Permanente Vorming. Musculoskeletale Revalidatie

Transcriptie

1 K.U.Leuven Departement Revalidatiewetenschappen Permanente Vorming Musculoskeletale Revalidatie Gevorderd programma

2 doelstelling Via de permanente vorming wil de Afdeling Musculoskeletale Revalidatie een programma aanbieden dat de praktiserende therapeut in de mogelijkheid stelt zijn/haar kennis binnen de musculoskeletale revalidatie te verdiepen. Onder kennis wordt verstaan het verdiepen van de basiswetenschappelijke kennis, het verbeteren van het gevorderd klinisch redeneren, het vergroten van de vaardigheden met betrekking tot het klinisch onderzoek en kinesitherapeutische behandeling, het updaten van de wetenschappelijke kennis binnen het domein van de musculoskeletale problemen. Binnen de Afdeling Musculoskeletale Revalidatie wordt ervan uitgegaan dat elke therapeut binnen dit vakdomein met een sterk uiteenlopende patiëntengroep kan te maken krijgen. Daarom wordt de voorkeur gegeven aan het aanbieden van een voldoende breed aantal topics. Het geheel wordt gekaderd binnen het ICF-model van de WHO. Doelgroep en algemene voorwaarden Therapeuten die een vijfjarige opleiding hebben genoten met als afstudeerrichting musculoskeletale revalidatie, een G.G.S. Manuele therapie of Sportkinesitherapie hebben gevolgd, of reeds diverse cursussen hebben gevolgd binnen het domein van de musculoskeletale revalidatie met mogelijkheid tot voorleggen van getuigschriften, kunnen het volledige programma volgen. Een bijkomende vereiste is dat de mogelijke kandidaten minstens 1 jaar werkervaring hebben. Begintermen Deelnemers aan de cursus bezitten bij aanvang van de cursus: - een basiskennis van medische beeldvorming - een goede kennis van de biomechanica, (neuro-)fysiologie, inspanningsfysiologie, motorische controle - basiskennis van musculoskeletale, pathologische condities - basiskennis van het geïntegreerd klinisch redeneren voor bovenste en onderste kwadrant - een gevorderde kennis van manueel therapeutische onderzoeks- en mobilisatietechnieken ter hoogte van de extremiteiten en wervelkolom, m.i.v. grondige kennis artrokinematica - een goede kennis van oefentherapeutische principes - bij voorkeur (enige) praktijkervaring Eindtermen Deelnemers bereiken bij het beëindigen van het programma volgende eindtermen: - een meer uitgebreide kennis van medische beeldvorming - een uitgebreide kennis rond biomechanica, (neuro-)fysiologie, inspanningsfysiologie, motorische controle - een gevorderde kennis van musculoskeletale, pathologische condities - een gevorderde kennis van het klinisch redeneren voor bovenste en onderste kwadrant - een gevorderde kennis van manueel therapeutische onderzoeks- en manipulatietechnieken ter hoogte van de extremiteiten en wervelkolom - een gevorderde kennis van oefentherapeutische principes en sportspecifieke training

3 Docenten Docenten musculoskeletale revalidatie FABeR Professoren Faculteit Geneeskunde U.Z.Leuven, K.U.Leuven Professoren Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen, K.U.Leuven (Inter-)nationale gastprofessoren of gastdocenten Organisatie Het programma verloopt over twee jaar. Collega's die het volledige programma volgen kunnen een examen afleggen en een certificaat bekomen. Voor een gedetailleerd overzicht van het programma: zie verder. Hoewel het programma wordt aangeboden in een groter geheel, kan ook elke module afzonderlijk worden gevolgd. Lokatie K.U.Leuven Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen Tervuursevest Leuven Examen en certificaat Voor deelnemers die het volledige programma hebben gevold wordt op het einde van het eerste jaar en op het einde van het tweede jaar een examen ingericht van alle onderdelen. De theoretische modules worden bevraagd door middel van multiple choice vragen, de praktische modules door een praktijkexamen. Verder wordt verwacht dat de studenten een patiënt bespreken aan de hand van wetenschappelijke publicaties. Dit wordt mondeling toegelicht voor de docenten. Het programma is officieel erkend door de faculteit en leidt tot een getuigschrift. Aan de deelnemers die slagen in het examen wordt een getuigschrift 'Gevorderde musculoskeletale revalidatie' uitgereikt. Hoe inschrijven? Inschrijven kan pas na contactname met mevrouw Katleen Samuel via volgend adres: Bij initiële contactname is het belangrijk aan te geven welke vooropleiding u heeft genoten. Inschrijven gebeurt in de universiteitshallen. Hiervoor heeft u een schriftelijke toelating nodig. Het maximum aantal deelnemers is vastgesteld op 30 personen. Updating informatie De tabellen met o.a. het uurrooster worden regelmatig geupdated via de website: en via het doorklikken op PAV, Permanente vorming Musculoskeletale Revalidatie.

4 PROGRAMMA In dit deel wordt eerst een kort overzicht gegeven van de verschillende modules van het eerste en het tweede jaar. Voor de voorwaarden tot het volgen, de mogelijkheid tot het al dan niet afzonderlijk volgen van de module en een overzicht van de docenten wordt verwezen naar de overzichtstabel. JAAR 1: ONDERSTE KWADRANT Aandragende en basiswetenschappelijke modules A1. Algemeen kader van het volledige programma (inleidende avond, 2u) Tijdens de inleidende avond wordt het programma toegelicht. Hierbij wordt aandacht besteed aan het kader waarbinnen het programma zal plaatsvinden. A2. Update pathologie van musculoskeletale aandoeningen ter hoogte van het onderste kwadrant, m.i.v. sportspecifieke aandoeningen (15u) Deze module heeft tot doel te voorzien in een update omtrent recente inzichten in het patho-anatomische substraat en behandeling van musculoskeletale aandoeningen ter hoogte van het onderste kwadrant m.i.v. sportspecifieke aandoeningen. Er worden een aantal domeinen onderscheiden: - Recente inzichten in de traumatologie, m.i.v. sportspecifieke traumatische aandoeningen - Recente inzichten in de orthopedie, m.i.v. sportspecifieke orthopedische aandoeningen - Recente inzichten in de reumatologie - Recente inzichten in de neurochirurgie m.b.t. musculoskeletale problemen - Aandoeningen van wervelkolom en ruggenmerg: neurochirurgische - aspecten (9-11u) - Recente inzichten in de sportgeneeskunde A3. Gevorderde medische beeldvorming voor musculoskeletale aandoeningen ter hoogte van het onderste kwadrant (3u) Dit cursusonderdeel heeft tot doel therapeuten verder te bekwamen in het beoordelen van de diverse deelaspecten van medische beeldvorming. A4. Biopsychosociale benadering van musculoskeletale aandoeningen, m.i.v. recente inzichten in de pijnfysiologie, basis- en voortbouwend programma onderste kwadrant Basisprogramma (1 dag) Het hoofdthema van deze dag is een concrete uitwerking van de biopsychosociale benaderingswijze voor manueeltherapeutische hulpverlening. Deze hulpverlening dient volgens de principes van evidence based practice (ebp) te gebeuren. Volgens de beschrijving van Sackett et al (2000) betekent dit het expliciet, oordeelkundig en gewetensvol gebruikmaken van het huidige beste bewijsmateriaal om beslissingen ( clinical decision making ) te nemen over de zorg voor individuele patiënten. Het voorafgaande proces van clinical reasoning veronderstelt een evenwichtige versmelting

5 van external evidence ( science ), clinical wisdom ( art en expertise ) en het nastreven van values op het niveau van het individu en de samenleving. Op deze dag is er aandacht voor (neuro-)fysiologische en neurobiologische aspecten van de thema s van de menselijke pijn, stress en vermoeidheid. Menselijke adaptatieprocessen in de meest ruime zin (biologisch, psychologisch en sociaal) komen zodoende aan bod. Voortbouwende module onderste kwadrant (1.5 dag) Deze module staat in het kader van een uitwerking van de biopsychosociale benaderingswijze bij mensen met lage rugklachten. Een conceptualisatie van aspecifieke en specifieke rugpijn naar de lichamelijke en de persoonlijke aspecten is het hoofdthema. De manueeltherapeutische diagnostiek en behandeling van mensen met lage rugklachten wordt volgens principes van evidence based practice (Sackett) besproken. De triage diagnostiek van lage rugpijn (Gordon Waddell) staat centraal. In dit kader zal eveneens aan de begrippen red flags en yellow flags aandacht worden geschonken. Patronen van symptomen en tekens van veel voorkomende aandoeningen/stoornissen en de bijbehorende (getoetste) hypothesen in relatie tot lage rugklachten komen aan bod. Lumbale (in)stabiliteit wordt in het licht van de begrippen form and force closure besproken. Ook is er aandacht voor het diagnostisch herkennen van lumbale radiculopathieën als onderdeel van aspecifieke en specifieke lage rugpijn. Lumbale radiculopathieën worden zowel op basis van discusbetrokkenheid als benigne betrokkenheid (laterale en centrale kanaalstenosen) besproken. Theoretische verklaringsmodellen voor nocisensorisch gestimuleerde pijn en neuropathische pijn komen hierbij aan bod. Met betrekking tot de persoonlijke factoren wordt de invloed van sensitisatie voor het symptoom pijn, vegetatieve en sensomotorische processen ingebracht. De begrippen perifere en centrale (spinale en supraspinale, limbische) sensitisatie worden geconceptualiseerd. Ook de invloed van zogenaamde illness perceptions op het natuurlijke beloop van de lage rugpijn is een thema. Het belang van de cognitieve en respondente aanpak bij mensen met lage rugpijn en de betekenis van persoonlijk bewegen worden binnen dit kader concreet gemaakt. A5. Bindweefsel in de revalidatie: recente inzichten (3u) Deze module heeft tot doel de meest recente evoluties aan te geven aangaande bindweefsel in de revalidatie. Aandachtspunten hierbij zijn zowel bindweefsel ter hoogte van de gewrichten als ter hoogte van de spieren. Domeinspecifieke modules S1. Inleidende begrippen voor het toepassen van manipulaties m.i.v. update wetenschappelijke evidentie musculoskeletale revalidatie Deze module heeft tot doel de inleidende begrippen aan te geven voor het toepassen van manipulaties. Er wordt stilgestaan bij indicaties en contra-indicaties alsook bij aspecten van pre-manipulatief testen. Verder wordt ook aangegeven in welke mate het gebruik van manipulaties wetenschappelijk onderbouwd kan worden. S2. Update omtrent aspecten van manuele therapie en sportrevalidatie (5 lezingen) Deze module heeft tot doel specifieke topics aan te bieden met nadruk op een wetenschappelijk ondersteunde benadering. Het is de bedoeling tijdens de lessen een state of the art te geven van de pathologie en de therapeutische benadering. Er zal daarom een beroep worden gedaan op docenten die expert zijn binnen een bepaald subdomein.

6 S3. Manipulatietechnieken ter hoogte van het onderste kwadrant (3 dagen) Op deze drie dagen staan manuele vaardigheden centraal. Op basis van technieken die dagelijks worden toegepast in de praktijk wordt een gewogen aantal manipulaties voor het onderste kwadrant aangeleerd. Deelnemers krijgen ruimschoots de gelegenheid om deze manipulaties in te oefenen. S4. Gevorderde oefentherapeutische concepten binnen de musculoskeletale revalidatie, m.i.v. sportspecifieke training (2 dagen) Eén van de aspecten die aan bod komen is "whole body vibration". Deze training is een recent opgekomen alternatieve vorm van krachttraining waaraan ook nog vele andere therapeutische effecten worden toegeschreven. In deze module zullen de wetenschappelijk aangetoonde effecten van trilplaattraining weergegeven worden en zullen de pro's en contra's worden besproken. Deelnemers krijgen eveneens een ruime praktische sessie waarin de opbouw van oefenprogramma's met trilplaattraining wordt toegelicht. Naast whole body vibration wordt ook aandacht geschonken aan principes van oefentherapie gesteund op het wetenschappelijk onderzoek verricht in de afdeling, alsook oefenconcepten zoals Sahrmann, Kinetic Control, M.T.T., e.d. S5. Aanvullingen manipulatietechnieken onderste kwadrant en integratief klinisch redeneren (2 dagen) Deze module staat in het teken van integratieve verwerking van eerdere kennis en vaardigheden. Clinical decision making in de musculoskeletale revalidatie bij mensen met klachten ter hoogte van het onderste kwadrant vormt het onderwerp. De biopsychosociale benaderingswijze wordt aan de hand van voorbeelden uit de praktijk van alledag toegepast. Naast het oefenen van cognitieve vaardigheden, het expliciet redeneren en argumenteren, is er tijd voor het integraal oefenen van praktische vaardigheden in het kader van het lichamelijk onderzoek en het therapeutisch proces. Aan de hand van deze praktijkvoorbeelden kan de deelnemer een scherp indicatieveld voor (spinale) manipulatie bepalen. Deelnemers krijgen ook de mogelijkheid om praktijkvoorbeelden over patiënten met klachten over het onderste kwadrant in te brengen en bespreekbaar te maken. S6. Stage (30u)

7 JAAR 2: BOVENSTE KWADRANT Aandragende en basiswetenschappelijke modules A1. Algemeen kader van het tweede jaar (inleidende avond, 2u) Tijdens de inleidende avond wordt het gevorderde programma toegelicht. Hierbij wordt aandacht besteed aan het kader waarbinnen het programma zal plaatsvinden. A2. Update omtrent pathologie van musculoskeletale aandoeningen ter hoogte van het bovenste kwadrant, m.i.v. sportspecifieke aandoeningen (9u) Deze module heeft tot doel te voorzien in een update omtrent recente inzichten in het patho-anatomische substraat en behandeling van musculoskeletale aandoeningen ter hoogte van het bovenste kwadrant, m.i.v. sportspecifieke aandoeningen. Er worden een aantal domeinen onderscheiden: - Recente inzichten in de traumatologie, m.i.v. sportspecifieke traumatische aandoeningen - Recente inzichten in de orthopedie, m.i.v. sportspecifieke orthopedische aandoeningen - Recente inzichten in de sportgeneeskunde A3. Gevorderde medische beeldvorming voor musculoskeletale aandoeningen ter hoogte van het bovenste kwadrant (3u) Dit cursusonderdeel heeft tot doel therapeuten verder te bekwamen in het beoordelen van de diverse deelaspecten van medische beeldvorming. A4. Gevorderde inspanningsfysiologie en principes van trainingsleer, m.i.v. fitness (12u) De module integreert de basiswetenschappelijke en de toegepaste kennis op het vlak van krachtontwikkeling en krachttraining. Hierbij worden de anatomische, biomechanische en neurofysiologische achtergronden van het verschijnsel kracht besproken. Hierbij komen training en de verschillende variabelen van een krachttrainingsprogramma aan bod. A5. Biopsychosociale benadering van musculoskeletale aandoeningen, m.i.v. recente inzichten in de pijnfysiologie; voortbouwend programma bovenste kwadrant (1.5 dag) In deze module wordt de (mogelijke) bijdrage van manuele therapie (zowel in diagnostische als in therapeutische zin) besproken bij mensen met cervicocephale, cervicobrachiale (pseudoradiculaire syndromen, en radiculopathieën) en neurologische syndromen. In het kader van cervicocephale syndromen is er veel aandacht voor cervicogene hoofdpijn en cervicogene duizeligheid. Theoretische verklaringsmodellen voor het ontstaan van andere cervicocephale symptomen worden besproken. Patronen van symptomen/tekens en verklarende hypothesen van veel voorkomende primaire hoofdpijnvormen (cervicogene hoofdpijn, tension-type headache en migraine met en zonder aura) worden besproken. In het kader van neurologische syndromen wordt stilgestaan bij de pathogenese van de vertebrobasilaire insufficiëntie en de cervicale spondylogene myelopathie. Het onderscheiden van cervicogene (propriosensorische) duizeligheid ( dizziness ) van perifere en centrale duizeligheid ( vertigo ) is hierbij een apart thema. In het kader van de cervicobrachiale syndromen is de differentiële diagnostiek tussen cervicale radiculopathieën, het thoracic outlet syndroom en perifere entrapmentneuropathieën het onderwerp. Ook is er aandacht voor het thema van de hoog- en midcervicale instabiliteit.

8 Domeinspecifieke modules S1. Manipulatietechnieken ter hoogte van de bovenste lichaamshelft (3 dagen) Op deze drie dagen staan manuele vaardigheden centraal. Op basis van de praktijk van alledag wordt een gewogen aantal manipulaties aan de bovenste lichaamshelft voorgelegd. Deelnemers krijgen ruimschoots de gelegenheid om deze manipulaties in te oefenen. S2. Aanvullingen manipulatietechnieken bovenste lichaamshelft en integratief klinisch redeneren (2 dagen) Dit weekend staat in het teken van integratieve verwerking van eerdere kennis en vaardigheden. Clinical decision making in de musculoskeletale revalidatie bij mensen met klachten van het bovenste kwadrant vormt het onderwerp. De biopsychosociale benaderingswijze wordt aan de hand van voorbeelden uit de praktijk van alledag toegepast. Naast het oefenen van cognitieve vaardigheden, het expliciet redeneren en argumenteren, is er tijd voor het integraal oefenen van praktische vaardigheden in het kader van het lichamelijk onderzoek en het therapeutisch proces. Aan de hand van deze praktijkvoorbeelden kan de deelnemer een scherp indicatieveld voor (spinale) manipulatie bepalen. Deelnemers krijgen ook de mogelijkheid om praktijkvoorbeelden over cliënten met klachten over het bovenste kwadrant in te brengen en bespreekbaar te maken. S3. Gevorderde oefentherapeutische concepten binnen de musculoskeletale revalidatie, m.i.v. sportspecifieke training (2 dagen) Er wordt aandacht geschonken aan principes van oefentherapie gesteund op het wetenschappelijk onderzoek verricht in de afdeling, alsook oefenconcepten zoals Sahrmann, Kinetic Control, M.T.T., e.d. S4. Stage (30u)

9 GEVORDERD PROGRAMMA: JAAR 1 Gevorderd programma Inhoud Datum Uren Aantal lesuren Voorwaarde tot inschrijven Afzonderlijk volgen Docent(en) Prijs module (AlloReKi) in Euro Prijs module (niet-alloreki) in Euro Voorstelling programma 15 september Volgen volledige programma neen FaBeR team 0 0 Pathologie Orthopedie 14 december u-21u Geen voorwaarde ja Prof. Dr. Bellemans Traumatologie 20 september Prof. Dr. Broos 18u-21u Geen voorwaarde ja 2005 Dr. Nijs Reumatologie 22 september u-21u Geen voorwaarde ja Prof. Dr. Westhovens Neurologie 30 september 2005 VM Geen voorwaarde ja Prof. Dr. Goffin Sportgeneeskunde 13 oktober u-21u Geen voorwaarde ja Prof. Dr. Peers Medische beeldvorming nog te bepalen 9u-12u Medische ja beeldvorming UZLeuven Biopsychosociale benadering 15 Basismodule 10 december 9u-17u 2005 ja John Bos Voortbouwend OK 13 januari u-17u ja John Bos januari u-17u Bindweefsel in de revalidatie 11 maart u-12u 3 ja Prof. Dr. Luyten Inleiding manipulaties 9 maart u 3 Volgen volledige programma neen FaBeR team 0 0 Manipulaties onderste lichaamshelft maart 9u-17u ja (**) Gastdocenten Oefentherapie: Preventieve screening 21 april u-17u 3 Geen voorwaarde ja FaBeR team Oefentherapie 22 april u 3 Geen voorwaarde ja FaBeR team Whole body vibration 22 april u-17u 4 Geen voorwaarde ja FaBeR team Wetenschappelijke update musculoskeletale revalidatie Bekkenbodemreëducatie 26 januari u-21u 2 Geen voorwaarde ja Prof. Dr. A. Devreese Doping in de sport 23 februari u-22u 2 Geen voorwaarde ja Dr. E. Van den Eede Mechanische diagnose 27 april u-21u 2 Geen voorwaarde ja D. Van de Put Vertebrobasilaire insufficientie 23 maart u-21u 2 Geen voorwaarde ja B. Cagnie Manipulaties en klinisch redeneren 5-6 mei u-12u 12 Gastdocenten + ja (**) FaBeR Stage individueel Volgen volledige 30 bepalen programma neen Totaal aantal uren en kostprijs AlloReki bij volgen totale programma 120u 1200 Totaal aantal uren en kostprijs niet- 120u 1400

10 GEVORDERD PROGRAMMA: JAAR 1 Gevorderd programma AlloReKi bij volgen totale programma (*) voorwaarde: therapeuten die een vijfjarige opleiding hebben genoten, een G.G.S. Manuele therapie of Sportkinesitherapie hebben gevolgd, of reeds diverse cursussen hebben gevolgd binnen het domein van de musculoskeletale revalidatie met mogelijkheid tot voorleggen van getuigschriften. (**) Kan afzonderlijk worden gevolgd indien het maximum aantal deelnemers van 30 personen niet is bereikt

11 GEVORDERD PROGRAMMA: JAAR 2 Gevorderd programma Inhoud Datum Uren Gevorderde inspanningsfysiologie en trainingsleer Aantal lesuren 12u Voorwaarde tot inschrijven Afzonderlijk te volgen Docent(en) Prijs module (AlloReKi) in Euro Prijs module (niet-alloreki) 21 september u Ja Prof. Dr. P. Hespel oktober u Prof. Dr. P. Hespel 10 oktober u Prof. Dr. C. Delecluse 12 oktober u Prof. Dr. C. Delecluse Pathologie Orthopedie 14 december u Geen voorwaarde ja Prof. Dr. L Desmet Traumatologie 7 december u Geen voorwaarde ja Prof. Dr. Broos Dr. S. Nijs Sportgeneeskunde nog te bepalen Geen voorwaarde ja Prof. Dr. K. Peers in Euro Medische beeldvorming 28 september november januari u-21u 6 ja Medische beeldvorming UZLeuven Biopsychosociale benadering 9 Voortbouwend bovenste lichaamshelft januari u 9u-17u ja ja John Bos Manipulaties bovenste lichaamshelft maart u-17u 18 ja (**) Gastdocenten Oefentherapie: april Geen voorwaarde ja FaBeR team Wetenschappelijke update musculoskeletale revalidatie 10 Geen voorwaarde ja Gastdocenten Op weg naar een succesvol Prof. Dr. B. De 18 januari u herstel van een sportblessure Cuyper Orthopedische chirurgie 15 Februari u Prof. Dr. F. Debeer Bekkeninstabiliteit 15 Maart u Dr. A. Pool Psychologie 19 april u Prof. G. Crombez 24 Mei u Manipulaties en klinisch redeneren 4-5 mei Gastdocenten + ja (**) FaBeR Stage individueel bepalen 30 Volgen volledige programma neen Totaal aantal uren en kostprijs AlloReki bij volgen totale programma 115u 1100 Totaal aantal uren en kostprijs niet- AlloReKi bij volgen totale programma 115u 1200

12 GEVORDERD PROGRAMMA: JAAR 2 Gevorderd programma (*) voorwaarde: therapeuten die een vijfjarige opleiding hebben genoten, een G.G.S. Manuele therapie of Sportkinesitherapie hebben gevolgd, of reeds diverse cursussen hebben gevolgd binnen het domein van de musculoskeletale revalidatie met mogelijkheid tot voorleggen van getuigschriften. (**) Kan afzonderlijk worden gevolgd indien maximum aantal deelnemers van 30 personen niet is bereikt EXAMENKOSTPRIJS Het examen kan worden afgelegd aan een prijs van 50