SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

Transcriptie

1 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

2 SMARTPOP POP-trajecten schoolverlaters leren en werken Inleiding Sinds april 2011 loopt bij WEB vzw een ESF-project voor het ontwikkelen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) voor schoolverlaters leren en werken, genaamd SMARTPOP. Dit kadert in de doelstelling van de Vlaamse regering om tegen 2020 iedereen het recht te geven op een POP, als instrument om transities in loopbanen te ondersteunen. Binnen de ESF oproep waren er verschillende contexten waarbinnen POP proefprojecten konden proefdraaien zoals werknemers van bedrijven in sectoren transitie, mensen in armoede, werknemers van bedrijven in herstructurering, werkenden in opleiding en schoolverlaters "leren en werken. Deze laatste hebben het niet altijd makkelijk om de overstap van school naar duurzaam werk te maken. Dikwijls hebben zij geen duidelijk beeld van hun eigen kunnen of kennen ze onvoldoende hun motivatie en interesses om te kiezen voor een job. Op basis van een overleg met de Centra Deeltijds onderwijs uit de Kempen en een overleg met RESOC Kempen zijn we tot het besluit gekomen om een aanvraag in te dienen voor het ontwikkelen van een POP-stramien voor schoolverlaters. In eerste instantie werd er gedacht aan schoolverlaters van het Deeltijds onderwijs, daarnaast werd er besloten om ruimte te laten voor schoolverlaters, ABO, uit het Bijzonder onderwijs. Vanuit de scholen werd er in het verleden de behoefte aan een traject geformuleerd dat zo snel mogelijk aansluit op het verlaten van de school. Er was geen soepele doorstroom naar werk voor vele schoolverlaters. WEB vzw vond dit een ideale kans om hier de schouders onder te zetten en een traject te ontwikkelen voor schoolverlaters. Aangezien WEB een intensieve samenwerking met de verschillende Centra Deeltijds onderwijs had/heeft lopen, in het kader van de voortrajecten deeltijds onderwijs, rekenden we op een vrij vlotte toeleiding. Tevens hechtten we belang aan de aanwezige informatie over de jongere in de scholen. WEB vond het belangrijk om een overdracht te creëren waarbij de scholen nauw betrokken waren. Het zou echter jammer zijn geweest om deze bronnen aan informatie links te laten liggen. Deze informatie wilden we dan ook meenemen als basis voor het POP. De CDO s en WEB vzw werken reeds een aantal jaren samen binnen het kader van de voortrajecten ACE. Verder heeft WEB vzw in samenwerking met de scholen een concept ontwikkeld dat mentoren van jongeren in brugprojecten ondersteunt bij het competentiegericht coachen. Resoc Kempen was ook telkens betrokken als partner. Vandaar dat een samenwerking op vlak van ontwikkeling en proefdraaien van het POP concept een logisch vervolg bleek op hetgeen wat we tot nog toe hadden opgebouwd. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

3 Volgende organisaties waren partners of betrokken binnen het project, zorgden voor toeleiding van schoolverlaters, bekendmaking en/of input via de stuurgroep: CDO Noorderkempen, Zandstraat 101, 2300 Turnhout CDO Kogeka Geel, Technische Schoolsstraat 52, 2440 Geel CDO De Vesten, Menenstraat 21, 220 Herentals Resoc Kempen, Campus Blairon 660, 2300 Turnhout Voka Kempen, Kleinhoefstraat 9, 2440 Geel VDAB, Guy Meerts, Heidebloemstraat 91, 2440 Geel Buso De Mast, Kempenstraat 32, 2460 Kasterlee Gibo Galbergen, Don Boscostraat 37-39, 2400 Mol VIBO De ring, Noord Brabantlaan 79, 2300 Turnhout Het SMARTPOP gebeuren werd uitgewerkt door WEB Consult, omdat deze ervaring heeft in het ontwikkelen van projecten en over expertise in het competentie-denken beschikt. Vanuit de ervaringen die we, WEB-Consult, binnen SMARTPOP hebben opgedaan, willen we in de toekomst organisaties verder ondersteunen in het proces naar het opstellen van een POP voor hun medewerkers. Voor de actuele ontwikkelingen van WEB vzw kan je terecht op onze website: Het Smartpop-project is medegefinancierd door ESF en de Vlaamse gemeenschap. Het slagen van het project is mede mogelijk gemaakt door de inbreng en inzet van onze partners, de directie van WEB vzw en een enthousiast team van medewerkers, Lien de Bruyckere en Liesbeth Van de Putte. Allen hartelijk dank Wim Van Ammel SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

4 Opzet POP-trajecten De ESF-oproep 202 liep van april 2011 tot december Voor een POP-traject werd 8u voorzien. Als duur tijd voor een individueel POP-traject voorzagen we: + 1 uur/deelnemer voor warme overdracht tussen schoolbegeleiding, jongere en POPbegeleider. Dit is relevant omdat in de loop van het traject binnen onderwijs er al veel informatie m.b.t. de jongere zijn/haar arbeidsmarkt gerelateerde competenties en ontwikkelpunten is verzameld. + 1,5u intake gesprek uur voor het opstellen van het plan + 3u opvolging: zeker voor deze doelgroep zal het nodig zijn om kort op de bal de vooropgestelde stappen op te volgen. + 1u: evaluatie van het doorlopen traject Bij de uitvoering van het proces merkten we al snel dat voor bepaalde deelstappen in het traject in tijd zeer sterk varieerden. Een belangrijke eerste stap, na het informeren van scholen en hun leerlingbegeleiders, was het motiveren en informeren van de schoolverlaters zelf. Hiervoor hadden we een roadshow in het leven geroepen waarbij we op een ludieke en visuele manier het opzet van POP duidelijk maakten. Binnen ons project waren jongeren immers vrij om deel te nemen en werd het traject maar opgestart op het moment dat ze met school stopten. We zagen de jongeren in de periode tussen stopzetting school en oproeping door VDAB. Dit maakte dat jongeren, eens ze op weg waren gezet, of werk hadden gevonden, afhaakten om hun POP-traject te vervolledigen. Een groot deel van POP voor jongeren leren en werken zit in de fase van reflectie. Ze hebben niet altijd zicht op hun eigen interesses, eigen kunnen. De POP-begeleider trachtte aan de hand van verschillende methodieken hen hierin te begeleiden. Nadat ze voor zichzelf duidelijk hadden wat ze wilden en wat ze kunnen, konden de eerste stappen naar een actie-gerichte POP worden gezet. In onderstaand flow geven we gans het POP-traject schematisch weer.. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

5 Actie POP Reflectie POP Portfolio Portfolio SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

6 Beste begeleider, Hierbij vind je het draaiboek dat SMARTPOP voor schoolverlaters van het Deeltijds onderwijs en Bijzonder onderwijs vormgeeft. SMARTPOP is een individueel begeleidingstraject met als doel om schoolverlaters van het Deeltijds onderwijs te ondersteunen in de doorstroom naar werk of een eventuele vervolgopleiding. De competenties, randvoorwaarden en de wensen betreffende werk van de jongere worden onder de loep genomen. Het is een traject op maat van de jongere, met als resultaat het opstellen van een persoonlijk ontwikkelingsplan, waarmee de jongere aan de slag kan gaan in de zoektocht naar werk of een opleiding. Om goed van start te kunnen gaan met de jongere is het belangrijk om een goed beeld te krijgen van wat de jongere wil en kan. We starten met een warme overdracht. Het is optimaal wanneer deze plaats vindt samen met een leerlingenbegeleider of leerkracht en de jongere. Tijdens dit gesprek kan er al heel wat nuttige informatie verzameld worden, die een goede basis kunnen leggen bij het opstellen van een POP. Hierop volgend start je met de begeleidingsgesprekken. De documenten die voorzien zijn om de gesprekken vorm te geven, zijn gebaseerd op een traject dat ongeveer 8 uur bedraagt. Om de gesprekken goed te laten verlopen vind je een toelichting over de verschillende werkvormen in deze brochure terug. Met de vooropgestelde documenten breng je zaken als randvoorwaarden en interesses van de jongere goed in kaart. Het is aangewezen om hiermee te beginnen. Dit zorgt ervoor dat je een duidelijk beeld krijgt van wat de jongere al dan niet verwacht met betrekking tot het gaan werken. Naarmate de jongere zelf kan aangeven waar hij/ zij ondersteuning in nodig heeft, kan je het traject op maat maken. De vraag vertrekt steeds vanuit de jongere. Deze kunnen gaan van Help mij in het zoeken naar een job binnen mijn interessegebied als ook Help mij in het solliciteren. De vragen van de jongeren kunnen erg variërend en ruim zijn. De opgestelde documenten en leidraden geven jou de kans om hierin te jongleren, tot je met de jongere kan komen tot een POP. Naast de vooropgestelde leidraad, zijn er ook enkele B plannetjes ingevoerd om nog efficiënter te kunnen komen tot een POP. Het kan gebeuren dat, de oefeningen die in eerste instantie worden aangereikt, te moeilijk zijn voor de jongere. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

7 Het is op dat ogenblik aangewezen om beroep te doen op de B plannetjes en een goede portie van je gezond verstand. Je kan de oefeningen ombuigen, houdt hierbij in het achterhoofd dat je het doel van de oefening niet verliest. Hoe kom je tot een POP? Volg het stroomdiagram en toets alle stappen af. Als je voldoende informatie hebt, kan je met de jongere overgaan tot het opstellen van een POP. Hiervoor is een document voorzien, dat geïnspireerd is op de SMART doelstellingen. Aan de hand hiervan kan de jongere aan de slag gaan. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

8 Kennismaking/ intake Opdracht: ik wil, ik wil... Jongere kent zijn jobinteresse? nee Sectortest/ interessetest Match met interesse? nee VDAB site Beroepsorientatie ja Match met interesse? nee Talentendoos of werkplezierspel Interesse gekend Beschikt over de nodige competenties voor gewenste job? nee POP-actieplan: competentieversterking ja Pos. Resultaat? Sollicitatievaardighe den ok? nee POP-actieplan Sollicitatie ondersteuning ja Pos. Resultaat? Randvoorwaarden ok? nee POP-actieplan: Werken aan randvoorwaarden ja Pos. Resultaat? POP-actieplan: op weg naar werk

9 Warme overdracht Informatie van de school met de jongere Intakegesprekken Wat wil en ik kan? B - plannetjes Wat als...? Opstellen En nu... Actie. Begeleidingsgesprekken Tips voor een vlotte babbel. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

10

11 Alvorens we van start kunnen gaan met de individuele begeleidingsgesprekken en het opstellen van een POP, is het aangewezen om samen te zitten met een leerkracht en/of leerlingenbegeleider van de school. Het doel van de warme overdracht is om aan de hand van een informatief gesprek heel wat achtergrondinformatie te verkrijgen betreffende de jongere. Tijdens dit gesprek worden de werkervaringen, gevolgde opleidingen als ook de basis en technische competenties van de jongere in kaart gebracht. De aanwezigheid van een leerkracht en/ of leerlingenbegeleider is belangrijk bij de opstart. Zij kunnen een extra input aan informatie geven. Met deze overdracht zorg je ervoor dat de informatie die je vergaart over de jongere niet eenkleurig is. De warme overdracht zorgt mede voor de basis van het traject dat de jongere doorloopt. Aan de hand van deze informatie stemt de begeleider het intakegesprek af op de jongere. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

12 OVERDRACHT SMARTPOP Naam jongere:... Ingevuld door:... Datum:. 1 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

13 Overdrachtformulier SMARTPOP 1 Persoonsgegevens Adres:.. Telefoon of gsm:.. Geboortedatum: Nationaliteit:.. Gevolgde richting: 2 Ervaring Stage: Reguliere tewerkstelling binnen het deeltijds onderwijs: Brugproject: Weekendwerk: Vakantiewerk: Thuiswerk: Hobby s/ vrijetijdsbesteding: SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

14 Behaalde attesten: Basisvaardigheden Kruis het niveau van de jongere aan in onderstaande tabel. Bij lezen, schrijven en spreken gaat het om lezen, schrijven en spreken in het Nederlands. Heel goed Goed Voldoende Werkpunt Onvoldoende Lezen Schrijven Spreken Rekenen 4 Basiscompetenties Kruis het niveau van de jongere aan in onderstaande tabel. Bij Opmerking kan je wat meer informatie over de jongere geven. Meer informatie over de competenties vind je in bijlage. Heel goed Goed Voldoende Werkpunt Onvoldoende Gedrag Opmerking Met regels & afspraken omgaan Opmerking Nauwkeurig werken Opmerking 3 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

15 Heel goed Goed Voldoende Werkpunt Onvoldoende Samenwerken Opmerking Volhouden Opmerking Werktempo verzorgen Opmerking 5 Technische competenties Heel goed Goed Voldoende Werkpunt Onvoldoende Opmerking Opmerking Opmerking 4 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

16 Heel goed Goed Voldoende Werkpunt Onvoldoende Opmerking Opmerking Opmerking 6 Positieve punten Aandachtspunten Toekomstperspectief SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

17 9 Bijkomende informatie Mobiliteit (omcirkel wat van toepassing is): wagen brommer openbaar vervoer fiets rijbewijs B Andere informatie: SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

18

19 Na de warme overdracht starten de intakegesprekken. Om goed van start te kunnen gaan is er een documentje voorzien om de gesprekken een beetje op gang te trekken. De eerste gesprekken kan je opvatten als intakegesprekken die gericht zijn op reflectie voor de jongere. Op basis van deze gesprekken kan je als begeleider een zicht krijgen op de motivatie, randvoorwaarden en verwachtingen van de jongere. De ijsbreker: De ijsbreker heeft zijn naam niet gestolen. Met deze oefening zet je het eerste individuele gesprek op een speelse manier in. Tegelijkertijd ga je met behulp van deze oefening na hoe de jongere denkt over en zich voelt bij het begrip werken. Ook toets je hiervoor een klein stuk de motivatie van de jongere af om te gaan werken. Om deze zaken af te tasten, kan je het document met de weegschaal voor de jongere leggen. Vraag naar wat voor hem/ haar positieve en negatieve zaken kunnen zijn die aan werken verbonden zijn. Vaak zal de jongere op basis van deze oefening al een stukje van zijn verwachtingen naar werk meegeven. Hierop volgend overloop je de overdracht formulieren met de jongere. Je biedt hier de jongere nog de ruimte om iets toe te voegen. Dit is een kans om naar zijn/ haar mening te polsen over zaken die tijdens de warme overdracht aan bod zijn gekomen. Kan de jongere zich in de verzamelde informatie herkennen? De ijsbreker zorgt mede voor een insteek naar de volgende oefening: de ik wil, ik wil test. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

20 WERKEN NEGATIEF POSITIEF SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

21 Ik wil, ik wil test: De ik wil, ik wil test is opgemaakt om enkele randvoorwaarden en verwachtingen naar werk toe in kaart te brengen. Het is een vragenlijst waarin de jongere een scoring geeft van 1 6 betreffende een bepaald onderwerp bijvoorbeeld: over loon, arbeidsregeling, afstand, Na het invullen van de test bevraag je aan de jongere of die zich in de resultaten kan vinden. Het doel van deze oefening is dat je met de jongere een eerste reflectie maakt over zijn job doelwit. Indien de jongere hier geen antwoord op kan geven, kan je door middel van de sectortest achterhalen welke sector de jongere aanspreekt. Tijdens de nabespreking van deze oefening kan je volgende vragen stellen: Klopt deze uitkomst voor jou? Heb je een idee welke beroepen aansluiten bij jouw drie hoogst scorende blokken? Heb je een idee welk beroep je graag zou doen? De jongere geeft een beroep aan dat bij zijn/ haar verwachtingen aansluit. Als volgende stap kan je de jongeren een beroepentest laten invullen op de website van VDAB. Deze wordt later beschreven. Tijdens het afnemen van de ik wil, ik wil test, raden we aan om bij de jongere te blijven, zodat hij/zij de mogelijkheid heeft om vragen te stellen. Bij anderstaligen is het aangewezen om ondersteuning te bieden bij het invullen van de test, afhankelijk van hun kennis van de Nederlandse taal. Deze ondersteuning kan bestaan uit het geven van voorbeelden bij een begrip, als ook de test mondeling te bevragen. Hier is het wenselijk om stil te staan bij elk deelaspect van de test, en niet alle puntjes één voor één te overlopen. Naast de ik wil, ik wil test is er het document Aantrekkelijke beroepen uitgewerkt om de verwachtingen van de jongere in kaart te brengen. Deze oefening wordt verder toegelicht in het document van de B plannetjes. Wat wil ik? SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

22 Ik wil, ik wil Inleiding Iedereen wilt graag de perfecte job: leuk werk, goede uren, veel geld verdienen, leuke collega s, sympathieke baas, genoeg vakantie Het is dan ook fantastisch als je meteen zo n job te pakken krijgt, maar weet dat het zeker niet iedereen lukt! Een stap in de goede richting is goed weten wat jij belangrijk vindt in een job. En daar gaan we tijdens deze oefening naar op zoek! 1 Opdracht Hieronder vind je acht blokken met telkens vijf vragen. Omcirkel naast elke vraag een cijfer: 1 als die uitspraak helemaal niet bij jou past, 6 als die uitspraak op jouw lijf geschreven is. Dit is een heel persoonlijke oefening: er zijn geen juiste of foute antwoorden. Het gaat enkel om wat jij er van vindt. Ga dus op je gevoel af en op wat jij belangrijk vindt! Tel per blok je omcirkelde cijfers op en noteer het totaal onderaan in de tabel. 1.1 Blok A: Contract Niet waar Waar 1 Ik wil gaan werken zoveel ik kan Korte opdrachten via interim zeggen mij helemaal niets (een week hier, drie dagen daar ) Wanneer ik in een bedrijf drie maanden kan gaan werken, neem ik die job meteen aan. Als ik geen vaste job heb, zal ik via interim werken. Zo ben ik bezig en kan ik ondertussen verder solliciteren Ik wil niet halftijds werken TOTAAL = 1 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

23 1.2 Blok B: Arbeidsuren Niet waar Waar 1 2 Ik heb het liefst vaste uren (bijvoorbeeld van 07u30 tot 16u00). Ik wil niet langer werken dan acht uur per dag. Ook niet als het echt nodig is Ik werk liever niet s avonds of s nachts Ik wil zoveel mogelijk vrij zijn tijdens het weekend Ik wil alle dagen dezelfde uren hebben TOTAAL = 1.3 Blok C: Afstand werk Niet waar Waar Ik kom mijn collega s liever niet tegen na het werk. Als ik een job echt leuk vind, maakt het niet uit dat ik een tijdje onderweg ben. Ik verplaats mij gemakkelijk (met de fiets, de auto of het openbaar vervoer). Ik hoef s avonds niet snel thuis te zijn. Mijn ouders of partner kunnen voor het eten zorgen Ik ben bereid in een ander dorp te gaan werken TOTAAL = 2 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

24 1.4 Blok D: Samenwerken Niet waar Waar 1 Ik werk het liefst alleen. Zo bepaal ik het tempo Goede collega s maken zelfs het zwaarste werk leuk Alleen werken is niets voor mij Ik maak een taak het liefst samen met anderen. (raad vragen, een babbeltje doen,...) Zonder anderen is er niets aan: je moet een beetje plezier kunnen maken tijdens je werk. TOTAAL = Blok E: Fysiek werk Niet waar Waar 1 Als ik ga werken, wil ik niet vuil worden Ik wil niet zweten als ik werk Ik vind het leuk om aan een bureau te zitten en met een computer te werken (ook al is dat de hele dag). Ik vind het niet erg om recht te staan en heen en weer te lopen Buitenlucht hoeft voor mij niet echt TOTAAL = 3 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

25 1.6 Blok F: Bedrijf Niet waar Waar 1 Ik vind een groot bedrijf niet zo leuk Ik ken graag iedereen in het bedrijf waar ik werk Het is leuk als ik maaltijdcheques en/of een hospitalisatieverzekering krijg, maar het hoef niet. Ik wil mijn baas kennen en er kunnen binnenlopen als het nodig is. Ik hou van afwisseling en wil graag doorgroeien in een bedrijf TOTAAL = Blok G: Loon Niet waar Waar 1 Ik vind alleen een hoog loon belangrijk Ik wil financieel voor mezelf kunnen zorgen en geen hulp nodig hebben van mijn ouders of partner. Als ik mijn droomjob vind, maar niet veel verdien, zal ik die job niet aannemen. Als mijn partner minder verdient dan ik, wil ik best een beetje vaker trakteren. Als ik veel geld verdien, maakt het niet uit welke job ik doe. TOTAAL = SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

26 1.8 Blok H: Afwisseling Niet waar Waar 1 Ik vind bandwerk wel ok Ik leer niet graag nieuwe dingen. Dat vind ik moeilijk. Ik vind het prettig om heel goed te weten wat ik juist moet doen. Zo maak ik het minste fouten. Ik vind het niet leuk altijd verschillende dingen te moeten doen. Ik wil me graag specialiseren in één ding dat ik dan ook supergoed kan. TOTAAL = Berekening van mijn score 2.1 Opdracht Neem de volgende bladzijde. Je ziet een tabel met vierkantjes en een heleboel getallen aan de zijkanten. De kolommen (van boven naar beneden) staan voor de verschillende blokken die je daarnet beantwoord hebt. Bovenaan staan de letters van de blokken. De rijen (van links naar rechts) staan voor de totalen die je opgeteld hebt bij ieder blok. Zet een bolletje bij je totaalscore per blok. Doe dit voor alle blokken. Bijvoorbeeld: bij blok A heb je een totaalscore van 24. Zet dan een bolletje in kolom A bij score 24. Trek een lijn van bolletje 1 naar bolletje 2, van bolletje 2 naar bolletje 3 Het resultaat is een curve van wat jij belangrijk vindt in je job. Noteer je drie hoogst scorende blokken en je drie laagst scorende blokken op p.7. Onder de curve (op p.7 & 8) vind je uitleg over de verschillende blokken. 5 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

27 contract arbeidsuren afstand werk Samenwerk en fysiek werk bedrijf loon afwisseling Mijn curve A B C D E F G H Scores Scores SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

28 2.2 Mijn drie hoogst scorende blokken Mijn drie laagst scorende blokken Uitleg bij de verschillende blokken Blok A. Arbeidsstelsel en contract Als je bolletje voor dit blok hoog staat, ben je niet iemand om lang thuis te zitten. Je wilt graag gaan werken en liefst zo veel mogelijk. Bezig zijn is belangrijk voor jou. Je wilt liefst een vast contract, zodat je zekerheid hebt in je job. Losse en korte opdrachten (bijvoorbeeld via interim) kunnen even een oplossing zijn voor jou, maar je blijft ondertussen wel verder zoeken naar een vaste job. Blok B. Arbeidsuren en flexibiliteit Als je bolletje voor dit blok hoog staat, werk je het liefst volgens vaste uren, zonder al te veel speciallekes. Dus liefst niet in het weekend, niet in ploegen, geen overuren. Je houdt niet van veranderingen in je werkuren en je wilt er van op aan kunnen dat je elke dag op tijd naar huis kan gaan. Blok C. Verplaatsing en afstand tot het werk Als je bolletje voor dit blok hoog tot vrij hoog staat, ben je best bereid je te verplaatsen voor je werk. Een half uur onderweg zijn, maakt je niets uit als je daar een leuke job hebt gevonden. Je vindt het wel belangrijk dat je voor je vervoerskosten vergoed wordt. Blok D. Samenwerking en collega s Als je bolletje voor dit blok hoog tot vrij hoog staat, vind je collega s heel belangrijk. Je wilt graag met collega s werken en je bent bereid om te helpen en geholpen te worden. Alleen werken vind je niet zo leuk, ook als dat betekent dat je dan in je eigen tempo zou kunnen werken. 7 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

29 Blok E. Lichamelijke aspecten van het werk Als je bolletje voor dit blok hoog staat, wil je niet al te zwaar werk doen. Een beetje rechtstaan (bijvoorbeeld in een winkel) is wel ok. Je wilt niet vuil worden of je in het zweet werken. Ook buiten werken is niet echt je ding. Blok F. Grootte van het bedrijf Hoe hoger je bolletje voor dit blok staat, hoe liever jij in een klein bedrijf wilt werken. Je vindt het fijn om al je collega s te kennen en een gemoedelijke sfeer te hebben. Je wilt je baas dichtbij en niet ergens op een hoge stoel in een ander land, zelfs als dit allemaal iets minder voordelen met zich mee brengt. Blok G. Loon Als je bolletje voor dit blok hoog staat, vind je het belangrijk om veel geld te verdienen. Je doet liever een minder leuke job die goed betaalt dan een leuke job die niet goed betaalt. Blok H. Afwisseling Als je bolletje voor dit blok hoog staat, hou je niet zo van afwisseling. Je voelt je het beste als je goed weet wat van je verwacht wordt en als je zeker bent dat je dit ook goed kunt. Nieuwe dingen aanleren vind je vervelend omdat je bang bent om fouten te maken of omdat je dan te hard moet nadenken en opletten. Besluit Wanneer je begint te solliciteren, hou je best met de uitkomst van deze tekst rekening. Zorg dat je duidelijk voor ogen houdt wat je wel en niet leuk en/of belangrijk vindt. Zo kan je snel vacatures selecteren of aangeven welk soort werk je wilt doen. 8 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

30 Beroepentest: De jongere heeft een idee welk beroep hij wil uitoefenen en dat sluit aan bij zijn/ haar verwachtingen. We gaan nu kijken of de jongere over de competenties beschikt om dit beroep uit te oefenen. Op de website van VDAB kan je een aantal beroepentesten vinden, het aanbod is echter beperkt tot enkele sectoren. De jongere dient bij de beroepentest antwoord te geven op een twintigtal meerkeuzevragen. Aan de hand hiervan ga je na of de jongere voldoende beschikt over de vereiste competenties. Wanneer dit niet zo is, stel je met de jongere een POP op betreffende competentieversterking. Belangrijk is dat je eveneens polst bij de jongere of die zich kan vinden in de resultaten. Indien het beroep niet terug te vinden is in het aanbod van VDAB, is het aangewezen om een beroepenfiche te raadplegen. Deze vind je evenzeer terug op de website van VDAB. Je overloopt samen met de jongere de vereiste competenties en bevraagt of hij/zij zich hier in kan vinden. Door goed door te vragen, kunnen jullie samen achterhalen of de jongere over de competenties beschikt. Sectortest: deze resultaten een nabespreking houden, dit om na te gaan of de jongere zich kan vinden in de resultaten. Wanneer hij/zij zich hier in herkent, ga je kijken naar beroepen die hierbij aansluiten en welk beroep de jongere aanspreekt. Hierop volgend bekijk je of de jongere over de competenties beschikt om dadelijk in de sector van start te gaan. Indien dit niet het geval is, zoek je samen naar wat de jongere nog nodig heeft om aan de slag te kunnen gaan in deze sector. Op dit ogenblik stel je een POP op. Hoe dit wordt opgesteld wordt later beschreven. De jongere heeft geen idee van wat hij/ zij wil doen. Deze vragenlijst is een bundeling van verschillende sectoren. Aan de hand van de scoring op de verschillende stellingen, geef je aan waar je interesses liggen. Er dient over gewaakt te worden dat de vragenlijst eerlijk en niet sociaal wenselijk wordt ingevuld. Naast elke uitspraak geef je een scoring van 0-4, gaande van helemaal geen interesse tot zeer veel interesse. Nadien worden de scores per rij opgeteld. De drie hoogste scores zouden de sectoren kunnen zijn waarin de jongere geïnteresseerd is. Als begeleider kan je met Wanneer de jongere zich niet kan vinden in de resultaten van de sectortest, neem je een beroepsoriëntatietest af. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

31 Sectortest De sectortest is een uitgebreide vragenlijst waarin je aangeeft waar je interesses liggen. De bedoeling is dat je eerlijk invult wat jou interesseert. Je doet dit aan de hand van de vragenlijsten (p.1-10). Opgelet, er staan er zowel op de voor- als op de achterkant! Duid naast elke uitspraak aan in welke mate die uitspraak bij jouw past: helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse. Omcirkel het cijfer in de kolom van jouw mate van interesse. Je doet dit voor alle vragenlijsten. Het zijn heel wat uitspraken, tracht je aandacht erbij te houden tot op het einde. Neem er rustig je tijd voor. Nadien vul je de tabel in op p.11. Elke vragenlijst bestaat uit 21 vragen, telkens genummerd van 1 tot en met 21. Aan jouw antwoord wordt telkens een score toegekend: Zeer veel interesse 4 Interesse 3 Gaat wel 2 Weinig interesse 1 Helemaal geen interesse 0 Vul in de tabel jouw scores van elke vragenlijst (in de kolommen) en bij de juiste nummer van de vraag (in de rijen). Tel vervolgens de scores per rij op (dus per nummer van de vraag). Zo krijg je de totaalscore voor de beroepensector die aan die nummer hangt (zie p.12-14). Bepaal de totaalscores voor alle 21 sectoren. Noteer je drie hoogste totaalscores. Een totaalscore vertelt het volgende: Deze beroepensector spreekt je totaal niet aan. Deze beroepensector spreekt je minder aan. Deze beroepensector spreekt je aan. Deze beroepensector spreekt je in hoge mate aan. Nabespreking Mogelijke vragen om te stellen tijdens de nabespreking: Wat zijn je drie hoogste totaalscores? Kan je je hierin vinden? Zie je jezelf in één van deze sectoren werken? Heb je al ervaring in één van deze sectoren? Zo ja vertel daar eens iets meer over. Wat heb je nodig om in één van deze sectoren aan de slag te gaan? Wat is je laagste totaalscore? Kan je je daarin vinden? Waarom? 1 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

32 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst A 1 2 Ruimtes schoonmaken en opruimen als onderdeel van mijn werk Werk waarbij ik de administratie (bureauwerk) precies moet bijhouden Met voedsel en/of drank werken Klanten bedienen in een winkel of een supermarkt Interieur of kleding ontwerpen (bedenken) Iemand iets aanleren Mensen begeleiden die in hun leven hulp of aandacht kunnen gebruiken Mensen verzorgen Patiënten behandelen Leiding geven Teksten schrijven Programmeren Met planten werken Houten meubels maken Met een heftruck rijden Met metaal werken In een fabriek werken Met stoffen werken Een drukpers bedienen Met mijn handen werken SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

33 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst B 1 Met kinderen tussen 2,5 jaar en 12 jaar werken Allerlei administratieve gegevens opbergen In een restaurant of een cafetaria werken Met verschillende betaalmiddelen omgaan Affiches, reclame ontwerpen met de computer Lessen voorbereiden Ziek of oude mensen helpen Verpleging en verzorgend personeel helpen Kennis hebben van de bouw van het menselijk lichaam of van dieren Opdrachten geven Interviews afnemen Computerprogramma s maken Met dieren werken Metsen Mensen vervoeren Metalen onderdelen van een machine vervaardigen Machines instellen Muren pleisteren Aan een snijmachine werken Bij een beenhouder werken SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

34 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst C 1 Interesse hebben voor het uiterlijk van mensen Een boekhoudprogramma vb: Excel op de computer gebruiken Eten en/of drank bereiden en/of serveren Met de kassa werken Fotoreportages maken Praktijkles geven Mensen helpen bij hun dagelijkse problemen In een laboratorium werken Bij een bevalling helpen Personeel evalueren/ kijken of ze goed werken In een bibliotheek werken computerproblemen oplossen aan de telefoon In een tuin werken Een keuken plaatsen Met een bus rijden Auto s maken / repareren Inpakken Patronen maken Boeken binden/ maken Creatief werken (schilderen, tekenen, naaien) SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

35 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst D 1 Voor de veiligheid van anderen instaan Binnengekomen post verwerken Een eetschotel verzorgen en/of opdienen Klanten advies (raad) geven Als freelancer werken (korte of langere opdrachten uitvoeren bij verschillende opdrachtgevers) Met kinderen werken Mensen advies geven In een apotheek werken Kennis hebben van de samenstelling van medicijnen Verantwoordelijkheid (zorg voor anderen) durven nemen Teksten vertalen Kennis opdoen van computerprogramma s In een dierenasiel of op een boerderij werken Klinkers/ tegels leggen Met een vrachtwagen rijden Verschillende lasmethodes (lassen) aanleren Aan een band werken vb: fabriek koekjes in de doos doen In een wasserij werken De lay-out (uitzicht) van een dagblad verzorgen Ambachtelijk (werken zoals vroeger) werk uitvoeren SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

36 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst E 1 Gebouwen bewaken Mensen aan het loket verder helpen Met (soms ook moeilijke) klanten omgaan Mensen overtuigen (laten geloven in wat je vertelt) Achter de schermen meewerken aan een theater of een optreden Met kleuters werken Informatie over relatie man - vrouw geven Een dieet samenstellen Een nieuw medicijn uitdenken en maken Vergaderingen bijwonen of leiden In de media (radio, televisie) werken Analytisch denken ( ordelijk en met structuur) Op een boot werken Vloeren en tegelen Pakjes wegbrengen Een wagen na een ongeluk maken (uitblutsen en herspuiten) In ploegen werken Gordijnen, kussens, tafelkleden maken Foto s bijwerken (retoucheren) voor een modeblad Alleen werken SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

37 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst F 1 Werken voor andere mensen Verzekeringen vb: voor auto, huis en brand verkopen In een hotel werken Via de telefoon verkopen Voor TV dingen opzoeken Met volwassenen werken Activiteiten organiseren in een woonwijk Aan het herstellen van een patiënt meehelpen Een verdoving geven Controle bij het werken van een product uitvoeren De communicatie van een bedrijf of een organisatie verzorgen Internet installeren Dieren slachten Een interieur vb: woonkamer, keuken schilderen Met een torenkraan werken Aan hoogspanningskabels werken Steeds hetzelfde werk doen Kleding maken Grafische computerprogramma s gebruiken Met natuurlijke producten werken (stoffen, hout, leder ) SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

38 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst G 1 Onregelmatige uren werken Vrachtverkeer vb uurrooster maken plannen s Avonds en tijdens het weekend werken Als vertegenwoordiger werken Voor een publiek optreden Met jongeren werken Bemiddelen bij problemen Hulpmiddelen (bril, prothese ) maken Een operatie doen Mensen motiveren Informatie verzamelen en ordenen Websites maken Planten, bomen, groenten of fruit kweken Een toilet aansluiten Met een graafmachine werken Voor het onderhoud van een machinepark instaan In een voedingsbedrijf werken Textiel vb: T shirt, broeken, rokken, bedrukken In lawaaierige ruimtes werken Restaureren (opknappen van gebouwen) SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

39 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst H 1 Een uniform dragen voor mijn werk De producten in een opslagplaats van een bedrijf vb winkel, fabriek op computer zetten In een café of een taverne werken De eerste klantencontacten leggen en afspraken vastleggen voor de vertegenwoordigers (zaakvoerders) Als technicus vb: met licht en geluid werken in het theater of bij de televisie In een internaat van een school werken Kennis opdoen van de sociale wetgeving Iemand helpen bij het verbeteren van zijn/haar uitspraak Vaststellen wat een patiënt heeft Een studie/ onderzoek doen Andere talen leren De hele dag met een computer werken Oogsten vb mais of granen Centrale verwarming leggen Vrachtwagens laden en lossen Allerlei technische snufjes vb domotica, alarmsysteem in een woning installeren Steeds tegen hetzelfde tempo werken Aan een productiemachine werken Een vijfkleurenpers leren bedienen Precisiewerk verrichten/ zeer nauwkeurig werken SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

40 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst I 1 Met schoonmaak- of schoonheidsproducten werken In de toeristische sector vb: aan reizigers rondleiding geven in een stad werken Onder stress kunnen werken Promotie voeren voor een artikel door monsters (stalen) uit te delen Een kunstwerk creëren/ maken Taken en testen verbeteren Mensen helpen in de zoektocht naar een job Met zwaar zieke mensen werken Veel verantwoordelijkheid (zorg) dragen Nieuwe voorstellen doen Op de redactie van een krant/ een dagblad werken In een bedrijf voor het computernetwerk (ICT) instaan In de buitenlucht werken Een gebouw slopen/ afbreken In een station toezicht houden Tegen een goed loon werken Handenarbeid verrichten In een atelier werken Een proefdruk van een dagblad nalezen op fouten Iets unieks (wat iemand anders nog niet heeft gemaakt) maken SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

41 helemaal geen interesse weinig interesse gaat wel interesse zeer veel interesse Vragenlijst J In de onderhoudsploeg of het containerpark van de gemeente werken De vervoersbewijzen in de bus, de tram of de trein controleren/ nakijken In een grootkeuken van een bedrijf, een ziekenhuis, een rusthuis of een school werken Op zaterdag werken Een eigen boek publiceren (schrijven en uitgeven) Voor een groep praten Met lichamelijk en/of mentaal gehandicapte personen werken Met bejaarden werken Voor je job van wacht zijn (je kan opgebeld worden als je thuis bent) Een productieproces uitwerken en leiden Creatief bezig zijn Erg zelfstandig (alleen) kunnen werken Met landbouw- of tuinbouwmachines leren werken Elektriciteit leggen Als postbode werken Een (brom)fiets repareren In een chemisch bedrijf werken Oog voor detail hebben Foto s ontwikkelen/ maken voor een krant Zeer goed werk leveren SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

42 Berekening van mijn score Opdracht Elke vragenlijst bestaat uit 20 vragen, telkens genummerd van 1 tot en met 20. Aan je antwoord wordt telkens een score toegekend: Zeer veel interesse 4 Interesse 3 Gaat wel 2 Weinig interesse 1 Helemaal geen interesse 0 Vul in onderstaande tabel jouw scores van elke vragenlijst in (in de kolommen) bij de juiste nummer van de vraag (in de rijen). Tel vervolgens de scores per rij op (dus per nummer van de vraag). Zo krijg je de totaalscore voor de beroepensector die aan die nummer hangt (zie p.12-14). Bepaal de totaalscores voor alle 21 sectoren. Noteer je drie hoogste totaalscores. Een totaalscore vertelt het volgende: Deze beroepensector spreekt je totaal niet aan. Deze beroepensector spreekt je minder aan. Deze beroepensector spreekt je aan. Deze beroepensector spreekt je in hoge mate aan. 12 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

43 Scoretabel A B C D E F G H I J Totaal Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3 Vraag 4 Vraag 5 Vraag 6 Vraag 7 Vraag 8 Vraag 9 Vraag 10 Vraag 11 Vraag 12 Vraag 13 Vraag 14 Vraag 15 Vraag 16 Vraag 17 Vraag 18 Vraag 19 Vraag 20 Mijn drie hoogste totaalscores SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

44 De verschillende sectoren 1 Dienstverlening aan personen, organisaties of de gemeenschap In deze sector zijn mensen werkzaam die anderen een dienst aan te bieden hebben: gaande van het schoonmaken van ruimtes over het oppassen op kinderen of dieren tot het bewaken van gebouwen. Ook enkele uniformberoepen behoren tot deze groep. Je moet bereid zijn om aan de wensen van anderen te voldoen. De werkuren in deze sector kunnen heel onregelmatig liggen. 2 Administratieve en commerciële diensten Administratie valt in twee grote groepen te verdelen: tekstverwerkende administratie enerzijds en boekhoudkundige administratie anderzijds. Bij de tekstverwerkende administratie gaat het om het verzamelen, ordenen en verwerken van gegevens op administratief gebied. Dit gebeurt meestal met behulp van een computer. Bij de boekhoudkundige administratie gaat het meer om het verwerken van gegevens over in- en verkoop van artikelen, om de inkomsten en de uitgaven van een bedrijf of een organisatie. 3 Horeca, grootkeuken of catering Tot deze sector behoren alle beroepen die zich bezighouden met het bereiden, verzorgen en/of opdienen van voedsel. Binnen deze sector is men veel met producten aan het werk. Toch wordt er een groot beroep gedaan op de manier waarop een werknemer zijn/haar functie invult. Hij/zij moet goed met mensen kunnen omgaan. Verder moet je in de horeca soms onder spanning kunnen werken (bijvoorbeeld als het druk is). Het werk kan schommelingen per seizoen (en zelfs per dag) maken. Binnen de hotelwereld vind je ook alle andere werknemers terug: kamerpersoneel, receptionisten, animatoren 4 Distributie en verkoop Binnen deze sector houdt men zich voornamelijk bezig met het verkopen van producten of diensten aan klanten. Je kan tewerkgesteld worden in kleinere, gespecialiseerde winkels of in grote winkels en supermarkten. Vertegenwoordiging, klantendienst en televerkoop behoren ook tot deze groep. Binnen deze sector vraagt met een grote flexibiliteit en een commerciële ingesteldheid van het personeel. Vaak speelt het uiterlijk een belangrijke rol. 5 Kunst en podiumkunsten Wie een job zoekt in deze sector, gaat geen gemakkelijke weg op. Velen zijn geroepen, weinigen uitverkoren. De concurrentie in deze sector is groot. Artiesten hebben een statuut in België, maar dit loopt niet volledig gelijk met dat van een gewone werknemer. Het is wel een ideale oplossing voor artiesten en kunstenaars die af en toe een opdracht binnenkrijgen. Sommige kunstenaars/ artiesten kiezen ervoor om zich als zelfstandige te vestigen. Dit is enkel haalbaar wanneer je voldoende werk hebt. 90% van de kunstenaars/ artiesten houdt er nog een andere job op na die meer zekerheid biedt. 6 Opleiding en onderwijs In deze sector geeft men les aan verschillende doelgroepen: kleuters, kinderen, jongeren en volwassenen. Elke doelgroep vereist een specifieke aanpak. Ook maakt men een onderscheid tussen het geven van theorielessen en het geven van praktijklessen. Buiten het lesgeven heeft een opleider uiteraard nog andere taken: voorbereiden, verbeteren, administratie, overlegmomenten 14 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

45 Een lesgever/ opleider is iemand die goed kan omgaan met verschillende soorten mensen, die stressbestendig is en die een zekere vorm van tucht uitstraalt (hij/zij moet een groep in de hand kunnen houden). 7 Sociale dienstverlening, plaatselijke ontwikkelingen en arbeidsvoorziening In deze sector werkt men met mensen. Voorbeelden van activiteiten zijn: advies geven over sociale wetgeving, mensen met persoonlijke problemen verder helpen, vorming geven Men moet beschikken over een groot inlevingsvermogen, over mensenkennis en men moet goed kunnen luisteren. Iemand die in deze sector wilt werken, staat best met de twee voeten op de grond. Hij/zij moet dus over een zekere (emotionele) stabiliteit beschikken. 8 Paramedische gezondheidszorg Onder deze sector vallen onder meer volgende beroepen: paramedische beroepen, medischtechnische beroepen, readaptatie- en prothesespecialisten Paramedische beroepen zijn voornamelijk verzorgende en verplegende beroepen. Het gaat om fysiek en mentaal zwaar werk. Je moet ook bereid zijn om in shifts te werken. Medisch-technische specialisten houden zich minder bezig met het verzorgende aspect. Tot deze groep behoren onder andere de laboranten. Readaptatie- en prothesespecialisten bieden tijdens de behandeling van een patiënt ondersteuning aan het medisch personeel (kinesitherapeut, logopedist ). Tot deze groep behoren ook de vervaardigers van allerhande hulpmiddelen. 9 Medische gezondheidszorg In de medische gezondheidszorg vind je twee grote groepen terug. Enerzijds werken in deze sector mensen die zich effectief bezig houden met de behandeling van patiënten. Anderzijds vind je er personen die zich bezig houden met geneeskundig onderzoek. Deze beroepen vereisen meestal hogere studies. 10 Leidinggevend personeel In deze groep vindt men allerhande leidinggevende beroepen terug of beroepen die een grote vorm van verantwoordelijkheid vereisen. Het gaat dan bijvoorbeeld om coördinatoren, directieleden en dit in verschillende sectoren. Meestal wordt een hoger diploma vereist en heel wat beroepservaring. Verantwoordelijkheid brengt vaak ook stress met zich mee. Verwacht hier zeker geen 9-to-5-job. 11 Communicatiespecialisten In deze groep vind je beroepen waar taal (zowel geschreven als gesproken) een belangrijke rol speelt. Deze mensen vind je terug in de journalistiek, de media, de reclamewereld Men is in deze sector op zoek naar creatieve en taalvaardige mensen. 12 ICT-specialisten In deze sector houdt men zich bezig met alles wat met hardware en software te maken heeft: van het ontwerpen tot het herstellen ervan. 13 Agrarische sector, zee- en binnenvaart Binnen deze sector vallen verschillende groepen: de land- en tuinbouw, de plantsoendienst, tuinonderhoud, veeteelt, bosbouw, visvangst Hier treft men steeds meer automatisering aan. Het gaat meestal om zware fysieke arbeid. Er zijn duidelijke seizoensschommelingen en piekmomenten in het werk. 15 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

46 14 Bouw, openbare werken en ontginning In deze sector vind je ruwbouw en afwerking, wegenbouw en ontginning terug. Ook hier gaat het om zware fysieke arbeid. Vaak werkt men op hoogtes. In deze sector wordt een grote vorm van flexibiliteit gevraagd. Hiertegenover staat een interessant loon en heel wat voordelen vanuit de sector. De bouw zorgt voor zijn mensen! 15 Transport en logistiek Transport is een sector die allerlei mensen aanspreekt. Het gaat hier om vervoer binnen of buiten het bedrijf. Binnen deze sector hou je best rekening met onregelmatige werktijden. Vervoer op de weg vereist ook een grote stressbestendigheid (just in time versus de onvoorspelbaarheid van het verkeer). Onder logistiek verstaan we de verdeling van goederen (ook van brieven). De activiteiten binnen een magazijn behoren eveneens tot deze sector. 16 Metaal, mechanica, elektriciteit en elektronica De metaalsector biedt een grote tewerkstelling, tegen een goed loon. Binnen deze sector vind je een heleboel knelpuntberoepen terug, zoals lasser, elektricien, bankwerker 17 Procesindustrie (voeding, scheikunde, metallurgie, papier en verpakking) In de procesindustrie vind je voornamelijk operators en productiearbeiders. Operators houden zich bezig met het instellen, controleren en bijstellen van productiemachines. In deze sector moet je bereid zijn om in ploegen te werken. 18 Textiel en confectie Textiel en confectie zijn twee sectoren die het momenteel minder goed doen op de arbeidsmarkt. Veel bedrijven verhuizen hun productielijnen naar lageloonlanden. Wel kan je aan de slag als patroonmaker of in de woningdecoratie. Meestal werk je in ateliers en voer je vaak dezelfde taken uit. 19 Grafische sector De grafische sector doet het de laatste tijd ook wat minder. Als drukker vind je nog wel een job. Drukvoorbereiders werken wel meestal als freelancer. Je wordt dikwijls tewerkgesteld in lawaaierige ruimtes en je werkt in ploegen. 20 Ambachtelijke beroepen Ambachtelijke beroepen zijn beroepen die vroeger ook al uitgeoefend werden. Het gaat dan bijvoorbeeld om handenarbeid in een kleine werkruimte (schoenmaker, sleutelmaker, bakker, slager ). Deze sector biedt een grote arbeidsvoldoening omdat je het resultaat van je werk kan zien. Slagers en bakkers vinden trouwens zeer snel werk. Men kan ze rekenen tot de knelpuntberoepen. 16 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

47 De nabespreking van de sectortest kan je doen aan de hand van volgende vragen: Wat zijn je drie hoogste totaalscores? Herken je jezelf hierin? Zie je jezelf in één van deze sectoren werken? Heb je al ervaring in één van deze sectoren? Zo ja vertel daar eens iets meer over. Wat is je laagste totaalscore? Kan je je daar in vinden? Waarom? Indien je merkt tijdens je begeleidingsgesprekken dat de kennis van de Nederlandse taal beperkt is, is het aangewezen om de interessetest te laten invullen. Deze is vereenvoudigd en concreter omschreven dan de sectortest. Ook bij het afnemen van deze test is het aangewezen om bij de jongere te blijven, zodat deze verduidelijking kan vragen. De beschrijving van de interessetest kan je terug vinden bij de B plannetjes. Beroepsoriëntatie VDAB: al dan geen interesse in hebt. Na het invullen van de test krijg je een opsomming. Je geeft aan waar je voorkeuren liggen. Deze worden omgezet in resultaten. Dit zijn beschrijvingen van verschillende beroepen die aansluiten bij de interesse van de jongere. Deze test kan je gebruiken als de jongere geen feeling heeft met de sector die uit de test is gekomen. De test kan je vinden op de website van VDAB. Enigste vereiste is dat de jongere al geregistreerd is in Mijn Loopbaan. De test is opgedeeld in vijf onderdelen: je interesses, sleutelvaardigheden, professionele vaardigheden, gezondheidsfactoren en werkomstandigheden en opleidingen. Bij elk onderdeel krijg je een opsomming van stellingen waar je dient aan te duiden of je hier Als de jongere zich kan vinden in de resultaten, laat je de jongere een beroepentest invullen of overloop je een beroepenfiche met hem/haar. Zo kan je dan verdere stappen ondernemen in het opstellen van een POP. Indien de jongere zich niet kan vinden in de resultaten is het aangeraden om een POP op te stellen aan de hand van het werkplezierspel of de Talentendoos *. Je gaat hier niet meteen zoeken naar een beroep, maar wel naar de voorwaarden waaraan een beroep voor de jongere moet voldoen. Een korte toelichting van de Talentendoos en het werkplezierspel, kan je terug vinden in het document van de B plannetjes. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

48 Sollicitatievaardigheden onderzoeken: Je gaat als begeleider pas over naar deze stap als je merkt dat de jongere over voldoende competenties en / of ervaring beschikt om aan het werk te gaan in de sector dat hem/haar interesseert. Op dit ogenblik bevraag je de sollicitatievaardigheden en ervaringen van de jongere. Dit houdt in dat je gaat stilstaan bij het opstellen van een CV en motivatiebrief als ook bij het voeren van een sollicitatiegesprek. Indien de jongere over een CV en motivatiebrief beschikt, vraag je hem/ haar om deze de volgende afspraak mee te brengen. Je kan deze bespreken en nog eventueel tips betreffende inhoud en lay out geven. Wanneer de jongere nog geen CV of motivatiebrief heeft, geef je tips mee voor het opstellen van deze documenten. De tips zijn zeer concreet opgesteld, zowel van het CV als van de motivatiebrief is er een sjabloon opgemaakt. Zo kan de jongere hier snel mee aan de slag gaan. Het is aangewezen om de tips te overlopen en af te toetsen of deze duidelijk zijn. Daarnaast is het ook belangrijk even stil te staan bij de ervaringen betreffende het voeren van een sollicitatiegesprek. Ook hiervoor zijn enkele tips opgenomen in een document dat je aan de jongere kan meegeven. Indien de jongere geen ervaring heeft, is het raadzaam om met hem/haar een simulatiegesprek, een fictief sollicitatiegesprek, te doen. Dit kan de jongere gerust stellen en kan een goede voorbereiding op de echte gesprekken zijn. Randvoorwaarden in kaart brengen: Indien de randvoorwaarden nog niet aan bod zijn gekomen tijdens de vorige oefeningen, kan je met de jongere het document Mijn randvoorwaarden overlopen. Op die manier kunnen er nog andere ontwikkelacties naar boven komen. Wanneer dit gebeurt, onderneem je best eerst deze acties alvorens je de jongere aanspoort actief naar werk te zoeken. Nu we alles in kaart hebben gebracht en de jongere weet wat hij wil, kunnen we overgaan tot het opstellen van een POP. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

49 Een sollicitatiebrief Inleiding De sollicitatiebrief is eigenlijk een visitekaartje. Als hij goed is, kan hij deuren openen maar het omgekeerde is evenzeer waar. Daarom moet je er voor zorgen dat je sollicitatiebrief door zijn vormgeving en inhoud tussen de vele andere brieven opvalt. Gebruik dynamische werkwoorden zoals initiatief nemen, organiseren, leren, Omdat de keuze vaak groot is, zal een saaie brief meestal direct in de prullenmand verdwijnen. Maar let op: opvallen betekent niet dat je tot in het extravagante moet overdrijven. EEN AANTAL BASISREGELS: 1. Schrijf je sollicitatiebrief op een A4-blad. Hij mag niet langer dan 1 bladzijde zijn en mag maximaal uit vier korte alinea's bestaan. Wie een te lange sollicitatiebrief schrijft, geeft aan dat hij hoofd- en bijzaken niet van elkaar kan onderscheiden. 2. Maak je brief door de opmaak (schikking, lettertype, ) kijk- en leesvriendelijk. 3. Fouten, doorhalingen of tippex kunnen absoluut niet. Herbeginnen is de onverbiddelijke boodschap als er toch iets misgelopen is. 4. Vergeet niet je naam en adres bovenaan links te schrijven, met je telefoonnummer erbij. 5. Typ je sollicitatiebrief, tenzij men in de advertentie expliciet om een handgeschreven brief zou vragen. 6. Een sollicitatiebrief moet persoonlijk, vrij origineel en gericht zijn. 7. Hanteer een moderne, vlotte maar toch zakelijke stijl. 8. Schrijf geen te lange zinnen. 9. Zorg voor afwisseling in woordkeuze en zinsbouw. Gebruik geen woorden die je in gesproken taal ook niet zou gebruiken. 10. Hou het sober en informatief. 11. Wees assertief (= zelfzeker) maar niet agressief. Vermijd twijfelwoorden. 12. Vermijd clichés en streef naar originaliteit. 13. Het doel van een sollicitatiebrief is jezelf aanprijzen. Schrijf je sollicitatiebrief daarom in de ik-vorm. De lezer spreek je uiteraard met de beleefdheidsvorm aan. 14. Schrijf niet klakkeloos je cv over in je brief maar vermeld wel je sterkste punten. 15. Verwijs steeds naar je cv. (bijlage: curriculum vitae)

50 Een logische opbouw van een sollicitatiebrief is: Inleiding Je start met een originele, zakelijke reden waarom je geïnteresseerd bent in deze vacature. Daarna verwijs je naar de manier waarop je de vacature gevonden hebt: advertentie (welke krant), VDAB, via bekenden, + je stelt je kandidaat voor de functie. Midden Je geeft een korte beschrijving van relevante opleiding, ervaring en capaciteiten; uitvoerige gegevens staan in het curriculum vitae. Hierbij is niet alleen vakkennis belangrijk, maar ook persoonlijkheidskenmerken zoals zelfstandig werken, initiatief nemen, contactvaardigheid of graag in groepsverband werken zijn zeer belangrijk. Je kunt beter voorbeelden gebruiken die aantonen over welke capaciteiten je beschikt, dan ze simpelweg te vernoemen. Je legt een verband tussen je bekwaamheden en de eisen uit de advertentie en verklaart waarom de aangeboden betrekking je interesseert. Deze motivatie is maar heel kort, omdat het sollicitatiegesprek daar o.a. over zal gaan. Slot Je verwijst naar het curriculum vitae en vraagt om een persoonlijk onderhoud. Vermeld wanneer je (telefonisch) bereikbaar bent.

51 Voornaam + naam datum + jaartal Adres POSTCODE + GEMEENTE Tel. Mevrouw/De heer voornaam + naam contactpersoon (desbetreffende dienst) Firmanaam Adres POSTCODE + GEMEENTE Sollicitatie naar de betrekking van (AANSPREKING) Geachte mevrouw, heer Indien je een (achter)naam hebt van de betreffende persoon, kan je die vermelden. (INLEIDING) - Op originele maar zakelijke manier verwoorden waarom de advertentie je aandacht trekt. - Bij spontane sollicitaties vragen naar mogelijke vacatures - BELANGRIJK: in de inleiding altijd vermelden naar welke vacature je solliciteert (2 e ALINEA) - Verwijzen naar relevante opleiding, studies, werkervaring, - Zeggen waarom de job jou interesseert (3 e ALINEA) - Verwijzen naar je curriculum vitae + slotformule: bvb. dat je graag je cv verduidelijkt in een persoonlijk gesprek Met vriendelijke groeten Voornaam en naam Bijlage: cv

52 Inleiding Een sollicitatiegesprek voorbereiden Als een firma na het lezen van je sollicitatiebrief nader kennis met je wil maken, dan word je uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Het is belangrijk om dit gesprek goed voor te bereiden. Voorbereiding van het sollicitatiegesprek Bedrijven verwachten dat de sollicitant van vandaag zich niet alleen heeft voorbereid om lastige vragen te beantwoorden, maar ook om deze zelf te stellen. Deze voorbereiding vereist veel werk. Onderzoek het bedrijf: lees de vacature, bekijk hun website! In een personeelsadvertentie vermelden bedrijven op welke gebieden ze actief zijn: markten, producten en omvang van het bedrijf. Tevens wordt vaak aangegeven waarom de vacature is ontstaan, wat de functie-eisen en gevraagde vaardigheden zijn. De kans is groot dat deze zaken tijdens het sollicitatiegesprek aan bod komen. De kans is groot dat de werkgever je vraagt waarom je geïnteresseerd bent in het bedrijf. Met een antwoord als:' tja, ik zou het niet weten' scoor je niet. Win informatie in over de functie Als je niet weet wat de functie precies inhoudt, praat dan met iemand die dat wel weet. Als het een functie is die in de hele bedrijfstak vrijwel hetzelfde is, praat dan met mensen die soortgelijk werk doen bij een ander bedrijf. Vraag hen iets te vertellen over hun werk, wat ze leuk en minder leuk vinden aan het beroep en welk salaris er in hun bedrijf ongeveer wordt betaald. Je kan ook het beroep opzoeken op VDAB/ Cobra. Zorg dat je jezelf kent Ga nooit het sollicitatiegesprek in, zonder goed voor te bereiden wat je over jezelf wil vertellen Zorg dat je voor het gesprek een duidelijk beeld hebt van je sterke punten. Denk goed na hoe je je zwakke punten een positieve wending kan geven. Je komt dan goed voorbereid, zelfverzekerd en welbespraakt over.

53 Zorg dat je weet wat je wil vragen Een gesprek is een tweerichtingsverkeer. Vergeet niet dat nu het moment is waarop je informatie kunt vergaren over de functie en het bedrijf waarvoor je mogelijk gaat werken. Op deze informatie zal je jouw beslissing nemen, als je de job krijgt aangeboden. Ga nooit een sollicitatiegesprek in zonder te bedenken welke informatie je wil verkrijgen. Vraag voor jezelf af wat je over de functie en het bedrijf wilt weten. Maak een lijst dat je meeneemt als geheugensteuntje. Wat neem je mee naar het gesprek? Zorg dat je zakken, tas of handen niet overladen zijn met voorwerpen of papieren. Verzamel enkel de volgende zaken om mee te nemen naar het sollicitatiegesprek: - Enkele exemplaren van je curriculum vitae - Een notitieblok (en/of agenda) en een pen - Je lijstje met vragen (max. 3) - Het telefoonnummer van het bedrijf en de naam van degene met wie je het sollicitatiegesprek hebt - Papieren die voor het sollicitatiegesprek van belang zijn zoals referenties, Het gesprek zelf, houding zegt meer dan woorden Bij veel procedures wordt geselecteerd op basis van het curriculum vitae en het buikgevoel. Binnen enkele seconden heeft de beoordelaar een beeld van jou. Je krijgt maar 1 kans om een goede eerste indruk te maken, gebruik ze! Let daarom op de kleine dingen: Geef een stevige hand en glimlach oprecht. Kijk de interviewer(s) aan. Probeer zijn of haar naam te verstaan. Zeg duidelijk je naam. Zet steeds je GSM af voor je op gesprek gaat. Draag gepaste kledij.

54 Antwoorden op lastige vragen De meeste sollicitatiegesprekken zijn zo gestructureerd, dat er aan het begin even de tijd wordt genomen om jou op je gemak te stellen. Deze aanlooptijd dient om de druk te verlichten, zodat jij je geen onbekende bezoeker voelt maar een beetje het idee krijgt dat je erbij hoort. Maar net als je je begint te ontspannen, wordt het plotseling menens. Er worden vragen gesteld die een goed antwoord vereisen. Hou bij het beantwoorden van vragen in het sollicitatiegesprek vijf punten voor ogen: Hou het kort Elke vraag dient in twee minuten te worden beantwoord. Als het antwoord langer duurt, verliest de sollicitatieleider de belangstelling. Blijf positief Ze vragen bijvoorbeeld: "Wat is uw zwakste punt?" of "Wat is uw grootste blunder geweest?" of "Vertel eens iets over de ergste baas die u ooit heeft gehad." Met deze vragen proberen ze jou te verleiden om over zaken te praten waarover je beter je mond kunt houden. Bedenk dat je negatieve vragen niet negatief hoeft te beantwoorden. Geef aan alles een positieve draai. Geef voorbeelden Niet alleen vertellen is een belangrijk onderdeel van uw sollicitatie, maar ook bewijzen dat je in aanmerking komt voor de functie. Vergeet dat niet. Geef voorbeelden van successen uit het verleden. Blijf relevant De antwoorden die je op elke vraag geeft, moeten gericht zijn op de behoeften van het bedrijf. Luister goed wat ze willen en nodig hebben, en ga in jouw antwoorden hier op in. Vraag verheldering bij onduidelijke vragen en blijf eerlijk Je hoeft een onduidelijke vraag niet te beantwoorden. Vraag verduidelijking zodat je pas antwoordt als de vraag voor jou duidelijk is. Weet je het antwoord niet, geef dat ook toe en waag geen gokje.

55 Enkele vragen die je wellicht voorgeschoteld krijgt zijn: Vertel eens iets over jezelf. Waarom ze deze vraag stellen Het antwoord op deze vraag geeft de vraagsteller een overzicht van wat je kan en als vertrekpunt voor het gesprek. Hij/zij krijgt een indruk over hoe jij jezelf ziet en kan zo beoordelen of je snel kunt denken (mocht je niet op deze vraag voorbereid zijn) en of je een profiel van jezelf kunt schetsen. Hoe je moet antwoorden Dit is een kans om je levensverhaal in twee minuten te vertellen. Wil de sollicitatieleider meer weten dan zal er wel doorgevraagd worden. Als je dit goed hebt voorbereid en geoefend, hoef je deze vragen niet te vrezen. Waarom zouden we jou in dienst nemen (en niet een andere kandidaat)? Waarom ze deze vraag stellen. De werkgever wil horen hoe jij de belangrijkste aspecten van de functie interpreteert. Hoe je moet antwoorden. Ook deze vraag is een prachtige kans om te vertellen hoe goed jouw kunnen past bij de behoeften van het bedrijf. Geef steeds voorbeelden van situaties waarin jij je sterke punten goed hebt kunnen gebruiken.

56 Waarom wil je voor ons bedrijf werken? Waarom ze deze vraag stellen; In de huidige wereld van directe informatie is het onaanvaardbaar om een sollicitatiegesprek in te gaan zonder informatie over het bedrijf te hebben ingewonnen. Het bedrijf wil op zijn beurt weten of jij je huiswerk hebt gemaakt. Hoe je moet antwoorden. Deze vraag laat jou de gelegenheid om te laten horen hoe goed je de organisatie hebt onderzocht. Het is volstrekt aanvaardbaar om toe te geven dat je het bedrijf hebt opgezocht op het internet of in de bibliotheek. Daarmee laat je zien dat je antwoorden kunt vinden op vragen en zelf informatie kunt vergaren. Ook deze vraag wordt tegenwoordig vaak gesteld. Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Vertel eens over een probleem waarop je stuitte. Hoe heb je dit aangepakt? Waarom ze deze vraag stellen. De interviewer wil je weten hoe jij problemen oplost en je vermogen om een tactvol verslag te geven over een delicate situatie. Hoe je moet antwoorden. Bereid een verhaal voor, zodat je tijdens het gesprek niet hoeft te zoeken naar een goed antwoord. In jouw antwoord geef je een duidelijke presentatie van het probleem, de stappen die je ondernam om het te verhelpen en de resultaten van jouw maatregelen. Zet voormalige collega's niet in een slecht licht. Zeg nooit iets negatiefs over collega's of superieuren. Zelfs als zij grove fouten hebben gemaakt, wijd je daarover niet uit. Hiermee maak je een indiscrete indruk.

57 Wat zijn jouw sterkste punten? Waarom ze deze vraag stellen. De interviewer hoopt te horen dat jouw sterke punten overeenstemmen met de eisen voor het beroep. Hij/zij wil ook weten hoe jij jezelf presenteert en zal letten op overmatig zelfvertrouwen, opschepperij, oneerlijkheid en gebrek aan assertiviteit. Hoe je moet antwoorden. Dit is een kans om je sterke punten te benadrukken. Noem één of twee sterke punten en geef hier voorbeelden van. Zorg dat je er twee hebt voorbereid zodat je niet stilvalt na de vraag En wat is je tweede sterke punt? Ben je ooit ontslagen? Waarom ze deze vraag stellen. Dat is nogal eenvoudig: om mogelijke problemen aan de oppervlakte te brengen. Hoe je moet antwoorden. Als je nooit ontslagen bent, des te beter. Als men je heeft verzocht ontslag te nemen, dan heb je ontslag genomen; je bent dan niet ontslagen. Als je ontslagen bent, beantwoord deze vraag dan eerlijk (maar begin er zelf niet over) en geef kort een antwoord. Het is doorgaans beter de schuld zelf een beetje op jou te nemen. Het maakt altijd een slechte indruk als je je baas of collega's de schuld geeft. Leg uit dat het een leerrijke ervaring was en dat je er vrij zeker van bent dat de moeilijke tijden achter je liggen. Wijs op successen die je sinds het ontslag hebt geboekt. Bij een beëindiging van het dienstverband ten gevolge van een algemene inkrimping, overname of herstructurering ben je niet ontslagen, maar is jouw functie misschien opgegeven.

58 Vertel eens iets over de ergste baas die je ooit hebt gehad. Waarom ze deze vraag stellen De sollicitatieleider wil weten of je discreet kunt zijn. Dit is ook voor het bedrijf een manier om iets aan de weet te komen over karakterbotsingen die het liever wil vermijden. Hoe je moet antwoorden Geef nooit een negatief antwoord. Spreek niet slecht over een ander. Hou het positief. Wanneer interviewers vragen naar "Wat is het ergste " laat je dan nooit verleiden tot een negatieve opmerking over een voormalige baas, collega, functie of bedrijf. Benadruk altijd het positieve gedrag dat je hebt geleerd in moeilijke situaties. Wat zijn je zwakste punten? Waarom ze deze vraag stellen De kans is klein dat de sollicitatieleider nu echt graag je zwakke kanten wil horen. Ze willen gewoon zien hoe je met deze vraag omgaat. Hoe je moet antwoorden Geef de interviewer geen aanleiding om je af te wijzen door bijvoorbeeld enkele punten op te sommen die niets met de baan te maken hebben. Je kan ook twee mindere punten opsommen maar hier een positieve wending aan geven. Vb: ik ben koppig, maar dat betekent ook dat ik een volhouder ben, dat ik het niet vlug opgeef. Zorg dat je twee mindere punten met hun positieve kant hebt voorbereid. Het kan ongeloofwaardig overkomen wanneer je maar één klein minpuntje hebt.

59 Mijn randvoorwaarden Overzicht Inleiding Randvoorwaarden zijn persoonlijke aspecten van je leven die er voor zorgen dat je makkelijker of minder gemakkelijk kan gaan werken. Het is belangrijk dat je een zicht hebt op je randvoorwaarden. Zij kunnen immers bepaalde aspecten van je werk beïnvloeden. Enkele voorbeelden: Als je geen rijbewijs hebt, zoek je best een job die ofwel met de fiets ofwel met het openbaar vervoer bereikbaar is. Als je kinderen hebt, is het belangrijk dat je kinderopvang hebt voor en/of na het school (ouders, partner, buitenschoolse kinderopvang ). Als je een medisch erkend probleem hebt (bijvoorbeeld rugklachten), zoek je best geen job waarbij je voortdurend zware voorwerpen moet opheffen. 1 Mijn mobiliteit Rijbewijs: Eigen vervoersmiddel: Toegang tot het openbaar vervoer:. Maximum afstand/ duur tot het werk:. 2 Mijn thuissituatie Leefsituatie:... Burgerlijke staat:.. Werksituatie partner:... Kinderen:.... Mogelijke kinderopvang: 3 Mijn gezondheid Gezondheid:.. Fysieke kenmerken:. Mentale kenmerken: 1 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

60

61 De B plannetjes zijn opgesteld om nog meer efficiënt te kunnen werken met de jongere. Het kan gebeuren dat je als begeleider opmerkt dat de oefeningen die in eerste instantie worden aangereikt, te moeilijk zijn voor de jongere. De B plannetjes kunnen dan een goed alternatief zijn. Aantrekkelijke beroepen: Deze oefening kan gebruikt worden indien de jongere niet kan weergeven of het resultaat van de ik wil, ik wil test aansluit bij zijn/ haar verwachtingen. Deze oefening helpt de jongere stil te staan bij wat hij/ zij juist belangrijk vindt aan een job en de werkomstandigheden. Het opzet van de oefening is dat je de jongere 10 beroepen laat neerschrijven die hij/ zij aantrekkelijk vindt ongeacht het diploma dat je hiervoor moet hebben. In de kolom ernaast dient de jongere neer te schrijven waarom hij/ zij dit beroep aantrekkelijk vindt. Wanneer dit is gebeurd, plooi je het blad in twee en leg je de focus bij de aspecten in de kolom: waarom is de job aantrekkelijk? Aan de hand hiervan kan je verwachtingen van de jongere in kaart brengen. Het is aangewezen om deze zaken even te bespreken en te reflecteren over de resultaten die uit de ik wil, ik wil test kwamen. Ook hier bevraag je of de jongere een beroep kan bedenken dat aansluit bij de verwachtingen. Indien dit niet lukt is het aan te raden om de sector of interessetest te doen. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

62 Aantrekkelijke beroepen Denk eens na over beroepen die je sterk aanspreken, zonder rekening te houden met je eigen kunnen of de diplomavereisten. Schrijf er ongeveer 10 neer. Nadien denk je na waarom je juist voor deze beroepen hebt gekozen. Zo kan er duidelijk worden waar je interesses liggen. BEROEPEN OF FUNCTIES WAAROM AANTREKKELIJK? 1 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

63 Interessetest: Deze oefening kan als alternatief voor de sectortest aangeboden worden. De test is vereenvoudigd en ingekort. De stellingen die er in opgenomen zijn, zijn concreet beschreven. Deze oefening heeft eveneens als doel om te achterhalen in welke sector de jongere tewerkgesteld wil worden. De jongere dient een scoring te geven bij de stellingen van 0 tot 2. Als de volledige test ingevuld is, kan je de scoring rij per rij optellen. Hier is het aangewezen om de resultaten te bespreken. Eventueel kan je een korte toelichting geven over de sectoren waar de jongere het hoogst op gescoord heeft. Bevraag bij de jongere of hij/ zij zich kan vinden in deze uitkomst. Indien de jongere zich hier niet in kan vinden, ga je over tot de beroepsoriëntatietest. Deze is voor sommige mensen te moeilijk geformuleerd en te uitgebreid. Als alternatief kan je de Talentendoos hanteren, deze lichten we later verder toe. Wanneer de jongere weet in welke sector hij/ zij wil werken, kan je de stappen ondernemen zoals die beschreven staan in het document van het Intakegesprek. Talentendoos: De talentendoos heeft in eerste instantie als insteek, het voeren van een waarderend gesprek dat vertrekt vanuit de talenten van de jongere. Met waarderende gesprekken, vertrekt men vanuit de sterktes van de jongere. Een belangrijk aspect hierbij is dat de jongere tot zelfinzicht komt. Hoe kan je op zoek gaan naar die sterktes? Als insteek van het gesprek kan je vertrekken vanuit de dromen van de jongere. Uit die dromen kan je achterhalen over welke mogelijkheden de jongere beschikt en hem/ haar aan de hand hiervan tot zelfinzicht brengen. Daarnaast kunnen de Talentenkaarten een concreet beeld geven van de sterktes en ontwikkelpunten van de jongere. Voor het toepassen van de oefening, kan je de handleiding terug vinden op de website*. Deze werkvorm kan je gratis downloaden. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

64 Interessetest Geef voor elke activiteit aan hoe groot je belangstelling is. Doe dit door de volgende cijfers in te vullen na elke vraag: 0 = geen of weinig belangstelling 1 = wel belangstelling 2 = veel belangstelling Tel nadien de scores van elke rij op en noteer deze in het vakje naast de vraag. VRAGEN SCORE 1 Groenten verplanten/ planten 2 Een restaurant leiden 3 Als aannemer bouwprojecten uitvoeren 4 Producten verkopen 5 Centrale verwarming leggen (installeren) 6 Mode ontwerpen (kleding) 7 Trouwkaarten, geboortekaartjes enz. drukken 8 Nieuwe elektronica ontwikkelen (computers, i -pod) 9 bestellingen voor een bedrijf regelen 10 werken als kapper (zowel heren als dames) 11 ontwerpen maken (tekeningen) voor inrichting van een keuken, woonkamer, ) 12 Patiënten in een ziekenhuis verzorgen 13 Werken als taxichauffeur 14 Maaltijden maken 15 Een natuurgebied (vb bos) onderhouden 16 Gasten ontvangen in een hotel 1 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

65 17 Ontwerpen maken voor huizen en andere gebouwen 18 Klanten proberen te boeien (interesseren) voor bepaalde producten 19 Technische installaties controleren en maken (repareren) 20 Kleding verkopen 21 Een eigen drukkerij (bedrijf dat boeken, tijdschriften drukt) hebben 22 geluidsapparatuur (vb radio's) of TV 's repareren Verzendingen bij een postbedrijf regelen (opsturen van brieven, 23 postpakketten) 24 Littekens onzichtbaar maken 25 Etalages inrichten 26 Patiënten thuis medisch verzorgen 27 Bussen of treinen besturen 28 Werken als kok in een restaurant 29 Een eigen boerderij hebben Zorgen dat allen zaken in een hotel (maaltijden, schoonmaak, ) goed geregeld 30 is 31 Berekeningen maken voor bouwwerken 32 Een eigen winkel hebben 33 Auto's repareren (herstellen) 34 Kleding aankopen voor een kledingwinkel 35 De lay -out van kranten of tijdschriften verzorgen 36 Elektriciteit leggen 37 Zorgen voor tijdige leveringen van groothandels (vb Nike, voeding) aan winkels 38 Make -up aanbrengen (schminken) bij mensen 40 Kleurencombinaties voor interieurs bedenken 41 Werken in de kraamverzorging (baby's verzorgen) 42 Schepen of vliegtuigen van vracht voorzien 2 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

66 43 Nieuwe recepten voor maaltijden bedenken 44 Tuinen aanleggen en verzorgen 45 Zorgen dat een hotel of restaurant gezellig is (sfeervol) 46 Timmeren en metselen 47 Verkoopleider zijn in een winkel Ontwerpen (tekeningen) maken voor stalen constructies (huiskranen, 48 skeletbouw) 49 Een eigen kledingboetiek hebben 50 Brochures ontwerpen (tekenen) en maken 51 Elektrische of elektronische stroomschema's tekenen Zorgen dat een bedrijf de nodige grondstoffen en materialen in voorraad heeft Raad geven over het gebruik van make -up en verzorgingsproducten (vb :dagcrème) 54 Huizen inrichten 55 Bejaarden verzorgen 56 Vrachtwagens besturen 57 Brood, gebak en koekjes bakken 58 In een tuincentrum (tuinwinkel) werken 59 Gasten bedienen in een restaurant (ober) 60 Tunnels en bruggen ontwerpen (tekenen) 61 Reclame maken voor producten 62 Ontwerpen maken voor motoren en machines 63 Kleding maken 64 Boeken maken (bundelen) 65 Elektrische apparaten repareren (herstellen) 66 De administratie van magazijnvoorraden bijhouden 67 De huid van mensen verzorgen en behandelen 3 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

67 68 Standen inrichten op beurzen en tentoonstellingen 69 Mensen met een handicap verzorgen 70 Internationale transporten (buitenlands vervoer) organiseren 71 Salades, hapjes maken voor een traiteur NA HF BC CE MW TK GR EE LD UV IR VE VV VB NA: Natuur/ agrarisch: beroepen die gebaseerd zijn op belangstelling voor de natuur en voor land -,tuin en bosbouw. HF: Horeca/ facilitair: beroepen waarin gastvrijheid en dienstverlening op huishoudelijk gebied centraal staan. BC: Bouw/civiele techniek: beroepen gericht op de voorbereiding en uitvoering van bouwprojecten. CE: Commercie: beroepen in handel, reclame, ondernemerschap, winkelbedrijf, marketing. 4 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

68 MW: Metaal/ werktuigbouwkunde: het bewerken van metaal: het ontwerpen, vervaardigen, onderhouden en repareren van motoren, installaties en andere producten van de werktuigbouwkunde. TK: Textiel/ kleding: het ontwerpen, vervaardigen en verkopen van textielproducten. GR: Grafisch: de vervaardiging van boeken, kranten, tijdschriften, drukwerk, EE: Electrotechniek/ elektronica: het ontwerpen, vervaardigen, repareren van en werken met elektrotechnische en elektronische apparatuur. LD: logistiek/distributie: organisatie en administratie van goederenstromen en voorraadbeheer. UV: uiterlijke verzorging: het verzorgen van het uiterlijk van cliënten en het adviseren hierover. VV: Vervoer: (de organisatie van) het vervoer van goederen en personen. IR: Inrichten: (adviseren over) de inrichting en verfraaiing van interieuers, etalages en andere ruimtes. VE: Verpleging/verzorging: patiëntenzorg in verpleegrichtingen en bij de mensen thuis. VB: Voedselbereiding: het verzorgen van maaltijden en het produceren van voedingsmiddelen. 5 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

69 Werkplezierspel: Bij het werkplezierspel is het uitgangspunt dat werkplezier samenhangt met de redenen waarom je werkt of wil werken en het gedrag van jezelf en anderen. Het spel kan je inzicht doen krijgen in alle factoren die van invloed zijn op jouw werkplezier. Deze spelvorm is echter niet gratis te verkrijgen. Verdere informatie kan je terug vinden op de website*. Kwaliteitenspel: Het spel kan je gebruiken wanneer de jongere het moeilijk heeft om zijn kwaliteiten en valkuilen te benoemen. Het is echter belangrijk dat de jongere hier een goed inzicht in heeft, om deze verder te kunnen ontwikkelen. Hoe je het kwaliteitenspel kan gebruiken, vind je terug op de website*. Hier kan je de handleiding gratis downloaden. Het spel zelf is niet gratis te verkrijgen. * voor verdere informatie betreffende deze werkvormen kan u zich best wenden tot volgende websites: en SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

70

71 Voordat je van start gaat met het opstellen van een POP is het aangewezen om een terugkoppeling te maken naar het intakegesprek. Je bevraagt hoe de jongere die eerste gesprekken heeft ervaren en wat hij/ zij hier nog mee gedaan heeft. Daarnaast fris je op tot welke actie jullie zijn gekomen. Het is vervolgens handig om een korte toelichting te geven aan de jongere hoe jullie verder gaan werken aan het actiepunt. Dit kan je enerzijds doen door de huidige situatie van de jongere in kaart te brengen in een portfolio, anderzijds door het ontwikkelpunt concreet te maken en daar een actieplan, een POP, voor op te stellen. Portfolio opstellen: Met het portfolio breng je de huidige situatie van de jongere in kaart. Het overdrachtformulier dat werd ingevuld tijdens het eerste gesprek is hier bij een handig hulpmiddel. Je vindt er heel wat nuttige informatie in terug. Het is ook aangeraden om de wensen van de jongere te bevragen. Daarnaast bieden opleidingen de jongere gevolgd heeft, zowel binnen als buiten de school, werkervaringen en andere relevante ervaringen aanvullende informatie bij het opstellen van het portfolio. Het document dat je helpt bij het opstellen van het portfolio, bestaat uit enkele gerichte vragen. Aan de hand van het portfolio kom je met de jongere tot een aantal competenties die hij/zij heeft ingezet in het verleden. TIP: Indien het moeilijk is voor de jongere om te reflecteren over zijn sterke en zwakke punten, is het kwaliteitenspel een hulpje. Hoe je het kwaliteitenspel kan gebruiken, lichten we verder toe bij de B plannetjes. Uiteindelijk heeft de jongere zijn/ haar ervaringen in kaart gebracht en hieraan competenties gekoppeld. Vanaf nu kan je overgaan tot het opstellen van een POP. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

72 Mijn Portfolio 1. Welke opleidingen heb je gevolgd (zowel binnen als buiten de school)? 2. Welke werkervaringen heb je (stages, weekendwerk, vakantiewerk,vrije tijd )? 3. Wat deed je graag? 4. Wat maakt dat je dit graag deed? 1 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

73 5. Waar was je goed in? 6. Wat maakt dat je daar goed in was? 7. Waar ervoer je moeilijkheden? 2 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

74 POP opstellen: In het persoonlijk ontwikkelingsplan ga je samen met de jongere een ontwikkelpunt kiezen. De doorstroom naar werk of een vervolgopleiding, wordt vergemakkelijkt door te werken aan eventuele obstakels die deze doorstroom voor de jongere bemoeilijkt. Het actieplan dient zo concreet mogelijk geformuleerd te zijn, zodat de jongere er onmiddellijk mee aan de slag kan. Enkele richtlijnen die je helpen bij het vertalen van een ontwikkelpunt in een actieplan. Je stelt het plan op aan de hand van het SMART principe: specifiek, meetbaar, aanvaardbaar, realistisch en tijdsgebonden. We lichten dit verder toe. Aan de hand van het document Mijn actieplan stel je het POP op. Om het ontwikkelpunt tastbaar te maken, kunnen volgende vragen je hierbij helpen: Waaraan wil je werken? Wat wil je leren? Wat wil je bereikt hebben na dit traject? Wat is je drive om dit te doen? Het is belangrijk op zoek te gaan naar deelactiviteiten of tussenstappen, om het doel te bereiken. Het gaat hier om concrete acties die je gaat ondernemen om het ontwikkelpunt van de jongere onder handen te nemen. Vaak worden aanwezige hulpbronnen onvoldoende ingezet om het doel te bereiken. Met enkele vragen kan je hier wegwijs in geraken: Wat kan ik doen? Wie kan mij hierbij ondersteunen? Wat kan ik extern (buiten de thuissituatie) gaan halen? Nu je weet wat de jongere wil bereiken, moet je er voor zorgen dat het resultaat meetbaar is. Hier geef je best weer onder welke voorwaarden of vorm het doel bereikt is. Neem nadien de doelen onder de loep. Vraag aan de jongere of hij/zij denkt dat er voldoende draagvlak voor is in zijn/ haar omgeving. Het is niet verstandig om je al te zeer te laten tegenhouden door je omgeving, maar het is aangewezen om hier enigszins rekening mee te houden. Vragen die je als begeleider kunnen helpen om dit voldoende zichtbaar te maken zijn: Zie je jezelf dit doen? Zijn er hindernissen? Wat kan je doen om deze hindernissen aan te pakken? SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

75 De doelen die vooropgesteld zijn kunnen best uitdagend zijn, maar niet te uitdagend. Sta stil bij de mogelijke knelpunten die kunnen optreden bij het streven naar het doel. Het is mogelijk dat tijdens het werken aan een ontwikkelpunt, er onverwachts zaken opduiken waar de jongere vooraf geen rekening mee heeft gehouden. Als begeleider is het aangewezen om deze zaken op het ogenblik zelf aan te pakken, zeker wanneer ze zorgen voor een belemmering in het behalen van het vooropgestelde doel voor de jongere. Daarnaast is het ook belangrijk te definiëren wanneer de jongere het doel wil bereiken. Vragen die kunnen helpen om dit in kaart te brengen zijn: Wanneer zal je het doen? Welke stappen ga je zetten en op welke termijn? Hoe zal je weten of deze stap gelukt is? Wanneer je Mijn actieplan erbij neemt, zal je merken dat de voorgaande vragen niet allemaal zijn opgenomen in het document. Deze vragen kunnen een hulp zijn om het opstellen van het POP concreet te maken. Het POP is opgesteld en wat nu? De volgende begeleidingsgesprekken dienen ter opvolging van de jongere. Je kan de jongere nog ondersteuning bieden en hem/ haar nog tips geven om het vooropgestelde doel te behalen. De begeleidingsgesprekken kunnen de jongere de kans geven om te ventileren over de acties die hij ondernomen heeft. Rode draad hierbij is de jongere aan te zetten tot zelfreflectie. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

76 ONTWIKKELPUNT(EN) Waar wil je naar toe? Wat wil je bereiken? Wat zijn verbeterpunten? ACTIEPLAN Welke actie(s) wil je hiertoe precies ondernemen? Wie wordt er bij betrokken? Waar of in welke situatie? Welke ondersteuning wordt hierbij voorzien? Wat zal dit opbrengen voor jou? Welke knelpunten worden voorzien?

77

78 Open de gesprekken op een losse manier door bijvoorbeeld deze vragen te hanteren. Ze geven een aanzet tot een stevige babbel met de jongere. Indien de jongere eerder een gesloten houding aanneemt, is het aan te raden om niet te lang stil te blijven staan bij deze vragen. Het SMARTPOP traject bestaat uit verschillende gesprekken. Hieronder staan enkele tips over hoe we deze gesprekken vorm kunnen geven. Zorg ervoor dat de jongere zich niet ongemakkelijk voelt tijdens deze gesprekken. De begeleidingsgesprekken mogen spontaan en informatief verlopen. Stimuleer de inbreng van de jongere zodat het gesprek een tweerichtingsverkeer is. Dit kan je door vragen te stellen die aanzetten tot zelfreflectie. Volgende vragen kunnen je daarbij helpen: Voorzie in ieder gesprek een evaluatiemoment ter opvolging voor het proces dat de jongere doorloopt. Tijdens dit evaluatiemoment is het niet de bedoeling dat de jongere zich gecontroleerd of beoordeeld voelt. Laat je door bovenstaande vragen inspireren. Gebruik de eerder beschreven testen om gericht zaken zoals randvoorwaarden in kaart te kunnen brengen. Gedurende het gesprek maak je afspraken met de jongere. Toets telkens af of de jongere zich in deze afspraken kan vinden en binnen welk tijdsbestek hij/zij deze afspraak kan realiseren. Op basis van deze afspraken kan je een nieuw ontmoetingsmoment inplannen, rekening houdend met de tijd die de jongere nodig heeft om de afspraken in te willigen. Hoe heb je ons vorige gesprek ervaren? Welke acties heb je ondernomen? Hoe heb je die acties ervaren? Wat ging er goed, waar had je het nog moeilijk mee? SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

79 Overloop de gemaakte afspraken nog eens als afsluiter. Het is zinvol om deze afspraken voor de jongere even op papier te zetten als memo. Maak wanneer het begeleidingsgesprek achter de rug is een kleine samenvatting van het gesprek. Deze samenvatting helpt je om het volgende gesprek doelgericht en zinvol in te zetten. Je hoeft niet diep in je geheugen te gaan graven hoe het vorige gesprek is verlopen. Op die manier is je het volgende gesprek snel en efficiënt voorbereid. SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

80 Interessante websites voor jongeren Inventaris Inleiding In dit document bundelen we links naar websites die informatie bevatten over maatregelen voor jongeren. Daarnaast vind je er ook links naar vacaturesites en interimkantoren. Aangezien er regelmatig veranderingen zijn in de regelgeving, is dit geen statisch document. Zorg er voor dat je altijd de laatste versie van een bepaalde maatregel voorhanden hebt. Bij twijfel neem je best contact op met VDAB. 1 Interessante websites o o o o Opleidingsmogelijkheden Algemeen o o o o o o Beroepsinlevingscontracten o IBO (Individuele BeroepsOpleiding) o Jobcoaching o Sollicitatietraining o 1 SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

81 3 Vacatures Interimkantoren SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt mede gefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.

82 Projectverantwoordelijke Wim Van Ammel Projectmedewerkers Lien De Bruyckere Liesbeth Van De Putte WEB vzw Werkervaringsbedrijven vzw Steenweg op Tielen Turnhout 014/ SMARTPOP is een project van vzw WEB (WEB-Consult) en wordt medegefinancierd door ESF en de Vlaamse Gemeenschap.