Meer werk voor lager opgeleiden VERHALEN UIT DE PRAKTIJK. Denktank GroenLinks 2013

Transcriptie

1 Meer werk voor lager opgeleiden VERHALEN UIT DE PRAKTIJK Denktank GroenLinks 2013 In opdracht van Jan Hoek, Fractie GroenLinks Amsterdam Onderzoekers & auteurs - Jette Bolle Danielle Emans Lotte Grooten Jozefina Milanovski Jette Reij

2 Met dank aan de verhalen van. Frank Recyclingmedewerker 3 Stanley Schoenmaker 5 Ruud Sociaal ondernemer 7 Anoniem Thuiszorg 9 Carlo Fabrieksprojectleider 11 Jacco Beveiliger 13 Jan Voorman 14 Kees Magazijnmedewerker 16 Martha Orderpikker 18 Peter Voorman 20 Richard Werkbegeleider 22 Frank Operationeel Manager 24 Marc Projectleider WSP Westpoort 26 Menno & Mihaly - Detachering Tornado 28 2

3 Uit de praktijk: Logistiek / Zakelijke Dienstverlening Frank Leeftijd: 43 Functie: Recyclingmedewerker Bedrijf: werkt sinds 9 maanden via detacheringsbureau Tornado bij afvalverwerkingsbedrijf ICOVA Frank is een verschijning aan de loopband. Met zijn oorbellen, piercings en een haardoekje heeft hij iets weg van een piraat. Zodra we hem spreken breekt een glimlach door en gaat hij meteen mee in het interview. Aan de sorteerband Frank werkt aan de sorteerband, 40 uur per week van 6 uur s ochtends tot 4 uur s middags. Ik sta elke dag om half vier op. Dan ga ik effe eten, tv kijken, dat doe ik relaxed. Om vijf uur haalt de chauffeur me op, want er rijden geen bussen op dit tijdstip. Meestal zitten er dan al een paar collega s in de bus. En dan ben ik tegen half zes op t werk, dan ga ik m n tenue aandoen, kopje koffie, veiligheidsvestje, ik begin om 6 uur. Aan de band komt het restvuil van ICOVA langs, Frank en zijn ploeg sorteren in de goede bakken gooien: hout, papier, mortelkuipjes, aluminium, stenen, koper, electrodraden. Frank staat vaak op dezelfde plek aan de band achteraan of zoals hij het zegt: Ik krijg alle troep. Achterin is het eigenlijk het drukst, want daar komt alles en je moet zorgen dat zo min mogelijk overblijft. Maar ik ben de hele dag vrolijk hoor, maakt niet uit. Beestjes en spullen Er kan altijd wat misgaan natuurlijk, maar eigenlijk niet. Er komt af en toe een beestje voorbij, weet je wel, een rat, wilde kat, vos, haan, muis. Frank lacht hardop: Met Dylano een grote jongen net als ik, die dook weg van die muis. EEEEK met een sprongetje. Lachen! De gezelligheid vindt Frank het leukst aan zijn werk. Heel soms komen er waardevolle spullen voorbij: een horloge, een telefoon met het abonnement er nog op, geld, CD s en DVD s. En er was laatst een seksshops geruimd, toen kwamen er dagen lang allemaal seksblaadjes voorbij. Dat was wel lachen natuurlijk. Maar alles is van ICOVA en je mag niets meenemen, En ook zand, aarde, steentjes en koper, want dat is best wel waardevol. John (de voorman) doet de bakken op slot, dan wordt het niet meegenomen. Koekenbakkersschool, Binderij, Vakkenvullen Frank heeft al een hele loopbaan achter de rug. Hij heeft op de Banketbakkerschool de Koekenbakkersschool gezeten bij de Admiraal de Ruijterweg. Dat leek me wel geinig, maar ik vond het toch maar niks. Als je 12 bent dan weet je toch ook nog niet wat je wilt. Via een uitzendbureau is Frank toen bij een boekbinderij terechtgekomen. Daar heeft hij vanaf zijn 17 e gewerkt, 17 jaar lang, totdat de eigenaar - een oudere man ermee stopte. Een echte Amsterdammer. Hij had toen een baantje voor me geregeld bij een andere binderij. Maar daar lag ik er na 9 maanden uit. En toen had ik dus geen vertrekgeld gehad. 3

4 Frank is daarna bijna meteen bij de Bouwmaat gaan werken. Hij was daar onder andere vakverantwoordelijke - vakkenvuller, maar met een chique woord en werkte ook in de zagerij en met grootgoed. Toen het slecht ging in de bouw moesten er mensen uit, waaronder ook Frank. Zelf centjes verdienen Frank is toen meteen flink gaan solliciteren. Natuurlijk wil ik graag zelf centjes verdienen. Een uitkering voelt niet fijn, dat anderen voor je betalen. En werken is ook gezellig, je kan geintjes maken. Van het UWV moest hij vier a vijf sollicitaties per week doen, ik deed er wel zeven of acht. Het UWV is raar, ik wilde ook in de tussentijd vrijwilligerswerk doen, iets met dieren of planten. Maar dat mag niet. Via één van de sollicitaties is hij bij ICOVA terecht gekomen. Het liefst wil hij bij ICOVA blijven, het is goed hier. Ook thuis heeft hij geleerd dat je kan recyclen. Je wilt niet weten wat mensen weggooien op straat. Dat is miljoenen business. Nooit gaan zitten! We vragen of Frank ook dingen minder leuk vindt aan zijn werk. Nou, niks. Maar is de hele dag staan niet vervelend? Nee, en dat is ook altijd mijn tip voor de nieuwe jongens, nooit gaan zitten want dan word je alleen maar moeier. Sommige nieuwe jongens op de band kunnen geen Nederlands. Ze verstaan je wel, maar sommigen ook helemaal niet: Als je zegt er komt er een roze olifant voorbij dan zegt ie ja en snapt ie het nog niet. Met sommigen spreekt Frank Engels, maar nu is er een ploeg die redelijk Nederlands kan. Wat doe je in je vrije tijd?, vragen we. Hij vertelt over zijn kat, en dat hij het liefst films kijkt: Enge films, weet je wel, en opeens zie je hem met oorbellen en al grijnzen. Bij het afscheid nemen schiet er Frank iets te binnen. Je vroeg of ik iets niet zo leuk vond aan mijn werk, nou dan is het dat er hier alleen maar mannen werken bij ICOVA!. 4

5 Uit de praktijk: Reparatie Stanley Leeftijd: 47 jaar Functie: Schoenmaker Bedrijf: sinds 4,5 jaar eigen zaak Schoenmakerij de Leeuw Werkte 15 jaar in dezelfde zaak in loondienst en daarvoor 10 jaar in andere schoenmakerij Ik repareer schoenen en verkoop fournituren. Wat ik het leukst vind is dat ik iets wat kapot is, weer goed maak. Mensen gaan eigenlijk altijd blij weg. Zo vader, zo zoon Stanley stopte toen hij 16 jaar was met de middelbare school, zonder diploma en ging werken in een schoenmakerij. Naast dat werk ging hij twee jaar lang, één dag in de week, naar de schoenmakersschool in Den Bosch. Toen hij niet meer leerplichtig was, stopte hij ook daar. Ik vond er niks aan op school, ik wilde liever met mijn handen werken en geld verdienen. Ik zie het ook aan mijn oudste zoon, die vindt het ook niet leuk om naar school te gaan. Het gaat best goed hoor, maar hij vindt het niks. Stanley s opa was ook schoenmaker in Amsterdam Oost. Hij liep met de bokkenwagen door de buurt en zo rommel je je erin. Al op z'n dertiende verfde hij op vrijdag en zaterdag schoenen op de markt. School heb ik nooit gemist, ik zit al zo lang in het vak, mij kunnen ze op schoengebied niks meer leren. Leren in de praktijk Stanley zegt eigenlijk alles in de praktijk te hebben geleerd. Hij heeft 10 jaar lang in de grootste schoenmakerij van Nederland gewerkt, waar hij het vak goed geleerd heeft. Dat was hard werken, we stonden daar met gasten, die zeiden niet zeiken. En we stonden op provisie: dus hoe harder je werkte hoe beter je verdiende, nou dan wil je wel. Het is ook nu nog lichamelijk zwaar werk. Ik sta vaak tot 's avonds 8 uur in de zaak en zonder pauzes. Er zijn er genoeg die beginnen met zo'n zaak en die stoppen dan na 2 of 3 jaar. Het is wel hard werken, je moet weten waar je aan begint. Dat is ook Stanley s bezwaar tegen school: Je krijgt les van mensen die al 10 jaar het vak zelf niet meer doen. Wat ik op school heb geleerd was de anatomie enzo, dat moest je leren omdat je ook verder kon gaan als orthopedisch schoenmaker. Dat had ik misschien wel kunnen doen, maar geen haar op mijn hoofd die daar aan dacht. Ik ging alleen maar naar school omdat ik leerplichtig was. Effecten van de crisis Met de zaak gaat het goed, de toonbank ligt vol schoenen. Zeker aan het begin van de crisis lieten veel mensen hun schoenen maken. Stanley is ook afhankelijk van het weer. Hij lacht: van mij mag het regenen, dan worden de schoenen nat en dan moeten ze sneller gerepareerd worden. Stanley heeft de winkel 4,5 jaar geleden kunnen kopen van de vorige eigenaar. Van de bank heb ik nul euro gehad, ook niet voor de spullen. De verkoop van de winkel aan Stanley was ook voor de vorige eigenaar een goede oplossing, niemand wilde het pand verder kopen, ze hebben samen een afbetalingsregeling getroffen. Rekenen en risico s Boekhouden vindt Stanley niet zo moeilijk, ik kan goed rekenen en ik wil alleen maar weten wat er in en uit gaat, wat dat betreft heb ik ook een makkelijke zaak. Belangrijkste is dat je bent voorbereid op 5

6 de toekomst. Ik ken iemand met een schoenenwinkel in het centrum, toen gingen ze ineens de Noord- Zuid lijn voor zijn deur bouwen, nou dan ben je klaar. Er zijn genoeg mensen ook hier in de straat die twee dagen lang helemaal niks verkopen, dan gaat het hard met een hoge huur. De toekomst En hoe zit het met zijn eigen toekomst? Ik doe het zonder pensioenfonds, ik ga er ook niet vanuit dat ik mijn zaak over 20 jaar nog kan verkopen. Goodwill bestaat niet meer. Ik ben van plan om een aantal pandjes te kopen en die verhuur ik dan. Dát is mijn pensioenplan. Op de vraag welke rol de overheid in zijn toekomst zou kunnen spelen antwoordt Stanley als een echte ondernemer: Belasting verlagen, ik snap wel dat we wat moeten betalen, maar minder zou beter zijn, dan zou er ook minder gerotzooi zijn. Mensen vinden nu dat ze te veel moeten geven. En de huur van de winkels moet lager, vooral voor de kleine winkeliers. En als laatste Stanley lacht: dat is voor GroenLinks vast een gevoelig punt, maar als mensen gaan winkelen dan willen ze toch met de auto. Als je dit een winkelgebied wilt laten zijn, voor mensen uit Almere of Purmerend, dan moeten ze hier kunnen parkeren. Mijn droom voor de toekomst? Misschien wil een van m'n zoons wel in de winkel? Nee, ze mogen doen wat ze willen. Hij lacht: En ik zit in de staatsloterij, dus wie weet? Dan zou ik wel blijven werken, maar dan laat ik bijvoorbeeld hele luxe broodjes komen voor de lunch. 6

7 Uit de praktijk: Sociaal ondernemer Ruud Dettmer Functie: Directeur Basic Activering Bedrijf: Basic Activering Ruud is eigenaar van een sociale firma waar hij activering biedt aan mensen uit: de Top 600, de reclassering en (voormalig) daklozen. Ze werken aan klussen: behangen, meubelbewerking, fietsen en auto s sleutelen, etc.. Er werken nu vier mensen vast in dienst. Zelf zit hij in een rolstoel, ik ben arbeidsgehandicapt gewéést, nu heeft hij zijn eigen zaak opgebouwd. Opstart van Basic Wheels Ruud komt uit de zorgsector, hiervoor heeft hij bij Heliomare als locatiemanager gewerkt. Op een gegeven moment heeft hij KlusOké overgenomen, met eigen spaargeld. Sinds december is hij zelfstandig partner voor DWI. Hij heeft nu rechtstreekse instroomcontracten voor trajecten, waar hij vroeger onderaannemer was voor HVO Querido. Zo heeft hij meer invloed. Zijn werk gaat verder dan het plannen van mensen en binnenhalen van klussen. Ik bel mensen na als ze niet komen en maak het zo makkelijk mogelijk om hierheen te komen. Door ze met busjes op te halen van opstapplekken, bijvoorbeeld. Ook belt hij soms voor zijn mensen naar budgetbeheer of DWI als er problemen zijn met geld. Er kan nog wel eens wat misgaan in de bureaucratie en met geld, en dan kan iemand erg van streek zijn. Dan kan je beter tijd stoppen in het oplossen, want dan kunnen ze weer met gerust gevoel aan de slag. Anders heb je toch niets aan iemand. Werk als rustpunt Mensen komen bij hem binnen via het Martien Schaaperhuis (HVO Querido), via Arkin, Mentrum, Cordaan, of met een Sociale-werkplaatsindicatie. Momenteel heeft hij ongeveer 25 tot 40 mensen op IJburg en Zuid Oost en ongeveer 30 mensen in Amsterdam West. Ik laat mij niet leiden door waar mensen vandaan komen. Dat vraagt ik ook niet, het gaat mij om de persoon. Begeleiding kost tijd en geld en levert niet altijd veel productie op. Sommigen mensen zijn nog dakloos als ze binnenkomen. Dan is hier komen al een rustpunt. Voordat alles in kaart is gebracht ben je zo negen maanden verder. In het begin kan je dan niet zoveel behalve een nuttige dag aanbieden. Het gedrag van mensen is dan nog grillig. Betaalde en onbetaalde klussen Is het winstgevend? Nog niet, zegt Ruud, ik haal nu circa 80% van de inkomsten uit AWBZ en DWI trajecten. Dit zijn arbeidsmatige dagactiviteiten voor trede 1 en 2 klanten, ofwel mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en een WWB-uitkering. Ongeveer 20% van de inkomsten komen uit de markt. Betaalde klussen krijgt hij bijvoorbeeld van de beheerder van een VVE op IJburg. Ook doet BasicActivering het onderhoud bij de Volkstuinen in Zuid Oost, dat is helaas nog onbetaald. Sommigen maken de keuken schoon van HVO Querido of doen het groen van DAC Linneaushof. Met het opknappen van oude meubels kan je niets verdienen. Wel krijgen we klusjes uit de buurt, bijvoorbeeld voor het opknappen van kleine meubels of reparaties. BasicWheels verdient het meeste met het repareren van handrolstoelen en sportrolstoelen. Deze rolstoelen passen binnen het budget van een PGB. Zo hebben we ook de rolstoelen voor het Nationaal Rolstoel Basketbalteam gemaakt. 7

8 Hij zou meer winst maken als hij mensen zou selecteren, screenen en alleen de beste werknemers zou houden. Maar ten eerste mag je de mensen niet weigeren, dan krijg je geen instroom meer. Als je ze gaat afwijzen, heb je een gegronde reden nodig. Ook zou Ruud met alleen de winstgevende poot (BasicWheels) kunnen doorgaan, maar dan heeft hij lang niet zoveel activeringsplekken nodig. De laatste aanbestedingenronde heb ik niet gewonnen en dat is een harde klap. Want dan gaan er in juli 2013 veel mensen uit. Toekomst Ruud is nu vooral op zoek naar de slag naar werk. Hij zoekt een partij die dat met hem gaat doen. Nu stroomt nog bijna niemand door, mensen zijn moeilijk te plaatsen bij bedrijven. Winst spaart Ruud nu op om te investeren in nieuwe projecten. En volgend jaar wil hij weer aanbesteden. Ik ben wel van plan om door te gaan, meer klussen te regelen, samenwerken. Ruud is in gesprek met partners op IJburg om een wijkonderneming te starten. Zijn ambitie is om één van de grootste partijen in Amsterdam te worden en te zorgen dat er meer mensen doorstromen naar de markt. 8

9 Uit de praktijk: Zorg Anoniem Online: Functie: Thuishulp Ik heb in een drukkerij gewerkt, heb achter de lopende band gestaan, achter een naaimachine gezeten, en in een instellingskeuken dat was erg leuk, maar het was maar als oproep. Daarna heb ik gesolliciteerd in een verpleeghuis als voedingsassistente. Op een psycho - geriatrische afdeling. Dementie. Mijn werk, met mensen werken, helemaal geweldig! [Van het werk op de psycho-geriatrische afdeling] heb ik genoten, ik gaf de bedmensen pap, en in de huiskamer kwamen de andere bewoners om te ontbijten. Er was een bewoner, die was directeur geweest. Hij kwam dan s morgens in de huiskamer, en vroeg hoe laat de vergadering begon. Hij klapte dan in zijn handen en vond dat de andere collega s toch wel vroeg waren. Ik zei dan tegen hem, dat zij zich vast aan het voorbereiden waren. Dat hij ook eerst rustig kon ontbijten, voordat de vergadering begon. Er was een mevrouw, die redelijk chic was, ze liep met een dood dier om haar nek en praatte heel chic. Dan kwam ze met haar rollator de huiskamer binnen en vroeg ze of ze een boterham mocht hebben, want dat had ze nog niet gehad. Terwijl de broodkruimels nog aan haar mond zaten.. Als ik zei, dat ze al brood had gehad, werd ze boos. Zij was toch zeker niet gek? Nou dat was ze ook niet Ik verzorgde het ontbijt, in de instellingskeuken portioneren, fruit schillen, koffie en thee rondbrengen, verjaardagmenu aanvragen Ik moest er trouwens niet aan denken, om mensen te wassen enzo Als ik het soms al rook Werken in de thuiszorg, geeft me zoveel voldoening! Ik vond het heel erg leuk, maar ook zo vaak hetzelfde. Toen ben ik verhuisd en ging werken zoeken op de Veluwe. Ik heb gesolliciteerd bij een instelling met verstandelijk gehandicapten als zorghulp. Ik zou nooit aangenomen worden, volgens mij, want ik had totaal geen ervaring. Ook gesolliciteerd bij de thuiszorg, in de huishouding. Bij allebei werd ik aangenomen, combineren lukte niet. Dus ik heb gekozen voor de baan als zorghulp. Ik moest erg wennen, toch in de zorg. Een collega gaf mij een tip, adem door je mond, dan ruik je niets. Die tip hanteer ik nog steeds. Nooit gedacht dat ik het zo leuk zou gaan vinden!! Het was een groep van zes jongeren. Een jongen, had het Syndroom van Down, kon niet praten. Hij kon alleen met zijn lippen op elkaar geluidjes maken Ook had hij een kussen in zijn hand, hij hield het vast aan een puntje, en daar ging hij dan mee draaien. Lachen deed hij ook veel en hij hield erg van lekker eten. Op een gegeven moment ging ik naast hem zitten en deed precies hetzelfde als hem. Ook die geluidjes maken en ook met een kussen draaien hij keek me aan en begon te glimlachen. Toen hadden wij echt contact samen, dat geloof ik echt. Ik ben een doener Ik werkte twintig uur in de week en voor mijn gevoel zat ik teveel thuis. Ik vond dat ik nog wel oproep werk erbij kon doen. Zo gezegd, zo gedaan. Teveel thuis zitten is niets voor mij, ik ben een doener! Ik kreeg een oproepcontract van 0-uur in een verpleeghuis. Op een afdeling waar jongeren woonden, met niet aangeboren hersenletsel. Best zwaar, geestelijk zwaar, maar ook een uitdaging voor mij. Ik verzorgde een vrouw, die mijn leeftijd had. Zij had bij de geboorte van haar kind, te weinig zuurstof gekregen. Ze woonde nu dus in het verpleeghuis. Ik vond het heel moeilijk en werd er heel verdrietig van. Mijn leidinggevende zei op een gegeven moment, dat ik moest proberen, om het van me af te zetten. Dat ik er anders niet kon blijven werken. En dat is me gelukt, iets meer afstand en het 9

10 niet op mijzelf betrekken. Opleiding Weer kreeg ik de vraag, of ik een opleiding wilde gaan doen. En weer heb ik het gedaan. Verzorgende IG-3 was het. Heel gemotiveerd ging ik eraan beginnen. In die tijd voelde ik me heel onzeker, en had last van irreële gedachten. Ik dacht, dat ik het werk niet goed deed, al zeiden mijn collega s van wel. Op een gegeven moment, kreeg ik een tennisarm en thuis liep het ook niet zoals het moest. Ik kon het allemaal niet meer aan. Ik heb besloten om te stoppen met de opleiding en met de opleiding Helpende verder te gaan. Een niveau lager. Ik vond het prima. Ik heb er vier maanden over gedaan en ben nu gediplomeerd Helpende. Ik werk nu dertien maanden in de thuiszorg. Ik vind mijn werk geweldig!!! Jij bent ook een persoonlijkheid Ik ga er met zoveel plezier naartoe, ik ga fluitend weg van huis en kom zingend terug van huis. Ieder huisje heeft zijn kruisje. Ik werk late diensten van tot Ik kom in die vier uur bij zestien mensen. De een moet ik douchen, bij heel veel anderen de steunkousen uitdoen en een praatje maken. De cliënten vertrouwen je, bij de een lach ik, en bij een ander is het weer verdrietig. En ik voel me zeker in mijn werk, heb geen irreële gedachten meer. De cliënten zien me graag, en vinden het fijn om met me te praten. Laatst zei een cliënt tegen mij: Jij bent ook een persoonlijkheid. Ik begreep niet wat hij bedoelde, maar hij zei, dat het positief was. Hij bedoelde ermee, dat ik mijn eigen gevoel achterna ging, en niet alleen de standaard dingen doe. Ik heb een geweldig beroep en ik zou niet meer anders willen!!!!! 10

11 Uit de praktijk: Industrie Carlo Leeftijd: 56 Functie: sinds 6 maanden productieleider Bedrijf: Trade Factory BV in IJmuiden Handwerk zal altijd blijven bestaan. Automatisering heeft een grens: bij producten die niet vormvast zijn is het heel lastig om een machine te gebruiken. Broodje Bapao bijvoorbeeld is kwetsbaar: door een machine te gebruiken om ze op te pakken zouden ze kapot gaan. Zolang we klanten hebben die onze producten bestellen, kunnen we de mensen goed gebruiken. Nederlandse taal Als productieleider bij Trade Factory BV geeft Carlo leiding aan 40 mensen. Ze komen of uit Turkije, of uit Polen. In de zeven jaar dat Trade Factory nu bestaat hebben er wel Nederlanders gewerkt, maar die zijn allemaal weggegaan. De meeste Poolse en Turkse werknemers spreken nauwelijks Nederlands, waardoor de groepen sterk gescheiden zijn en het voor Nederlandstalige werknemers lastig is om aansluiting te vinden bij hun collega s. Carlo zou dit graag anders zien. Hij hoopt dat hij mensen die goed Nederlands spreken kan aannemen zodat de voertaal in het bedrijf weer Nederlands wordt. De Poolse en Turkse werknemers werken hard: het zijn echte doeners. Doordat hun Nederlands zo slecht is, wordt het leidinggeven me alleen niet makkelijk gemaakt. Want hoe weet je of ze de veiligheidsinstructies echt goed hebben begrepen, en hoe voer je een beoordelingsgesprek? Een collega die wel goed Nederlands kan laten tolken bij zo n persoonlijk gesprek is ook niet echt de oplossing. Meestal moeten de mensen het eerst thuis bespreken met hun zoons en dochters, voordat ze hebben begrepen wat ik bedoel. Hulp bij het solliciteren In IJmuiden is het echter knap lastig om werknemers te vinden. Carlo weet niet hoe dat komt. Een vacature voor de functie van operator hebben we al twee maanden uitstaan. De reacties die we binnenkrijgen stemmen mij niet vrolijk. Brieven van drie regels, of mensen die totaal niet in het profiel passen. En als operator is beheersing van de Nederlandse taal echt noodzakelijk. Carlo zelf is, nadat hij in 1979 vanuit Suriname naar Nederland was gekomen, binnen de kortste keren aan het werk gekomen dankzij de hulp van het toenmalige Arbeidsbureau. Achter de balie zat een man met contacten in het bedrijfsleven. Ik liet mijn diploma s zien ik heb de MTS gedaan zei dat het me niet uitmaakte waar ik aan de slag ging en na een paar telefoontjes door die man kon ik bij twee bedrijven langs. Het eerste bedrijf dat ik bezocht was een scheermesjesfabriek. Het gesprek ging heel soepel en binnen de kortste keren had ik de baan. Ik kon de volgende dag al beginnen, en ik heb er jarenlang met plezier gewerkt. Het huidige UWV moet wat Carlo betreft dan ook veel proactiever zijn. Tegenwoordig hebben ze bij het UWV computers staan en hangt er een bord met alle vacatures: veel succes ermee. Ook onze vacature voor operator hangt al zo n twee maanden op dat bord. Terwijl het UWV contact zou moeten opnemen met een bedrijf waar een vacature is als ze een geschikte kandidaat hebben gevonden Er zouden mensen moeten werken die door hun eigen werkverleden veel contacten in het bedrijfsleven hebben. Intern opleiden Na de scheermesjesfabriek heeft Carlo ondermeer nog bij Unilever en bij de KLM Cateringservice 11

12 gewerkt. Gedurende z n loopbaan heeft hij allerlei interne managementtrainingen gevolgd. Bij Unilever kon je Proeven van Bekwaamheid krijgen. Had je er 2, kon je dit inwisselen voor een MBO 2 Diploma. Een ideaal systeem. Bij Trade Factory wordt veel minder aandacht besteed aan het opleiden van mensen. Er zijn meerdere niveaus: productiemedewerker, senior medewerker, operator, productieleider en tot slot operationeel manager. De productiemedewerkers zijn volgens Carlo over het algemeen echter niet gemotiveerd om door te groeien. Bovendien is hun Nederlands hiervoor vaak te slecht. Van werk voor 10 naar werk voor 1 De toekomst voor de werkgelegenheid in de industriesector ziet Carlo best zonnig in. Door de automatisering zijn er natuurlijk veel banen verdwenen. Ik heb het in Suriname gezien. Een man daar had een bedrijf waarin elke dag door 10 mannen grind van de ene plek naar de andere plek werd gesjouwd. De ondernemer dacht dat dit wel effectiever moest kunnen, en schafte een machine aan. Hierna kon hetzelfde werk, dat eerst door 10 man werd gedaan, nu door 1 persoon worden uitgevoerd. Dat was lullig voor de mannen die daardoor hun werk verloren, maar de arbeidsomstandigheden waren voor de persoon die mocht blijven natuurlijk wel enorm verbeterd. Zijn rug en schouders waren niet meer op z n 50 e versleten. 12

13 Uit de praktijk: Zakelijke Dienstverlening Jacco Leeftijd: 21 jaar Functie: Beveiliger Trigion Bedrijf: Universiteit van Amsterdam, Binnen Gasthuisterrein Protocol Jacco s belangrijkste taak is het voorkomen van schade, diefstal, beschadiging en indiscretie. Op zijn werkplek staan een aantal beeldschermen waarop camerabeelden te zien zijn. Daarnaast staat er een computer waarop hij spelletjes kan spelen en internetten. Als ik zie dat er iets gebeurt moet ik de meldkamer bellen, dat is protocol, want ik mag zelf mijn werkplek niet verlaten. Jacco is een aanspreekpunt voor studenten, medewerkers en bezoekers. Veel mensen vragen de weg. Daarnaast geeft hij sleutels uit en in geval van nood kan hij BHV toepassen. Werkdag Mijn werkdag begint om 7 uur, ik haal de sleutel op en daarna open ik het gebouw. Iets over 7 beginnen de schoonmakers en vanaf 8 uur is het gebouw open voor medewerkers. Echt druk wordt het pas rond kwart voor 9, dan gaan de studiezalen open en beginnen de lessen. Rond kwart voor drie komt een collega die hem aflost en om drie uur mag hij weer naar huis. Bewaking als tussenstop Voordat Jacco aan de slag ging als beveiliger heeft hij twee jaar gewerkt als budgetbeheerder. Na een dag werken had ik hoofdpijn van alle cijfers. Dat was een reden om naar een nieuwe baan uit te kijken. Op Monsterboard vond hij een vacature van Trigion: Ik wilde altijd bij de marechaussee, maar daarvoor zijn mijn ogen te slecht. Bewaking is een mooie tussenstop. Daarom heb ik hier op gesolliciteerd en ik ben gelijk aangenomen. Er zijn geen opleidingseisen verbonden aan het werk als bewaker, want het werk is met inbegrip van een praktijkexamen (niveau 2) bij Trigion. Een half jaar na de eerste werkdag doe je examen, daarna maak je promotie. Op zich verandert er niet zoveel, je gaat alleen 80 cent per uur meer verdienen. Toekomst Hoe ik mijn toekomst zie? Ik ben nog jong, hè? Ik hoop dat ik twee jaarcontracten kan uitdienen, daarna moet ik een vast contract krijgen. Dat gebeurt niet vaak, dus even afwachten wat ik daarna ga doen. Ik hoop dat ik een ingeving krijg en plotseling weet welke baan ik wil hebben. 13

14 Uit de praktijk: Logistiek Jan Leeftijd: 49 jaar Functie: Voorman Bedrijf: werkt nu 8 jaar voor Pantar, sinds 18 maanden in de loods bij CJ Hendriks Mijn werk is heel divers en afwisselend, er komen wildvreemde mensen binnen zoals chauffeurs die moet je toch te woord te staan en helpen. En ook het werk is heel verschillend, elke keer weer andere flessen, dozen en uitzoeken waar dat moet, en hoe dat moet. Dag op de loods Ik sta om 5 uur op en om half 6 beginnen de eerste mensen te bellen om zich af te melden. '...Mag ik vrij?' of 'Ik heb hoofdpijn...' dan zeg ik, neem even een aspirientje en dan bel ik je over een half uur nog eens terug. Jan zegt dat medeleven tonen het belangrijkste is, dat eerste half uur bij het opstaan is toch het moeilijkst. Om half 7 is Jan op de loods, dan doe ik ondertussen even een telefoontje naar de bus die iedereen ophaalt om te vragen of iedereen aanwezig is. Dat is een klein dingetje, maar moet toch gebeuren. De dag begint met overleg vanuit kantoor, daar horen we de planning. Er zijn dan dozen binnen met wijn, aanmaakblokjes, scheerapparaten, sachets, krulletjes, allemaal van dat soort gekke dingetjes. Ron, de coördinator in de loods, draait dan stickers uit en daarmee gaat de groep waar Jan een van de voormannen van is aan de slag zo'n 20 mannen en vrouwen. Er moet gestickerd worden, barcodes erop en goed stapelen. Jan als voorman Ik weet eigenlijk precies hoe ik mensen aan moet spreken. Er zijn mensen bij die zeggen altijd eerst 'nee'. Bij sommigen zeg ik dan 'Hey, luister, dat kan je niet maken' en bij anderen weet ik dat je eerst een schouderklopje en een kopje thee moet geven. Jan vertelt over een collega, die is doofstom én eigenwijs; Die weet het altijd beter. Dan moet je duidelijk maken dat je dat niet pikt. Dat doe ik altijd rustig met een waarschuwing. En ik kan altijd Ron erbij roepen, dat is wel een goede stok achter de deur. Ook geeft Jan aan dat je als voorman altijd duidelijk moet zijn over de opdracht, daarover is geen discussie. Dan zeg ik: we gaan met z'n allen zorgen dat het goed komt. Als je de spullen niet meer terugziet, dan weet je dat het goed was. Praten, praten, praten... Soms vindt Jan het vervelend veel werk om mensen op het juiste pad te krijgen. Je moet ervan uitgaan dat er mensen zijn die standaard te laat komen. Dan belooft iemand plechtig dat 'ie de volgende dag er om half 8 is, maar die is er dan toch gewoon niet. Als ze er zijn leveren ze top werk, maar je kan er niet van op aan. Dat vind ik wel eens lastig. Zelf weet ik wel hoe het is. Jan stopte op z'n 16e op de LTS en ging in een ijzerfabriek werken. Toen ik ongeveer 20 was, moest ik in dienst. Toen raakte ik een beetje het spoor bijster. Jan vertelt dat hij weinig te doen had in het leger; Je zit de hele tijd te wachten en alles oppoetsen,.. en bier drinken. Dat ritme maakte het lastig toen hij uit dienst kwam, zeker voor iemand met verslavingsdrang. Ik kwam op de bank terecht en toen heb ik heel lang eigenlijk alleen maar jointjes gerookt, biertjes gedronken. 14

15 Zo'n 20 jaar later kwam Jan bij Maatwerk terecht: Dat heeft heel erg geholpen. Het is belangrijk dat je de goeie mensen treft, daar kan je je aan optrekken en dat is in het begin heel moeilijk, je moet doorzetten. Ik probeer de mensen hier soms ook te helpen op de manier waarop zij mij toen hebben geholpen. Stijgende lijn VCA, winkelmedewerker, kassamedewerker, BHV, EHBO en opleiding voor voorman, Jan heeft het de afgelopen jaar veel cursussen gevolgd. De laatste tot voorman was het meest intensief: 18 maanden, theorie op school en opdrachten uitvoeren op de werkvloer. Dat heb ik altijd als leuk ervaren. Vroeger dacht ik, dat kan ik niet...maar ik kom er nu achter dat ik het wél kan. In het begin had ik voor een examen een natte rug en sliep ik slecht. Maar nadat je er al 6 gehaald hebt, denk je bij de volgende, dat zal deze keer ook wel lukken. Jan wil deze stijgende lijn graag doorzetten; Ik zit nu echt op de plek die ik wil, ik ga graag naar mijn werk. En kijk, als de werkleider weggaat, dan wil ik dat wel overnemen! 15

16 Uit de praktijk: Logistiek Kees Leeftijd: 59 jaar Functie/baan: controleur / magazijnmedewerker Bedrijf: sinds 19 jaar bij CJ Hendriks Kees staat om 5 uur op, kwartiertje rijden dan is hij bij de loods. 's Morgens rij ik via zuid, 's avonds via noord. Ik begin om 6 uur en stop vaak rond half 7. Ik ben elke dag 10 of 11 uur op het werk, dat vind ik leuk. Gele papiertjes Op gele papiertjes krijgen de orderpikkers hun opdrachten binnen, die worden uit de gangen van de loods met de heftrucks in een sneltreinvaart opgepikt en op pallets klaar gezet. Die pallets moeten dan naar Amsterdam, Rotterdam, of de rest van Nederland. 3 jaar geleden onderging Kees een operatie. Sindsdien doet hij rustig an. Kees controleert de pallets voordat ze verzonden worden, met de gele papiertjes in zijn hand. Bij een verkeerde doos haal ik mijn collega s erbij en dan moet het opnieuw. En voor kleine klantjes doe ik nog wel orders pikken. Door zijn werkervaring bij CJ Hendriks kent Kees bijna alle klanten. Ik denk dat ik 90% van de loods ken. Frank, de leidinggevende van Kees, vult aan: Ze werken in de loods met een extreem lage foutscore van 0,2% en bij controle haalt Kees er dan nóg fouten uit. Kees geniet er zichtbaar van: dan zit ik gewoon te genieten, 't is weer gelukt vandaag!. Niet op de heftruck Kees stelt hoge eisen aan het werk dat hij doet en verlangt dat ook van anderen. Ik kan zelf heel goed onder een baas werken, ik sta heel vroeg op, gewoon alles aanpakken, dan kan je trots zijn op jezelf. Kees wil ook dat collega s elkaar eerder aanspreken. Soms denk ik ga nou ff lekker door. Dat vind ik soms lastig en dan moet ik even m'n ei kwijt, maar ik neem het nooit meer naar huis. Maar zet mij niet op de heftruck!, zegt Kees stellig. Zo n ding weegt zo n 2,5 ton en dan rijden ze door die smalle gangetjes. Ik heb teveel ongelukken zien gebeuren, met vallende pallets en dat soort dingen. Ik was op een gegeven moment een certificaat aan het halen, maar toen ik op die heftruck moest klimmen toen ben ik gewoon weggelopen. Melkboer De ouders van Kees hadden een eigen winkel waar ze melk verkochten in Slotermeer bij de Burgemeester Fockstraat. Hij begon aan een opleiding boekhouden (LEAO) en werkte daarbij op zijn 16 e op een accountantsbureau. Mijn maar toen is m'n vader overleden en toen ben ik gestopt en in de winkel gekomen toen was ik melkboer. Ik ben toen met m'n meisje getrouwd en samen hebben we er 18 jaar gezeten. Met de winkel ging het op een gegeven moment slecht. Ik dacht altijd ik zoek eerst een baan en daarna verkoop ik de winkel, maar toen kreeg ik zo'n goed aanbod, toen hebben ze het pand overgenomen. Kees heeft toen een half jaar bij Dirkie gewerkt supermarkt Dirk vd Broek. Maar dat deed ik met tegenzin en ben bij het arbeidsbureau langsgegaan en zag een advertentie bij CJ Hendriks. Van bureau naar loods Ik ben op kantoor begonnen als boekhouder, want ik had tenslotte m'n diploma boekhouden voor de winkel. Maar toen werd m'n meissie ziek, met alle gevolgen van dien, ze is in 2004 overleden. Toen 16

17 ging het wel even wat minder met me. Op kantoor voelde Kees zich niet goed. Frank vult aan: Hij zat op een gegeven moment huilend achter zijn bureau. Ondanks dat het niet ging was hij er toch. Wat een arbeidsethos, he?. Kees vertelt dat zijn collega s voorstelden om misschien voor een paar maanden beneden te gaan werken (in de loods). Het begon met een goed gesprek en afspraken met de loodsbaas en dat beviel Kees prima hier had ik geen tijd meer om na te denken. De toekomst Kees vindt het belangrijk om altijd te blijven leren. Dat zeg ik ook altijd, de draad weer oppakken is moeilijk. Blijf alsjeblieft doorleren, ga niet thuiszitten, dat draadje oppakken is zwaar. Je moet toch in het ritme blijven, anders wordt het lastig. Kees wil graag bij CJ Hendriks blijven werken, over 5 jaar werk ik hier nog steeds, ik wil wel blijven controleren desnoods in een rolstoel op kantoor!. 17

18 Uit de praktijk: Logistiek Martha Leeftijd: 43 Functie: Orderpikker Bedrijf: werkt al 20 jaar bij sociale werkplaats Pantar op diverse locaties nu sinds anderhalf jaar bij CJ Hendriks Martha heeft 8 jaar geleden haar vriend via Pantar ontmoet, hij is chauffeur en rijdt binnenlandse ritten. Haar zwager werkt ook bij Pantar en geeft haar elke ochtend en middag een lift. Orders van Timon Martha werkt 5 dagen per week in de loods van CJ Hendriks en in dienst bij Pantar. Ze is voorvrouw, maar op dit moment heeft ze geen eigen ploeg. Ik begin s morgens vroeg om 8 uur en dan krijg ik van Jeroen de orders die ik moet lopen. Martha is heel blij dat ze haar eigen baas is en zelf haar tijd in kan delen. Ze is verantwoordelijk voor alle zendingen van Timon - van die opvouwbare kartonnen krukjes. In mijn eentje kan ik zo lekker doorwerken. De hele dag loopt ze naar de stellages, pakt het aantal dozen met krukjes en legt ze op pallets of maakt er pakketjes van. Martha heeft de opleiding huishoudschool (LHNO) gedaan. Ook daar vond Martha het leuk dat ze veel zelf mocht bedenken wat ze moest doen. Daarna ben ik begonnen aan de opleiding voor kinderopvang, dat leek me echt heel leuk, ik ben gek op kinderen en wilde graag in de opvang werken. In het laatste jaar is haar verteld dat ze niet geschikt was om met groepen te werken, dus toen moest ze stoppen met de opleiding. Brief aan de koningin Via de plaatsingen van Pantar heeft Martha al vele banen in verpakking en verzending gehad, bijvoorbeeld voor Montapak. Die baan kreeg ze toen haar moeder een brief aan de koningin had gestuurd dat het tijd werd dat haar dochter ging werken. Daarna heb ik een tijd bestek ingepakt voor KLM. Daar werd het plastic bestek verzameld en ingepakt voor de vliegtuigen. Dat werk was onder haar niveau. Dus is ze bij Studio 100 gaan werken, waar ze 10 jaar lang de merchandising afhandelde. Het leuke is dat je de hele dag met leuke spullen bezig bent, bijvoorbeeld met speelgoed of T-shirts van Kabouter Plop. En als ik een verjaardag had mocht ik de spullen voor inkoopprijs meenemen, dat scheelde ook weer. Maar Studio 100 is failliet gegaan. Kat uit de boom Toen ze bij Hendriks geplaatst werd moest de loodsbaas erg wennen. Hij zat echt de kat uit de boom te kijken. En de medewerkers hier waren bang dat de Pantar-medewerkers hun banen zouden overnemen. Ook wist men niet wie er nu weer binnenkwamen. Maar nu zijn we allemaal aan elkaar gewend, hier in het team is het altijd wel gezellig. Een vaste baan bij Hendriks hoeft ze niet per se; Als ik maar met dezelfde groep kan werken, het is fijn dat je mensen om je heen hebt die weten wat er met je is en er voor je zijn. Net als vorig jaar toen haar dochter uit huis werd geplaatst. Dat was het beste, maar het voelt nog steeds heel rot en dan is het fijn dat mensen je kennen. 18

19 En het is ook goed voor me dat als ik een mindere dag heb gewoon lekker voor mezelf kan werken. Als Martha een slechte dag heeft kan ze zich maar op één ding tegelijk concentreren en wil ze niet teveel tegelijk doen. Dus er moet niet gebekvecht worden, maar het is helemaal ok hier en ik hoop hier nog lang te blijven. 19

20 Uit de praktijk: Logistiek / Zakelijke dienstverlening Peter Functie: Voorman Bedrijf: ICOVA verwerking van afvalstromen Peter werkt vanuit een piepkleine kantoortje, bij de ingang van de enorme recycleloods van ICOVA. Er denderen vrachtwagens voorbij die materiaal komen laden en lossen. De veiligheidshelmen kunnen binnen even af en het raam gaat dicht voor de herrie. Ja, en nu is het nog minder druk, door de crisis, dan is er minder afval. Anders is het hier een af- en aanrijden van wagens. Hotel de L'Europe Peter is begonnen op de LTS in de opleiding kok-kelner. Toen hij 18 jaar was kreeg hij een baan bij Hotel de L'Europe, zo'n sjieke tent, weet je wel. Peter vindt zichzelf daar achteraf gezien veel te jong voor, al m'n vrienden waren vrij op feestdagen en dan moest ik juist werken. Dat hield ik niet lang vol. En ja, en m'n accent was ook zo n dingetje, Peter praat plat Amsterdams ik mocht ook niks zeggen tegen de klanten. Kortom, ik had het op een gegeven moment wel gezien, dan ging ik liever naar het zwembad, biertje erbij. Om 5 uur op Peter heeft toen even als chauffeur gewerkt, op de vrachtwagen. Maar wel in het binnenland hoor, nee, ik wil thuis eten!. Via een kennis kwam hij toen op een zandwagen terecht bij Van Gend & Loos. Daar heb ik het rijden op een shovel en een kiepwagen allemaal geleerd, tot ik wat onenigheid kreeg en ben weggegaan. Ik hoorde toen via via over ICOVA en toen dacht ik daar wil ik wel eens kijken. Het was toen vakantietijd en hartstikke druk, toen vroegen ze of ik niet effetjes 6 weken wilde rijden op de shovel. Dat heb ik uiteindelijk 11 jaar binnen in de loods gedaan. Peter werkt nu al 7 jaar als voorman, 6 dagen in de week. Normaal begin ik om 5 uur, zodat alles schoon is als de jongens komen. Lachend voegt hij toe: Op zaterdag slaap ik uit, dan begin ik om 6 uur. Ik zie mezelf nog 9 jaar werken en dan stop ik ermee. Tips voor de jongens Volgens Peter ben je op school nog te jong om te kiezen voor een vak. Een hele grote groep gaat gewoon naar school en weet niet wat het wil. Zo ben ik ook op die LTS terecht gekomen. Achteraf weet je dan wel dat je door had gewild, maar daar had ik toen echt geen zin in. Dan word je brutaal en eraf getrapt. Hier leert iedereen alles intern. Ook chauffeurs die al jaren bij ICOVA werken, gaan ook allemaal op cursus. Ja, dat is allemaal op zaterdag. En nu de laatste weken hadden ze geluk, want het weer is niks, maar als de zon schijnt dan hoor je ze wel klagen hoor!. Ik heb ook zo'n dochter van 22 en die loop ik ook te pushen. Ze wil alles lenen laatst nog de auto om op vakantie te gaan. Maar dan zeg ik, ga zelf maar geld verdienen. Nou, maar ik heb niks te klagen hoor ze heeft gewoon een baan, maar ze heeft ook niet doorgeleerd. Toedeledokie Wat ik minder vind aan mijn baan? Ja, salaris, hè..., hij lacht. Nou, ja soms heb je wel eens mindere dagen, maar dan gooi je het eruit en dan ben je het ook kwijt. Peter vindt zijn werk verder heel divers: Af en toe rij ik nog eens op de heftruck en verder regel ik alles zo'n beetje. Ja, ik vermaak me wel op 20