Beleidsstuk Visie 18+ op Omega

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Beleidsstuk Visie 18+ op Omega"

Transcriptie

1 Beleidsstuk Visie 18+ op Omega Inhoudsopgave 1. Visie op zorg voor volwassenen met ernstig meervoudige beperking p Bejegening van deelnemers op Omega p Aanbod voor deelnemers op Omega p Methodisch werken p Visie op 18+ in de toekomst p. 5 Bijlage 1 : Mensen met een ernstig meervoudige beperking Bijlage 2: Visie op LACCS-werken 1. Visie op zorg voor volwassenen met ernstig meervoudige beperking Van een ernstig meervoudige beperking (EMB) is sprake wanneer iemand een ernstige motorische beperking heeft in combinatie met een ernstige tot zeer ernstige verstandelijke beperking. Daarnaast is er bij deze personen vaak sprake van zintuiglijke beperkingen en een grote mate van fysieke kwetsbaarheid 1. De complexiteit van en veelheid aan beperkingen kan invloed hebben op de kwaliteit van bestaan ofwel Het Goede Leven 2. In de visie van Omega is het werken aan de kwaliteit van bestaan als volgt geformuleerd: Het kunnen ontwikkelen van eigen mogelijkheden op sociaal, emotioneel, communicatief, fysiek en cognitief gebied; Het hebben van een veilige, liefdevolle plek/woonomgeving; Participatie in de maatschappij: mensen met een beperking hebben net als iedereen het recht in de samenleving te wonen, werken en hun vrije tijd door te brengen. De beschikbaarheid van goede (medische) zorg en van een transdisciplinaire benadering om complexe interacties tussen problemen te kunnen onderkennen en aan te pakken; De mogelijkheid te communiceren met al wat een persoon met een EMB tot zijn beschikking heeft aan uitingsvormen. Mensen met EMB hebben recht op een situatie waarin zij tot optimale ontplooiing van hun mogelijkheden komen en waarbij zij in relaties met anderen een actieve en sturende rol spelen. Uitgangspunt hierbij is dat zij zelf contact zoeken met mensen in hun omgeving en streven naar hun nabijheid. Mensen met EMB zijn hierdoor in staat tot het aangaan én onderhouden van relaties met mensen om zich heen en zijn in staat invloed uit te oefenen op hun omgeving. 3 De visie van Omega op deze doelgroep heeft geleid tot het ontwikkelen van een specifiek behandelingsaanbod, waarin het stimuleren van de ontwikkeling, binnen de kaders van een transdisciplinair team, een belangrijk uitgangspunt is. Om de ontwikkeling van kinderen met een EMB te stimuleren is een individuele benadering noodzakelijk, afgestemd op individuele behoeften en mogelijkheden. De visie van Omega is dat met het ouder worden de 1 Een uitgebreide beschrijving van de doelgroep van Omega is te vinden in bijlage 1. 2 Binnen het LACCS-werken is Het Goede Leven het doel. Door aan alle LACCS-gebieden te werken werk je aan het Goede Leven. Zie bijlage 2 3 Vlaskamp, Poppes, Zijlstra: een programma van jezelf (2005) 1

2 basisbehoeften van mensen met EMB niet veranderen. Óók volwassenen met EMB hebben in deze visie recht op optimale ontplooiing van hun mogelijkheden en ook voor hen is daarbij een individuele benadering in kleine groepen en betrokkenheid van een transdisciplinair team belangrijk. Hoewel de mogelijkheden en behoeften van volwassenen met EMB op fysiek, motorisch, sociaal, emotioneel en communicatief gebied deels overeen komen met die van kinderen met EMB, is hiermee niet gezegd dat de behoeften van kinderen en volwassenen met een EMB identiek zijn! Volgens de visie van Omega kan door het leven heen het perspectief van mensen met een EMB veranderen. Als kind en jongere moeten zij nog veel leren (en wij over hen) en doorlopen in korte tijd diverse ontwikkelingsfasen. Als volwassene is het lijf uitgegroeid en hebben mensen met een EMB in de loop der jaren verschillende vaardigheden verworven, hun eigen interesses en voor- en afkeuren ontwikkeld, levenslessen en ervaringen opgedaan. Ook is de beeldvorming rondom volwassenen met een EMB vaak completer: we kennen en begrijpen hen door de jaren heen steeds beter, bijvoorbeeld wat zij ons willen vertellen door middel van hun signalen. Steeds vaker staat behoud in plaats van ontwikkelen van vaardigheden centraal. Zo is er extra aandacht voor bewegingen en het op peil houden van motorische vaardigheden. Het is in deze visie van belang om naast de ontwikkelingsleeftijd tevens rekening te houden met de daadwerkelijke kalenderleeftijd. Bij een deel van de groep zien we in het perspectief een verschuiving van ontwikkeling op emotioneel, cognitief en lichamelijk gebied naar verdere ontwikkeling op sociaal gebied. Met het sociaal gebied bedoelen we: interesse in andere mensen, behoefte aan nieuwe omgevingen en uitdagingen, het vergroten van het sociaal netwerk en de vraag om een maatschappelijk gewaardeerde rol binnen en buiten Omega. Dit kan zijn met mensen met en zonder EMB, binnen en buiten Omega. Het streven is dat mensen tot bloei kunnen komen: als de grote ontwikkelingsmijlpalen achter de rug zijn en mensen in relatief rustiger vaarwater komen, kan de aandacht verschuiven naar de persoonlijke ontwikkeling. Omega werkt er actief naartoe dat deze volwassenen een maatschappelijk gewaardeerde rol gaan vervullen binnen en buiten Omega, passend bij hun interesses en persoonlijkheid en gebruik makend van hun talenten. Dit heeft onder meer gevolgen voor de bejegening van de deelnemers 4 en het aanbod op Omega (zie hoofdstuk 2 en 3). Hier moet de kanttekening bij worden gemaakt dat dit niet voor iedere volwassene met EMB geldt. Op Omega is ten eerste een groep volwassenen aanwezig wiens behoeften niet sociaal gericht zijn. Zij bevinden zich qua emotionele ontwikkeling in de eerste adaptatiefase en/of sensatiefase en zijn in hun functioneren geheel afhankelijk van de continue aanwezigheid van begeleiders. Zij zijn nauwelijks gericht op het contact met andere deelnemers. Ten tweede is er een groep volwassenen bij wie sprake is van toenemende lichamelijke kwetsbaarheid en daarmee samenhangend een steeds verder verminderde belastbaarheid. Ten derde zijn sommige volwassenen met een EMB zeer prikkelgevoelig. Zij zijn gebaat bij een kleine wereld met gereguleerde prikkels (met name de sensorisch rustige groepen) en veel voorspelbaarheid (vaste rituelen, veel nabijheid etc). 4 De term deelnemers verwijst binnen Omega naar volwassen cliënten (18 jaar en ouder) 2

3 2. Bejegening van deelnemers op Omega Op Omega worden volwassenen met EMB bejegend passend bij hun kalenderleeftijd maar aansluitend bij hun sociale en emotionele leeftijd, hun behoeften en interesses. Hierbij kan gedacht worden aan de manier waarop zij worden aangesproken (bijvoorbeeld niet met kinderlijke, hoge stem zoals bij baby s wordt gedaan). Hierbij blijft het uiteraard belangrijk om goed te kijken naar de individuele voorkeuren en behoeften van elke persoon. Mocht een volwassene juist de voorkeur hebben om aangesproken te worden passend bij de emotionele ontwikkelingsleeftijd, kan dat natuurlijk. Deelnemers krijgen de mogelijkheid om aanwezig te zijn bij hun cliëntbespreking. Dit wordt voor aanvang van de bespreking met begeleiding en ouders besproken. Hun aanwezigheid is niet alleen gewenst in verband met de visie. Het geeft ook extra informatie: over de interactie en de band met ouders, bepaald gedrag kan meteen aangewezen en besproken worden. Daarnaast versterkt het de focus van het gesprek: over wie hebben we het precies. Tot slot kunnen deelnemers het leuk vinden om erbij te zijn. Natuurlijk zijn er deelnemers voor wie dit laatste niet geldt. Als het voor hen geen meerwaarde heeft en/of het als onprettig of ongewenst ervaren wordt, kan besloten worden de deelnemer niet aanwezig te laten zijn bij de cliëntbespreking. Elk mens neemt in zijn leven meerdere rollen aan. Zo ook mensen met EMB. Naast de rol van cliënt, hebben zij ook de rol van volwassenen, zus, zoon, tante, vriend, stagiaire, charmeur, sporter, kinderjuf of assistent etc. Deze variatie aan rollen moet worden onderkend en onderhouden. Dit geldt vooral voor de sociaal gewaardeerde rollen, zoals kinderjuf of stagiaire. Dit kan leiden tot vergroting van het sociale netwerk en verrijking van het sociaal leven. Het levert nieuwe contacten, belevenissen en waardering op. Om dit te bereiken werken we met de methodiek Persoonlijke Toekomst Planning 5, waarbij gebruik wordt gemaakt van de inzichten van Sociale Rol Versterking (zie hoofdstuk 4 voor uitgebreide toelichting). 3. Aanbod voor deelnemers op Omega Het vraagt een speciale benadering en een aangepast aanbod om volwassenen met EMB zinvolle en bij hun leeftijd passende activiteiten te laten beleven. Elke deelnemer op de 18+ opvang heeft een individueel dagprogramma gericht op individuele behoeften, mogelijkheden en interesses met Een goed leven als doel. Activiteiten zijn daarbij meer gericht op volwassenen, zoals het meehelpen bij taken, ander soort computerspellen of nieuwe muziekstijlen aangeboden krijgen. Als de ervaring leert dat een deelnemer kinderliedjes het leukste blijft vinden, moet dit kunnen. We streven ernaar de wereld voor de deelnemers te vergroten door interactie te stimuleren en het laten opdoen van nieuwe ervaringen. Dit wordt gedaan door: Structureel aandacht voor groepsoverstijgende activiteiten, waarbij deelnemers van verschillende groepen met gedeelde interesses en behoeften elkaar tegen komen. Voorbeelden hiervan zijn de bewegingsgroepen onder leiding van de fysio- en ergotherapeuten en de muziekactiviteit (Muziek op Vrijdag en muziekactiviteit van 5 Zie voor meer informatie N:Algemeen:digitale kennisbank: Inclusie: Veranderkizt: 4. Leef je eigen leven 3

4 muziekagoog waarbij aandacht is voor diverse muziekstijlen). Tevens worden activiteiten buiten Omega aan geboden. Ook hierbij wordt op individueel niveau gekeken wat iemand kan en aankan. Aan de hand van Persoonlijke Toekomst Planning (zie hoofdstuk 4) zoeken we samen met het formele (zoals begeleider Omega en wonen, therapeut etc) en informele netwerk (familie, vrienden, vrijwilliger) van de deelnemer naar een passende en maatschappelijk gewaardeerde rol. Aanbod therapie Omega gaat ervan uit dat volwassenen met EMB vanaf hun 18 e levensjaar niet opeens zijn uitontwikkeld. Therapeutische behandeling wordt om deze reden voortgezet. Het gaat hierbij om fysiotherapie, ergotherapie, logopedie, ondersteuning in Totale Communicatie en muziektherapie. Op sommige gebieden lijken de therapeutische doelen te verschuiven. Bij kinderen ligt bijvoorbeeld de nadruk op motorische ontwikkeling, bij volwassenen ligt de nadruk vaak op het behouden van motorische vaardigheden en mobiliteit. 4. Methodisch werken Op Omega neemt methodisch werken een belangrijke plaats in. Daarom werken we met het ondersteuningsprogramma van Vlaskamp. Naast het werken vanuit perspectief, hoofddoel en werkdoelen staat gezamenlijke beeldvorming aan de hand van de LACCS-gebieden over deelnemers binnen deze methodiek continue centraal. Binnen de overkoepelende methodiek van Vlaskamp wordt in de dagelijkse behandeling van deelnemers tevens gebruik gemaakt van (elementen van) andere methodieken die relevant zijn voor deze doelgroep. Voor alle deelnemers geldt in ieder geval dat er gebruik gemaakt wordt van de principes van Totale Communicatie, waarbij andere vormen van communicatie dan het spreken bewust worden gehanteerd. Overige methodieken waar, afhankelijk van de individuele behoefte en doelen en vraag van de deelnemer, gebruik van wordt gemaakt zijn onder meer Ervaar het maar, bewegingspedagogiek volgens Veronica Sherborne en Learning Together. De wijze waarop deze methodieken worden uitgevoerd, wordt afgestemd op de leeftijd en interesses van de deelnemers. Bijvoorbeeld het soort muziek die bij de bewegingsgroep wordt gebruikt (bijvoorbeeld hiphop in plaats van kinderliedjes). In de keukengroep wordt gewerkt aan de hand van Ervaar het maar. Het wordt echter in de vorm van klusjes en taakjes aangeboden. Deelnemers helpen met het leeghalen van de droger. Ze ervaren de warmte van de handdoeken en worden geprezen om hun goede hulp. Persoonlijke Toekomst Planning (PTP) Zoals in hoofdstuk 2 geschreven, wordt op Omega bij de (jong)volwassen deelnemers gebruik gemaakt van de methodiek Een goed leven voor : Persoonlijke Toekomstplanning op basis van Sociale Rol Versterking (zie bijlage). Het doel is om één of meer sociaal gewaardeerde rollen in de samenleving voor de deelnemer te realiseren, die passen bij zijn/haar interesses, behoeften en leeftijd. Sociale rollen leiden tot de goede dingen van het leven, zoals sociale contacten, op verschillende plekken komen, uitdaging in je leven, inspiratie, zingeving, kennis en ervaring. Door hier goed rekening mee te houden, heeft iemand zeggenschap over zijn/haar bezigheden. Deze rollen kunnen buiten Omega plaatsvinden, wat wenselijk is, want ook mensen met EMB hebben recht op hun plekje in de maatschappij. 4

5 Hier wordt gedurende drie bijeenkomsten naar toe gewerkt. Bij deze bijkomsten zijn alle voor de deelnemer belangrijke mensen welkom. Inclusief de deelnemer zelf! Gedurende de eerste bijeenkomst wordt met de groep verschillende stappen doorlopen om tot ideeën voor sociaal gewaardeerde rollen te komen. Er wordt goed gekeken naar wie is deze persoon, wat heeft hij/zij meegemaakt in het leven, waarvan wordt hij/zij blij en waarvan niet, wat zou hij/zij hebben gedaan in het leven als hij/zijn niet beperkt was geweest. De bijeenkomst eindigt met een actieplan, waarbij de aanwezigen een actie op zich nemen. 5. Visie op 18+ in de toekomst Dit visiestuk is gebaseerd op de visie en missie van Omega, kennis over volwassenen met EMB en op de ervaringen die we sinds 2009 hebben opgedaan met deze doelgroep. Dit maakt meteen dat dit stuk nooit een definitieve versie kan krijgen: met het vergroten van kennis over volwassenen met een EMB en het vermeerderen van onze ervaringen met deze doelgroep, zal de visie mee groeien. Het aanbod van Omega zal in de toekomst dynamisch blijven met als doel de beste zorg te bieden aan mensen met EMB. 5

6 Bijlage 1 Mensen met een ernstige meervoudige beperking Kinderen en volwassenen met een ernstige meervoudige beperking (EMB) vormen een speciale doelgroep met speciale behoeften. Van een ernstige meervoudige beperking is sprake wanneer iemand een ernstige motorische beperking heeft in combinatie met een ernstige tot zeer ernstige verstandelijke beperking. Daarnaast is er bij deze personen vaak sprake van zintuiglijke beperkingen en een grote mate van fysieke kwetsbaarheid. Omega richt zich in haar aanbod op de meest kwetsbare groep binnen deze doelgroep. Als criterium voor de doelgroep van Omega geldt dat naast ernstige motorische en ernstige verstandelijke beperkingen er tevens sprake moet zijn van ten minste vier van de hierna genoemde factoren 3 t/m 9: 1. Zeer ernstige lichamelijke/motorische beperkingen 2. Een verstandelijke beperking 3. Ontwikkelingsleeftijd is maximaal 12 maanden 4. Gebruik van sondevoeding (PEG sonde) 5. Epilepsie (niet instelbaar) 6. Organische afwijkingen (ademhalingsproblemen, refluxproblematiek) 7. Risico van doorliggen 8. Zeer ernstige zintuiglijke handicap 9. Noodzaak tot veelvuldige paramedische zorg 10. Grote fysieke kwetsbaarheid (in de praktijk blijkt hoge mate van ziekte en verblijf in ziekenhuizen) Deze kenmerken staan niet los van elkaar, maar hangen nauw samen, versterken elkaar en maken de problematiek daarmee complexer. Door hun ernstige verstandelijke beperking in combinatie met zintuiglijke beperkingen is het voor mensen met EMB moeilijk om grip te krijgen op hun eigen lichaam en hun omgeving. Dit stelt speciale voorwaarden aan de behandeling en communicatie. Ze hebben een lichaamsgebonden benadering nodig en ervaren voornamelijk prikkels uit hun omgeving wanneer deze aan of dichtbij hun lichaam worden aangeboden. Mensen met EMB hebben veel tijd nodig om te reageren op prikkels vanuit hun omgeving. De signalen en reacties die zij geven zijn vaak moeilijk te interpreteren. Wanneer deze reacties niet goed geïnterpreteerd worden kan dit leiden tot verlaagde alertheid, stemmingswisselingen, teruggetrokken gedrag of zelfverwondend gedrag. De ernstige motorische beperkingen van mensen met EMB hebben tot gevolg dat velen van hen hulp nodig hebben bij veranderen van lichaamshouding en het bewegen. Zij hebben intensieve behandeling nodig om bewegingen aan te leren, het zelf bewegen te stimuleren tijdens de activiteit en mogelijk verhoogde spierspanning te doorbreken. Wanneer er onvoldoende aandacht is voor houdingsverandering en beweging is er een groot risico op het ontstaan van contracturen en achteruitgang van de algehele lichamelijke conditie. Omega ziet mensen met EMB als een specifieke doelgroep met speciale behoeften, die specialistische zorg behoeft. 6

7 Bijlage 2: Visie op LACCS-werken Werken aan een Goed Leven voor mensen met een EMB Versie Juli 2015 De benadering LACCS is door Karin de Geeter en Kirsten Munsterman ontwikkeld. Zij zijn orthopedagogen gespecialiseerd in de doelgroep EMB (ernstige verstandelijk en meervoudig beperkt). De benadering is ontstaan vanuit jarenlange praktijkervaring met deze doelgroep. LACCS staat voor: Lichamelijk welzijn, Alertheid, Contact, Communicatie en Stimulerende tijdsbesteding. Het zijn sleutelbegrippen die centraal staan het ondersteunen en begeleiden van mensen met EMB. Deze zijn onderling nauw verbonden en beïnvloeden elkaar. De vijf gebieden vormen een denkkader, waarbinnen mensen met elkaar in gesprek kunnen gaan of het kind/de persoon een Goed Leven heeft. Hiervan is sprake als we kunnen zeggen dat we het goed voor elkaar op alle gebieden. De LACCS-gebieden De Geeter en Munsterman formuleren de afzonderlijke gebieden als volgt: Een zo gezond mogelijk en pijnvrij lichaam. Mensen met EMB hebben ondersteuning nodig om te zorgen dat hun lijf goed voelt, dat deze pijnvrij en zo gezond mogelijk is. Dit is noodzakelijk, omdat mensen met EVMB hier niet zelf toe in staat zijn én relatief veel gezondheidsproblemen hebben. Daarnaast gaat het er om of iemand goed gevoed en verzorgd is en voldoende conditie heeft. Onder alertheid wordt de mate verstaan waarin een persoon open staat voor prikkels uit zijn omgeving. Hierdoor is optimale alertheid een voorwaarde om adequaat te reageren op je omgeving en om te kunnen ontwikkelen. Een goed ritme in de dag en de nacht is hiervoor van belang. Veel mensen met EMB kunnen zelf hun alertheid niet goed reguleren. Zij zijn daardoor óf afwezig en suf óf juist erg schrikkerig en snel overprikkeld. Mede daardoor hebben zij vaak moeite om zelf een goed ritme in de dag en de nacht aan te brengen. Daarom is het nodig om mensen met EMB gericht te ondersteunen op het gebied van de alertheid. Goed contact betekent dat je de nabijheid van de ander voelt, je gekoesterd voelt en voelt dat je belangrijk bent voor die ander. Vanuit contact kun je samen een moment beleven. Mensen met een EMB zijn zelf echter niet zo makkelijk in staat om contact te maken. Als ze het doen, zijn de signalen subtieler dan bij mensen zonder EMB. Daarnaast worden zij door fysieke en zintuiglijke beperkingen belemmerd om contact te zoeken. We moeten hen dus in staat stellen dit contact op te zoeken en initiatieven te beantwoorden, bijvoorbeeld door dichtbij hen te zijn, onze aanwezigheid kenbaar te maken en te reageren op hun initiatief (geluid herhalen, hand vastpakken, terug aankijken e.d.). Communicatie is het bewust en onbewust overbrengen van een boodschap. Respectvolle communicatie betekent dat je je gehoord en begrepen voelt en de mogelijkheid krijgt om invloed te hebben. Juist omdat de afhankelijkheid van mensen met EMB zo groot is, is het van groot belang dat de communicatie met bijvoorbeeld hun ouders en begeleiders goed voor elkaar is. Alleen zo kunnen mensen met EMB zich veilig voelen bij anderen, zich gekoesterd weten en begrepen worden. Het werken aan 7

8 een goed contact en goede communicatie is dan ook een noodzakelijk onderdeel van de ondersteuning van mensen met EMB. Voor een stimulerende tijdsbesteding is veel gerichte aandacht nodig om iemand met EMB gedurende de dag betekenisvolle bezigheden te bieden en de kans te geven zich te ontwikkelen en om te leren. Mensen met EMB leren op een andere manier en veel langzamer dan anderen, en daardoor verloopt de ontwikkeling met horten en stoten, staat stil of gaat zelfs achteruit. Om ondervraging en onderstimulering te voorkomen is het noodzakelijk om aan dit gebied expliciete aandacht te besteden. De LACCS is een leidraad om de begeleiding vorm te geven en om het persoonsbeeld en de handelingsregels te formuleren. De vijf gebieden en de onderlinge samenhang vormen de basis. Hiervoor is het enerzijds nodig dat mensen zich kunnen inleven in de belevingswereld van mensen met EMB: Wat gaat er in hun om, wat begrijpen ze wel en wat niet. Hiervoor moeten we weten hoe iemand de wereld ervaart en begrijpt. De Geeter en Munsterman hebben hiervoor het Ontwikkelingsdenken beschreven. Samenhang Als het op het ene gebied niet goed gaat, heeft dit invloed op de andere gebieden (en omgekeerd). Hier onder zijn voor de vijf gebieden voorbeelden beschreven hoe deze invloed kunnen hebben op de andere gebieden. Lichamelijk welbevinden Wat betreft het lichaam staan gezondheid en pijn dus centraal. Onderwerpen die ter sprake komen zijn: houding, epilepsie, pijn, slaappatroon, medicatiegebruik, lichaamsbewustzijn, mogelijkheden om het lijf actief in te zetten en neurologische gegevens. De samenhang tussen het lichaam en de andere gebieden blijkt uit de negatieve invloed van lichamelijk ongemak op de rest van het functioneren. Als iemand bijvoorbeeld pijn heeft, is diegene niet optimaal alert, moeilijker in staat om contact te maken of moeilijker te stimuleren tot leren. Als bijvoorbeeld de conditie erg slecht is, kan iemand zeer vermoeid zijn door activiteiten gedurende de dag en veel slapen (en dus laag alert). Alertheid Veel mensen met EMB afhankelijk van derden om hun alertheid te reguleren. Het is van belang om de verschillende alertheidsfasen te onderscheiden en te weten hoe gehandeld kan worden als iemand of te afwezig is of juist te gespannen. Om dit in beeld te krijgen kan een alertheidsprofiel worden ingevuld. Vanuit dit profiel kan bijvoorbeeld bepaald worden welke handeling van begeleiding nodig is (bijvoorbeeld de manier van contact maken of welke activiteiten passen bij alertheid). Contact De basisvoorwaarde van communicatie is contact: zonder contact is communicatie niet mogelijk. Er moet echte aandacht zijn voor de persoon met EMB om diens signalen te zien en erop te handelen. Door en vanuit contact kan een persoon gestimuleerd worden, bijvoorbeeld om alert te worden om vervolgens een handeling uit te voeren. 8

9 Communicatie Communicatie gaat twee kanten op: het gaat om begrijpen en begrepen worden. Mensen met een EMB hebben een zeer beperkt taalbegrip. Als wij hier niet op aansluiten, kan het onbegrip hen belemmeren in het begrijpen van wat van hen wordt verwacht gedurende een moment of gedurende de dag. Dit staat ontwikkeling en een stimulerende tijdsbesteding in de weg. Zoals de Geeter en Munsterman schrijven is het van belang dat begeleiding signalen opvangt en een goede interpretatie aan geeft. Daardoor kan adequaat worden gereageerd op de signalen van mensen met EMB. Zij hebben hierdoor op hun beurt het gevoel begrepen te worden en invloed te hebben op de eigen situatie. Door goed te kijken kunnen we lichamelijk ongemak (zoals pijn, honger of het willen van een andere houding) bij hen herkennen. Het begrip en de uiting van communicatie kunnen bij mensen met een EMB beperkt worden door bijvoorbeeld visuele beperkingen, motorische beperkingen, verlaagde of juist verhoogde alertheid. Een kind bijvoorbeeld dat door cerebrale slechtziendheid niet kan focussen op het gezicht van de begeleider of door lichamelijk beperkingen niet kan reiken naar de andere. De beperking staat communicatie in de weg. Stimulerende tijdsbesteding De visie en werkwijze van Omega, gebaseerd op de methodiek Vlaskamp, gaat ervan uit dat mensen met EMB mogelijkheden hebben en gestimuleerd moeten worden. De zienswijze van de Geeter en Munsterman is hieraan gelijk. Het stimuleren van ontwikkeling kan plaatsvinden op allerhande vlakken: motorisch, zintuiglijk, cognitief, communicatief en sociaal. Voordat bepaald kan worden op welk vlak de ontwikkeling gestimuleerd kan worden, is het van belang om bij een kind/deelnemer zicht te krijgen op de behoeften, fase van ontwikkelingdenken, mogelijkheden en belemmeringen en op welke manier een deelnemer het beste leert. Een voorwaarde voor ontwikkeling is dat een deelnemer zich goed voelt: dat het gezond is, geen pijn ervaart, alert is en zich veilig voelt. Dit laatste wordt bijvoorbeeld bereikt doordat het kind zich gezien en begrepen voelt. Met andere woorden; of men tot een stimulerende tijdsbesteding komt is afhankelijk van de andere vier LACCS-gebieden. Zie voor de praktische toepassing - Richtlijnen Rapportage Zie voor meer informatie over LACCS en het Ontwikkelingsdenken Digitale kennisbank Hulpmiddel voor Goed Leven gesprek - LACCS-waaier 9

Methodieken, AVG en EMB:

Methodieken, AVG en EMB: Methodieken, AVG en EMB: Wat moet je ermee? Ietske Tack, AVG-opleider bij Talant en docent 24-11-2017 Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Goede zorg voor mensen met EMB: de visie van Middin

Goede zorg voor mensen met EMB: de visie van Middin Goede zorg voor mensen met EMB: de visie van Middin Doelgroep EMB Mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke beperking (EMB) vormen een bijzondere groep binnen Middin. De doelgroep mensen met een ernstige

Nadere informatie

Vroegbehandeling stichting Omega juni 2016

Vroegbehandeling stichting Omega juni 2016 Vroegbehandeling stichting Omega juni 2016 1 Inhoudsopgave Inleiding pagina 3 Doelgroep vroegbehandeling pagina 4 Doelstelling vroegbehandeling pagina 5 Werkwijze vroegbehandeling pagina 6 Vervolg vroegbehandeling

Nadere informatie

Cursus. Meervoudig complex gehandicapten

Cursus. Meervoudig complex gehandicapten Cursus Meervoudig complex gehandicapten Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Martine van Doorn Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten Titel: Cursus

Nadere informatie

De toepassing van LACCS in de zorg en ondersteuning aan mensen met ernstig meervoudige beperkingen

De toepassing van LACCS in de zorg en ondersteuning aan mensen met ernstig meervoudige beperkingen PRAKTIJKONDERZOEK De toepassing van LACCS in de zorg en ondersteuning aan mensen met ernstig meervoudige beperkingen Resultaten van zeven N=1 studies Martin Schuurman 1 Wat is LACCS? LACCS is een visie,

Nadere informatie

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit

Nadere informatie

Au-tomutilatie. Een groot probleem, een grote uitdaging. Carmen van Bussel Orthopedagoog/GZ-psycholoog

Au-tomutilatie. Een groot probleem, een grote uitdaging. Carmen van Bussel Orthopedagoog/GZ-psycholoog Au-tomutilatie Een groot probleem, een grote uitdaging Carmen van Bussel Orthopedagoog/GZ-psycholoog Inhoud Waarom verwonden cliënten zichzelf? Handelingsverlegenheid en machteloosheid bij begeleiders

Nadere informatie

Behandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW

Behandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW Behandeling Leven zoals jij dat wilt Rian leerde voor zichzelf opkomen Ondersteund door SDW Welke informatie vind je in deze brochure? SDW helpt je verder pagina 3 Therapie pagina 9 Onderzoek en behandelplan

Nadere informatie

Bewegingsgroepen op dagcentrum Omega

Bewegingsgroepen op dagcentrum Omega Bewegingsgroepen op dagcentrum Omega EMB studiedag 23 maart 2012 Op alle groepen 1x per 2 weken of soms wekelijks Samen met de fysio- en ergotherapeut Ontwikkeling nivo van de deelnemers: enkele maanden

Nadere informatie

Communicatie: wat en waarom

Communicatie: wat en waarom TOTALE COMMUNICATIE FILOSOFIE, VISIE EN BASISHOUDING Wilma Scheres Esther Oskam Communicatie: wat en waarom Veel definities gaan over de vorm en het proces van communicatie. Wij waren met name geïnteresseerd

Nadere informatie

ONDERSTEUNINGSLIJNEN ZUIDWESTER

ONDERSTEUNINGSLIJNEN ZUIDWESTER ONDERSTEUNINGSLIJNEN ZUIDWESTER ACTIEF VAARDIG VERZORGD BEGREPEN GEREGELD WAARDEVOL LEVEN, ZINVOL WERK Inhoudsopgave 03 05 06 07 08 09 10 11 01 02 Waarom ondersteuningslijnen? De zorgvisie van Zuidwester

Nadere informatie

Visie (Pedagogisch werkplan)

Visie (Pedagogisch werkplan) Visie (Pedagogisch werkplan) Gastouderopvang De Krummeltjes stelt zich tot doel om een omgeving te bieden waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige en evenwichtige mensen met respect voor anderen

Nadere informatie

Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter

Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Onze ideologie We zien iedereen als uniek en waardevol. Ieder kind heeft talenten en samen gaan we die ontdekken en ontwikkelen. Hierdoor kunnen

Nadere informatie

ZO dichtbij Zorg & Onderwijs passend in de reguliere leeromgeving

ZO dichtbij Zorg & Onderwijs passend in de reguliere leeromgeving ZO dichtbij Zorg & Onderwijs passend in de reguliere leeromgeving Informatiegids voor ouders Wat kan ZO dichtbij voor u betekenen? Adelante ZO dichtbij versterkt het regulier onderwijs en ondersteunt leerlingen

Nadere informatie

In contact door ondersteund communiceren

In contact door ondersteund communiceren COCPvg: In contact door ondersteund communiceren Elise Brinkman EMB Congres 6 maart 2014 COCPvg Verbetering van de communicatie tussen niet of nauwelijks sprekende personen met een meervoudige beperking

Nadere informatie

Hoe kijken wij naar kinderen? Pedagogisch beleid

Hoe kijken wij naar kinderen? Pedagogisch beleid Hoe kijken wij naar kinderen? Pedagogisch beleid Inleiding Wij vinden het belangrijk dat u uw kind met een gerust hart naar één van onze kindercentra brengt. In deze brochure laten wij u zien dat wij

Nadere informatie

Een onzichtbaar probleem

Een onzichtbaar probleem Gedragsproblemen bij mensen met een ernstige verstandelijke en meervoudige beperking, komt het voor en kunnen we het beïnvloeden?! Petra Poppes! Annette van der Putten! Carla Vlaskamp Een onzichtbaar probleem

Nadere informatie

door. Soms in trance, vaak ongelukjes. 3 Groen

door. Soms in trance, vaak ongelukjes. 3 Groen Balansboek Mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking kunnen eerder uit balans raken. Dit komt omdat ze de wereld niet goed kunnen overzien, ze zich niet gemakkelijk verstaanbaar kunnen maken

Nadere informatie

Het mechaniek van de klik : het Opvoedings- /Ondersteuningsprogramma

Het mechaniek van de klik : het Opvoedings- /Ondersteuningsprogramma 19-03-2013 Het mechaniek van de klik : het Opvoedings- /Ondersteuningsprogramma Conferentie maart 2013 Prof dr Carla Vlaskamp 19-03-2013 2 Ontwerp en ontwikkeling 1989, Boldershof Uit bed, wat nu? Opvoeden?

Nadere informatie

Postbus JA Informatiedocument

Postbus JA Informatiedocument Postbus 21000 058-2338388 8900 JA info@sdfryslan.nl Leeuwarden www.sdfryslan.nl Informatiedocument Werkinstructie BEC, KDC en TEO Versiedatum: 16 augustus 2018 Voor specialistische Jeugdhulp is nog een

Nadere informatie

Waarom LACS? Wat is LACS? Ervaren als basis Vanuit het LACS-model naar een actiever leven. Theoretische en praktische achtergronden 3/30/2012

Waarom LACS? Wat is LACS? Ervaren als basis Vanuit het LACS-model naar een actiever leven. Theoretische en praktische achtergronden 3/30/2012 Wat is LACS? LIJF, ALERTHEID, CONTACT & COMMUNICATIE EN STIMULATIE Ervaren als basis Vanuit het LACS-model naar een actiever leven Theoretische en praktische achtergronden Mevr. drs. Kelly Bolleboom, gedragsdeskundige

Nadere informatie

Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE

Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE Geboeid kijk je de wereld in om je te blijven verwonderen. Of je nu oud of jong bent, die verwondering moet je vasthouden. 2 SWK-Kinderopvang SWKGroep Kinderopvang

Nadere informatie

Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE

Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE SWKGroep Geboeid kijk je de wereld in om je te blijven verwonderen. Of je nu oud of jong bent, die verwondering moet je vasthouden. Stichting SWKGroep staat voor

Nadere informatie

Proudy. Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie

Proudy. Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie Proudy Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie Wat is psychomotorische kindertherapie? Pmkt is een vorm van kindertherapie bedoeld voor kinderen die vast lopen in hun ontwikkeling en dat in hun gedrag

Nadere informatie

Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP. Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen

Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP. Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen Ontwikkelingsfasen bij kinderen. 3 Basisbehoeften van kinderen.

Nadere informatie

Therapeutische relatie en herstellen breuken. Workshop van de training Geïntegreerde Richtlijnbehandeling Persoonlijkheidsstoornissen

Therapeutische relatie en herstellen breuken. Workshop van de training Geïntegreerde Richtlijnbehandeling Persoonlijkheidsstoornissen Therapeutische relatie en herstellen breuken Workshop van de training Geïntegreerde Richtlijnbehandeling Persoonlijkheidsstoornissen Inhoud Workshop Deze workshop gaat over de verschillende klinische processen

Nadere informatie

Marianne Haspels & Renske van Bemmel Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking

Marianne Haspels & Renske van Bemmel Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking Marianne Haspels & Renske van Bemmel m.haspels@piresearch.nl Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking Wat is Competentiegericht Werken? Doel van CGW - professionalisering

Nadere informatie

Het project van de UvH 1

Het project van de UvH 1 Levensverwachting Empowerment van kwetsbare ouderen gaat altijd ook over zingeving Bijeenkomst Beter Oud Anja Machielse, 4 november 2016 Eamonn Doyle Beleid Zelfredzaamheid Autonomie Eigen kracht Participatie

Nadere informatie

BABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG

BABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG BABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG Met korting via Gastouderland De IKK-erkende online scholing van KinderWijs TV voor beroepskrachten in de kinderopvang die werken met 0-jarigen. De ontwikkeling van

Nadere informatie

Gentle Teaching. in de ondersteuning van mensen met EMB Simone Schipper, orthopedagoog/gz-psycholoog 1

Gentle Teaching. in de ondersteuning van mensen met EMB Simone Schipper, orthopedagoog/gz-psycholoog 1 Gentle Teaching in de ondersteuning van mensen met EMB Simone Schipper, orthopedagoog/gz-psycholoog 1 Opbouw van de presentatie! Even voorstellen Wat is Gentle Teaching? Waarom Gentle Teaching bij mensen

Nadere informatie

Therapeutische peutergroepen. Algemene informatie

Therapeutische peutergroepen. Algemene informatie Therapeutische peutergroepen Algemene informatie Therapeutische peutergroep Behandeling op een therapeutische peutergroep (TPG) bestaat uit een intensief revalidatieprogramma voor kinderen van ongeveer

Nadere informatie

Leerplaatsomschrijving

Leerplaatsomschrijving Leerplaatsomschrijving Locatie/werkplek: De Campinglaan Onderdeel van KDC de Kleine Beer Adres: Postcode en woonplaats Vastgesteld: Campinglaan 1 a 9727 KH Groningen mei-2016 De Kleine Beer Kinderen/jongeren

Nadere informatie

Voor informatie over Meer Mens: meermens@prismanet.nl 06-21 86 47 70. Meer info? 0800-2357747 www.prismanet.nl

Voor informatie over Meer Mens: meermens@prismanet.nl 06-21 86 47 70. Meer info? 0800-2357747 www.prismanet.nl Voor informatie over Meer Mens: meermens@prismanet.nl 06-21 86 47 70 Meer info? 0800-2357747 www.prismanet.nl Meer Mens Zorg voor kwaliteit van leven In de zorgsector wordt een breed pakket aan zorg- en

Nadere informatie

VISIE OP PROBLEEMGEDRAG

VISIE OP PROBLEEMGEDRAG VISIE OP PROBLEEMGEDRAG INLEIDING Bij het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) kunnen zorgprofessionals en anderen terecht voor expertise over ernstig en aanhoudend probleemgedrag. Het gaat om probleemgedrag

Nadere informatie

Visie op ouderbetrokkenheid

Visie op ouderbetrokkenheid Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie

Nadere informatie

Doelgroep De doelgroep voor de methode Meer Mens is onder te verdelen in drie hoofdgroepen. Dit sluit niet uit dat de methode niet van toepassing is

Doelgroep De doelgroep voor de methode Meer Mens is onder te verdelen in drie hoofdgroepen. Dit sluit niet uit dat de methode niet van toepassing is Inleiding In de zorgsector wordt een breed pakket aan zorg- en dienstverlening aangeboden aan mensen met een beperking. Hulpvragen van deze mensen variëren in aard en complexiteit. Deze vragen hebben betrekking

Nadere informatie

Samen sterk in communicatie

Samen sterk in communicatie Samen sterk in communicatie Saskia Damen EMB today, 2 juni 2016 Doel en inhoud van deze workshop Doel: Kennis maken met manieren om betekenisoverdracht te bevorderen bij mensen die geen taal tot hun beschikking

Nadere informatie

ZORGBUREAU JOKIJO PEDAGOGISCHE BELEIDSDOCUMENTEN

ZORGBUREAU JOKIJO PEDAGOGISCHE BELEIDSDOCUMENTEN ZORGBUREAU JOKIJO PEDAGOGISCHE BELEIDSDOCUMENTEN MISSIE WIE IS ZORGBUREAU JOKIJO? JoKiJo is een kleinschalig, betrokken zorgbureau dat hulp richt op de specifieke hulpvraag, wensen en behoeften van iedere

Nadere informatie

Positieve gezondheid & positieve psychologie in praktijk

Positieve gezondheid & positieve psychologie in praktijk Positieve gezondheid & positieve psychologie in praktijk Welkom Positieve gezondheid & psychologie (Huber/Walburg), levensloop en veerkracht Lijfstyle netwerk Nieuwegein Veerkracht versterkende interventies

Nadere informatie

Meander Nijmegen. Samen groot worden. Zorg voor jeugdigen. Begeleiding en (tijdelijk) wonen voor kinderen, jongeren en gezinnen BEGELEID (KAMER) WONEN

Meander Nijmegen. Samen groot worden. Zorg voor jeugdigen. Begeleiding en (tijdelijk) wonen voor kinderen, jongeren en gezinnen BEGELEID (KAMER) WONEN BEGELEID (KAMER) WONEN OPVOEDINGS- ONDERSTEUNING HULP OP MAAT LOGEERHUIS Meander Nijmegen stgmeander.nl Zorg voor jeugdigen Begeleiding en (tijdelijk) wonen voor kinderen, jongeren en gezinnen Samen groot

Nadere informatie

Rett op KDC Esse Zoom

Rett op KDC Esse Zoom Rett op KDC Esse Zoom Hier doen we het voor Een 10-jarige cliënt met het syndroom van Rett kan, sinds ze actief gebruik maakt van haar spraakcomputer door de inzet en stimulans van begeleiders, therapeuten

Nadere informatie

Samen ondersteund leren communiceren. Met communicatie aan de slag 17 maart 2011

Samen ondersteund leren communiceren. Met communicatie aan de slag 17 maart 2011 COCPvg: Samen ondersteund leren communiceren Met communicatie aan de slag 17 maart 2011 Overzicht COCPvg-project het COCPvg-programma partnerstrategieën ervaringen uit de praktijk 17 maart 2011 Marjan

Nadere informatie

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008 Symposium Zorg en onderwijs Annemarie Tadema 8 april 2008 Aanleiding onderzoek Burgerschapsparadigma: participeren in de samenleving KDC: segregatie Onderwijs: integratie/ inclusie Wet op de leerlinggebonden

Nadere informatie

Ernstig meervoudig beperkt binnen het bewegen

Ernstig meervoudig beperkt binnen het bewegen Ernstig meervoudig beperkt binnen het bewegen Net even anders Maar o zo het zelfde. Cor Niks, docent PMT/BA Tina Bellemans, docent PMT/BA Leo Wiltvank, bewegingsagoog Frion CONTACT: C.NIKS@WINDESHEIM.NL

Nadere informatie

2009 Kenmerk CA-346. c. Deze beleidsregel is vastgesteld op grond van artikel 57 Wmg naar aanleiding van de aanwijzing van de Minister van VWS.

2009 Kenmerk CA-346. c. Deze beleidsregel is vastgesteld op grond van artikel 57 Wmg naar aanleiding van de aanwijzing van de Minister van VWS. BELEIDSREGEL Geharmoniseerde tarieven en prestatiebeschrijvingen dagbesteding gehandicaptenzorg 2009 1. Algemeen a. Deze beleidsregel is van toepassing op zorg of dienst als omschreven bij of krachtens

Nadere informatie

Ik ben pedagogisch medewerker bij TintelTuin

Ik ben pedagogisch medewerker bij TintelTuin Ik ben pedagogisch medewerker bij TintelTuin De pedagogisch medewerkers aan het woord over de pedagogische kwaliteit van TintelTuin 1 VEILIGHEID + UITDAGING = GROEI Waarom kiezen ouders kinderopvang van

Nadere informatie

2 Training of therapie/hulpverlening?

2 Training of therapie/hulpverlening? Bewustwording wordt de sleutel voor veranderen Peter is een zeer opvallende leerling die voortdurend conflicten heeft met medeleerlingen en de schoolleiding. Bij een leerlingbespreking wordt opgemerkt

Nadere informatie

Onderwijskundige Visie

Onderwijskundige Visie Onderwijskundige Visie 1 Inleiding Missie Het kind Het kind staat voorop en dus centraal. Ieder kind is uniek en heeft talenten. Elk kind is bijzonder en elk kind mag er zijn. Kinderen zijn niet gelijk,

Nadere informatie

5 pedagogisch medewerkers

5 pedagogisch medewerkers 5 pedagogisch medewerkers In dit hoofdstuk gaan we in op de pedagogisch medewerker. Zij heeft grote invloed op het welzijn en de ontwikkeling van kinderen in de opvang. Door individuele interactie met

Nadere informatie

Bij deze cliënten is niet of in geringe mate sprake van gedragsproblematiek en psychiatrische problematiek.

Bij deze cliënten is niet of in geringe mate sprake van gedragsproblematiek en psychiatrische problematiek. en VG Wonen met begeleiding en verzorging (VG03) De volwassen cliënten functioneren sociaal beperkt zelfstandig. De cliënten wordt een veilige en vertrouwde leef- en werkwoonomgeving geboden. Het tijdsbesef

Nadere informatie

Bewegen in perspectief Motorische activering bij personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen

Bewegen in perspectief Motorische activering bij personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen Bewegen in perspectief Motorische activering bij personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen Dr. Annette van der Putten Afdeling orthopedagogiek, Rijksuniversiteit Groningen

Nadere informatie

Samen leren jezelf te zijn, kansrijk en uniek Wij maken werk van talent!

Samen leren jezelf te zijn, kansrijk en uniek Wij maken werk van talent! De missie van onze school: Samen leren jezelf te zijn, kansrijk en uniek Wij maken werk van talent! De visie van onze school: A: Goed onderwijs, opbrengstgericht Door middel van een gevarieerd lesaanbod

Nadere informatie

DE ACHT. principes. zorginhoudelijke uitgangspunten

DE ACHT. principes. zorginhoudelijke uitgangspunten DE ACHT principes zorginhoudelijke uitgangspunten Inhoud Dit stuk beschrijft aan de hand van acht principes het algemene OTT-beleid ten aanzien van onze ondersteuning: 1. zorgen voor veiligheid 2. persoonsgericht

Nadere informatie

Workshopronde 1 Workshopronde 2 Geraakt door zingeving!? * Aanknopingspunten voor verbinding

Workshopronde 1 Workshopronde 2 Geraakt door zingeving!? * Aanknopingspunten voor verbinding Workshopronde 1 Workshopronde 2 Geraakt door zingeving!? * Aanknopingspunten voor verbinding Geraakt door zingeving!? * Aanknopingspunten voor verbinding In de contacten met ouders van kinderen met NCL

Nadere informatie

H.40001.0915. Zorg voor kwetsbare ouderen

H.40001.0915. Zorg voor kwetsbare ouderen H.40001.0915 Zorg voor kwetsbare ouderen 2 Inleiding Uw naaste is opgenomen in het ziekenhuis. Een oudere patiënt is kwetsbaar als er sprake is van een wankel evenwicht in de gezondheid en het dagelijks

Nadere informatie

BASALE STIMULATIE IN HET DAGELIJKS LEVEN

BASALE STIMULATIE IN HET DAGELIJKS LEVEN BASALE STIMULATIE IN HET DAGELIJKS LEVEN BIJEENKOMST VSBS NAJAAR 2017 MIEKE LECOMPTE HET BASAAL CONCEPT BASALE STIMULATIE - ANDREAS FRÖHLICH DRIE PIJLERS: BEWEGEN WAARNEMEN COMMUNICATIE PERSONEN MET EMB:

Nadere informatie

Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien

Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien Inleiding Kinderopvang Haarlem heeft één centraal pedagogisch beleid. Dit is de pedagogische basis van alle kindercentra van Kinderopvang Haarlem.

Nadere informatie

SOVAK kleurt levens. Volgens Wortels-Stam-Bloesem.

SOVAK kleurt levens. Volgens Wortels-Stam-Bloesem. SOVAK kleurt levens. Volgens Wortels-Stam-Bloesem. Zorg verlenen. Dat doen we bij SOVAK op onze eigen manier. Wij vinden het belangrijk dat we mensen met een (verstandelijke) beperking precies die zorg

Nadere informatie

Kijken met voelsprieten uit de sensorische informatieverwerking. Bianca Pastoors, fysiotherapeut Mariska van Riel, ergotherapeut

Kijken met voelsprieten uit de sensorische informatieverwerking. Bianca Pastoors, fysiotherapeut Mariska van Riel, ergotherapeut Kijken met voelsprieten uit de sensorische informatieverwerking Bianca Pastoors, fysiotherapeut Mariska van Riel, ergotherapeut Inhoud Wat is si? Zintuigen Prikkelverwerking SI bij ouderen Alertheid Inzet

Nadere informatie

Sherborne en gehechtheid

Sherborne en gehechtheid Kerngroep Sherborne Nederland organiseert Studiedag: Sherborne en gehechtheid Sherborne bewegingspedagogiek met kinderen bij wie sprake is van basisonveiligheid 25 juni 2010 Locatie: Opleidingscentrum

Nadere informatie

IDEOLOGIE. Waar geloven wij in? Iedereen is uniek met mogelijkheden, wensen en verwachtingen. Ieder kind, iedere jongere, iedere volwassene verdient

IDEOLOGIE. Waar geloven wij in? Iedereen is uniek met mogelijkheden, wensen en verwachtingen. Ieder kind, iedere jongere, iedere volwassene verdient ID-fiche IDEOLOGIE Iedereen is uniek met mogelijkheden, wensen en verwachtingen. Ieder kind, iedere jongere, iedere volwassene verdient dan ook alle kansen om zich als volwaardig individu te kunnen ontplooien.

Nadere informatie

Begeleiding individueel (laag)

Begeleiding individueel (laag) Begeleiding individueel (laag) Het bieden van activiteiten gericht op bevordering, behoud of compensatie van de zelfredzaamheid en die strekken tot voorkoming van opname in een instelling of verwaarlozing.

Nadere informatie

Methodisch werken binnen Lang Verblijf. woonzorg en dagbesteding

Methodisch werken binnen Lang Verblijf. woonzorg en dagbesteding Methodisch werken binnen Lang Verblijf woonzorg en dagbesteding 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Gentle Teaching 4 Middelen 5 Voor wie is Gentle Teaching? 5 3. Competentievergrotend werken 6 Middelen

Nadere informatie

Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou!

Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou! Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou! Eigenzinnige zorg, wat verstaan jullie daar onder? vragen mensen mij wel eens. De claim zet je ook aan het denken, want het betekent ook dat je eigenwijs

Nadere informatie

2

2 2 Inhoud 3 o o o 4 o o 5 6 7 1 8 a. 9 b. 10 11 12 a. b. 13 14 15 Soort informatie IQgegevens (IQ < 70) Eventueel: naam van document waarin de gevraagde informatie te vinden is Ontwikkelingsperspectief

Nadere informatie

Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking

Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking Wie zijn wij? - Hubertine - Jeanine - Krista Telemans van Pasform De Lork? een thuis voor de gebruikers, gelegen in Brussel hoofdstedelijk

Nadere informatie

De Winckelsteegh. voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap

De Winckelsteegh. voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap De Winckelsteegh voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap Maak kennis met De Winckelsteegh Wil je deze brochure lezen in eenvoudige taal? Zoek de plaatjes van het vergrootglas. Daaronder staan

Nadere informatie

Nieuwe manier van werken met zorg. Visie en werkwijze

Nieuwe manier van werken met zorg. Visie en werkwijze Nieuwe manier van werken met zorg Visie en werkwijze Onze visie op zorg en arbeidsbegeleiding Mensen met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen zijn volwaardige burgers van onze samenleving. Zij

Nadere informatie

Pedagogische Visie en Beleid

Pedagogische Visie en Beleid Pedagogische Visie en Beleid Inleiding Voor ouders, medewerkers en alle anderen die betrokken zijn bij, en geïnteresseerd zijn in onze kinderopvang. Voor verantwoorde kinderopvang is veel nodig, om te

Nadere informatie

Aanvulling op het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg vanuit het perspectief van de sector ZG-visueel

Aanvulling op het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg vanuit het perspectief van de sector ZG-visueel VIVIS februari 2017 Aanvulling op het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg vanuit het perspectief van de sector ZG-visueel Versie 24 januari 2017 Er is in Nederland divers aanbod voor mensen die zijn aangewezen

Nadere informatie

1. ONDERZOEK. Voorwaarden bij onderzoek:

1. ONDERZOEK. Voorwaarden bij onderzoek: Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor zorgmedewerkers, mantelzorgers en patiënten 1. ONDERZOEK Voorwaarden bij onderzoek:

Nadere informatie

Workshopronde 1 Workshopronde 2 Geraakt door zingeving!? * Aanknopingspunten voor verbinding

Workshopronde 1 Workshopronde 2 Geraakt door zingeving!? * Aanknopingspunten voor verbinding Workshopronde 1 Workshopronde 2 Geraakt door zingeving!? * Aanknopingspunten voor verbinding Geraakt door zingeving!? * Aanknopingspunten voor verbinding In de contacten met ouders van kinderen met NCL

Nadere informatie

Activiteitenbeleid 2013

Activiteitenbeleid 2013 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Hoofdstuk 2: Hoofdstuk 3: Hoofdstuk 4: Hoofdstuk 5: Hoofdstuk 6: Pedagogisch beleid TintelTuin De 6 competenties Visie Activiteitenbeleid binnen het (dag)programma Laat zien

Nadere informatie

Samen voor een sociale stad

Samen voor een sociale stad Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging

Nadere informatie

Achterliggende informatiebehoefte bij de meest genoemde thema s per cliëntgroep

Achterliggende informatiebehoefte bij de meest genoemde thema s per cliëntgroep NAH (Mensen met niet aangeboren hersen letsel) Deskundigheid van medewerker Kwaliteit van medewerkers en organisatie Bejegening Hoe is de sfeer op de locatie? Hoe wordt er met me omgegaan, wordt er naar

Nadere informatie

WORKSHOP 11 ERVAAR HET MAAR SENSEO-VERHALEN 1 ERVAAR HET MAAR. 1.1 Inleiding (wat is het?)

WORKSHOP 11 ERVAAR HET MAAR SENSEO-VERHALEN 1 ERVAAR HET MAAR. 1.1 Inleiding (wat is het?) WORKSHOP 11 ERVAAR HET MAAR SENSEO-VERHALEN 1 ERVAAR HET MAAR 1.1 Inleiding (wat is het?) De methodische werkwijze ervaar het maar is ontwikkeld door Thyra Koeleman binnen een kindercentrum voor kinderen

Nadere informatie

Leergang ZelfVerzorgd

Leergang ZelfVerzorgd Leergang ZelfVerzorgd Waar gaat het over? Zuidwester heeft besloten te gaan werken met ondersteuningslijnen. Op deze manier willen we meer gespecialiseerde ondersteuning bieden aan onze cliënten, binnen

Nadere informatie

Aangeboren doofblindheid

Aangeboren doofblindheid Aangeboren doofblindheid Het ondersteunen van kinderen en volwassenen met beperkingen in zien en horen sinds de geboorte of vlak daarna Saskia Damen Mijkje Worm Bartiméus wil kennis en ervaring over de

Nadere informatie

MEE op Weg. IJsseloevers

MEE op Weg. IJsseloevers IJsseloevers MEE op Weg Vanuit haar droom van een inclusieve samenleving en missie MEE maakt meedoen mogelijk heeft MEE IJsseloevers het initiatief genomen tot het project MEE op Weg. MEE op Weg Vanuit

Nadere informatie

Beste ouders/verzorgers,

Beste ouders/verzorgers, INTAKEFORMULIER Parel 9 t/m 12 School Alex Beste ouders/verzorgers, Dit intakeformulier is bedoeld om die informatie te verkrijgen die wij nodig hebben om nieuwe kleuters zo goed mogelijk op te vangen

Nadere informatie

Beeldvorming van seksuele ontwikkeling bij mensen met een ernstige verstandelijke (meervoudige) beperking

Beeldvorming van seksuele ontwikkeling bij mensen met een ernstige verstandelijke (meervoudige) beperking Beeldvorming van seksuele ontwikkeling bij mensen met een ernstige verstandelijke (meervoudige) beperking Mariska Schutte Gedragsdeskundige Syndion Programma Visie Seksuele ontwikkeling 0-7 jaar Hermeneutische

Nadere informatie

De Morgenster. Een nieuwe zorgleefgemeenschap in t Blauwbörgje. Morgenster.notitie.versie 30 januari 2013 1

De Morgenster. Een nieuwe zorgleefgemeenschap in t Blauwbörgje. Morgenster.notitie.versie 30 januari 2013 1 De Morgenster Een nieuwe zorgleefgemeenschap in t Blauwbörgje Morgenster.notitie.versie 30 januari 2013 1 Inleiding Er is in Groningen en omgeving behoefte gebleken aan diverse woongroepen voor mensen

Nadere informatie

Ondersteuningsplan JW voor Jan Test. Voorbeeld

Ondersteuningsplan JW voor Jan Test. Voorbeeld Ondersteuningsplan JW voor Jan Test Datum: 28-06-2017 Inhoudsopgave 1. Algemene gegevens.................................................................. 3 2. Wie ben ik..........................................................................

Nadere informatie

Voor iedereen de juiste hulphond! Hulphond Nederland

Voor iedereen de juiste hulphond! Hulphond Nederland Voor iedereen de juiste hulphond! Hulphond Nederland Voor een betere kwaliteit van leven 3 Ruim 30 jaar ervaring Een nieuw perspectief Hulphond Nederland reikt mensen met een fysieke beperking of geestelijke

Nadere informatie

Afhankelijk gedrag. Andere factoren zijn wel te beïnvloeden, met andere woorden: daar kun je mogelijk wel iets aan doen:

Afhankelijk gedrag. Andere factoren zijn wel te beïnvloeden, met andere woorden: daar kun je mogelijk wel iets aan doen: Afhankelijk gedrag Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Afhankelijk gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is afhankelijk gedrag? Mensen met dementie die

Nadere informatie

TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST

TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST Het werkmateriaal is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Jan Ausum en Mieke

Nadere informatie

Kom erbij! -Week van de eenzaamheid 2017-

Kom erbij! -Week van de eenzaamheid 2017- Kom erbij! -Week van de eenzaamheid 2017- Kom erbij! Met Kom erbij! is er van 21 september t/m 1 oktober extra aandacht voor eenzaamheid tijdens de Week van de eenzaamheid. Deze speciale week is in het

Nadere informatie

Lichaamstaal en sekspraat. Leonora van der Beek en Esther Keller

Lichaamstaal en sekspraat. Leonora van der Beek en Esther Keller Lichaamstaal en sekspraat Leonora van der Beek en Esther Keller Even voorstellen Leonora van der Beek Communicatiedeskundige Kentalis, regio west, Zoetermeer Werkzaam binnen de doelgroep Communicatief

Nadere informatie

VISIE OP DAGBESTEDING EN WERK DICHTERBIJ

VISIE OP DAGBESTEDING EN WERK DICHTERBIJ VISIE OP DAGBESTEDING EN WERK DICHTERBIJ Visie Dichterbij: Dichterbij schept voorwaarden waardoor mensen met een verstandelijke beperking: - leven in een eigen netwerk temidden van anderen - een eigen

Nadere informatie

ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester

ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Positieve ingesteldheid 1 zich emotioneel goed voelen 2 zich als persoon iets

Nadere informatie

Nederlandstalige samenvatting [Summary in Dutch]

Nederlandstalige samenvatting [Summary in Dutch] Nederlandstalige samenvatting [Summary in Dutch] Welke sociale en fysieke aspecten van de buurt spelen een rol bij sociale inclusie van mensen met een verstandelijke beperking, onderzocht vanuit het perspectief

Nadere informatie

Overzicht producten. Wet. maatschappelijke. ondersteuning. Postbus AG Eindhoven. Algemeen:

Overzicht producten. Wet. maatschappelijke. ondersteuning. Postbus AG Eindhoven. Algemeen: Overzicht producten Wet maatschappelijke ondersteuning LZ-037 Wmo 09-2018 Postbus 270 5600 AG Eindhoven Algemeen: 088 551 5000 www.lunetzorg.nl info@lunetzorg.nl Ambulante zorg Specialistische ambulante

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 03. Missie en kernwaarden 07. Nieuwe perspectieven voor de toekomst 13. Beloften 23. Merkbaar en herkenbaar 37

Inhoud. Voorwoord 03. Missie en kernwaarden 07. Nieuwe perspectieven voor de toekomst 13. Beloften 23. Merkbaar en herkenbaar 37 Inhoud Voorwoord 03 Missie en kernwaarden 07 Nieuwe perspectieven voor de toekomst 13 Beloften 23 Merkbaar en herkenbaar 37 01 Voorwoord ROC Friese Poort staat midden in de samenleving, want onderwijs

Nadere informatie

Pychiatrische dagbehandeling voor moeder en kind

Pychiatrische dagbehandeling voor moeder en kind Centrumlocatie Naar aanleiding van de intake op onze polikliniek blijkt dat u in aanmerking komt voor de dagbehandeling voor vrouwen met psychiatrische problemen en hun baby s tot 1 jaar. In deze folder

Nadere informatie

Video Interactie Begeleiding (VlB) bij de omgangsregeling van verstandelijk beperkte ouders en hun kind(eren) in pleegzorg.

Video Interactie Begeleiding (VlB) bij de omgangsregeling van verstandelijk beperkte ouders en hun kind(eren) in pleegzorg. Video Interactie Begeleiding (VlB) bij de omgangsregeling van verstandelijk beperkte ouders en hun kind(eren) in pleegzorg. Inleiding: Vanaf 2006 heeft de William Schrikker Pleegzorg geëxperimenteerd met

Nadere informatie

Behandelprogramma chronische pijn. Almere

Behandelprogramma chronische pijn. Almere Behandelprogramma chronische pijn Almere Voor wie is het behandelprogramma zinvol? Als eerdere behandelingen zoals fysiotherapie of een operatie niet geholpen hebben komen mensen met chronische pijn vaak

Nadere informatie

Onderzoeksagenda Kinderrevalidatie

Onderzoeksagenda Kinderrevalidatie De 12 belangrijkste vragen van ouders aan onderzoekers 1. Welke vroege interventies kunnen structurele beperkingen en latere problemen voorkomen of minimaliseren? 2. Welke factoren dragen het meest bij

Nadere informatie

Missie en visie Sociom

Missie en visie Sociom Handboek van werken Missie en visie Sociom Missie 1 Sociom Samen doen, samen denken, samen beslissen en samen werken! Sociom is zichtbaar en goed geworteld in buurten, dorpen en wijken en maakt sámen met

Nadere informatie

Afdeling De Oleander dementie en complex gedrag

Afdeling De Oleander dementie en complex gedrag www.zge.nl Afdeling De Oleander dementie en complex gedrag Dementie De ziekte dementie is een ingrijpend en verdrietig proces. Voor de betrokkene zelf en voor directe naasten. Door verlies van het geheugen

Nadere informatie

Hulpmiddel verwijderen en schorsen de volgende keer anders

Hulpmiddel verwijderen en schorsen de volgende keer anders Hulpmiddel verwijderen en schorsen de volgende keer anders Er zijn van die situaties, waarin een verwijdering of schorsing van een leerling in beeld komt. Vaak een noodmaatregel, omdat het conflict dan

Nadere informatie