Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde

Transcriptie

1 J A A R V E R S L A G

2 Het KITLV is een instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Beschermvrouwe van het KITLV is H.K.H. prinses Máxima der Nederlanden Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies

3 J a a r v e r s l a G

4

5 I n h o u d Inleiding 5 Afdelingen 9 Bijlage 1 Commissies 35 Bijlage 2 Personeel 36 Bijlage 3 Onderzoek 39 Bijlage 4 Publicaties en voordrachten medewerkers 44 Bijlage 5 Publicaties KITLV 69 Bijlage 6 Lijst van schenkers 74 Bijlage 7 Externe commissies en redacties 75 Bijlage 8 Overzicht collecties Bijlage 9 Financieel overzicht 82

6 4

7 I n l e i d i n G Het jaar 2009 was voor het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) vruchtbaar, maar ook een jaar waarin werd besloten tot een aantal aanpassingen in de organisatie. Het ging daarbij niet om een verandering van de missie of structuur van het instituut, maar om verbeteringen in de werkwijze. Met recht verwacht de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen van haar instituten dat zij excellent of ten minste zeer goed zijn; dat behoort ook te gelden voor de interne organisatie. Een externe doorlichting van de afdeling Collecties bevestigde het vermoeden dat de organisatie van deze grote afdeling op enkele onderdelen verbeterd diende te worden; dat geldt deels de routinematige werkzaamheden, voorts ook het inspelen op technologische ontwikkelingen. Bovendien wees de onderzoeker die de externe doorlichting uitvoerde, overeenkomstig de in 2008 uitgebrachte collectienota, op mogelijkheden om via de website de rijke collecties beter voor het voetlicht te brengen. De aanbevelingen van deze evaluatie werden overgenomen en reeds in het verslagjaar werd een begin gemaakt met de uitvoering ervan. Al eerder was het verzoek tot terugtreden ingewilligd van het hoofd Collecties, Rosemarijn Hoefte. Zij ging per 1 september 2009 met onderzoeksverlof ging. Besloten werd nu tot een versterking van het management van de afdeling. Het nieuwe hoofd, Reinder Storm, trad op 1 november aan; begin 2010 komt Kathryn Wellen hem bijstaan als bibliothecaris en adjunct-hoofd. Aan de bijzondere collecties worden jaarlijks vele unica toegevoegd, sommige van buitengewone (kunst)historische waarde. Dat was ook dit verslagjaar weer het geval. De familie Baud gaf het instituut een portret in bruikleen van het gezin van onze mede-oprichter Jean Chrétien Baud, rond 1830 geschilderd door de beroemde Javaanse schilder Raden Saleh. De gerenommeerde fotograaf Kalman Muller schonk uit zijn collectie omstreeks tweeduizend in het naoorlogse Indonesië gemaakte dia s. Het enkele jaren geleden ingezette beleid om de titelbeschrijving en het toekennen van trefwoorden van de in Indonesië geacquireerde titels volledig door KITLV-Jakarta te laten verrichten werd in het verslagjaar verwezenlijkt. Met deze stap, die slechts mogelijk was door de sterk geïntensiveerde samenwerking tussen de afdeling Collecties en KITLV-Jakarta, worden tijd en geld bespaard. Uitstekende samenwerking tussen de afdeling Collecties en de KITLV Uitgeverij leidde tot de productie en feestelijke presentatie van twee gelegenheidspublicaties van unica uit de bijzondere collecties, te weten het door Liesbeth Ouwehand samengestelde boek Herinneringen in beeld; Fotoalbums uit Nederlands-Indië en het door Jan van Rosmalen samengestelde Treasures; Uit de collecties van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde te Leiden. Voor Treasures schreef onze beschermvrouwe prinses Máxima der Nederlanden een Ten Geleide. Onder de andere publicaties van de KITLV Uitgeverij moeten in het bijzonder worden genoemd het prachtige standaardwerk van Sandra Niessen, Legacy in cloth; Batak textiles of Indonesia, alsmede de bundel Sumatra, Crossroads of cultures, verschenen ter gelegenheid van een tentoonstelling in het Museum Volkenkunde te Leiden. Ook de uitgeverij werd doorgelicht door 5

8 een externe partij; de conclusies van dit rapport bevestigden bedenkingen omtrent de efficiency. Besloten werd tot een reorganisatie. In de laatste maanden van het verslagjaar werd een formele reorganisatie voorbereid, die in de eerste helft van 2010 zal worden uitgevoerd. De doelstelling van deze reorganisatie is de uitgeverij minder kostbaar en meer flexibel te maken. De afdeling Onderzoek heeft de afgelopen jaren een groot aantal, meest extern gefinancierde onderzoeksprogramma s uitgevoerd. Het meest omvangrijke programma, Tracking development werd in een mid-term evaluatie zeer goed beoordeeld. Het door drie Akademieinstituten het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), het Meertens Instituut en het KITLV verrichte onderzoek naar postkoloniale migraties, integratie en identiteitspolitiek werd afgesloten met de presentatie van de door onderzoeksleider en KITLV-directeur Gert Oostindie geschreven studie Postkoloniaal Nederland; Vijfenzestig jaar vergeten, herdenken, verdringen. Er werden diverse nieuwe onderzoekssubsidies verworven. Zo honoreerde de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een aanvraag van het hoofd Onderzoek, Henk Schulte Nordholt, Articulating Modernity; The Making of Popular Music in 20th Century Southeast Asia and the Rise of New Audiences, dat van 2010 tot in 2014 zal lopen. Het KITLV is initiatiefnemer en penvoerder voor een consortium van instellingen dat deelneemt dit programma, dat zich richt op het ontstaan van nieuwe vormen van populaire muziek en de effecten daarvan op de opkomst van nieuwe sociale groepen in Zuidoost-Azië. Voorts aanvaardde Oostindie een opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) om onderzoek te doen naar het proces van bestuurlijke ontmanteling van de Antillen. Hij zal hiertoe samenwerken met Inge Klinkers met wie hij eerder, eveneens in overheidsopdracht, de driedelige studie Knellende koninkrijksbanden publiceerde. In het afgelopen jaar startte tevens het onderzoek van Frank Okker ten behoeve van een biografie over G.P. Rouffaer, de founding father van de bibliotheek van het KITLV. Tot onze grote teleurstelling liep het proces dat moet uitmonden in nieuwbouw aan de huidige behuizing opnieuw vertraging op, doordat de onderhandelingen tussen de Universiteit Leiden en de KNAW tegen eerdere verwachtingen niet werden afgerond. Dit betekent vertraging met ten minste een jaar; van dit uitstel zal echter, zo bevestigen alle partijen, geen afstel komen. Tot 1 september was Oostindie met onderzoeksverlof. Het hoofd Onderzoek, Schulte Nordholt, trad in deze periode op als waarnemend directeur. Oostindie nam bij terugkeer zijn directie weer op. Het erelid dr. Silvia W. de Groot-Rosbergen overleed op hoge leeftijd. Uit haar nalatenschap zal, overeenkomstig haar wens, een legaat aan het KITLV worden geschonken, bedoeld voor de ondersteuning van jonge onderzoekers van Caraïbische afkomst. Dit fonds zal zo mogelijk in 2010 worden opengesteld. 6

9 Potret van het gezin van mede-oprichter van het KITLV, Jean Chrétien Baud, rond 1830 geschilderd door de beroemde Javaanse schilder Raden Saleh. Het potret werd door de familie Baud in bruikleen gegeven aan het instituut. Foto Fridus Steijlen. 7

10 8

11 A F d e l i n G e n Collecties De afdeling Collecties wisselde dit jaar van leiding. In maart evalueerde Rosemarijn Hoefte in een nota de reorganisatie van drie jaar geleden. Zij kwam tot de conclusie dat de functie van afdelingshoofd structureel meer tijd vergde dan was voorzien. Haar voorstel om de functie uit te breiden van 0,5 naar 0,8 fte werd aangenomen. Hoefte besloot echter op deze basis na haar sabbatical per 1 september niet terug te keren als hoofd van de afdeling Collecties. Op 1 november trad Reinder Storm, afkomstig van de Koninklijke Bibliotheek (KB), aan als nieuw hoofd van de afdeling. In januari 2010 begint bovendien Kathryn Wellen (voorheen Library of Congress, Washington) als bibliothecaris. Fons Stikvoort en Philip Knijff vervingen de wegens ziekte afwezige titelbeschrijfster Margareth Pietersz. Bettine Loogman en Peter Sanches kwamen tijdelijk in dienst ten behoeve van het project Caraïbisch Familiearchief (tot het eind van het jaar). In het voorjaar/zomer vond een doorlichting van de afdeling plaats door dr. Matthijs van Otegem, werkzaam bij de KB in Den Haag. Zijn onderzoek spitste zich toe op doelmatigheid en strategie. Hij concludeerde dat de afdeling er goed voor stond, maar deed voorstellen voor onder andere het verbeteren van de klantgerichtheid, het stroomlijnen van de ontsluiting van verschillende materiaalsoorten, de digitalisering en de organisatie. Van Otegem stelde vast dat het aantal medewerkers de werkbare omvang van één team oversteeg. Besloten is daarom de afdeling in twee teams te verdelen; deze verandering zal zijn beslag krijgen in Wat de ontsluiting betreft werd het al ingezette traject, waarbij titels ingevoerd in Jakarta rechtstreeks in de catalogus worden opgenomen, voortgezet door de Leidse controle op deze titels stop te zetten. Andere voorstellen op basis van het doorlichtingsrapport worden in de loop van 2010 behandeld. In februari werd besloten tot intensivering van de acquisitie in Indonesië, waar in aanzienlijk meer regio s publicaties zullen worden aangeschaft. De resultaten van dit intensiveringsbeleid zullen in 2010 worden geëvalueerd. De in de collectienota van 2008 beschreven uitbreiding van de acquisitie en ontsluiting van audiovisueel materiaal werd gerealiseerd. Michel Conci (Caraïben) en Ewald Ebing (Indonesië) hebben deze taak in hun portefeuille. In het kader van het door de stichting Het Gebaar gefi nancierde Nederlands-Indisch fotoarchief, dat in 2008 werd afgesloten, presenteerde Liesbeth Ouwehand in de zomer het fotoboek Herinneringen in beeld, waarin zij verschillende soorten fotoalbums uit Nederlands-Indië onder de aandacht brengt. In het najaar was het de beurt aan Jan van Rosmalen, die het eerste exemplaar van het boek Treasures; Uit de collecties van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde te Leiden aanbood aan bestuursvoorzitter Peter Nas. 9

12 Treasures is een drietalig, rijkelijk geïllustreerd boek waarin vijftig bijzondere stukken uit de Collecties van het KITLV worden gepresenteerd, samengesteld door Jan van Rosmalen. Op 24 februari overhandigde drs. Paul Peters, cultureel attaché van de Nederlandse ambassade, het eerste deel van de gedigitaliseerde bestanden van de Aceh-collectie van het KITLV tijdens een conferentie in Aceh aan de Pusat Dokumentasi dan Informasi Aceh en de bibliotheek van de Universitas Syiah Kuala. In het voorjaar werd de drietalige website gelanceerd. Dit project werd gefi nancierd door het ministerie van OCW. In samenwerking met de KB is in de loop van het jaar het tweede deel van de Aceh-collectie gedigitaliseerd. In 2010 zullen deze publicaties worden toegevoegd aan de website en naar Indonesië worden gestuurd. Het digitaliseringsproject foto s, fi lm- en geluidsopnamen over de oorlog in Nederlands-Indië/Indonesië en de Nederlandse Antillen, gefi nancierd door het programma Erfgoed van de Tweede Wereldoorlog van het ministerie van VWS, werd vrijwel afgerond. Een deel van de audiobestanden was in zodanig slechte staat dat extra tijd en subsidie nodig waren om deze te digitaliseren. De via het nationale conserveringsprogramma Metamorfoze te conserveren en digitaliseren publicaties zijn naar restaurateur en digitaliseringsbedrijf verzonden en worden in de loop van 2010 terugverwacht. Roger Tol laat een deel van de gedigitaliseerde bestanden van de Aceh-collectie van het KITLV zien aan het personeel van de bibliotheek van de Universitas Syiah Kuala in Aceh. 10

13 Tijdens het bezoek aan Aceh werd een grote collectie onderzoeksgegevens uit de jaren zeventig aan het KITLV geschonken door het Aceh Research Training Institute (ARTI). Van links naar rechts: Roger Tol, Henk Schulte Nordholt, prof.dr. Michael Leigh (ARTI) en Leena Avonius (International Conference on Aceh and Indian Ocean Studies). Ook dit jaar toonden de cijfers met betrekking tot acquisitie en ontsluiting een stijgende lijn. Door aankoop en schenkingen werden in totaal titels toegevoegd: aangekocht in Indonesië en door Leiden, waarvan 911 Caraïbische titels. Het leeszaalbezoek kende voor het eerst sinds jaren een licht dalende lijn, waar een groeiend aantal bezoekers en gebruikers tegenover staat, dat de collecties en diensten van het instituut via de website raadpleegt. In het doorlichtingsrapport werd het hoge aantal buitenlandse bezoekers onderstreept. Een belangrijke aanwinst voor de collecties wordt gevormd door de archivalia van Rosemarijn Hoefte op werkbezoek in Aceh. Charles Olke van der Plas ( ). Van der Plas was een kleurrijke figuur in Indië, jarenlang resident van Oost-Java en hoge bestuurder in de dekolonisatietijd na Hij was een goede vriend van Van Mook. De schrijver A. Alberts heeft hem liefdevol geportretteerd in verschillende verhalen. Het archief omvat (ook) letterkundige bijdragen en is geïnventariseerd onder nr. D H 1566, inventaris 212. Het betreft een schenking van O.R. de Lange uit Heemstede. Voorts is van groot belang de ontsluiting van het zogenaamde Suikerarchief (Or. 709, inventaris 209), met documenten over de 11

14 Henk Schulte Nordholt tijdens de officiële presentatie van de Aceh Digital Library in Aceh. 12

15 periode van de nationalisatie van de suikerfabrieken in Indonesië van 1957 tot Een compleet overzicht van Westerse en Oosterse aanwinsten Handschriften en Archivalia is te vinden op de website van het KITLV: De opgelopen vertraging in de nieuwbouw baart zorgen vanwege de opslagproblemen en de verouderende leeszaal. Naar verwachting zal opnieuw opslag van publicaties buitenshuis moeten plaatsvinden. Charles Olke van der Plas op wintersport in de Alpen tijdens een verlof in Europa, vermoedelijk in de eerste helft van de jaren

16 Onderzoek In 2009 werd een begin gemaakt met vijf nieuwe projecten, zijn twee projecten met succes afgerond en werd volgens plan doorgewerkt aan elf lopende projecten. Daarnaast was er ruimte voor individueel onderzoek. Nieuwe projecten 1. NWO Geesteswetenschappen kende een grote subsidie toe aan het project Articulating Modernity; The Making of Popular Music in 20th Century Southeast Asia and the Rise of New Audiences dat van zal lopen en waarvan KITLV penvoerder is. Dit onderzoek over het ontstaan van nieuwe vormen van populaire muziek en de effecten daarvan op de opkomst van nieuwe sociale groepen in Zuidoost-Azië, wordt uitgevoerd in samenwerking met het departement Antropologie van de Universiteit Leiden (UL) en het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) in Amsterdam. Aan de voorbereiding van het voorstel hebben Bart Barendregt (UL) en Peter Keppy (NIOD) als fellows van het KITLV een belangrijke bijdrage geleverd. 2. Het KITLV neemt samen met de Universiteit Leiden, de Wageningen Universiteit, de Universitas Indonesia (UI) in Jakarta en de Universitas Gadjah Mada (UGM) in Yogyakarta deel aan JARAK: The Commoditization of an Alternative Biofuel Crop in Indonesia. Dit project, voorzien voor de periode , wordt gecoördineerd door het Van Vollenhoven Instituut (VVI) van de UL en onderzoekt de haalbaarheid van alternatieve biobrandstoffen zoals jatropha. Het project vormt een onderdeel van het NWO-KNAW-programma Agriculture beyond Food. 3. In opdracht van en gefinancierd door het ministerie van BZK zal Gert Oostindie samen met Inge Klinkers in de periode onderzoek gaan doen naar het proces van bestuurlijke ontmanteling van de Antillen. 4. Als vervolg op het in 2008 afgesloten project Dutch Colonialism, Migration and Cultural Heritage werd een subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) verworven voor een pilot study over Javaanse migratie en erfgoedvorming in Suriname, Indonesië en Nederland. Het KITLV zal dit onder leiding van Rosemarijn Hoefte en in samenwerking met partners in Nederland (Stichting Comité Herdenking Javaanse Immigratie, STICHJI), Suriname (Vereniging Herdenking Javaanse Immigratie, VHJI) en Indonesië (Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia, LIPI) uitvoeren. 5. In opdracht van het KITLV is Frank Okker begonnen met de voorbereiding van een biografie over G.P. Rouffaer, de pionier van de bibliotheek van het KITLV. Hij wordt daarbij geassisteerd door Anna Kruip. 14

17 Afgesloten projecten 1. Het door de NWO en KNAW gefinancierde onderzoek Bringing History Home; Postcolonial Identity Politics in the Netherlands werd volgens plan afgerond. Dit project werd uitgevoerd door drie KNAW-instituten: IISG, KITLV en Meertens Instituut. Op 1 december werd het onderzoeksprogramma afgesloten met een bijeenkomst in het Trippenhuis in Amsterdam, waar KNAW-president Robbert Dijkgraaf het eerste exemplaar in ontvangst nam van de afsluitende studie Postkoloniaal Nederland; Vijfenzestig jaar vergeten, herdenken, verdringen van de hand van onderzoeksleider Gert Oostindie. In totaal leverde dit project drie Nederlandstalige monografieën, twee Engelstalige bundels, zeven artikelen in peer reviewed tijdschriften, negen artikelen in andere tijdschriften, twaalf artikelen in peer reviewed bundels en een op de IISG-website toegankelijke database over postkoloniale migranten op. Gert Oostindie voor een volle zaal in het Trippenhuis (KNAW) tijdens de presentatie van Postkoloniaal Nederland. 15

18 Overhandiging aan KNAW-president Gert Oostindie overhandigt eerste exemplaar van Postkoloniaal Nederland aan KNAW-president Robbert. Dijkgraaf (rechts). Foto Alex Tromp (KNAW). 16

19 2. Het kortlopende onderzoek De gouverneurs van de Nederlandse Antillen, onder leiding van Oostindie, werd afgesloten, maar publicatie van het boek werd uitgesteld in afwachting van het tijdstip waarop het staatsverband van de Nederlandse Antillen formeel wordt beëindigd. Lopende projecten 1. In Search of Middle Indonesia gaat over middenklassen in Indonesische provinciesteden en de rol die zij in politieke en economische processen spelen. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan de rol van jeugd in provinciesteden. De mid-term review, die in december door de KNAW werd uitgevoerd, was positief. In de loop van 2009 zijn vijf PhD-studenten, in het kader van dit project, begonnen met het schrijven van hun proefschrift. Gerry van Klinken werkte door aan de geschiedenis van middenklassen in twee provinciesteden, en dr. Noorhaidi Hasan aan het thema jeugd en religie in provinciesteden. Daarnaast maakten drie visiting fellows deel uit van Middle Indonesia : dr. Erwan Purwanto (corruptie in provinciesteden), dr. Janice Newberry (onderwijs en kinderopvoeding in Yogyakarta) en dr. Nankyung Choi (biografieën van de elite in Pontianak). In juli werd de jaarlijkse workshop in Pontianak gehouden. In september deden vijf onderzoekers mee aan een Australisch-Nederlandse conferentie in Canberra over het thema Growing up in Indonesia; Experience and Diversity in Youth Transitions. 2. De onderzoeksgroep van The Languages of Middle Indonesia onder leiding van prof.dr. Joseph Errington (Yale University) dat het Middle Indonesia -project ondersteunt, verzamelde nieuwe taalkundige gegevens in Pontianak, Ternate en Kupang en kon enkele voorlopige uitkomsten bieden die een nieuw licht werpen op het dagelijkse gebruik van provinciale spreektalen. Het kernonderzoeksteam van Middle Indonesia. Van links naar rechts. Onderste rij: Sylvia Tidey, Basri Amin, Suzanne Naafs, Amalinda Savirani, Najib Azca (geen Middle Indonesia onderzoeker). Middelste rij: Noorhaidi Hasan, Pratikno, Pujo Semedi, Mohtar Mas oed, Patricia Spyer. Achterste rij (tegen de wand): Tamrin Amal Tomagola, Erwan Purwanto, Mario Rutten, Gerry van Klinken, Henk Schulte Nordholt en Ben White. Foto Pujo Semedi. 17

20 3. Tracking Development (TD) is een ambitieus en multidisciplinair onderzoeksproject dat in samenwerking met het Afrika Studie Centrum (ASC) en een groot aantal internationale partners wordt uitgevoerd en de uiteenlopende economische ontwikkeling van Zuidoost-Azië en Sub- Sahara Afrika over de laatste vijftig jaar vergelijkt. Het doel is om te verklaren waarom landen in Zuidoost-Azië er in zijn geslaagd om armoede te verminderen en waarom Afrikaanse landen niet zo n ontwikkeling hebben doorgemaakt. Het project waaraan zeven PhD-studenten uit Afrika en Zuidoost-Azië deelnemen wordt gefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) en is ook bedoeld om beleidsaanbevelingen te formuleren. In juni werd een conferentie gehouden in Dar Es Salaam, Tanzania waar enkele voorlopige conclusies werden geformuleerd. Tevens werd er een mid-term review gehouden die een positief resultaat had. Prof.dr. Peter Lewis (Johns Hopkins University) en prof.dr. Howard Stein (Michigan University) ondersteunden het project als visiting fellow, terwijl coördinator David Henley in november een seminar verzorgde aan de Johns Hopkins University. 4. De onderzoeksfase van het door NWO gefinancierde A History of 20th Century Suriname werd in 2009 afgesloten. Beide postdoc-onderzoekers, Anouk de Koning en Hebe Verrest, werkten aan verschillende publicaties en coördinator Rosemarijn Hoefte begon op 1 september aan haar sabbatical dat een afsluitende synthese moet opleveren. 5. Voor haar onderzoek Sleeping Beauties, Hidden Forces; Archaeological Sites and the Dynamics of Heritage Formation, dat deel uitmaakt van het NWO-programma Culturele Dynamiek, verrichtte Marieke Bloembergen onderzoek in bibliotheken, archieven en erfgoedinstellingen in Nederland, Engeland, Frankrijk en Indonesië. Samen met Martijn Eickhoff (NIOD, mede-uitvoerder van dit project) presenteerde zij de methodiek en eerste case studies van dit project op workshops in Engeland, Indonesië en Nederland. 6. Fridus Steijlen hield de laatste serie interviews in het kader van zijn onderzoek naar het ontstaan van Indische organisaties. De interviews zullen de basis vormen voor een publicatie die Steijlen zal gaan schrijven. Dr. Nonja Peters van de Curtin University in Australië was in dit kader enige maanden gastonderzoeker op het KITLV. 7. Peter Boomgaard gaf verder vorm aan het nieuwe project History of Health, Disease and Medicine in Indonesia. In dat kader was hij betrokken bij de voorbereiding van onderzoek naar de geschiedenis van lepra in Nederlands-Indië, Suriname en de Antillen tussen 1800 en 1950, waaraan dr. Leo van Bergen als fellow medewerking verleende. 18

21 8. Primair als project van de UL, maar met actieve inbreng van het KITLV leidt Gert Oostindie het vijfjarige onderzoeksprogramma Dutch Atlantic Connections, In dit verband bezocht prof.dr. Linda Rupert van de University of North Carolina met een Fulbright-beurs het KITLV om te werken aan een publicatie over vroegmoderne West-Indische geschiedenis. 9. In het kader van het doorlopende project over de vroegmoderne geschiedenis van Zuidoost- Azië was dr. Keng We Koh van de Ohio University een half jaar als fellow aan het KITLV verbonden om een monografie voor te bereiden over politieke, economische en culturele veranderingen in de Riau-archipel tussen 1780 en Tevens was prof.dr. Siegfried Huigen van de Stellenbosch University in Zuid-Afrika als fellow te gast om onderzoek te doen naar het werk van François Valentijn. 10. Met het onderzoek naar de geschiedenis van de politie in de West werden door Aart Broek en Ellen Klinkers goede vorderingen gemaakt. Gezien de onverwacht grote omvang van het archiefmateriaal bleek verlenging met een jaar, tot 1 april 2011, wenselijk. Hiervoor werd aanvullende financiering verkregen. 11. In het kader van het doorlopende audiovisuele project Recording the Future werden voor de zevende keer opnames gemaakt, ditmaal in Sintang (West-Kalimantan) en in Bittuang (Sulawesi). Het team dat bij de uitvoering van de opnames betrokken was, werd dit jaar gewijzigd. Roger Tol verving Henk Schulte Nordholt, en er werd een vrouwelijk teamlid voor zowel camerawerk als interviews opgeleid. De bedoeling hiervan was mede om beter toegang te verkrijgen tot de vrouw in de onderzoeksplaatsen Aan het einde van de opnameperiode werd op de Universitas Hassanudin (Makassar) een seminar over het project gehouden, waaraan circa honderd studenten aan deelnamen. In Jakarta werd vervolgens in samenwerking met LIPI de documentaire Don t forget to remember me vertoond aan een groep genodigden. Aansluitend gaf Steijlen een workshop editing aan medewerkers van LIPI. In het najaar werd het KITLV gevraagd om de documentaire Don t forget to remember me in te zenden voor het online-filmfestival Culture Unplugged. Met assistentie van Deasy Simandjuntak is begonnen met de voorbereiding van een nieuwe documentaire. Aan het einde van het jaar werd een expertmeeting georganiseerd om te kijken hoe Recording the Future aansluiting kan vinden bij recente ontwikkelingen op het terrein van de computational humanities. Om de collectie voor gebruikers beter toegankelijk te maken is tevens een start gemaakt met het project Virtueel Indonesië dat de verzamelde films ontsluit. 12. In het kader van het ING-KITLV project Nederlanders en de cultuur in het Atlantisch gebied, 19

22 vervolgde Han Jordaan zijn werk ten behoeve van een digitale onderzoeksgids van bronnen over de Nederlands-Atlantische geschiedenis, alsmede het bronnenonderzoek dat in 2011 zal worden afgerond met een proefschrift over de sociale geschiedenis van Curaçao in de achttiende eeuw. Workshops - In samenwerking met het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (ING) werd op 22 en 23 januari in Den Haag de workshop Multiculturalism, Religion and Legal Status in the Dutch Colonial World, ) gehouden, waaraan ruim veertig personen deelnamen. Voor het eerst werd deze thematiek op comparatieve wijze belicht uit Oost- en uit West-Indisch perspectief. - Met een subsidie van de Australian Netherlands Research Collaboration (ANRC) organiseerden Henk Schulte Nordholt en dr. Maya Liem met dr. Jennifer Lindsay van de Australian National University (ANU) in Canberra twee workshops over het onderwerp Indonesia s Cultural History : In search of a lost legacy. Van 7-9 april werd in Leiden een bijeenkomst gehouden over het thema Cultural Traffic Indonesia-Abroad , terwijl de workshop van 5-7 oktober in Jakarta Culture and Nation; Arts in Indonesia tot onderwerp had. Van beide workshops zijn publicaties in voorbereiding. - Ter gelegenheid van het verschijnen van haar boek De geschiedenis van de politie in Nederlands- Indië. Uit zorg en angst werd door Marieke Bloembergen op 6 november in het Snouck Hurgronjehuis in Leiden de workshop Colonial Fears georganiseerd. Het eerste exemplaar van het boek werd later die dag aangeboden aan de minister van Justitie, Ernst Hirsch Ballin. - Maandelijks werden op het KITLV de Work in Progress Seminars gehouden waarop het onderzoek van fellows en gasten werd besproken. Individuele fellows Marieke Bloembergen (rechts) overhandigt het eerste exemplaar van haar boek De geschiedenis van de politie in Nederlands-Indië: Uit zorg en angst aan minister Hirsch Ballin in het Snouck Hurgronjehuis te Leiden. Links: Johan Koster, wiens vader, Harm Koster, tussen 1920 en 1949 als politieambtenaar in Nederlands-Indië werkte. 20

23 Ter voorbereiding op een onderzoek over alledaagse islam in Zuidoost-Azië en Europa project was prof.dr. Michael Peletz van de Emory University in Atlanta enkele maanden als fellow aan het KITLV verbonden waar hij samen met het KITLV en prof.dr. Thijl Sunier van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam werkte aan een voorgenomen project over de islam van alledag in Zuidoost- Azië. Dr. Michael Laffan van de Princeton University bracht de zomer door op het KITLV om zijn boek The making of Indonesian Islam af te ronden. Dr. Douglas Kammen van de National University van Singapore (NUS) bracht drie maanden op het KITLV door om te werken aan een historische studie over elites in Oost-Timor. Daarmee wil het KITLV het onderzoek naar Oost-Timor, tien jaar na de onafhankelijkheid, ondersteunen. Individueel onderzoek stafleden Roger Tol zette zijn onderzoek voort naar de verzameling Buginese handschriften die zijn bijeengebracht door W.F.J. van Lakerveld in het begin van de twintigste eeuw. Deze handschriften bevinden zich in de Nationale Bibliotheek van Indonesië. Daarnaast was hij nauw betrokken bij de realisatie van het Journal of Indonesian Social Sciences and Humanities dat samen met LIPI wordt uitgegeven. Harry Poeze verzorgde het tweede deel (van de zes) van de Indonesische vertaling van zijn boek over Tan Malaka en de linkse beweging tijdens de Indonesische Revolutie. Het boek werd tijdens een tournee over Java in vijf steden op drukbezochte bijeenkomsten gepresenteerd. Hij werkte verder aan een boek met CD s over Indonesische politieke liederen en de herziening van zijn biografie van Tan Malaka tot Op 1 juni begon Tom van den Berge aan het schrijven van zijn biografie over H.J. van Mook ( ), die hij in 2010 zal afronden. Hij ontving hiervoor een fellowship van het International Institute for Asian Studies (IIAS). Kees van Dijk werkte aan een studie over rivaliteit onder grootmachten in Azië en zette zijn onderzoek naar radicale islam in Zuidoost-Azië voort. Samen met Jean Gelman Taylor legde hij de laatste hand aan de bundel over het thema Cleanliness and Culture, en samen met Azyumardi Azra en Nico Kaptein redigeerde hij een bundel over verandering in islamitische gezagsstructuren in Zuidoost-Azië. Gerard Termorshuizens project over de geschiedenis van de Indische pers nadert zijn voltooiing. In de loop van 2010 zal het manuscript worden afgerond. Landelijke Indonesië-cursus In 2009 werd voor de zesde keer de landelijke Indonesië-cursus georganiseerd. Dit jaar werd nauw samengewerkt met de VU in Amsterdam door de cursus er als bijvak aan te bieden. Het 21