Contracten in de kinderopvang. Hoe zit dat?

Transcriptie

1 Contracten in de kinderopvang Hoe zit dat?

2 Inhoudsopgave INLEIDING 3 HOOFDSTUK 1 WETTEN EN REGELS IN DE KINDEROPVANG 4 HOOFDSTUK 2 DE OVEREENKOMST EN DE LEVERINGSVOORWAARDEN De overeenkomst Leveringsvoorwaarden Branche Algemene Voorwaarden voor Kinderopvang Is uw kinderopvangorganisatie geen lid van een brancheorganisatie?... 6 HOOFDSTUK 3 AANDACHTSPUNTEN BIJ HET SLUITEN VAN EEN CONTRACT 7 HOOFDSTUK 4 KLAGEN OM DE KWALITEIT TE VERBETEREN Klagen bij een klachtencommissie Wat te doen als er geen klachtenreglement of klachtencommissie is? Klagen bij de Geschillencommissie Kinderopvang Rol van ouders Geschillencommissie of klachtencommissie? HOOFDSTUK 5 VRAAG EN ANTWOORD 12 HOOFDSTUK 6 WAAR KAN IK TERECHT VOOR ADVIES EN KLACHTENBEHANDELING? 15 Bijlage 1 Algemene voorwaarden voor Kinderopvang Bijlage 2 Zwarte en grijze lijst Bijlage 3 Adressen klachtencommissies en geschillencommissie Bijlage 4 Reglement Geschillencommissie Kinderopvang Bijlage 5 Klachtenreglement SKK

3 Inleiding Sinds de invoering van de Wet kinderopvang in 2005 worden afspraken tussen de kinderopvangorganisatie en ouders vastgelegd in een overeenkomst. De overeenkomst en de daarbijbehorende leveringsvoorwaarden vormen samen het contract. Met de ondertekening van het contract gaat de ouder akkoord met de dienst die wordt aangeboden. Van ouders wordt een actieve houding en kritische blik verwacht met betrekking tot de kwaliteit van de opvang. Kwaliteitshandhaving en verbetering is essentieel voor uw eigen kinderopvangorganisatie en de sector kinderopvang als geheel. Het contract speelt hierin een rol. Met deze reader wil BOinK aan ouders en oudercommissies handvatten bieden om het contract te kunnen beoordelen. In deze reader wordt de relevante wet- en regelgeving voor de kinderopvang besproken, wordt een minimale invulling van de overeenkomst gegeven en worden de leveringsvoorwaarden nader toegelicht. Tot slot is de interne en externe klachtenprocedure voor ouders uiteengezet en wordt antwoord gegeven op veelgestelde vragen. BOinK, september 2010 Samenstelling en redactie: Suzanne Plaisier Francis Doesburg 3

4 Hoofdstuk 1 Wetten en regels in de kinderopvang De Wet kinderopvang bepaalt dat de ondernemer een overeenkomst dient af te sluiten met de ouder. Bij tekening van de overeenkomst gaat de ouder akkoord met de voorwaarden en het beschreven aanbod. Dit alles samen vormt het contract. Het contract bestaat uit: - de overeenkomst tussen ouder en kinderopvangorganisatie, waarin de zakelijke aspecten worden geregeld; - de leveringsvoorwaarden van de kinderopvangorganisatie; - een beschrijving van de aangeboden dienst (bijvoorbeeld in een informatieboekje). De rechtsverhouding tussen ouders en ondernemers in de kinderopvang wordt beheerst door: de Wet kinderopvang, het Burgerlijk Wetboek en het contract (inclusief voorwaarden en het beschreven aanbod). Wet kinderopvang Kinderopvang geschiedt op basis van een schriftelijke overeenkomst tussen de houder en de ouder, (artikel 52) Burgerlijk Wetboek Boek 3: Vermogensrecht in het algemeen Boek 6: Algemeen gedeelte van het verbintenissenrecht Boek 6 (artikelen ): Algemene voorwaarden Boek 7 (artikelen 400 en volgende): Kinderopvang is te zien als vorm van een bijzondere overeenkomst, namelijk een opdracht. De overeenkomst van opdracht is de overeenkomst waarbij de ene partij, de opdrachtnemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden te verrichten die in iets anders bestaan dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard, het bewaren van zaken, het uitgeven van werken of het vervoeren of doen vervoeren van personen of zaken. De artikelen zijn, onverminderd artikel 413, van toepassing, tenzij iets anders voortvloeit uit de wet, de inhoud of aard van de overeenkomst van opdracht of van een andere rechtshandeling, of de gewoonte. Voor de volledige wetteksten kunt u kijken op 4

5 Hoofdstuk 2 De overeenkomst en de leveringsvoorwaarden 2.1. De overeenkomst Om in aanmerking te komen voor de kinderopvangtoeslag van de Rijksoverheid moet een overeenkomst voor kinderopvang de volgende items bevatten: Naam, adres en woonplaats (NAW) gegevens van de kinderopvangorganisatie NAW gegevens van het betreffende kindercentrum of de bso NAW gegevens van de ouders NAW gegevens van het kind Geboortedatum van het kind Opvangsoort (dagopvang/buitensschoolse opvang/gastouderopvang) Aantal opvanguren per jaar Aantal dagdelen per week Ingangsdatum en einddatum van de opvang Uurtarief Prijs per jaar of per maand Dagtekening 2.2. Leveringsvoorwaarden Leveringsvoorwaarden zijn onderdeel van het contract en vormen de basis voor de overeenkomst tussen ouders en kinderopvangorganisatie. Leveringsvoorwaarden zijn de regels die een ondernemer standaard wil laten gelden voor overeenkomsten. Op die manier hoeft niet voor iedere overeenkomst onderhandeld te worden over algemene zaken als betalingstermijnen en dergelijke. Belangrijk is wel dat de andere partij deze voorwaarden ook accepteert. Voorwaarden helpen conflicten te voorkomen, omdat de wederzijdse rechten en verplichtingen zo volledig en duidelijk mogelijk worden vastgelegd Branche Algemene Voorwaarden voor Kinderopvang Door de MOgroep kinderopvang, de Branchevereniging ondernemers in de kinderopvang, de Consumentenbond en BOinK zijn Algemene Voorwaarden voor de dagopvang en buitenschoolse opvang opgesteld in het kader van de Coördinatiegroep Zelfreguleringsoverleg (CZ) van de Sociaal- Economische Raad. Deze Branche Algemene Voorwaarden zijn in september 2005 in werking getreden en zijn verplicht voor leden van beide brancheverenigingen (de MOgroep kinderopvang en de Branchevereniging ondernemers in de kinderopvang). Deze voorwaarden moeten integraal worden overgenomen en er dient een vertaling te zijn gemaakt naar de eigen organisatie. Deze vertaling kan in een bijlage worden beschreven. Bij nieuwe Branche Algemene Voorwaarden moet een kinderopvangorganisatie ouders informeren en om akkoord vragen. De organisatie verklaart vervolgens de nieuwe Branche Algemene Voorwaarden van toepassing op het bestaande contract. De organisatie kan slechts onder bepaalde voorwaarden het contract beëindigen. Hiervoor gelden dan de overeengekomen opzegtermijnen, waarbij tijdens de opzegtermijn de bestaande Branche Algemene Voorwaarden van kracht blijven. Als uw kinderopvangorganisatie de Algemene Voorwaarden hanteert, dient een overeenkomst naast de minimale items in de vorige paragraaf tevens de volgende informatie te bevatten: De dagen van de week waarop de opvang plaatsvindt Prijs per jaar Eventuele extra diensten Verwijzing naar en akkoordverklaring met de Branche Algemene Voorwaarden en het daarbij behorende beschreven aanbod (bijvoorbeeld een boekje, overzicht, website) Verwijzing naar Privacy Reglement en eventuele andere reglementen. 5

6 Is uw kinderopvangorganisatie geen lid van een brancheorganisatie? Ondernemers die niet zijn aangesloten bij een brancheorganisatie kunnen eigen leveringsvoorwaarden ontwikkelen. De inhoud van deze leveringsvoorwaarden mag niet onredelijk bezwarend zijn voor de wederpartij. De wet hanteert hiervoor een zwarte lijst (BW artikel 236) en een grijze lijst (BW artikel 237). Deze lijsten geven de eisen aan waar leveringsvoorwaarden aan moeten voldoen (Bijlage 2). Met klachten over deze algemene voorwaarden kunnen ouders terecht bij de klachtencommissie van de kinderopvangorganisatie of de klachtencommissie waarbij de betreffende organisatie is aangesloten. 6

7 Hoofdstuk 3 Aandachtspunten bij het sluiten van een contract Door ondertekening van de overeenkomst gaat u akkoord met de voorwaarden en het daarbij behorende beschreven aanbod. Let op de volgende punten alvorens te tekenen (wanneer u ergens voor tekent, gaat u ermee akkoord): De organisatie en de locatie: Bekijk in ieder geval het pedagogisch beleid van de kinderopvangorganisatie. Soms bestaat er naast een algemeen pedagogisch beleid ook een pedagogisch werkplan. Dit laatste is specifiek gericht op de dagelijkse gang van zaken op het betreffende kindercentrum. Zeker bij kinderopvangorganisaties met meerdere vestigingen is het gangbaar om naast een pedagogisch beleid, met daarin de pedagogische visie, een pedagogisch werkplan per vestiging te hebben. Zowel het pedagogisch beleid als het pedagogisch werkplan moet inzichtelijk zijn voor ouders. Wat vindt u van de prijs/kwaliteit verhouding van het kindercentrum? Wat is inclusief en wat exclusief? Vergelijk verschillende organisaties (in de omgeving) met elkaar om hiervan een beeld te krijgen. Lees het GGD-rapport van het betreffende kindercentrum. Van iedere inspectie die de GGD uitvoert op een kindercentrum wordt een verslag gemaakt dat openbaar is. Veelal staan de rapporten op de website van de betreffende GGD. Check of de kinderopvangorganisatie lid is van de Maatschappelijk Ondernemersgroep Kinderopvang (MOgroep Kinderopvang) of de Branchevereniging ondernemers in de kinderopvang. Zo ja, dan heeft u bij uw contract recht op de Branche Algemene Voorwaarden voor kinderopvang en een vertaalslag van de Branche Algemene voorwaarden naar de eigen organisatie. De vertaling van de Branche Algemene voorwaarden naar de eigen organisatie kan verwerkt zijn in een bijlage. Hierbij gaat het vooral om een vertaling van de artikelen 3 en 4 van de Branche Algemene Voorwaarden. Het contract: Ga na of er in het contract concrete eisen zijn opgenomen over de kwaliteit van de dienstverlening; is er informatie over beroepskracht-kind ratio, groepsgrootte, samenvoegen van groepen, pedagogisch beleid, opleiding van de pedagogisch medewerk(st)ers, de grootte en het gebruik van de ruimtes, het vervoersbeleid van de bso en het voedingsbeleid opgenomen? Ga ook na hoe er met contractswijzigingen wordt omgegaan. Komt het aantal uren overeen met het aantal uren dat u daadwerkelijk afneemt? Het is gebruikelijk om de openingstijden van het kindercentrum te rekenen. Let erop dat de uren waarop een kindercentrum gesloten is (bijvoorbeeld in de periode tussen kerst en oud en nieuw) niet meegerekend worden. Welke afspraken zijn gemaakt over het sluiten van het kindercentrum in verband met studiedagen van pedagogisch medewerkers of studiedagen van de school? Is dit vastgelegd in het contract of wordt dit voor ouders gecompenseerd met bijvoorbeeld een extra ruildag? Landelijke feestdagen en eventuele studiedagen worden meestal wel doorgerekend aan de ouders. Staan de openingstijden vermeld in het contract? Wat zijn de annuleringskosten indien u van het contract wilt afzien voordat de opvang is gestart (bijvoorbeeld omdat u toch een betere aanbieding krijgt van een ander kindercentrum)? De Branche Algemene Voorwaarden stellen dat de hoogte van de annuleringskosten nooit meer kan bedragen dan de kosten voor twee maanden opvang. Zorg echter dat u weet op welk bedrag de annuleringskosten neerkomen. Wat is de opzegtermijn? Is er bijvoorbeeld een minimale plaatsingstermijn, of is er sprake van een tijdelijk contract. 7

8 Veel organisaties willen graag een automatische incasso en rekenen extra kosten als ouders kiezen voor de betaalvorm met een acceptgiro. Op basis van artikel 13.2 uit de Branche Algemene Voorwaarden kan afgeleid worden dat er indirect een keuzemogelijkheid moet zijn voor ouders. Als aan een bepaalde betaalvorm meerkosten zitten, dan moet de kinderopvangorganisatie dit in de kennismakingsinformatie duidelijk maken (AV art. 3.2). De factuur moet kosteloos verstrekt worden (AV art.13.2) In de Wet Kinderopvang worden geen wettelijke eisen gesteld aan de beroepskracht-kind ratio, groepsgrootte, opleiding en binnen/buitenruimte. Er wordt alleen gesproken van verantwoorde kinderopvang. Wel zijn de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang opgesteld met daarin minimale kwaliteitseisen. In een jaarlijkse inspectie van de GGD worden de basiskwaliteitseisen als uitgangspunt genomen. Ondernemers mogen alleen van de Beleidsregels afwijken als zij een gelijkwaardig alternatief bieden. Dat wil zeggen dat de kwaliteit niet minder mag worden. Door het aanbod in uw contract te vergelijken met de Beleidsregels kunt u zelf beoordelen of er sprake is van een goede dienstverlening en prijs/kwaliteit verhouding. De Beleidsregels zijn te vinden op 8

9 Hoofdstuk 4 Klagen om de kwaliteit te verbeteren De kwaliteit van de opvang is helaas niet vanzelfsprekend. Dit komt omdat er geen concrete kwaliteitseisen zijn verankerd in de Wet kinderopvang. Wanneer de opvang niet overeenkomt met de dienst die omschreven is in het getekende contract hebben individuele ouders de mogelijkheid om intern of extern te klagen. Het contract biedt dus een handvat om de kwaliteit te handhaven. Hoewel ouders en professionals steeds meer op gelijke voet staan en er in de praktijk sprake is van een dialoog over de kwaliteit van de opvang, vinden ouders klagen niet altijd gemakkelijk. Ouders vragen zich af: Heeft mijn klacht nadelige effecten voor mijn kind? Stel ik mij aan of ben ik te kritisch?. Ongenoegen over het aantal kinderen waarvoor een beroepskracht verantwoordelijk is, of over hoe uw kind bejegend wordt, zijn niet onbekend voor ouders. Maar wanneer en op welke wijze kan een individuele ouder zijn of haar ongenoegen kenbaar maken? Bent u onredelijk behandeld of wordt er volgens u niet gewerkt volgens de door de kinderopvangorganisatie beschreven pedagogische visie? U kunt dan als ouder gebruik maken van de klachtenregeling van de betreffende organisatie. Deze regeling stelt ouders in staat hun ongenoegen kenbaar te maken in de vorm van een formele klacht. Een eerste stap voor het bespreken van een klacht is contact op te nemen met de eerst verantwoordelijke persoon. Bij deze interne klachtenprocedure kan de ouder contact opnemen met een beroepskracht of de manager van het kindercentrum, afhankelijk van de aard van de klacht. BOinK raadt ouders aan om de klacht eerst te bespreken met degene die het betreft. Zo zal een klacht over de accommodatie eerst besproken moeten worden met de leidinggevende, klachten over bejegening door een beroepskracht in eerste instantie met de desbetreffende beroepskracht. Een leidinggevende kan hierbij (eventueel in latere instantie) wel een belangrijke, bemiddelende rol spelen. Wanneer de klacht niet naar tevredenheid is afgehandeld of zich nog een keer voordoet, kan een ouder van de externe klachtenprocedure gebruik maken. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen een klachtencommissie en de Geschillencommissie Kinderopvang Klagen bij een klachtencommissie Voor bejegeningsklachten kunt u zich wenden tot de klachtencommissie. Hierbij is het niet noodzakelijk dat de klacht eerst intern gemeld wordt bij de kinderopvangorganisatie maar wel wenselijk. Volgens de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) dient elke kinderopvangorganisatie (kinderdagverblijf, peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang en gastouderbureau) een eigen onafhankelijke klachtencommissie te hebben of te zijn aangesloten bij een regionale of landelijke klachtencommissie. Deze klachtencommissie werkt volgens een eigen reglement (zie voor een voorbeeld Bijlage 5) en is laagdrempelig voor ouders. Dit betekent in de praktijk dat een klacht zowel mondeling als schriftelijk kan worden ingediend en dat er voor ouders zeker geen hoge financiële drempel mag worden ingebouwd om een klacht in te dienen. De manier waarop klachten ingediend kunnen worden, moet volgens de Algemene voorwaarden bekend worden gemaakt in het aanbod dat de kinderopvangorganisatie aan ouders doet. Dit kan bijvoorbeeld in de informatiebrochure van het kindercentrum. Een klachtencommissie maakt bij het onderzoeken van een klacht gebruik van de principes van hoor en wederhoor om de verschillende betrokkenen de gelegenheid te geven hun argumenten en opvattingen toe te lichten. Dit kan schriftelijk of mondeling plaatsvinden. Een uitspraak van de klachtencommissie is een advies, dus niet bindend. Organisaties 'beloven' uitspraken van de commissie na te komen. De oudercommissie heeft adviesrecht op de vaststelling of wijziging van een regeling inzake de behandeling van klachten en het aanwijzen van de personen die belast worden met de behandeling van klachten Wat te doen als er geen klachtenreglement of klachtencommissie is? Wanneer uw kinderopvangorganisatie geen klachtenreglement of klachtencommissie heeft, is het belangrijk dat de oudercommissie bij de organisatie aandringt op het aansluiten bij een 9

10 klachtencommissie. In Bijlage 3 staan de bij ons bekende regionale en landelijke klachtencommissies vermeld. Mocht de oudercommissie bij de organisatie geen gehoor krijgen, dan regelt de Wet kinderopvang dat de GGD inspecteur de eisen uit de WKCZ inspecteert. De GGD checkt dus of er een goed klachtenreglement is en of dit reglement aan ouders beschikbaar wordt gesteld. Verder controleert de GGD of er een onafhankelijke klachtencommissie is. Indien er binnen de organisatie geen klachtenreglement is, is het belangrijk dat de oudercommissie dit meldt bij de GGD inspecteur kinderopvang Klagen bij de Geschillencommissie Kinderopvang Voor ouders waarvan de kinderopvangorganisatie bij een brancheorganisatie (MOgroep Kinderopvang of de Branchevereniging) is aangesloten, bestaat de mogelijkheid om, na een interne klachtenprocedure, het geschil in te dienen bij de Geschillencommissie Kinderopvang. De Geschillencommissie behandelt klachten over het niet nakomen van de Algemene voorwaarden en geeft een bindend advies aan de ondernemer. U kunt hierbij denken aan klachten over de sluitingsdagen. De beide ondernemersverenigingen garanderen dat deze uitspraak door hun leden daadwerkelijk wordt nagekomen Rol van ouders Binnen de Wet kinderopvang hebben ouders een grote rol in de kwaliteitshandhaving en kwaliteitsbevordering van de opvang. Naast het adviesrecht van de oudercommissie op het kwaliteitsbeleid van het kindercentrum, heeft een individuele ouder de mogelijkheid een klacht via een interne of externe klachtenprocedure in te dienen. Ouders kunnen dus op verschillende manieren de kwaliteit van de opvang beïnvloeden. BOinK adviseert ouders erop te letten dat de kwaliteit en dienstverlening zo duidelijk mogelijk is omschreven in het contract. Dat geeft namelijk aanknopingspunten om in geval van klachten de daadwerkelijke kwaliteit ter discussie te stellen. Het gaat per slot van rekening om de zorg voor uw kind. 10

11 4.4. Geschillencommissie of klachtencommissie? Klachtencommissie Adressen Zie het klachtenreglement van uw kinderopvangorganisatie en/of bijlage 5. Interne klachtenprocedure Mogelijkheid om klacht in te dienen zonder eerst intern te klagen. Geschillencommissie Zie Verplicht eerst intern te klagen (zie artikel 15 branche Algemene Voorwaarden in Bijlage 1). Externe klachtenprocedure Volgens WKCZ dient elke kinderopvangorganisatie bij een klachtencommissie te zijn aangesloten. Leden van de ondernemersverenigingen (MOgroep en de Branchevereniging ondernemers in de kinderopvang zijn aangesloten en kinderopvangorganisaties die geen lidmaatschap hebben, maar wel de Branche Algemene Voorwaarden voeren, kunnen lid worden van De Geschillencommissie. Reikwijdte Alle kinderopvangorganisaties. Leden van de MO-groep en de Branchevereniging ondernemers in de kinderopvang én leden van De Geschillencommissie. Voor welke opvangvormen Dagopvang, buitenschoolse opvang, gastouderopvang, peuterspeelzalen. Dagopvang en buitenschoolse opvang. Wie kan een klacht/geschil Ouders/verzorgers Ouders/verzorgers en ondernemers indienen Kosten Er zijn geen kosten aan verbonden. Voor het indienen van een geschil betaalt u 50. De ondernemer moet u het klachtengeld (deels) vergoeden indien u (deels) in het gelijk wordt gesteld. Uitspraak Advies aan ondernemers; ondernemer moeten reageren op het advies. Bindend advies en nakomingsgarantie (zie artikel 17 branche Algemene Voorwaarden in Bijlage 1). Niet tevreden? In het reglement van een klachtcommissie staat omschreven hoe u in beroep kunt gaan (zie voor een voorbeeld Bijlage 5). Hiernaast kunt u in beroep gaan bij de rechter. In het reglement van de Geschillencommissie staat omschreven hoe u in beroep kunt gaan (zie Bijlage 4). Hiernaast kunt u in beroep gaan bij de rechter. Aard van klachten Klachten over gedragingen van de ondernemer of zijn werknemer(s); Overwegend bejegeningsklachten. Voor niet-leden van één van de ondernemersverenigingen geldt: ook contractuele kwesties. Klachten over het niet nakomen van de Algemene voorwaarden; overwegend op geld waardeerbare klachten. Samenstelling commissie Onafhankelijke commissie de Geschillencommissie Kinderopvang, Den Haag Verslag Ondernemer doet verslag van het aantal en de aard van de klachten aan de GGD tijdens de jaarlijkse inspectie. Ook klachtencommissies brengen jaarlijks een geanonimiseerd verslag uit. Individuele zaken zijn openbaar. Het verslag is geanonimiseerd. Jaarverslag van De Geschillencommissie. 11

12 Hoofdstuk 5 Vraag en antwoord Mag een ondernemer die geen lid is van de MOgroep Kinderopvang of de Branchevereniging ondernemers in de kinderopvang zelf alles in zijn leveringsvoorwaarden zetten? Ja, maar dit wordt begrensd door de grijze/zwarte lijst (bijlage 2). Mogen er toevoegingen worden gedaan in de Branche Algemene Voorwaarden en hoe? Moet dit b.v. in een bijlage of mag het ook in de tekst van de voorwaarden verwerkt worden? Er mogen wel toevoegingen worden gedaan maar die mogen niet in strijd zijn met de Branche Algemene Voorwaarden. Aanvullingen mogen er niet in verwerkt worden, maar moeten apart worden weergegeven. Ook worden toevoegingen begrensd door de grijze en zwarte lijst. Wat betekent integraal overnemen van de Algemene Voorwaarden? De Branche Algemene Voorwaarden moeten geheel worden overgenomen. Er mogen geen artikelen worden weggelaten en aanvullingen dienen apart te worden weergegeven. Mag de ondernemer zijn dienstverlening zomaar wijzigen? In de Branche Algemene Voorwaarden voor kinderopvang zijn wijzigingen met betrekking tot de prijs omschreven (artikel 9). De ondernemer kan na een advies van de oudercommissie de prijs van de opvang wijzigen. Andere contractitems als groepssamenstelling, vervoersbeleid, openingstijden, voedingsbeleid en opzegtermijn kunnen niet zomaar worden gewijzigd. De ondernemer kan bij een contractwijziging de ouder een akkoordverklaring laten tekenen. De ouder kan zich beroepen op eerder gemaakte afspraken of heeft 2 maanden opzegtermijn als hij/zij het niet eens is met de wijziging. Als de ouder niet akkoord gaat met de wijziging en het contract niet wil opzeggen, dan kan de ondernemer het contract beëindigen. Dit kan alleen bij een contract met een maximale tijdsduur (AV, artikel 7.1) en een gemotiveerde schriftelijke of elektronische verklaring van de ondernemer (AV, artikel 7.4). Bij een contract voor bepaalde tijd (bijvoorbeeld één jaar) kan de ondernemer gedurende die periode geen contractwijzigingen doorvoeren (artikel 7.4). Als de ouder akkoord gaat met de contractwijziging, dient de wijziging en akkoordverklaring van de ouder onderdeel te worden van het bestaande contract. Het kindercentrum stelt in de voorwaarden dat mijn kind het Rijksvaccinatieprogramma moet volgen. Mag dat? Nee, dit mag niet. Het al dan niet - of op andere momenten - laten vaccineren van kinderen, is een vrije keuze van ouders. Dit is een Grondwettelijk recht. Moet de bso doorbetaald worden tijdens vakantie? Het aantal uren dat de kinderopvangorganisatie aan u in rekening brengt, is vastgelegd in uw contract/algemene voorwaarden. De afspraken hierover kunnen per kindercentrum verschillen. Het kindercentrum moet wel open zijn in de uren die u betaalt, met uitzondering van feestdagen en een enkele studiedag. Het kindercentrum bepaalt of ze een contract inclusief of exclusief vakantieopvang wil aanbieden. Kortom, voor welke dienstverlening ze kiest. Landelijk is het gebruikelijk dat er wel een keuzemogelijkheid is. 12

13 Mijn kind moet verhuizen naar een andere vestiging. Kan dit en waar moet ik op letten? In uw contract is vastgelegd wat de opvanglocatie met bijbehorend adres is. Indien de organisatie uw kind op een andere locatie wil plaatsen, behoort de organisatie een nieuw contract te sturen met de vraag of u het met deze wijziging eens bent. Wijzigingen in contracten mogen namelijk niet eenzijdig worden aangebracht. Indien u het niet eens bent met de wijziging, kunt u dit aangeven bij de organisatie en bij de oudercommissie. De oudercommissie kan de mening van de andere ouders peilen en indien nodig met de kinderopvangorganisatie over alternatieven overleggen. Wellicht is de oudercommissie al eerder betrokken geweest bij het voorgenomen besluit om te verhuizen. De oudercommissie heeft namelijk adviesrecht bij wijzigingen op bepaalde beleidsonderdelen. Wordt het contract toch gewijzigd of wordt het contract opgezegd? De Geschillencommissie doet bindende uitspraken over contractaangelegenheden. Individuele ouders hebben alleen toegang tot deze Geschillencommissie indien de kinderopvangorganisatie is aangesloten bij BKN of MO Groep. Wat zijn argumenten om per direct op te zeggen? Een ouder kan het contract opzeggen als hij of zij vindt dat de ondernemer in gebreke blijft, bijvoorbeeld als de dienst die de ondernemer heeft beloofd te leveren per direct gewijzigd wordt. Kan ik opzeggen als ik een jaarcontract heb? Als beide partijen een contract hebben gesloten voor een bepaalde tijdsduur (bijvoorbeeld één jaar), dan kunnen de partijen niet tussentijds opzeggen mits er sprake is van onaanvaardbare omstandigheden. Zij kunnen door middel van een gemotiveerde schriftelijke dan wel elektronische verklaring aangeven waarom zij willen opzeggen (AV, artikel 7.4). U kunt uw contract ook annuleren voordat de opvang is gestart (AV, artikel 10). Er geldt dan geen opzegtermijn van 2 maanden. De hoogte van de annuleringskosten bedraagt nooit meer dan de verschuldigde betaling voor twee maanden en moet vooraf bekend zijn. Moet ik opzeggen en geldt een opzegtermijn als mijn kind naar de basisschool gaat? Nee, indien de Algemene Voorwaarden gelden bij uw contract dan hoeft dat niet. Hierin staat namelijk in artikel 7.1: De overeenkomst van dagopvang van 0-4 jarigen duurt tot de vierde verjaardag van het kind. Normaliter is dit het moment dat een kind naar de basisschool gaat. Indien uw kind op zijn/haar vierde verjaardag (om welke reden dan ook) nog niet naar de basisschool gaat en u wil de dagopvang voortzetten, dient u nieuwe afspraken te maken met de aanbieder van de dagopvang. Wat is het verschil tussen opzeggen en annuleren? De landelijke Algemene Voorwaarden heeft in artikel 10 bepalingen opgenomen over annuleren. Vanaf het moment van ondertekening van de overeenkomst tot de ingangsdatum van de overeenkomst heeft de consument de mogelijkheid de overeenkomst te annuleren. Voor het annuleren geldt geen opzegtermijn. Er zijn wel (vaak) annuleringskosten verschuldigd. De hoogte van de annuleringskosten bedraagt nooit meer dan de verschuldigde betaling voor twee maanden volgens de landelijke Algemene Voorwaarden. De ondernemer moet bij het doen van het aanbod de consument informeren over de te volgen procedure en de hoogte van de annuleringskosten. Er is sprake van opzegging vanaf het moment dat het contract is ingegaan. In de landelijke Algemene Voorwaarden is opgenomen dat opzeggen in ieder geval mogelijk is per de eerste dan wel de zestiende van de maand en dat er een opzegtermijn van maximaal twee maanden geldt. 13

14 Moet je altijd doorbetalen op feest- en andere sluitingsdagen? Een kinderopvangorganisatie is verplicht om bij het aanbieden van een contract duidelijkheid te geven over de sluitingsdagen (feestdagen, studiedagen en/of vakantiedagen) en hoe hiermee bij de betaling wordt omgegaan. BOinK meent dat ouders moeten betalen voor de uren die ze daadwerkelijk af kunnen nemen. In het geval van feestdagen zien wij ook een keerzijde. Dit fenomeen werkt namelijk ook op andere gebieden, zoals werk; je hebt geluk als je op maandag en donderdag werkt omdat je dan meer vrije dagen hebt dan collega's. Daarnaast zijn ouders ook op feestdagen vaak vrij waardoor er geen vervangende kinderopvang hoeft te worden gezocht. Omdat de pedagogisch medewerkers op de feestdagen (sluitingsdagen) gewoon doorbetaald worden, heeft de organisatie wel degelijk kosten. Ingeval van sluitingsdagen die niet op een landelijke feestdag vallen, waardoor alle ouders vrij moeten nemen of voor vervangende opvang moeten zorgen, is het netjes van een ondernemer om bijvoorbeeld een ruildag te bieden. Individuele ouders kunnen bezwaar maken tegen een sluitingsdag. De Geschillencommissie heeft eerder een uitspraak gedaan (die echter alleen bindend is voor de ouder die dit geschil heeft ingediend) dat twee studiedagen (of sluitingsdagen zonder dat het om feestdagen gaat) redelijk kan worden genoemd. Ouders betalen in zo n geval gewoon door. De oudercommissie kan haar adviesrecht op openingstijden gebruiken om tot een goede regeling met de kinderopvangorganisatie te komen. 14

15 Hoofdstuk 6 Waar kan ik terecht voor advies en klachtenbehandeling? Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang (BOinK) De medewerkers van BOinK zijn iedere werkdag tijdens het spreekuur telefonisch bereikbaar tussen en uur om uw vragen te beantwoorden. Telefoonnummer: Ook kunt u per mail een vraag stellen. Ons streven is om u binnen 3 werkdagen antwoord te geven op uw vraag. Zie onze website De Consumentenbond Bel het Adviescentrum: (070) U krijgt persoonlijk advies van een juridisch medewerker. Niet-leden betalen 10 voor een eenmalig telefonisch consult. Rechtsbijstandsverzekering Als u een rechtsbijstandverzekering heeft, kunt u hier juridische vraagstukken voorleggen. Mediation Mediation is het gezamenlijk oplossen van een geschil met hulp van een neutrale, vakbekwame conflictbemiddelaar: de mediator. Leden van BOinK kunnen bij mediator Ada Baars gebruik maken van een speciaal uurtarief: 90,- exclusief btw en reiskosten. Voor niet-leden is het 100,- per uur, exclusief btw en reiskosten. Voor meer informatie kunt u kijken op Klachtencommissie Voor bejegeningsklachten kunt u zich wenden tot de regionale of landelijke klachtencommissie waar uw organisatie bij is aangesloten. Elke klachtencommissie heeft haar eigen reglement en werkwijze. In Bijlage 3 staan adressen van bij BOinK bekende klachtencommissies vermeld. Wanneer uw organisatie geen lid is van één van de ondernemersverenigingen en geen lid is van De Geschillencommissie kunt u bij de klachtencommissie ook terecht voor contractuele kwesties. Geschillencommissie Geschillen tussen consument en ondernemer over de totstandkoming of de uitvoering van overeenkomsten kunnen zowel door de consument als door de ondernemer aanhangig worden gemaakt bij de Geschillencommissie. Indien de klager niet tevreden is met het advies van de Geschillencommissie, kan hij/zij bij de Rechter in hoger beroep gaan. Meer informatie is te vinden op Juridisch loket Het Juridisch Loket is een onafhankelijke organisatie en wordt door de overheid gesteund. Voor het antwoord op een juridische vraag kan iedereen hier terecht. Zie voor meer informatie. Jurofoon Via de jurofoon kunt u direct juridisch advies krijgen, maar ook een aanvraag voor rechtsbijstand doen. Op vindt u meer informatie. 15

16 Bijlage 1 Algemene voorwaarden voor Kinderopvang Algemene voorwaarden voor Kinderopvang Dagopvang en Buitenschoolse opvang 2005 Deze Algemene Voorwaarden van de Maatschappelijk Ondernemers Groep en de Branchevereniging ondernemers in de kinderopvang zijn totstandgekomen in overleg met de Consumentenbond en BOinK in het kader van de Coördinatiegroep Zelfreguleringsoverleg (CZ) van de Sociaal-Economische Raad en treden in werking per 1 september De CZ stelt het op prijs indien zulks bij een citaat uit deze Algemene Voorwaarden vermeld wordt. ARTIKEL 1 - Definities 17 ARTIKEL 2 - Toepasselijkheid 17 ARTIKEL 3 - De kennismaking 17 ARTIKEL 4 - Het aanbod 18 ARTIKEL 5 - De overeenkomst 18 ARTIKEL 6 - Het plaatsingsgesprek 19 ARTIKEL 7 - Duur, wijziging en beëindiging van de overeenkomst 19 ARTIKEL 8 - Toegankelijkheid 19 ARTIKEL 9 - De prijs en prijswijzigingen 20 ARTIKEL 10 - Annulering 20 ARTIKEL 11 - De Dienst 20 ARTIKEL 12 - Vakmanschap en materiële verzorging 21 ARTIKEL 13 - De betaling / Niet-tijdige betaling 21 ARTIKEL 14 - Aansprakelijkheid ondernemer en consument 21 ARTIKEL 15 - Klachtenprocedure 21 ARTIKEL 16 - Geschillenregeling en Wet Klachtrecht 22 ARTIKEL 17 - Nakomingsgarantie 22 ARTIKEL 18 - Afwijking 23 ARTIKEL 19 - Wijziging 23 Preambule De kinderopvang in Nederland heeft een belangrijke maatschappelijke positie verworven. Dit is onder meer het gevolg van de veranderende verdeling van werk- en zorgtaken tussen partners met kinderen en van de gestegen arbeidsparticipatie van vrouwen. De branche kinderopvang ontwikkelt zich van een semi-publieke voorziening tot een marktgerichte branche van maatschappelijke dienstverlening. De kinderopvang is een dynamische bedrijfstak waar de verscheidenheid van dienstverlening toeneemt. Afnemers en aanbieders van kinderopvang hebben daarom brancheafspraken over de dienstverlening gemaakt. Deze zijn vastgelegd in Algemene Voorwaarden die beogen rechten en plichten van partijen evenwichtig te verdelen. Voor de consument betekent dit meer duidelijkheid en rechtszekerheid. Aan ondernemers verschaffen de Algemene Voorwaarden een gelijke rechtsbasis. Algemene Voorwaarden kunnen oneigenlijke concurrentie deels voorkomen en bieden de ondernemer de mogelijkheid zich te profileren met prijs, kwaliteit en soort van dienstverlening. Het uitgangspunt bij de ontwikkeling van Algemene Voorwaarden is dat kinderopvang in Nederland algemeen toegankelijk is en dat goede voorwaarden een kwalitatief verantwoorde kinderopvang kunnen borgen. Dat is in het belang van alle betrokken partijen: de ouders, de kinderen en de ondernemers. Centraal bij dit alles staat dat het bij kinderopvang gaat om de kwetsbare groep van jonge kinderen. 16

17 ARTIKEL 1 - Definities In deze Algemene Voorwaarden wordt verstaan onder: Kinderopvang: het bedrijfsmatig of anders dan om niet verzorgen en opvoeden van kinderen tot de eerste dag van de maand waarop het voortgezet onderwijs voor die kinderen begint. Tot de kinderopvang worden niet gerekend: het toezicht houden op schoolgaande kinderen dat zich beperkt tot het toezicht tijdens de middagpauze; verzorging en opvoeding hetzij in een peuterspeelzaal, hetzij in het kader van de wet op de Jeugdzorg, hetzij op een plaats waar het kind zijn hoofdverblijf heeft anders dan gastouderopvang en professionele opvang aan huis. De consument: De ouder/verzorger die als natuurlijke persoon niet handelend in de uitoefening van een beroep of bedrijf een overeenkomst sluit betreffende het afnemen van de dienst kinderopvang voor een kind met wie hij of zij een huishouding voert en dat in belangrijke mate door hem of haar wordt onderhouden dan wel waarvoor hij of zij een pleegvergoeding ontvangt in het kader van de wet op de Jeugdzorg. De Ondernemer (onderneming in kinderopvang): Natuurlijke of rechtspersoon die een overeenkomst sluit met de consument betreffende het aanbieden van de dienst kinderopvang in een kindercentrum. Ouderbetrokkenheid: Betrokkenheid van de ouders en verzorgers van de geplaatste kinderen met betrekking tot zaken die rechtstreeks verband houden met (beleid omtrent) de opvang van hun kinderen en met betrekking tot het vaststellen of wijzigen van een regeling op het gebied van de behandeling van klachten. Oudercommissie: Advies- en overlegorgaan ingesteld door de Ondernemer, bestaande uit een vertegenwoordiging van ouders en verzorgers van de geplaatste kinderen. ARTIKEL 2 - Toepasselijkheid 1. Deze Algemene Voorwaarden zijn van toepassing op opvang voor kinderen in kindercentra in de leeftijd van nul tot de start van het voortgezet onderwijs. 2. De overeenkomst van kinderopvang wordt gesloten tussen de ondernemer in kinderopvang en de consument. 3. Met uitzondering van het sluiten van de overeenkomst van kinderopvang bedoeld in lid 2, kan elk der partijen rechten en verplichtingen voortvloeiende uit deze overeenkomst aan derden overdragen. In dit laatste geval is instemming van de wederpartij vereist. 4. In afwijking van lid 3 van dit artikel behoeft de ondernemer geen toestemming van de consument voor het inschakelen van derden voor het innen van betalingen en evenmin de consument voor het inschakelen van derden voor het doen van betalingen. ARTIKEL 3 - De kennismaking 1. De ondernemer biedt schriftelijk dan wel elektronisch informatie ter kennismaking aan, die voldoende gedetailleerd is om de consument bij zijn of haar oriëntatie op de markt een nadere keuze tussen de ondernemingen in kinderopvang te kunnen laten maken. 2. De informatie bevat ten minste de volgende elementen: de aard en omvang van de in of via de vestiging te verlenen opvang en eventuele extra diensten; soort opvang, aanbod voor hoeveel en welke tijdsduur, eventueel met een minimum; eventuele mogelijkheden van flexibele opvang; plaatsingsprocedure; aard en omvang van de wenperiode; (een samenvatting van) het door de onderneming in kinderopvang ontwikkelde pedagogisch beleidsplan, waarin de voor deze onderneming kenmerkende wijze van omgang met kinderen en ouders wordt omschreven; de mededeling dat de uitgebreide versie van het pedagogische beleidsplan op aanvraag beschikbaar is; de vorm en frequentie van informatie-uitwisseling, waaronder het aantal oudergesprekken dat er in principe per jaar wordt gehouden; het hygiënebeleid, veiligheidsbeleid, medisch handelen, ziektebeleid en privacy; de wijze waarop de onderneming in kinderopvang aan de Oudercommissie dan wel andere vorm van Ouderbetrokkenheid heeft vorm gegeven; 17

18 de op dit moment geldende prijs van alle reguliere en eventuele extra diensten inclusief de hoogte van de annuleringskosten en de voorwaarden waaronder annulering mogelijk is; de wijze van betaling. Áls aan een bepaalde betaalvorm meerkosten vastzitten, moet ook over de dan te betalen meerprijs kennismakingsinformatie worden verschaft. de klachtenprocedure; de opzegtermijn en de dag van de maand waarop kan worden opgezegd; de getalsverhouding tussen groepsleiding en aantal kinderen per leeftijdscategorie; informatie aangaande de groep en de beschikbare ruimte; de openingstijden en -dagen van de onderneming in kinderopvang alsmede de tijden waarop de kinderen ontvangen worden en de opvang verlaten. Hieronder is begrepen, indien van toepassing, informatie over de wijze waarop de afstand tussen school en onderneming in kinderopvang overbrugd wordt (wijze van vervoer en al dan niet onder begeleiding) en afspraken over het al dan niet zelfstandig naar huis gaan. Verder is hieronder begrepen, indien van toepassing, informatie over de opvang tijdens vakantiedagen en extra vrije dagen van de school; de al dan niet door de onderneming in kinderopvang te verzorgen voeding en, zo ja de eventuele mogelijkheid van het maken van specifieke afspraken over de voeding en verzorging; 3. De consument kan zich via een inschrijfformulier schriftelijk dan wel elektronisch aanmelden als geïnteresseerde bij de onderneming in kinderopvang voor een bepaalde soort opvang voor een bepaald kind voor een bepaalde tijdsduur. ARTIKEL 4 - Het aanbod 1. Het aanbod bevat een volledige en nauwkeurige omschrijving van de te leveren diensten om een definitieve keuze voor de onderneming in kinderopvang door de consument mogelijk te maken. 2. Het aanbod bevat minimaal dezelfde informatie-elementen als genoemd in artikel 3 alsmede: de naam en leeftijd van het kind; de beschikbare ingangsdatum voor plaatsing alsmede de tijdsduur; aanvang en duur van de wenperiode; overige specifieke afspraken tussen ondernemer en consument over de voeding en verzorging van het kind; de aangeboden medische handelingen (zie artikel 11 lid 2), zulks indien de consument daarom heeft verzocht en de ondernemer beschikt over de mogelijkheden daartoe. de mededeling dat de ondernemer op een vertrouwelijke manier met de ontvangen gegevens zal omgaan en deze niet aan derden ter beschikking zal stellen, behoudens bij wet vastgelegde uitzonderingen. 3. De consument moet binnen de door de ondernemer gestelde redelijke termijn laten weten of hij of zij het aanbod al dan niet aanvaardt. 4. Het aanbod wijst op de toepasselijkheid van de Algemene Voorwaarden en gaat vergezeld van een exemplaar daarvan. 5. Het aanbod wordt voorzien van een dagtekening en is gedurende de reactietermijn onherroepelijk. Indien de reactietermijn is verstreken is het aanbod als vervallen te beschouwen. ARTIKEL 5 - De overeenkomst 1. De overeenkomst komt schriftelijk dan wel elektronisch tot stand op het moment dat de consument een exemplaar van het aanbod voorzien van zijn of haar schriftelijke dan wel elektronische handtekening aan de onderneming in kinderopvang retourneert en de ondernemer deze heeft ontvangen. De onderneming in kinderopvang bevestigt de overeenkomst aan de consument. Daardoor ontstaan, anders dan door het insturen van het inschrijfformulier (zie artikel 3 lid 3), ook voor de consument verplichtingen. 2. Incidentele wijzigingen in de opvang laten de overeenkomst onverlet. 18

19 ARTIKEL 6 - Het plaatsingsgesprek 1. Tijdig voor de aanvang van de feitelijke plaatsing nodigt de ondernemer de consument uit voor een plaatsingsgesprek. In dit gesprek worden de voor de opvang benodigde specifieke gegevens van de consument en zijn of haar kind besproken. De onderneming in kinderopvang en de consument spreken daarbij af om elkaar, voorzover nodig, regelmatig te informeren of er sprake is van algemene of tijdelijke aandachtspunten en bijzonderheden voor de specifieke opvang van het kind (dagritme, voeding, ziekte en dergelijke). 2. De ondernemer wijst er in het plaatsingsgesprek op dat: de ondernemer gehouden is op de gezondheid van het kind te letten en daarover met de ouder te communiceren; de consument als ouder of voogd wettelijk aansprakelijk is voor schade veroorzaakt door zijn of haar kind. 3. Ondernemer en consument bevestigen de bij het plaatsingsgesprek gemaakte afspraken schriftelijk dan wel elektronisch. ARTIKEL 7 - Duur, wijziging en beëindiging van de overeenkomst 1. De overeenkomst van dagopvang van 0-4 jarigen duurt tot de vierde verjaardag van het kind. De overeenkomst van buitenschoolse opvang duurt tot de eerste dag van de maand waarop het voortgezet onderwijs voor die kinderen begint. Een en ander tenzij schriftelijk dan wel elektronisch anders is overeengekomen. 2. Indien partijen overeenkomen dat er sprake is van verlenging van de overeenkomst, wordt dit door beide partijen schriftelijk dan wel elektronisch bevestigd. De onderhavige Algemene Voorwaarden blijven in dat geval van toepassing. 3. Bij overlijden van het kind is de overeenkomst van rechtswege per direct beëindigd. Bij nieuw ingetreden blijvende invaliditeit die het functioneren op de kinderopvang kan beïnvloeden hebben de consument en de onderneming in kinderopvang het recht om de overeenkomst per direct te beëindigen. 4. Een overeenkomst wordt gesloten voor hetzij een bepaalde tijd hetzij een onbepaalde tijd. Elk der partijen kan een voor bepaalde tijd gesloten overeenkomst niet tussentijds opzeggen, tenzij voortzetting in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Bij een voor onbepaalde tijd gesloten overeenkomst heeft elk der partijen het recht de overeenkomst of een gedeelte van de overeengekomen tijdsduur op te zeggen door middel van een aan de wederpartij gerichte gemotiveerde schriftelijke dan wel elektronische verklaring. Dit met inachtneming van een opzegtermijn van maximaal twee maanden. Opzeggen is in ieder geval mogelijk per de eerste dan wel de zestiende van de maand. Een en ander laat onverlet zijn of haar overige rechten op grond van deze Algemene Voorwaarden. 5. De ondernemer kan de overeenkomst met een consument waarvan het kind twee maanden opvang heeft genoten zonder dat betaling heeft plaats gevonden met onmiddellijke ingang beëindigen, tenzij de ouder direct betaalt. Gebeurt dat laatste niet dan mag de ondernemer de opvang van het kind met onmiddellijke ingang beëindigen, zonder dat dit de consument ontslaat van zijn of haar verplichting alsnog voor die twee maanden te betalen. De onmiddellijke beëindiging is niet van toepassing indien de consument aannemelijk maakt dat hij in de gehele daar genoemde periode door overmacht niet in staat was om aan zijn betalingsverplichting te voldoen. ARTIKEL 8 - Toegankelijkheid 1. De onderneming in kinderopvang is in beginsel toegankelijk voor elk kind zolang hierover overeenstemming bestaat tussen ondernemer en consument. 2. De ondernemer behoudt zich het recht voor een geplaatst kind voor opvang te weigeren voor de duur van de periode dat het kind door ziekte of anderszins extra verzorgingsbehoeftig is, dan wel een gezondheidsrisico vormt voor de andere aanwezigen binnen de onderneming in kinderopvang en een normale opvang van het kind en de andere kinderen redelijkerwijs niet van hem of haar mag worden verwacht. 19

20 3. Wanneer de consument het niet eens is met de door de ondernemer geweigerde toegang op grond van het lid 2, kan hij dit aan de Geschillencommissie voorleggen met het verzoek het geschil volgens de Verkorte Procedure te behandelen. Een beslissing daarover van de Geschillencommissie is bindend voor partijen. Zolang deze Verkorte Procedure loopt mag de ondernemer de plaats niet opzeggen en blijft voor de consument de verplichting in stand om te betalen overeenkomstig artikel 13 van deze Algemene Voorwaarden. 4. Indien een geplaatst kind, nadat diens ouders daartoe zijn aangemaand, zodanig gedrag blijft vertonen dat daardoor gevaar ontstaat voor de geestelijke en/of lichamelijke gezondheid van de overige opgenomen kinderen, dan wel het kind niet op de gebruikelijke wijze kan worden opgevangen, heeft de ondernemer het recht op redelijke grond en met inachtneming van een redelijke termijn de toegang tot de onderneming in kinderopvang te weigeren en de overeenkomst op te zeggen. De ondernemer kan dan naar vermogen verwijzen naar een voor de opvang van dit kind beter geschikte instantie. 5. Ondernemer en consument zijn verplicht in het geval dat het kind voor langere tijd op de kinderopvang afwezig is in overleg te treden over het beschikbaar houden van de opvangplaats. ARTIKEL 9 - De prijs en prijswijzigingen 1. De prijs die de consument moet betalen wordt vooraf overeengekomen. 2. Prijswijzigingen worden door de onderneming in kinderopvang tijdig van te voren aangekondigd, met een termijn die minimaal gelijk is aan de overeengekomen opzegtermijn (zie artikel 7 lid 4). ARTIKEL 10 - Annulering Vanaf het moment van ondertekening van de overeenkomst tot de ingangsdatum van de overeenkomst heeft de consument de mogelijkheid de overeenkomst te annuleren. Hiervoor zijn annuleringskosten verschuldigd. De hoogte van de annuleringskosten bedraagt nooit meer dan de verschuldigde betaling voor twee maanden. De ondernemer moet bij het doen van het aanbod de consument informeren over de te volgen procedure en de hoogte van de annuleringskosten. ARTIKEL 11 - De Dienst 1. De ondernemer staat ervoor in dat de door hem of haar verrichte werkzaamheden voor de kinderopvang beantwoorden aan de overeenkomst in overeenstemming met de wettelijke eisen. 2. De ondernemer treft zodanige personele en materiële voorzieningen dat de onderneming in kinderopvang optimaal geschikt is voor de opvang van kinderen en draagt zorg voor een verantwoorde opvang van kinderen in de onderneming in kinderopvang. 3. De ondernemer kan er voor kiezen extra dienstverlening in de sfeer van medisch handelen aan te bieden. De daarmee belaste medewerkers voldoen aan de eisen in de wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg. Indien de ondernemer daarvoor kiest, zijn de geneeskundige handelingen onderworpen aan de hiervoor uit het BW voortvloeiende wettelijke verplichtingen zoals een zorg- en informatieplicht en een geheimhoudingsplicht. 4. De consument is bij het brengen van het kind naar de dagopvang verantwoordelijk voor zijn of haar kind tot het moment dat partijen er redelijkerwijs van mogen uitgaan dat de overdracht van verantwoordelijkheid daadwerkelijk heeft plaats gevonden. De ondernemer is vervolgens verantwoordelijk voor het kind tot het moment dat wederom partijen er redelijkerwijs van mogen uitgaan dat de overdracht van verantwoordelijkheid ook daadwerkelijk heeft plaats gevonden. 5. Het moment waarop bij buitenschoolse opvang de verantwoordelijkheid voor het kind overgaat van de consument of andere volwassene op de ondernemer in kinderopvang en het moment waarop de verantwoordelijkheid voor het kind weer overgaat van de ondernemer naar de consument of andere volwassene, is afhankelijk van de wijze waarop het kind naar de buitenschoolse opvang komt en deze verlaat. Hierover worden tussen ondernemer en consument schriftelijk of elektronisch eenduidige afspraken gemaakt. 6. De ondernemer kan van de consument eisen dat deze de eventuele ophaalbevoegdheid van een derde schriftelijk of elektronisch vastlegt. 7. De ondernemer en de consument dragen samen zorg voor een adequate informatieuitwisseling over het kind. 20