Kleurenonderzoek naar de historie van het schilderwerk.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Kleurenonderzoek naar de historie van het schilderwerk."

Elias Willems
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Impressie van de herstelwerkzamheden van het Bätzorgel Nieuwe kerk Delft. B1 steigeropbouw om het pijpwerk aan het front te verwijderen en voor mogelijk schilderwerk. Tevens is er nog herstelwerk te doen aan de zuilen zowel links als rechts van het orgel. De pilaren vertonen scheuren die hersteld dienen te worden. B2 Vele jaren keek men vanuit de kerk tegen dit gordijn aan waarachter de hoofdbalg lag. Aan de andere kant was vroeger ook een gordijn. Toen hing er nog een touwtje om de psalmen omhoog te halen voor de eredienst. B3: Hier lag de hoofdbalg die in de plaats is gekomen van de spaanbalgen met een historische plaats in de toren. Daartoe was een balgenzolder. De originele luchttrapper is er nog wel maar niet functioneel. Ook de motor is uit zijn kist gehaald en zal worden verplaatst naar de rechterkant van de orgelkast in een nieuwe dempingskist. Rechts onze adviseur met op de achtergrond de orgeltrappers en TV scherm. B4 Om te voorkomen dat er iets naar beneden valt tijdens de steigerbouw en demontage is er een beschermkap om de klavieren geplaatst. Het pedaal is hier al verwijderd. Kleurenonderzoek naar de historie van het schilderwerk. Om de conditie van de verflagen te bepalen en met name om de verschillende lagen te ontdekken wordt er minutieus gewerkt en z.g. trapje gemaakt. Dat is in de koude kerk, 5 Gr C. een koud kunstwerkje van een dag om op diverse locaties onderzoek te doen.

2 Willianne van de Sar en collega Roxan maakt met een operatiemesje de diverse verflagen zichtbaar. Vooraf zijn er monster genomen en die zijn met de microscoop bekeken om de diverse lagen zichtbaar te maken. Daarna volgt het schrapwerk. Aan de hand van het onderzoeksrapport volgt een besluit wat te doen. Een voorbeeld van een het onderzoek naar de oorspronkelijke kleuren van de orgelkast. Het gedeelte rond de klavieren was aan en schilderbeurt toe omdat er grote warmtestralers geplaatst waren die de nodige schroeiplekken had veroorzaakt. Met de gedachte dat er toch geschilderd zou worden bij restauratie is er toen (10 jaar geleden) de kast nabij de klavieren wit geschilderd. Later zijn er weer delen bruin gemaakt. Nadat de steigers zijn geplaatst is een inspectie op hoog niveau mogelijk. Op een afstand is het niet te zien, maar dichtbij, dat zie je de noodzaak van herstel. Koning David dik onder het stof en van de engel hangen de vellen er bij. gereedschap en onmisbaar. Het leeghalen van het orgel is een hele klus. Frontpijpen van het pedaal wegen ergens tussen de 30 en 80 kg. Takels zijn uitstekend Inpakken en wegwezen, maar dan met de vrachtwagen. En wat er overblijft is een lege kast met nog een paar houten pijpen. Maar ook de windladen gaan er allemaal uit. Op naar Pels & v Leeuwen in s Hertogenbosch.

3 Links het lege hoofdwerk en rechts het lege bovenwerk Op de achterwand een plaatje uit het weekblad de Prins Heeft iets van het meisje van Vermeer. Een historische handtekening uit 2 juli 1882 Werkzaamheden aan de pilaren. Aan weerzijden van het zijn forse scheuren ontdekt die nu hersteld worden. Ook aan de buitenzijde zijn die scheuren gezien en in eerdere werkzaamheden hersteld. Plannen om de banken in het middenschip te vervangen door stoelen komt in beeld. Vrijwilligers demonteren de huidige verwarming en toebehoren. Een aantal banken zijn verkocht. Zo verandert het beeld van het kerkinterieur langzaam. De volgende fase is de vloerverwarming. Rechtsonder : herstelwerk aan het houtsnijwerk. Komt er een eind aan deze pedaalpijpen? De schreinwerker.

4 Een blik van boven af de steiger. Niet voor mensen met hoogtevrees! Een rugwerkkast zonder Prestanten in het front, met stof van vele jaren Hier linksonder de vloer van het bovenwerk. Deze gaten zijn gemaakt toen er een 32 voets pijpwerk in het orgel werd geplaatst. Het wordt allemaal hersteld. Wat er verder nog hangt is de tremulant van het bovenwerk. Die blijft. Rechts de beker die op het rugwerk heeft gestaan. Er is nog geen herstelwerk aan gedaan. Toch wel groot als je dicht bij staat. De prestanten van het pedaal en hoofdwerk in de werkplaats van de fa Pels & v Leeuwen. Het bleek een hele klus te zijn om de pijpen weer fraai gepoetst te krijgen. Ze staan in de rij om weer naar Delft te worden vervoerd. Nog wat historische aantekeningen op de achterwand van het bovenwerk.

5 Restauratie Bätz orgel Nieuwe kerk, deel 2 Enige tijd geleden is het orgel leeggehaald qua pijpwerk. De frontpijpen van het pedaal, hoofdwerk en rugwerk zijn gepoetst en zien er weer fantastisch uit. Tevens voorzien van nieuw bladgoud. Het is de moeite waard geweest dat het college dit advies heeft gehonoreerd. Het is uiteindelijk niet gratis. Foto links: Weer terug in Delft! Foto rechts: het pijpwerk in de wacht om geplaatst te worden Foto links onder: hijsen pedaalpijp Foto boven : Onderzijde rugwerk. Ook de kast heeft een opknapbeurt gekregen en heeft daarmee weer glans gekregen. Hier zie je het verschil tussen behandeld en oud. De muren in het orgel waar nog origineel stucwerk op zit, maar dat afbrokkelde en op het mechaniek valt is behandeld Foto links: plaatsen pedaalpijp in het front. Afgelopen week (32) zijn de frontpijpen teruggeplaatst. Een hels karwei als je bedenkt dat de grootste pijpen een lengte van ca. zeven meter hebben en tot 85 kg wegen. Het plaatsen heeft 4 dagen geduurd omdat je pijpwerk niet kan stapelen en stuk voor stuk takelen en plaatsen. Voor het takelen is een speciale leren broek en borststuk om rechtstandig te kunnen hijsen. Handschoenen aan, geen beschadigingen maken en veel trappen lopen. Het geheel onder de leiding van Rochus van Rumpt van de fa Pels & v Leeuwen. In totaal waren er 5 autoritten nodig tussen s-hertogenbosch Delft.

6 Bijna alle frontpijpen zijn geplaatst. In week 34 wordt het steigerwerk afgebroken en komt het orgel weer beter in beeld. Het proces is dan nog niet ten einde. Het vervolg is de mechaniek van het orgel. Het team van de fa. Pels & v Leeuwen dat het pijpwerk weer keurig op de juiste plaats heeft gebracht en menig zweetdruppeltje heeft weggeveegd. De man in het midden met de pot is de heer de Jong die het goud op de pijpen heeft aangebracht. Op het bovenwerk staan 3 beelden. Twee engelen met trompet en David met de harp. Links Peter van de fa de Jong met de nog onbehandelde harp en rechts de harp weer in handen van de eigenaar: David Op het rugwerk staan 2 kelken en een kleine harp. Deze worden nog geplaatst. Cie. Orgelzaken Prot. Gemeente Delft St. Kerkconcerten Delft

7 Het Bätzorgel in de Nieuwe kerk te Delft. Deel 3 restauratie. Nadat de frontpijpen zijn geplaatst, de schilder zijn werk heeft gedaan, volgt de onthulling van de werkzaamheden. Een eerste deel van de steiger is verwijderd. De engelen en David zijn in beeld. Een detail die vanaf de kerkvloer moeilijk te zien is. De rozetten zijn in detail verguld. Als er straks verlichting wordt aangebracht zal dit detail er uit springen. Weer een stukje van de steiger gedemonteerd, en dan kunnen de elementen weer op het rugwerk worden geplaatst. De laatste delen nog in beeld. Maandag gestart en donderdag middag de onthulling

8 De volgende fase is het inwendig aanpassen van de kas om de hoofdbalg te kunnen plaatsen. De mechaniek en de sleepladen zijn dan aan bod. Een grote klus binnen een beperkte ruimte. Het Bätzorgel in volle glorie. 27 aug. 2016

Vergelijkbare documenten

Van Dam Orgel te Oosterhesselen. wetenswaardigheden van een boeiend instrument

Van Dam Orgel te Oosterhesselen wetenswaardigheden van een boeiend instrument Hoe het begon: correspondentie tussen kerkenraad en kerkvoogden Het begin van het eerste orgel in onze kerk (16 september 1906)