PROJECTPLAN ex. artikel 5.4, lid 1 Waterwet UITVOERING KADERRICHTLIJN WATER MAATREGELEN PALMERSWAARD. 4 januari 2016

Transcriptie

1 Kenmerk PROJECTPLAN ex. artikel 5.4, lid 1 Waterwet UITVOERING KADERRICHTLIJN WATER MAATREGELEN PALMERSWAARD Toekomstbeeld Palmerswaard na herinrichting Pagina 1 van

2 Inhoud Hoofdstuk 1: Inleiding Projectbeschrijving Aanleiding Leeswijzer...5 Hoofdstuk 2: Beschrijving Projectgebied Projectlocatie Bepaling waterstaatwerken Uitwerking projectontwerp...7 Hoofdstuk 3: Toetsing Waterwet Inleiding Voorkoming en waar nodig beperking overstromingen, wateroverlast en waterschaarste Bescherming en verbetering van de chemische en ecologische kwaliteit van watersystemen Vervulling van de maatschappelijke functies van het watersysteem Hoofdstuk 4: Wijze van uitvoering Inleiding Planologische inpassing Andere noodzakelijke vergunningen, andere relevante besluiten of meldingsplichtige handelingen Globale planning Overige uitvoeringsaspecten Calamiteiten of ongewone voorvallen Hoofdstuk 5: Beschrijving van voorzieningen gericht op het ongedaan maken of beperken van de nadelige gevolgen Ecologie Effecten van nieuwe waterbodem op de waterkwaliteit Hinder beperkend werken Ligging nevengeul Uitstroomdrempel nevengeul en kribben Financieel nadeel Hoofdstuk 6. Procedure Bijlagen... Pagina2van 2

3 Pagina3van 3

4 Hoofdstuk 1: Inleiding De Minister van Infrastructuur en Milieu besluit, gelet op artikel 5.4, eerste lid, van de Waterwet, het onderhavige projectplan tot het uitvoeren van werken ten behoeve van doelen uit de Kaderrichtlijn Water (KRW) in de Palmerswaard vast te stellen en uit te voeren in overeenstemming met het bepaalde in dit projectplan. 1.1 Projectbeschrijving Ingevolge artikel 5.4, eerste lid van de Waterwet geschiedt de aanleg of wijziging van een waterstaatswerk door of vanwege de beheerder overeenkomstig een daartoe door hem vast te stellen projectplan. Op grond van het tweede lid van artikel 5.4 dient het plan tenminste een beschrijving te bevatten van het betrokken werk en de wijze waarop het wordt uitgevoerd, alsmede een beschrijving van de te treffen voorzieningen gericht op het ongedaan maken of beperken van de nadelige gevolgen van de uitvoering van het werk. Onderhavig projectplan heeft betrekking op de Kaderrichtlijn Water (KRW) maatregelen die worden uitgevoerd in samenhang met de herinrichting binnen de Palmerswaard. In bijlage A.2 is de begrenzing van het gebied aangeduid. Het volledige inrichtingsplan voor de Palmerswaard is opgenomen in bijlage A.1, bij tegenstrijdigheden tussen dit projectplan Waterwet en het inrichtingsplan, prevaleert het projectplan Waterwet. 1.2 Aanleiding Herinrichting van de Palmerswaard vindt plaats in het kader van het provinciale project Uiterwaarden Neder-Rijn. In dit project wordt een aantal uiterwaarden in het Utrechtse deel van de Neder-Rijn zodanig ingericht dat de ecologische potenties worden benut, wordt voldaan aan de doelen vanuit Natura-2000, doorstroombaarheid etc. De Palmerswaard is weliswaar al lange tijd een natuurgebied, maar is nooit ingericht. In de huidige situatie is het gebied lastig te beheren vanwege het zeer onregelmatige terrein. De herinrichting van de Palmerswaard kent twee fasen. In 2014 heeft een inhaalslag vegetatiebeheer plaatsgevonden in de vorm van maaien van ruigtes, opruimen van struweel en het kappen van bos. Hiermee is met name invulling gegeven aan de Stroomlijnopgave in het gebied. In de tweede (huidige) fase worden grondwerkzaamheden uitgevoerd, gericht op enerzijds een structurele verbetering van de beheerbaarheid en de doorstroombaarheid (maatregelen Duurzaam vegetatie beheer), en anderzijds het benutten van ecologische potenties die in het gebied aanwezig zijn. Bij de herinrichting worden ook doelen vanuit de Kaderrichtlijn Water meegenomen: het realiseren van een eenzijdig aangetakte geul en het aanleggen van natuurvriendelijke rivieroevers. Pagina4van 4

5 1.3 Leeswijzer In het volgende hoofdstuk zijn de geplande werkzaamheden nader toegelicht. In hoofdstuk 3 is samengevat hoe de toetsing heeft plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat dit plan in overeenstemming is met de doelstellingen van de Waterwet. Hoofdstuk 4 beschrijft de wijze van uitvoering. Daarnaast gaat dit hoofdstuk kort in op het beheer en onderhoud. In hoofdstuk 5 wordt nader beschreven welke maatregelen en voorzieningen worden getroffen om de ongewenste effecten te beperken of te voorkomen. Hoofdstuk 6 gaat in op de vervolgprocedure om het projectplan vast te stellen. Pagina5van 5

6 Hoofdstuk 2: Beschrijving Projectgebied 2.1 Projectlocatie De Palmerswaard (figuur 1) ligt op de noordoever van de Neder-Rijn, in de gemeente Rhenen en de provincie Utrecht. Het projectgebied is ca. 1,5 km lang, maximaal 300 meter breed en beslaat in totaal ca. 35 ha. Aan de noordzijde grenst het gebied aan de stuwwal van de Utrechtse Heuvelrug, die hier als een ca. 10 meter hoge steilrand oprijst. De rivieroevers zijn veelal met grind verdedigd, een weinig natuurlijke situatie. Het gebied is grotendeels in eigendom van Het Utrechts Landschap en wordt ook door deze partij beheerd. Alleen de oeverstrook is in eigendom van het Rijk. De huidige inrichting van de Palmerswaard is in belangrijke mate het resultaat van de kleiwinning uit het verleden. Dit geeft het gebied een rommelig karakter doordat de kleiwinning niet volgens een voorgenomen patroon of afwerkingsbeeld is uitgevoerd. Ook de ligging van grond- en slibdepots draagt aan dit rommelige beeld bij. Voortvloeiend hieruit is het landschapsbeeld zeer kleinschalig: plassen, struwelen en ooibosjes wisselen elkaar af. Dit maakt het gebied lastig beheerbaar. Figuur 1: Begrenzing projectgebied Pagina6van 6

7 2.2 Bepaling waterstaatwerken De wijziging van het waterstaatwerk zoals voorgesteld binnen de Palmerswaard omvat de volgende KRW-maatregelen: - De aanleg van een eenzijdig aangetakte nevengeul (1,25 km); - De ontwikkeling van natuurlijke rivieroevers (1,20 km). Overig grondverzet wordt niet meegenomen in dit projectplan. Dit projectplan is enkel toegespitst op de KRW-maatregelen binnen de gehele inrichting van de Palmerswaard. 2.3 Uitwerking projectontwerp In deze paragraaf worden de KRW-maatregelen binnen het projectontwerp op hoofdlijnen beschreven. Figuur 2: Contouren KRW-maatregelen Palmerswaard In bovenstaande figuur zijn (rood gearceerd) de contouren van de KRWmaatregelen weergegeven. In bijlage A.2 is op kaart aangegeven welke vegetatie binnen het projectplan valt. Voor exacte ligging, vorm en afmetingen van de voorgestelde KRWmaatregelen wordt verwezen naar bijlage I [profielen en bestekstekeningen]. De ontwikkeling van natuurvriendelijke oevers De met grind vastgelegde rivieroevers worden omgevormd tot natuurlijke oevers. Het gaat hierbij om alle kribvakken in het plangebied. Deze maatregel draagt bij aan de KRW omdat zandige oevers van nature voorkomen in het gebied maar door de tijd zijn vastgelegd met grind of steen. Een zandige oever levert voordelen voor flora en macrofauna. Om de oevers natuurvriendelijk in te richten wordt allereerst het grind van de oever verwijderd. Dit grind wordt vervolgens hergebruikt bij de monding van de aan te leggen geul. Als gevolg van de aanwezige bodemverontreiniging is Pagina7van 7

8 het ongewenst dat er ter plaatse van de ontsteende oevers vrije oevererosie plaatsvindt. Daarom wordt de oever ontgraven conform de verwachte evenwichtssituatie: de situatie waarbij zich een morfologisch min of meer stabiele oever als eindbeeld heeft ontwikkeld. De referentie van een onverdedigde oever ligt in het meest stroomopwaarts gelegen kribvak, net buiten het plangebied. Het ontgravingsprofiel van de te herprofileren kribvakken begint ca. 50 cm beneden het stuwpeil (ongeveer 5,50 m +NAP) en verloopt vervolgens met een talud van ca. 1:10 tot op het te handhaven maaiveld. In de afgegraven zone zal zich een vegetatie ontwikkelen van vrijwel onbegroeid zand, via pioniervegetatie naar vochtig en vervolgens droog grasland. De eenzijdig aangetakte geul De aanleg van een eenzijdig aangetakte geul betekent een belangrijke impuls voor riviergebonden organismen en draagt daarbij flink bij aan de KRW-doelen voor de Neder-Rijn. Zo zal de geul vooral een goede biotoop aan jonge riviervissen bieden. Het tracé van de geul doorsnijdt niet de grote kwelplassen, maar verbindt de serie van kleinere plassen die vlak achter de zomerkade liggen. Deze plassen worden waar nodig op diepte gebracht en onderling verbonden, waarbij een uitstroom naar de rivier wordt ontgraven. Het tracé van de geul ontziet belangrijke natuurkwaliteiten zoals het zandige terrein met stroomdalvegetatie achter de zomerkade, in het oosten van het plangebied, en de groeiplaats van bosbies in het meest oostelijk gelegen plasje. Wel doorsnijdt de geul het oude ooibos. Een geul door ooibos draagt bij aan de structuurvariatie en is zeer belangrijk voor macro-fauna met voorkeur voor een houtige biotoop. Uiteraard is het tracé hier zorgvuldig gekozen, met aandacht voor het behoud van de oude bomen. De geulbodem komt op 4,50 m + NAP te liggen, waardoor een waterdiepte van gemiddeld 1,50 meter ontstaat, voldoende om nog licht tot op de bodem te laten doordringen. Hierdoor wordt de ontwikkeling van een onderwater vegetatie mogelijk, dit is een belangrijke eis vanuit de KRWmaatlatten: vis, macrofauna en macrofyten. De ontgraving loopt zoveel mogelijk tot in/aan de zandondergrond door, dit is wenselijk om eventuele vertroebeling door bodemwoelende vissen tegen te gaan. De uitstroom van de geul krijgt een drempel van 5,00 m + NAP. Met deze drempel wordt het leegtrekken van de geul bij waterstandsdaling op de rivier als gevolg van het strijken van de stuw voorkomen. Daarnaast dient de drempel als doorwaadbare plaats: vooral van belang voor de Galloways die zo de andere zijde van de geul kunnen bereiken. De drempel en de taluds van de geul bij de uitstroomopening worden gefixeerd met grind dat vrijkomt bij de inrichting van de rivieroever. De overige taluds van de geul krijgen een variabel verloopt: van 1:5 tot 1:0 (steilwand), dit laatste om broedgelegenheid voor de IJsvogel (Natura 2000 soort) te creëren. Pagina8van 8

9 Hoofdstuk 3: Toetsing Waterwet 3.1 Inleiding De toepassing van de Waterwet is op grond van artikel 2.1 gericht op: a. voorkoming en waar nodig beperking van overstromingen, wateroverlast en waterschaarste, in samenhang met b. bescherming en verbetering van de chemische en ecologische kwaliteit van watersystemen en c. vervulling van maatschappelijke functies door watersystemen. In onderstaande paragrafen 3(3.2 t/m 3.4) wordt een toelichting gegeven op de hierboven vermelde punten a, b en c. 3.2 Voorkoming en waar nodig beperking overstromingen, wateroverlast en waterschaarste De eenzijdig aangetakte geul en de natuurvriendelijke oevers zijn onderdeel van het inrichtingsplan voor de Palmerswaard. Dit inrichtingsplan is samen met een inrichtingsplan voor de naastgelegen Rhenense uiterwaarden en Rijnbrug beoordeeld met het rivierkundig beoordelingskader (RBK). De rivierkundige effecten zijn gerapporteerd in de rapportage Rivierkundige toetsing Palmerswaard, Rhenense uiterwaarden en Rijnbrug ARCADIS, 2015, kenmerk :A - Definitief, deze is opgenomen in bijlage H. De belangrijkste conclusies zijn in onderstaande tabel weergegeven. Pagina9van 9

10 Te beoordelen effect Maatregel in stroomvoerend deel rivier: MHW stand op de as van de rivier Maatregel in bergend deel van de rivier: volume waterberging MHW stand buiten as van de rivier Afvoerverdeling bij MHW (bij Pannerdensche Kop en IJsselkop) Afvoerverdeling bij normaal hoogwater (bij Pannerdensche Kop en IJsselkop) Effect Maximale waterstandsdaling: 18,7 mm (kilometer 910,5). Maximale waterstandsstijging: 5,2 mm (kilometer n.v.t. 911,4). Max. toename is 2,5 cm in de uiterwaard (nabij kilometer 911,3) Max. afname 2,7 cm. Aan de noordelijke bandijk een max. stijging van 5 mm. Aan de zuidelijke bandijk (overkant) een waterstandsstijging tot 4 mm ter beoordeling voor de beheerder van de kering Waterschap Rivierenland. Verandering afvoerverdeling < 1 m³/s. n.v.t. : te ver van splitsingspunt. Conclusie Integraal is er sprake van een waterstandsverlagend effect. n.v.t. Voorgelegd ter beoordeling bij waterschap Rivierenland. Geen bezwaar( dhr. V/d Meulen van vrijdag ). Te beoordelen effect Effect Conclusie Waterstanden en/of inundatiefrequentie van de uiterwaard Waterstandseffecten op as van de rivier bij m³/s: Maximale waterstandsdaling: 11,6 mm (rivierkilometer 910,5). Maximale waterstandsstijging: 3,6 mm (rivierkilometer 911,4). Waterstandseffecten ruimtelijk: Max. toename is 1,6 cm in de uiterwaard (nabij kilometer 911,3) Max. afname 1,9 cm. Voldoet aan het RBK Voldoet aan het RBK Verwachting is dat eventuele hinder beperkt is. Stroomopwaarts van kilometer 911 ontstaat een waterstandsdaling vanaf een afvoer van m 3 /s te Lobith. Stroomafwaarts ontstaat een lokale waterstandsverhoging. Op de RvdR-projecten treden de grootste veranderingen op Middelwaard en Tollewaard. Stroombeeld in de De Rhenense uiterwaard begint mee te stromen Geen hinder of schade Pagina10van

11 uiterwaard Stroombeeld in hoofdgeul bij de aan- en aftakking van nevengeul Afvoerverdeling bij normaal hoogwater Afvoerverdeling bij lage afvoeren vanaf een afvoer van m 3 /s via o.a. de nieuwe geul. Hier treden ook de grootste toename in stroomsnelheden op. In de gehele uiterwaard liggen de stroomsnelheden lager dan 1,0 m/s bij MHW. Bij MHW is de stroomsnelheid in de geul maximaal 0,7 m/s. Bij NHW ligt de stroomsnelheid om en nabij 0,4 m/s. De dwarsstroming is kleiner dan 0,15 m/s. Bij grotere dwarsstromingen treedt er geen verslechtering op van de referentiesituatie. n.v.t. : te ver van splitsingspunt n.v.t. : te ver van splitsingspunt Voldoet aan het RBK. Voldoet aan het RBK Voldoet aan het RBK Te beoordelen effect Aanzanding en erosie van het zomerbed (+ oevers) Aanzanding en erosie van uiterwaard en nevengeulen Effect Effecten binnen de vaargeul Jaargemiddeld wordt een gemiddelde sedimentatie verwacht in orde van m 3. Deze treedt op in het traject 910, Jaargemiddeld wordt een gemiddelde erosie verwacht van m 3. Deze treedt op in het traject ,5 en Zowel de minimale en streefdiepte wordt gehandhaafd (er is voldoende sedimentatieruimte aanwezig op korte termijn) De waterstandseffecten van de ingreep zijn beperkt. Dit betekent eveneens dat de onttrekking van afvoer en bijhorende stroomsnelheden in de uiterwaard beperkt zijn. Conclusie Er wordt voldaan aan de minimale vaardiepte en streefdiepte op basis van de huidige sedimentatieruimte. Geen hinder of schade De conclusie is dat er een waterstandsdaling gerealiseerd wordt van 18,7 mm nabij kmr maar tevens een waterstandstijging van 5,2 mm nabij kmr Gelet op het door het totale project Palmerswaard veroorzaakte waterstandseffect van 5 mm, dat niet goed kan worden vertaald naar individuele ingrepen, ziet Rijkswaterstaat de compensatie hiervan als een gezamenlijke opgave. Het inrichtingsplan is voldoende geoptimaliseerd en binnen de grenzen van het inrichtingsplan is verdere optimalisatie niet mogelijk. In het plan zijn maatregelen opgenomen die het bodemverloop gedeeltelijk afvlakken en die nodig zijn om het gebied nu en in de toekomst doelmatig te kunnen beheren. Doelmatig beheer is noodzakelijk om in de toekomst verruwing door vegetatie te kunnen beperken. De Pagina11van

12 rivierkundige berekeningen tonen aan dat door het afvlakken van het projectgebied het terrein beter doorstroombaar wordt gemaakt wat tot gevolg heeft dat ter hoogte van kmr een verhoging van de waterstand van ca 2,5 mm optreedt. Deze verhoging is niet doelmatig te compenseren. Het effect hiervan op de veiligheid is nihil. In het kader van het waterstaatkundig beheer worden de waterstanden periodiek gemonitord en indien nodig zullen er maatregelen worden getroffen. De compensatie voor de resterende 2,5 mm opstuwing dient benedenstrooms van het project Palmerswaard te worden geleverd. Conform bestuurlijke afspraken, zoals vastgelegd in de brief van de provincie Utrecht van 31 augustus 2015, kenmerk 8160D1B6 (bijlage J), wordt deze compensatie geleverd binnen het project Elsterbuitenwaarden, dat uitgevoerd wordt onder regie van de provincie Utrecht. Rijkswaterstaat levert hieraan een financiële bijdrage vanwege de realisatie van de KRW-maatregelen in dit project. De exacte hoogte van de financiële bijdrage wordt nader uitgewerkt in een realisatieovereenkomst. Als onverhoopt blijkt dat veel verstrekkender, en daarmee veel duurdere maatregelen nodig zijn om de benodigde compensatie te bereiken dan worden hier afspraken over gemaakt tussen Rijkswaterstaat en de provincie Utrecht. De beheerder van de waterkering (Waterschap Rivierenland) heeft schriftelijk verklaard geen bezwaar te hebben tegen de lokale opstuwing aan de bandijk als gevolg van het project Palmerswaard, Rhenense uiterwaarden en Rijnbrug. Het project levert geen bijdrage aan en heeft geen effect op het aspect waterschaarste. 3.3 Bescherming en verbetering van de chemische en ecologische kwaliteit van watersystemen Chemische kwaliteit De maatregelen als voorgesteld hebben geen negatieve effecten op de chemische kwaliteit. In de te ontgrinden en af te vlakken kribvakken treedt een verslechtering op van de milieukwaliteit van de nieuwe waterbodem (> interventiewaarde). LievenseCSO heeft daarom een waterbodemimmissietoets uitgevoerd. De uitkomst van de toets geeft aan dat de verslechtering van de bodemkwaliteit niet leidt tot een achteruitgang van de kwaliteit van het oppervlaktewater. Het rapport van LievenseCSO is opgenomen als bijlage D1. Ecologische kwaliteit De KRW-maatregelen zijn opgenomen in het Beheer- en Ontwikkelplan Rijkswateren en gelden als maatregelen voor de 2 e tranche KRW: Pagina12van

13 RWS_x2335-b Aantakken strang Palmerswaard 1,25 km RWS_x2342-b Optimalisatie oevers en kribvakken * 7,5 km * de maatregel in de Palmerswaard maakt onderdeel uit van deze KRW- maatregel Figuur 3: Maatregel zoals opgenomen in BPRW De maatregel houdt in dat er een nevengeul wordt aangelegd, parallel aan de rivier, met een aantakking aan de westzijde van het gebied. Gedeeltelijk ligt er al (de contour van) een strang. De uitvoering van deze maatregel heeft als doel het verbeteren van de ecologische kwaliteit. De geul functioneert als paai- en opgroeiplaats voor riviervissen en biedt daarnaast ruimte voor de ontwikkeling van waterflora en macrofauna. De nevengeul is uitgewerkt in het definitief ontwerp (zie bijlage A.1). Behalve het aanleggen van de nevengeul, worden ook de oevers natuurvriendelijk ingericht. De kribvakken worden vrijgemaakt van (voornamelijk) grind en de taluds van de kribvakken worden afgevlakt. Deze maatregel geeft (net zoals de aan te leggen geul) kansen voor paai- en opgroeiplaats voor riviervissen en biedt extra leefgebied voor macrofauna. Bijvoorbeeld voor libellen zoals de rivierrombout. Figuur 4: Doorlopen van het toetsingskader Pagina13van

14 Het Toetsingskader Waterkwaliteit uit bijlage 3 van het BPRW is doorlopen. De uitkomst hiervan is dat de ingrepen alleen positieve effecten hebben op de biologische kwaliteitselementen. Op korte termijn wordt een KRW-toets uitgevoerd. 3.4 Vervulling van de maatschappelijke functies van het watersysteem In het Beheer- en Ontwikkelingsplan voor Rijkswateren (BPRW) zijn de maatschappelijke gebruiksfuncties omschreven als: scheepvaart, natuur, drinkwater, visserij, zwemwater & recreatie. Voor de ontwikkelingen in de KRW-maatregelen binnen de Palmerswaard zijn natuur, recreatie en scheepvaart van toepassing. Er wordt geconcludeerd dat er geen verslechtering van deze aspecten optreedt door het uitvoeren van de voorgestelde maatregelen. De maatregelen hebben geen invloed op drinkwater. visserij, of zwemwater ; deze nevenfuncties blijven ongewijzigd. Met betrekking tot de overige aspecten wordt hieronder nader toegelicht dat geen verslechtering plaatsvindt: Natuur Het plan draagt bij aan de maatschappelijke functie natuur. Zoals boven beschreven hebben de maatregelen een positief gevolg voor de ecologie. De nevengeul draagt bij aan de ontwikkeling van waterflora en fauna en functioneert als paai- en rustplaats voor vissen. Ook de nu nog grindige oevers worden o.a. hiervoor natuurvriendelijk ingericht. Recreatie Er kan gewandeld worden langs nevengeul en natuurvriendelijke oevers. Dit geldt voor het oostelijke deel, het westelijke deel is rustgebied. Het wandelen langs de nevengeul versterkt de recreatieve aantrekkelijkheid van het gebied voor recreanten. In dit opzicht dragen de KRWmaatregelen wel degelijk bij aan het kwaliteitselement recreatie. Scheepvaart Het plan heeft geen effecten op de scheepvaart. De rivierkundige berekeningen wijzen uit dat de dwarsstroming zeer beperkt is en er is derhalve geen hinder voor scheepvaart. Ook het omvormen van de kribvakken welke nu gefixeerd zijn naar natuurvriendelijke (zandige) oevers zal geen negatieve effecten opleveren. De oevers worden vergraven richting een evenwichtssituatie, dit zorgt ervoor dat er geen aanzanding plaatsvindt richting de vaargeul. De morfologische effecten zijn hier dus zeer beperkt en verhinderen de scheepvaart niet. Conclusie toetsing doelstellingen Waterwet De uitvoering van dit plan is in overeenstemming met de doelstellingen van de Waterwet. Pagina14van

15 Hoofdstuk 4: Wijze van uitvoering 4.1 Inleiding Voor de exacte terreininrichting wordt verwezen naar bijlage I. De wijze van uitvoering is beschreven in bijlage C [uitvoeringstoelichting]. 4.2 Planologische inpassing De Palmerswaard en daarbinnen de geplande KRW-maatregelen vallen onder het Bestemmingsplan Uiterwaarden bij de stad Rhenen van 6 juni Andere noodzakelijke vergunningen, andere relevante besluiten of meldingsplichtige handelingen Milieueffectrapportage Er heeft een m.e.r.-beoordeling plaatsgevonden onder de Ontgrondingenwet en is als bijlage G toegevoegd aan dit document. Conclusie is dat voor de verdere planontwikkeling/ruimtelijke procedure geen milieueffectrapport noodzakelijk is conform het vigerende Besluit milieueffectrapportage. Natuurbeschermingswet Voor de herinrichting van de Palmerswaard en daarmee ook de KRWmaatregelen heeft het Ministerie van EZ een vergunning verleend op basis van de Passende Beoordeling Palmerswaard kenmerk :C, d.d. 8 juli Deze vergunning heeft een looptijd tot eind 2015, daarom is verlenging aangevraagd. Verder is ten behoeve van de Natuurbeschermingswet, onderdeel recreatie, een verstorings- en verslechteringstoets uitgevoerd ( Verstorings- en Verslechteringstoets Palmerswaard Recreatief Gebruik, kenmerk :B.5, d.d. 1 april 2015). Daaruit volgt dat op het grondgebied waar de KRW-maatregelen worden uitgevoerd geen vergunningplichtige activiteiten plaatsvinden. Flora- en faunawet Voor de herinrichting van de Palmerswaard, met daarin onder andere de KRW-maatregelen, is een rapport opgesteld voor de ontheffingsaanvraag ( Activiteitenplan Ontheffingsaanvraag Flora- en faunawet Palmerswaard Fase 2 en recreatief gebruik, kenmerk :B, d.d. 9 oktober 2015). Op basis van dit activiteitenplan is een ontheffing van de Flora-en faunawet aangevraagd. Ontgrondingenwet Vanwege de omvang van de grondwerken is een vergunning inzake de Ontgrondingenwet aangevraagd bij de Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) Pagina15van

16 Regio Utrecht. Daartoe is ondermeer een grondbalans opgesteld (zie bijlage E). De vergunning betreft het grondwerk voor zowel de KRWmaatregelen als de overige ingrepen binnen de projectgrens van het inrichtingsplan. In bijlage E is onderscheid gemaakt tussen de grondbalans voor de KRW-maatregelen versus de rest van de maatregelen. Op bijlage F is aangegeven waar ontgravingen gaan plaatsvinden. Waterwet Voor alle vergunningplichtige activiteiten die onder de Waterwet vallen, uitgezonderd de KRW-maatregelen, is een Watervergunning aangevraagd. Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Voor alle vergunningplichtige activiteiten die onder de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht vallen is een omgevingsvergunning aangevraagd bij de gemeente Rhenen. Besluit Bodemkwaliteit De milieukwaliteit van de bodem is vastgelegd in een rapport (Voor- en verkennend Waterbodemonderzoek Palmerswaard, Antea Group, projectnummer , oktober 2014, zie bijlage D2). Het onderzoek is uitgevoerd conform de NEN5717, NEN5725 (vooronderzoek) en NEN5720 (veld- en laboratoriumonderzoek). De aannemer zal op basis van dit rapport het in het kader van het Besluit bodemkwaliteit de noodzakelijke meldingen doen voor het grondverzet. Rijnvaartpolitiereglement 1995 De aannemer kan kiezen voor inrichting van een tijdelijke overslaglocatie (ponton, schip) om het surplus aan grond uit het gebied af te voeren. Hiervoor dient de aannemer tijdig (minimaal 8 weken voor aanvang) toestemming op grond van het Rijnvaartpolitiereglement 1995 aan te vragen. De aannemer dient contact op te nemen met het bevoegd gezag om te bepalen of er een vaarwegmanagementplan noodzakelijk is. Randvoorwaarden waar bij het inrichten van een tijdelijke overslagvoorziening in ieder geval rekening mee gehouden moet worden zijn: - de overslagvoorziening (ponton en het schip) dient in zijn geheel landwaarts van de bakenlijn (denkbeeldige lijn door de kribbakens) te worden afgemeerd; - op het ponton dient een E.5.1 bord met een in overleg met Rijkswaterstaat te bepalen cijfer (welke de maximaal toegestane afmeerbreedte aangeeft) te worden geplaatst met daarbij een tekstbord met de tekst uitsluitend t.b.v. overslag of uitsluitend met toestemming van de aannemer ; - bij het afmeren mag geen gebruik worden gemaakt van uitstaande ankers; - aan het ponton mag uitsluitend worden afgemeerd ten tijde van overslagactiviteiten; - ter voorkoming van hinderlijke waterbeweging van passerende scheepvaart: Pagina16van

17 o mag tijdens de overslag door het afgemeerde schip een oranje zwaailamp getoond worden; o dient aan de rechteroever 1000 m bovenstrooms de overslagvoorziening en aan de linkeroever 500 m benedenstrooms de overslagvoorziening een aangestraald bord A9 (verboden hinderlijke waterbewegingen te veroorzaken) en E11 (einde van een verbod) geplaatst te worden. - indien er geen overslag plaats vindt dienen de borden afgedekt te worden; - tijdens de overslag dient de schroef van het afgemeerde schip buiten werking te zijn, het schip dient derhalve goed te kunnen afmeren. Overige vergunningen en meldingen De aannemer is verantwoordelijk voor het aanvragen van de overige (uitvoerings-)vergunningen, dit geldt ook voor eventuele toestemmingen en meldingen. Bijvoorbeeld voor tijdelijk werkterreininrichting, het regelen van verkeer, eventuele lozingen als gevolg van ontgravingen van grond, aan te brengen afrastering en informatieborden, etc. Bij de uitvoering zal voldaan worden aan de zorgplicht zoals beschreven in artikel 6.15 van het Waterbesluit en de artikelen 6.8 en 6.9 van de Waterregeling. 4.4 Globale planning De werkzaamheden zullen worden uitgevoerd in het tijdsvenster 1 augustus 31 december Overige uitvoeringsaspecten Niet gesprongen explosieven Door T&A Survey is een projectgebonden risicoanalyse uitgevoerd (rapport 0215GPR4739.7, d.d. 17 maart 2015) 1. Deze is gebaseerd op een vooronderzoek naar niet gesprongen explosieven en een velddetectie, een en ander volgens de richtlijnen van de WSCS-OCE. Hieruit volgt dat in de zuidoostelijke hoek van de Palmerswaard verdachte objecten voorkomen. Deze worden voorafgaand aan de graafwerkzaamheden benaderd en zo nodig geruimd door een daartoe gecertificeerd bedrijf. Archeologie Door ADC Archeoprojecten is onderzoek gedaan naar de archeologische waarden van het projectgebied Palmerswaard. De bevindingen zijn vastgelegd in de volgende rapporten 1 : 1 de genoemde rapporten zijn opvraagbaar bij Gebiedscoöperatie O-gen, a.jansen@o-gen.nl Pagina17van

18 - Uiterwaarden bij de stad Rhenen, locaties 7 en 8, Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek, 24 maart Graven naar twee geschutsopstellingen uit de Tweede Wereldoorlog, Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van proefsleuven in de Palmerswaard te Rhenen, maart De conclusie van dit onderzoek is dat het projectgebied vrijgegeven kan worden ten aanzien van archeologie met inachtneming van de aanbevelingen in de rapporten. Beheer en onderhoud Beheer- en onderhoudsplan De afspraken voor beheer- en onderhoud van de onderdelen binnen dit Projectplan Waterwet zullen worden vastgelegd in een nog op te stellen Beheer- en Onderhoudsplan. Het Beheer- en Onderhoudsplan wordt afgestemd met de rivierbeheerder. In het plan worden ook de te verwachten beheerskosten opgenomen door middel van LCC-analyse. Naar verwachting zal het Beheer- en onderhoudsplan beschikbaar zijn ten tijde van het definitieve projectbesluit. Het plan kan als ambtshalve wijziging worden toegevoegd aan het definitieve Projectplan Waterwet Nevengeul Het sedimentbeheer in de nevengeul is de verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat. Het interventieniveau wordt met name bepaald door de KRW-doelen, rivierkundig heeft de geul nauwelijks invloed. Op basis van rivierkundige inzichten kan het interventieniveau op 0,5 m boven aanlegniveau worden gelegd. De verwachte sedimentatie is gering, in de orde van maximaal 1 cm per jaar. Dit betekent dat een onderhoudsfrequentie van één keer per 50 jaar voldoende is. Monitoring dient 1x per 5 jaar plaats te vinden door middel van echoloading en opnemen in lengteprofiel. Vegetatiebeheer rondom de geul is alleen nodig boven de waterlijn. Dit is de verantwoordelijkheid van Utrechts Landschap voor zover de vegetatie zich op haar grondgebied bevindt. Daarnaast wordt voorgesteld om eens per 5 jaar aanvullend maaibeheer toe te passen met als doel het verwijderen van jong opgeschoten wilgenopslag. De oeverstroken waarvoor dit van toepassing is zijn eigendom van het Rijk, het vegetatiebeheer op deze stroken is dan ook de verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat. (zie ook kopje Oeverstroken ). Stabiliteit nevengeul, In- en uitstroomdrempel geul en kribben De stabiliteit van de ontworpen nevengeul, de in- en uitstroomdrempel van de geul en de stabiliteit van de kribben wordt nog nader onderzocht. Zie ook hoofdstuk 5. Dit kan leiden tot een kleine aanpassing van het ontwerp. De resultaten van deze onderzoeken zijn begin februari bekend. Eventuele wijzigingen van het ontwerp, inclusief de consequenties voor het be- Pagina18van

19 heer en onderhoud, worden als ambtshalve wijzigingen toegevoegd aan het definitieve Projectplan Waterwet Kribvakken Nadat de kribvakken zijn afgegraven naar een evenwichtssituatie is geen beheer nodig onder de waterlijn. Oeverstroken De organisatie van het beheer van de oeverstroken en overige eigendommen van het Rijk zijn onderwerp van gesprek tussen provincie en Rijkswaterstaat in het project: Borging natuurwaarden op eigendom RWS. Afspraken hierover worden medio 2016 bestuurlijk vastgelegd. Voor de Palmerswaard worden deze afspraken vervolgens uitgewerkt in een beheer- en onderhoudsplan. 4.6 Calamiteiten of ongewone voorvallen Rijkswaterstaat stelt alle directe belanghebbenden onmiddellijk op de hoogte van het voorval en de maatregelen die getroffen worden om de nadelige gevolgen te beperken. Rijkswaterstaat houdt een logboek bij van alle ongewone voorvallen en calamiteiten. Pagina19van

20 Hoofdstuk 5: Beschrijving van voorzieningen gericht op het ongedaan maken of beperken van de nadelige gevolgen 5.1 Ecologie Ten behoeve van de uitvoering wordt een ecologisch werkprotocol opgesteld. Hierin wordt rekening gehouden met de aanwezige Flora & Fauna, en hoe deze zo min mogelijk te benadelen. In het ecologisch werkprotocol worden de eisen uit de Flora & Fauna-wet ontheffing en Natuurbeschermingswet vergunning meegenomen. 5.2 Effecten van nieuwe waterbodem op de waterkwaliteit Zoals eerder al beschreven treedt een verslechtering op van de milieukwaliteit van de nieuwe waterbodem ter plaatse van de af te graven kribvakken. Een waterbodemimmissietoets geeft aan dat de verslechtering van de bodemkwaliteit niet leidt tot een achteruitgang van de kwaliteit van het oppervlaktewater. 5.3 Hinder beperkend werken Om hinder voor omwonenden te beperken wordt de af te voeren grond enkel per schip uit het gebied afgevoerd. Er moet worden beoordeeld of een vaarwegmanagementplan noodzakelijk is. Mocht dit zo zijn dan kan een gedegen vaarwegmanagementplan de hinder met betrekking tot de scheepvaart verminderen. Het opstellen van een dergelijk plan ligt bij de aannemer. 5.4 Ligging nevengeul Ten einde tijdig te signaleren of zijwaartse erosie van de nevengeul te groot is, worden erosielimietlijnen gedefinieerd, zowel in de richting van de kribben (incl. worteleinden van de kribben), als in de richting van de kade. Nader onderzoek wordt uitgevoerd naar de zijwaartse dynamiek van de nevengeul. Dit moet resulteren in een onderbouwing van de stabiliteit van de nevengeul. 5.5 Uitstroomdrempel nevengeul en kribben In de aangetakte nevengeul wordt een uitstroomdrempel gerealiseerd. Enerzijds dient deze drempel als oversteekplaats voor het vee. Het vee kan zo gemakkelijk van de ene zijde van de geul naar de andere zijde van de geul manoeuvreren. Anderzijds wordt deze drempel aangelegd om de geul, tijdens het trekken van de stuwen, waterhoudend te laten blijven. De uitstroomdrempel zal opgebouwd worden uit het grind dat is ontgonnen tijdens het ontgraven van de kribvakken. De stabiliteit van de ontworpen in- en uitstroomdrempel van de geul en de kribben wordt nog nader onderzocht, o.a. rekening houdend met hoogwatersituatie en met de zuigende werking van scheepvaart. Dit kan leiden tot een kleine aanpassing van het ontwerp, bijvoorbeeld door het Pagina20van

21 aanbrengen van een extra laag stortsteen onder het grind (drempel) of oksel van de krib. 5.6 Financieel nadeel Voor eventueel financieel nadeel dat onverhoopt ontstaat als gevolg van de rechtmatige uitvoering van het projectplan kan een benadeelde een verzoek om schadevergoeding indienen als bedoeld in artikel 7.14 van de Waterwet. Dit artikel bepaalt dat aan degene die als gevolg van de rechtmatige uitoefening van een taak of bevoegdheid in het kader van het waterbeheer schade lijdt of zal lijden, op zijn verzoek door het betrokken bestuursorgaan een vergoeding wordt toegekend, voor zover de schade redelijkerwijze niet of niet geheel te zijnen laste behoort te blijven en voor zover de vergoeding niet of niet voldoende anderszins is verzekerd. Het verzoek tot vergoeding van de schade bevat een motivering en een onderbouwing van de hoogte van de gevraagde schadevergoeding. Geen beroep op de regeling van artikel 7.14 Waterwet staat open ten aanzien van bouwschade die door onrechtmatig handelen is veroorzaakt. Pagina21van

22 Hoofdstuk 6. Procedure Bij de voorbereiding van de besluiten die nodig zijn voor de uitvoering van de maatregelen in de Palmerswaard, heeft initiatiefnemer (Gebiedscoöperatie O-gen, namens provincie Utrecht) verzocht om toepassing van de provinciale coördinatieregeling als bedoeld in artikel 10a t/m e van de Ontgrondingenwet. De bedoeling van de voorgenoemde provinciale coördinatie is om de voorbereiding en bekendmaking van de voor de uitvoering van de maatregel benodigde besluiten, inclusief de gelegenheid tot het naar voren brengen van zienswijzen daarop, respectievelijk het indienen van beroep daartegen, voor de verschillende besluiten op elkaar af te stemmen en gelijktijdig te doen plaatsvinden. De procedure conform afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is van kracht. Dit houdt eveneens in dat alle besluiten eerst als ontwerpbesluit ter inzage worden gelegd en vervolgens als definitief besluit. Meer informatie over het indienen van een zienswijze is opgenomen in de bijlage bij dit besluit. In het project Palmerswaard zullen het Projectplan Waterwet en de hierna genoemde vergunningen gecoördineerd worden voorbereid en bekend gemaakt: Vergunning op grond van de Ontgrondingenwet van Provincie Utrecht Vergunning op grond van de Waterwet van Rijkswaterstaat Oost Nederland ten behoeve van het natuurlijk herinrichten van de Palmerswaard, de uiterwaarden Rhenen en de uiterwaarden Rijnbrug; Vergunning op grond van de Natuurbeschermingswet van Provincie Utrecht Ontheffing op grond van de Flora- en Faunawet van Ministerie van Economische Zaken Omgevingsvergunning op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht van Gemeente Rhenen. M.e.r.- beoordeling Op grond van het Besluit milieueffectrapportage (Besluit m.e.r.) is het project m.e.r.- beoordelingsplichtig. Dit houdt in dat moet worden getoetst of voor uitvoering van het project een milieueffectrapport moet worden opgesteld. Met andere woorden, of er significante gevolgen voor het milieu kunnen optreden die het opstellen van een milieueffectrapportage rechtvaardigen. Deze m.e.r.- beoordeling is uitgevoerd en als bijlage G aan dit projectplan toegevoegd. Op basis van de uitgevoerde m.e.r.- beoordeling is geconcludeerd dat geen sprake is van de m.e.r.- plicht. Pagina22van

23 Crisis- en herstelwet Het projectplan op grond van artikel 5.4 lid 1 van de Waterwet is genoemd in de bijlage bij artikel 1.1 van de Crisis- en Herstelwet (Chw). Hierdoor zijn de bepalingen uit hoofdstuk 1, afdeling 2 van de Chw op onderhavige procedure van toepassing. In dit hoofdstuk zijn tijdelijke maatregelen opgenomen die procedures beogen te verkorten. Hierbij kunt u denken aan een beperking van het beroepsrecht voor lagere overheden (artikel 1.4 Chw) en het voorschrijven van een kortere beroepstermijn (artikelen 1.6 en 1.7 Chw). Overige aspecten Er heeft frequent overleg met de betrokken bestuursorganen; Provincie, Rijkswaterstaat en gemeente Rhenen, plaats gevonden. Ook met andere belanghebbenden zoals de milieuwerkgroep Rhenen, visvereniging en direct omwonenden heeft afstemming plaatsgevonden. Daarnaast hebben wij middels bovenstaande beschrijving van de procedure, als ook de uiteenzetting van mogelijkheden tot inspraak, zienswijzen en beroep voor belanghebbenden, de rechten voor eenieder zo goed mogelijk aangegeven. Pagina23van

24 Contactpersoon uitvoering werken Heeft u vragen over de inhoud van het Projectplan dan kunt u contact opnemen met Marco Tijnagel (marco.tijnagel@rws.nl) Bezoekadres: Eusebiusbuitensingel HZ Arnhem Postadres: Postbus MA Maastricht DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU namens deze, DE DIRECTEUR NETWERKONTWIKKELING RIJKSWATERSTAAT J. van Hees Pagina24van

25 MEDEDELINGEN Procedure Bij de voorbereiding van de besluiten die nodig zijn voor de uitvoering van de maatregelen van project Herinrichting Palmerswaard, Uiterwaarden Rhenen en Rijnbrug, heeft initiatiefnemer Gebiedscoöperatie O-gen verzocht om toepassing van de provinciale coördinatieregeling als bedoeld in artikel 10a t/m e van de Ontgrondingenwet. De bedoeling van de voorgenoemde provinciale coördinatie is om de voorbereiding en bekendmaking van de voor de uitvoering van de maatregel benodigde besluiten, inclusief de gelegenheid tot het naar voren brengen van zienswijzen daarop, respectievelijk het indienen van beroep daartegen, voor de verschillende besluiten op elkaar af te stemmen en gelijktijdig te doen plaatsvinden. De procedure conform afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is van kracht. Dit houdt eveneens in dat alle besluiten eerst als ontwerpbesluit ter inzage worden gelegd en vervolgens als definitief besluit. De besluiten die nu gecoördineerd worden zijn: Vergunning op grond van de Ontgrondingenwet van Provincie Utrecht Projectplan Waterwet van Rijkswaterstaat Oost Nederland Vergunning op grond van de Waterwet van Rijkswaterstaat Oost Nederland Vergunning op grond van de Natuurbeschermingswet van Provincie Utrecht Ontheffing op grond van de Flora- en Faunawet van Ministerie van Economische Zaken Vergunning op grond van de Omgevingswet van Gemeente Rhenen Gezamenlijke voorbereiding van besluiten De ontwerpbesluiten benodigd voor de uitvoering van het project zijn door betrokken overheden gezamenlijk voorbereid en ook de communicatie daarover heeft gezamenlijk plaatsgevonden. Om de op handen zijnde besluiten zo goed mogelijk bij betrokkenen onder de aandacht te brengen en hen daarover te raadplegen hebben er verschillende momenten van informatieverstrekking en raadpleging plaatsgevonden. Zienswijzen Tegen onderhavige ontwerpbesluiten kunnen door een ieder gedurende zes weken, bij voorkeur, schriftelijk zienswijzen worden ingediend in de periode zoals aangegeven in de kennisgeving. Bij een zienswijze dient het ontwerpbesluit waarop de zienswijze betrekking heeft, te worden vermeld. Schriftelijk: Schriftelijke zienswijzen kunnen in de periode zoals aangegeven in de kennisgeving gestuurd worden naar het coördinerend bevoegd gezag: Pagina25van

26 Gedeputeerde Staten van Utrecht t.a.v. de heer A.M. Kwakkernaat Coördinator Procedures Uiterwaarden Nederrijn per adres: Postbus ZJ Scherpenzeel Mondeling: Een mondelinge zienswijze kunt u binnen de gestelde termijn van zes weken inbrengen door een afspraak te maken met de heer A.M. Kwakkernaat, Coördinator Procedures Uiterwaarden Nederrijn. De heer Kwakkernaat is bereikbaar via het telefoonnummer: Wat gebeurt er met uw zienswijze? Alle zienswijzen worden doorgestuurd naar de desbetreffende bevoegde gezagsinstanties. De betreffende instanties betrekken de zienswijzen bij het vaststellen van de definitieve besluiten. Tegelijkertijd met het bekendmaken van de definitieve besluiten wordt iedereen die een zienswijze heeft ingediend, geïnformeerd over wat daarmee is gedaan. Alleen een belanghebbende die een zienswijze heeft ingediend kan later tegen de vaststelling van die besluiten beroep instellen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Dit is niet vereist als het redelijkerwijs niet mogelijk was een zienswijze in te dienen, bijvoorbeeld als het definitieve besluit ten opzichte van het ontwerpbesluit gewijzigd wordt vastgesteld. Pagina26van

27 Afschriftlijst Een afschrift van dit projectplan is verzonden aan: - M. Straatman, M. Tijnagel - Rijkswaterstaat; o Eusebiusbuitensingel HZ ARNHEM - N. Smits Gemeente Rhenen; o Nieuwe Veenendaalseweg 75, 3911 MG Rhenen - A. Jansen, M. L. van den Berg O-GEN; o Burg. Royaardslaan 1, 3925 GG Scherpenzeel - C. Goedegebuur - Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden; o Poldermolen 2, 3994 DD Houten - H. Geessink - Het Utrechts landschap; o Bunnikseweg 39, 3732 HV De Bilt - G. Verhoeff, H. de Groot - ARCADIS Nederland B.V.; o Mercatorplein 1, 5223 LL s-hertogenbosch - Inspectie Leefomgeving en Transport o Postbus 16191, 2500 BD Den Haag. Pagina27van

28 Bijlagen Bijlage A.1 - Inrichtingsplan Palmerswaard met relevante bijlagen Bijlage A.2 - Interventie vegetatiekaart met plangrens KRW Bijlage B Rijroutes Bijlage C Uitvoeringstoelichting Bijlage D Rapporten bodemonderzoek Bijlage E Grondbalans Bijlage F Grondvlakken Bijlage G Aanmeldingsnotitie m.e.r. beoordeling Bijlage H Rivierkundige berekeningen Bijlage I Profielen en bestekstekeningen met afmetingen maatregelen Bijlage J - Brief bestuurlijke afspraken rondom vergunningverlening Palmerswaard d.d. 31/8/2015 Paginavan