Begrippenlijst Architectuurgeschiedenis

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Begrippenlijst Architectuurgeschiedenis"

Geert Lenaerts
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Begrippenlijst Architectuurgeschiedenis A Absis/apsis Ad sanctos Ambulatorium Arcade Archivolt Atiek Architraaf Architecturaal koor B Balkwerk Baptisterium Basilica Berderen Blind of nissentriforium Bundelpijler C Calefactorium Canellures Concaaf Convex Coupole angevine Cryptae Contrareformatie D Dormitorium Dwerggaerij Dwergkoor/dwergtransept halfronde uitstulping = plaats waar de oudsten van de gemeenschap zitten (bisschop ) met banken, nu ook altaar (meestal naar het oosten gericht) grote ronde nis achteraan op het einde van de hoofdas Bij heiligen begraven worden Wandelgang, rondgang rond centrale ruimte scheidt de midden en zijbeuk van elkaar (bogenreeks) Geprofileerd deel van de boog Ruimte voor beelden bovenaan triomfboog Onderste deel van een balk Koor kooromgang straalkapellen Architraaf < fries < kroonlijst Doopbekken; plaats waar gelovigen gedoopt worden. Inspiratie van keizerlijke mausolea (begraafplaatsen). Symboliek: dopen, symbolisch dood (men laat het zondig leven achter en wederopstanding in het nieuwe leven) Drie- of meerbeukige zaal die dienst doet als plaats waar de geloofsgemeenschop bijeenkomt (geïnspireerd op keizerlijke gerechtszalen, troonzalen, audiëntiezalen) Houten mal voor raamkader Geleiding, plastische behandeling van de oppervlakte, gewoon louter versiering (geen functie) gesloten triforium Muur uitgehold met nissen Pilasters geplakt op vierkante kern verwarmde ruimte voor zieke of oude mensen (en 1x per jaar een bad nemen) Groefornament in een zuil of pilaster Holle wand Bolle wand Koepel die een skelet lijkt te hebben, maar het niet heeft Overwelfde ruimten Hervorming van de katholieke kerk (barok) Slaapzaal in een abdij Zuilenrij boven Koor lager dan middenbeuk

2 E Esclesia F Formeel Fronton G Galilea Gordelboog Graatgewelf H Pelgrimskerk Steunstructuur om gewelf op te bouwen gevelement in renaissance (driehoekig) Voorstuk aan de kerk voor de parochianen, zij kunnen daar rondlopen zonder de monniken te storen parochiefunctioneel Platte bogen op het tongewelf zelf (muur met pilasters) Combinatie van tongewelven Heuristiek Zoeken en vinden van bronnen Historische kritiek Wetenschap die het verleden bestudeert Hogel Krulletjes bovenaan toren (dia 51) Herme of therme Halfmenselijke zuilen I Impost Impost J K Kadaster Kannuniken Kapittel Kapittelzaal Kathedraal Klaverbladplan Kloostergewelf kruisgraatgewelf Kruisribgewelf L lancetboog profiel aan de aanzet van de boog Aanzetlijst boog grondeigendomregistratiesysteem van een stuk grond, gemaakt om belastingen te heffen Kapittelheer Een college van kannuniken/broeders Vergaderzaal, samenkomst voor monniken in abdij Combinatie van baptisterium en basilica Grondplan in de vorm van een klaver (transept heeft dezelfde grootte als koor) 8hoekig gewelf (combinatie van 2 tongewelven) Ontstaat wanneer twee tongewelven elkaar onder een rechte hoek kruisen (voordeel: druk wordt afgeleid naar 4 hoekpunten) Verschil met kruisgewelf: hier wordt graat gemarkeerd met een rib 2 smalle spitsbogen waar oorspronkelijk 1 bredere boog was (boog

3 Lichtbeuk Liturgisch koor Luchtboog M Maniërisme Martyrium Mausoleum Modulair plan Molles Mur évide N Narthex P Pendentief Pendentieven Pilaster Pinakel Palazetto Q R Rayonnant Rayonnant Refrectorium Regia Rib S Scheiboog/muraalboog Schip Serliana opgesplitst mbv pijler) Rij vensters: verlichting (ramenreeks boven de middenbeuk) Verwijzend naar het koor van de monnikken dus plek waar de monniken zitten (soms groter als architecturaal koor) Laon, pijler met 4 kolonnetten: vanaf hier begint het liturgisch koor ss Steunelement voor het gevel langs de buitenzijde Zelf kenmerken uitvinden, uitvinden van nieuwe varianten op de elementen en formules van de zuilenordes kapel, ruimte, waar een heilige, martelaar wordt vereerd (maakt gebruik van centraal bouw, net als de keizerlijke mausolea) martelarenkerk Grafplaats Breedte middenbeuk = 2x breedte zijbeuk Sjablonen in het frans Enkel op niveau van lichtbeuk bij Normandische context (uitgeholde muur) uitgedunde solide muur en vensterzone Voorhal, ruimte bij de ingang van de kerk voor niet gedoopten Boldriehoekig muurvlak onder koepelbasis Boldriekhoeken die koepels met pijlers verbinden Vlakke zuil die op de muur plakt Torentje bovenop steunbeer Gereduceerde vorm van een palazzo Stroming met veel decoratie en transparantie Stijl na de hoog-gotiek, alles zo transparant mogelijk maken Eetzaal Koningskamer Aangedikte graat Boog die tegen de muur komt Midden en zijbeuk samen Motief dat minimum ABA is (afgedekte openingen opzij en een boog in het midden (meestal breeder) Antieke oorsprong: Renaissance herondekt dit motief Serlio gebruikt dit enorm veel Palladio (gebruikt heel zelden) bv gebruikt Vicenza, Basilica

4 Sierboord Smidse Spaarnis Spitsgewelf Spreidsels Stapelkoor Steekkap Steenschaar Steunwissel Straalkapellen Sub charge Sur-charge Serliana T Tamboer Tas de charge Tas de charge Tongewelf Transept Travee Trekbalk Tribune Triforium Tromp Tronus imperialis timpaan Triglief U V Gedecoreerde raamkader Atelier, werklplaatse voor de smid Uithollingen in de dikte van de muur, nis die niet uit de muur steekt aan de andere kant strook met de hand gepeld eikenhout zodat de vloer erboven niet zichtbaar is (tegen stof) Trapsgewijze uitbreiding van het koor, koor waarvan de assen van de kapellen evenwijdig zijn Koor en echelon Vaak in twee verdiepingen Oudere vorm radiale uitbreiding met straalkapellen is de jongere vorm Een raam half ingesneden in tongewelf (creeëert 3D deels uitgesneden in steen) Twee gekromde punten die naar binnen gaan en zo de blok (die twee gleufjes heeft voerzien) vastklemt (toestel om stenen omhoog te hijsen) Afwisseling in de pijlers/kolommen Kapellen met radiale spreiding overlast dient ervoor de druk gelijkmatiger over te brengen zijwaart (dmv brokken stenen etc tussen de muur en het gewelf (want de bogen buigen weg van de muur) Gruis dat men aanbrengt tussen muur en gewelf (onderaan) Variant op de zuilenportiek: 3 delig motief ABA A = vlak afgedekte openingen opzij, B = boog in het midden balk waar boog op rust, dekt openingen af Sokkel van de koepel (verhoging van de muren) Monoliete delen steen bij aanvang van de boog (google) Werkvloer voor aanzet van het gewelf: monoliet steenstuk in de muur Gewelf komt maar los hoger als de aanzet (eerst monoliete steenstukken) Gewelf met één buigrichting Dwarsbeuk Ruimte-eenheid Balken die trek opnemen van de gewelven (want deze duwen de buitenmuren uit elkaar trekbaar vermijdt dit) Verdieping boven de zijbeuk (even breed dus als zijbeuk) pas op met triforium is niet hetzelfde! Rondgang op verdieping Zorgt voor geleding van de muur Kleiner gewelf waarop kloostergewelf steunt (niet-boldriehoekig muurvlak onder koepelbasis) Keizerstroon Driehoekig veld in fronton Gegroefd element, versiering van het fries

5 Votiefkerk Vestibulum W Wimberg Wimberg Z Zaalkerk Zeilgewelf Kerk om bescherming af te smeken teken epidemies, grafkerk Hoort duidelijk tot het paleis maar toch nog buiten is (overgangsruimte) Renaissance bv palazzo Massimo alle Colonne Vitruvius tekst is niet altijd duidelijk maar mooi vorm gegeven door Peruzzi Driekhoekig gevelelement met decoratie Gevelspits Éénbeukig schip Vierkant afgesneden bol

Vergelijkbare documenten

Hoofdstuk 14: De romaanse en gotische kunst

Hoofdstuk 14: De romaanse en gotische kunst Inleiding Inleidende oefening: bespreek met je buur de chronologische volgorde van deze zes gebouwen en noteer de corresponderende letters in die volgorde A