Een dag zonder energie vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 November 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Een dag zonder energie Vooraf Kennisbank Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Stap6 Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Een dag zonder energie Vooraf Leerdoelen Wat hebben een spotlampje, een verwarming, een mobieltje en een koelkast met elkaar te maken? Het antwoord: ze doen het niet zonder stroom. Elektriciteit is zo vanzelfsprekend dat je er niet bij stil staat, tot de stroom uitvalt of de accu leeg is. In deze opdracht sta je stil bij onze afhankelijkheid van elektriciteit en leer je over je eigen elektriciteitsgebruik. Aan het eind van deze opdracht: Kun je aangeven hoeveel elektriciteit jij gebruikt en hoeveel dat kost. Kun je het verschil tussen grijze en groene stroom omschrijven. Kun je de begrippen dag- en nachtstroom en dag- en nachttarief omschrijven. Eindproduct Als eindproduct van deze opdracht maak je alleen of samen met een klasgenoot een kort opstel. Je probeert je voor te stellen hoe een dag eruit zou zien zonder elektriciteit. Wat doe je op een gewone dag (met stroom) en wat gaat heel anders als er ineens geen elektriciteit is? Gebruik jij veel elektriciteit en zit je met je handen in het haar? Of biedt een dag zonder stroom ineens nieuwe kansen? Je schrijft een opstel van minstens een half A-viertje en maximaal een hele pagina A4 (tussen de 300 en 600 woorden, tekengrootte 10). In het opstel laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald. Beoordeling Laat het verhaal beoordelen door jullie docent. Bij de beoordeling let de docent op: de inhoud: laat het opstel zien dat je begrepen hebt hoe belangrijk en onmisbaar elektriciteit is? de vorm: is het opstel met zorg gemaakt? Is het leesbaar en boeiend geschreven? Pagina 2

4 taalfouten: bevat het opstel niet te veel taalfouten? Werkwijze Groepsgrootte Stap 1 tot en met stap 4 doe je alleen. Het eindproduct (stap 5) maak je alleen of samen met een klasgenoot. Tijd Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig. Kennisbank Voor je met de opdracht begint bestudeer je het volgende item uit de Kennisbank. KB: Energieverbruik Pagina 3

5 Kijk of je antwoord kunt geven op de volgende vragen: 1. Leg uit waarom de energiemix per land zal verschillen. 2. Wat is de belangrijkste reden voor de stijging van het energieverbruik? 3. Wat is zure regen? Bespreek de antwoorden met een klasgenoot. Stap1 Elektriciteit Bekijk eerst het filmpje hieronder. SchoolTV: Elektriciteit We kunnen niet zonder elektriciteit. Maar hoeveel elektriciteit gebruik je zelf? En hoeveel wordt er bij jou thuis gebruikt? Om daar achter te komen, doe je een kort onderzoek. Je houdt één week lang de elektriciteitsmeter in de gaten, begin op zondag. Noteer de meterstand en doe dat een week lang elke dag op dezelfde tijd. De meeste meters geven één stand aan. Sommige meters geven twee standen. Een stand voor het gebruik van stroom overdag, een andere voor het gebruik s nachts. Een dubbele elektriciteitsmeter houdt het gebruik overdag en s nachts apart bij. s Nachts is stroom goedkoper dan overdag. Je hebt in dat geval een dag- en een nachttarief. Als jullie twee standen hebben, tel ze dan bij elkaar op. Hoeveel elektriciteit verbruik je? Na een week kijk je eerst of er een bepaalde dag uitspringt. Verbruiken jullie thuis elke dag ongeveer evenveel? Is het gebruik in het weekend hoger? Of juist door de week? Bereken nu het daggemiddelde voor alle leden van je huishouden samen en dat voor jezelf. Hoe doe je dat? Stel jullie zijn thuis met z n vieren. Dan tel je de elektriciteitsverbruikcijfers van de hele week op en dan deel je dat door zeven: het daggemiddelde voor jullie gezin. Dat daggemiddelde deel je door vier, het aantal huisgenoten: het resultaat is het daggemiddelde per persoon. Pagina 4

6 Stap2 Hoeveel kost de gebruikte elektriciteit? In stap 1 heb je uitgerekend hoeveel elektriciteit jij gemiddeld per dag gebruikt, maar we hebben het nog niet gehad over de kosten daarvan. Ga daarvoor naar De stroom wordt per kwh (kilowatt per uur) afgerekend. Daar zie je een overzicht van diverse energieleveranciers. Kies de goedkoopste: de nummer 1. Vermenigvuldig de prijs van één kwh met het daggemiddelde per persoon dat je hebt uitgerekend. Zo weet je wat één dag kost. Vermenigvuldig dat met 365 en je weet ook wat jouw stroomverbruik kost voor een heel jaar. Stap3 Pagina 5

7 Hoe gemiddeld ben jij? In stap 1 heb je uitgerekend hoeveel elektriciteit jij gemiddeld per dag gebruikt en in stap 2 heb je uitgerekend hoeveel de stroom kost die jij gemiddeld per dag en in een heel jaar gebruikt. Maar hoe gemiddeld ben jij eigenlijk? Vergelijk met je klasgenoten Bereken eerst met zijn allen het gemiddelde elektriciteitsgebruik in de klas. Tel ieders daggemiddelde op en deel het door het aantal leerlingen in de klas. Zit je er boven of eronder? Vergelijk met andere Nederlanders Gebruik jij meer of minder dan de gemiddelde Nederlander? Om dat te weten, vergelijk je jouw elektriciteitsverbruik met dat van de Nederlanders in de tabel. Een huishouden met... personen Gemiddeld gebruik per jaar... kwh Gemiddeld gebruik per persoon... kwh Gemiddeld gebruik per pesoon per dag... kwh /1 = /365? 5, /2 = /365? 4, /3? /365? 3, /4 = /365? 3, /5 = /365? 2,98 Let op! Er is een verschil tussen het gemiddelde energieverbruik per huishouden per persoon en het gemiddelde energieverbruik per hoofd van de bevolking. Het gemiddelde energieverbruik per huishouden per persoon betreft alleen de stroom die mensen thuis gebruiken. Bij het gemiddelde energieverbruik per hoofd van de bevolking wordt alle gebruikte elektriciteit in een land (woningen, winkels, bedrijven, fabrieken) gedeeld verrekend met alle inwoners. Vergelijk met andere wereldburgers Pagina 6

8 Gebruik jij meer of minder dan de gemiddelde wereldburger? Kijk voor een antwoord op deze vraag in de Grote Bosatlas of ga op internet op zoek naar recente gegevens. Wat is je conclusie? Bekijk de volgende vier stellingen over stroomverbruik. Zijn de stellingen waar of niet waar? Probeer het antwoord eventueel op te zoeken. 1. Het bedrag dat je per persoon aan stroom betaalt, is lager als je met meer personen in een huis woont. 2. Een Nederlander gebruikt meer elektriciteit dan de meeste inwoners op de wereld. 3. Vanaf 1960 gebruikt de gemiddelde Nederlander elk jaar meer elektriciteit. 4. Het verschil in elektriciteitsverbruik tussen Nederland en de rest van de Wereld is sinds 1971 alleen maar groter geworden. Vergelijk je antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. Hebben jullie dezelfde antwoorden. Bespreek verschillen. Stap4 Grijze en groene stroom Hoe zie je het verschil tussen grijze en groene stroom? Het antwoord is natuurlijk: het verschil kun je niet zien. Het verschil tussen grijze en groene stroom zit in de manier waarop de energie wordt opgewekt. Grijze stroom wordt gemaakt uit energiebronnen die kunnen opraken. Bijvoorbeeld gas en steenkool. (Daarover meer in de opdracht Opwekking van energie.) Ook kernenergie noemen we grijze stroom. Kernenergie is slecht voor het milieu omdat er schadelijk afval ontstaat als je deze energie maakt. (Daarover meer in de opdracht Hoelang gaat dat goed? ) Groene stroom wordt gemaakt uit energiebronnen die nooit opraken. Bijvoorbeeld zon, wind en water. (Daarover vind je meer in de opdracht Dat kan beter.) Wat gebruiken jullie thuis? Grijze of groene stroom? Stap5 Pagina 7

9 Voor je aan de afsluiting van deze opdracht begint, maak je eerst de volgende toets. Vergelijk, na het beantwoorden van de vragen, jouw antwoorden met de goede antwoorden. Heb je vragen fout, zorg dan dat je begrijpt waarom je antwoord niet goed is. Een dag zonder energie maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ van 6 Lees de vier stellingen. Klik de stellingen aan die waar zijn. a. De energiemix van een land is afhankelijk van de beschikbaarheid van energiebronnen. b. De energiemix van een land is afhankelijk van de keuzes die een land maakt op gebied van energiewinning. c. De energiemix van een land hangt af van de bevolkingsdichtheid. d. De energiemix is niet per land te bepalen. 2 van 6 Wat was in Nederland rond 2010 de belangrijkste energiebron? a. aardgas b. biomassa c. kolen d. olie e. uranium f. wind g. zon Pagina 8

10 3 van 6 De energievraag in de wereld zal de komende jaren waarschijnlijk nog meer stijgen. In welke landen zal de energievraag het meeste toenemen? a. In westerse landen in Amerika, zoals de VS. b. In westerse landen in Europa, zoals Nederland en Duitsland. c. In ontwikkelingslanden, zoals India en China. 4 van 6 Wat is de belangrijkste oorzaak van een sterke stijging van de energievraag in landen als India en China? a. Groei van de bevolking. b. Toename van de welvaart. c. Grotere beschikbaarheid van energiebronnen. 5 van 6 Lees de vier stellingen. Klik de stellingen aan die waar zijn. a. De emissie van te veel stikstofdioxide kan leiden tot zure regen. b. Een toename van de temperatuur op aarde zorgt voor een sterke stijging van koolstofdioxide in de atmosfeer. c. Energie opwekken uit fossiele energiebronnen is goed voor het milieu. d. Energie opwekken uit fossiele energiebronnen kan leiden tot sterke luchtvervuiling in grote steden. 6 van 6 Lees de drie stellingen. Klik de stelling aan die waar is. a. Het gemiddelde energieverbruik per huishouden per persoon betreft alle gebruikte elektriciteit in een land gedeeld door alle inwoners van dat land. b. Kernenergie is een voorbeeld van grijze stroom. c. Groene stroom levert meer energie dan grijze stroom. Stap6 Pagina 9

11 Een kort opstel over een dag zonder stroom Op 13 maart 2013 drong een rat een transformatorstation in Sebaldeburen binnen. Daar werd hij geroosterd en het station vloog in brand. Het gevolg was een stroomstoring in Grootegast en omgeving. Tussen de 6000 en 7000 huishoudens zaten een etmaal zonder stroom. Wat betekent het voor je en voor iedereen in jouw dorp/stad als je een hele dag zonder stroom zou moeten doen? Schrijf in verhaalvorm op wat je overkomt op een dag zonder stroom, vanaf het moment dat je wakker wordt tot je weer gaat slapen. Word je bijvoorbeeld wel op tijd wakker? Kun je wel naar school? Geeft het alleen maar ellende of komen er ook mooie dingen uit voort? Kom je op nieuwe ideeën? Zijn er goede alternatieven? Ga er eens goed voor zitten en als je met zijn tweeën werkt, neem kort de tijd daarover te brainstormen. Klaar? Laat het eindproduct beoordelen door jullie docent. Pagina 10

12 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 November 2016 om 15:11 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Energie; Globalisering; Middelen van bestaan; Aardrijkskunde; Duurzaamheid; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Gebruikte Wikiwijs Arrangementen content, VO. (z.d.). Extra opgaven vmbo-kgt34. Pagina 11