Kwartaalrapportage Tweede kwartaal 2015

Transcriptie

1 Kwartaalrapportage Tweede kwartaal 2015 Q2 1 Kwartaalrapportage Q2 2015

2 Kwartaalrapportage Tweede kwartaal 2015 De tweede kwartaalrapportage van De kwartaalrapportages van geven het reilen en zeilen van het programma weer. We beschrijven wat er in de drie maanden die achter ons liggen gebeurd is. Daarmee geeft elke kwartaalrapportage inzicht in de besteding van het budget dat van de aangesloten projecten krijgt. Met de rapportages leggen we verantwoording af aan de Raad van Toezicht en geven we het netwerk een samenvatting van wat we gedaan hebben. Heb je vragen over deze rapportage, of over de kwartaalrapportages van in het algemeen? Neem dan contact op met Maarten: 2 Kwartaalrapportage Q2 2015

3 1 Individuele programma s: kwaliteiten leren kennen topprogramma 12 deelnemers: rws (4), prorail (3), rvb (1), g4 (3), ministerie i&m (1) In april was de zesde bijeenkomst. Het thema was publiek leiderschap: hoe beïnvloed je de publieke mening? Deelnemer Alex Vermeulen nam zijn collega s mee in zijn vraagstukken bij Paleis Soestdijk. Marcel Gelauff, hoofdredacteur NOS Nieuws, ging met de deelnemers in gesprek over de relatie met de media. Professor Hans de Bruijn van TU Delft zette de theorie van framing uiteen waarna met acteurs werd geoefend met casuïstiek. In juni vond in Dordrecht de zevende bijeenkomst plaats, over organisatieleiderschap. De deelnemers leerden over omgaan met druk in de organisatie, in teams, en als leider. Yvonne Burger ging aan de hand van Hogan Personality Assessments in op schaduwpatronen bij werken onder druk. Kolonel Rob Querido schetste aan de hand van zijn ervaringen in Afghanistan het werken met een team onder zware druk. Onderzoeker Huibert de Man bracht theorie en praktijk in over de werking van het brein onder druk. Tenslotte legde zangpedagoge Madeleine Ingen Housz de link tussen in je kracht staan en je stem laten horen. kernprogramma deelnemers: rws (7), prorail (2), rvb (3), g4 (2), tennet (1) Wat aan de orde mag komen was van 15 tot en met 17 april onderwerp van het zevende seminar. Het is belangrijk dat een projectmanager doet wat hij zegt waardoor er geen ruimte ontstaat voor ruis. De deelnemers gingen aan de slag met trouw blijven aan eigen stijl en authenticiteit, waarnemen, meervoudig kijken, oordeel uitstellen en verbinden, herkennen van strategisch gedrag. De deelnemers stonden stil bij het belang van evaluatie. Ook kwam de integriteit van betrokken partijen en strategisch gedrag herkennen aan bod. Daarnaast doken de deelnemers in de vraag: hoe komt het dat er weinig geleerd wordt uit eerdere evaluaties en parlementaire enquêtes zoals over de Betuweroute en de Noord/Zuidlijn? Het internationale onderzoek van de Deen Flyvbjerg naar kostenoverschrijdingen bij megaprojecten en het evaluatie-onderzoek van het gemeentelijk museum Amsterdam werden besproken. Gastsprekers op deze drie dagen waren onder andere Ernst ten Heuvelhof van TU Delft, Frank van Luijk, schrijver van De ontspoorde manager, Lenny Vulperhorst, Rudolf Cremer Eindhoven, Vera Boots en André Dorée. Op 17, 18 en 19 juni 2015 werd het achtste seminar gehouden, over een beeld zegt meer dan Het zoomde in op de relatie met de markt, en de diverse partijen werden naar binnen gehaald. Rond cultuurverschillen en -overbrugging, vertrouwen en samenwerkingsvormen werd het gesprek opgezet. Ook werd gekeken naar contractvormen, risicomanagement en kosten-batenanalyse. Verder was er aandacht voor framingstrategieën ontdekken en hoe je niet in andermans frame stapt. Gastsprekers waren Hans de Bruijn, Roos Drenth, Arjan Kindermans, Catalijn Willemsen en André Dorée. 3 Kwartaalrapportage Q2 2015

4 kernprogramma deelnemers: rws (6), prorail (2), rvb (2), g4 (4), waterschap (1) Op 22, 23 en 24 april was het derde seminar, dat opgebouwd was rond samenwerkingsrelaties over organisatiegrenzen en omgaan met het onverwachte. Bij complexe projectmanagementvraagstukken is altijd sprake van samenhangende regelkringen met elk een eigen dynamiek. Hoe kun je dit doorzien en er effectiever mee omgaan? En hoe zit het met de zwakke signalen en risico s? Gastsprekers waren André Schaminée, in cocreatie met Amiranda Abbes, Sandra Schruijer, Jaap Schaveling, Age Beuving, Wim Leendertse en Joop Bos. Op 24, 25 en 26 juni was het vierde seminar, met taal en cultuur binnen projecten als onderwerp. Centraal stond effectief handelen van de projectmanager in al zijn vormen. Deelnemers bewogen zich in de dynamiek en het spanningsveld tussen lijn en project, tussen managers en professionals, tussen externe samenwerkingsvormen en in het interne projectteam. Ingegaan werd op de kracht, culturen, begrenzing en invloedssfeer van taalgebruik en communicatievormen. Gastsprekers waren Marcel Veenswijk, Marijke Dekkers en Huibert de Man. brugprogramma 4 16 deelnemers: rws (4),, prorail (4), dlg (2), rvb (3), gemeente rotterdam (1), waterschap (1), rws-er die is overgegaan naar tennet (1) Deelnemers van dit programma hadden op 26 juni een terugkomdag in Tiel. Het is mooi om te zien hoe zij met hun certificaat op zak zelf de lijn doortrekken door een terugkomdag te organiseren. De ochtend was een workshop over spanning als gevolg van afhankelijkheid van derden. De deelnemers hadden zichzelf huiswerk toebedeeld in de vorm van casussen. De middag besteedden zij aan een projectbezoek: de kribverlaging en langsdammen Waal, die onder Ruimte voor de Rivier valt. De avond was uiteraard voor de ontspanning. Het valt op dat terugkomdagen zeer serieus worden genomen en dat het leerproces gewoon doorgaat. brugprogramma 6 16 deelnemers: rws (5), rvb (4), prorail (4), dlg (1), gemeente den haag (1), gemeente rotterdam (1) Op 23 april was in Utrecht de certificaatuitreiking voor vijftien deelnemers, in aanwezigheid van hun leidinggevenden en assessoren. Bijzonder was dat de deelnemers een aantal filmpjes van hun eigen leerproces hadden gemaakt die werden vertoond. Daarnaast gaven ze elk nog een mondelinge toelichting op wat het programma opleverde. 4 Kwartaalrapportage Q2 2015

5 brugprogramma 7 16 deelnemers: rws (5), waterschap (5), rvb (2), prorail (1), dlg (1), gemeente amsterdam (1), ministerie van ez (1) In april tot en met juni hebben alle deelnemers tussentijdse Proevegesprekken gevoerd met hun leidinggevende, assessor en programmamanager. Ze spraken over de vordering in hun leervragen en de aantoonbare feedback daarop. Op 25 en 26 juni was de vierde module, regie op je omgeving, in Wassenaar. Tijdens de module is aandacht besteed aan de verschillende arena s, strijdmethodes en mogelijke drijfveren. Daarna maakten de deelnemers de koppeling naar hun eigen praktijk. In de avonduren schoven stedenbouwkundige Riek Bakker en PvdA-kamerlid Manon Fokke aan, wat resulteerde in zeer boeiende gesprekken. De tweede dag wilde de groep graag richten op omgaan met de interne omgeving. Ze combineerden spelen met diverse managementdrive-kleuren met lastige praktijksituaties. Een dag van veel doen met je eigen praktijk als uitgangspunt. brugprogramma 8 16 deelnemers: rws (5), nhwbp/waterschap (3), rvb (3), prorail (2), gemeente rotterdam (2), gemeente amsterdam (1) Ook bij Brug 8 werden in mei en juni tussentijdse Proevegesprekken met leidinggevenden, assessor en programmamanager gevoerd over de leervraagvorderingen en de terugkoppeling daarop. Net als Brug 7 reisden de deelnemers af naar Wassenaar voor module 4 over regie op je omgeving, maar dan op 15 en 16 juni. Ook bij deze groep stond de eerste dag in het teken van de verschillende arena s en is een variant verzorgd van de teambijeenkomst Praktijk van de Macht. In de avonduren spraken Riek Bakker en Simon Binnendijk, oudwethouder van Haarlem. De tweede dag was Gerard Scheffrahn van de Noord/Zuidlijn te gast met zijn verhaal over de omgeving. In de middag werd de vertaling gemaakt naar managementdrives: waar in de omgeving kom je jezelf tegen? brugprogramma 9 16 deelnemers: rws (5), prorail (3), rvb (2), gemeente Rrotterdam (2), gemeente utrecht (2), gemeente amsterdam (1), ministerie van i&m (1) Op 2 april was de kick-offbijeenkomst in Den Haag. Hierbij deelden ook oud-deelnemers hun ervaringen en konden leidinggevenden en deelnemers alvast kennismaken met en wat snuffelen aan wat ze te wachten staat. De eerste Proevegesprekken vonden in april en mei plaats, waarbij ook leidinggevenden, assessor en programmamanager aanwezig waren. De start bestaat uit de 360 -feedback op competenties die voor het vak relevant zijn en de vaststelling van de leervraag voor de komende achttien maanden. Regie over jezelf in Delfgauw was de eerste module, die op 1 en 2 juni gehouden werd. De eerste dag ging het vooral om op een improviserende manier met elkaar kennis te maken en bijvoorbeeld eerste indrukken uit te wisselen. Daarnaast werden de leervragen met elkaar gedeeld en is met Voice Dialogue een hulpmiddel aangereikt om te leren reflecteren. De tweede dag gingen de deelnemers in de Paardenspiegel de confrontatie met zichzelf aan, waarna inspirerende gesprekken volgden met de directeuren Jan Slager en Richard Jorissen. brugprogramma 10 In juni is bij de partners de uitvraag gedaan. In het derde kwartaal, eind augustus, wordt duidelijk of het programma in september van start kan gaan. 5 Kwartaalrapportage Q2 2015

6 programma intern opdrachtgeverschap 11 deelnemers: rws-gpo (3), rws-ppo (2), g4 (3), rvb (3) In januari Is de tweede editie van het programma Intern Opdrachtgeverschap van start gegaan. De elf deelnemers kwamen op 21 april voor de tweede keer bij elkaar. André Dorée ging met de deelnemers in op het thema onderliggende dynamiek en patronen in projecten. Huibert de Man besprak het onderwerp omgaan met het onverwachte. In het programmaonderdeel action learning hebben de deelnemers ieder voor zich een lastige kwestie uit hun eigen praktijk verder uitgediept. Op 23 juni vond de derde bijeenkomst plaats. Toen was Leentje Volker van de TU Delft te gast. In de ochtend ging zij in gesprek over de intern opdrachtgever en de markt. s Middags kregen de deelnemers vijf mensen van de Groep Anders Samenwerken op bezoek. Dit is een door gefaciliteerde groep van projectmanagers vanuit onze organisaties en hun partner-projectmanager bij de aannemer. Zij zoeken en ontwikkelen in hun praktijk andere manieren van met elkaar projecten uitvoeren dan gangbaar is. Met de deelnemers deelden zij hun inzichten en ervaringen. Ook in deze bijeenkomst is gewerkt aan de eerder genoemde kwesties bij action learning. assessorenbijeenkomst Er zijn meer dan twintig assessoren verbonden aan. Vaak, maar niet altijd zijn dit oud-deelnemers van het Kernprogramma. Allen zijn ze werkzaam bij onze partners. Aan elke deelnemer in het Brugprogramma wordt een assessor verbonden uit een andere organisatie. Met hem of haar voert een deelnemer minimaal drie gesprekken. Daarnaast kan op eigen initiatief meer contact worden gezocht. In mei was er een bijeenkomst voor de assessoren, waarin we coachingsmodellen uitwisselden die goed toepasbaar blijken tijdens de gesprekken. Daarnaast wisselden we van gedachten over hoe om te gaan met terugkerende vraagstukken in de Proevegesprekken met deelnemers. alumni-bijeenkomsten Op 10 april vond een bijeenkomst van Kernprogramma Bouw 2 plaats. Het thema: aanbesteden in de toekomst. Zowel Andreas van Wagenberg als Machteld Pel vertelden over de aanpak van de aanbesteding van Rijkskantoor de Knoop in Utrecht, die gegund is op basis van best value procurement. Ook André Dorée schoof aan. Kernprogramma Bouw 1 kwam op 14 april bijeen rond het thema publiek opdrachtgeverschap. Marleen Hermans van TU Delft verzorgde de inleiding en kaartte het onderwerp de projectmanager in de veranderende, publieke omgeving aan. 6 Kwartaalrapportage Q2 2015

7 2 Interactieve teamreflectiebijeenkomsten opdrachtgeverspiegel Roy van der Zwan van de gemeente Den Haag heeft vanuit het programma Intern Opdrachtgeverschap een Opdrachtgeverspiegel geïnitieerd. Hij ging samen met zijn directeur Stadsbeheer en een van zijn projectmanagers voor de spiegel staan. Het spiegelteam bestond uit twee andere deelnemers van het programma Intern Opdrachtgeverschap en twee projectmanagers uit het Nd-netwerk. opmerkzaamheidspiegel De Opmerkzaamheidspiegel is een uitwerking van het jaarthema 2015 van Neerlands diep: omgaan met het onverwachte. De Opmerkzaamheidspiegel is in het eerste kwartaal ontwikkeld en op 2 juni toegepast bij het project SAA - A9 Gaasperdammerweg. Foto: OV SAAL, ProRail spiegel op maat voor allianties ov saal Op verzoek van de alliantiebesturen van het ProRail-project OV SAAL (Amstelspoor en Amsterdamse WALTZ) heeft het project de werking van de allianties geëvalueerd. maakte een spiegel op maat waarin vijf thema s centraal stonden: kiezen, uitvragen, inrichten, bemensen en samenwerken. In het tweede kwartaal vonden de bijeenkomsten plaats voor de zelf- en collegaspiegels voor beide allianties. Het proces werd afgerond met een slotdialoog in juni, waarin gezamenlijk alle lessen en dilemma s voor de vorming en werking van toekomstige nieuwe allianties werden opgetekend. Deze zijn samengebracht in een eindrapportage. 7 Kwartaalrapportage Q2 2015

8 3 Netwerkbijeenkomsten: elkaar ontmoeten rond een thema neerlands diep-gang -gang is de kring van projectmanagers en projectdirecteuren die alumni zijn van het Topprogramma van of die eindverantwoordelijk zijn of zijn geweest van een bij aangesloten project. In het tweede kwartaal zijn twee bijeenkomsten geweest. De eerste op 16 april. Toen ging het over de kwestie: hoe houd je als RWS en ProRail samen grip op de voortgang en kwaliteit van het werk, binnen de kaders van de DBFM-contractvormen de belangen- en cultuurverschillen van de moederorganisaties, die op sommige punten tegenstrijdig kunnen zijn? De tweede bijeenkomst was op 17 juni. Thema voor deze bijeenkomst was: hoe kun je companybrede innovatie in je project realiseren zonder te grote risico s, en met daadwerkelijk profijt voor je project en je organisatie? groep anders samenwerken De Groep Anders Samenwerken wordt gevormd door projectmanagers van bij Neerlands diep aangesloten projecten en hun partner-projectmanager bij de aannemer. Zij zoeken en ontwikkelen in hun praktijk andere manieren van met elkaar projecten uitvoeren dan gangbaar is. De groep is bij elkaar geweest op 17 april. Martin Hetebrij, auteur van Politiek Meesterschap, was ook aanwezig. De Groep Anders Samenwerken brengt desgevraagd inzichten en kennis naar buiten. onderzoeksdialogen met neerlands diep Op de Hogeschool Utrecht gingen in juni verschillende afstudeerders en een promovendus die onderzoek hebben gedaan binnen het netwerk van met professionals uit de projectenpraktijk in dialoog over hun onderzoeksresultaten. De onderwerpen: Samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer op het gebied van omgevingsmanagement (Sophie Vulink, TU Delft) Relatie tussen lijn- en projectorganisaties vanuit het perspectief van diversiteit en breuklijnen (Olga Poliakova, Rijksuniversiteit Groningen) Relatie tussen lijn- en projectorganisaties vanuit het perspectief van vertrouwen en autonomie (Lucas van Leeuwen, Rijksuniversiteit Groningen) Wat de projectleider moet kunnen om competent te zijn (Steven Nijhuis, Hogeschool Utrecht). bovenop het onverwachte bij omgevingsmanagers In juni zijn we van start gegaan met Bovenop het onverwachte : een nieuwe activiteit binnen het jaarthema. Zes omgevingsmanagers filmen gedurende een half jaar filmen in hun project, onder andere bij de Afsluitdijk en A2 Maastricht, en laten zo zien hoe het toegaat in de praktijk op het moment dat onvoorziene omstandigheden zich voordoen. Met hun smartphone leggen ze hun ervaringen, waarnemingen, acties en reflecties vast. Ze laten zien hoe ze omgaan met onverwachte situaties, welke gesprekken ze voeren en welke beslissingen ze nemen. Op de aftrapbijeenkomst op 5 juni was de kennismaking, maakten we redactionele en praktische afspraken, en was er een workshop over filmen met een smartphone in de projectpraktijk. 8 Kwartaalrapportage Q2 2015

9 webinar: design thinking Verschillende projecten in het netwerk van maken gebruik van de design thinking-aanpak, onder andere de A6 in Almere. In dit webinar vertelde André Schaminée, oprichter van de afdeling Social Design bij Twynstra Gudde, over de aanpak die hij omschreef als een instrumentenkoffer die ontwerpers gebruiken om tot creatieve oplossingen te komen. Amiranda Abbes, projectmanager voor de A27/A1 en A12 bij Rijkswaterstaat, vertelde hoe ze geïnspireerd is geraakt door design thinking en dit ook wil inzetten in haar project. Foto: Ruimte voor de Rivier webinar: rivierjutters voor ruimte voor de rivier Bij Ruimte voor de Rivier delen de omwonenden van projecten zelf het verhaal. De Rivierjutters leven in het rivierengebied, en zijn als lokale correspondenten de ogen en oren van het programma. In dit webinar vertelde Jade Wissink, communicatiecoördinator van Ruimte voor de Rivier, over het initiatief, en twee Rivierjutters deelden hun ervaringen. Verschillende vragen over de mogelijke toepassing van het concept bij andere projecten en organisaties werden in het webinar behandeld. Er blijkt veel belangstelling voor de vernieuwende aanpak: meer dan zevenhonderd mensen keken het webinar terug. kennisbijeenkomst managementondersteuners / co-assistenten neerlands diep In het Nd-verleden bestond er een community van project- en managementondersteuners van projecten. Deze ondersteuners spreken elkaar regelmatig, maar ontmoeten elkaar vrijwel nooit. Op hun initiatief hebben we op 28 mei voor alle ondersteuners van de projecten uit ons netwerk een kennisbijeenkomst georganiseerd. Met management- en projectondersteuners van projecten bij ProRail, Rijkswaterstaat, het Rijksvastgoedbedrijf en de vier grote gemeenten werd op de drukbezochte middag gesproken over de rol van de ondersteuner in een steeds veranderende projectomgeving. bezoek aan trafikverket Zestien managers van Rijkswaterstaat, ProRail,, Netlipse en de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag hebben in juni kennis gemaakt met de Zweedse aanpak van complexe infraprojecten. Met een OV-pas verstrekt door gastheer Trafikverket reisde de delegatie per bus, tram en ferry langs een keur aan projecthoogstandjes in hoofdstad Stockholm. De trip was een tegenbezoek: vorig jaar kwam een Zweedse delegatie naar Nederland. Het uitwisselingsprogramma is een initiatief van Hans Ruijter, projectdirecteur van project Schiphol-Amsterdam-Almere en wordt gefaciliteerd door. 9 Kwartaalrapportage Q2 2015

10 4 Teamprogramma s teamdag saa a1/a6 Bij SAA begeleidden we in april een teamdag voor het IPM-team van het contract A1/ A6 en hun vervangers. Centraal stond de vraag hoe om te gaan met het onverwachte in relatie tot de projectomgeving. In de ochtend liet kunstenares Leonie Mijnlieff het team ervaren hoeveel verschillende perspectieven je krijgt als je alle teamleden de ruimte geeft om te vertellen wat ze zien. Op deze wijze kun je als team dus veel meer informatie (en zwakke signalen) naar boven halen. In het middagdeel werd onder leiding van Jan Hofsteenge van Bureau KR8 van Rijkswaterstaat in de vorm van een opstelling het proces rond omgevingsmanagement gereconstrueerd. 10 Kwartaalrapportage Q2 2015

11 5 Onderzoek managen van ict in grote bouw- en infraprojecten Projecten hebben een steeds grotere ICT-component. In de uitvoering blijkt ICT een kritische succesfactor. We zien dat kennis delen en leren van elkaar moeizaam op gang komt tussen projecten. In de eerste helft van 2015 heeft achttien deskundigen geïnterviewd en gevraagd naar hoofdredenen die maken dat het leer- en ontwikkelproces rond ICT-vraagstukken in bouw- en infraprojecten zo moeilijk op gang komt. Met de interviews hebben we beter inzicht gekregen in problemen en belemmeringen van projectorganisaties. ICT vormt een toprisico, waarvan de beheersing een andere aanpak vraagt dan de bekende routines. De druk en onzekerheid binnen projectteams neemt toe en onderdrukken elke leerbehoefte. wil het urgentiebesef van het ICT-vraagstuk vergroten en het dogma ontzenuwen dat projecten onfeilbaar zijn. De kernconclusies zijn opgenomen in de notitie Leren over ICT in bouw- en infraprojecten. De Raad van Toezicht heeft de notitie goedgekeurd en geadviseerd activiteiten in gang te zetten die de routine doorbreken. We hebben inmiddels leerdoelen geformuleerd en starten in de tweede helft van dit jaar met nieuwe ICT-activiteiten. In de notitie staat een overzicht van de leerdoelen en leervormen. 11 Kwartaalrapportage Q2 2015

12 6 Communicatie Waar vorig jaar de nadruk lag op de introductie van, ligt dit jaar het accent op bredere bekendmaking van de academie. Het is zaak het netwerk continu te prikkelen door onze meerwaarde te laten ervaren, en actieve deelname aan onze activiteiten en bijeenkomsten aan te jagen. Nd nieuws 3, 4 & 5 Elke laatste donderdag van de maand publiceren we een maandelijkse digitale nieuwsbrief, waarmee we ons netwerk op de hoogte houden en betrekken bij onze activiteiten. In Nd Nieuws delen we inspirerende opgedane lessen en ervaringen met bijna tweeduizend mensen in het netwerk, onder wie ook medewerkers van onze partners, vakcollega s en andere geïnteresseerden in het vak projectmanagement bij publieke bouw- en infraprojecten. In het tweede kwartaal hebben we drie nieuwsbrieven uitgegeven. website In de maanden april, mei en juni hebben we artikelen op nl gepubliceerd: verslagen van activiteiten, nieuws uit het veld en interviews met vakcollega s uit het netwerk. In totaal hebben we vijf uitnodigingen verstuurd voor bijeenkomsten zoals het Teamevent. De statistieken laten zien dat nl in deze maanden van bezoekers kreeg. Op de dag dat Nd Nieuws verstuurd wordt, zien we het aantal websitegebruikers stijgen van gemiddeld 275 per dag naar 800. We weten dat 55% van de ontvangers Nd Nieuws opent en leest. Volgens de Nationale Benchmark 2014 opent gemiddeld 44% van de ontvangers nieuwsbrieven van overheidsinstanties. 12 Kwartaalrapportage Q2 2015

13 social media Bij onze sociale media-kanalen sluiten nog steeds gebruikers aan. Op Twitter gingen we van 700 van 742 volgers, en op LinkedIn van 600 naar 650 deelnemers. Als experiment zijn we op Facebook actief geworden. We bekijken of en hoe deze bekende sociaalnetwerksite bijdraagt aan het delen van de geleerde lessen, ervaringen en opgedane kennis uit het Nd-netwerk. interne communicatiekanalen partners Bij onze partners willen we meer in beeld komen door artikelen en interviews aan te dragen voor hun interne communicatiekanalen. Maandelijks staan we met een kort bericht in de nieuwsbrief van ACT (Algemene Corporate Taken) van RWS, of in de nieuwsbrief omgevingsmanagement, of in FOCUS Nieuws van ProRail. Hiervoor halen we contacten aan met communicatieafdelingen van onze partners, wat helpt om meer bekendheid te geven. 13 Kwartaalrapportage Q2 2015

14 Colofon tekst Programmamanagers, Maarten Reinking, Manon Raats eindredactie Manon Raats : dé organisatie voor leren, kennisdeling en ontwikkeling voor projectmanagers en projectmanagementteams van bouw- en infrastructuurprojecten van overheid en semi-overheid. info@neerlandsdiep.nl t Kwartaalrapportage Q2 2015