Beleef het mee! Beleidsprogramma Cultuur en Erfgoed

Transcriptie

1 Beleef het mee! Beleidsprogramma Cultuur en Erfgoed

2

3 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! Beleidsprogramma Cultuur en Erfgoed Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 3

4 4 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee!

5 Inhoudsopgave Samenvatting 7 Leeswijzer 9 1 Herinnering en belofte 11 2 Onze visie Waar gaan we voor? Maatschappelijke opgaven Provinciale rol Samenwerking 19 3 Werken aan Cultuur maken en beleven Doelen Financiële verdeling 2017: Gelderse basis en flexibele programmeerruimte Erfgoed ontwikkelen en beleven Doelen Financiële verdeling 2017: Gelderse basis en flexibele programmeerruimte Het verhaal van Gelderland Doelen Financiële verdeling 2017: Gelderse basis en flexibele programmeerruimte Beleef het zelf Doelen Financiële verdeling 2017: Gelderse basis en flexibele programmeerruimte 49 4 Op weg naar uitvoering Financiën Instrumenten Samen verder 56 Factsheet: Wettelijke taken en bestuurlijke afspraken 57 Wettelijke taken 57 Bestuurlijke afspraken 57 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 5

7 Samenvatting Gelderland. Daar vind je Nederland in het klein. Met bruisende steden en kalm platteland, weelderige natuur en breed stromende rivieren. In dat Gelderland werken we samen aan een schone en gezonde provincie. Een provincie waar we grenzen verleggen, om ruimte te maken. Vanuit de invalshoek Cultuur en Erfgoed werken wij hieraan door de schoonheid van landschappen, monumenten en onze culturele parels te koesteren. Gelderland is rijk aan cultuur en erfgoed: onder andere musea, theater, dans, festivals, monumenten, archeologie en het historische landschap zijn onze parels. We zijn trots op de cultuur en erfgoed in Gelderland en willen een klimaat bieden waardoor onze parels verder tot bloei komen. Cultuur en erfgoed zijn van mensen, door mensen en voor mensen. Wij vinden het belangrijk dat cultuur en erfgoed toegankelijk zijn voor de inwoners van Gelderland. Zodat iedereen ervan kan genieten. De uitvoering van het beleidsprogramma Cultuur en Erfgoed; Beleef het mee! versterkt dit. De belangrijkste accenten in dit programma: We zoeken de balans tussen de economische, maatschappelijke en intrinsieke waarde van cultuur en erfgoed. Cultureel ondernemerschap is belangrijk en vinden we terug in de economische waarde. We gaan uit van de maatschappelijke opgaven en leggen bewust verbindingen met andere sectoren en provinciale kerntaken. We kiezen voor een stevige Gelderse basis die continuïteit waarborgt. Daarnaast is er ruimte voor nieuwe initiatieven binnen de flexibele programmeerruimte. We faciliteren een dynamisch netwerk van culturele instellingen binnen Oost-Nederland. Cultureel talent krijgt volop de gelegenheid om zich in Gelderland te ontplooien. Functioneel gebruik van ons erfgoed krijgt aandacht: Erfgoed dat goed gebruikt wordt komt optimaal tot zijn recht. We werken aan nieuwe manieren van samenwerking waardoor de uitvoeringskwaliteit van restauraties en archeologie wordt vergroot. Museumbeleid krijgt aandacht en meer middelen. Musea zijn niet alleen belangrijk voor de identiteit en leefbaarheid van de Gelderse regio s maar ook als economische en toeristische factor. We stimuleren cultuureducatie en participatie, waarbij we bijzondere aandacht geven aan educatie van basisschoolleerlingen. 1 Provincie Gelderland (2015). Startnotitie Cultuur en Erfgoed Zie: cultuurenerfgoed. gelderland.nl 2 Provincie Gelderland (2015). Ruimte voor Gelderland. Coalitieakkoord Zie: coalitieakkoord 3 Provincie Gelderland (2015). Omgevingsvisie Gelderland. Zie: www. gelderland.nl/ omgevingsvisie 4 Provincies Gelderland en Overijssel en de gemeenten Apeldoorn, Arnhem, Deventer, Ede, Enschede, Hengelo, Nijmegen en Zwolle (2015). Cultuurmanifest Oost- Nederland. Zie: cultuurenerfgoed. gelderland.nl De startnotitie Cultuur en Erfgoed 1, het Coalitieakkoord 2, de Omgevingsvisie Gelderland 3 en het Manifest Oost-Nederland 4 zijn als onderleggers voor dit programma gebruikt. Mede op basis van de input en inspiratie van de cultuur- en erfgoedsector, deskundigen, overheden en andere betrokkenen is dit beleidsprogramma geschreven. In verschillende werkateliers en op het online discussieplatform is creatief en betrokken meegedacht over alles wat ons de komende periode te doen staat. De komende jaren blijven we met elkaar optrekken. Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 7

9 Leeswijzer Met veel enthousiasme hebben instellingen, makers, professionals, eigenaren en overheden tijdens verschillende werkateliers hun kennis en ervaring ingezet voor dit beleidsprogramma. We zijn erg blij met de denkkracht en inspirerende ideeën die zijn aangedragen. De werkateliers hebben wij ervaren als innovatief, dynamisch en verbindend. Een beleidsprogramma Cultuur en Erfgoed, wat houdt dat eigenlijk in? Onder Cultuur verstaan wij onder meer beeldende kunst en vormgeving, bibliotheken, festivals en podiumkunsten. Deze verschillende sectoren vormen samen een dynamisch netwerk van instellingen en initiatieven die voor een bloeiend cultureel klimaat in Gelderland zorgen. Door samen te werken, versterken de sectoren elkaar. Erfgoed bestaat uit historische bouwkunde, historisch landschap en archeologie. Erfgoed met een passende functie, wordt beter beleefd. Cultuur en erfgoed overlappen elkaar ook. Dit is bijvoorbeeld het geval bij musea, cultuureducatie en cultuurparticipatie. Deze onderwerpen bevatten cultuur én erfgoed en komen in dit beleidsprogramma ook aan bod. Hoofdstuk 1 is een inleiding op dit beleidsprogramma. In hoofdstuk 2 spreken we onze visie uit en benoemen wij de uitgangspunten voor de jaren Hoofdstuk 3 beschrijft waar we de komende jaren aan willen werken. In hoofdstuk 4 geven we aan wat we nodig hebben voor de uitvoering van dit beleidsprogramma. We nodigen iedereen uit om tijdens de uitvoering van dit programma met ons in gesprek te blijven. Het online discussieplatform cultuurenerfgoed.gelderland.nl biedt hiervoor een goede ingang. Op dit platform kunt u ook de verslagen van de werkateliers, de laatste informatie rondom subsidieregelingen en andere actualiteiten vinden. Een verklarende woordenlijst, behorende bij dit beleidsprogramma, kunt u ook via het platform raadplegen. Het discussieplatform blijft de gehele beleidsperiode operationeel. Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 9

11 1 Herinnering en belofte Gelderland, een rijke voedingsbodem voor ontmoeting, ontwikkeling en diversiteit. Voor cultuur dus. Dit is al eeuwenlang zo. Denk maar aan de grens van het Romeinse Rijk of de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Allemaal dwars door Gelderland. Dit kenmerkt onze provincie: grenzen én ontmoetingen. Hetzelfde geldt voor de wisselwerking tussen het landschap en cultuur. Deze wisselwerking is misschien wel nergens zo divers en zo rijk als in de Gelderse regio s. Steenfabrieken langs de grote rivieren, watermolens op de flanken van de Veluwe en textiel- en ijzerfabrieken in de Achterhoek en Liemers. Veel Gelderlanders zijn geïnteresseerd in ons verleden. Dat blijkt wel uit de vele historische verenigingen. Erfgoedfestivals trekken altijd veel belangstelling. Hetzelfde geldt voor tv-programma s over onze geschiedenis. De Ridders van Gelre van onze eigen Gelderse omroep zijn in korte tijd een begrip geworden. Dit alles getuigt van een ondernemende provincie met een rijke historie. Het verleden inspireert ons. Soms betekent dit een voortzetting van bestaande ontwikkelingen, maar het kan ook gaan om vernieuwing en een breuk met het verleden. Cultuur in Gelderland is nooit af. Ook het heden, de cultuur die we samen maken, is een bron van inspiratie. Heden en verleden als houvast voor de toekomst. Talent pakt de ruimte om zich te ontplooien. Een nieuw publiek kan dankzij bijzondere producties en festivals genieten van actuele ontwikkelingen binnen de kunsten. Het Gelders Orkest, Dansgezelschap Introdans, Toneelgroep Oostpool en Kwatta trekken steeds meer publiek. Niet alleen in onze provincie, maar ook ver daarbuiten. Wij zijn trots op deze culturele ambassadeurs van Gelderland. Veel Gelderlanders voelen zich betrokken bij de cultuur en het erfgoed in hun regio of gemeente. De talloze vrijwilligers vormen de drijvende kracht van cultureel Gelderland. Iedereen praat mee en denkt mee. Samen werken ze aan leefbaarheid en kwaliteit van onze provincie. Mensen daar draait het om! Zij maken cultuur en genieten ervan. Zo is iedereen in Gelderland betrokken bij de cultuur en het erfgoed in onze provincie. Zo n rijk bezit, zoveel talent en zoveel ambitie laten groeien en bloeien, gaat niet vanzelf. Hiervoor is creativiteit, geld en vooral heel veel aandacht nodig. Het provinciaal bestuur van Gelderland zet zich hiervoor in. Dit doen we natuurlijk zo veel mogelijk samen met andere enthousiaste Gelderlanders, instellingen, organisaties en overheden. In de periode borduren we voort op het cultuurbeleid Natuurlijk verandert er wel iets. Dat is logisch want de staat van Gelderland is een andere dan die van vier jaar geleden. Onze samenleving is volop in beweging. De economische crisis in Gelderland mag dan voorbij zijn, maar de werkloosheid blijft nog hoog. De gevolgen van allerlei ontwikkelingen zijn ook fysiek waarneembaar: de kernen van onze steden en dorpen dreigen door leegstand te verrommelen. Ook internationale ontwikkelingen leiden tot veranderingen. Cultuur en erfgoed kunnen veel betekenen in tijden van veranderende perspectieven. Kennis van het verleden geeft meer inzicht in het heden en kan leiden tot meer begrip voor de complexiteit van de huidige samenleving. Cultuur inspireert en stimuleert en draagt zo bij aan een creatieve en innovatieve samenleving. In de komende jaren leggen we het accent op de beleving van mensen. Ook zoeken we de balans tussen de maatschappelijke, economische en intrinsieke waarde van cultuur en erfgoed. Cultureel ondernemerschap blijft onverminderd van belang en komt terug in de economische waarde van cultuur en erfgoed. Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 11

12 Met dit beleidsprogramma werken we de uitgangspunten van de Startnotitie Cultuur en Erfgoed uit en geven we uitvoering aan de opgaven van het Coalitieakkoord en de Omgevingsvisie. In dit beleidsprogramma staat waar wij ons primair verantwoordelijk voor voelen en wijzen wij ook op de verantwoordelijkheid van anderen. Het programma is geen gesloten boek, maar de basis voor een proces dat wij samen met anderen in gang zetten. Onze cultuur is altijd in ontwikkeling. Ons cultuurbeleid (dus) ook! We geven ruimte aan cultuur en erfgoed. Voor nu en voor de toekomst: mooi, dynamisch en divers! 12 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee!

13 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 13

15 2. Onze visie 2.1 Waar gaan we voor? Cultuur en erfgoed zijn van mensen, door mensen en voor mensen. Van cultuur en erfgoed kunnen we genieten, ieder op zijn of haar eigen manier. De één geniet van een bijzondere ervaring, de ander van vakmanschap of talentontwikkeling. Cultuur en erfgoed dat beleefbaar en toegankelijk is, zorgt ervoor dat meer mensen ervan kunnen genieten. Annemiek (67): Ik voel me thuis in Gelderland. We hebben prachtige historische steden, bossen en rivieren. Ik vind het heerlijk om te wandelen met zicht op de rivier. Cultuur en erfgoed geven identiteit aan een samenleving en betekenis aan het leven. Ze verbinden ons met de maatschappij waarin we leven en bieden bouwstenen om verschillen tussen mensen te overbruggen. Cultuur en erfgoed bieden (nieuw) perspectief op de werkelijkheid en geven ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en beleving. De provincie Gelderland wil bijdragen aan het fundament waarop deze ontwikkeling mogelijk is. Met een bloeiend cultuur- en erfgoedklimaat is Gelderland een provincie waarin mensen graag willen wonen, werken en (re)creëren. De betekenis van cultuur en erfgoed ontlenen we voor een groot deel aan de kwaliteit ervan. Zonder kwaliteit zijn kunstuitingen of monumenten letterlijk waardeloos. Kwaliteit betaalt zich terug is te lezen in het Coalitieakkoord. Samen met onze uitvoeringspartners zetten we kwaliteit bovenaan de agenda en zorgen we voor aandacht en borging van de kwaliteitsaspecten van cultuur en erfgoed. Kwaliteit raakt aan alle waarden die cultuur en erfgoed bezitten. Cultuur en erfgoed hebben een maatschappelijke, economische en intrinsieke waarde. De economische waarde heeft betrekking op de bijdrage die cultuur en erfgoed leveren aan de economie. Zo leidt de aanwezigheid en goed gebruik van monumenten tot een waardevermeerdering van woonwijken en hebben culturele festivals een aantrekkende werking op het toerisme. De economische waarde ontstaat niet vanzelf; er is ondernemerschap voor nodig. De maatschappelijke waarde is de betekenis die mensen aan cultuur en erfgoed ontlenen. Mensen kunnen zich verbonden voelen met een bepaalde plek of nemen deel aan culturele activiteiten om andere mensen te ontmoeten. De intrinsieke waarde is de waarde die cultuur en erfgoed vanuit zichzelf vertegenwoordigen. Denk hierbij aan de artistieke betekenis van een dansvoorstelling of de bijzondere architectuur van een monument. De intrinsieke waarde is meestal niet in harde criteria uit te drukken. De drie waarden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het is de kunst om een juiste balans tussen de drie waarden te vinden. Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 15

16 Kwaliteit Maatschappelijike opgaven Maatschappelijke waarden Economische waarden Bloeiend cultuur/ en erfgoedklimaat Intrinsieke waarden Samen met onze partners gaan we voor een bloeiend cultuur- en erfgoedklimaat in Gelderland. Hierbij gaan we uit van de maatschappelijke opgaven. Bij dit alles hanteren we de uitgangspunten continuïteit en flexibiliteit die in de werkateliers naar voren kwamen. Continuïteit: De Gelderse basis De cultuur- en erfgoedsector heeft de komende vier jaar behoefte aan continuïteit zodat deze zich volledig kan concentreren op het realiseren van hun culturele ambities (en daarmee de provinciale doelen) en het leveren van hoge kwaliteit. de provinciale doelen en het leveren van hoge kwaliteit. De continuïteit kunnen wij bieden door voortzetting van een aantal inhoude lijke beleidsthema s en door zekerheid in financiering. We introduceren daarom de Gelderse basis die wij de komende vier jaar structureel ondersteunen. Onder de Gelderse basis vallen instellingen of activiteiten met een doorlopend karakter die van groot belang zijn voor een bloeiend cultureel klimaat in Gelderland. Voorbeelden zijn grotere culturele instellingen zoals Toneelgroep Oostpool en Introdans of de activiteiten van kennis- en ondersteuningsinstellingen zoals Monumentenwacht Gelderland. Continuïteit betekent niet dat alles bij het oude blijft. We maken, ook samen met onze partners, jaarlijks de afweging of de dingen die we doen nog steeds zinvol en effectief zijn. In hoofdstuk 3 wordt aan het einde van iedere paragraaf een overzicht gegeven van de instellingen of onderwerpen die wij tot de Gelderse basis rekenen. Flexibiliteit: Flexibele programmeerruimte De sector en gemeenten vragen de provincie om aandacht te hebben voor flexibiliteit in het beleid en de financiering ervan. Continuïteit en flexibiliteit gaan goed samen en vullen elkaar aan. Mede door een sterke basis, ontstaat er een bloeiend klimaat én ruimte voor nieuwe, innovatieve en nog niet te voorspellen initiatieven en ervaringen. Daarom stellen wij jaarlijks flexibele programmeerruimte beschikbaar die inzetbaar is voor (nieuwe) ideeën die vanuit de samenleving komen. Hierbij kijken we niet alleen naar het verstrek ken van subsidies, maar zoeken we naar de juiste financieringsmix en bijbehorende instrumenten. Net als in de vorige beleidsperiode blijven wij cultureel ondernemerschap belangrijk vinden. Door op zoek te gaan naar nieuwe of alternatieve manieren van financiering, wordt subsidie niet als een vanzelfsprekend instrument gezien. Een voorbeeld van een alternatieve manier van financiering is de instap bijdrage waarbij ondernemerschap gestimuleerd wordt (zie hoofdstuk 4 voor uitleg over de verschillende instrumenten). 2.2 Maatschappelijke opgaven Met dit beleidsprogramma Cultuur en Erfgoed dragen wij bij aan twee belangrijke maatschappelijke opgaven zoals benoemd in de Provinciale Omgevingsvisie. Uiteraard dragen ook andere provinciale kerntaken hieraan bij. 16 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee!

17 Verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van onze leefomgeving Bij toenemende internationalisering leeft de behoefte aan (regionale) eigenheid op. Eigenheid is een dynamisch begrip en wordt gevormd door een mix van (inter)nationale, regionale en lokale invloeden. Gebieden en steden met een eigen identiteit worden in de regel als positief ervaren. Veel mensen voelen zich er thuis. Dit is belangrijk omdat steeds meer mensen op zoek zijn naar hun identiteit. Er is behoefte aan verbinding met onze omgeving zodat we ons onderdeel voelen van iets gezamenlijks. Cultuur en erfgoed kunnen bij uitstek van dienst zijn bij het ontdekken en ontwikkelen van identiteit. De waardering van de kwaliteit van onze leefomgeving hangt sterk samen met leefbaarheid in een wijk, stad, dorp of regio. Cultuurinstellingen, musea, historische verenigingen en bibliotheken dragen bij aan de samenhang binnen een dorp of regio. Ze zijn laagdrempelige ontmoetingsplekken in een dorp of stad en vormen vaak de verbindende schakel tussen culturele en maatschappelijke organisaties, het onderwijs en inwoners. Samen met het provinciale programma s Leefbaarheid en Sport werken we aan participatie. 5 Felten, H.; Emmen, M.; Keuzenkamp, S. (2015). Do The Right Thing, Movisie 6 Zie: publicaties/do-right-thing Otte, H (2015). Binden of Overbruggen?:Over de relatie tussen kunst, cultuurbeleid en sociale cohesie, Rijksuniversiteit Groningen. Zie: nl/research/portal/ publications/binden-of- overbruggen(2d433fe3-c40c- 4b62-bd eea14). html 7 Berndsen, R.C.D., T. van der Rijken, P.P. van Gennip & C. Boendermaker (2010). Narekenen met monumenten; Actualisering effecten van investeren in monumentenzorg, Utrecht: Berenschot Cultuur kan maatschappelijke vraagstukken aan de orde stellen omdat ze een spiegel voorhoudt van eigen denkwijzen en overtuigingen en daarmee ruimte creëert om lastige onderwerpen te bespreken. Uit onderzoek blijkt dat theateren filmvoorstellingen (maatschappelijk) gesprekken tot stand kunnen brengen 5. In een ander (promotie)onderzoek wordt geconcludeerd dat sociale cohesie bevorderd wordt door samen met anderen uitdagende cultuur te ervaren 6. Dit is niets nieuws, cultuur werkt al eeuwenlang zo. Denk maar aan de manier waarop de toneelstukken van Shakespeare hebben bijgedragen aan het publieke gesprek. Duurzaamheid is een wereldwijde opgave om onze leefomgeving gezond en veilig te houden. Gelderland wil hier ook aan bijdragen. Onder erfgoedeigenaren leeft het besef dat er veel te winnen valt door het treffen van energiebesparende maatregelen. Wij werken samen met het provinciale programma Energietransitie, eigenaren, het onderwijs en het bedrijfsleven om dit besef om te zetten in activiteiten. Versterken van de economische structuur Economische structuurversterking vraagt om een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Culturele voorzieningen en een historische omgeving zijn belangrijke vestigingsfactoren. De aanwezigheid van een sterke creatieve sector maakt een plek aantrekkelijk voor toeristen, inwoners en bedrijven. Er liggen veel kansen voor kunstenaars en culturele instellingen om samenwerkingsverbanden met bedrijven aan te gaan. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld optreden als ambassadeur of sponsor en gebruik maken van de creatieve denkkracht van kunstenaars. Inkomsten uit toerisme vormen een belangrijke economische drager voor steden en het buitengebied. Cultuur en erfgoed kunnen veel betekenen voor toeristen uit binnen- en buitenland. Zo blijkt uit onderzoek van Bureau Berenschot dat een investering van 1,- in erfgoed, een verdriedubbeling in de investering lostrekt uit onze samenleving die ten goede komt aan de werkgelegenheid en de vrijetijdseconomie 7. Met name de gebieden met een concentratie van erfgoed zoals historische binnensteden, landgoederenzones, het Apeldoorns Kanaal of de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn aantrekkelijk voor toeristen. Een mooi voorbeeld is het initiatief Beleef het Apeldoorns kanaal waarbij bewoners zelf ideeën aandragen om de recreatie op en rond het kanaal te bevorderen. In afstemming met het programma Toerisme en Recreatie versterken we de toeristische aantrekkelijkheid van Gelderland door cultuur en erfgoed beleefbaar en toegankelijk te maken. In samenwerking met de programma s Sport en Economie zetten we ons in om festivals en evenementen extra aandacht te geven. Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 17

18 Mieke (57): De beeldentuin van het museum Kröller-Müller vind ik het mooist, daar kom ik regelmatig. Het bijzondere van beelden vind ik dat je er omheen kunt lopen, je kunt ze aanraken. Ik heb er zelfs foto s van op mijn mobiele telefoon. Culturele festivals, evenementen en musea trekken veel bezoekers. De vijf Rijksmusea in Gelderland (Paleis het Loo, Kröller Müller Museum, Museum Slot Loevestein, Afrika Museum, Openlucht Museum) waren bijvoorbeeld in 2014 gezamenlijk goed voor bijna 1.5 miljoen bezoekers. Ook het herinneringstoerisme trekt veel mensen uit binnen- en buitenland naar onze provincie. Het onderwerp herinneringstoerisme valt onder een ander provinciaal programma, maar draagt wel bij aan de doelen van het cultuur- en erfgoedbeleid. Daarom worden projecten rondom herinneringstoerisme afgestemd met het programma Cultuur en Erfgoed. Verbinding van cultuur- en erfgoedattracties binnen en buiten de provincie is kansrijk. Daarbij zoeken we aansluiting bij het concept van Holland City metrolijnen, dat uitgaat van de buitenlandse toerist, die Nederland veelal vanuit Amsterdam verkent. Gelderse attracties als de Hanzesteden, Piet Mondriaan in Gelderland en de kastelen van de Veluwezoom en Graafschap verdienen ontsluiting via dit concept. Samen met buurprovincies en de Nationale en regionale bureaus voor recreatie en toerisme werken we hier aan. Cultuur en erfgoed kunnen een bijdrage leveren binnen de provinciale gebiedsopgaven omdat ze het vestigingsklimaat versterken, ruimtelijke kwaliteit toevoegen en bijdragen aan bruisende binnensteden. Denk hierbij aan historische gebouwen die gebruikt worden als culturele broedplaatsen, kunst in de openbare ruimte en cultuurtoerisme. Door bijvoorbeeld kunstenaars te koppelen aan ruimtelijke opgaven komen meer mensen in contact met kunst en wordt er op een vernieuwende wijze meegedacht over de ontwerpkwaliteiten van een gebied. Wij zoeken verbindingen met de initiatieven vanuit de gebiedsopgaven indien deze bijdragen aan de doelen van dit beleidsprogramma. We versterken de initiatieven met inbreng van kennis en advies. Met name in de gebiedsopgaven voor Arnhem-Nijmegen, de Gelderse Corridor (Rivierenland), Veluwe en Achterhoek liggen kansen om met inzet van cultuur en erfgoed het vestigingsklimaat te versterken. In Arnhem en Nijmegen zorgen onder meer culturele producties, herinneringstoerisme en archeologie voor bruisende binnensteden. De gebiedsopgave voor de Gelderse Corridor zet met name in op de kracht van de logistiek en landbouw, en koppelt hieraan de versterking van de kwaliteit van het landschap zoals dat van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Op de Veluwe kan een goed aanbod van cultuur en erfgoed helpen om de toeristisch-recreatieve sector verder te ontwikkelen. En in de Achterhoek versterkt de aanwezigheid van (herbestemde) monumenten de leefbaarheid. Leegloop van binnensteden en dorpskernen vraagt om transformatie van gebouwen en openbare ruimten. Hierbij kunnen monumentale en beeldbepalende gebouwen een nieuwe functie en betekenis krijgen. (Tijdelijke) verrassende invullingen brengen revitalisering op gang. Samen met het programma SteenGoed Benutten zetten we ons in voor bruisende steden, dorpen en buitengebied. Het programma SteenGoed Benutten heeft als doel om de ruimtelijke kwaliteit, economische dynamiek en leefbaarheid van de omgeving te verbeteren door het herbenutten en revitaliseren van bestaande gebouwen en gebieden. 2.3 Provinciale rol Cultuur en Erfgoed is een belangrijke kerntaak van de provincie. De provincie is verplicht om een aantal wettelijke taken en bestuurlijke afspraken hiervoor uit te voeren (zie factsheet). Naast de wettelijke taken en bestuurlijke afspraken 18 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee!

19 voeren we de ambities uit dit beleidsprogramma uit. Wij pakken verschillende rollen op, om uitvoering te geven aan dit beleidsprogramma: Verbinden: We verbinden diverse opgaven aan cultuur en erfgoed, koppelen initiatieven aan elkaar en brengen partijen met elkaar in contact. Inspireren: We organiseren netwerkbijeenkomsten, helpen om het verhaal van Gelderland te vertellen en delen goede voorbeelden. Onze provinciale kenniscentra ondersteunen innovatie, publieksbereik en kwaliteit. Investeren: Met menskracht en financiële bijdragen zetten we ons in voor cultuur en erfgoed in Gelderland. Ook investeren we in de ontwikkeling van kennis en onderzoek. We investeren jaarlijks in de Gelderse basis en in projecten die een beroep doen op de flexibele programmeerruimte. We verbinden ons daarbij aan bovenlokale vraagstukken. Maar er is meer dan geld. We zetten tijd en menskracht in om verbindingen te leggen en te inspireren. We vinden het belangrijk dat de inwoners en bezoekers van Gelderland de mogelijkheid hebben om cultuur en erfgoed te beleven en ervan te genieten. We faciliteren dat er in alle regio s initiatieven ontplooid kunnen worden. Wij sturen niet actief op regionale spreiding, de ambities in de regio zelf zijn bepalend. Omgevingsvisie De provincie speelt een belangrijke rol in het ruimtelijke domein. In de Omgevingsvisie benoemen wij de spelregels en het speelveld van ruimtelijke ontwikkelingen in Gelderland. Met name erfgoed heeft een duidelijke ruimtelijke component. Zo zijn historisch landschappelijke structuren belangrijk voor de eigenheid van een gebied. Daarom houden we bij de inrichting en beheer van de ruimte rekening met het aanwezige erfgoed. Voor een deel is dit een wettelijke verplichting, en voor een deel doen we het omdat de aanwezigheid van erfgoed bijdraagt aan ruimtelijke kwaliteit. Wij willen de cultuurhistorische kwaliteiten zo veel mogelijk borgen bij (grote) ruimtelijke ingrepen. We streven naar een hoge ontwerpkwaliteit bij opgaven waarvoor de provincie verantwoordelijk is zoals de aanleg van provinciale wegen of nieuwe windturbines. Hiervoor gebruiken we instrumenten uit de Omgevingsagenda zoals de inzet van kwaliteitsteams. Een kwaliteitsteam bestaat uit een groep deskundigen die het gesprek voert over de kwaliteit van een ruimtelijke ontwikkeling met belanghebbenden. We sluiten ons ook aan bij andere instrumenten van de Omgevingsagenda zoals de Gebiedenatlas. Door hierbij samen op te trekken met de provinciale opgaven voor verkeer, natuur, water en recreatie en toerisme kan synergie van de provinciale inzet worden bereikt. We leveren op deze manier een bijdrage aan de herkenbaarheid en beleefbaarheid van gebieden als de landgoedzones van de Veluweranden, het kleinschalige boerenland met de karakteristieke boerderijen in de Achterhoek en de landschappen van het Rivierengebied. 2.4 Samenwerking Extern De provincie is vanzelfsprekend niet als enige verantwoordelijk voor de cultuur en het erfgoed in Gelderland. Andere overheden, organisaties en Gelderse inwoners dragen allemaal hun steentje bij. Zo zorgt het Rijk onder meer voor de basisinfrastructuur van culturele instellingen binnen Nederland en voor het verlenen van onderhoudssubsidies voor Rijksmonumenten (de provincie heeft een budget van 1,7 miljoen van het Rijk gekregen voor restauraties van Rijksmonumenten. De provincie verdubbelt dit bedrag. Voor zeer omvangrijke restauraties is dit budget natuurlijk ontoereikend. Daarom bepleiten wij dat ook het Rijk zijn verantwoordelijkheid neemt voor deze toppers met veelal een landelijke betekenis). De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is ons Nationale kennisinstituut op het erfgoedterrein en wij werken samen op het gebied van (onder andere) de bouwkundige begeleiding van restauraties. Gemeenten Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 19

20 richten zich op het lokale niveau, waarbij ze ook een belangrijke normerende rol hebben zoals het verlenen van vergunningen. Culturele (ondersteunings) instellingen hebben een rol als kennisorganisaties en in het bevorderen van de betrokkenheid van inwoners bij cultuur en erfgoed. Veel inwoners van Gelderland voelen zich verbonden met cultuur en erfgoed en nemen een eigen verantwoordelijkheid voor de instandhouding ervan. Ze nemen zelf initiatief voor de organisatie van festivals of werken als vrijwilligers om kastelen, musea en het landschap in goede staat te houden. In een samenleving die razendsnel verandert moeten we voortdurend op zoek naar een nieuwe balans tussen overheden, ondernemers, onderwijs en onze inwoners. De kwaliteit van het openbaar bestuur hangt sterk af van de vraag of wij goed zijn aangesloten op de Gelderse samenleving. We werken samen met partners die met ambitie en energie het provinciale belang met hun eigen belang kunnen verenigen. Vanuit de provinciale kerntaak Kwaliteit Openbaar Bestuur en het Programma Sterk Bestuur hebben we daarbij een bijzondere verantwoordelijkheid ten aanzien van de gemeenten en regio s. Provinciale kerntaken Vanuit het programma Cultuur en Erfgoed zoeken we verbindingen met overige provinciale kerntaken en de gebiedsopgaven. De verbindingen hebben we al eerder genoemd in paragraaf 2.2. De duidelijkste verbindingen liggen bij de programma s Leefbaarheid, SteenGoed Benutten, Energietransitie, Gebiedsopgaven en Toerisme en Recreatie. (Inter)nationaal Cultuur en erfgoed stoppen niet bij de grens. Samenwerking met andere provincies en Europese landen biedt kansen voor Gelderland. Als Landsdeel Oost werken de provincies Overijssel en Gelderland en acht grote steden (Arnhem, Nijmegen, Ede, Apeldoorn, Deventer, Zwolle, Enschede, Hengelo) samen om het levendige culturele klimaat in Oost-Nederland te versterken. Veel instellingen opereren in Oost-Nederlands verband, wat hun kracht vergroot. Binnen Oost-Nederland hebben we elkaar nodig voor een sterke profilering en om een waardevolle bijdrage te leveren aan het culturele aanbod in Nederland. Europese samenwerkingsprojecten zorgen voor inspiratie, kennisuitwisseling, verminderen de barrièrewerking van de grens en versterken de economische en recreatieve samenhang. Door een internationaal netwerk op te bouwen en partijen aan elkaar te verbinden, kunnen wij ervoor zorgen dat de cultuur- en erfgoedsector optimaal gebruik kan maken van de kennis in Europa (met name in de regio Nordrhein-Westfalen) en van Europese fondsen. Concreet betekent dit dat wij met Duitse overheden en culturele organisaties werken aan het opzetten van een platform voor uitwisseling van kennis en ideeën die mogelijk uitmonden in grensoverschrijdende projecten. We denken hierbij aan samenwerking op grensoverschrijdende thema s zoals Hanzesteden, landgoederenzones en herinneringstoerisme. Daarnaast bereiden we samen met Nordrhein-Westfalen en Rijnland-Paltz de nominatie van de Romeinse Limes als UNESCO werelderfgoed voor. Tot slot nemen we via het Europese fonds InterregVA deel aan de financiering van grensoverschrijdende projecten die passen binnen de doelen van dit beleidsprogramma. 20 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee!

21 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 21

23 3. Werken aan We blijven ons inzetten voor een bloeiend cultuur- en erfgoedklimaat in Gelderland. Dit doen we door vanuit de maatschappelijke opgaven samen met onze partners te werken aan vier verschillende onderwerpen: Cultuur maken en beleven, Erfgoed behouden en ontwikkelen, Het verhaal van Gelderland en Beleef het zelf. 3.1 Cultuur maken en beleven Doelen Voor een bloeiend cultureel klimaat in Gelderland zijn culturele producties en voorzieningen nodig van hoge kwaliteit, met een grote diversiteit en die optimaal toegankelijk zijn. Ook moet er ruimte zijn voor vernieuwing. We werken daarom aan drie hoofdoelen: a Versterken van het cultureel dynamisch netwerk in Oost-Nederland b Stimuleren van mogelijkheden voor professionals om hun talenten in Gelderland te ontwikkelen c Optimale toegankelijkheid van culturele producties en voorzieningen a Versterken van het cultureel dynamisch netwerk in Oost-Nederland Binnen Oost-Nederland is er een fijnmazig netwerk van allerlei grotere en kleinere instellingen en initiatieven die veelal met elkaar samenwerken, verbindingen leggen en kennis uitwisselen. Onder een dynamisch netwerk verstaan we een netwerk dat continu van samenstelling kan wisselen en waartoe iedereen, ook nieuwkomers, toegang heeft en zich welkom voelt. Dynamiek zit ook in samenwerking met partijen buiten het culturele domein. Hierbij valt te denken aan sectoren zoals het onderwijs, zorg en (creatieve) industrie. Openheid en dynamiek van het netwerk levert nieuwe inspiratie en kennis op voor het Gelderse cultureel klimaat. De provincie wil een open en dynamisch netwerk faciliteren door het gesprek te voeren met instellingen binnen het bestaande netwerk en daarbuiten. De verantwoordelijkheid van het netwerk als geheel ligt bij iedereen die er deel van uitmaakt. Wij leggen verbindingen tussen partijen en stimuleren instellingen die nieuwe samenwerkingsvormen zoeken. Het dynamische netwerk bestaat uit verschillende sectoren. We lichten per sector toe waar we als provincie aan willen werken en welke instellingen of activiteiten we tot de Gelderse basis of de flexibele programmeerruimte rekenen. Overigens kunnen instellingen die tot de Gelderse basis behoren, ook aanspraak maken op de flexibele programmering waar het gaat om (eenmalige) innovatieve projecten. Beeldende kunst, mode en vormgeving Het netwerk in de beeldende kunst, mode en vormgeving is bij uitstek dynamisch. Het bestaat uit pop-up initiatieven, galeries en werkplaatsen maar ook uit musea en uit een grote variëteit aan makers en intermediairs. Al deze individuen leveren gezamenlijk een impuls aan het culturele klimaat van Gelderland. Beeldende kunst gaat allang niet meer over schilderijen en beelden alleen. Kunstenaars maken bijvoorbeeld gebruik van technologische mogelijk heden voor het maken van digitale kunst. Ook zien we steeds meer kunstenaars die aansluiten bij andere sectoren om met hun creatieve vermogen meerwaarde te creëren: in het onderwijs, in het bedrijfsleven, in de zorgsector. Het product is soms een advies, een verfrissende blik of een kunsttoepassing. Daarnaast willen we nog steeds ruimte geven aan autonome kunst. Tentoonstellingen zoals Biënnale Gelderland, Sonsbeek Internationaal en State of Fashion kunnen aan de ontwikkelingen in deze sector een podium bieden. Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 23

24 We zien in Gelderland, met name de regio Arnhem en Nijmegen, relatief veel beeldend kunstenaars en vormgevers halverwege hun carrière. Dit is voor een deel te verklaren uit het gegeven dat kunstenaars direct na hun opleiding naar de Randstad of het buitenland vertrekken. Een aantal kunstenaars dat in Arnhem is opgeleid komt daarna terug. Ze waarderen het schaalniveau en de initiatieven in de regio waardoor samenwerking en onderling contact mogelijk is. Deze waarden willen we voor Gelderland behouden. We zien drie behoeften bij kunstenaars en vormgevers. Ten eerste de behoefte aan goed opdrachtgeverschap. Hiermee wordt onder andere een eerlijk honorarium bedoeld. Ten tweede is er behoefte aan meer zichtbaarheid en waardering in Gelderland en daarbuiten. Ten derde bestaat er een behoefte aan faciliteiten. Denk hierbij aan het aanbod van collectieve en permanente ateliervoor zieningen, werkplaatsen of innovatielabs. Door deze faciliteiten kunnen kunstenaars ook werken aan kennisuitwisseling en uitbreiding van hun netwerk omdat meerdere kunstenaars op deze plekken bij elkaar komen. Het is belangrijk dat er niet alleen aandacht is voor de afzonderlijke onderdelen in het maken en presenteren van kunst, maar ook voor het geheel. Bij alle bovenstaande ontwikkelingen ligt een verantwoordelijkheid bij de kunstenaars, kunstenaarsinitiatieven, instellingen en overheden. Als provincie willen wij bijdragen aan een eerlijke inkomenspositie van kunstenaars. Dit doen wij door subsidieaanvragen te toetsen op een eerlijk honorarium en door bij provinciale opdrachten voor een redelijk honorarium te zorgen. Wij verbeteren de zichtbaarheid van het werk van beeldend kunstenaars en vormgevers door bij te dragen aan projecten die kunst realiseren én presenteren en waarin ook specifieke aandacht is voor marketing en promotie. Samen met de provincie Overijssel onderzoeken we of Kunstvereniging Diepenheim (een presentatie instelling voor beeldende kunst) hieraan een bijdrage kan leveren. Tot slot hebben wij een medeverantwoordelijkheid in het versterken van de keten van beeldende kunst en vormgeving door ervoor te zorgen dat de makelaarsfunctie tussen aanbod en vraag naar kunst verbeterd wordt. Wij doen dit door de huidige makelaarsfunctie te evalueren en op basis daarvan verdere invulling te geven aan een makelaarsfunctie. Beeldende kunst, mode en vormgeving is onderdeel van de flexibele programmeerruimte. We zien voor de provincie geen expliciete rol weggelegd in het financieren van projecten die alleen het produceren van kunst faciliteren zoals ateliervoorzieningen, werkplaatsen en innovatielabs. We kunnen een uitzondering maken als er in die projecten nadrukkelijk aandacht besteed wordt aan het presenteren van de kunst en aan een marketingplan om een groter of breder publiek te bereiken. Erik (51): Tijdens Kunst op de Koffie maakt het werk dat kunstenaars in je huis exposeren dat je weer met een heel nieuwe blik op je eigen vertrouwde omgeving kijkt. En dat iedere bezoeker ervan kan meegenieten Ook onze eigen kunstcollectie is van belang bij het vergroten van de zichtbaarheid van Gelderse kunst en kunstenaars. We willen een levendige kunstcollectie van hoge kwaliteit die zichtbaar, beleefbaar en betekenisvol is binnen de provinciale gebouwen en daarbuiten. De kunstcollectie is daarmee één van de manieren om een ambassadeursrol voor de beeldende kunst in Gelderland te vervullen. Voor een levendige kunstcollectie is het nodig dat we zoeken naar nieuwe manieren om de kunstcollectie te presenteren. Op dit moment is het grootste deel van de collectie te zien op collectiegelderland.nl, een website waarop veel collecties van Gelderse musea en andere instellingen toegankelijk wordt gemaakt. Met een bijbehorende app is het gemakkelijk om de kunstcollectie te bekijken. Steeds meer informatie over de kunstwerken en Gelderse kunstenaars 24 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee!

25 wordt aan de website toegevoegd. Ook zetten we sociale media in om de aandacht op kunstwerken uit de kunstcollectie te vestigen. We hebben een ruimhartig bruikleenbeleid, dat we voortzetten. Dit beleid heeft onder andere geleid tot een tentoonstelling van een deel van de kunstcollectie in Dudok, georganiseerd door het platform Beeldende Kunst Arnhem. De kunst is daar niet alleen gepresenteerd, maar er was ook een bijeenkomst over de betekenis van bedrijfscollecties en de presentatie maakte deel uit van een kunstfietsroute. We blijven op zoek naar manieren om de kunstcollectie digitaal of fysiek toegankelijk en beleefbaar te maken voor publiek. Voor een levendige kunstcollectie is het van belang om de kunst goed te beheren en op een vernieuwende manier met de collectie om te gaan. Onder beheer verstaan we ook het doen van nieuwe aankopen en het mogelijk maken van tijdelijke kunstwerken zoals installaties en muurschilderingen in de provinciale gebouwen. Over nieuwe aankopen beslissen wij nadat de nieuwe provinciale huisvesting gereed is. Op dat moment kunnen wij bepalen welke kunstwerken bijdragen aan de kwaliteit en bruikbaarheid van de kunstcollectie. Naar verwachting wordt meer dan de helft van de bestaande kunstcollectie getoond in de nieuwe huisvesting. Naast het doen van aankopen is ontzamelen van belang. Ontzamelen is in de eerste plaats nodig omdat dit de kwaliteit van de collectie als geheel ten goede komt. Kunstwerken die niet passen in het collectiebeleid en die onherstelbaar beschadigd zijn, komen als eerste in aanmerking om ontzameld te worden. Daarnaast zijn niet alle kunstwerken bruikbaar in de provinciale gebouwen. Daarom zoeken wij ook naar bijzondere en nieuwe mogelijkheden om kunstwerken af te stoten zodat ze ergens anders beter tot hun recht komen. De Erfgoedwet (zie factsheet) schrijft ons voor om volgens een zorgvuldige procedure te ontzamelen. Binnen de ruimte die de wet ons biedt gaan we op zoek naar creatieve oplossingen om kunstwerken af te stoten. Onze doelstelling is om deze beleidsperiode minimaal 10% van de kunstcollectie (dat zijn 270 kunstwerken) af te stoten. Samen met Erfgoed Gelderland maken we een ontzamelplan en delen onze ervaringen over ontzamelen met andere collectie beherende organisaties zoals musea. We beschouwen de provinciale kunstcollectie als onderdeel van de Gelderse basis. Bibliotheken De openbare bibliotheek is een organisatie die ruimte biedt voor het stimuleren van lezen, educatie, informatievoorziening, ontmoeting en debat. Deze functies staan expliciet in de wet benoemd en lokale bibliotheken zijn verplicht deze taken uit te voeren. Binnen de bibliotheekwet (Wet Stelsel Openbare Bibliotheken) hebben provincies een aantal wettelijke taken. Wij dragen zorg voor de invulling van interbibliothecair leenverkeer, voor de innovatie van het lokale bibliotheekwerk en voor het netwerk. Wij stemmen de invulling van deze taken af met het Rijk (OCW, Koninklijke Bibliotheek) en gemeenten (VNG). Het landelijke, provinciale en lokale netwerk zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden omdat Rijk, provincies en gemeenten gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor één netwerk van openbare bibliotheekvoorzieningen. Bibliotheken dragen bij aan persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling. Digitalisering en de grote diversiteit van maatschappelijke groepen veranderen de vraag naar ondersteuning vanuit bibliotheken. Een voorbeeld van de diversiteit van maatschappelijke groepen is de grote groep vluchtelingen uit het Midden-Oosten. Voor deze groep bieden bibliotheken specifieke activiteiten aan zodat ze de Nederlandse taal leren. Daarnaast beheersen circa 1,5 miljoen mensen in Nederland de Nederlandse taal onvoldoende. Bibliotheken kunnen samen met het onderwijs en gemeenten een belangrijk rol vervullen als aanbieder van taalcursussen en als verbinder tussen verschillende (sociale) instellingen. Hierdoor vervullen bibliotheken ook een economische functie: bestrijding van laaggeletterdheid en digitaal analfabetisme verminderen de werkeloosheid en bevorderen de arbeidsproductiviteit. Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 25

26 De lokale infrastructuur van bibliotheekwerk dreigt hier en daar te verbrok kelen, onder meer door lokale bezuinigingen, terwijl bibliotheken juist een wijd verspreid en laagdrempelig netwerk aan lokale voorzieningen leveren. Op basis van deze ontwikkeling willen wij een periodiek overleg faciliteren tussen lokale bibliotheken en gemeenten over de uitvoering van de maatschappelijke taken van het bibliotheekwerk. In Gelderland zorgen 21 basisbibliotheken voor de lokale bibliotheekdienstverlening. De basisbibliotheken zorgen voor uitleen van boeken en andere media, verzorgen betrouwbare informatievoorziening, schenken aandacht aan bijzondere doelgroepen en werken samen met onder meer onderwijsinstellingen aan de ondersteuning van laaggeletterden. Deze taken vergen nogal wat van de basisbibliotheken. Het is efficiënt om een aantal zaken op regionale of provinciale schaal op te pakken. Rijnbrink is een organisatie die ondersteuning biedt aan 21 basisbibliotheken met circa 100 vestigingen of steunpunten. Rijnbrink voert namens de provincie een aantal (deels wettelijke) taken uit. De ondersteuning van Rijnbrink bestaat uit: Faciliteren infrastructuur interbibliothecair leenverkeer (uitlenen van boeken tussen verschillende bibliotheken) Ontwikkelen en uitvoeren gezamenlijk collectiebeleid Bieden van advies en ondersteuning in het programma een leven lang leren Bevorderen en ondersteunen van innovatie Ondersteuning van het provinciale bibliotheeknetwerk (Samenwerkende Gelderse Bibliotheken) Beheer en beschikbaar stellen van bladmuziek voor de HaFaBra-sector en het bevorderen van innovatieve activiteiten We rekenen de wettelijke taken op het terrein van bibliotheekwerk tot de Gelderse basis. Hierbij willen we onderzoeken in hoeverre samenwerking met Overijssel kan bijdragen aan een efficiëntere dienstverlening door zowel Rijnbrink als de (Gelderse) bibliotheken. Bibliotheek Arnhem voert eveneens taken op provinciaal niveau uit. Als plusbibliotheek draagt zij zorg voor een achtergrondcollectie op HBO+ niveau waar lokale bibliotheekgebruikers gebruik van kunnen maken indien bepaalde media lokaal niet beschikbaar zijn. Daarnaast beheert Bibliotheek Arnhem de Gelderland Bibliotheek waarin informatie te vinden is over Gelderland in het heden en verleden. Binnen het bibliotheekwerk heeft de Gelderland Bibliotheek daarom een speciale plaats. Vanwege het belang van deze informatievoorziening rekenen wij de Gelderland Bibliotheek tot de Gelderse basis. De genoemde maatschappelijke veranderingen geven aanleiding om met Rijnbrink in gesprek te gaan over de uitvoering van haar taken, de accenten die daarin gelegd worden en over onze financiële ondersteuning. Speciale aandacht gaat uit naar Musidesk, de muziekafdeling van Rijnbrink. De ondersteuning van de HaFaBra-sector (Harmonieën, Fanfares en Brassbands) via het uitlenen van bladmuziek en stimuleren van talentontwikkeling voor circa 600 Gelderse muziekgezelschappen past binnen onze algemene doelstellingen. De invulling van de overige functies binnen Musidesk is onderwerp van gesprek. Ditzelfde geldt voor de functie Plusbibliotheek die Bibliotheek Arnhem vervult met een provinciale bijdrage. Het belang van deze functie (achtergrondcollectie voor de openbare bibliotheken) vermindert door onder meer digitalisering en is bovendien geen wettelijke taak. Door deze verschuivingen ontstaat er ruimte om een deel van het budget voor bibliotheek naar de flexibele programmeerruimte over te hevelen. Het totale bedrag blijft voor de bibliotheeksector behouden, maar is niet per definitie bestemd voor Rijnbrink en Bibliotheek Arnhem. In 2017 hebben we het bedrag in de flexibele programmeerruimte nog gereserveerd voor Rijnbrink en Bibliotheek Arnhem en gaan we met beide instellingen in gesprek over de invulling van hun taken. 26 Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee!

27 Podiumkunsten Oost-Nederland heeft een rijk scala aan kwalitatief hoogwaardige podiumkunstinstellingen. Een belangrijk onderdeel van het netwerk zijn de podiumkunstinstellingen die deel uitmaken van de Rijks basisinfrastructuur (BIS). De Gelderse en Overijsselse instellingen Het Gelders Orkest, Dansgezelschap Introdans, Toneelgroep Oostpool, Het Orkest van het Oosten, De Nederlandse Reisopera en Theater Sonnevanck vertegenwoordigen het Landsdeel Oost in deze basisinfrastructuur. Instellingen van dit kaliber zijn zowel op landelijk als provinciaal niveau van bijzondere betekenis door hun kwaliteit en publieksbereik en leveren een belangrijke bijdrage aan het culturele klimaat. We vinden dat Jeugdtheater Kwatta en productiehuis De Nieuwe Oost vanaf 2017 ook (weer) een plek in de BIS verdienen. Het is evident dat de huidige Gelderse BIS-instellingen, Jeugdtheater Kwatta en De Nieuwe Oost deel uitmaken van de Gelderse basis. Het Nationaal Jeugdorkest is van dusdanig belang voor talentontwikkeling, dat wij deze organisatie ook tot de Gelderse basis rekenen. De Ereprijs heeft een belangrijke functie als het gaat om het maken en laten horen van nieuwe muziek. Wij vinden daarom dat dit orkest ook thuishoort in de Gelderse basis. Opera willen wij mogelijk ook een plek geven in de Gelderse basis. We onderzoeken samen met de provincie Overijssel of de Nederlandse Reisopera hier deel van gaat uitmaken. Ook onderzoeken we samen met de provincie Overijssel of een productiefonds Oost-Nederland bijdraagt aan onze doelen. Dit laatste zou dan binnen de flexibele programmeerruimte vallen. Jonathan (11): Ik zou het liefst de hele dag met mijn ouders naar Introdans gaan Door het bieden van continuïteit aan de Gelderse basis kunnen instellingen hun positie binnen Nederland en hun hoge kwaliteit behouden. Maar er is meer nodig. De dynamiek in de cultuursector en het toenemende belang van stedelijke regio s, onder andere in het cultuurbeleid, vragen om een andere manier van samenwerken met culturele instellingen en andere overheden. Samen kunnen we de kwaliteit, toegankelijkheid en slagkracht verbeteren. In het Manifest Oost-Nederland is aangegeven dat we nieuwe samenwerkingsvormen en allianties tussen instellingen en overheden gaan onderzoeken. Hiervoor hebben we zogenaamde proeftuinen ingericht. 8 Provincie Gelderland, gemeente Arnhem, Musis & Stadstheater, Toneelgroep Oostpool, Dansgezelschap Introdans en Het Gelders Orkest (2015). Ambitiedocument Lauwersgracht Alliantie. Zie: cultuurenerfgoed. gelderland.nl Eén van deze proeftuinen is de proeftuin podiumkunsten en regionale programmering. Musis, Stadstheater Arnhem, Toneelgroep Oostpool, Het Gelders Orkest en Dansgezelschap Introdans vormen een proeftuin in het stedelijk netwerk van de stad Arnhem en hebben hiervoor een alliantie ondertekend. 8 Deze Arnhemse instellingen gaan intensiever samenwerken. Bijvoorbeeld op het gebied van de programmering, huisvesting en de backoffices. Wij willen de ervaringen in die proeftuin volgen, en kennis delen met andere stedelijke netwerken. De openheid van het netwerk voor nieuwkomers is daarbij voor ons een continu aandachtspunt. Festivals en evenementen Festivals en evenementen trekken veel publiek en brengen een grote groep mensen in aanraking met verschillende kunstvormen. Ook bieden ze een podium voor talentontwikkeling, innovatie en publieksbereik. Door de vele bezoekers hebben ze een belangrijke economische betekenis. Daarmee zijn festivals een belangrijk middel om een bloeiend cultureel klimaat in Gelderland te bereiken. We kiezen ervoor om festivals en evenementen binnen de flexibele programmeerruimte ondersteunen, zodat wij kunnen afwegen welke festivals het meest bijdragen aan onze doelen. De functie en vorm van festivals en evenementen veranderen namelijk continu. Cultuur en Erfgoed ; Beleef het mee! 27

Nog meer weergeven