noord, gevestigd te Groningen. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De inspectie heeft bij het bestuursgesprek op 12 juni 2012 afgesproken dat bij het Praktijkonderwijs Winsum een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd zal worden. Het praktijkonderwijs is gestart in en heeft nog niet eerder een kwaliteitsonderzoek gehad. Dit onderzoek is dan ook te beschouwen als een nulmeting. Onderzoeksopzet De inspectie heeft tijdens het onderzoek van 29 november 2012 de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, kwaliteitszorg en wet- en regelgeving. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. - Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Er zijn gesprekken gevoerd over de kwaliteit van het onderwijs met docenten en het management. - Op uw school is verder een gesprek gevoerd medewerkers belast met de coördinatie van de zorg en stage. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de teamleiders en directeur. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 3 van 8

4 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Resultaten 1.1* De leerlingen van het praktijkonderwijs behalen het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.5 De leerlingen in het praktijkonderwijs ontwikkelen zich volgens een individuele leerroute 1.7 De leerlingen van het praktijkonderwijs functioneren naar verwachting in de vervolgopleiding of het werkveld. 5 Leerstofaanbod 2.1* De aangeboden leerinhouden voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.3* De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. 2.7 Het leerstofaanbod is afgestemd op de beroepspraktijk van de betreffende sector. Tijd 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Schoolklimaat 4.4* De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.8* De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Pagina 4 van 8

5 Didactisch handelen 5.1* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Begeleiding 7.1* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2* De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Wet- en regelgeving N1 N2 N3 N5 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). nee Ja Pagina 5 van 8

6 2.2 Beoordeling Algemeen beeld Hoewel de kwaliteit van het onderwijs belangrijke tekortkomingen vertoont in het onderwijsleerproces en in de kwaliteitszorg, onthoudt de Inspectie van het Onderwijs zich van een oordeel. Het toezicht op de kwaliteit van het Praktijkonderwijs Winsum had eerder kunnen plaatsvinden waardoor de school eerder en gerichter aan de verbetering van de kwaliteit had kunnen werken. Wel zijn er tekortkomingen vastgesteld in de opbrengsten, zorg, het didactisch handelen en de kwaliteitszorg. Ten eerste is opbrengstindicator 1.5; de leerlingen in het praktijkonderwijs ontwikkelen zich volgens een individuele route, onvoldoende. Ten tweede zijn in het onderwijsproces twee normindicatoren als onvoldoende beoordeeld, namelijk: - Indicator 5.3: De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten; - Indicator 8.2: De school voert de zorg planmatig uit. Ten derde is de kwaliteitszorg niet van voldoende niveau. Er zijn geen aanwijzingen dat de school de vereisten op het gebeid van de onderzochte wet- en regelgeving niet naleeft. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht, waarbij vooral wordt ingegaan op de aspecten waarin tekortkomingen zijn geconstateerd. Opbrengsten De praktijkschool neemt deel aan de landelijke uitstroommonitor. Uit de gegevens beschikbaar bij de inspectie en de meest recente gegevens ( ) van de school blijkt dat te veel informatie ontbreekt voor een oordeel op de indicator 1.7 De leerlingen van het praktijkonderwijs functioneren naar verwachting in de vervolgopleiding of het werkveld. Als gevolg hiervan spreekt de inspectie in dit geval geen oordeel uit. Uit de overige gegevens blijkt dat opbrengstindicator 1.6 van voldoende niveau is. Dat betekent dat de school haar leerlingen vrijwel allemaal weet te plaatsen in vervolgonderwijs of begeleid- werk. Het minimaal twee jaar systematisch volgen van de bestendigheid van de plaatsing is een belangrijk verbeterpunt. Indicator 1.5 is onvoldoende. De individuele ontwikkelingsplannen (IOP) zijn wel aanwezig en conform de uitgangspunten ingevuld. Voorts wordt na twee jaar een voorlopig uitstroomprofiel opgesteld. Echter de individuele ontwikkelingsplannen zijn onvoldoende toegesneden op de specifieke kenmerken van de leerlingen bij instroom, de prestaties tijdens de opleiding en diens ontwikkelingsperspectief. In de onderwijspraktijk spelen de IOP s, vooral in de onderbouw, nauwelijks tot geen rol in het aanbod en begeleiding. Voorts maakt de school onvoldoende specifieke keuzes in het uitstroomprofiel. Vaak staan er twee tot drie uitstroomopties open en dat veroorzaakt onvoldoende focus in het aanbod in de bovenbouw en wekt mogelijk verwachtingen bij leerlingen en ouders welke op basis van de feitelijke mogelijkheden en prestaties van de leerlingen niet realistisch zijn. Ook bleek, ook hier voornamelijk in de onderbouw, dat leerlingen wel van het bestaan van het IOP weten, echter in de dagelijkse praktijk het vooral een document is van de docenten. Een belangrijk aandachtspunt in dit kader is de relatieve grote uitstroom naar het vervolgonderwijs. Enerzijds kan de school onvoldoende verantwoorden dat deze uitstroom gebaseerd is op de reële mogelijkheden van deze leerlingen en anderzijds is het de school niet bekend in welke mate de leerlingen in het vervolgonderwijs succesvol zijn. Leerstofaanbod De inspectie beoordeelt alle indicatoren op dit aspect voldoende. De aangeboden leerinhouden voldoen aan de wettelijke vereisten en taal- maar ook rekenzwakke leerlingen krijgen een passend aanbod. Voorts is het leerstofaanbod afgestemd op de brede beroepspraktijk van de zorg, techniek en groen. Er is in de onderbouw nog weinig aansluiting tussen de theorie- en praktijkvakken en in de bovenbouw sluiten een aantal praktijkvakken nog onvoldoende aan op de IOP s. Pagina 6 van 8

7 Schoolklimaat De school in de nieuwe setting, dus zonder het lwoo van het vmbo-groen Winsum in het zelfde gebouw, kenmerken zowel het personeel als ook de leerlingen als veilig. De leerlingen voelen zich gekend en het team heeft veel aandacht voor het welbevinden en motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen De inspectie bezocht een aantal lessituaties in de onder- en bovenbouw van Praktijkonderwijs Winsum. Hierbij viel op dat in het merendeel van de lessen er een herkenbare pedagogische en didactische structuur is in de wijze waarop de lessen starten, instructie plaatsvindt, de zelfwerkzaamheid wordt begeleid en de lessen worden afgesloten. In principe is hierdoor er sprake van duidelijke uitleg en een taakgerichte werksfeer. Naast differentiatie tussen groepen wordt in een aantal lessen wel gedifferentieerd in de groep, echter het team is zich er van bewust dat nog lang niet alle mogelijkheden hiervoor worden benut. De IOP s spelen nog te weinig een herkenbare rol in het didactisch handelen van de docenten. De actieve betrokkenheid bij de onderwijsactiviteiten van de leerlingen is onvoldoende. In te veel lessituaties trof de inspectie leerlingen aan die met andere zaken bezig waren dan door de docent beoogd was en de betreffende leerlingen werden onvoldoende aangesproken op actief deelnemen aan het leerproces. Ook de betrokkenheid van de leerlingen bij de dagelijkse gang van zaken op school en de betrokkenheid met hun eigen ontwikkeling lijken nauwelijks aanwezig. Begeleiding en Zorg De school werkt met een set aan genormeerde instrumenten om de ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Echter de ervaring tot nu toe is dat de beschikbare instrumenten nog onvoldoende zijn toegesneden op de kenmerken van het praktijkonderwijs. Bij gebrek aan beter werkt men hier vooralsnog wel mee. De voortgang in de ontwikkeling van de van de leerlingen wordt regelmatig besproken en op basis hiervan wordt het IOP bijgesteld. De resultaatbesprekingen van de onderbouw kunnen leiden tot een groepsaanbod op basis van een bij het merendeel van de leerlingen vastgesteld tekort en in veel gevallen tot een individueel aanbod. De resultaten komen bij de volgende leerlingenbespreking aan de orde en leiden in veel gevallen tot nieuwe acties. Het IOP bevat bij inschrijving alle informatie over de startsituatie van de leerling. Op basis hiervan kan een zorgaanbod worden geformuleerd. Echter er wordt geen samenhangend zorgaanbod geformuleerd en voorzien van meetbare resultaten. Het planmatig uitvoeren en evalueren van zorg is hierdoor onmogelijk. Hiermee zijn alle zorgindicatoren onvoldoende. Kwaliteitszorg en naleving De kwaliteitszorg is in ontwikkeling. Het siert de school dat deze op eigen initiatief, ook wegens het uitblijven van een inspectie onderzoek, in 2011 een audit heeft laten uitvoeren door een onafhankelijke externe deskundige. Hiermee heeft de school zicht op haar sterke en zwakke punten. De school beschikt over een jaarplan waarin de verbeterpunten uit de audit een belangrijke plaats innemen. Ook heeft AOC Terra sinds enkele jaren een interne auditcyclus en het is aannemelijk dat op termijn het Praktijkonderwijs Winsum hierin opgenomen wordt. Wat nog onvoldoende plaatsvindt, is het maken van analyses van bijvoorbeeld intake gegevens, tussentijdse- en uitstroomresultaten direct bij verlaten van de school, na één en twee jaar. Maar ook is er nog geen beleid om oud leerlingen voor een langere periode te volgen. Er zijn wel lesbezoeken in het kader van het functioneren van het personeel. Het opschalen, analyseren van deze informatie en voorzien van meetbare doelen gebeurt niet. Ook de verbeteractiviteiten worden onvoldoende voorzien van meetbare resultaten. De school verantwoordt haar visie op burgerschap en integratie en de planmatige wijze waarop ze daar invulling aangeeft en doelen evalueert onvoldoende. De school kent wel een aanbod dat zich richt op burgerschap en integratie. Pagina 7 van 8

8 3. TOEZICHTARRANGEMENT Hoewel de kwaliteit van het onderwijs belangrijke tekortkomingen vertoont in het onderwijsleerproces en in de kwaliteitszorg, onthoudt de Inspectie van het Onderwijs zich van een oordeel. Het toezicht op de kwaliteit van het Praktijkonderwijs Winsum had eerder kunnen plaatsvinden waardoor de school eerder en gerichter aan de verbetering van de kwaliteit had kunnen werken. Het bevoegd gezag herkent en erkent de bevindingen en conclusies van de inspectie. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in december 2013 weer wordt onderzocht en in mei/juni 2013 zal de Inspectie van het Onderwijs een voortgangsgesprek voeren. Afhankelijk van de uitkomsten van het kwaliteitsonderzoek in december 2013 zal een toezichtarrangement worden toegekend. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan. Pagina 8 van 8