Aan: Voorzitter en leden van de Vaste Commissie voor Defensie. Odw: Financieel overzicht medewerkers met AOW-gat. Datum: 1 november 2016

Transcriptie

1 Aan: Voorzitter en leden van de Vaste Commissie voor Defensie Odw: Financieel overzicht medewerkers met AOW-gat Datum: 1 november 2016 Geachte voorzitter en leden, Inleiding Op woensdag 26 oktober jl. heeft een rondetafelgesprek plaatsgevonden met de leden van de Vaste Kamercommissie voor Defensie. Met een aantal vertegenwoordigers van de bonden en een aantal oud-medewerkers is gesproken over het AOW-gat waarmee voormalig militairen en voormalig burgerambtenaren van Defensie te maken hebben dan wel krijgen. Dit AOW-gat ontstaat kort gezegd doordat de uitkering die door de minister van Defensie wordt verstrekt op grond van de wet- en regelgeving eindigt bij de leeftijd van 65 jaar en dus niet meer aansluit bij de (per 1 januari 2013 stapsgewijs opgehoogde) AOW-leeftijd. Van de zijde van de bonden is aangegeven dat de manmaatgegevens die door de minister van Defensie aan uw commissie zijn aangeleverd (Kamerstukken II 2015/16, X, nr. 90, bijlage I) niet deugen en geenszins een gemiddelde representeren. Desgevraagd zullen wij dit standpunt door middel van dit schrijven nader onderbouwen. Militairen met een UGM-uitkering Op grond van artikel 7 aanhef en sub a van de Uitkeringswet gewezen militairen eindigt de UGM-uitkering met ingang van de dag waarop het ABP-ouderdomspensioen ingaat. Gelet op artikel van het ABP Pensioenreglement 2016 is dat de dag waarop de betrokkene de leeftijd van 65 jaar bereikt. Voordat de AOW-leeftijd per 1 januari 2013 stapsgewijs werd opgehoogd, viel de betrokkene vanaf zijn 65 e terug op het ABP-ouderdomspensioen én een reguliere AOW-uitkering. In die situatie hield de betrokkene netto (ongeveer) evenveel over in vergelijking met een netto UGM-uitkering. Een gevolg van de (stapsgewijze) ophoging van de AOW-leeftijd is dat de UGM-uitkering niet meer naadloos aansluit op het ABP-ouderdomspensioen én een reguliere AOW-uitkering. Gedurende het AOW-gat is sprake van een substantiële inkomensterugval, die wordt veroorzaakt door de volgende drie aspecten: 1. Fiscaal effect ABP-ouderdomspensioen De voormalig militair heeft op grond van hoofdstuk 17 van het ABP Pensioenreglement 2016 bij het bereiken van het 65 e jaar aanspraak op het ABP-ouderdomspensioen. De betrokkene kan dit pensioen niet eerder of later laten ingaan. Omdat de betrokkene nog niet de AOW-leeftijd heeft bereikt, wordt het ABP-ouderdomspensioen fiscaal zwaarder belast. Deze effecten worden niet gecompenseerd. 2. Fiscaal effect tegemoetkoming ter hoogte van een AOW-uitkering

2 Door de minister van Defensie wordt gedurende het AOW-gat een tegemoetkoming verstrekt op grond van de Voorlopige tegemoetkoming inkomensderving als gevolg van ophoging AOW-leeftijd (hierna: Voorlopige ). De tegemoetkoming betreft een bedrag ter hoogte van een AOW-uitkering, fiscale effecten worden niet gecompenseerd. 3. Ingangsdatum ABP-ouderdomspensioen Militairen worden gedwongen om hun pensioen naar voren te halen. Immers, voor de militair geldt dat hij momenteel pensioen opbouwt tegen een (reken)richtleeftijd van 67 jaar, terwijl hij wordt gedwongen het pensioen op 65-jarige leeftijd op te nemen. Dit heeft een nadelig effect, omdat het pensioen dan voor de totale duur (dus ook voor de periode na de AOW-gerechtigde leeftijd) wordt verlaagd. De rechtbank Den Haag heeft op 6 oktober 2016 meerdere uitspraken gedaan waarin is geoordeeld dat de minister van Defensie onderscheid op grond van leeftijd maakt door de UGM-uitkering bij de leeftijd van 65 jaar te beëindigen en dat, ook met de tegemoetkoming op grond van de Voorlopige, sprake is van een te grote inkomensval. De minister van Defensie onderkent met de maatmangegevens dat gedurende het AOW-gat sprake is van een inkomensterugval. Echter, zoals tijdens het rondetafelgesprek van de zijde van de bonden al is aangegeven, deugen deze cijfers niet. Zo gaat de minister bij het uit van de hoogst mogelijke pensioenopbouw. In de praktijk heeft (vrijwel) geen enkele betrokkene zo n hoog ouderdomspensioen opgebouwd en valt hij vanaf zijn 65 e terug op een veel lager pensioen, wat dus niet door de minister wordt onderkend c.q. niet met u wordt gedeeld. In bijlage I treft u een overzicht van de financiële gegevens van vijf UGM-ers in verschillende rangen die door de VBM worden bijgestaan. In bijlage II treft u een overzicht van de financiële gegevens van een adjudant-onderofficier, luitenant-kolonel en een kolonel. Deze gegevens zijn door de GOV I MHB aangeleverd. Wanneer de maatmangegevens met betrekking tot de adjudant-onderofficier en de luitenant-kolonel naast de gegevens van bijlage I en II worden gelegd, leidt dat tot het volgende beeld. ADJUDANT-ONDEROFFICIER Maatmangegevens Bijlage I Bijlage II UGM-uitkering 3275, , ,50 Totaal (I) 3275, , , , , ,32 Tegemoetkoming op 834, ,99 834,99 Totaal (II) 2614, , ,31 ( I - II) - 660,95-709,34-762,19

3 LUITENANT-KOLONEL Maatmangegevens Bijlage I Bijlage II UGM-uitkering 5845, , ,82 Totaal (I) 5845, , , , , ,02 Tegemoetkoming op 834,99 834,99 834,99 Totaal (II) 5198, , ,01 ( I - II) - 647,12-947, ,81 Voorts willen wij u erop wijzen dat in de maatmangegevens geenszins tot uitdrukking komt dat de militairen in de lagere rangen gedurende het AOW-gat onder bijstandsniveau uitkomen. Tijdens de rechtbankzitting op 25 augustus 2016 is dat inzichtelijk gemaakt aan de hand van concrete inkomensgegevens van een voormalig sergeant die al in het AOW-gat zit. Aan een netto tegemoetkoming op grond van de Voorlopige en een netto houdt hij in totaal 1159,26 netto per maand over. Dit is ongeveer 240 euro netto (!) minder dan wanneer hij een bijstandsuitkering zou ontvangen (vgl. artikel 21 aanhef en sub b van de Participatiewet). Hij heeft een inkomensterugval van 348,70 netto per maand. Burgerambtenaren met een wachtgelduitkering Op grond van artikel 17 lid 1 aanhef en sub a van het Wachtgeldbesluit aanhef en sub a van het Wachtgeldbesluit burgerlijke ambtenaren defensie eindigt het recht op wachtgeld met ingang van de eerste dag van de kalendermaand volgend op die waarin de betrokkene de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt. Een gevolg van de (stapsgewijze) ophoging van de AOW-leeftijd is dat de wachtgelduitkering niet meer naadloos aansluit op het ABP-ouderdomspensioen én een reguliere AOWuitkering. Gedurende het AOW-gat is sprake van een substantiële inkomensterugval, die wordt veroorzaakt door de volgende twee aspecten: 1. Geen (verplichte aanspraak op) ABP-ouderdomspensioen Op grond van artikel 7.3 lid 1 van het ABP Pensioenreglement 2016 heeft de betrokkene recht op het ABP-ouderdomspensioen op de dag waarop hij de AOW-leeftijd bereikt. (N.B. Dit is dus anders dan bij de militair; die heeft op grond van het huidige ABP Pensioenreglement recht op het ABP-ouderdomspensioen als hij 65 jaar wordt). Het is mogelijk om dit ouderdomspensioen naar voren te halen (artikel 7.4), maar dit zal leiden tot een structureel lager maandelijks ABP-ouderdomspensioen. De Centrale Raad van Beroep heeft in zijn uitspraken van 18 juli 2016 geoordeeld dat de minister van Defensie, mede gelet op uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie, de betrokkenen er niet toe mag verplichten om het ABP-ouderdomspensioen naar voren te halen. 2. Fiscaal effect tegemoetkoming ter hoogte van een AOW-uitkering Door de minister van Defensie wordt gedurende het AOW-gat een tegemoetkoming verstrekt op grond van de Voorlopige. De tegemoetkoming betreft een

4 bedrag ter hoogte van een AOW-uitkering, fiscale effecten worden niet gecompenseerd. De Centrale Raad van Beroep heeft op 18 juli 2016 in een twintigtal wachtgeldzaken uitspraak gedaan. De Raad is van oordeel dat de beëindiging van een wachtgelduitkering bij 65 jaar met de gelijktijdige toekenning van een maandelijkse tegemoetkoming een verboden onderscheid naar leeftijd oplevert. De Raad oordeelt dat de door de minister van Defensie getroffen onvoldoende is. De maandelijkse tegemoetkoming is netto veel lager dan een reguliere AOW-uitkering. Verder oordeelt de Raad dat van betrokkenen niet in redelijkheid kan worden verwacht dat zij hun pensioen eerder laten ingaan. Dit levert voor de rest van hun leven immers een lager bedrag aan ouderdomspensioen op. De minister van Defensie wordt opgedragen om met inachtneming van deze uitspraken in de zaken die zijn behandeld nieuwe besluiten te nemen. Op 10 oktober 2016 heeft de minister van Defensie in de bovengenoemde wachtgeldzaken een nieuw besluit genomen. In de eerste plaats zal de tegemoetkoming op grond van de Voorlopige zodanig worden verhoogd dat netto een uitkering op de bankrekening wordt gestort die even hoog is als de netto AOW-uitkering. In de tweede plaats gaat de minister van Defensie een () compensatie geven om een pensioeneffect voor de opbouw na 2014 op te vangen. Na 2014 richt de pensioenopbouw zich op consumptie vanaf de leeftijd van 67 jaar. Het besluit om eerder te consumeren - meestal vanaf 65 jaar - betekent dus (uitsluitend) een neerwaartse actuariële bijstelling. Simpel gesteld: het vervroegen van het pensioenmoment naar 65 jaar houdt dus (over die jaren) een iets lagere pensioenuitkomst in. Dat effect wil de minister compenseren door een () compensatie te verstrekken die in waarde gelijk is aan de hiervoor genoemde verlaging van pensioenaanspraken. De meeste betrokkenen hebben aangegeven zich niet in het nieuwe besluit van 10 oktober 2016 te kunnen vinden omdat zij hierdoor (impliciet) worden verplicht om hun toch naar voren te halen, waartoe zij op grond van het EU-recht en de Europese rechtspraak niet toe kunnen worden gedwongen. Bovendien stellen zij zich op het standpunt dat, ook met een tegemoetkoming ter hoogte van een netto AOW-uitkering en een compensatie voor het naar voren halen van het ABP-ouderdomspensioen, nog steeds sprake is van een substantiële inkomensterugval. Tegen de nieuwe besluiten zal dan ook beroep worden ingesteld bij de Centrale Raad van Beroep. De nieuwe besluiten van de minister van Defensie, met name met betrekking tot de compensatie voor het naar voren halen van het ABP-ouderdomspensioen, lijken juridisch geenszins houdbaar. Bovendien zijn de besluiten op dit punt voor meerdere interpretatie vatbaar, zodat niet duidelijk is en niet te berekenen valt met welke inkomenssituatie de betrokkenen te maken krijgen onder het regime van dit nieuwe besluit. Daarom zal door ons nog steeds worden uitgegaan van de situatie dat de wachtgelder gedurende het AOW-gat enkel kan terugvallen op een tegemoetkoming op grond van de Voorlopige en geen inkomsten geniet uit het ABP-ouderdomspensioen. In bijlage III treft u een overzicht van de financiële gegevens van de 11 wachtgelders die tijdens de procedures bij de Centrale Raad van Beroep, die hebben geleid tot de uitspraken van 18 juli 2016, door de VBM zijn bijgestaan. In bijlage IV treft u een overzicht dat door de heer Ubachs is opgesteld waarin hij van 16 voormalig burgermedewerkers (schaal 1 t/m 16) een financieel overzicht geeft. In bijlage V treft u een overzicht van de financiële situatie van de heer Knops.

5 Wanneer de maatmangegevens met betrekking tot de burgermedewerker schaal 7 en de burgermedewerker schaal 11 naast de gegevens van bijlage III en IV worden gelegd, leidt dat tot het volgende beeld. SCHAAL 7 Maatmangegevens Bijlage III Bijlage IV Wachtgeld 2401, , ,50 Totaal (I) 2401, , ,50 ( I - II) - 81, , ,51 SCHAAL 11 Maatmangegevens Bijlage IV Wachtgeld 3289, ,75 Totaal (I) 3289, , , Tegemoetkoming op 834, ,00 (alleenstaand) 834,99 Totaal (II) 2319, ,00 834, ,66 - Tegemoetkoming op 834,99 834,99 Totaal (II) 3122,65 834,99 ( I - II) - 167, ,76 Conclusie Gelet op het bovenstaande, stellen wij ons op het standpunt dat de cijfers die door de minister van Defensie worden gepresenteerd, geenszins de gemiddelde terugval representeren. Bij de militairen met een UGM-uitkering heeft dit voornamelijk te maken met het feit dat wordt uitgegaan van de hoogst mogelijke pensioenopbouw. Bij de betrokkenen die zich bij ons hebben gemeld, zijn wij er nog geen één tegengekomen bij wie sprake is van deze volledige pensioenopbouw. Sterker nog, veelal hebben deze betrokkenen een veel lagere pensioenopbouw, waardoor het financiële verschil tussen de situatie van de UGM-uitkering enerzijds en de situatie van de tegemoetkoming op grond van de Voorlopige + ABP-ouderdomspensioen anderzijds alleen maar groter is. Daardoor is de inkomensterugval groter dan door de minister van Defensie gepresenteerd. Met betrekking tot de wachtgelders gaat de minister van Defensie zowel in de maatmangegevens als in de nieuwe besluiten van 10 oktober 2016 ervan uit dat de

6 betrokkenen op hun 65 e aanspraak kunnen/moeten maken op het ABP-ouderdomspensioen. Dit is in onze ogen juridisch gezien onjuist en wij betwijfelen ten zeerste of de besluiten van 10 oktober 2016 in de beroepsprocedure bij de Centrale Raad van Beroep overeind kunnen blijven, nu de Raad dit in zijn uitspraak van 18 juli 2016 uitdrukkelijk heeft verworpen. Ons inziens mag de minister van Defensie bij de reparatie van het AOW-gat niet uitgaan van het naar voren halen van het ABP-ouderdomspensioen (ook niet als hiervoor ter compensatie een geringe tegemoetkoming wordt verstrekt). Namens bovengenoemde vakbonden, Met vriendelijke groet, J.J.C. Debie Voorzitter VBM A. Snels Voorzitter AFMP M. de Natris Duo voorzitter GOVIMHB