De vermoei(en)de puber. Brita de Jong en Tjalling de Vries Kinderarts sociale pediatrie, algemeen kinderarts Medisch Centrum Leeuwarden

Transcriptie

1 De vermoei(en)de puber Brita de Jong en Tjalling de Vries Kinderarts sociale pediatrie, algemeen kinderarts Medisch Centrum Leeuwarden

2 Wij hebben geen financiële belangen geen andere financiële ondersteuning dan de AMS geen aandelen in farma/medische hulpmiddelenindustrie

3 Leerdoelen Normale vermoeidheid Anamnese Differentiaal diagnose Rode vlaggen Witte vlaggen Begeleiding

4 Wie van u is moe? Moe

5 Moe 20% v/d gezonde volwassenen voelt zich in de afgelopen 6 mnd moe (Pawlikowska. BMJ 1994) 30% van de pubers is moe > 4dagen/week (Viner BMJ 2005)

6 Kenmerken normale vermoeidheid?

7 Normale vermoeidheid Treedt op na slecht slapen Herstelt met gebruikelijke slaap en voeding Belastbaarheid blijft gelijk Is een waarschuwing tegen overbelasting

8 Aanhoudende vermoeidheid Overbelasting Onvoldoende hoeveelheid slaap Gestoorde slaap Symptoom van lichamelijke ziekte

9 Chronisch Vermoeidheidssyndroom Onverklaarbare, continue/herhaaldelijke vermoeidheid (>6 maanden) Geen verbetering met rust Ernstige beperkingen in dagelijkse activiteiten Nevencriteria

10 Denk aan een recent vermoeide puber Wat dacht u ervan? Waar bent u tevreden over? Wat had beter gekund? Is de patiënt geholpen?

11 Joke, een vermoeide puber

12 Hoe voelt u zich?

13 Hoe voelt u zich?

14 Joke Anamnese Gesprek Tips (het gaat niet om de diagnose)

15 Joke 16 jaar Ze is zo moe Wat vraagt u? Achtergrond vraag?

16 Hulpvraag Wat is je eigen klacht? Wat kun je niet meer? Wat mis je?

17 Hulpvraag en oplossingen Welk cijfer geef je de klacht (x)? Waarom geen x+1? Wanneer is het een x-1?

18 Hulpvraag en oplossingen Stel de wondervraag

19 Anamnese Joke Wat is de impact? Slaapt overdag, komt s avonds niet in slaap Valt in slaap op school Verzuim Impact op gezin

20 Sociale anamnese Joke 2 e kind, ouders gezond Havo 3, gaat redelijk. Hobby: pianospelen en voetbal Gaat af en toe uit Veel vrienden en vriendinnen Geen ruzies Niet gepest

21 Oorzaken

22 Oorzaken Gestoorde slaap Conditie gebrek Overbelasting Onvoldoende slaap Vaak voorkomende oorzaken van moeheid obstipatie Psycho sociale factoren

23 Slaapanamnese Slaaphygiëne Hoe laat naar bed, hoe laat op? Hoelang duurt het voor je in slaap valt? Wat doe je voor het slapen? Slaap je door of word je wakker? Klachten? Heb je een lichte slaap? Val je overdag in slaap? Hoeveel slaap denk je nodig te hebben en hoeveel slaap je?

24 tekst To do

25 Social media

26 Social media tekst

27 Lichamelijk onderzoek Waar let u op? Standaard? Gericht?

28 Lichamelijk onderzoek Gericht op chronische ziekte Lengte en gewicht Puberteitskenmerken Astma, allergische rhinitis, eczeem, Obstipatie Algemene indruk Gedrag

29 Rode vlaggen Overdag in slaap vallen (OSAS/narcolepsie/Kleine Levin) Focale neurologische verschijnselen Symptomen van inflammatie (artitis) Inspanningsgebonden klachten (dyspneu, spierpijn, syncope) Progressieve hoofdpijn Afbuigende groeicurve Abnormale lymfadenopathie

30 Psychiatrie Somber Mager Automutilatie

31 Andere (pijn)klachten: Hoofdpijn Buikpijn Misselijk Familie anamnese

32 Aanvullend lab? Wat doet u en waarom?

33 Aanvullend lab. Vaak al gedaan Niet screenen, maar richten Vertrouw op je klinische ervaring In kader onderhandeling en vertrouwen

34 tekst Patroonherkenning

35 Joke Overbelasting Onvoldoende slaap Gestoorde slaap

36 Meestal Overbelasting Onvoldoende slaap Gestoorde slaap Onderliggende ziekte: soms

37 Gevolgen langdurende vermoeidheid Schoolverzuim Isolement Bedreiging ontwikkeling Toekomstmogelijkheden

38 Behandeling/begeleiding

39 Behandeling/begeleiding Belang van goede anamnese en onderzoek Klachten > 2 maanden: zeldzaam onderliggende oorzaak Zorgen en angsten Bespreek plan als er geen onderliggende oorzaak is

40 Behandeling/begeleiding Gevolgen Biopsychosociaal model

41 Uitleg

42 Uitleg Klacht

43 Uitleg Klacht Onderhoudende factor(en)

44 Biopsychosociaal model Biologische factoren Psychologische factoren Sociale factoren Aanleg Cong. afwijkingen Perinatale schade Genetica Persoonlijkheid (angst, neg zelfbeeld) Ziektes binnen gezin Omgaan met ziekte Sociaal isolement Direct uitlokkend Fysieke overbelasting Fysiekestress (infectie, operatie, ongeval, medicatie, bestraling) Overbelasting (Psycho)trauma Stress (pesten) Life events Kindermishandeling Systeemfactoren Instandhoudend Gestoord slaapritme Verstoorde intake Conditieverlies Onder/overactiviteit Verhoogde spierspanning Ongerust PTTS Depressie en angst Catastroferen Isolement Overvraging, Interactie ouders Dysfunctionele ideeen

45 Biopsychosociaal model Biologische factoren Psychologische factoren Sociale factoren Aanleg Cong. afwijkingen Perinatale schade Genetica Persoonlijkheid (angst, neg zelfbeeld) Ziektes binnen gezin Omgaan met ziekte Sociaal isolement Direct uitlokkend Fysieke overbelasting Fysiekestress (infectie, operatie, ongeval, medicatie, bestraling) Overbelasting (Psycho)trauma Stress (pesten) Life events Kindermishandeling Systeemfactoren Instandhoudend Gestoord slaapritme Verstoorde intake Conditieverlies Onder/overactiviteit Verhoogde spierspanning Ongerust PTTS Depressie en angst Catastroferen Isolement Overvraging, Interactie ouders Dysfunctionele ideeen

46 Als je automatische piloot is uitgeschakeld moet je zelf het stuur in handen nemen

47 Behandeling/begeleiding Diagnostiek snel afronden Normaliseren slaapwaakritme Vast eetpatroon Dagprogramma Psycholoog Fysio/ergo Denk aan de jeugdarts/verpleegkundige

48 Taken kinderarts Ondersteunen in advies Evt opname ter observatie Verwijzen naar tweede lijns zorg psycholoog GGZ Revalidatie

49 Samenvatting Positieve grondhouding Hulpvraag en oplossingen Rode en witte vlaggen Sporenbeleid Kleine stappen

50 Leerdoelen Normale vermoeidheid Anamnese Differentiaal diagnose Rode vlaggen Witte vlaggen Begeleiding

51 Titel dia