Aan de voorzitter en leden van de Vaste Commissie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 FNV Houttuinlaan GM WOERDEN T Aan de voorzitter en leden van de Vaste Commissie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal cie.szw@tweedekamer.nl Cc: de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, dhr. dr. L.F. Asscher CNV Tiberdreef 4 Postbus GL Utrecht T F VCP Bezuidenhoutseweg 60 Postbus LM s-gravenhage T Datum Uw kenmerk Telefoonnr Onderwerp Compensatieregeling dagloon Gerard.veldhuis@fnv.nl Geachte dames en heren, Op 6 oktober jl. heeft de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid uw vragen over het Dagloonbesluit WW en de eenmalige tegemoetkoming beantwoord. Deze vragen stelde u naar aanleiding van de reactie van de minister op de brief van de drie vakbonden FNV, CNV en VCP van 30 juni jl., waarin wij onze zorgen uitten over de compensatieregeling dagloon. In die brief gaven wij onze zorgen aan over schrijnende gevallen en onze teleurstelling over de late inwerkingtreding van de compensatieregeling en het uitsluiten van de groep zogenoemde herlevers. Uw vragen gingen met name over dit laatste punt. FNV, CNV en VCP willen graag reageren op de antwoorden die op uw vragen hierover zijn gegeven. In bijlage 1 wordt in meer technische zin ingegaan op de herlevingsproblematiek en wordt ook een oplossing voorgesteld. In bijlage 2 vindt u de casus van een herlever (Marc). In bijlage 3 vindt u een beknopt overzicht van rechterlijke uitspraken. Opmerking vooraf Al tijdens het Algemeen Overleg op 23 september 2015 heeft de minister toegezegd het Dagloonbesluit 2015 ruimhartig te zullen repareren. De Stichting van de Arbeid heeft ter invulling daarvan twee oplossingen voor het ontstane uitkeringsnadeel in beeld gebracht. Sociale partners stelden een oplossing voor die zo nauw mogelijk aansloot bij het Dagloonbesluit 2013, zij het dan in de sleutel van de nieuwe systematiek van inkomstenverrekening. Als eventuele tweede oplossing stelden sociale partners voor om bij de berekening van het dagloon niet alleen lege kalendermaanden (geen loon) niet mee te tellen, maar ook kalendermaanden waarin relatief weinig was verdiend. Anders zou de perverse prikkel ontstaan dat bij opvolgende werkloosheid het loonde om helemaal niet te werken in een kalendermaand in plaats van enkele dagen.

2 2 van 5 Zoals bekend, heeft de minister beide oplossingen van sociale partners naast zich neergelegd. Hij heeft gekozen voor een oplossing, waarbij alleen volledig lege kalendermaanden niet meetellen voor de berekening van het dagloon. Wij gaan hieronder in op de antwoorden van de minister, uitgaande van deze keuze van de minister. Reactie op antwoorden van de minister De minister van SZW past gelukkig de oneerlijke berekeningswijze van het dagloon uit het Dagloonbesluit 2015 aan, ondanks dat dit gebeurt op een wijze die niet de onze is. Voor starters, herintreders, flexwerkers en voor werknemers die na twee jaar ziekte een beroep doen op de WW wordt de berekeningswijze van het dagloon vanaf 1 december 2016 in ieder geval een stuk eerlijker. Ook is inmiddels duidelijk dat in beginsel diegenen die door het Dagloonbesluit 2015 financieel schade hebben geleden, deze schade vergoed krijgen middels een eenmalige tegemoetkoming en dat hun uitkering vanaf 1 april 2017 wordt herzien naar het hogere niveau van het gewijzigde dagloonbesluit. Er is echter binnen de keuze, die de minister heeft gemaakt om de dagloonproblematiek op te lossen, een groep werknemers die toch niet profiteert van de nieuwe berekeningswijze van het dagloon. Dit zijn de benadeelde herlevers, die langer in de WW verblijven dan de resterende duur van het oude recht. Voor hen blijft de berekening van het dagloon gebaseerd worden op de oneerlijke berekeningswijze zoals was vastgesteld in het Dagloonbesluit 2015, dit omdat het UWV de uitbetaling van de eenmalige tegemoetkoming voor deze groep niet weet te automatiseren. De minister raamt deze groep in zijn antwoorden op werknemers. FNV, CNV en VCP zijn blij dat alle fracties, die deel hebben genomen aan de vragenronde, hierover kritische vragen hebben gesteld aan de minister. De fracties van SP, CDA, PvdA en D66 hebben in verschillende bewoordingen aangegeven het niet juist te vinden dat een groep herlevers buiten de compensatieregeling valt om reden van voorwaarde van automatiseren. De SP vindt dat geen excuus. Voor het CDA is het onaanvaardbaar, omdat uitsluiting van de groep herlevers leidt tot ongelijke behandeling. Voor de PvdA voelt uitsluiting van de groep herlevers des te onrechtvaardiger, omdat dit nu juist mensen zijn die (voor korte duur) weer aan het werk zijn gegaan. D66 vindt het erg dat een grote groep gedupeerden helemaal niet gecompenseerd wordt, terwijl de minister op 23 september 2015 aan de Kamer had verteld dat het niet de bedoeling was om mensen te benadelen en dat dit gewoon netjes zou worden opgelost. De VVD en de PvdA hebben de minister gevraagd naar de mogelijkheden om dan in ieder geval op termijn te compenseren. FNV, CNV en VCP zijn daarom teleurgesteld in het antwoord van de minister. Hij schrijft begrip te hebben voor de wens om de groep herlevers alsnog onder de compensatieregeling te brengen, maar de minister blijft herhalen dat voor hem het belang van uitvoerbaarheid zwaarder weegt dan de financiële belangen van de betreffende werknemers. Maar er staat

3 3 van 5 meer op het spel dan louter de financiële belangen van de groep herlevers, hoe diep ingrijpend deze ook zijn getuige de casus van Marc (bijlage 2). Mensen die tijdelijk werk hebben aanvaard, ondervinden hierdoor een flink nadeel en worden bovendien ongelijk behandeld. Voor deze groep benadeelden voelt de toezegging van de minister dat dit gewoon netjes zou worden opgelost als een loze belofte. Het antwoord op de vraag naar compensatie op termijn is niet alleen teleurstellend, maar ook bepaald ongemakkelijk. Ongemakkelijk, omdat de minister het heeft over direct geraakten en indirect geraakten. De groep benadeelde herlevers ( naar ramingen van de minister) over wie wij het voortdurend hebben, wordt wel degelijk direct benadeeld. Deze groep wordt net zo direct benadeeld als de groepen voor wie nu wel compensatie plaatsvindt. Het zou dus juist wél in de rede liggen om deze groep benadeelde herlevers alsnog te compenseren, ook als dat eerst op termijn gaat gebeuren vanwege de uitvoering. De minister ontkent desgevraagd overigens niet dat dat niet mogelijk, hij vindt het alleen niet in de rede liggen. Het UWV heeft in de uitvoeringstoets erkend dat er ongeveer zaken zijn die (gedeeltelijk) handmatig moeten worden verwerkt. Zo geeft het UWV aan dat voor klanten, die niet automatisch geselecteerd kunnen worden, een handmatig proces zal worden ingericht, zoals voor werknemers met een buitenlands arbeidsverleden. De PvdA heeft dan ook terecht aan de minister gevraagd waarom voor de groep herlevers niet ook een uitzondering kan worden gemaakt op de voorwaarde van automatische afhandeling. De minister antwoordt dat het bij werknemers met een buitenlands arbeidsverleden gaat om een duidelijk afgebakende en naar verwachting beperkte groep, waardoor het risico van handmatige afhandeling beperkt blijft. Dit antwoord overtuigt niet. Daarvan is immers ook sprake bij de groep benadeelde herlevers. Het is een duidelijk afgebakende groep (die na afloop van hun eerdere WW-recht terugvallen op het nieuwe, lagere WW-recht) en een naar verwachting beperkte groep tot werknemers, zoals door de minister geraamd. De minister noemt nog een derde reden waarom voor werknemers met een buitenlands arbeidsverleden een uitzondering kan worden gemaakt op de voorwaarde van automatisch afhandelen. De minister schrijft dat het UWV de groep werknemers met een buitenlands arbeidsverleden niet zelf uit haar systemen kan selecteren, waardoor ze zelf een aanvraag zullen moeten doen om in aanmerking te komen voor de regeling. Dit maakt volgens de minister de afhandeling van deze groep daarom overzichtelijk. Dit argument gaat echter ook op voor de groep benadeelde herlevers. Ook deze groep is niet uit de systemen van het UWV te halen. Deze werknemers zullen zich zelf moeten melden bij het UWV voor compensatie en herziening. De afhandeling van deze groep zelfmelders is daarmee dezelfde als bij de groep werknemers met een buitenlands arbeidsverleden. Zowel het CDA als D66 hebben gevraagd hoe groot de groep herlevers is die buiten de compensatieregeling valt. De minister raamt de totale groep herlevers in potentie op Terecht geeft de minister aan dat niet iedereen van deze groep geconfronteerd wordt met de gevolgen van het Dagloonbesluit De groep die wél met uitkeringsnadeel te maken heeft, wordt door de minister geraamd op , omdat voor deze groep het

4 4 van 5 oude WW-recht is beëindigd en zij terugvallen op het nieuwe, lagere WW-recht. Deze groep wordt direct getroffen, omdat dus vaststaat dat zij uitkeringsnadeel ondervinden van het Dagloonbesluit Of de omvang van benadeelde herlevers juist is, kunnen wij moeilijk inschatten. Uitgangspunt moet zijn dat alle benadeelde herlevers alsnog onder het wijzigingsbesluit en de compensatieregeling worden gebracht, wat de omvang van deze groep in werkelijkheid ook mag zijn. In antwoord op een vraag van D66 geeft de minister aan over onvoldoende informatie te beschikken om een inschatting te kunnen maken van de financiële schade die de groep benadeelde herlevers heeft ondervonden door het Dagloonbesluit Dat betekent dat de minister de financiële belangen van deze groep van dus ook niet heeft kunnen wegen. Daarmee heeft hij deze belangen dus ook niet kunnen afwegen tegen het belang van een geautomatiseerde uitvoering. De minister laat het belang van de uitvoering zonder enige afweging prevaleren boven het belang van de groep van werknemers die zijn getroffen door het Dagloonbesluit Van de minister mag verwacht worden dat hij zorgvuldig onderzoek zou hebben gedaan naar de financiële belangen van deze groep benadeelden. Dat is dus niet gebeurd, omdat hij over onvoldoende informatie beschikt. Rechterlijke uitspraken Inmiddels hebben ook verschillende rechtbanken zich uitgelaten over het Dagloonbesluit Er zijn bestuursrechters (altijd de meervoudige kamer van de rechtbank) die geoordeeld hebben dat een WW-dagloon dat (veel) lager is vastgesteld dan op grond van de verdiensten, die zijn genoten voorafgaand aan het intreden van de werkloosheid, in strijd is met het loondervingsbeginsel en het verzekeringsbeginsel. Er zijn overigens ook uitspraken van andere rechtbanken, waarbij de rechter vindt dat hij geen oordeel mag geven over de regelgeving, omdat de wetgever daar over gaat. In elk geval leidt een gebrekkige regeling tot rechtszaken. Wanneer de groep benadeelde herlevers niet alsnog onder de compensatieregeling wordt gebracht, zal de rechter zich dus moeten uitspreken over het verlaagde dagloon onder het Dagloonbesluit 2015 en over het in stand houden van dat uitkeringsnadeel onder het gewijzigde Dagloonbesluit per 1 december 2016 en het uitsluiten van deze groep van de compensatieregeling per 1 april Vanuit het oogpunt van rechtstatelijk optreden van de overheid is het verstandiger om er voor te zorgen dat straks ook, zoals het Dagloonbesluit 2015, de wijziging van dit besluit niet in strijd is met het recht jegens de groep benadeelde herlevers. Om die reden kan het daarom nu maar beter goed worden geregeld, zodat er in de toekomst geen veelvuldige gang van de benadeelde herlevers naar de rechter nodig is. In bijlage 3 worden twee rechterlijke uitspraken kort beschreven.

5 5 van 5 Conclusie FNV, CNV en VCP vragen uw Kamer om de minister op te roepen alsnog de groep benadeelde herlevers onder het Wijzigingsbesluit dagloon en Tijdelijke regeling eenmalige uitkering te brengen. Dit kan op een eenvoudige wijze zoals in bijlage 2 aangegeven. Dan wel deze groep benadeelden op enigerlei andere wijze te compenseren voor het uitkeringsnadeel. Dan worden niet langer die werknemers uitgesloten die voor korte duur weer aan het werk zijn gegaan. Ook worden gelijke gevallen dan niet langer ongelijk behandeld. Met vriendelijke groet, Leo Hartveld Maurice Limmen Nic van Holstein Dagelijks Bestuurder FNV Voorzitter CNV Voorzitter VCP Bijlagen (3)