Persdossier Maart 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Persdossier Maart 2015"

Transcriptie

1 Persdossier Maart 2015 MYRRHA: een onderzoeksinfrastructuur voor een nieuw tijdperk Het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK CEN) bouwde de voorbije 60 jaar een omvangrijke ervaring op in verschillende domeinen van nucleair onderzoek, waarmee het een internationale erkenning heeft verworven. Om de huidige kennis te behouden en te versterken, heeft het SCK CEN de ambitie om een nieuwe innovatieve onderzoeksinfrastructuur te bouwen. Het Studiecentrum voor Kernenergie legt zich sinds zijn oprichting in 1952 toe op het ontwerp, de realisatie en de exploitatie van bijzondere onderzoeksinstallaties. De belangrijkste installatie op de site in Mol is de Belgische Reactor 2 (BR2). Deze flexibele onderzoeksreactor wordt onder meer ingezet voor het testen van materialen en het produceren van medische radio-isotopen. BR2 is operationeel sinds 1962 en heeft een exploitatievergunning tot 2016, met een mogelijke verlenging tot Met het oog op de vervanging van BR2 is het SCK CEN in 1998 gestart met het ontwerp van een nieuwe multifunctionele bestralingsinstallatie: de Multi-purpose hybrid Research Reactor for High-tech Applications, beter bekend als MYRRHA. Een eerste belangrijke stap is in 2010 gerealiseerd met het GUINEVERE-project. Binnen dit project is het eerste schaalmodel ter wereld gebouwd van een subkritisch systeem bestaande uit een reactor met volledige loodkern, aangestuurd door een deeltjesversneller. Het is deze koppeling van een deeltjesversneller met een reactor die aan de basis ligt van het MYRRHA-concept. Deze configuratie wordt ook een Accelerator Driven System genoemd of kortweg ADS. MYRRHA zal gebouwd worden op de site van het SCK CEN in Mol. Deze onderzoeksinstallatie zal niet enkel de taken van reactor BR2 overnemen, maar maakt ook nieuwe toepassingen mogelijk. Bovendien zal MYRRHA een internationale aantrekkingspool zijn voor organisaties en wetenschappers die betrokken zijn bij onderzoek naar kernreactoren en deeltjesversnellers, wat nieuwe samenwerkingen mogelijk maakt. Met MYRRHA zal België zijn baanbrekende traditie in vreedzame nucleaire toepassingen ook de komende vijftig jaar kunnen verderzetten

2 1. Een wereldprimeur in wording MYRRHA bestaat in hoofdzaak uit een subkritische reactor en een deeltjesversneller. In een subkritische reactor is tijdens normale operationele omstandigheden onvoldoende splijtstof aanwezig om de splijtingsreacties te onderhouden. Om de kettingreactie gaande te houden, moet de reactor voortdurend gevoed worden met externe neutronen. Dat gebeurt door een deeltjesversneller die protonen afvuurt op een doelwit. Zo ontstaan de neutronen die de splijtingsreacties in de reactor onderhouden. Dankzij het gebruik van een deeltjesversneller kunnen de splijtingsreacties in de reactor eenvoudig gecontroleerd worden. Door de versneller uit te schakelen, valt meteen ook de reactor stil. Dit heeft niet enkel een belangrijke veiligheidsfunctie maar dit principe maakt het ook mogelijk om hoogradioactief afval te behandelen. De MYRRHA-reactor kan ook functioneren in de gebruikelijke kritische modus, waarbij het vermogen gecontroleerd wordt met behulp van controlestaven. Een belangrijk veiligheidsaspect is het feit dat de reactor van MYRRHA passief gekoeld kan worden. De koeling is namelijk gebaseerd op het principe van natuurlijke circulatie, zonder actieve systemen of menselijke tussenkomst. In tegenstelling tot traditionele reactoren, wordt als koelmiddel het vloeibare metaal loodbismut gebruikt in plaats van water. Op die manier worden de splijtingsneutronen niet afgeremd. Daarom wordt MYRRHA een snelle reactor genoemd. Deze eigenschap opent een reeks nieuwe onderzoeksmogelijkheden. Zo zal MYRRHA ingezet kunnen worden voor onderzoek naar nieuwe materialen voor kernfusiereactoren. Bovendien zorgen snelle neutronen ervoor dat het uranium in de reactor efficiënter gebruikt wordt, waardoor er beduidend minder afval ontstaat. Een aantal reactoren van de vierde generatie zullen werken met snelle neutronen. Daardoor zullen ze in staat zijn om ook uranium-238 te splijten, in plaats van enkel uranium-235. Aangezien natuurlijk uranium veel meer uranium-238 bevat dan uranium-235, zal het beschikbare uranium veel efficiënter gebruikt worden. Met snelle reactoren volstaan de uraniumreserves op aarde voor zowat tot jaar. Dat is 100 keer langer dan het geval is met de bestaande reactortechnologie en capaciteit. 3D-model van de reactor - 2 -

3 2. Een veelheid van toepassingen Doelstellingen van het MYRRHA-project 1. Volume en toxiciteit van hoogradioactief afval verminderen 2. Productie van medische radio-isotopen 3. Materiaalonderzoek voor splijtings- en fusiereactoren 4. Productie van hoogwaardige halfgeleiders 5. Onderzoek naar nieuwe reactorsystemen gekoeld met zware vloeibare metalen 6. Expertise in nucleair onderzoek uitbreiden en nieuwe generaties experts vormen 2.1 Volume en toxiciteit van hoogradioactief afval verminderen Onderzoek met MYRRHA zal bijdragen tot de vermindering van het volume en de levensduur van hoogradioactief afval. Dit kan door het principe van transmutatie. Tijdens het bestralen van kernbrandstof ontstaan de zogenaamde mineure actiniden (voornamelijk neptunium, americium en curium). Deze zijn hoogradioactief en hebben een halfwaardetijd tot enkele honderdduizenden jaren. Hierdoor moeten deze actiniden uiteindelijk geborgen worden in ondergrondse bergingsinstallaties voor geologische periodes. Dankzij de transmutatie van deze langlevende radionucliden kunnen de vereisten die gesteld worden aan de geologische berging beperkt worden. Door het bestralen van de actiniden in een subkritische reactor worden ze omgezet in middellanglevende radionucliden. Dit maakt het mogelijk om het volume aan afval met een factor 100 te verminderen en de levensduur van de actiniden terug te brengen van enkele honderdduizenden jaren tot enkele honderden jaren. Tijdens dit transmutatieproces komt energie vrij die in elektriciteit kan worden omgezet. Het laden van grote hoeveelheden mineure actiniden in de kern van de reactor kan de controle van de veiligheid echter in het gedrang brengen. Daarom moet de subkritikaliteit worden gehandhaafd en moet de kettingreactie worden gecontroleerd door middel van een deeltjesversneller, zoals voorzien in MYRRHA. In de MYRRHA-reactor zal de transmutatie van actiniden onderzocht en uitgevoerd worden. In een latere fase kunnen aan de hand van deze analyses en ervaringen installaties gebouwd worden die op grote schaal de langlevende radionucliden transmuteren. 2.2 Productie van medische radio-isotopen In de nucleaire geneeskunde worden diverse isotopen ingezet voor de diagnose van ziekten en de behandeling van kanker. Het meest gebruikte medische radio-isotoop is technetium-99m. Het ontstaat door het verval van molybdeen-99. Wereldwijd staan acht onderzoeksreactoren samen in voor meer dan 90 % van de productie van dit radio-isotoop. Eén van deze reactoren is reactor BR2, die op jaarbasis zo n 25 % van de wereldvraag produceert. Omwille van het kleine aantal productie-eenheden en de beperkte houdbaarheid van dit isotoop, hebben zich de voorbije jaren enkele acute tekorten voorgedaan. Op dergelijke piekmomenten leverde BR2 tot 65 % van de wereldbehoefte. Bovendien hebben de bestaande onderzoeksreactoren bijna het einde van hun levensduur bereikt. Daarom is het essentieel nieuwe installaties te bouwen die de productie van deze levensnoodzakelijke medische radio-isotopen verzekeren, maar ook de ontwikkeling van nieuwe producten mogelijk maken. Het spreekt dan ook voor zich dat de productie van radio-isotopen één van de belangrijke opdrachten wordt van MYRRHA

4 2.3 Materiaalonderzoek voor splijtings- en fusiereactoren Materiaalonderzoek, zowel voor structuurmaterialen als voor brandstofmaterialen van een kernreactor, is noodzakelijk om de veiligheid van de huidige en toekomstige kernreactoren te garanderen en te verhogen. Al meer dan vijftig jaar doet het SCK CEN onderzoek naar nucleaire materialen door ze te bestralen met een hoge flux aan neutronen. MYRRHA biedt de mogelijkheid om de huidige materiaaltesten verder te zetten en nieuwe materialen te bestuderen voor de volgende generaties reactoren voor kernsplijting (fissie) én zelfs voor kernfusie. In vergelijking met de huidige onderzoeksreactoren, sluiten de bestralingscondities net onder het doelwit (spallation target) van MYRRHA veel dichter aan bij de condities in een fusiereactor. Naast het onderzoek naar structuurmaterialen kan MYRRHA eveneens ingezet worden voor het kwalificeren van brandstofelementen die zullen gebruikt worden in de nieuwe generatie snelle reactoren die in de toekomst kunnen bijdragen aan een CO 2 -arme energiemix. 2.4 Productie van hoogwaardige halfgeleiders MYRRHA zal ook de functie van reactor BR2 overnemen voor het doperen van silicium. Siliciumblokken die met neutronen gedopeerd worden, bevatten een zeer gelijkmatige verdeling van fosfor. Daardoor ontstaat de ideale halfgeleider om grote elektrische vermogens te transporteren. Deze halfgeleider wordt hoofdzakelijk gebruikt in elektronica voor duurzame energie-installaties zoals windturbines en systemen voor zonne-energie. Daarnaast vormt het ook een essentiële component van hybride en elektrische voertuigen en hogesnelheidstreinen. 2.5 Onderzoek naar nieuwe reactorsystemen gekoeld met zware vloeibare metalen De MYRRHA-reactor wordt gekoeld door het vloeibare metaal lood-bismut en zal zo dienst doen als Experimental Technological Pilot Plant (ETPP) voor snelle loodgekoelde reactoren. De ontwikkeling van dit nieuwe type reactor maakt het mogelijk om de afvalproductie te verminderen én de kernbrandstof veel efficiënter te gebruiken. Op die manier kan duurzame nucleaire energie bijdragen tot een CO 2 -arme energiemix. 2.6 Expertise in nucleair onderzoek uitbreiden en nieuwe generaties experts vormen MYRRHA maakt gebruik van een deeltjesversneller met zeer groot vermogen die in een zogenaamde continuous wave-modus werkt. De stralenbundel moet regelmatig onderbroken worden om de subkritikaliteit in de MYRRHA-reactor te monitoren. Dit maakt het mogelijk om een ISOL-infrastructuur (Isotope Separation On-Line) te creëren die radioactieve ionenbundels genereert. Per tijdseenheid kan een fractie van de protonenbundel afgeleid worden naar de ISOLinfrastructuur, zonder de werking van MYRRHA te beïnvloeden. Deze radioactieve ionenbundels hebben zo n hoge intensiteit dat er nieuwe opportuniteiten in fundamenteel onderzoek ontstaan op het vlak van atoomfysica, kernfysica, vastestoffysica, biologie en medische toepassingen. De nieuwe infrastructuur kreeg de naam ISOL@MYRRHA. Samen met een groep natuurkundigen van wereldniveau werken onderzoekers van het SCK CEN een onderzoeksprogramma uit en wordt het ontwerp van ISOL@MYRRHA verder verfijnd

5 In 2013 heeft het SCK CEN een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met het CERN in Genève, een wereldautoriteit op het vlak van deeltjesversnellers. Het CERN en het SCK CEN gaan in de nabije toekomst kennis en wetenschappers uitwisselen voor de verdere ontwikkeling van de MYRRHA-deeltjesversneller. 3. De waarde van MYRRHA Naast de wetenschappelijke, technologische en maatschappelijke meerwaarde die MYRRHA creëert, is er een belangrijke socio-economische impact op de regio en ver daarbuiten. Om het succes van het project te maximaliseren, wordt ook dit aspect in detail onderzocht en geoptimaliseerd. Volgens een studie van het Strategische Projectenorganisatie Kempen vzw (SPK 1 ) zullen tijdens de uitbatingsfase direct en indirect duurzame banen gecreëerd worden. De dynamiek die zal voortvloeien uit de investering en de uitbating van MYRRHA zal ook bijkomende banen scheppen in bestaande en nieuwe technologische bedrijven. Totale impact van het MYRRHA-project op de directe en indirecte werkgelegenheid (Bron: SPK) Investeren in MYRRHA creëert naast jobs ook terugverdieneffecten: Uitbouwen van technologieclusters in de regio Mol-Dessel die een kennisgedreven economie voeden. Vrijwaren van de Belgische positie in onderzoek en ontwikkeling, noodzakelijk voor het verderzetten en innoveren van de burgerlijke nucleaire toepassingen ten voordele van Europa en de rest van de wereld. 4. Budget In 2009 werd de investering geschat op 960 miljoen in euro s van Dit bedrag, geactualiseerd in euro s van 2014, komt overeen met 1,1 miljard. De kosten van grote projecten in de eindfase van het ontwerp worden voortdurend verfijnd. Dat is ook het geval voor MYRRHA. Zo is er de impact van de stresstests volgend op het ongeluk in Fukushima en de bijkomende veiligheidseisen opgelegd door het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC). Het SCK CEN heeft daartoe het ontwerp van MYRRHA aangepast. Het gaat onder meer om bijkomende passieve koelsystemen en een verdere versterking van de aardbevingsbestendigheid. De extra kost wordt geschat op 100 tot 150 miljoen euro. Daarnaast werd een marge van 20 % toegepast op het investeringsbedrag om rekening te houden met onvoorziene omstandigheden. De totale som komt dan uit op 1,5 miljard euro. 1 Assessment of the socioeconomic impact of MYRRHA, studie van strategische Projectenorganisatie Kempen vzw, oktober

6 5. Financiering Begin januari 2015 heeft de federale regering beslist om de toekomstige onderzoeksinstallatie MYRRHA voor een bedrag van 1,5 miljard euro te laten opnemen in de lijst van Belgische projecten voor het nieuwe investeringsplan van de Europese Commissie. Met verschillende landen zijn er al een tijd besprekingen over een deelname aan MYRRHA. We hebben vastgesteld dat de financiële crisis en het ongeluk in Fukushima een impact hebben op het beslissingsproces van deze potentiële partners. De besprekingen met Japan zijn vergevorderd en het land overweegt een participatie van ten minste 10 % aan het project. Japan beschouwt MYRRHA als een onontbeerlijke tussenfase in zijn globale strategie voor het beheer van kernafval. Duitsland heeft een internationaal comité opgericht voor de evaluatie van MYRRHA onder leiding van ACATECH 1. Het rapport is aan de Duitse regering voorgesteld en de discussie over deelname is lopende. 6. Een prioriteit voor Europa en daarbuiten Sinds het opstarten van het project in 1998 zijn er tal van samenwerkingsverbanden ondertekend met onderzoeksinstellingen uit diverse Europese en niet-europese landen. Die hebben geleid tot een jaarlijkse bijdrage van zo n 3 miljoen euro. De Europese Commissie steunt MYRRHA sinds 1999 via de wetenschappelijke kaderprogramma s. In 2010 plaatste het European Strategic Forum for Research Infrastructures (ESFRI) MYRRHA op de lijst van grote onderzoeksinfrastructuren voor energie met hoge prioriteit. Sinds 1990 heeft de Europese Unie meer dan 100 miljoen euro geïnvesteerd in het ondezoek naar transmutatie via EURATOM-kaderprogramma s. Ook in het nieuwe Horizon 2020-programma zal voor ruim 11 miljoen euro geïnvesteerd worden in MYRRHA, waarvan 9 miljoen door de EC. MYRRHA is door de Europese Investeringsbank geselecteerd als potentieel project voor financiering via het InnovFin-programma. De onderhandelingen starten begin ACATECH: Deutsche Akademie der Technikwissenschaften - 6 -

7 6.1 Voorbeelden van samenwerking GUINEVERE: een wereldprimeur dankzij een Belgisch-Franse samenwerking Het GUINEVERE-project resulteerde in 2010 in een schaalmodel van MYRRHA. Daardoor kunnen tal van experimenten uitgevoerd worden in een reactor aangedreven door een versneller, net zoals MYRRHA. Het SCK CEN en de Franse instituten IN2P3 (Institut National de Physique Nucléaire et de Physique des Particules) en CEA (Commissariat à l Energie Atomique et aux Energies Alternatives) bundelden de krachten voor de bouw van dit wereldwijd unieke schaalmodel. In november 2013 kreeg het SCK CEN per Koninklijk Besluit de toelating om het experimenteel programma te starten. Veiligheidstests in samenwerking met het von Karman Institute for Fluid Dynamics De federale onderzoeksinstelling von Karman (VKI) in Sint-Genesius-Rode en het SCK CEN testen samen de veiligheid van de MYRRHA-reactor. Het VKI beschikt over de knowhow en de infrastructuur om geavanceerde simulaties te doen waarmee het gedrag van de koelvloeistof in de reactor getest kan worden. Het Belgische federale wetenschapsbeleid (BELSPO) heeft 3,5 miljoen euro uitgetrokken voor vijf onderzoeksprojecten. In januari 2014 werden twee unieke opstellingen ingehuldigd; een triltafel die aardbevingen simuleert en een getrouw model van de reactor gevuld met water op schaal 1/5 die gebruikt wordt om de stromingen in de koelvloeistof te visualiseren. Assemblage en tests van de versneller bij de Université catholique de Louvain Het Studiecentrum voor Kernenergie werkt samen met de Université catholique de Louvain (UCL) voor de ontwikkeling van bepaalde delen van de deeltjesversneller. De infrastructuur van de UCL is uniek in België en maakt het mogelijk om essentiële componenten van de versneller te assembleren en te testen. De UCL ligt ook aan de basis van IBA, een wereldleider op het vlak van versnellers voor medische toepassingen. De samenwerking met de UCL illustreert de wens van het SCK CEN om de Belgische onderzoekswereld nauw te betrekken bij dit grensverleggend project en de beste kennis aan te boren die ons land te bieden heeft in dit domein

8 Internationaal netwerk MYRRHA - 8 -

9 7. MYRRHA ontleed MYRRHA bestaat in essentie uit een reactor en een deeltjesversneller met daarnaast tal van nevensystemen en -gebouwen. Het reactorgebouw is veruit het grootste onderdeel van het MYRRHA-complex. De totale lengte van de opstelling, van kopgebouw, versnellertunnel tot en met reactorgebouw, bedraagt bijna 500 meter. vacuümbuis protonenbundel interne brandstofmanipulatiemachine transportsysteem siliciumblokken ophangsysteem reactordeksel N 2 LBE N 2 warmtewisselaar diafragma reactorkuip kern LBE LBE pomp interne opslag brandstofelementen Doorsnede van de reactorkuip met interne onderdelen 7.1 De reactor De MYRRHA-reactor is een pool-type reactor wat betekent dat de hoofdsystemen worden samengebracht in een kuip die gevuld wordt met een vloeibaar koelmiddel. In het MYRRHAontwerp is gekozen voor het eutecticum lood-bismut (LBE) als koelmiddel. (Een eutecticum is een mengsel van twee of meer elementen die samen een lager smeltpunt hebben dan de componenten waar het mengsel uit bestaat). Kenmerkend is de relatief lage smelttemperatuur (125 C) en de hoge dichtheid. De keuze van het koelmiddel zorgt er voor dat de neutronen die ontstaan bij de splijtingsreacties praktisch niet vertraagd worden. Dit levert de condities voor een snel spectrum reactor, geschikt voor materiaal- en brandstofonderzoek voor toekomstige fissieen fusiereactoren. Het totale maximale thermisch vermogen in de reactorkuip bedraagt 110 MWth. Dit is een vermogen vergelijkbaar met reactor BR2 of in aanbouw zijnde onderzoeksreactoren zoals de Jules Horowitz-reactor in Frankrijk. Dit is beduidend lager dan reactoren voor elektriciteitsproductie

10 De reactorkuip is een roestvast stalen kuip waarin zich centraal de reactorkern bevindt met daarrond diverse interne primaire systemen. De kuip is volgens het huidige ontwerp zo n 12 meter hoog, heeft een diameter van meer dan 8 meter en wordt aan de bovenzijde opgehangen met een ring. De reactorkuip hangt in een betonnen put die is afgewerkt met een metalen bekleding en dienst doet als reservekuip. Bovenaan is de reactorkuip luchtdicht afgesloten met een deksel van ongeveer 2 meter hoog om voldoende stralingsafscherming te voorzien. 7.2 De deeltjesversneller Vertrekkende van de vereiste karakteristieken van de deeltjesversneller, werd gekozen voor een lineaire versneller. Deze heeft een lengte van bijna 300 meter om de nodige energie van de protonenbundel te kunnen bereiken. Aan de voorzijde bevindt zich een injector die de protonen levert aan het versnellergedeelte. Het concentreren en versnellen van de bundel gebeurt door een aaneenschakeling van magneten en caviteiten waarvan een deel met vloeibaar helium gekoeld wordt om supergeleiding in het materiaal te bekomen. Dankzij die supergeleiding wordt het energieverlies van de versneller drastisch verminderd. Doorsnede van het kopgebouw (links), de versnellertunnel en het reactorgebouw (rechts) Aan het einde van de versnellertunnel wordt de bundel via magneten afgebogen tot boven de reactorhal om daar opnieuw afgebogen te worden en verticaal, langs de bovenkant in de reactorkern terecht te komen. Doorsnede van de versnellertunnel en het reactorgebouw

11 Perscontacten»» Dirk Wouters - Communications Manager SCK CEN dirk.wouters@sckcen.be l l »» Maud Vanderthommen - External Communications Officer SCK CEN maud.vanderthommen@sckcen.be l l »» Prof. Dr. Hamid Aït Abderrahim - Directeur van het MYRRHA-project hamid.ait.abderrahim@sckcen.be

INNOVATING. is in our genes

INNOVATING. is in our genes INNOVATING is in our genes MYRRHA EEN ONDERZOEKSINFRASTRUCTUUR UNIEK IN DE WERELD Het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK CEN) bouwde de voorbije 65 jaar een uitgebreide expertise op in verschillende domeinen

Nadere informatie

Het Studiecentrum voor Kernenergie heet. de leden van VOKA Kempen Oost. van harte welkom

Het Studiecentrum voor Kernenergie heet. de leden van VOKA Kempen Oost. van harte welkom Het Studiecentrum voor Kernenergie heet de leden van VOKA Kempen Oost van harte welkom Sterk in pionierswerk BR3 De eerste drukwaterreactor buiten de VS BR2 De krachtigste onderzoeksreactor in Europa GUINEVERE

Nadere informatie

MYRRHA, Multifunctionele onderzoeksinfrastructuur En Bijdrage aan de duurzame energiemix voor morgen. Prof. Dr. Hamid AÏT ABDERRAHIM SCK CEN

MYRRHA, Multifunctionele onderzoeksinfrastructuur En Bijdrage aan de duurzame energiemix voor morgen. Prof. Dr. Hamid AÏT ABDERRAHIM SCK CEN MYRRHA, Multifunctionele onderzoeksinfrastructuur En Bijdrage aan de duurzame energiemix voor morgen Prof. Dr. Hamid AÏT ABDERRAHIM SCK CEN Copyright 2011 SCK CEN haitabde@sckcen.be or myrrha@sckcen.be

Nadere informatie

SCK CEN. Studiecentrum voor Kernenergie. 60 jaar ervaring in nucleaire wetenschap en technologie

SCK CEN. Studiecentrum voor Kernenergie. 60 jaar ervaring in nucleaire wetenschap en technologie SCK CEN Studiecentrum voor Kernenergie 60 jaar ervaring in nucleaire wetenschap en technologie Samenstelling SCK CEN, Studiecentrum voor Kernenergie SCK CEN Studiecentrum voor Kernenergie Voorwoord 5 1.

Nadere informatie

Onderzoek bij de sectie PNR

Onderzoek bij de sectie PNR Onderzoek bij de sectie PNR De Zeer-Hoge Temperatuur Reactor (VHTR) De Hoge Temperatuur Reactor met extra hoge bedrijfstemperatuur (Very High Temperature Reactor-VHTR) is gevuld met enkele honderdduizenden

Nadere informatie

Kernenergie: toekomstvooruitzichten

Kernenergie: toekomstvooruitzichten Kernenergie: toekomstvooruitzichten Inhoudstafel Editoriaal: Ernest Mund, Prof. Emérite UCL, Prof. ULB Le réacteur nucléaire EPR, J.-P. Poncelet, AREVA PBMR, the future of nuclear, today. Frederick Reitsma

Nadere informatie

Informatiedossier. Terugkeer van gecementeerd afval vanuit Schotland naar België

Informatiedossier. Terugkeer van gecementeerd afval vanuit Schotland naar België Informatiedossier Terugkeer van gecementeerd afval vanuit Schotland naar België Augustus 2012 1 Inhoud 1. DE CONTEXT... 3 1.1. TERUGKEER VAN GECEMENTEERD AFVAL... 3 1.2. BELGISCHE ACTOREN... 3 2. DE BR2-ONDERZOEKSREACTOR...

Nadere informatie

Studiecentrum voor Kernenergie Onderzoek naar een duurzame optie

Studiecentrum voor Kernenergie Onderzoek naar een duurzame optie Studiecentrum voor Kernenergie Onderzoek naar een duurzame optie Hoogtepunten 2009 Studiecentrum voor Kernenergie Onderzoek naar een duurzame optie Hoogtepunten 2009 1 Veilige kerninstallaties, nu en

Nadere informatie

BR2 Onderzoeksreactor met vele toepassingen

BR2 Onderzoeksreactor met vele toepassingen BR2 Onderzoeksreactor met vele toepassingen Samenstelling Anne Verledens Met bijdragen en ondersteuning van Max Bausart Michèle Coeck Roel Dillen Frank Joppen Steven Van Dyck Ellen Van Roey Ludo Veuchelen

Nadere informatie

Onderzoek naar een duurzame optie

Onderzoek naar een duurzame optie Studiecentrum voor Kernenergie Onderzoek naar een duurzame optie Hoogtepunten 2010 STUDIECENTRUM VOOR KERNENERGIE CENTRE D ETUDE DE L ENERGIE NUCLEAIRE Inhoud Voorwoord p. 4 MYRRHA, een nieuwe start Onze

Nadere informatie

Kernenergie. Nathal Severijns. Lessen voor de XXI ste eeuw 27/02/2012 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN

Kernenergie. Nathal Severijns. Lessen voor de XXI ste eeuw 27/02/2012 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Kernenergie Nathal Severijns Lessen voor de XXI ste eeuw 27/02/2012 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Fundamenteel fysica onderzoek met ionenbundels: - structuur van de atoomkern - eigenschappen van de natuurkrachten

Nadere informatie

02 Boost voor MYRRHA

02 Boost voor MYRRHA Boost voor MYRRHA MYRRHA schakelt over En wat met de planning? op gefaseerde ontwikkeling De raad van bestuur heeft ons gevraagd de implementatiestrategie van het MYRRHA-project onder de loep te nemen.

Nadere informatie

VERSLAG KLANKBORDRAAD: BEZOEK STUDIECENTRUM VOOR KERNENERGIE

VERSLAG KLANKBORDRAAD: BEZOEK STUDIECENTRUM VOOR KERNENERGIE VERSLAG KLANKBORDRAAD: BEZOEK STUDIECENTRUM VOOR KERNENERGIE Verslag: Vergadering Klankbordraad Datum: 20 mei 2010 Dienst: Externe Communicatie Kerncentrale Doel Aanwezig: André Verté, Michel De Spiegeleer,

Nadere informatie

Milieu Onderzoeksreactoren

Milieu Onderzoeksreactoren Koninklijk Instituut van Ingenieurs - Afdeling Kerntechniek Netherlands Nuclear Society Programma 2003-2005 De afdeling Kerntechniek van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs en de Netherlands Nuclear

Nadere informatie

BIJLAGE. Specifieke aanbevelingen over de acties onder contract van Euratom KP7 en het antwoord van de Commissie. bij de

BIJLAGE. Specifieke aanbevelingen over de acties onder contract van Euratom KP7 en het antwoord van de Commissie. bij de EUROPESE COMMISSIE Brussel, 19.1.2016 COM(2016) 5 final ANNEX 1 BIJLAGE Specifieke aanbevelingen over de acties onder contract van Euratom KP7 en het antwoord van de Commissie bij de MEDEDELING VAN DE

Nadere informatie

Vragen en antwoorden in verband met het mogelijk tekort aan medische radio-isotopen

Vragen en antwoorden in verband met het mogelijk tekort aan medische radio-isotopen Vragen en antwoorden in verband met het mogelijk tekort aan medische radio-isotopen 1. Wat zijn radio-isotopen? Een radio-isotoop is een atoomkern die niet stabiel is, maar volgens een proces van radioactief

Nadere informatie

Nieuwe kernreactoren voor de toekomst. Mondiale energieconsumptie

Nieuwe kernreactoren voor de toekomst. Mondiale energieconsumptie Nieuwe kernreactoren voor de toekomst Jan Leen Kloosterman 1 Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Mondiale energieconsumptie Jan Leen Kloosterman 2 1 Energie voor welvaart & welzijn 6 5 Noord-Amerika

Nadere informatie

Het veulen van de Moly-productie

Het veulen van de Moly-productie Nieuwjaarsbijeenkomst KIvI/NNS Het veulen van de Moly-productie Ir. Paul G.T. de Jong Project Director PALLAS 22 januari 2010 Inhoud van de presentatie Pallas de opvolger van de HFR Maatschappelijk belang

Nadere informatie

FAQ - Risico op een tekort aan bepaalde isotopen voor medisch gebruik

FAQ - Risico op een tekort aan bepaalde isotopen voor medisch gebruik FAQ - Risico op een tekort aan bepaalde isotopen voor medisch gebruik 1. Wat zijn radio-isotopen? Een radio-isotoop is een atoomkern die niet stabiel is, maar volgens een proces van radioactief verval

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 18 april 2012 (19.04) (OR. en) 8868/12 RECH 117 ATO 55

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 18 april 2012 (19.04) (OR. en) 8868/12 RECH 117 ATO 55 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 18 april 2012 (19.04) (OR. en) 8868/12 RECH 117 ATO 55 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

Nadere informatie

Waarom Myrrha geen duurzame investering is voor de Kempen

Waarom Myrrha geen duurzame investering is voor de Kempen Waarom Myrrha geen duurzame investering is voor de Kempen Persconferentie Dinsdag 9 februari De Auberge, Mol met Tinne Van der Straeten Kamerlid Groen! tinne.vanderstraeten@groen.be 0494 33 74 35 Dirk

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT. Exploitatie van de hogefluxreactor in {SWD(2013) 238 final}

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT. Exploitatie van de hogefluxreactor in {SWD(2013) 238 final} EUROPESE COMMISSIE Brussel, 3.7.2013 COM(2013) 489 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT Exploitatie van de hogefluxreactor in 2011 {SWD(2013) 238 final} NL NL VERSLAG VAN

Nadere informatie

Thorium Energie Centrales

Thorium Energie Centrales Thorium Energie Centrales 15-4-2015 Jan Leen Kloosterman, Jilt Sietsma TU Delft Delft University of Technology 2 1 Unieke eigenschappen thorium Thorium is prima grondstof voor electriciteitsproductie Thorium

Nadere informatie

Welkomstwoord en inleiding tot de NIRAS Dialogen. Naar een duurzaam beheer van hoogradioactief en langlevend afval

Welkomstwoord en inleiding tot de NIRAS Dialogen. Naar een duurzaam beheer van hoogradioactief en langlevend afval Welkomstwoord en inleiding tot de NIRAS Dialogen Naar een duurzaam beheer van hoogradioactief en langlevend afval Wie is NIRAS en waarom een Afvalplan? NIRAS is de openbare instelling die wettelijk belast

Nadere informatie

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS?

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? Driekwart van de buitenlandse besluitvormers vindt dat Frankrijk een aantrekkelijke bestemming is voor investeringen (74%, toename van

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Kernenergie

Werkstuk Natuurkunde Kernenergie Werkstuk Natuurkunde Kernenergie Werkstuk door een scholier 1606 woorden 24 december 2003 5,8 121 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Onderzoeksvragen Wat is kernenergie? Bij een kernsplijtingsproces worden

Nadere informatie

Peiling Kerntechnologie

Peiling Kerntechnologie Augustus 2013 TNS Augustus 2013 J032 Contents 1 Het onderzoek 3 2 Introductie/Context 6 3 Kernenergie: een kritische maar 9 genuanceerde blik 4 Onbekend maakt onbemind 18 TNS Augustus 2013 J032 2 1 Het

Nadere informatie

STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM

STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM Januari 2015 2 De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt

Nadere informatie

Nucleaire technologie: diversiteit, nut en uitdagingen voor de toekomst

Nucleaire technologie: diversiteit, nut en uitdagingen voor de toekomst Nucleaire technologie: diversiteit, nut en uitdagingen voor de toekomst 2 Markante feiten en cijfers Nucleaire technologie, essentieel voor vele dagelijkse toepassingen. Naast elektriciteitsproductie wordt

Nadere informatie

Persnota. November 2015 Dossier reactorvaten Doel 3 en Tihange 2: Conclusies van het rapport van Electrabel

Persnota. November 2015 Dossier reactorvaten Doel 3 en Tihange 2: Conclusies van het rapport van Electrabel Persnota November Dossier reactorvaten Doel 3 en Tihange 2: Conclusies van het rapport van Electrabel 1) Inleiding Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle heeft op 17 november beslist om de heropstart

Nadere informatie

Alonso, M.,Finn, E. J. Deel 5 : Kernfysica. In Fundamentele natuurkunde. Amsterdam/Brussel : Elsevier.

Alonso, M.,Finn, E. J. Deel 5 : Kernfysica. In Fundamentele natuurkunde. Amsterdam/Brussel : Elsevier. Literatuurlijst 1.420 inwoners Fleurus getest, allen negatief. Geraadpleegd op 26 oktober http://www.demorgen.be/dm/nl/989/binnenland/article/detail/403217/2008/09/02/1-420- inwoners-fleurus-getest-allen-negatief.dhtml

Nadere informatie

Notitie Toekomst Productie van Radiofarmaca

Notitie Toekomst Productie van Radiofarmaca Notitie Toekomst Productie van Radiofarmaca 1. Aanleiding en doel notitie Deze notitie vormt de feitenbasis voor de visie van het kabinet over de toekomst van de productie van radiofarmaca en is in eerdere

Nadere informatie

Bouwtechnologische aspecten van kernreactoren

Bouwtechnologische aspecten van kernreactoren Bouwtechnologische aspecten van kernreactoren J.L. Kloosterman Technische Universiteit Delft Interfacultair Reactor Instituut Mekelweg 15, 2629 JB Delft J.L.Kloosterman@iri.tudelft.nl In een kernreactor

Nadere informatie

IS KERNENERGIE DUURZAAM?

IS KERNENERGIE DUURZAAM? IS KERNENERGIE DUURZAAM? Kivi lezing, Netwerkcafe, Arnhem Ronald Schram Director Strategic Alliances NRG 1 April 2019 2 INHOUDSOPGAVE NRG R&D Is kernenergie duurzaam? Enkele antwoorden Wat is duurzaamheid,

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT. Exploitatie van de hogefluxreactor in de periode {SWD(2016) 101 final}

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT. Exploitatie van de hogefluxreactor in de periode {SWD(2016) 101 final} EUROPESE COMMISSIE Brussel, 5.4.2016 COM(2016) 170 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT Exploitatie van de hogefluxreactor in de periode 2012-2013 {SWD(2016) 101 final}

Nadere informatie

ONTDEK ALLES WAT U ALTIJD AL WILDE WETEN OVER KERNAFVAL

ONTDEK ALLES WAT U ALTIJD AL WILDE WETEN OVER KERNAFVAL ONTDEK ALLES WAT U NOOIT WILDE WETEN OVER KERNAFVAL ONTDEK ALLES WAT U ALTIJD AL WILDE WETEN OVER KERNAFVAL Vier weken lang zal het Nucleair Forum door middel van een reeks thematische dossiers proberen

Nadere informatie

Studie naar de werkgelegenheid. door de nucleaire sector in België

Studie naar de werkgelegenheid. door de nucleaire sector in België www.pwc.com Studie naar de werkgelegenheid gecreëerd door de nucleaire sector in België Mei 2012 Agenda 1. Inleiding 2. Economische structuur van de nucleaire sector 3. Werkgelegenheid gecreëerd door de

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 33 626 Oprichting Stichting Voorbereiding Pallas-reactor Nr. 6 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Ook hoor je vaak in het nieuws over kernenergie. Dan is het ook wel fijn om te begrijpen waar het over gaat en mijn eigen mening te hebben.

Ook hoor je vaak in het nieuws over kernenergie. Dan is het ook wel fijn om te begrijpen waar het over gaat en mijn eigen mening te hebben. Werkstuk door N. 1834 woorden 5 april 2015 6,6 3 keer beoordeeld Vak Natuurkunde De inleiding Waarom? Ik heb voor dit onderwerp gekozen, omdat ik er nog helemaal niks van af wist. Ook had ik naar de andere

Nadere informatie

Energieopwekking door kernsplijting in een kernreactor. Kerncentrale van Tihange(bij Hoei)

Energieopwekking door kernsplijting in een kernreactor. Kerncentrale van Tihange(bij Hoei) Energieopwekking door kernsplijting in een kernreactor Kerncentrale van Tihange(bij Hoei) 1 Benodigdheden Chemisch element: Uranium Uranium kent verschillende isotopen Definitie isotoop? 2 Benodigdheden

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Kernenergie

Werkstuk Natuurkunde Kernenergie Werkstuk Natuurkunde Kernenergie Werkstuk door een scholier 2494 woorden 20 februari 2000 6,5 604 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Inleiding: Kernenergie. Al vele jaren heeft kernenergie een belangrijke

Nadere informatie

Onderzoeken of het veilig en haalbaar is om radioactief afval te bergen

Onderzoeken of het veilig en haalbaar is om radioactief afval te bergen Onderzoeken of het veilig en haalbaar is om radioactief afval te bergen Radioactief afval is gevaarlijk. Het zendt stralen uit die we niet kunnen zien, voelen, ruiken of horen. Maar die stralen kunnen

Nadere informatie

Les Kernenergie. Werkblad

Les Kernenergie. Werkblad LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Kernenergie Werkblad Les Kernenergie Werkblad Wat is kernenergie? Het Griekse woord atomos betekent ondeelbaar. Het woord atoom is hiervan afgeleid. Ooit dachten wetenschappers

Nadere informatie

De veiligheid van de kerncentrale van Doel en de rol van het FANC

De veiligheid van de kerncentrale van Doel en de rol van het FANC De veiligheid van de kerncentrale van Doel en de rol van het FANC 14 oktober 2015 Jan Bens Directeur-generaal FANC 1. Over het FANC Overzicht 2. De kerncentrale van Doel 2.1. Doel 1/2: Long Term Operation

Nadere informatie

Hoe staat het met Fusie?

Hoe staat het met Fusie? Hoe staat het met Fusie? Enkele aspecten in minder dan een uur! Nico van der Kleij Waarom Fusie? Wereld energieverbruik over 20 jr 45% meer Wereld voor 80% afh. van fossiel Duurzaam kan het gat niet opvullen

Nadere informatie

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016)

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016) Overzicht energieproduktie in Belgie (2016) Belgisch Primair Energie Verbruik (PEV) 657 TWh. Stemt overeen met een continue energieproductie van 75GW voor heel Belgie of 6.6kW/persoon Belgische Stroomproductie

Nadere informatie

Kernenergie. Nathal Severijns. Universiteit Derde Leeftijd 11/02/2014 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN

Kernenergie. Nathal Severijns. Universiteit Derde Leeftijd 11/02/2014 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Kernenergie Nathal Severijns Universiteit Derde Leeftijd 11/02/2014 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Fundamenteel fysica onderzoek met ionenbundels: - structuur van de atoomkern - eigenschappen van de natuurkrachten

Nadere informatie

Kernrampen. Nathal Severijns. Dodonaeus - Mechelen 10/09/2011 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN

Kernrampen. Nathal Severijns. Dodonaeus - Mechelen 10/09/2011 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Kernrampen Nathal Severijns Dodonaeus - Mechelen 10/09/2011 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Fundamenteel fysica onderzoek met ionenbundels: - structuur van de atoomkern - eigenschappen van de natuurkrachten

Nadere informatie

Veiligheid topprioriteit! Kennismaking met de kerncentrale van Doel Jan Trangez, Site Manager

Veiligheid topprioriteit! Kennismaking met de kerncentrale van Doel Jan Trangez, Site Manager Veiligheid topprioriteit! Kennismaking met de kerncentrale van Doel Jan Trangez, Site Manager INHOUD 1 Onze kerncijfers 2 Onze veiligheidsstrategie 3 Onze performantie 4 Ons BEST-project (BElgian Stress

Nadere informatie

Leuvens Onderzoekscentrum Duurzame Aarde Thema: Zonnig Vlaanderen Het gebruik van zonne-energie in Vlaanderen

Leuvens Onderzoekscentrum Duurzame Aarde Thema: Zonnig Vlaanderen Het gebruik van zonne-energie in Vlaanderen Leuvens Onderzoekscentrum Duurzame Aarde Thema: Zonnig Vlaanderen www.kuleuven.be/lsue Coördinator: Gerard Govers Contactpersoon: Sofie Bruneel K.U.Leuven Energie-instituut: http://www.kuleuven.be/ei/

Nadere informatie

Technische Briefing. Overzicht Nucleair Park. 11 januari 2016

Technische Briefing. Overzicht Nucleair Park. 11 januari 2016 Technische Briefing Overzicht Nucleair Park 11 januari 2016 Overzicht van het nucleair park Doel 1 15 februari 2015: volgens de wet van 2003 wordt de elektriciteitsproductie na 40 jaar uitbating stop gezet

Nadere informatie

Supergeleidende magneten in LHC. De beperktheid van traditionele magneten dwingen fysici supergeleidende

Supergeleidende magneten in LHC. De beperktheid van traditionele magneten dwingen fysici supergeleidende Supergeleidende magneten in LHC De beperktheid van traditionele magneten dwingen fysici supergeleidende magneten te gebruiken Magnetiserende veldsterkte H, permeabiliteit, magnetische veldsterkte B De

Nadere informatie

Nucleaire technologie: diversiteit, nut en uitdagingen voor de toekomst

Nucleaire technologie: diversiteit, nut en uitdagingen voor de toekomst Nucleaire technologie: diversiteit, nut en uitdagingen voor de toekomst 2 MARKANTE FEITEN EN CIJFERS Nucleaire technologie, essentieel voor vele dagelijkse toepassingen. Naast elektriciteitsproductie wordt

Nadere informatie

Nucleair Materiaal onschadelijk maken

Nucleair Materiaal onschadelijk maken Nucleair Materiaal onschadelijk maken Frodo Klaassen Kivi Symposium 24 maart 2014 klaassen@nrg.eu Inleiding Wat is nucleair materiaal? Hoeveel materiaal is er op de wereld? Afbreken en onschadelijk maken

Nadere informatie

De 3 reactoren in Tihange

De 3 reactoren in Tihange De 3 reactoren in Tihange Informatiebijeenkomst voor raadsleden van de gemeenten in Zuid-Limburg 20 mei 2015 Johan HOLLEVOET Directeur kerncentraletihange Productie Electrabel: een gediversifieerd park

Nadere informatie

Commissie industrie, onderzoek en energie. van de Commissie industrie, onderzoek en energie

Commissie industrie, onderzoek en energie. van de Commissie industrie, onderzoek en energie EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie industrie, onderzoek en energie 14.12.2010 2010/2211(INI) ONTWERPADVIES van de Commissie industrie, onderzoek en energie aan de Bijzondere Commissie beleidsuitdagingen

Nadere informatie

Om onze patiënten een duurzame zorg te garanderen.

Om onze patiënten een duurzame zorg te garanderen. Om onze patiënten een duurzame zorg te garanderen. Janssen Janssen België maakt deel uit van Janssen Pharmaceutical Companies of Johnson & Johnson (J&J). Kernactiviteiten zijn het creëren, ontwikkelen

Nadere informatie

Radioactief afval Cat. B & C - De eerste beslissingen

Radioactief afval Cat. B & C - De eerste beslissingen Classificatie van radioactief afval Radioactief afval Cat. B & C - De eerste beslissingen LANGE TERFMIJN LANGE KORTE TERMIJN BESLISSEN OM NIET TE BESLISSEN DE VEILIGHEID OP LANGE EEN ACTIEF TERMIJN VERZEKEREN

Nadere informatie

Het nationale programma voor het beheer van radioactief afval en verbruikte splijtstoffen

Het nationale programma voor het beheer van radioactief afval en verbruikte splijtstoffen Het nationale programma voor het beheer van radioactief afval en verbruikte splijtstoffen Het nationale programma voor het beheer van radioactief afval en verbruikte splijtstoffen Inhoudsopgave Samenvatting...

Nadere informatie

Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie

Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Docenten: J. F. J. van den Brand en J. de Vries Telefoon: 0620 539 484 Datum: 27 mei 2014 Zaal: WN-M143 Tijd: 08:45-11.30 uur Maak elke opgave

Nadere informatie

BioWanze De nieuwe generatie

BioWanze De nieuwe generatie BioWanze De nieuwe generatie BioWanze in het kort De grootste producent van bio-ethanol in België met een jaarlijkse capaciteit van maximum 300.000 m³ bio-ethanol. Het nieuwe generatie proces verzekert

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT. Exploitatie van de hogefluxreactor in de periode {SWD(2018) 46 final}

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT. Exploitatie van de hogefluxreactor in de periode {SWD(2018) 46 final} EUROPESE COMMISSIE Brussel, 27.2.2018 COM(2018) 76 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT Exploitatie van de hogefluxreactor in de periode 2014-2015 {SWD(2018) 46 final} NL

Nadere informatie

864 ( ) Nr juli 2016 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet

864 ( ) Nr juli 2016 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet ingediend op 864 (2015-2016) Nr. 1 12 juli 2016 (2015-2016) Ontwerp van decreet houdende instemming met het protocol van toetreding van de Regering van de Russische Federatie tot het Verdrag van 16 december

Nadere informatie

Greenpeace eist een nieuwe wet die de nucleaire provisies veiligstelt in een Nationaal Fonds van de Nucleaire Voorzieningen

Greenpeace eist een nieuwe wet die de nucleaire provisies veiligstelt in een Nationaal Fonds van de Nucleaire Voorzieningen Greenpeace eist een nieuwe wet die de nucleaire provisies veiligstelt in een Nationaal Fonds van de Nucleaire Voorzieningen Hoewel de kernuitstap keer op keer ter discussie wordt gesteld, is over de invoering

Nadere informatie

WEET JIJ WAT TE DOEN BIJ EEN NUCLEAIR ONGEVAL?

WEET JIJ WAT TE DOEN BIJ EEN NUCLEAIR ONGEVAL? WEET JIJ WAT TE DOEN BIJ EEN NUCLEAIR ONGEVAL? België telt vijf nucleaire sites, in Doel, Tihange, Mol, Dessel en Fleurus. De kans op een ernstig nucleair ongeval op één van deze sites is klein, maar niet

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

WEET JIJ WAT TE DOEN BIJ EEN NUCLEAIR ONGEVAL?

WEET JIJ WAT TE DOEN BIJ EEN NUCLEAIR ONGEVAL? WEET JIJ WAT TE DOEN BIJ EEN NUCLEAIR ONGEVAL? België telt vijf nucleaire sites, in Doel, Tihange, Mol, Dessel en Fleurus. De kans op een ernstig nucleair ongeval op één van deze sites is klein, maar niet

Nadere informatie

RadioACTIEFiTIJD. Een hedendaagse krant over radioactiviteit

RadioACTIEFiTIJD. Een hedendaagse krant over radioactiviteit RadioACTIEFiTIJD Een hedendaagse krant over radioactiviteit Soorten stralingen Kernenergie We hebben drie verschillende soorten stralingen. We beginnen met de alfastalen. Dit zijn eigenlijk helium-4deeltjes.

Nadere informatie

PERSDOSSIER ALIPHOS, EUROPESE LEIDER IN DE FOSFATENPRODUCTIE VOOR DIERENVOEDING

PERSDOSSIER ALIPHOS, EUROPESE LEIDER IN DE FOSFATENPRODUCTIE VOOR DIERENVOEDING PERSDOSSIER ALIPHOS, EUROPESE LEIDER IN DE FOSFATENPRODUCTIE VOOR DIERENVOEDING www.aliphos.com Lid van de Ecophos Group INHOUDSOPGAVE ALIPHOS IN HET KORT 3 BELANGRIJKE CIJFERS 4 BELANGRIJKE DATA 5 DE

Nadere informatie

Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie. Resolutie: Energie

Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie. Resolutie: Energie Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie Resolutie: Energie Definitieve versie op het JOVD Najaarscongres van 3 en 4 december 2011 te s Gravenhage Maarten Oude Kempers, politiek commissaris Milieu en

Nadere informatie

INFORMATIEDOSSIER MAART 2007 VOORUITZICHTEN TOEKOMSTIGE TRANSPORTEN

INFORMATIEDOSSIER MAART 2007 VOORUITZICHTEN TOEKOMSTIGE TRANSPORTEN INFORMATIEDOSSIER MAART 2007 VOORUITZICHTEN TOEKOMSTIGE TRANSPORTEN Inhoud 1 De context 5 2 Overzicht verschillende afvalsoorten 8 2.1 Afval afkomstig van de opwerking van brandstof van SYNATOM (kerncentrales)

Nadere informatie

Peiling Kerntechnologie Maart 2015

Peiling Kerntechnologie Maart 2015 Peiling Kerntechnologie Maart 205 TNS 40469 Contents Onderzoeksopzet 2 Kernenergie Attitude Een stabiele en genuanceerde houding 3 Kerntechnologie Kennis Onbekend maakt onbemind TNS 40469 2 Onderzoeksopzet

Nadere informatie

Gravitatiegolven & Technology Transfer

Gravitatiegolven & Technology Transfer Gravitatiegolven & Technology Transfer Nikhef onderzoekers spelen een leidende rol in het onderzoek naar gravitatiegolven. Deze minuscule rimpelingen in ruimte-tijd vereisen naast complexe data analyse

Nadere informatie

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer AUTEURS Jonathan Desdemoustier, onderzoeker-doctorandus, Smart City Institute, HEC-Liège, Universiteit van Luik (België)

Nadere informatie

De veiligheid in en rondom de kerncentrale van Tihange

De veiligheid in en rondom de kerncentrale van Tihange De veiligheid in en rondom de kerncentrale van Tihange Informatiebijeenkomst Provincie Limburg (NL) 20 mei 2015 Nele Scheerlinck Ir. Simon Coenen Dr. Lodewijk Van Bladel Overzicht 1. Over het FANC 2. De

Nadere informatie

Kernreactor voor onderzoek

Kernreactor voor onderzoek Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Toegepaste Natuur Wetenschappen Jan Leen Kloosterman 1 Kernreactor voor onderzoek Jan Leen Kloosterman 2 1 1. Het Mondiale Energievraagstuk 2. Werking

Nadere informatie

Luminus Groen : 100% Belgische, groene energie

Luminus Groen : 100% Belgische, groene energie Luminus Groen : 100% Belgische, groene energie Een leader in windenergie in België We houden momenteel 53 windmolens draaiende. In 2004 bouwde Luminus haar eerste windmolenpark in Villers-le-Bouillet.

Nadere informatie

NCK prioriteiten voor de Europese, federale en regionale verkiezingen NCK Nationale Confederatie v/h Kaderpersoneel

NCK prioriteiten voor de Europese, federale en regionale verkiezingen NCK Nationale Confederatie v/h Kaderpersoneel 1 NCK prioriteiten voor de Europese, federale en regionale verkiezingen 2019 NCK Nationale Confederatie v/h Kaderpersoneel Prioriteitsthema s 2 Bescherming v/h Kaderpersoneel Erkenning van de NCK in het

Nadere informatie

Peiling Kernenergie. December 2011

Peiling Kernenergie. December 2011 Peiling Kernenergie December 2011 INDEX Peiling Kernenergie December 2011 1 Kernenergie : een kritische maar genuanceerde blik 2 Kernenergie : Het hart zegt vaak neen 3 maar het verstand zegt ja 4 De Perceptie

Nadere informatie

Herkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen

Herkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen Herkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen Docenten: J. F. J. van den Brand en R. Aaij Telefoon: 0620 539 484 Datum: 8 juli 2013 Zaal: WN-KC137 Tijd: 12:00-14:45 uur Maak elke opgave op een apart

Nadere informatie

Windenergie. Verdiepende opdracht

Windenergie. Verdiepende opdracht 2015 Windenergie Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel leer je meer over windenergie. Pagina 1 Inhoud 1. Windenergie... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 1.3 Verwerking... 9 Pagina 2 1. Windenergie

Nadere informatie

Creatief Europa. programma

Creatief Europa. programma Creatief Europa programma Introductie Kaderprogramma voor culturele en creatieve sectoren Budgetvoorstel 1.8 miljard (2014-2020) 37% toename vergeleken met huidige situatie 3 bestaande programma s (Cultuur

Nadere informatie

Naam: Klas: Toets Kernenergie (versie A)

Naam: Klas: Toets Kernenergie (versie A) Naam: Klas: Toets Kernenergie (versie A) Opgave 1 In een kernreactor komt energie vrij bij het splijten van zware kernen. In de figuur hiernaast is het principe van een kernreactor weergegeven. Er volgt

Nadere informatie

Nuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie.

Nuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. 2 Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos 3 Een duurzame samenleving staat hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Een wezenlijke

Nadere informatie

Botsing geeft warmte Waar komt die warmte vandaan? Uraniumatomen bestaan, net als alle andere atomen, uit een kern

Botsing geeft warmte Waar komt die warmte vandaan? Uraniumatomen bestaan, net als alle andere atomen, uit een kern E rgens diep in de krochten van dit betonnen gebouw gebeurt het. I n de kerncentrale in het Zeeuwse Borssele wordt vier procent van de Nederlandse elektriciteit opgewekt. Maar dat bhjft onzichtbaar. Bij

Nadere informatie

Wereldleider op het vlak van duurzaamheid

Wereldleider op het vlak van duurzaamheid Wereldleider op het vlak van duurzaamheid Zorgdragen voor onze planeet maakt deel uit van de visie van Kimberly-Clark Professional TM om toonaangevend te zijn in essentiële aspecten voor een beter leven.

Nadere informatie

Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II

Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II In de reactor binnen in het reactorgebouw van een kerncentrale komt warmte vrij door kernsplijtingen. Die warmte wordt afgevoerd door het water in het primaire

Nadere informatie

KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? het. Wereldbevolking. Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft. (met dank aan Tim van der Hagen)

KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? het. Wereldbevolking. Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft. (met dank aan Tim van der Hagen) KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft (met dank aan Tim van der Hagen) 1 het probleem Wereldbevolking Historische bevolkingsgroei 9 miljard populatie

Nadere informatie

Werking van moderne kerncentrales

Werking van moderne kerncentrales Werking van moderne kerncentrales www.janleenkloosterman.nl 1 Uranium U-238 Electronen Atoomkern met protonen (p) en neutronen (n) U-238 U-235 92 p en 146 n 92 p en 143 n Niet splijtbaar Goed splijtbaar

Nadere informatie

Opwekking van elektrische energie

Opwekking van elektrische energie Inhoud Opwekking van elektrische energie... 2 Kernsplijtingscentrales... 2 Veiligheid in ontwerp... 2 Werking van de centrale... 3 Energiewinning uit kernsplijtingsreactoren... 3 Radioactief afval bij

Nadere informatie

Actuele Vraag over Kerncentrale Doel

Actuele Vraag over Kerncentrale Doel Actuele Vraag over Kerncentrale Doel In een bericht aan Provinciale Staten op 3 mei j.l. laat de CdK weten dat hij naar aanleiding van de berichtgeving over de kerncentrale Doel actieve informatie heeft

Nadere informatie

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec) Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere

Nadere informatie

Fotovoltaïsche systemen in de stad

Fotovoltaïsche systemen in de stad Seminarie Duurzaam Bouwen Fotovoltaïsche systemen in de stad 17 november 2017 Modellen van het type UBER voor de elektriciteitssector Kan dit model de energietransitie versnellen? Ismaël DAOUD ENERGIRIS

Nadere informatie

Het langetermijnbeheer van hoogradioactief en/of langlevend afval. Mogelijke opties

Het langetermijnbeheer van hoogradioactief en/of langlevend afval. Mogelijke opties Het van hoogradioactief en/of langlevend afval Mogelijke opties Mogelijke opties voor het 2 Nuloptie of status quo: huidige situatie wordt voortgezet Berging in diepe boringen Wachten om geavanceerde nucleaire

Nadere informatie

INES meldingen 2012 Kerncentrale Borssele

INES meldingen 2012 Kerncentrale Borssele INES meldingen 0 Kerncentrale Borssele INES, internationale graadmeter Binnen de nucleaire industrie geldt sinds 990 de INES-schaal als maatstaf voor storingen en incidenten. De INES-schaal is er voor

Nadere informatie

DELPHI CONSORTIUM, een business model voor strategisch- fundamenteel wetenschappelijk onderzoek

DELPHI CONSORTIUM, een business model voor strategisch- fundamenteel wetenschappelijk onderzoek CONSORTIUM, een business model voor strategisch- fundamenteel wetenschappelijk onderzoek Voor universiteiten zijn er een aantal interessante mogelijkheden om een prominente rol te spelen in het innovatieproces.

Nadere informatie

Projectoproep Kankerplan Actie 24 : Wetenschappelijke analyse in de onco-geriatrie

Projectoproep Kankerplan Actie 24 : Wetenschappelijke analyse in de onco-geriatrie B Projectoproep Kankerplan Actie 24 : Wetenschappelijke analyse in de onco-geriatrie Inleiding Deze projectoproep kadert binnen de verderzetting van Actie 24 van het Kankerplan: Steun aan pilootprojecten

Nadere informatie