communicatiewetenschappen

Transcriptie

1 communicatiewetenschappen >> faculteit politieke en sociale wetenschappen >> bacheloropleiding

2 2 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Sociale, Culturele en Studentgerichte Diensten Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen. A. Engelen J. Crab, Photo Alto, Photo Disc Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie van deze brochure.

3 Inhoud 3 Voorwoord 5 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 6 Studentgerichtheid 6 Innoverende academische opleidingen 6 Infrastructuur 6 Vorming 7 Antwerpen 7 Over Communicatiewetenschappen 8 De opleiding Communicatiewetenschappen concentreert 8 zich op de studie van media en communicatie Communicatiewetenschappers zijn wetenschappers 8 Studieopbouw 10 BaMa-structuur 10 Studieopbouw bacheloropleiding 10 Studieopbouw masteropleiding 10 Verder studeren na je universitair diploma 11 Communicatiewetenschappen, iets voor jou? 12 Weinig specifieke voorkennis vereist 12 Zelfstandig kunnen werken 12 Hoe begin je eraan? 13 Welk diploma heb je nodig? 13 Introductieweek 13 Bachelor Communicatiewetenschappen: studieprogramma 14 Bachelor eerste jaar 15 Bachelor tweede jaar 16 Bachelor derde jaar 17 Opleidingsonderdelen 18 Bachelor eerste jaar 18 Bachelor tweede jaar 24 Bachelor derde jaar 28 De master Communicatiewetenschappen 34 Master Communicatiewetenschappen 34 Master Filmstudies en Visuele Cultuur 34 Master Politieke Communicatie 34

4 4 Inhoud Onderwijs en examens 35 Onderwijs 35 Studiepunten 35 Semestersysteem - Examens 36 Ombudspersoon 37 Internationaal 37 Studiebegeleiding 38 Studieadvies en studentenbegeleiding 38 Vakspecifieke begeleiding 39 Je kansen op de arbeidsmarkt na Communicatiewetenschappen 40 Aan de slag in de diverse media 40 Voortstuderen na Communicatiewetenschappen 41 Specifieke lerarenopleiding 41 Master na Masteropleidingen 41 Hoe bereik je makkelijk de campussen? 42 Wegbeschrijving 42 Met de fiets 42 Met de bus of de tram 42 Met de trein 42 Met de auto 42 Plattegrond van de campussen 43 Stadscampus 43 Campus Groenenborger 44 Campus Middelheim 45 Campus Drie Eiken 46 Bijkomende informatie 47 Provinciale informatiedagen 47 Infomomenten voor toekomstige studenten 47 Brochures over andere opleidingen 47 Departement Sociale, Culturele en Studentgerichte Diensten 48 Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen 48

5 Voorwoord 5 Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt je weg naar onze universiteit gevonden en je wenst wellicht wat meer informatie over onze instelling en de studierichtingen die wij bieden. Dit boekje brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met studenten. De bestaande opleidingen werden met ingang van het academiejaar omgevormd naar de bachelor- en masterstructuur. Vanaf werden de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bacheloropleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je nadien goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar één van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het aangenaam is om aan de Universiteit Antwerpen te studeren. Zowel onze medewerkers als studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Universiteit Antwerpen Prof. dr. Alain Verschoren Rector

6 6 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent onder andere dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, hetgeen een vlotte interactie mogelijk maakt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden bovendien ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, waarbij de opleidingen zowel oog hebben voor theorie als voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook interna tionale faam geniet. De ivoren academische toren werd reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De BaMa-structuur werd ook gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. De laatste jaren werd ook grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving te bieden.

7 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 7 De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op campus Drie Eiken dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16de-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook een brede vorming. Jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, en bij personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied U Aan het woord. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan A!

8 8 Over Communicatiewetenschappen De opleiding Communicatiewetenschappen concentreert zich op de studie van media en communicatie Onze maatschappij evolueert razendsnel, en ontwikkelingen op vlak van communicatie spelen hierin een hoofdrol. Anders gezegd: internet, GSM, betaal-tv, satelliet- en kabelcommunicatie, enz. hebben de wereld veranderd. De opleiding Communicatiewetenschappen concentreert zich op de studie van media en communicatie. Je leert hoe verschillende communicatievormen en -technieken doorheen de geschiedenis gestalte kregen, je krijgt inzicht in het fenomeen communicatie in het algemeen en in de werking van de pers en de audiovisuele media in het bijzonder. Communicatie is uitwisseling van informatie: het is een breed en complex begrip. Je kan communicatie vanuit heel uiteenlopende invalshoeken en op verschillende niveaus bestuderen. Wanneer je focust op de communicatie tussen twee mensen, beweeg je je op het grensgebied met de psychologie. Maar je kan ook nadenken over communicatieprocessen in een bedrijf of tussen verschillende bedrijven (het raakvlak met de economie), of over de betekenis van media en communicatie in de hedendaagse samenleving. Omdat communicatie een belangrijke plaats inneemt bij verschillende disciplines, wordt in het bachelorprogramma een breed vakkenpakket aangeboden, met psychologie, sociologie, politicologie, filosofie, recht en economie. Communicatiewetenschappers zijn wetenschappers Dit betekent enerzijds dat de hele opleiding gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek. Wat je leert over media en communicatie, is niet zomaar bedacht door de docenten: het is het resultaat van een jarenlange onderzoekspraktijk aan Belgische en buitenlandse universiteiten. Anderzijds verwijst de term wetenschap naar het programma van de opleiding. Doorheen deze opleiding verwerf je alle vaardigheden die je nodig hebt om zelf onderzoek te doen. Je leert onderzoeksvragen bedenken en formuleren, je leert hoe je een goed onderzoek opzet en hoe je resultaten kan interpreteren. Met een Bachelor Communicatiewetenschappen heb je verschillende mogelijkheden. Deze Bachelor is een volwaardig diploma waarmee je op de arbeidsmarkt terecht kunt. Als je verder wil studeren, kan je je inschrijven voor verschillende masteropleidingen. In de Master Communicatiewetenschappen kan je je verder specialiseren in strategische communicatie of in mediacultuur. In de Master Politieke Communicatie bestudeer je de wisselwerking tussen publiek, media en politiek. Naast deze masters die expliciet

9 Over Communicatiewetenschappen 9 verderbouwen op de Bachelor Communicatiewetenschappen, biedt het departement een Master Filmstudies en Visuele Cultuur aan, die toegankelijk is voor alle academische bachelors en masters. Hier ligt de focus op een grondige studie van film en hedendaagse visuele cultuur. De drie master-opleidingen omvatten 1 jaar studie.

10 10 Studieopbouw BaMa-structuur De opleidingsprogramma s van de universiteiten werden vanaf academiejaar omgevormd tot een drie jaar durende academische bacheloropleiding en een één- of meerjarige Master. De masteropleiding Communicatiewetenschappen is een éénjarige masteropleiding (60 sp). Met een academisch bachelordiploma in handen heb je optimale kansen om een master aan te vangen. Studieopbouw bacheloropleiding In de loop van de drie bachelorjaren kan je je algemene intellectuele vorming verbreden, en krijg je een stevige theoretische basis in verschillende sociaalwetenschappelijke vakgebieden, in kwantitatieve onderzoeksmethoden, en in verschillende theorieën in verband met media en communicatie. Je leert sociaal-wetenschappelijke vraagstukken duiden en analyseren, en je oefent je in het op systematische wijze nadenken over uiteenlopende problemen die in de verschillende vakgebieden worden behandeld. In het eerste jaar staat een eerste kennismaking met het domein van de sociale wetenschappen (Sociologie, Politicologie en Communicatiewetenschap) op het programma; in het tweede en derde jaar wordt het pakket van richtingspecifieke vakken uitgebreid en toegespitst op specifieke onderwerpen en vaardigheden. Studieopbouw masteropleiding Het diploma Bachelor Communicatiewetenschappen geeft toegang tot verschillende masteropleidingen, waarin je je kennis verder kan uitdiepen. De programma s leiden tot de diploma s Master in de Communicatiewetenschappen, Master in de Politieke Communicatie of Master in de Filmstudies en de Visuele Cultuur. Meer informatie vind je in de brochures van de respectievelijke masteropleidingen of op de website

11 Studieopbouw 11 Verder studeren na je universitair diploma De verdere studie- en specialisatiemogelijkheden zijn: Specifieke lerarenopleiding Master na Masteropleiding Doctoraatsopleiding Postacademische vorming Afzonderlijke brochures i.v.m. de verdere studie- en specialisatiemogelijkheden en de doctoraatsopleiding zijn verkrijgbaar bij de achteraan vermelde diensten. De Universiteit Antwerpen beschikt over moderne en goed uitgeruste les- en computerlokalen

12 12 Communicatiewetenschappen, iets voor jou? Weinig specifieke voorkennis vereist Voor Communicatiewetenschappen is weinig specifieke voorkennis vereist: een goede algemene begaafdheid en een grote belangstelling voor media, mens en samenleving zijn essentieel. Verder kunnen een sterk redeneervermogen, een goed geheugen, en de capaciteit om verbanden te leggen je slaagkansen verhogen. Gezien het gewicht van vakken als statistiek en onderzoeksmethoden doorheen de hele opleiding, zijn logisch inzicht en analytisch denken belangrijke vaardigheden. In de wereld van de media is het belangrijk dat je je vlot kan uitdrukken, zowel via geschreven als gesproken taal. Een goede kennis van Frans en Engels is aangewezen. Zelfstandig kunnen werken Je wordt verwacht zelfstandig te kunnen werken: je moet zelf de leerstof het hele semester of jaar bijhouden, op tijd je vragen formuleren, colleges voorbereiden, enz. Om de groepsopdrachten tot een goed einde te brengen, moet je in staat zijn om op een constructieve manier met je jaargenoten samen te werken.

13 Hoe begin je eraan? 13 Welk diploma heb je nodig? Om te worden toegelaten tot de bachelorstudie, moet je in principe een diploma van het secundair onderwijs bezitten. Vanaf het academiejaar kunnen mensen zonder diploma secundair onderwijs ook op basis van elders verworven competenties (vb: werkervaring) worden toegelaten tot een universitaire studie. Buitenlandse studenten moeten beschikken over een equivalent getuigschrift of over een diploma dat hen in eigen land toegang verleent tot een gelijkwaardige studierichting. Wie in het secundair onderwijs aan een niet- Nederlandstalige school les volgde, neemt deel aan de Universiteit Antwerpen-taaltest: een gestandaardiseerde test die je schriftelijke en mondelinge taalbeheersing van het Nederlands nagaat. Als je vragen hebt in verband met de toelatingsvoorwaarden, neem je best contact op met de dienst Studentenbegeleiding. Introductieweek Tijdens de eerste week van het academiejaar worden de vakken van het eerste jaar uitvoerig ingeleid. Je krijgt een overzicht van de inhoud van elk vak, de verwachtingen van de docent, de examenvorm, en de begeleidingsmogelijkheden.

14 14 Bachelor Communicatiewetenschappen: studieprogramma Opleidingsonderdelen In het volgende overzicht vind je het aantal lesuren dat in de bachelorjaren per week aan elk vak besteed wordt. Omdat het academiejaar uit twee semesters bestaat (van september tot januari en van februari tot juli) worden de lessen van bepaalde vakken soms in één semester gegroepeerd. Elk semester heeft dus een eigen lessenrooster. Het totaal aantal lesuren is slechts een benadering. De tweede kolom, met de studiepunten, geeft een idee van de belasting die het vak binnen de totale opleiding vertegenwoordigt. In het berekenen van het totale examenresultaat wordt hiermee rekening gehouden. Een vak met een groot aantal studiepunten heeft een groter gewicht op de deliberatie. Zoek je een voorbeeld van een collegerooster? Surf dan naar Daar vind je een overzicht van de huidige collegeroosters.

15 Bachelor eerste jaar: studieprogramma 15 Bachelor eerste jaar lesuren sp Richtingspecifieke opleidingsonderdelen Inleiding tot de communicatiewetenschap 1,5 6 Media: structuur en werking 1,5 6 Sociaal-wetenschappelijke opleidingsonderdelen Inleiding tot de politicologie 1,5 6 Inleiding tot de sociologie 1,5 6 Verbredende opleidingsonderdelen Inleiding tot de algemene economie 1,5 6 Inleiding tot de filosofie 1,5 6 Inleiding tot het recht en de publieke instellingen 1,5 6 Sociale en politieke geschiedenis 1,5 6 Methoden Kwantitatieve onderzoeksmethoden 1,5 6 Statistiek I 1,5 6 Totaal 60

16 16 Bachelor tweede jaar: studieprogramma Bachelor tweede jaar sp Richtingspecifieke opleidingsonderdelen Intercultural communication* 3 Mediarecht 3 Mediasociologie 6 Theorie van de visuele communicatie 6 Verbal and non-verbal communication* 6 Verbredende studiedomeinen Algemene en sociale psychologie 6 Engels 3 Frans 3 Methoden Kwalitatieve onderzoeksmethoden 6 Statistiek II 6 Vakken uit keuzeclusters binnen en buiten de faculteit 12 Totaal 60 * Deze vakken zullen in het Engels aangeboden worden.

17 Bachelor derde jaar: studieprogramma 17 Bachelor derde jaar sp Richtingspecifieke opleidingsonderdelen Communicatiemanagement 6 Cultuur- en mediatheorie 6 Geschiedenis en esthetiek van de film 6 Journalistieke nieuwsgaring en productie 6 Media-ethiek 3 Media, Rhetoric and Democracy* 6 Methoden Leeronderzoek CW I 6 Leeronderzoek CW II 6 Vakken uit keuzeclusters binnen en buiten de faculteit 12 Totaal 60 * Deze vakken zullen in het Engels aangeboden worden.

18 18 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de opleidingsonderdelen van de eerste, tweede en derde bachelor Communicatiewetenschappen. Op de website vind je meer uitgebreide informatie terug over de begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. BACHELOR EERSTE JAAR RICHTINGSPECIFIEKE OPLEIDINGSONDERDELEN Inleiding tot de Communicatiewetenschap Deze introductiecursus in de communicatiewetenschap probeert de student vertrouwd te maken met de basisconcepten en de verschillende deeldomeinen binnen de discipline. In eerste instantie wordt daarom stilgestaan bij de talrijke definities van communicatie en de verschillende communicatiemodellen. Daarna gaat de aandacht uit naar twee basiskanalen of -vormen van communicatie, namelijk verbale en non-verbale communicatie. Vervolgens komen diverse communicatieniveaus aan bod: interpersoonlijke communicatie, groepscommunicatie, organisatiecommunicatie en massacommunicatie. Op dit laatste niveau wordt nog dieper ingegaan in een vierde cursusonderdeel, dat de voornaamste studies, onderzoekers en mediatheorieën beschrijft (bv. Agenda setting, zwijgspiraal, two-step-flow, cultivatie, uses and gratifications...). Ten slotte wordt aandacht besteed aan de specifieke kenmerken van ict. Media: structuur en werking Dit college geeft een overzicht van de structuur, organisatie en werking van de media in België. In een eerste beweging worden de historische achtergronden belicht: Hoe zijn de media zoals wij ze nu kennen ontstaan, welke evoluties hebben ze doorgemaakt, enz. In een tweede beweging wordt de actuele positie van de media in kaart gebracht en wordt ingegaan op de structuur, organisatie en werking. Hierbij komen een aantal problemen en dilemma s aan bod waar hedendaagse journalistiek regelmatig mee geconfronteerd wordt.

19 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 19 SOCIAAL-WETENSCHAPPELIJKE OPLEIDINGSONDERDELEN Inleiding tot de Politicologie In het eerste deel stelt de cursus een definitie voor van het begrip politiek en behandelt de wezenlijke elementen van de politieke besluitvormingsprocessen, nl. de probleemstelling, de doelstelling, het conflict en het machtsgebruik. Vervolgens wordt uiteengezet hoe deze processen gevat worden in politieke structuren zoals het politieke systeem en in politieke regimes zoals de rechtsstaat en de democratie. Daarna wordt uitgeweid over de actoren die in het democratische kader hun plaats krijgen: de politici, het volk, de belangengroepen en de ambtenaren. Tenslotte worden enkele belangrijke sociale problemen en sociologische deelgebieden verkend. Inleiding tot de Sociologie De cursus wil de student een eerste, grondige kennismaking geven met de sociologie, d.i. de wetenschap die het menselijk handelen in sociaal verband tracht te beschrijven en verklaren. Om te beginnen wordt het specifieke van de sociologische benaderingswijze duidelijk gemaakt door haar af te bakenen van de andere menswetenschappen en van meer speculatieve benaderingen van het menselijk handelen. Vervolgens wordt het sociologische basisinstrumentarium (vakbegrippen en analytische denkkaders) systematisch ontvouwd en overvloedig geïllustreerd. VERBREDENDE opleidingsonderdelen Inleiding tot de Algemene Economie Het betreft een algemene inleiding tot de economie. De cursus bestaat uit 2 delen. Het eerste deel behandelt micro-economische thema s: het gedrag van de consument en de vraag naar goederen en diensten het gedrag van de ondernemer, productie, kosten en aanbod prijsvorming in de markt (competitie en monopolie) rol van de overheid

20 20 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar Het tweede deel behandelt macro-economische thema s: nationale rekeningen en de economische kringloop goederen- en dienstenmarkt, geldmarkt en arbeidsmarkt rol van de overheid in het sturen van de economie internationale handel De cursus maakt gebruik van grafische en eenvoudige wiskundige modellen. De theorie wordt met behulp van toepassingen en oefeningen verdiept. Inleiding tot de Filosofie De cursus behandelt de volgende grondthema s uit de hedendaagse filosofie: de vraag naar het goede leven en de normfundering, de rechtvaardige maatschappij, identiteit en cultuur, handelend zelf (subject) en bewustzijn, het lichaam-geest probleem, aard en grenzen van de kennis, wetenschap en evolutie, wetenschap en technologie, religie en zingeving. Deze thema s worden uitgewerkt binnen een historisch overzicht van de grote tijdvakken in de ontwikkeling van de filosofie. Inleiding tot het recht en de publieke instellingen De cursus biedt in het eerste deel een kennismaking met het objectieve recht. Hij geeft een omschrijving van het recht als systeem en gaat vervolgens in op de verschillende bronnen van het recht: de wet, de rechtspraak, de rechtsleer, de gewoonte, de algemene rechtsbeginselen en de billijkheid. Specifieke aandacht gaat daarbij naar regels die de verhouding van de overheid met individuele personen beheersen: beginselen van behoorlijke regelgeving, van behoorlijk bestuur en van behoorlijke rechtsbedeling, en grondrechten. Eveneens wordt de mens als rechtssubject besproken, met aandacht voor de verschillende soorten subjectieve rechten. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de wilsautonomie en contractvrijheid. De wisselwerking tussen samenleving en recht wordt besproken aan de hand van een topic uit het privaatrecht. In het tweede deel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste principes die de Belgische staatsinrichting beheersen, van de publieke instellingen op nationaal en internationaal niveau en van de manier waarop politieke machtsverhoudingen hierin functioneren. De federale instellingen, de instellingen van de gemeenschappen en gewesten, de Europese Unie en de Verenigde Naties worden belicht.

21 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 21 Sociale en Politieke Geschiedenis De cursus biedt inzicht in de kenmerken van de hedendaagse Westerse samenleving via de studie van de sociale en politieke ontwikkelingen in het verleden. Hoewel de lange negentiende en de twintigste eeuw een centrale plaats krijgen, wordt teruggegrepen naar de kenmerken van de samenleving tijdens het Ancien Regime om de studenten een breder en ruimer historisch perspectief te bieden. Er is ook bewust aandacht voor de levensbeschouwelijke, de economische en de institutionele aspecten van de samenleving die de sociale en politieke veranderingsprocessen meestuurden. Bijzondere aandacht is er voor demografische ontwikkelingen (bevolkingsgroei, migraties, huwelijks- en gezinspatronen), sociale gelaagdheid en mobiliteit, sociale en politieke ongelijkheid, diversiteit in samenlevingsvormen en staatsstructuren, processen van groepsvorming, identiteit en bewustwording en van sociale en politieke bewegingen en de relatie van de Westerse wereld tot andere beschavingen en culturen. In het hart van het verhaal staat het individu met zijn historisch gegroeide mensenrechten. Niet in de eerste plaats dit individu, maar de wijze waarop verschillende individuen met elkaar samenleven, vormt de kern van de cursus. METHODEN Kwantitatieve Onderzoeksmethoden De cursus nodigt de student voortdurend uit om de sociale werkelijkheid empirisch te observeren en er de wetmatigheden van leren te begrijpen. Dit veronderstelt een dagelijks onderhouden, actieve en systematische belangstelling voor alle facetten van het dagelijkse leven. Verwondering en wetenschappelijke nieuwsgierigheid staan centraal in de cursus. De cursus strekt zich uit over de twee semesters. Naarmate de tijd vordert, verandert ook de balans in de cursus: bij de aanvang van de cursus ligt de klemtoon op de zoektocht naar sociaal-wetenschappelijke bronnen en methodologische inzichten; gaandeweg komt het uitwerken van een onderzoeksplan, tot in de verste consequenties, in het vizier. Theorie gaat over in praktijk. Om een mooi afgebakend, relevant en haalbaar onderzoeksplan te formuleren, moet de student blijk geven van zeer uiteenlopende methodologische inzichten, praktische vaardigheden, afwegingen van de maatschappelijke relevantie, zin voor precisie en het vermogen om helder te rapporteren en communiceren. Het op elkaar afstemmen van deze kennis en vaardigheden

22 22 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar met het oog op het doen van wetenschappelijk onderzoek in het ruime veld van de sociale wetenschappen is het ultieme doel van de cursus. Aan de cursus nemen studenten van alle richtingen van de faculteit (communicatiewetenschappen, politieke wetenschappen, sociologie, sociaal-economische wetenschappen, ) deel, zodat een breed spectrum van voorbeelden, toepassingen en onderzoeksthema s de revue passeert en inspirerend werkt voor iedereen. Wat de werkvormen betreft, wisselen hoorcolleges en gastcolleges in de grote groep en studentgecentreerde practica in kleine groepjes elkaar af. In het tweede semester wordt alleen nog in kleine groepjes gewerkt, zodat de individuele taak, d.i. het uitwerken van een onderzoeksplan, van nabij kan worden begeleid en besproken met medestudenten. Het studiemateriaal vormt een handig pakket: essentiële informatie over informatieverwerving en -verwerking wordt op BlackBoard aangeboden en Brymans Social Research Methods (Oxford University Press, 2008) wordt als handboek gebruikt. Statistiek I Vooreerst wordt de statistiek gesitueerd binnen het terrein van het sociaalwetenschappelijk onderzoek. Daarna wordt nader ingegaan op de twee grote deelgebieden van de statistische analyse: descriptieve en verklarende statistiek. De descriptieve statistiek begint met de analyse van een variabele. Vervolgens worden relaties gelegd tussen twee en meer variabelen. Het gedeelte verklarende statistiek vangt aan met een introductie in de kansrekening en de theoretische verdelingen. De cursus wordt afgesloten met het maken van schattingen en het toetsen van hypothesen op basis van steekproefgegevens.

23 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 23

24 24 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar BACHELOR TWEEDE JAAR RICHTINGSPECIFIEKE OPLEIDINGSONDERDELEN Intercultural Communication In dit vak staat de communicatie tussen personen en groepen met een verschillende culturele achtergrond centraal. De cursus behandelt theorievorming rond interculturele communicatie, maar heeft ook aandacht voor onderzoek naar interculturele communicatie en voor de praktijk van succesvolle interculturele communicatie. De focus ligt op zowel verbale als non-verbale aspecten van interculturele communicatie, en dit zowel in interpersoonlijke en groepscommunicatie, als in de media. Centraal staan onder meer de rol van identiteit, taal, perceptie, stereotypes en etnocentrisme. Interculturele communicatie wordt daarbij vanuit een globaal, niet-eurocentrisch standpunt benaderd. Mediarecht Er wordt gestart met een beknopte historische terugblik, die ook toelaat de aandacht te richten op de grondslagen van media- en communicatierecht; deze worden geïllustreerd aan de hand van de grondwettelijke en de verdragsrechtelijke basisbeginselen. Deze worden tot leven gebracht aan de hand van de rechtspraak, voornamelijk deze van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Vervolgens wordt het statuut van diverse media onderzocht, met de nadruk op dit van de audiovisuele media. De aandacht wordt gevestigd op de mediarechtelijk meest relevante beginselen van het auteursrecht, en op bijzondere rechts- en deontologische regels voor de journalistiek. De wetgeving die inhoudelijke beperkingen aangeeft wordt in kaart gebracht, met nadruk op de leerstukken in verband met de bescherming van het privéleven en het racisme. Tenslotte worden de rechtsmiddelen bestudeerd, met name het recht van antwoord, de burgerlijke rechtsvordering en strafprocedures als middel van rechtshandhaving. Mediasociologie Dit opleidingsonderdeel schetst een gedetailleerd beeld van twee basiselementen uit het (massa-) communicatiemodel: het publiek en de effecten. Telkens worden de voornaamste onderzoekstradities en -resultaten bespro-

25 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 25 ken. Bij de analyse van het publiek gaat de aandacht uit naar de (sociale) factoren die het mediagebruik structureren, zoals: het geslacht, de leeftijd, de sociale klasse, de opleiding, de gezinscontext, en de etniciteit. In het tweede gedeelte worden de effecten van media op criminaliteit, seksualiteit, stereotypering, gezondheid en schoolprestaties onder de loep genomen. Theorie van de visuele communicatie In deze cursus staat de studie van de specifieke aard, de structuur en de werking van visuele beelden centraal. Na een cultuurhistorische inleiding over het ontstaan van het fotografische beeld volgt een systematisch onderzoek naar beeld en betekenis. Achtereenvolgens komen volgende aspecten aan bod: de unieke maar problematische relatie van beelden tot de werkelijkheid, verschillende beeldsoorten en hun specifieke voordelen en beperkingen, de talige mogelijkheden van het statische en het bewegende beeld, de paradigmatische en syntagmatisch structuur van beelden, de mogelijke codes en betekenissen van beelden op het niveau van de beelddrager, het kader, het shot en de beeld- en geluidsmontage. Tot slot wordt de vraag gesteld naar de maatschappelijke (o.a. ethische, juridische, sociale) en expressieve impact van de zich snel voltrekkende overgang van analoge naar digitale beeldoptekening en -bewerking. Ook wordt stilgestaan bij de toenemende hybridisering van beeldtechnieken en -genres aan de hand van een vergelijking tussen het stripverhaal en de speelfilm. Bij de ontleding van de structuur en de betekenmogelijkheden van het beeld wordt telkens aandacht besteed aan de productie- en receptiecontext en de ruimere culturele inbedding van beelden en beeldpraktijken. Verbal and non-verbal communication In deze cursus staan interpersoonlijke communicatie en communicatie in kleine groepen centraal, met een focus op zowel verbale als non-verbale aspecten. De cursus tracht studenten vertrouwd te maken met de belangrijkste theorieën rond interpersoonlijke communicatie, en heeft daarbij ook aandacht voor wetenschappelijk onderzoek en de praktijk van goed communiceren. Onderwerpen die aan bod komen zijn ondermeer de rol van cultuur en identiteit, perceptie en luisteren, en macht en emoties. Deze onderwerpen worden bekeken in een diversiteit aan settings (communicatie onder vrienden, binnen het gezin, op de werkplek, etcetera).