van jeugdtrauma 29/09/2016 Klinische en neurobiologische effecten Overzicht Overzicht
|
|
- Klaas van de Veen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klinische en neurobiologische effecten van jeugdtrauma Prof. dr. F. Van Den Eede Dr. L. Cassiers Avondlezing PC St.-Hieronymus 22/9/2016 Inleiding Klinische effecten van jeugdtraumata Neurobiologie: - Stressbiologie - Neuroimaging - (Epi)genetica Research in CAPRI UA Overzicht 1 2 Overzicht Inleiding Klinische effecten van jeugdtraumata Neurobiologie: - Stressbiologie - Neuroimaging - (Epi)genetica Research in CAPRI UA 3 4 S. Freud. Images Wikia.com 5 C. Heim (Lessons from developmental neuroscience ) 6 1
2 Jeugdtraumata Fysieke mishandeling Seksueel misbruik (Seksuele intimidatie) Emotioneel misbruik Emotionele verwaarlozing 7 8 Jeugdtrauma en depressie 97?video= Inleiding Klinische effecten van jeugdtraumata Neurobiologie: - Stressbiologie - Neuroimaging - (Epi)genetica Research in CAPRI UA Overzicht
3 Jeugdtraumata en psychopathologie Stemmingsstoornissen Angststoornissen Middelengebonden stoornissen Gedragsstoornissen Eetstoornissen Dissociatieve stoornissen Seksuele stoornissen Persoonlijkheidsstoornissen Psychotische stoornissen Somatoforme stoornissen Slaapstoornissen Jeugdtraumata en psychopathologie Stemmingsstoornissen Angststoornissen Middelengebonden stoornissen Gedragsstoornissen Eetstoornissen Dissociatieve stoornissen Seksuele stoornissen Persoonlijkheidsstoornissen Psychotische stoornissen Somatoforme stoornissen Slaapstoornissen JAMA. 1997;277(17):
4
5 Effecten van jeugdtraumata: mechanismen Jeugdtraumata Directe effecten Stressbiologie en genetica Psychologische effecten Pathologie Overzicht Inleiding Klinische effecten van jeugdtraumata Neurobiologie: - Stressbiologie - Neuroimaging - (Epi)genetica Research in CAPRI UA CRH-systeem Bijniercortex Stress systeem Sympathisch systeem Bijniermerg Cortisol Adrenaline / Noradrenaline Chrousos(2009) 5
6 Amygdala Prefrontal cortex + - Amygdala Prefrontal cortex + - Hippocampus Hypothalamus Hippocampus Hypothalamus AVP & CRF Hyperfunctie versus Hypofunctie AVP & CRF Pituitary Dexamethasone Pituitary ACTH ACTH Cortisol Adrenal cortex Cortisol Adrenal cortex Amygdala Hippocampus Prefrontal cortex + - Hypothalamus Dexamethasone (11 p.m.) Combined DEX/CRF test Dexamethasone Pituitary AVP & CRF ACTH Salivary cortisol (ng/100ml) Patients Control individuals 0 Cortisol Adrenal cortex 2 2,30 3 3,30 3,45 4 4,15 Time (pm) Combined DEX/CRF test Jeugdtraumata en HPA-as Dexamethasone Salivary cortisol (ng/100ml) CRF Patients Control individuals Jeugdtraumata (vrouwen): - Verhoogde ACTH and cortisolrespons na psychosociale stress - Verhoogde ACTH respons na exogeen CRF - Verhoogde response in combined DEX/CRF test (BPD) Jeugdtraumata en depressie: - Jeugdtraumata voorspellend voor CRF in CSV - Verhoogde respons in combineddex/crf test - Verminderd hippocampaal volume (links) Hyperfunctie HPA-as 0 2 2,30 3 3,30 3,45 4 4,15 Time (pm) Vythilingam M et al. (2002) Carpenter L et al. (2004) Rinne T et al. (2002) Heim C et al. (2008)
7 Heimet al. (2008) Chrousos (2009)
8 Hypofunctie HPA-as in CVS Trauma en hypofunctie HPA-as (CVS) Roberts et al. (2004) 43 Heim et al. (2009) 44 Trauma en hypofunctie HPA-as (CVS) Trauma en hypofunctie HPA-as (CVS) Trauma en hypofunctie HPA-as (CVS) Trauma en hypofunctie HPA-as (CVS) Van Den Eede et al. (2008) 47 Van Den Eede et al. (2008) 48 8
9 Ontwikkelingsperspectief Jeugdtrauma en HPA-as Jeugdtrauma: disfunctie HPA-as Kwetsbaarheidsfactor(trait) Jeugdtrauma: geen specifieke neuro-endocriene correlaten Versterking van de HPA-as ontregeling in psychopathologie Tijd tussen trauma en meting Tijdstip in leven waarop het trauma plaatsvond Impact van subtype van trauma Lupien et al. (2009) Overzicht Neuroimaging van jeugdtrauma Inleiding Klinische effecten van jeugdtraumata Neurobiologie: - Stressbiologie - Neuroimaging - (Epi)genetica Research in CAPRI UA Adverse life events Am J Psychiatry 170; 10, October Am J Psychiatry 170; 10, October
10 Neuroimaging van jeugdtrauma ~ affectieve stoornissen 55 Hart & Rubia, 2012; Teicher & Samson, Figuur: Benes, Am J Psychiatry 170; 10, October Neuroimaging van jeugdtrauma Overzicht Ziek brein? >< Aangepast brein? Inleiding Klinische effecten van jeugdtraumata Neurobiologie: - Stressbiologie - Imaging hersenen - (Epi)genetica Research in CAPRI UA
11 Serotonine Transporter Gen Promotor Polymorfisme, Levensgebeurtenissen en Majeure Depressie Probability Of Major Depression Episode s/s s/l l/l Number Of Stressful Life Events Korte allel: verminderde expressie en functie van de serotoninetransporter Prospectieve cohort studie:1037 individuen opgevolgd gedurende meer dan 25 jaar 61 Caspi et al. (2003) 62 Interactie jeugdtrauma en CRF-gen Jeugdtrauma, HPA-as en CRF-gen Bradley RG et al. (2008) 63 Tyrka et al. (2009) 64 Epigenetica Epigenetica Charles Darwin On the Origin of Species (1859) Jean-Baptiste de Lamarck Philosophie zoologique (1809)
12 Jeugdtrauma en epigenetica epi genetica 67 Maccari et al. (2015) 68 Jeugdtrauma en epigenetica Kit ligand gene Plasmacortisol na TSST Maccari et al. (2015) Tyrka et al. (2013) 69 Houtepen et al. (2016) 70 Jeugdtrauma en epigenetica Overzicht Inleiding Klinische effecten van jeugdtraumata Neurobiologie: - Stressbiologie - Imaging hersenen - (Epi)genetica Research in CAPRI UA
13 Vraagstelling in onderzoek CAPRI Vraagstelling in onderzoek CAPRI Neurobiologische mechanismen Subtypes trauma Heterogeniteit in stoornissen Ontstaan versus beloop Contextuele en maatschappelijke factoren Neurobiologische mechanismen Subtypes trauma Heterogeniteit in stoornissen Ontstaan versus beloop Contextuele en maatschappelijke factoren Rationale IMPACT VAN JEUGDTRAUMA OP EXECUTIEVE FUNCTIONEREN IN AFFECTIEVE STOORNISSEN een en fmri studie jeugdtrauma angst? & depressie Hypothesen 3. Methodologie: fmri Tower of Londen jeugdtrauma angst &? depressie 3?
14 4. Tussentijdse resultaten Trauma: linkse en rechtse insula 4. Tussentijdse resultaten Diagnose: linkse ACC Samenvatting en voorlopige discussie 5. Samenvatting en voorlopige discussie jeugdtrauma3 Insula: Visuospatiële verwerking Visceraal-autonome regulatie Compensatie? Stress-gerelateerd? angst & depressie 3 ACC: Besluitvorming Taakcomplexiteit Aandacht richten op motoriek vereenvoudigde taak? Vangeel et al. (2009) 14
15 Van Den Eede et al. (2008) 86 Trauma, slaap en dissociatie Vraagstelling in onderzoek CAPRI Neurobiologische mechanismen Subtypes trauma Heterogeniteit in stoornissen Ontstaan versus beloop Contextuele en maatschappelijke factoren 87 Van der Kloet & Merckelbach (2011) 88 Subtypes trauma Heterogeniteit
16 Ontstaan versus beloop (angststoornis) Ontstaan versus beloop (angststoornis) CTI Duur angstsymptomen Ernst angst- en depressieve symptomen Neuroticisme Extraversie max. 2/3 e van het totale effect te wijten aan deze factoren Chronisch beloop angstsymptomen na 2j CTI Age of onset paniekstoornis Duur angstsymptomen Ernst angst- en depressieve symptomen Neuroticisme Extraversie Vriendelijkheid/inschikkelijkheid Zorgvuldigheid max. de helft van het totale effect te wijten aan deze factoren Andere angststoornis na 2j De Venter et al. (in preparation) 91 De Venter et al. (in preparation) 92 Heterogeniteit Maatschappelijke context Maatschappelijke context
17 Grensoverschrijdend gedrag in de sport
Jeugdtrauma en somatische gevolgen op volwassen leeftijd: klinische en psychofysiologische verkenning (ingekorte versie presentatie)
Jeugdtrauma en somatische gevolgen op volwassen leeftijd: klinische en psychofysiologische verkenning (ingekorte versie presentatie) Prof. dr. F. Van Den Eede Symposium SPM/VVP Hof van Liere UA 26/04/2019
Nadere informatieS1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid
S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Drs. Maud De Venter Drs. Jela Illegems Prof. dr. Filip Van Den Eede S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Inleiding Filip Van
Nadere informatieDe gevolgen van trauma en stress in de kindertijd en uitgestelde klachten
De gevolgen van trauma en stress in de kindertijd en uitgestelde klachten Mirjam A.W. Rinne-Albers Symposium Trauma: late gevolgen voor kinderen en volwassenen 12 oktober 2011 Relatie trauma - psychopatologie
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Depressie en angststoornissen zijn veelvoorkomende neuropsychiatrische stoornissen. Een depressie of angststoornis wordt vastgesteld aan de hand van de DSM (Diagnostic and Statistical
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Titel: Cognitieve Kwetsbaarheid voor Depressie: Genetische en Omgevingsinvloeden Het onderwerp van dit proefschrift is cognitieve kwetsbaarheid voor depressie en de wisselwerking
Nadere informatieS1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid
S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Drs. Maud De Venter Drs. Jela Illegems Prof. dr. Filip Van Den Eede S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Chronische vermoeidheid:
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieIN HET PERSPECTIEF VAN DE ANGST. Dr. Fabiënne Naber Pedagogische Wetenschappen
IN HET PERSPECTIEF VAN DE ANGST Dr. Fabiënne Naber Pedagogische Wetenschappen naber@fsw.eur.nl Interactie tussen biologische en omgevingsfactoren ANGST Angst is een emotie veroorzaakt door een waargenomen
Nadere informatieEmotional Scars: Impact of childhood trauma on depressive and anxiety disorders. Nederlandse samenvatting. Jacqueline G.F.M.
Emotional Scars: Impact of childhood trauma on depressive and anxiety disorders Nederlandse samenvatting Jacqueline G.F.M. Hovens Inleiding Traumatische gebeurtenissen uit de jeugd zijn niet verloren maar,
Nadere informatieCortisol en het beloop van depressie en angststoornissen
Cortisol en het beloop van depressie en angststoornissen Sophie Vreeburg VGCt najaarscongres 15 november 2013 Hoge prevalentie 25 depressie angststoornis 20 15 10 lifetime prev. 1-jaar prev. 5 0 m v m
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Nadere informatieIndividuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie. Anja Huizink
Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie Anja Huizink Adolescentie = grenzen verkennen Op zoek naar prikkels Brein in ontwikkeling Nucleus accumbens (basale ganglia): -
Nadere informatieNeuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht
Neuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht Max de Leeuw, psychiater en senior onderzoeker GGZ Rivierduinen/LUMC KenBiS, 17 juni 2016 Leiden Inhoud Emotieverwerking Werkgeheugen Beloning Eerstegraads
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36026 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hovens, Jacqueline Gerarda Francisca Maria Title: Emotional scars : impact of
Nadere informatieSAMENVATTING Depressie en angststoornissen, zoals de paniekstoornis, de sociale angst stoornis en de gegeneraliseerde angststoornis, zijn veel voorkomende psychiatrische stoornissen die gepaard gaan met
Nadere informatieLinking Depression. Longitudinal and neuroimaging genetic studies in major depressive disorder. Esther Opmeer
Linking Depression Longitudinal and neuroimaging genetic studies in major depressive disorder Esther Opmeer Nederlandse Samenvatting Depressie staat in de top 3 van ziekten die de meeste ziektelast geven
Nadere informatieChapter 8. Nederlandse samenvatting
Chapter 8 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Angst is een menselijke emotie die iedereen van tijd tot tijd wel eens ervaart. Veel mensen voelen zich angstig of nerveus wanneer ze bijvoorbeeld
Nadere informatieDepressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie,
Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, 21-6-2017 Jan Spijker, psychiater, hoogleraar Chronische Depressie, Radboud Universiteit Nijmegen hoofd programma depressie Pro Persona, Nijmegen Indeling
Nadere informatieOnderzoek naar paniek stoornis subtypes. Thomas Pattyn
Onderzoek naar paniek stoornis subtypes Thomas Pattyn Outline Doctoraatsproject in samenwerking met UA (CAPRI) en VUmc bestaande uit 5 onderzoeken: 1.Identificatie van paniekstoornis subtypes via factor
Nadere informatieHet verlichte brein. Overzicht. Overzicht. Epidemiologie. Cannabis als veelbelovend antipsychoticum? Matthijs Bossong
Het verlichte brein als veelbelovend antipsychoticum? Matthijs Bossong Postdoctoral Research Fellow Institute of Psychiatry King s College London De grootte van het risico hangt samen met de mate van gebruik,
Nadere informatieBeloop van angst en depressie. belang voor de klinische praktijk
Beloop van angst en depressie belang voor de klinische praktijk Jan Spijker, psychiater, A-opleider,hoofd programma stemmingsstoornissen Pro Persona, Ede & onderzoeker Trimbos-instituut, Utrecht Waarom
Nadere informatieGENDER, COMORBIDITY & AUTISM Inleiding INHOUD Opzet en Bevindingen per onderzoek Algemene Discussie Aanbevelingen Patricia J.M. van Wijngaarden-Cremers Classifications & Gender Patient cohort 2004 Clusters
Nadere informatiePsychosociale Basiskennis PLATO
INHOUD MEDISCHE BASISKENNIS ALGEMEEN -begripskennis -diagnostisch proces -reguliere medische en psychosociale behandelwijzen -organisatie gezondheidszorg nl incl. soc. kaart. -wetgeving/gezondheidsethiek
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20223 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20223 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Spijker, Anne Titia Title: Cortisol exposure, cognition and clinical course of
Nadere informatieOnverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc
Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Netwerk OLK (NOLK) Conceptrichtlijn 2009: Somatisch Onvoldoende verklaarde
Nadere informatieEenzaamheid. Genetisch bepaald? Eeske van Roekel, MSc PhD candidate Orthopedagogiek. Behavioural Science Institute Radboud University Nijmegen
Eenzaamheid Genetisch bepaald? Eeske van Roekel, MSc PhD candidate Orthopedagogiek Behavioural Science Institute Radboud University Nijmegen Stellingen Eenzaamheid staat gelijk aan veel alleen zijn Waar:
Nadere informatieWanneer Trauma je leven bepaalt.
Wanneer Trauma je leven bepaalt. Diagnose en behandeling van PTSS. Dirk Van den Abbeele - UZ Gent Wat is PTSS? Blootstelling aan een (zichzelf of anderen) Herbelevingen Vermijding en afvlakking van gevoelsleven
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Het doel van dit proefschrift is de neurobiologische karakteristieken van depressieve stoornis en van depressie bij de ziekte van Alzheimer te identificeren. Depressie komt voor
Nadere informatieInhoud. 1 Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen Schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen...25
V 1 Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen.... 1 1.1 Autismespectrumstoornis.... 3 1.1.1 Kenmerken... 3 1.1.2 Diagnose... 5 1.1.3 Prevalentie.... 6 1.1.4 Etiologie.... 8 1.1.5 Behandeling.... 9 1.1.6
Nadere informatieAdverse Childhood Experiences:
Adverse Childhood Experiences: Mentale en fysieke gevolgen bij jeugdigen met een verstandelijke beperking Jaarcongres Kinder- en jeugdpsychiatrie 30 oktober 2018 Esther Moonen, Verpleegkundig Specialist
Nadere informatieSAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104
Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,
Nadere informatieMiddel 756,87 Intensief 1.186,82 Chronisch 1.095,35 Onvolledige behandeltraject 184,55
Tarieflijst Jeugd GGZ Voorziening Omschrijving Tarief G&V 2016 instelling EED Diagnostiek - vanaf 0 tot en met 99 minuten 106,61 Diagnostiek - vanaf 100 tot en met 199 minuten 222,91 Diagnostiek - vanaf
Nadere informatieSuïcidaal gedrag: Hersenen in beeld en mogelijkheden voor behandeling
Suïcidaal gedrag: Hersenen in beeld en mogelijkheden voor behandeling Prof. Dr. K. Audenaert Hoogleraar Universiteit Gent Kliniekhoofd Volwassenen Psychiatrie UZ Gent Neurobiologie en suïcidaal gedrag
Nadere informatieSamenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Samenvatting Depressieve- en angststoornissen komen veel voor in de algemene bevolking en veroorzaken veel invaliditeit en medische kosten. De stoornissen hebben vaak een chronisch
Nadere informatieStress, depressie en cognitie gedurende de levensloop
SAMENVATTING Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop Inleiding Cognitief functioneren omvat verschillende processen zoals informatieverwerkingssnelheid, geheugen en executief functioneren,
Nadere informatieKindermishandeling: korte en lange termijn gevolgen. Ramón Lindauer AMC-de Bascule
Kindermishandeling: korte en lange termijn gevolgen Ramón Lindauer AMC-de Bascule Eerste Geneeskundigen dag 15 maart 2011 Inhoud definitie en prevalentie kindermishandeling gevolgen kindermishandeling
Nadere informatieImmuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten. Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG
Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG Introductie Disbalans Pro-inflammatoire staat Destabilisatie Gevoeligheid voor stress Monocyt
Nadere informatiewetenschappelijk onderzoek op de afdeling Psychotherapie Riagg Rijnmond
wetenschappelijk onderzoek op de afdeling Psychotherapie Riagg Rijnmond ESPRi 3 oktober 2013 kees kooiman afdeling Psychotherapie doelgroepen patiënten met ernstige persoonlijkheidspathologie bij ontregeling
Nadere informatieSuïcidaal gedrag epidemiologie, psychologie en biologie, en behandeling. Prof. dr. C. van Heeringen
Suïcidaal gedrag epidemiologie, psychologie en biologie, en behandeling Prof. dr. C. van Heeringen WHO 2004 de Europese context nu de Europese context toen Kruyt 1960 Suïcide in Vlaanderen SMR, per
Nadere informatieop het latere leven Anja Huizink Vrij Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen
De gevolgen van prenatale stress op het latere leven Anja Huizink Vrij Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen De ontwikkeling begint prenataal Dierstudies: prenatale stress Programmerend
Nadere informatieTemperamentsprofielen bij verslaving
17 februari 2017 Temperamentsprofielen bij verslaving Dr Els Santens Psychiater Team Verslavingszorg Inhoud Kader doctoraatsonderzoek Verslaving Gray s Reinforcement Sensitivity Theory (RST) Temperamentsprofielen
Nadere informatieDutch Summary DUTCH SUMMARY
DUTCH SUMMARY Ieder organisme is uitgerust met een aangeboren systeem dat adaptief om moet kunnen gaan met situaties die onze fysieke en psychologische gesteldheid bedreigen. Zulke situaties worden ook
Nadere informatieWaarom kijkt iedereen boos? Vergelijkend onderzoek van de hersenen van mensen met een depressie
Waarom kijkt iedereen boos? Vergelijkend onderzoek van de hersenen van mensen met een depressie Jojanneke is een studente van 24 jaar en kampt al een tijdje met depressieve klachten. Het valt haar huis-
Nadere informatieNeDerLANDse samenvatting
CHAPTER 10 259 NEDERLANDSE SAMENVATTING Benzodiazepines zijn psychotrope middelen met anxiolytische, sederende, spierverslappende en hypnotische effecten. In de praktijk worden zij voornamelijk ingezet
Nadere informatieVergoeding bij niet gecontracteerde zorgverleners GGZ 2013
Vergoeding bij niet gecontracteerde zorgverleners GGZ 2013 Prestatiecode 000 Geen behandeling bij 24-uursverblijf - Indirecte tijd 002 Indirect - vanaf 0 tot en met 49 minuten 25,30 003 Indirect - vanaf
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Inzicht in de heterogeniteit van depressieve stoornissen 227 Depressies, ofwel depressieve stoornissen, zijn veel voorkomende ziektebeelden met een grote impact op het leven van
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32078 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pannekoek, Nienke Title: Using novel imaging approaches in affective disorders
Nadere informatieNeurobiologische achtergronden van agressie
Neurobiologische achtergronden van agressie Studiedag EFCAP 2010 arne popma vumc, academische afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie 1 2 boodschap om mee naar huis te nemen biologische factoren alleen kunnen
Nadere informatieWetenschappelijk onderzoek Lewy body dementie
Wetenschappelijk onderzoek Lewy body dementie Wetenschappelijke artikelen 600 500 400 300 200 216 198 232 265 270 257 301 346 341 333 326 362 422 437 429 487 504 100 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Nadere informatieProductstructuur ggz. Versie 20140701. 1 januari 2015
Productstructuur ggz 2015 Versie 20140701 1 januari 2015 Inhoudsopgave 1 Tabel behandelgroepen... 3 2 Deelprestaties verblijf... 8 3 Overige deelprestaties... 9 DBC-Onderhoud 2 9 1 Tabel behandelgroepen
Nadere informatieJe bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014
Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Comorbiditeit: Voorkomen van verschillende stoornissen bij 1 persoon. Dubbele diagnose: Verslaving (afhankelijkheid en misbruik
Nadere informatieGeneralistische Basis GGZ
Generalistische Basis GGZ Code Omschrijving Maximale vergoeding TOTAAL 180001 Generalistische Basis GGZ Kort (BK) 418,10 180002 Generalistische Basis GGZ Middel (BM) 712,39 180003 Generalistische Basis
Nadere informatieHerhalen, herhalen en nog eens herhalen: de belangrijke rol van opvoeden in de behandeling van kinderen met complex trauma
Herhalen, herhalen en nog eens herhalen: de belangrijke rol van opvoeden in de behandeling van kinderen met complex trauma Kinderen met complex trauma: Het belang van de opvoeding in de behandeling, 8
Nadere informatieBIJLAGE 1: Diagnose behandeling combinaties (dbc s) in euro s
5 van 14 BIJLAGE 1: Diagnose behandeling combinaties (dbc s) in euro s Deelprestaties behandeling Bijzondere productgroepen Diagnostiek 007 Diagnostiek - vanaf 0 tot en met 99 160,57 008 Diagnostiek -
Nadere informatieDiscussion Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae
chapter 7 Discussion Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae 140 chapter 7 SAMENVATTING De bipolaire stoornis (of manisch-depressieve stoornis) is een stemmingsstoornis waarin episodes van (hypo)manie
Nadere informatieDe psychofysiologische effecten van angst
De psychofysiologische effecten van angst Wat stress doet met je hart Center of Research on Psychology in Somatic diseases Nina Kupper PhD Wat zou jij voelen in deze situatie? Schrijf op het gekleurde
Nadere informatieKWETSBAARHEID PSYCHOLOGISCH BIOLOGISCH SOCIAAL. Frieda Matthys MD PhD
KWETSBAARHEID PSYCHOLOGISCH BIOLOGISCH SOCIAAL Frieda Matthys MD PhD KWETSBAARHEID Aangeboren Genetisch Materneel Perinataal Biologisch Ontwikkelingsfactoren Pedagogisch Omgeving Comorbiditeit Levensfase
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting De nadelige gezondheidsrisico s/gevolgen van roken en van depressie en angststoornissen zijn goed gedocumenteerd, en deze aandoeningen doen zich vaak tegelijkertijd voor. Het doel
Nadere informatieDiagnose en classificatie in de psychiatrie
Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de
Nadere informatieWij zijn er voor ú. Tarieven niet-gecontracteerde zorg gespecialiseerde GGZ 2015
Wij zijn er voor ú Tarieven niet-gecontracteerde zorg gespecialiseerde GGZ 2015 Declaratiecode Bijzondere Diagnostiek 25B660 7 Diagnostiek - vanaf 0 tot en met 99 99,08 190,19 25B007 8 Diagnostiek - vanaf
Nadere informatiePassantenprijslijst DBC GGZ per 1-1-2014
Passantenprijslijst DBC GGZ per 1-1-2014 Deelprestaties Behandeling Bijzondere productgroepen Omschrijving behandelgroep soort tarief Diagnostiek 007 Diagnostiek - vanaf 0 tot en met 99 minuten behandeling
Nadere informatieCorrecties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria
Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Vierde oplage, juni 2016 In deze lijst zijn de belangrijkste wijzigingen opgenomen t.o.v. de derde oplage (juni 2015). Pagina Stoornis Derde oplage,
Nadere informatieEEN NETWERKBENADERING
EEN NETWERKBENADERING VOOR PSYCHOSE DE ROL VAN SYMPTOMEN EN TRAUMA dr. Hanneke Wigman Januari 2017 De Amsterdamse School DISCLOSURES (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieDe Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza -
De Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza - Dr. Victor Kallen TNO Earth, Life, & Social Sciences Het Evolutionair Stress-model 3. COGNITIES : Bewustzijn Beoordeling situatie Toetsen
Nadere informatieDeelprestaties behandeling Bijzondere productgroepen Diagnostiek
BIJLAGE 1: Diagnose behandeling combinaties (dbc s) 7 van 15 Deelprestaties behandeling Bijzondere productgroepen Diagnostiek 007 Diagnostiek - vanaf 0 tot en met 99 minuten 194,90 008 Diagnostiek - vanaf
Nadere informatieTarieflijst Jeugd GGZ Academisch. Voorziening omschrijving Tarief G&V 2016 SGGZ
Tarieflijst Jeugd GGZ Academisch Voorziening omschrijving Tarief G&V 2016 SGGZ Diagnostiek Diagnostiek - vanaf 0 tot en met 99 minuten 198,16 Diagnostiek - vanaf 100 tot en met 199 minuten 307,87 Diagnostiek
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 99 Nederlandse Samenvatting Depressie is een veel voorkomend en ernstige psychiatrisch ziektebeeld. Depressie komt zowel bij ouderen als bij jong volwassenen voor. Ouderen en jongere
Nadere informatie859,05 minuten 10B Aandachtstekort - en gedrag - vanaf 800 tot en met 1.799
FBTO Zorgverzekering Tarieven niet-gecontracteerde zorg gespecialiseerde GGZ (naturapolis) 1 januari 2015 Declaratiecode Bijzondere productgroep Omschrijving 75% van het Diagnostiek 25B660 7 Diagnostiek
Nadere informatie6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015
6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015 Het is al weer lang geleden dat jullie iets van ons hebben gehoord en dat komt omdat er veel is gebeurd. We hebben namelijk heel veel analyses kunnen doen op
Nadere informatieSpecialistische GGZ. Totaalprijs ( ) (DBC) Zorgproduct code + Zorgproduct consumentenomschrijving
Standaard GGZ Prijslijst Passantentarieven Gelre ziekenhuizen, 1 januari t/m 31 december 2014 Conform Nza tariefbeschikkingen: TB-CU-5069-02 en TB-CU-5070 (DBC) Zorgproduct code + Zorgproduct consumentenomschrijving
Nadere informatieCode DBC prestatiecode Declaratiecode Omschrijving Maximale vergoeding TOTAAL
Generalistische Basis GGZ Code Omschrijving Maximale vergoeding TOTAAL 180001 180001 1. Generalistische Basis GGZ Kort (BK) 313,42 180002 180002 2. Generalistische Basis GGZ Middel (BM) 534,03 180003 180003
Nadere informatieVoorspellers van terugval bij angststoornissen. Najaarsconferentie Vgct 8 november 2012 Willemijn Scholten
Voorspellers van terugval bij angststoornissen Najaarsconferentie Vgct 8 november 2012 Willemijn Scholten Achtergrond Angststoornissen zijn goed te behandelen Beloop op lange termijn chronisch of episodisch
Nadere informatieDepressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons.
NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING Nederlandstalige samenvatting Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons. Inleiding Wereldwijd neemt het aantal mensen met een leeftijd ouder dan
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45136 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Werff, S.J.A. van der Title: The stressed brain - discovering the neural pathways
Nadere informatie! "! " #)% Lichamelijke Klachten Lichamelijk Onverklaarde Klachten (LOK) Somatoforme stoornissen
Bert van Hemert psychiater Parnassia psycho-medisch centrum Leids Universitair Medisch Centrum L U M C Shakespeare Lichamelijke klachten Door de dokter niet verklaard door pathologische bevindingen Door
Nadere informatieProductstructuur ggz. RG14a. Versie
Productstructuur ggz RG14a Versie 20130913 1 januari 2014 Inhoudsopgave 1 Tabel behandelgroepen... 3 2 Deelprestaties verblijf... 8 3 Overige deelprestaties... 9 DBC-Onderhoud 2 9 1 Tabel behandelgroepen
Nadere informatieWilt u graag meer gedetailleerde informatie met betrekking tot uw situatie? Dan kunt u contact opnemen met ons secretariaat,
RUICH mentale zorg Standaardprijslijst RUICH mentale zorg: Gespecialiseerde GGZ Ingangsdatum: 1 januari 2018 De tarieven voor Gespecialiseerde GGZ zijn voor 2018 landelijk vastgesteld door de Nederlandse
Nadere informatieCode Prestatiecode Omschrijving behandelgroep 100% NZa tarief 2016 Maximale vergoeding TOTAAL
Generalistische Basis GGZ Code Prestatiecode Omschrijving behandelgroep 100% NZa tarief 2016 Maximale vergoeding TOTAAL 180001 180001 1. Generalistische Basis GGZ Kort (BK) 457,43 313,42 180002 180002
Nadere informatieChapter 9 CHAPTER 9. Samenvatting
CHAPTER 9 Samenvatting 115 Kanker en behandelingen voor kanker kunnen grote invloed hebben op de lichamelijke gezondheid en het psychisch functioneren van mensen. Er is veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit
Nadere informatieMarrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting
Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131 chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 132 Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 133 Zaadbalkanker wordt voornamelijk bij jonge mannen vastgesteld
Nadere informatieStress, gender and psychopathology Kuipers, Sjoukje Daouia
Stress, gender and psychopathology Kuipers, Sjoukje Daouia IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version
Nadere informatieUniversity of Groningen. Depression Lin, Yanhua
University of Groningen Depression Lin, Yanhua IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Nadere informatieDeelprestaties Behandeling
BIJLAGE 1: DBC- zorgproducten Pagina 6 Deelprestaties Behandeling Tarief Bijzondere productgroepen Diagnostiek 007 Diagnostiek - vanaf 0 tot en met 99 minuten 190,71 008 Diagnostiek - vanaf 100 tot en
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25815 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25815 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Jamal, Mumtaz Title: Smoking and the course of anxiety and depression Issue Date:
Nadere informatieWerken met de Cortisol Awakening Rise in NESDA
Werken met de Cortisol Awakening Rise in NESDA Boudewijn Kruijtzer Klinische Chemie, LUMC Sophie Vreeburg VUMC/ / GGZBA Inhoud HPA-as fysiologie en cortisol-dagritmen dagritmen. De Cortisol Awakening Rise
Nadere informatieCorrecties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria
Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Vierde oplage, juni 2016 In deze lijst zijn de belangrijkste wijzigingen opgenomen t.o.v. de derde oplage (juni 2015). Pagina Stoornis Derde oplage,
Nadere informatieSIS-NL SYMPTOOM INVENTARISATIE SCHEMA
SIS-NL SYMPTOOM INVENTARISATIE SCHEMA Het Symptoom Inventarisatie Schema (SIS-NL) is een instrument ontwikkeld om symptomen uitvoerig te beschrijven. De SIS-NL kan worden gebruikt als gestructureerd interview
Nadere informatieTransdiagnostische factoren VAN TOP-DOWN NAAR BOTTOM-UP
Transdiagnostische factoren VAN TOP-DOWN NAAR BOTTOM-UP Wat is een diagnose eigenlijk? Een algemeen aanvaarde beschrijving van symptomen of verschijnselen die min of meer samenhangen Ondersteund met gegevens
Nadere informatieStress en depressie: klinisch, neurobiologisch en genetisch perspectief
k o r t e b i j d r a g e Stress en depressie: klinisch, neurobiologisch en genetisch perspectief s. j. c l a e s samenvatting Depressie in engere zin (mdd) kan worden uitgelokt door verschillende vormen
Nadere informatieKenmerken. VG protocol Borderlinepersoonlijkheidsstoornis (BPS) Comorbiditeit. Vaak gepaard met:
VG protocol Borderlinepersoonlijkheidsstoornis (BPS) (Emotioneel instabiele persoonlijkheidsstoornis) Kenmerken stabiel onstabiel : een pervasief patroon van: Emotionele instabiliteit Impulsieve gedragingen
Nadere informatieIk ondergetekende, attesteer dat de hoger genoemde persoon lijdt aan volgende psychiatrische aandoening:
VLOR+FORMULIER 5: STUDENTEN MET PSYCHIATRISCHE FUNCTIEBEPERKINGEN, waaronder Ontwikkelingsstoornissen Onderstaand formulier dient ingevuld te worden door de (behandelend) psychiater of erkend psycholoog
Nadere informatieVroeg Detectie. On The ROAD. Marieke Pijnenborg namens Stuurgroep Vroegdetectie
Vroeg Detectie & On The ROAD Marieke Pijnenborg namens Stuurgroep Vroegdetectie Beperkingen huidige zorgprogramma s Hoge co-morbiditeit Grote klinische heterogeniteit Overlap van risico factoren Geen diagnose-specifieke
Nadere informatieKWETSBAARHEID IN GEZINNEN ONDER INVLOED. 29 mei 2018 Frieda Matthys MD PhD
KWETSBAARHEID IN GEZINNEN ONDER INVLOED 29 mei 2018 Frieda Matthys MD PhD KWETSBAARHEID Aangeboren Genetisch Materneel Perinataal Biologisch Ontwikkelingsfactoren Pedagogisch Omgeving Comorbiditeit Levensfase
Nadere informatieBernet Elzinga: 'Je geeft geen echte verklaring door te wijzen naar een bepaald gebied in de hersenen'
jaargang 41 nummer 1 o1abruari 20121 PSYCHOPRAKTIJK 3 --~----------------------------------------------------- Bernet Elzinga: 'Je geeft geen echte verklaring door te wijzen naar een bepaald gebied in
Nadere informatieTarieven niet-gecontracteerde zorg gespecialiseerde GGZ 2015
Tarieven niet-gecontracteerde zorg gespecialiseerde GGZ 2015 Behandeling Basisverzekering Principe Polis Basisverzekering Restitutie Polis Declaratiecode Diagnostiek 25B660 7 Diagnostiek - vanaf 0 tot
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat verandert er in het zenuwstelsel als een dier iets leert? Hoe worden herinneringen opgeslagen in de hersenen? Hieraan ten grondslag ligt het vermogen van het zenuwstelsel om
Nadere informatieStemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson
Stemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson Maastricht, 9 mei 2017 Dr. A.F.G. Leentjens, psychiater Afdeling Psychiatrie MUMC 1951-2014 1926-2002 Inhoud Depressieve klachten -wat is een depressie?
Nadere informatieWat zijn angststoornissen en hoe worden ze behandeld?
NEDERLANDSE SAMENVATTING INTRODUCTIE Het vertrekpunt van dit proefschrift was een probleem dat in de klinische praktijk veel voorkomt. Mensen die een angststoornis hebben gebruiken vaak antidepressiva.
Nadere informatie