Jaarverantwoording Cultuurnetwerk Nederland

Transcriptie

1 Jaarverantwoording 2011 Cultuurnetwerk Nederland Cultuurnetwerk Nederland, Utrecht 2012

2 Inhoud Inhoud 2 Inleiding 3 1 Bestuursverslag Samenstelling raad van toezicht Reflectie op prestaties: Cultuurnetwerk Nederland in Reflectie op prestaties Reorganisatie bibliotheekfunctie Tien jaar Cultuurnetwerk Nederland Werken aan een nieuw kennisinstituut 9 3 Organisatie, personeel en faciliteiten Organisatie Personeel Financiën 14 4 Informatie & documentatie Algemeen Bibliotheek Websites en sociale media Periodieken Studentbezoeken 23 5 Kennisnetwerken en overheids- en instellingsbeleid Algemeen Kennisnetwerk overheden Kennisnetwerk overheden en culturele instellingen Kennisnetwerk culturele instellingen Advisering overheden en instellingen Kennisnetwerk erfgoededucatie Kennisnetwerken onderwijs Advisering onderwijs Kennisnetwerken onderzoekers 47 6 Verdieping en vernieuwing Algemeen Onderzoek toegankelijk maken Onderwijs- of overdrachtsconcepten Maatschappelijke ontwikkelingen 64

3 Inleiding Het jaar 2011 was voor ons een bijzonder jaar. In juni lazen we in de Kamerbrief 'Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op cultuurbeleid' immers dat de staatssecretaris een nieuw kennisinstituut voor cultuureducatie en amateurkunst wil in de plaats van Cultuurnetwerk Nederland en het sectorinstituut Kunstfactor. Vanaf dat moment is er - uitgaande van de door OCW aangebrachte kaders - door beide instellingen naarstig aan gewerkt om tot één organisatie te komen, vooralsnog uitmondend in de oprichting van een stichting en een subsidieaanvraag voor de cultuurplanperiode In 2012 krijgt deze nieuwe organisatie verder vorm met een organisatieplan, functiehuis en functieboek en een met de vakverenigingen te overleggen cao. Bij de vormgeving van het kennisinstituut is ook het Fonds voor Cultuurparticipatie intensief betrokken. Deze op handen zijnde veranderingen hebben de aandacht voor het reguliere werk van Cultuurnetwerk Nederland niet verslapt. Consistent en professioneel werkten wij met onze relaties en partners verder aan de producten en diensten die we in ons ambitieus werkplan 2011 hebben vastgelegd. Wij voeren taken uit op het vlak van cultuureducatie met als doel informeren, adviseren, uitwisselen, onderzoeken en samen ontwikkelen. Wij geven advies, leggen verbindingen tussen partijen in het werkveld en stimuleren de ontwikkeling en het gebruik van praktijkgerichte kennis. Om die kennis te vergroten bestuderen wij cultuureducatieve praktijken en theoretische kennis, we reflecteren hierop en voeren samen met anderen onderzoek uit. Wij geven veel aandacht aan kenniscirculatie 2.0 door 'koude' en 'warme' kennisdeling in de vorm van websites, e-zines, publicaties en werkbijeenkomsten. Naast door de rijksoverheid gesubsidieerde besteltaken voert Cultuurnetwerk Nederland vanaf zijn start in 2001 meerjarige projecten uit voor het landelijk programma Cultuur en School van het Ministerie van OCW. We werken voorts samen met partners als Kunstfactor, het Fonds voor Cultuurparticipatie en de Raad van twaalf, met provincies, gemeenten en onderwijs- en culturele instellingen en nemen ook werk aan van derden, mits dit past bij de kennisontwikkeling. In dit verslag verantwoorden wij onze activiteiten, producten en diensten van het jaar 2011, conform het subsidiebesluit (DK/I&I/39131). Wij houden daarbij nadrukkelijk rekening met de aandachtspunten die de minister in dit besluit verwoordde, zoals het verzoek ons meer te richten op onze ondersteunende rol voor culturele instellingen. Met de beschrijving van onze producten en diensten en een vergelijking van de kengetallen 2009 met de streefcijfers en de werkelijk behaalde prestatiecijfers 2011 verantwoorden wij onze inzet en het effect van werkzaamheden. Wij geven met deze jaarverantwoording inzicht in organisatie, personeel, bestuur in de vorm van raad van toezicht en raad van bestuur en in de financiële positie van onze instelling. Aan deze verantwoording zijn het bestuursverslag en de jaarrekening 2011 toegevoegd; dit alles conform het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies instellingen van OCW. De jaarverantwoording 2011 van Cultuurnetwerk Nederland is behandeld in de vergadering van de raad van toezicht op 10 april 2012 en door de raad vastgesteld en goedgekeurd. Piet Hagenaars R a a d v a n B e s t u u r 3 JAARVERANTWOORDING 2011

4 1 Bestuursverslag De raad van toezicht stelt de kaders voor de programmering van de werkzaamheden vast, met als richtsnoer het vastgestelde Activiteitenplan De raad stelt voorts voorafgaand aan elk kalenderjaar een hiervan afgeleid werkplan vast met prestatiecijfers en daarbij behorende begroting. Elk jaar stelt de directeur een Jaarverantwoording op met een bestuursverslag, een beschrijving van producten, diensten en prestatiegegevens en een financieel jaarverslag die de raad van toezicht vervolgens vaststelt en goedkeurt. Deze wordt ter beoordeling aan het Ministerie van OCW gestuurd met een afschrift aan de Raad voor Cultuur. 1.1 SAMENSTELLING RAAD VAN TOEZICHT 2011 Conform de Code Cultural Governance heeft Cultuurnetwerk Nederland een profielschets voor de raad van toezicht opgesteld. Deze is als bijlage opgenomen bij het reglement van de raad van toezicht en is door de raad vastgesteld op 19 september Reglement en profielschets zijn voor alle medewerkers van Cultuurnetwerk Nederland en andere betrokkenen ter inzage beschikbaar. De raad is qua nationaliteit, geslacht, leeftijd, ervaring en soort deskundigheid zo divers mogelijk samengesteld. De leden hebben kennis van en ervaring en affiniteit met de aard en cultuur van de stichting. Zij beschikken over kennis en ervaring op cultureel, financieel, juridisch, economisch, commercieel dan wel maatschappelijk terrein en ervaring in cultural governance. Bestuursleden worden geworven op basis van inhoudelijke en/of beheersmatige kwaliteiten en ervaringen voor tenminste één doelgroep van Cultuurnetwerk Nederland (onderwijs, vrije tijd, professionele cultuur en overheden). Op 31 december 2011 bestond de raad uit de volgende leden: Ans Buys voorzitter (sinds medio 2011) Jos Darmanata algemeen lid (financiële commissie) Linde Gispen algemeen lid Diederik Schönau algemeen lid Annemieke Vervoort algemeen lid Sadik Harchaoui voorzitter (tot en met 28 april 2011) Wilbert van Herwijnen algemeen lid (tot en met 28 april 2011) Ans Buys is lid en vicevoorzitter sinds Vanaf medio 2011 heeft zij het voorzitterschap overgenomen van Sadik Harchaoui. Ze is directeur van de lerarenopleidingen van Fontys Hogescholen in Tilburg. Jos Darmanata (lid sinds 2006) is managing partner bij SD&S en daar verantwoordelijk voor financiën en verkoop. Linde Gispen (vanaf juni 2009 lid) is projectleider cultuurparticipatie bij de provincie Zuid-Holland. Diederik Schönau (lid sinds 2007) is internationaal consultant bij Cito in Arnhem. Annemieke Vervoort (lid sinds juni 2009) is algemeen manager van Introdans Interactie, de educatieafdeling van dansgezelschap Introdans. Alle leden van de raad van toezicht vervullen ook andere bestuursfuncties op het terrein van kunst en cultuur. Meer informatie over de achtergrond en de voor Cultuurnetwerk Nederland relevante nevenfuncties van de raadsleden is te vinden op de website cultuurnetwerk.nl. In 2011 nam de raad afscheid van Sadik Harchaoui die sinds 2007 voorzitter was en van Wilbert van Herwijnen die sinds 2006 algemeen lid was. In de vergadering van 6 oktober besloot de raad geen vervanging te zoeken voor deze zeer gewaardeerde leden gezien de toekomstige ontwikkelingen bij Cultuurnetwerk Nederland. De beschikbare kennis en ervaring van de zittende leden voldoet en de raad wilde geen tijd verliezen aan het zoeken en informeren van nieuwe leden. 4 JAARVERANTWOORDING 2011

5 GOED BESTUUR Conform het verzoek van OCW bij de Jaarverantwoording 2009 (brief 18 november 2009) schenken we in de Jaarverantwoording aandacht aan de naleving van de regels van goed bestuur. De bestuurder heeft ook in 2011, conform de statuten, het functioneren van de organisatie aan de raad verantwoord. Via het werkplan 2011 heeft de raad zijn goedkeuring gegeven aan de werkzaamheden en de gevoerde strategie. Begroting en jaarverantwoording hebben inzicht gegeven in de financiering van de strategie. Met het functiehuis en de kwartaalcijfers 2011 heeft de raad zicht gehouden op de inzet van personele en materiële middelen. Ten slotte heeft de bestuurder telkens gerapporteerd over belangrijke veranderingen (politiek en bedrijfsvoering), samenwerkingsverbanden en strategische contacten. Ans Buys, V o o r z i t t e r R a a d v a n T o e z i c h t 5 JAARVERANTWOORDING 2011

6 2 Reflectie op prestaties: Cultuurnetwerk Nederland in 2011 Het Handboek Verantwoording cultuursubsidies instellingen (Ministerie van OCW 2008) vraagt een beschouwing van de activiteiten tijdens de vierjaarlijkse uitvoeringscyclus. Vandaar dat Cultuurnetwerk Nederland in zijn jaarverslagen standaard een reflectie op zijn werkzaamheden van het verslagjaar geeft. 2.1 REFLECTIE OP PRESTATIES 2011 De in het Activiteitenplan genoemde aandachtsgebieden zijn in deze jaarverantwoording samengebracht tot drie onderdelen: Informatie & Documentatie, Kennisnetwerken & Overheids- en instellingsbeleid en Verdieping & Vernieuwing. De internationale activiteiten worden niet meer apart benoemd, maar zijn daarin ondergebracht. Voor elk van deze drie onderdelen zijn in het werkplan 2011 streefcijfers genoemd voor het jaar 2011, die in de hier opgenomen overzichten herhaald zijn met daaronder de werkelijk behaalde prestaties en daarbij benodigde uren in het kalenderjaar Daarnaast geven we in de tekst een kwalitatieve resultaatbeschrijving van elke activiteit met waar nodig een korte beschouwing. Behoudens een enkele activiteit hebben we over het algemeen de streefcijfers 2011 meer dan behaald. Deze zijn in de verantwoording van de kengetallen na elk hoofdstuk terug te vinden. Bovendien blijkt uit de prestatiegegevens dat Cultuurnetwerk Nederland er steeds in blijft slagen zijn doelgroepen te bereiken. Het aantal kennispartners waar wij mee samenwerken, blijft stabiel en er is fysiek en digitaal een toenemend aantal kennisrelaties waarmee wij kennis uitwisselen. Voor het fysieke bibliotheekgebruik liep in 2011 het aantal bezoekers en leners terug (-7,5% en - 13,3%) naar het niveau van Het digitale gebruik van de bibliotheekcollectie steeg opnieuw en kwam uit op circa zoeksessies per jaar (+10,5%). Het aantal verzoeken om informatie bedroeg 2381, iets minder dan in 2010 (-2,5%). Het aantal bezoekers van onze website Cultuurnetwerk.nl nam opnieuw toe tot 2615 bezoekers per dag (+18,4% bezoekers) en ook Cultuurplein.nl trok meer bezoekers (+8,5%). Die groei in bezoekersaantallen geldt nog meer de website podiumopschool.nl (+21,5%), terwijl de website projectloketcultuur.nl een teruggang kende tot het niveau van 2009 (-19,5%). Cultuurcoordinator.nl kende in 2011 een fors toenemende bezoekersstroom (+60,0%), hetgeen te danken is aan de geheel op de specifieke doelgroep geënte nieuwe vormgeving. De abonnementen op e-zines van Cultuurplein.nl zijn in 2010 geschoond; desondanks bleef in 2011 het aantal abonnees in het primair onderwijs stabiel en dat van de abonnees in het voortgezet onderwijs groeide (+6,8%). Het aantal icc'ers dat de nieuwsbrief ontvangt, steeg met ruim 35%. Het aantal downloads van Zicht op steeg met 67,5% tot Cultuurnetwerk Nederland gebruikt sinds enige jaren ook sociale media als een weblog, Twitter, Facebook, YouTube en LinkedIn om informatie en kennis te verspreiden. Facebook en YouTube zijn in 2011 gestart, waardoor er nog geen vergelijkende cijfers zijn. Het aantal volgers van Cultuurplein Twitter groeide in 2011 met 196% (613), terwijl Cultuurnetwerk Twitter 2011 afsloot met 1206 volgers (+138%). Het aantal leden van de netwerkgroep Cultuureducatie op LinkedIn is met 104,5% gestegen naar leden en dat van Cultuurplein naar 635 (+269%). De weblog van directeur Piet Hagenaars met 41 blogs in 2011 kende een bezoekersgroei van 164,6% (8.797 bezoekers). 6 JAARVERANTWOORDING 2011

7 Fysieke uitgaven van Cultuurnetwerk Nederland, zoals de periodieke uitgave Cultuur+Educatie en het Bulletin Cultuur & School (sinds half 2011 het Cultuurplein Magazine geheten), bleven redelijk stabiel in hun aantal abonnees. Deze uitgaven - of artikelen eruit - zijn ook digitaal te bekijken en de groei in downloads was overweldigend en liep in de vele duizenden per nummer (totaal circa ). Het aantal bezoeken van instellingen voor hoger onderwijs aan Cultuurnetwerk Nederland liep iets terug. In 2010 waren dat er 25 tegenover 24 in 2011 (-4%). Naast kennis- en informatiespreiding door de beantwoording van vragen, de uitgave van publicaties en via interactieve digitale media kent Cultuurnetwerk Nederland ook kleine en grote kennisbijeenkomsten. De belangrijkste drie zijn de CultuureducatieBELEIDdag, de Dag van de Cultuureducatie en de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie. Daarnaast verzorgt en begeleidt Cultuurnetwerk Nederland op verzoek van OCW netwerkbijeenkomsten en kenniskringen voor icc'ers, icc-trainers, brede scholen (en cultuureducatie) en lerarenopleidingen voor primair en voortgezet onderwijs. De deelnemers van de CultuureducatieBELEIDdag 2011 waardeerden de dag met een gemiddelde van 7,02. Uit de toelichting blijkt dat die waardering vooral de netwerkfunctie en het spreekuur. De goede afwisseling tussen actieve en passieve werkvormen en de onderwerpen op het programma betreft. De verschillende sessies werden uiteenlopend gewaardeerd, variërend van 6,1 tot 8. De Dag van de Cultuureducatie 2011, met als onderwerp 'senioren en cultuureducatie', kreeg als rapportcijfer een 7,24. De keynotes werden gewaardeerd met een 6 tot 7,6 en de deelsessies met cijfers tussen de 6,0 en 8,4. De organisatie en locatie, het Tropeninstituut in Amsterdam, kregen als gemiddeld rapportcijfer 'goed'. De belangrijkste redenen om de bijeenkomst te bezoeken bleken kennis nemen van het onderwerp (61%), praktijkvoorbeelden uitwisselen (54%) en nieuwe contacten opdoen (21%). De Conferentie Onderzoek Cultuureducatie 2011 beoordeelden de deelnemers met een gemiddelde van 7,4. De meeste respondenten vonden de dag informatief en inspirerend en prezen de mogelijkheden tot netwerken. Uit de externe evaluatie blijkt dat de samenhang tussen de verschillende programmaonderdelen verbeterd kan worden en dat men een overkoepelend thema nuttig acht. In vergelijking met vorig jaar valt vooral het hogere cijfer op voor de keynote (Andrew Burn UK): vorig jaar een 6,3, nu een 7,1. De waardering voor de sessies bleef nagenoeg gelijk (vorig jaar 7,1). Uit kwantitatieve en kwalitatieve metingen en uit de intensivering van kennisrelaties en -partners blijkt dat Cultuurnetwerk Nederland in 2011 ruimschoots aan zijn opdracht heeft voldaan. DOWNLOADS EN WERELDRANGLIJST Veel publicaties van Cultuurnetwerk Nederland worden vanuit de website cultuurnetwerk.nl gedownload. De methode Lessen Kunst van 4-12 jaar (1999), is een bundel met lessuggesties, die veelvuldig op websites direct wordt gelinkt en zeer veel wordt gedownload. En ook de Zicht op serie is altijd populair geweest bij downloads. Zicht op de kunstvakken in de vernieuwde 2 e fase (2007) is een van de meest gedownloade, maar is nu over zijn hoogtepunt heen. De Zicht op media-educatie en mediawijsheid (2005) krijgt dezelfde populariteit. De Zicht op serie is inmiddels omgezet naar de Dossiers, direct op de website. Deze worden eveneens goed bezocht: Legitimering wordt het meest bekeken, gevolgd door Samenwerking en Talentontwikkeling. Eind 2011 kwamen Dossiers over Kwaliteit en Senioren online beschikbaar. In de eerste online weken kregen die publicaties al enkele honderden bezoekers. Twee vroeg uitverkochte afleveringen van Cultuur + Educatie werden daarom als download gratis beschikbaar gesteld en vonden gretig aftrek: C+E 11 Beroep: Docent Kunstvakken en C+E 17 Kunst en Sociaal engagement. Andere uitgaven van Cultuur + Educatie die sinds de downloadmogelijkheid 7 JAARVERANTWOORDING 2011

8 in 2011 gretig aftrek vinden: C+E 26 Mediacultuur, C+E 7 Trends cultuurdeelname, C+E 14 Ontwikkelingsstadia en C+E 22 Conferentie onderzoek De downloads laten zien dat onderwerpen die direct aan de praktijk gelieerd zijn zoals mediacultuur (C+E 26), docent kunstvakken (C+E 11) en lesmethoden (Lessen Kunst 4-12 jaar) door de jaren heen het meest populair zijn. Inhoudelijke theorievorming zoals actief/receptief, ontwikkelingsstadia (C+E 14), schoolkunst (C+E 31) en esthetische beoordeling (C+E 24) worden ook veel bekeken. Ook publicaties pp het gebied van onderzoek zijn veelgevraagd: cultuurdeelname-trends (C+E 7), Vlaams onderzoek naar cultuureducatie (C+E 19) en kwart eeuw onderzoek (C+E 4) populair. Op Alexa.com worden wereldwijd rankinglijsten van websites bijgehouden. Hier kunnen verwante sites onderling worden vergeleken. Cultuurnetwerk.nl is in 2011 wereldwijd iets boven de e plaats. Een stuk daarboven zit bijvoorbeeld CJP.nl ( e ), het Rijksmuseum ( e ) of de algemene onderwijssite Kennisnet.nl ( e ). Daarentegen zijn sites als die van SLO, Erfgoed Nederland, Kunstfactor en andere, ver voorbij de miljoen(en). AFBEELDING 1 _ CULTUURNETWERK NEDERLAND OP DE WERELDRANGLIJST REORGANISATIE BIBLIOTHEEKFUNCTIE Onafhankelijk van het nieuw te vormen kennisinstituut moet Cultuurnetwerk Nederland nu al inspelen op veranderingen in de bibliotheekvoorziening, waarbij het voor zover mogelijk en zinvol zorg blijft dragen voor een volwaardige gesystematiseerde kennisopbouw. Daarom voeren we in de periode een reorganisatie uit van de bibliotheekfunctie. Deze reorganisatie is weliswaar 8 JAARVERANTWOORDING 2011

9 gericht op de periode , maar uiteraard zullen de veranderingen ook na 2012 doorzetten in het nieuw op te richten kennisinstituut. De reorganisatie behelst de overstap van een fysieke collectie naar een digitale documentaire informatiefunctie. De bestaande bibliotheekcatalogus, gestart begin jaren zeventig, wordt hiertoe omgebouwd tot een bibliografie van cultuureducatie en amateurkunst. De selectie van actueel gepubliceerde literatuur en de beschrijving hiervan in de bestaande digitale catalogus blijft doorgaan, maar we schaffen geen gedrukte publicaties meer aan. Indien een publicatie digitaal beschikbaar is, wordt een link naar deze publicatie opgenomen in de beschrijving ervan. Het zwaartepunt van de activiteiten zal in 2012 dan ook liggen bij het saneren van de fysieke collectie. 2.3 TIEN JAAR CULTUURNETWERK NEDERLAND In 2011 bestond Cultuurnetwerk Nederland tien jaar. Het was vooral een jaar van hard werken en vooruit kijken; naar het nieuwe kennisinstituut voor cultuureducatie en amateurkunst. Toch keken wij af en toe ook met trots terug. Terecht, gezien de meningen van de geïnterviewden in de filmpjes op onze website. Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van Cultuurnetwerk Nederland vroegen we tien experts uit verschillende werkvelden zich over onze instelling en cultuureducatie in het algemeen uit te spreken. Daarbij verwees het interview in de nieuwsbrief naar een bijbehorend filmpje op de website cultuurnetwerlk.nl. Hier zijn interviews te zien met Olga Smit (programmamanager cultuur van de gemeente Rotterdam), Folkert Haanstra (lector kunst- en cultuureducatie AHK en bijzonder hoogleraar cultuurparticipatie en cultuureducatie UU), Renske de Groot (hoofd educatie Foam Amsterdam), Aaltje van Zweden-van Buuren (stichting Papageno), Arja van Veldhuizen (teamleider Educatie en Musea, Landschap Erfgoed Utrecht), Boyke Brand (directeur Factorium in Tilburg), Olga van Miert (leerkracht en icc'er brede school De Ontdekking in Oosterhout), Elsje Huij (onder meer docent beeldende vorming en cultuureducatie, Pabo Hanzehogeschool Groningen), Jaap Bakkelo (vestigingsdirecteur Zernikecollege in Groningen) en Piet Hagenaars (directeur Cultuurnetwerk Nederland). Ook staatssecretaris Zijlstra feliciteerde ons met ons jubileum. In een persoonlijke brief schrijft hij ons op 16 december 2011: 'In de tien jaar dat uw instelling bestaat is er op het brede terrein van cultuureducatie veel gebeurd. Onder de vlag 'Cultuur en School' is cultuureducatie stevig op de agenda komen te staan. Cultuurnetwerk Nederland heeft daarbij in veel gevallen een belangrijke rol gespeeld. Hierbij denk ik aan de jaarlijkse Dag van de Cultuureducatie, de website het bulletin Cultuur en School (tegenwoordig Cultuurplein Magazine geheten) en de diverse landelijke netwerken van onderzoekers, interne cultuurcoördinatoren (icc'ers), pabo's en lerarenopleidingen. Maar ook denk ik aan de wijze waarop recentelijk een belangrijk thema als 21 st century skills door uw instelling is opgepakt. Mijn ministerie en Cultuurnetwerk Nederland hebben in de afgelopen tien jaar op tal van terreinen goed samengewerkt. Hiervan getuigt bijvoorbeeld de succesvolle Europese Conferentie over cultuureducatie in Brussel in Op dit moment bent u bezig met de vorming van een nieuw kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst. Ik wens u daarbij veel succes.' 2.4 WERKEN AAN EEN NIEUW KENNISINSTITUUT In 2011 hoorde Cultuurnetwerk Nederland met de hoofdlijnenbrief van staatssecretaris Zijlstra dat ons grote veranderingen te wachten staan. Hij wil voor de cultuurplanperiode een nieuw kennisinstituut voor cultuureducatie en amateurkunst in de plaats van Cultuurnetwerk Nederland en Kunstfactor. Dit instituut werkt discipline overstijgend en voert een scala aan taken uit voor cultuureducatie, erfgoededucatie, kunsteducatie en amateurkunst. Hij onderscheidt daarbij drie hoofdtaken: 9 JAARVERANTWOORDING 2011

10 - Professionalisering van de educatiefunctie in de cultuursector en deskundigheidsbevordering binnen de amateurkunst, zowel bestuurlijk als artistiek inhoudelijk (inclusief kunsteducatie) - Landelijke informatie- & netwerkfunctie voor zowel cultuureducatie als amateurkunst - Onderzoek & monitoring, waaronder een onderzoeksagenda voor de beleidsontwikkeling. Het nieuwe kennisinstituut werkt nauw samen met het Fonds voor Cultuurparticipatie (en het later nieuw te vormen Fonds Podiumkunsten en Cultuurparticipatie) voor de programma's Cultuureducatie met kwaliteit en Innovatie amateurkunst. Kunstfactor en Cultuurnetwerk Nederland zien veel kansen in de kennisketenbenadering van de staatssecretaris en zij zullen deze kansen dan ook graag benutten in de nieuwe organisatie. De samenwerking van cultuureducatie, kunsteducatie, professionele cultuurinstellingen en amateurkunst komt ook in de praktijk steeds meer voor. Het kennisinstituut zal inzetten op de ondersteuning van elk afzonderlijk werkveld en op de kansrijke mogelijkheden die de samenwerking tussen werkvelden biedt. Obstakels in de infrastructuur worden in overleg met overheden en instellingen geïnventariseerd en zo mogelijk weggenomen. Een breed uitvoeringsinstrumentarium is nodig om de door de staatssecretaris genoemde taken te realiseren. Daarnaast is internationale oriëntatie noodzakelijk - voor inspiratie, vergelijking en kwaliteitsversterking - waardoor activiteiten in EU-lidstaten en vergelijkbare landen ook doorwerking kunnen krijgen in Nederland en omgekeerd. De reguliere taken, zoals de staatssecretaris die schetst voor cultuureducatie, in, rondom en buiten het onderwijs, zijn omvangrijk en divers van aard. Bestaande taken van Cultuurnetwerk Nederland worden voortgezet, extra taken die het voor OCW uitvoerde, worden regulier of krijgen een ander accent en nieuwe taken worden eraan toegevoegd. Deze omvangrijke opdracht voeren we graag uit, mits het nieuwe kennisinstituut voldoende bewegingsruimte en financiële mogelijkheden krijgt om die redelijkerwijs te kunnen realiseren. De afspraken die daartoe met het ministerie zijn gemaakt, zijn leidend. In de OCW-brief van 21 juli 2011 wordt nader ingegaan op de financiële voorwaarden voor subsidieverstrekking aan het nieuwe kennisinstituut. OCW gaat uit van een subsidieplafond van 4,76 miljoen euro, als volgt onderverdeeld: - 2,70 miljoen euro (56,7%) voor cultuureducatie - 1,50 miljoen euro (31,5%) voor amateurkunst - 0,56 miljoen euro (11,8%) voor activiteiten op het grensvlak van cultuureducatie en amateurkunst (onder dit laatste worden in ieder geval de buitenschoolse kunsteducatie (publiek en privaat), de aansluiting tussen binnen- en buitenschoolse cultuureducatie (zoals brede school) en talentontwikkeling verstaan) Met het beschikbare budget voor cultuureducatie kunnen we in ieder geval de in de afgelopen jaren gevormde netwerken van interne cultuurcoördinatoren (icc'ers), pabo's en lerarenopleidingen voor voortgezet onderwijs een structureel vervolg geven. Cultuurnetwerk Nederland is zeer tevreden met de landelijke inzet op cultuureducatie en de positieve waardering van OCW. Het ministerie zet vanaf 2013 voor de landelijke ondersteuning van cultuureducatie veel meer structureel geld in dan nu het geval is. Naast dit geoormerkte bedrag voor cultuureducatie voor het nieuwe kennisinstituut start ook het Fonds voor Cultuurparticipatie een programma Cultuureducatie met kwaliteit met een budget van 13,8 miljoen, bestaande uit een matchingregeling met provincies en de zevenendertig grote gemeenten ( 10 miljoen) en een subsidieregeling voor landelijk flankerend beleid ( 3,8 miljoen). Al met al zien wij veel kansen om de kwaliteit van cultuureducatie in en om het onderwijs verder te versterken. 10 JAARVERANTWOORDING 2011

11 3 Organisatie, personeel en faciliteiten 3.1 ORGANISATIE Cultuurnetwerk Nederland kent sinds mei 2005 drie bureaus, waarvan de medewerkers efficiënt en hecht samenwerkend in projectteams producten en diensten realiseren. De producten en diensten komen vaak in wisselwerking met kennispartners en kenniskringen tot stand en zijn bedoeld voor professionals in de werkvelden onderwijs, culturele instellingen, onderzoek, vrije tijd en overheden. ORGANISATIESTRUCTUUR EN INFORMATIEUITWISSELING De directeur en het management van de drie bureaus Informatie & Documentatie (I&D), Advies & Onderzoek (A&O) en Middelen (M) zijn hiërarchisch leidinggevend, seniorprojectleiders en projectleiders zijn functioneel leidinggevend. De directeur is tevens manager van het bureau A&O. Er is bewust voor gekozen om naast de al jaren goed functionerende projectorganisatiestructuur een bureaustructuur in te richten om medewerkers het noodzakelijke houvast te geven in hun werk. Medewerkers werken immers in variabele teams aan wisselende projecten met wisselende (senior-) projectleiders. Het betreft de bespreking van het algemeen functioneren van de medewerker, scholingswensen en de vaststelling daarvan, privésituaties die van invloed zijn op het werk, het functionerings- en beoordelingsgesprek, het verlof, het persoonlijk ontwikkelingsplan, enzovoort. De directeur en de managers bespreken in het managementteam (MT) onderwerpen aangaande het personeel, materiële en gebouwelijke voorzieningen en financiën. Een van de onderwerpen dit jaar waren de bij de functieprofielen behorende competenties, die alle na positief advies van de OR begin 2011 konden worden vastgesteld. De (senior)projectleiders kenden in 2011 een nieuw overleg. Dit projectleidersoverleg (PT) is bedoeld voor beleidsadvisering aan de directeur op instituutsniveau en voor kennisontwikkeling, -productie en -circulatie op het niveau van aandachtsgebieden en productactiviteiten. Tot eind 2010 kwamen (senior)projectleiders bij elkaar in drie aparte kenniskringen (Informatie & Documentatie, Kennisnetwerken en Verdieping & Vernieuwing) voor kennisontwikkeling, -productie en circulatie. Deze overlegvorm leverde onvoldoende informatieuitwisseling op tussen de leden van de verschillende kenniskringen, waarna begin 2011 is besloten dit overleg weer gezamenlijk te doen. Raad van Toezicht Raad van Bestuur Staftaken Bureau Informatie & Documentatie Bureau Advies & Onderzoek Bureau Middelen AFBEELDING 2 _ ORGANOGRAM ORGANISATIESTRUCTUUR CULTUURNETWERK NEDERLAND De raad van bestuur is eindverantwoordelijk voor inhoudelijke keuzes, materiële beslissingen en personele aangelegenheden van de organisatie. Staftaken bestaan uit de voorbereiding van 11 JAARVERANTWOORDING 2011

12 inhoudelijk en financieel beleid, kwaliteitszorg, corporate communicatie en pr, internationalisering en het bestuurssecretariaat; de uitvoering daarvan is gedelegeerd aan verschillende medewerkers. Bureau Informatie & Documentatie, met als manager Max Lebouille, kent de functies bibliotheek, websites, de uitgave van periodieken en vraagbeantwoording. Bureau Advies & Onderzoek, met als manager Piet Hagenaars, heeft de functies advies, procesbegeleiding, studie en onderzoek en sinds 2011 de productcommunicatie. In bureau Middelen, met als manager Peter van den Esschert, zijn faciliterende functies ondergebracht zoals de financiële administratie, controlling, adresbeheer, automatisering en personeel & organisatie. Voor de dagelijkse kennis- en informatieuitwisseling en voor het geven van feitelijke informatie zoals mededelingen, informatie over kennisrelaties en -netwerken, evenementen en dergelijke bestond tot 2010 een digitaal Infoplein voor alle medewerkers. In 2011 is dit geëvalueerd en als zeer nuttig ervaren. Er bleek ook behoefte aan meer interactiviteit en de mogelijkheid zelf informatie te plaatsen. In 2011 is er daarom een intranet voor medewerkers opgezet waarin het digitaal Infoplein is geïntegreerd. SAMENSTELLING RAAD VAN BESTUUR 2010 De raad van bestuur (statutair directeur) van de stichting is sinds 1 januari 2001 Piet Hagenaars. Na vaststelling van de hoofdlijnen van beleid door de raad van toezicht is hij eindverantwoordelijk voor de uitvoering van beleid en programmering. 3.2 PERSONEEL OPBOUW MEDEWERKERSBESTAND Eind 2011 telde Cultuurnetwerk Nederland 41 medewerkers waarvan 38 in vaste dienst, twee op tijdelijke basis en een op basis van deeltijddetachering vanuit Stichting Ganzenmarkt 6. In de loop van 2011 hebben twee medewerkers afscheid genomen. Het totale medewerkersbestand op 31 december 2011 bestond uit 30 vrouwen en 11 mannen. Van de 41 medewerkers hadden er op 31 december 2011 tien een fulltime aanstelling (afbeelding 2). Deeltijdfactor Man Vrouw Totaal tot 0, tot 0, tot 0, tot 0, tot 0, Totaal parttimers Totaal fulltimers AFBEELDING 3 _ AANTAL FULL- EN PARTTIMERS PER 31 DECEMBER 2011 Zesenzeventig procent van de medewerkers heeft een parttime aanstelling, waarbij het aantal vrouwen de overhand heeft. Om werk en zorgtaken goed te kunnen combineren biedt Cultuurnetwerk zijn medewerkers de mogelijkheid om daar waar mogelijk parttime te werken en/of deels vergoed ouderschapsverlof op te nemen. 12 JAARVERANTWOORDING 2011

13 Leeftijdsopbouw medewerkers (peildatum 31 december) Man Vrouw tot 25 jaar jaar jaar jaar vanaf 55 jaar tot 25 jaar jaar jaar jaar vanaf 55 jaar tot 25 jaar jaar jaar jaar vanaf 55 jaar tot 25 jaar jaar jaar jaar vanaf 55 jaar AFBEELDING 4 _ LEEFTIJDSOPBOUW PERSONEEL PER 31 DECEMBER De gemiddelde leeftijd in 2011 was 48 jaar. Het percentage van de medewerkers van 45 jaar of ouder bedroeg 63% (zie afbeelding 3). De aandacht voor verjonging bij werving van nieuwe medewerkers blijft dus van groot belang. IN EN UITSTROOM In 2011 verlieten twee medewerkers Cultuurnetwerk Nederland. Van één medewerker werd het tijdelijke dienstverband in onderling overleg niet verlengd. Deze medewerker voelde zich niet zo op zijn plek bij Cultuurnetwerk Nederland. De andere medewerker vertrok wegens de aanvaarding van een baan elders. In 2011 werd één nieuwe collega verwelkomd. Deze vervult de functie van een vertrokken collega; met het oog op de reorganisatie per 1 januari 2013 betreft het een tijdelijke aanstelling. SCHOLING EN DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING In 2011 volgden medewerkers op individuele basis specifieke bijscholingscursussen zoals ICT, Social Media training, Cursus HTML en Dreamweaver, cursus pedagogiek/onderwijskunde, training Leidinggeven aan projecten, cursus Powersecretaresse. Drie medewerkers namen deel aan de Leergang Marketing 2.0, georganiseerd door Kunstconnectie. We kozen er in 2011 bewust voor een aantal trainingen in company te organiseren, zodat we maatwerk kregen en een groot aantal medewerkers tegelijk geschoold kon worden. Het betrof de volgende trainingen: - Negen medewerkers namen deel aan de door 2KNOWHOW gegeven training Werken met werkvormen - Twaalf medewerkers namen deel aan de training Timemanagement door Tijdwinst.com B.V. - Twaalf medewerkers namen deel aan de training Internet Zoektechnieken door GOopleidingen 13 JAARVERANTWOORDING 2011

14 De in 2010 gestarte pilot Intervisie kreeg een dermate positieve evaluatie dat deze in 2011 is verlengd. Aan deze pilot namen negen medewerkers deel. Net als de training Timemanagement vond deze pilot plaats in het kader van de uitkomsten van het Preventief Medisch Onderzoek (zie hierna). LOOPBAANSCAN Sinds 2009 is in de cao van Cultuurnetwerk Nederland opgenomen dat elke medewerker driejaarlijks een loopbaanscan aangeboden krijgt. Doel van de scan is dat de werknemer (meer) inzicht krijgt in zijn kwaliteiten, motivaties, loopbaanvoorwaarden, toekomstmogelijkheden en wensen. De loopbaanscan vindt veelal plaats ter voorbereiding op het persoonlijk ontwikkelingsplan, al is dit niet noodzakelijk. De loopbaanscan wordt uitgevoerd door Menorio, een landelijke organisatie voor loopbaanbegeleiding. In 2011 deden elf medewerkers een loopbaanscan. Een belangrijk motief om de loopbaanscan te doen vormde de aanstaande reorganisatie en de vorming van een nieuw kennisinstituut. Vanwege die aanstaande reorganisatie is de inzet van het persoonlijk ontwikkelplan minder gestimuleerd. PREVENTIEF MEDISCH ONDERZOEK (PMO) Een van de uitkomsten van de in 2009 gemaakte Risico Inventarisatie en Evaluatie was de uitvoering van een Preventief Medisch Onderzoek (PMO), vooral gericht op de beleving en beoordeling van het werk en arbeidsomstandigheden. Doel van een PMO is het voorkomen of beperken van gezondheidsrisico's in het werk voor medewerkers. Het onderzoek werd najaar 2010 uitgevoerd door onderzoeksbureau SKB uit Amsterdam. In totaal vulde 92% van de medewerkers de vragenlijsten in, wat een uitzonderlijk hoog percentage is. FESTIVITEITEN Ook in 2011 vonden de inmiddels traditionele festiviteiten voor medewerkers plaats, zoals de Nieuwjaarsborrel, het zomerfeest op de binnenplaats van Ganzenmarkt 6 met alle huurders gezamenlijk, het instituutsuitje en de kerstborrel met filmvoorstelling. Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan kreeg het jaarlijkse instituutsuitje extra aandacht. Op 23 september gingen we samen een dag televisie maken met aansluitend een feestelijk diner met heuse Oscaruitreiking. Hierbij waren ook de partners van medewerkers en de leden van de raad van toezicht uitgenodigd. 3.3 FINANCIËN De jaaromzet kwam in 2011 uit op circa 4,13 miljoen, waarvan circa 1,83 miljoen bestond uit structurele basissubsidie van OCW, circa 1,62 miljoen uit projectsubsidies van OCW en circa 0,68 miljoen uit bijdragen van derden. Hiermee is de omzet nipt hoger dan die van Ruim 44% van de omzet is gefinancierd met de basissubsidie van OCW en circa 56% met bijdragen van derden en projectsubsidies van OCW (afbeelding 4). 14 JAARVERANTWOORDING 2011

15 Jaaromzet Cultuurnetwerk Nederland 16,46% 44,31% basissubsidie OCW projectsubsidie OCW bijdragen derden 39,23% AFBEELDING 5 _ JAAROMZET 2011 CULTUURNETWERK NEDERLAND Het jaar 2011 sloot met een negatief exploitatieresultaat van ; begroot was een negatief exploitatieresultaat van Het voorziene negatieve resultaat werd mede veroorzaakt door extra kosten voor de ontwikkeling van de vernieuwde site Cultuurplein.nl. Volgens de resultaatbestemming worden de volgende bedragen toegevoegd en onttrokken aan de verschillende bestemmingsfondsen OCW en voorzieningen. Voor het bestemmingsfonds OCW Algemeen is met ingang van 2009 geen specifiek voorschrift meer voor de berekening van de toevoeging dan wel onttrekking aan dit fonds. Voor de jaarlijkse mutatie in dit bestemmingsfonds hanteert Cultuurnetwerk Nederland als uitgangspunt het aandeel structurele subsidie OCW in de totale omzet. Over 2011 werd aldus een bedrag toegevoegd van Het bestemmingsfonds OCW Algemeen kwam hiermee op per 31 december Het bestemmingsfonds OCW Algemeen ( per 1 januari 2009) zet Cultuurnetwerk Nederland de afgelopen en komende periode in voor een nadrukkelijker kennisrelatie en netwerk met culturele instellingen, zoals de samenwerking met het Theater Instituut Nederland en het Platform Theatereducatie. Uit deze samenwerking komen digitale en grafische producten voort voor educatief medewerkers van theatergezelschappen en theaterpodia. Over 2011 werd een bedrag van aan het fonds onttrokken dat daarmee per 31 december 2011 op kwam. Sinds het boekjaar 2009 wordt aan het einde van het jaar het nog niet bestede deel van een projectsubsidie verantwoord op de balans als vooruit ontvangen subsidie en niet meer als een bestemmingsfonds OCW. De vooruit ontvangen subsidies van OCW bedroegen per 31 december Wegens betaalde wachtgeldverplichtingen werd een bedrag van onttrokken aan het bestemmingsfonds reorganisatie 2005 dat hiermee op kwam. Dit bedrag voorziet in de wachtgeldverplichting voor 2012 en verder, zodat een extra dotatie achterwege kan blijven. Per saldo is een bedrag van toegevoegd aan de algemene reserve. 15 JAARVERANTWOORDING 2011

16 4 Informatie & documentatie 4.1 ALGEMEEN Cultuurnetwerk Nederland verzamelt en verspreidt kennis over cultuureducatie in binnen- en buitenland. Zo geeft het een impuls aan nationale en internationale deskundigheidsbevordering op dit terrein. Om actuele en betrouwbare informatie en documentatie over cultuureducatie zo toegankelijk mogelijk te maken voor onze kennisrelaties, bouwden we ook in 2011 aan onze informatie- en documentatievoorzieningen. We zetten ook de samenwerking met partners uit het cultuureducatieve veld voort. Deze is onder meer gericht op de bibliotheekfunctie en onze websites, op wederzijdse informatieverspreiding en op actuele vulling voor het projectloket cultuur. De kennisverzameling concentreerde zich in 2011 naast het eigen land op enkele omliggende landen en regio's in Europa: Vlaanderen, het Verenigd Koninkrijk, Nordrhein-Westfalen (Duitsland), Oostenrijk en Denemarken en daarnaast ook op Canada en de Verenigde Staten. De selectie van deze landen is ingegeven door het belang voor de Nederlandse cultuureducatie en de kans op wederzijdse, gedeelde belangstelling voor specifieke onderwerpen of thema's. Met bibliotheek, desk- en internetresearch en het volgen van activiteiten van instellingen uit de diverse werkvelden en sectoren verzamelden we nationaal en internationaal actuele informatie. Deze is vervolgens ontsloten via diverse, op kennisgebruikers toegesneden vormen, zoals een online catalogus, websites, databanken, literatuursearches, publicaties, periodieken, studiedagen, debatten, vraagbeantwoording en helpdesk (telefonisch en per ). De productieve urenbesteding voor dit aandachtsgebied in 2011 ( uur totaal) is in figuur 14 en 15 te lezen. Aandachtsgebied: Info- en docu - uren besteed 2011 Websites en databases 22,8% 32,3% Periodieken Bibliotheek Algemeen info-docu 30,7% 14,3% AFBEELDING 15 _ URENBESTEDING 2011 VOOR HET AANDACHTSGEBIED INFORMATIE & DOCUMENTATIE (CIS) 16 JAARVERANTWOORDING 2011

17 Aandachtsgebied: Info- en docu - uren besteed ,6% 26,1% Websites en databases Periodieken Bibliotheek Algemeen info-docu 33,2% 16,1% AFBEELDING 16 _ URENBESTEDING 2010 VOOR HET AANDACHTSGEBIED INFORMATIE & DOCUMENTATIE (CIS) De vergelijking van de ureninzet in 2010 ( uren) met die in 2011 ( uren) laat zien dat in 2011 meer aandacht is besteed aan websites en databases. Dat heeft vooral te maken met de overstap naar een nieuw Cultuurplein.nl afgelopen jaar. 4.2 BIBLIOTHEEK VAN FYSIEKE BIBLIOTHEEK NAAR ONLINE BIBLIOGRAFIE De bibliotheek van Cultuurnetwerk Nederland ontving vanaf 2003 tot en met 2010 elk jaar meer bezoekers. Het aantal steeg in deze jaren van tot Afgelopen jaar liet met een bezoekersaantal van een lichte teruggang zien. De groei vanaf 2003 is direct gekoppeld aan het toenemend aantal opleidingen van universiteiten of hogescholen dat gebruik maakt van de door Cultuurnetwerk Nederland geboden studentenvoorlichtingen. De afgelopen jaren is het aantal professionals dat de bibliotheek bezoekt, helaas niet of nauwelijks gestegen. Het in stand houden van een kostbaar studiecentrum en een fysieke collectie, waarvan de grootste gebruikersgroep studenten zijn die aan hun scriptie werken, is steeds moeilijker te verdedigen, temeer daar steeds meer publicaties (ook) digitaal uitgegeven worden en het overgrote deel van de publicaties ook via andere, publiekelijk toegankelijke bibliotheken geleend of ingezien kan worden. Daarom hebben we in 2011 besloten om de fysieke bibliotheekcollectie van Cultuurnetwerk Nederland op te heffen. Om zonder fysieke collectie toch een professionele informatie- & documentatiefunctie te kunnen waarborgen zal de bestaande bibliotheekcatalogus, gestart begin jaren zeventig, omgebouwd worden tot een online toegankelijke bibliografie van cultuureducatie. In de praktijk betekent dit dat vanaf eind 2011 de selectie van actueel gepubliceerde literatuur en de beschrijving hiervan in de bestaande catalogus onverminderd blijft doorgaan, maar dat we geen gedrukte literatuur meer aanschaffen. Informatiespecialisten blijven noodzakelijk, aangezien zij naast het zoeken, selecteren en beschrijven van literatuur een belangrijke bijdrage leveren aan nieuws- en kennisvergaring en de verspreiding hiervan via de websites. In 2012 wordt de fysieke bibliotheek geheel opgeheven en vervangen door een digitaal toegankelijke bibliografie voor cultuureducatie en, anticiperend op het nieuwe kennisinstituut, voor amateurkunst. GEBRUIK COLLECTIE In 2011 is het aantal leners toegenomen van naar Deze toename is vrijwel geheel toe te schrijven aan het toegenomen aantal studentenleners. In 2011 maakten 24 opleidingen gebruik van de mogelijkheid een bezoek te brengen aan Cultuurnetwerk Nederland voor onder meer een uitleg over het gebruik van de catalogus. Ongeveer de helft van de bezoekers schrijft zich in als lener. In 2011 werd de bibliotheek ongeveer keer door klanten bezocht. De duur van de bezoeken 17 JAARVERANTWOORDING 2011

18 varieerde van een paar minuten tot een hele dag of soms zelfs meer dagen. Vooral masterstudenten die werken aan hun eindscriptie blijven vaak een dag of langer werken in de bibliotheek. De gemiddelde bezoekduur bedraagt anderhalf uur. De eigen medewerkers van Cultuurnetwerk Nederland bezochten in totaal 168 keer de bibliotheek; dit was in 2010 nog 310 keer. Alle bezoeken samen resulteerden in 2011 in ruim uitleningen, waarvan ruim vijfhonderd door de eigen medewerkers. In 2010 was dit ongeveer tweemaal zoveel. Deze getallen zeggen alleen iets over de ondergrens van het gebruik van de collectie. Het aantal tijdschriftartikelen dat klanten kopiëren in de bibliotheek is onbekend, evenals het aantal publicaties dat direct via een link in een catalogusrecord wordt gedownload. ZICHTBAARHEID COLLECTIE In 2011 zijn weer pogingen ondernomen om de catalogusrecords opgenomen te krijgen in de indexen van Google. De aangewezen weg hiervoor - opname van alle catalogusrecords in Picarta, waardoor deze via Worldcat in de indexen van Google terechtkomen - bleek financieel niet haalbaar. We hebben de bibliotheekcollectie op een aantal bijeenkomsten en congressen onder de aandacht gebracht van het aanwezige publiek. Ook in 2011 is de bibliotheek actief geweest op de sociale media om de collectie te promoten, onder meer via Twitter (literatuurtips) en LinkedIn (vraagbeantwoording en literatuursuggesties). Maandelijks zijn aanwinstenoverzichten samengesteld en verspreid via de website en aan abonnees via mail. BIBLIOTHEEKDIENSTVERLENING ELDERS Kunstbalie (voorheen Brabants Instituut voor School en Kunst en Centrum voor Amateurkunst) heeft sinds 2006 een eigen bibliotheek, waarvoor Cultuurnetwerk ook in 2011 de selectie, aanschaf en ontsluiting van publicaties via een eigen internetcatalogus heeft verzorgd. Verder verzorgden we in 2011 een deel van de informatie voor het kennisatelier cultuurparticipatie ( Deze website is een initiatief van het Fonds voor Cultuurparticipatie in samenwerking met Cultuurnetwerk Nederland. 4.3 WEBSITES EN SOCIALE MEDIA CULTUURNETWERK.NL, SOCIALE MEDIA In 2011 werkte Cultuurnetwerk Nederland verder aan het onderhoud en de uitbouw van zijn website Het aantal bezoekers steeg weer flink verder, van bijna naar ruim ; het aantal bezoekers per dag was gemiddeld Het aantal pageviews bleef vorig jaar op hetzelfde niveau als in 2010, drie miljoen (3,73 per bezoeker). De grootste uitbreidingen van Cultuurnetwerk.nl in 2011 zijn nieuwe delen voor de onderzoeksportal, de uitwerking van de erfgoededucatieportal na de overname van de educatiewebsite van Erfgoed Nederland, en de toevoeging van webdossiers (het digitale vervolg van de reeks Zicht op ) over onder meer kwaliteit en senioren. De homepage heeft een nieuwe indeling gekregen, na afstemming van de interface bij een testgroep. In plaats van een overzicht van de inhoud staat nu de actuele berichtgeving centraal. In de middenkolom is plek voor nieuws en aankondigingen van Cultuurnetwerk Nederland zelf. Het overzicht van de inhoud is nog steeds beschikbaar op de homepage, maar nu als menu in de linkerkolom. Verder is er een aparte kolom met directe teasers naar prominente vaste onderdelen, zoals de weblog. De sociale media kregen meer aandacht via icoontjes. Voor het nieuws zijn er RSSfeeds en retweets. Sinds 2011 kunnen gebruikers ook de vacatures via een rss-feed ontvangen. We hebben in 2011 een eigen Facebookpagina ingericht en een Youtube-kanaal gemaakt. Door samenwerking met andere instellingen was het nodig varianten met een eigen vormgeving te maken van een conferentiewebsite. Deze zijn in eigen huis gemaakt als subdomeinen van 18 JAARVERANTWOORDING 2011

19 Cultuurnetwerk.nl. De Conferentie Authentieke Kunsteducatie (CAKe) is tijdelijk, en bevat nog enige tijd het verslag van de conferentie ( de site voor Skills 21 over 21 e - eeuwse vaardigheden voor docenten - is wel structureel en wordt regelmatig onderhouden met nieuws en updates door het projectteam ( NETWERK CULTUUREDUCATIE OP LINKEDIN Voor een band en uitwisseling met de achterban van Cultuurnetwerk Nederland werd in 2010 het LinkedIn-netwerk Cultuureducatie opgericht. In 2011 is druk gebruik gemaakt van de mogelijkheid om via dit platform kennis en informatie uit te wisselen en meningen te spiegelen. Op 31 december 2010 had het netwerk leden. Dit aantal werd in 2011 fors uitgebreid tot 2.315, een toename van 104,5%. Naast vele reacties van derden waren ook medewerkers van Cultuurnetwerk actief op dit platform. CULTUURPLEIN.NL Het beheer en eigenaarschap van Cultuurplein.nl is per 2011 eenduidig bij Cultuurnetwerk Nederland gelegd, met goedkeuring van de samenwerkingspartners (Erfgoed Nederland, Eye Film, Beeld en Geluid, SLO, Lezen, CJP, Vereniging Cultuurprofielscholen) en OCW. Wel blijft de samenwerking via hun logo's op de site zichtbaar en blijft Cultuurplein voorlopig een eigen gezicht houden. Tussen januari en november 2011 is, met grote inzet van alle betrokkenen, de site compleet herontworpen, herbouwd en van content voorzien. Tegelijkertijd werd de oude site tijdens de bouw ook nog actueel gehouden. Dit is een zeer grote prestatie gezien de omvang en complexiteit van de site. De site is in een nieuw CMS (Drupal) gebouwd, daarbij anticiperend op een verdere technische integratie van sites van Cultuurnetwerk Nederland. Het ontwerp kreeg een hedendaagse, frisse uitstraling, met behoud van herkenningspunten naar de oude site. De nieuwe website heeft globaal dezelfde inhoud - een schat aan praktische informatie, overzichten en verwijzingen voor professionals maar met veel meer nadruk op actualiteit en interactie. Nieuws, nieuwe aanvullingen, verbindingen met sociale media en reacties van bezoekers krijgen meer aandacht. Tijdens het ontwerp is de interface uiteraard al getest bij doelgroepen en bijgesteld; de reacties na de lancering in november, via een online poll, zijn eenduidig positief. De bezoekersgegevens van Cultuurplein.nl betreffen tot november 2011 de oude site (op Kennisnet), de laatste twee maanden is overgeschakeld naar de nieuwe site en komen de gegevens van Google Analytics. Ondanks de wisseling van site en statistisch systeem sluiten de gegevens heel behoorlijk aan en zien we een stijging van het aantal bezoekers en pageviews. Sinds 2010 kan Cultuurplein.nl worden gevolgd op Twitter: het aantal volgers steeg in 2011 enorm (196%); hetzelfde geldt voor de Cultuurpleingroep op LinkedIn (269%). AFBEELDING 17 _ PRINT SCREENS VAN DE WEBSITES CULTUURPLEIN.NL EN DE CULTUURCOORDINATOR.NL 19 JAARVERANTWOORDING 2011

20 CULTUURCOORDINATOR.NL Ook Cultuurcoordinotor.nl is vernieuwd en herbouwd, en ging 15 februari online. Zoals afbeelding 16 laat zien is het aantal bezoekers in 2011 goed gegroeid. (Zie voor meer informatie over de interne cultuurcoördinator in het primair onderwijs paragraaf 5.3). PODIUMOPSCHOOL.NL Podiumopschool.nl bevat aanbod van impresariaten en andere culturele aanbieders van schoolvoorstellingen en concerten. De website kreeg in 2011 gemiddeld 57 bezoekers per dag, die elk 5,3 pagina's bekeken. Het aantal bezoekers stijgt flink. PROJECTLOKETCULTUUR.NL ProjectloketCultuur.nl is een belangrijk informatiepunt voor activiteiten voor en praktijkervaringen met cultuureducatie. Het betreft drie deelverzamelingen die ook integraal te raadplegen zijn: het Projectloket Community Arts, het Projectloket Onderwijs en Projectloket Plus. Vooral de deelverzameling voor het onderwijs kreeg regelmatig aanvullingen. De Plusprojecten, onder redactionele verantwoordelijkheid van Cultuurnetwerk Nederland, zijn geactualiseerd. De verzameling Community Arts wordt onder beheer van CAL-XL in een eigen website opnieuw opgezet. Site 2011 Bezoekers pageviews bezoeker /dag Pageview /bezoeker T.o.v Cultuurnetwerk.nl ,7 + Cultuurplein.nl ,2 + Projectloket Cultuur ,3 -- Podium op School ,3 + Cultuurcoordinator.nl ,1 ++ Site 2010 Bezoekers pageviews bezoeker /dag Pageview /bezoeker T.o.v Cultuurnetwerk.nl ,8 ++ Cultuurplein.nl ,7 -- Projectloket Cultuur ,7 ++ Podium op School ,9 0 Cultuurcoordinator.nl ,5 0 AFBEELDING 17 _ OVERZICHT GEBRUIK WEBSITES 2011 EN 2010 DOSSIERS Van 2000 tot en met 2010 publiceerde Cultuurnetwerk Nederland jaarlijks vier afleveringen van Zicht op... Vanaf 2011 is deze thematische reeks voortgezet als onderdeel van onze website onder de noemer dossiers waaronder ook andere onderwerpen die al op de website stonden werden geplaatst. In 2011 verschenen vijf dossiers (waarvan twee nieuwe) op de website met elk een inleidend artikel over het betreffende onderwerp, een literatuuroverzicht uit de bibliotheek van Cultuurnetwerk Nederland en links naar relevante websites. De behandelde thema's waren kwaliteit (nieuw), senioren (nieuw), bezuinigingen en legitimering, samenwerking en talentontwikkeling. VENSTER OP CULTUUREDUCATIEONDERZOEK (VOCE) In Nederland wordt veel onderzoek naar cultuureducatie gedaan en het aantal publicaties groeit jaarlijks. Het blijkt echter vaak moeilijk om de juiste informatie over onderzoek en publicaties te vinden. Het digitale venster op cultuureducatieonderzoek (VOCE) biedt studenten, onderzoekers en andere belangstellenden zicht op het brede terrein van onderzoek naar cultuureducatie. 20 JAARVERANTWOORDING 2011

21 Dit project startte in In 2011 werden twee onderdelen van VOCE gerealiseerd. Het hoofdstuk Infrastructuur geeft een overzicht van Nederlandse instellingen waar onderzoek naar cultuureducatie wordt gedaan, gepresenteerd, gepubliceerd en gedocumenteerd. Ook zijn de belangrijkste internationale conferenties, tijdschriften en databanken opgenomen. Het onderdeel Cultuureducatieonderzoek: kenmerken en trends beschrijft de kwantitatieve ontwikkeling en de samenstelling van onderzoekspublicaties in Nederland voor de periode Deze kwantitatieve analyse wordt in 2012 aangevuld met een inhoudelijke typering van Nederlands cultuureducatieonderzoek in internationale context. Eind 2012 zal de complete inhoud op de website van Cultuurnetwerk te vinden zijn: algemene hoofdstukken over de infrastructuur van het cultuureducatieonderzoek, over bruikbaarheid en gebruik van cultuureducatieonderzoek voor praktijk en beleid, over invalshoeken (wetenschappelijke disciplines) en benaderingen van cultuureducatieonderzoek en een typering van Nederlands cultuureducatieonderzoek in de internationale context; verder enkele thematische reviews (literatuurstudies) over belangrijke onderwerpen en ten slotte enkele voorbeelden van belangwekkend en goed opgezet en uitgevoerd cultuureducatieonderzoek. Alle hoofdstukken bevatten links naar externe bronnen. ALICE-M Alice-M is een community van cultuuraanbieders en scholen. Op een digitaal platform kunnen beide partijen met elkaar in contact komen. Het zoekgedrag van scholen wordt gevolgd, waardoor we managementinformatie voor cultuurinstellingen en provincies verkrijgen. In 2011 is de opzet van de website ontwikkeld en zijn partners benaderd. Partners zijn Mocca in Amsterdam, Edu-Art Gelderland, KCO Overijssel en Pabo Avans in Breda. Met hen is besproken welke aanbieders in aanmerking komen om zich te presenteren op de website en welke scholen in aanmerking komen voor de pilot. Daarnaast komen landelijke aanbieders in aanmerking om zich te presenteren op de site. Cultuurnetwerk Nederland voert dit project uit in samenwerking met het Fonds voor Cultuurparticipatie. 4.4 PERIODIEKEN Cultuurnetwerk heeft de uitgave van vijf periodieken in 2010 voortgezet. Het betreft Cultuureducatie Actua, Cultuur+Educatie, het Bulletin Cultuur & School (sinds half 2011 Cultuurplein Magazine), de Nieuwsbrief en de Aanwinstenlijst. Om deze periodieken nog bekender te maken bij de uiteenlopende gebruiksgroepen en zo meer afname en een ruimer bereik te realiseren, hebben we in 2011 voor enkele periodieken de communicatie steviger aangepakt. CULTUUREDUCATIE ACTUA Cultuureducatie Actua is een tweewekelijks e-zine over cultuureducatie beleid, onderzoek, nieuwe uitgaven en bijeenkomsten voor beleidsmakers van gemeenten en provincies, managers van culturele instellingen en directeuren en docenten van onderwijsorganisaties. Cultuureducatie Actua selecteert binnen- en buitenlands nieuws, nieuw verschenen publicaties en evenementen. Het aantal betaalde abonnementen is iets afgenomen van 376 naar 360. Het aantal lezers is zeker het tienvoudige van het aantal abonnees (circa per e-zine). Abonnees zijn veelal middelgrote tot grote instellingen, die zo blijkt het e-zine naar medewerkers en externe collega's doorzenden. CULTUUR+EDUCATIE Cultuur+Educatie is de reeks theoretische uitgaven over cultuureducatie. Het is het enige tijdschrift in Nederland dat (nieuwe) opvattingen en ontwikkelingen in praktijk en beleid van cultuureducatie analyseert en beschrijft, bij voorkeur op basis van theoretisch en/of empirisch onderzoek. 21 JAARVERANTWOORDING 2011

22 Cultuur+Educatie richt zich onder andere op onderzoekers, studenten, docenten, beleidmakers en medewerkers van culturele instellingen. Elk (thema)nummer bevat prikkelende essays, rapportages van onderzoek en analyses. De in 2011 verschenen uitgaven waren Creatieve mbo-opleidingen tussen talentontwikkeling en arbeidsmarkt (nr. 29), Informeel leren in de kunsten: theorie en praktijken (nr. 30) en Authentieke kunsteducatie (nr. 31). Lees meer hierover in paragraaf 6.1. In 2011 nam de losse verkoop van Cultuur+Educatie toe ten opzichte van Het aantal abonnees bleef redelijk stabiel met 307. Vanaf maart 2011 werd het mogelijk nummers van het tijdschrift, uitgezonderd die van de lopende jaargang, te downloaden. Dat leidde tot spectaculaire resultaten: Media + Kunst + Educatie: internationale ontwikkelingen in media- en kunsteducatie (nr. 26) telde hits, Jaren van onderscheid (nr. 7) , Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie 2008: een keuze uit gepresenteerde papers (nr. 22) telde en Docent kunstvakken (nr. 11) downloads. Van de oude (papieren) nummers zijn er in 2011 elf uitverkocht. AFBEELDING 18 _ OMSLAGEN VAN CULTUUR+EDUCATIE EN CULTUURPLEIN MAGAZINE 2011 BULLETIN CULTUUR & SCHOOL - CULTUURPLEIN MAGAZINE Met de door het Ministerie van OCW gesubsidieerde uitgave van het Bulletin Cultuur & School werkt Cultuurnetwerk samen met de landelijke projectgroep Cultuur en School aan versterking van de inhoudelijke samenwerking tussen onderwijs en culturele instellingen. Het Bulletin Cultuur & School richt zich sinds zijn ontstaan op een brede groep geïnteresseerden en betrokkenen bij cultuur en school. Dit betreft vooral onderwijsgevenden met aandacht voor kunst en cultuur in primair en voortgezet onderwijs en educatief actieve professionals bij culturele instellingen voor beeldende kunst, muziek, dans, drama, literatuur, audiovisueel/media en erfgoed. Streven is elk van deze doelgroepen en disciplines zo evenwichtig mogelijk van relevante informatie te voorzien. Om de relatie met de website Cultuurplein.nl te versterken is er in 2011 voor gekozen het blad in naam en vorm te laten aansluiten bij het vernieuwde Cultuurplein.nl. De vormgeving en de bladformule is opnieuw onder handen genomen, hetgeen resulteerde in een fris en helder tijdschrift. Sinds half 2011 is de naam veranderd in Cultuurplein Magazine. In 2011 steeg het aantal individuele abonnees van deze gratis periodiek opnieuw en nu met 2,73% tot JAARVERANTWOORDING 2011

23 NIEUWSBRIEF CULTUURNETWERK NEDERLAND De Nieuwsbrief Cultuurnetwerk Nederland geeft in het kort een overzicht van actuele activiteiten en producten van Cultuurnetwerk Nederland. Naast nieuws benadrukt het de netwerkfunctie door in elke uitgave steeds een van de kennispartners het woord te geven. De nieuwsbrief verschijnt digitaal en het aantal afleveringen is in 2011 verruimd van vier naar zes. Bovendien is de vormgeving vernieuwd met als resultaat een heldere, compacte uitgave. Naast eigen nieuws kregen ook professionals de kans een ruim publiek te laten weten welke ideeën en opvattingen ze over cultuureducatie hebben. De Nieuwsbrief groeide in 2011 naar abonnees (+1,5%). Daarnaast kan iedereen de digitale nieuwsbrief van de site downloaden. AANWINSTENLIJST BIBLIOTHEEK CULTUURNETWERK NEDERLAND De Aanwinstenlijst is een per verzonden maandelijks overzicht van de aanwinsten van de bibliotheek van Cultuurnetwerk Nederland. De Aanwinstenlijst wordt samengesteld door medewerkers van de bibliotheek. In 2011 had de aanwinstenlijst 568 abonnees (-4,9%). Daarnaast kan iedereen de aanwinstenlijst van de site downloaden. ARTIKELEN IN PUBLICATIES Met Kunstzone, het maandblad voor docenten kunstonderwijs, is een convenant gesloten voor de periodieke levering van artikelen over de praktijk van kunsteducatie in en buiten het onderwijs. In 2011 leverde Cultuurnetwerk Nederland negen artikelen, die alle werden geplaatst. Vanaf april 2011 levert bovendien de bibliotheek maandelijks een bijdrage aan de rubriek 'Boeksignalementen' van Kunstzone. Deze bijdrage, samengesteld door Petra Faber en Laura Stoové, bestaat uit het selecteren en beschrijven van publicaties uit de bibliotheekcollectie die aansluiten bij het thema van de maand. Andere (digitale) tijdschriften waar medewerkers van Cultuurnetwerk artikelen aan bijdroegen waren het Bulletin Cultuur & School / Cultuurplein Magazine, E-zines voor de icc'ers, Cultuur+Educatie en het Jaarboek 2011 van het Fonds voor Cultuurparticipatie. In 2011 werd een hoofdstuk voor het Handboek Cultuurbeleid over het provinciaal cultuurbeleid geschreven dat begin 2012 in de update van het Handboek wordt gepubliceerd. 4.5 STUDENTBEZOEKEN Jaarlijks bezoeken studentengroepen van universitaire en hbo-opleidingen Cultuurnetwerk Nederland om uitleg te krijgen over het instituut, het werkveld cultuureducatie en het gebruik van de bibliotheekcollectie en catalogus, en de websites van Cultuurnetwerk. In 2011 is verder gewerkt aan de inhoudelijke en didactische uitbouw van deze bezoeken. In 2011 brachten 24 opleidingen een bezoek. 23 JAARVERANTWOORDING 2011

24 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 ALGEMEEN Informatieverzoeken en vraagbeantwoording extern < 4 en > 4 klokuren; alsmede 'meer complexe' literatuursearches voor derden Beantwoorden van informatieverzoeken en doorverwijzing naar samenwerkingspartners (rapportage in logboek) (21) (20) (20) (21) Voor de werkzaamheden voor de vraagbeantwoording < 4 uur en > 4 uur werd in uur begroot en 312 uur besteed; voor literatuursearches betrof dit in 2011: 130 uur begroot en werd 69 uur besteed BIBLIOTHEEK Collectie boeken, rapporten e.d Actueel houden van de collectie publicaties Samenwerking Kunstconnectie, Erfgoed Nederland, Kunstfactor, EYE en Stichting Lezen Collectie audiovisuele middelen, cd-roms, dvd's e.d Actueel houden van de collectie audiovisuele publicaties Samenwerking Kunstconnectie, Erfgoed Nederland, Kunstfactor, EYE en Stichting Lezen Collectie tijdschriftartikelen e.d Actueel houden van de collectie publicaties Samenwerking Kunstconnectie, Erfgoed Nederland, Kunstfactor, EYE en Stichting Lezen JAARVERANTWOORDING 2011

25 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 BIBLIOTHEEK (VERVOLG) Collectie tijdschriften en digitale periodieken Nederland e.d Toename van collectie digitale publicaties Advies Kunstconnectie, Erfgoed Nederland, Kunstfactor, EYE en Stichting Lezen Collectie tijdschriften en digitale periodieken buitenland Toename van collectie digitale publicaties Advies Kunstconnectie, Erfgoed Nederland, Kunstfactor, EYE en Stichting Lezen Instellingendocumentatie Samen met Raad van twaalf, Kunstconnectie, Erfgoed Verzamelen actuele informatie over beleid en aanbod van instellingen voor actieve kunstbeoefening Nederland en Stichting Lezen Informatie over aanbod, ouder dan 5 jaar wordt periodiek verwijderd publ. van 354 instellingen publ. van 354 instellingen publ. van 354 instellingen publ. van 354 inst. Bestellingen publicaties Actuele publicaties beschikbaar hebben in de collectie bestellingen bestellingen bestellingen bestellingen Downloads downloads 25 JAARVERANTWOORDING 2011

26 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 BIBLIOTHEEK (VERVOLG) Ontsluiten boeken, rapporten, dvd's e.d Beschrijven publicaties in catalogus titels titels titels titels Ontsluiten artikelen Beschrijven publicaties in catalogus titels titels titels titels Selectie informatie uit periodieken Ontsluiten informatie uit periodieken abonnementen abonnementen abonnementen abonnementen Selectie informatie uit E-zines Ontsluiten informatie uit E-zines abonnementen abonnementen abonnementen abonnementen 26 JAARVERANTWOORDING 2011

27 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 BIBLIOTHEEK (VERVOLG) Selectie informatie van websites Relevante websites scannen op informatie voor websites Cultuurnetwerk en nieuwsbrieven websites websites websites websites Bezoekers aan de bibliotheek (extern) Monitoren en begeleiden bezoek aan de bibliotheek bezoekers bezoekers (verblijf per bezoek gemiddeld 1,5 klokuren) bezoekers bezoekers (verblijf per bezoek gemiddeld 1,5 klokuren) Uitleningen bibliotheek Uitgave en inname van uitleningen van de collectie uitleningen uitleningen uitleningen uitleningen Abonnees/leden bibliotheek Verbinden van gebruikers van de collectie aan de bibliotheek abonnees abonnees abonnees abonnees 27 JAARVERANTWOORDING 2011

28 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 BIBLIOTHEEK (VERVOLG) Gebruik online catalogus bibliotheek Monitoring en registratie online bezoekers catalogus bezoekers (www2.lokv.nl/webopac/vubis.csp) bezoekers bezoekers bezoekers Dienstverlening instellingsbibliotheek voor ondersteunende instellingen (samenwerking Kunstbalie) Gebruik geautomatiseerde subcatalogus Cultuurnetwerk en catalogisering voor handbibliotheek Kunstbalie 2009 prestatie geleverd 2010 prestatie geleverd 2011 actualiseren afspraken 2011 prestatie geleverd Voor de werkzaamheden voor de bibliotheek werd in 2011: uur uur afbouw dienstverlening Kunstbalie begroot en uur uur afbouw dienstverlening Kunstbalie besteed. WEBSITES EN SOCIALE MEDIA Verzorgen van een informatieve website voor onze doelgroep (3,6 pageviews) (3,8 pageviews) (4.0 pageviews) (3,7 pageviews) dels/ Site met thema's en onderwerpen voor Kunst 2 (CKV2) 2009 geen gegevens 2010 geen gegevens pageviews pageviews 28 JAARVERANTWOORDING 2011

29 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 WEBSITES EN SOCIALE MEDIA (VERVOLG) Engelstalig deel website Informatie voor buitenlandse bezoekers pageviews pageviews pageviews pageviews Voor de werkzaamheden voor de website cultuurnetwerk.nl werd in 2011: uur begroot en uur besteed. Corporate blog Cultuurnetwerk Nederland Blog Piet Hagenaars: Kunst en cultuur & hoe eraan deel lezers per blogbericht Social Networksites Cultuurnetwerk Nederland (LinkedIn) te nemen; start juni Frequentie 40 x per jaar en (1.650 unieke bezoekers) aantal leden LinkedIn groep Cultuureducatie lezers per blogbericht lezers per blogbericht (2.000 unieke bezoekers) Voor de werkzaamheden voor de corporate blog Cultuurnetwerk Nederland en de LinkedIn netwerkgroep cultuureducatie werd in uur begroot en 489 uur besteed. Cultuurplein.nl (samenwerking met OCW) - redactieraad Verzorgen van informatieve website voor het onderwijs periodiek overleg met redactieraad Redactieraad: Kennisnet, Kunstconnectie, AVS, EYE, SLO, KPC-Groep, Erfgoed Nederland, CJP, Stichting Lezen en culturele instellingen over het onderwijs en culturele instellingen Cultuurplein.nl (samenwerking met OCW) algemeen Informatieve website (4,1 pageviews) (5,6 pageviews) (5 pageviews) (5,2 pageviews) Cultuurplein.nl (samenwerking met OCW) primair onderwijs Informatievoorziening voor het primair onderwijs abonnees abonnees abonnees abonnees 29 JAARVERANTWOORDING 2011

30 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 WEBSITES EN SOCIALE MEDIA (VERVOLG) Cultuurplein.nl (samenwerking met OCW) voortgezet onderwijs Informatievoorziening voor het voortgezet onderwijs abonnees abonnees abonnees abonnees Cultuurplein.nl (samenwerking met OCW) beroeps- en volwassenen educatie Informatievoorziening voor beroeps- en volwasseneneducatie abonnees abonnees abonnees 2011 n.v.t. Cultuurplein.nl (samenwerking met OCW) culturele instellingen Informatievoorziening voor culturele instellingen abonnees abonnees abonnees abonnees Voor de werkzaamheden voor cultuurplein in 2011 werd uur begroot en uur besteed. Cultuurcoordinator.nl (samenwerking met OCW) icc'ers Informatievoorziening voor cultuurcoördinatoren (5,0 pageviews) (4,5 pageviews) (5 pageviews) (3,5 pageviews) Voor de werkzaamheden voor de website cultuurcoördinator werd in uur begroot en 560 uur besteed. 30 JAARVERANTWOORDING 2011

31 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 WEBSITES EN SOCIALE MEDIA (VERVOLG) Podium op School (samenwerking met OCW) ( Samenwerking met lokale, provinciale en landelijke culturele instellingen voor onderwijs Verzameling gegevens over professionele voorstellingen voor kinderen en jongeren Voor de werkzaamheden voor podium op school werd in uur begroot en 23 uur besteed. Projectloket cultuur (kunsteducatie, erfgoededucatie en toegankelijke beschrijvingen van uiteenlopende projecten amateurkunst) voor diverse doelgroepen ( Voor de werkzaamheden voor het projectloket cultuur werd in uur begroot en 82 uur besteed. Projectloket Plus enkele onderwijsprojecten uit het Projectloket Cultuur die ( extra aandacht krijgen Voor de werkzaamheden voor het projectloket plus werd in uur begroot en 333 uur besteed aanbiedingen (46 bezoekers en 5,0 pageviews p.d.) aanbiedingen (47 bezoekers en 5,9 pageviews p.d.) nieuwe aanbiedingen aanbiedingen (57 bezoekers en 5,3 pageviews p.d.) 2009 projecten (152 bezoekers, 3,1 pageviews) actuele projecten (180 bezoekers, 4,7 pageviews) actuele projecten (200 bezoekers) actuele projecten (145 bezoekers, 5,3 pageviews) projectbeschrijvingen projectbeschrijvingen projectbeschrijvingen projectbeschrijvingen 31 JAARVERANTWOORDING 2011

32 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 WEBSITES EN SOCIALE MEDIA (VERVOLG) Zicht op ( sp) Thematische reeks artikelen + geannoteerde bibliografie Frequentie 4 x per jaar; publicaties en 1 update; 2010 laatste jaar papieren uitgave, vanaf 2011 digitale Dossiers abonnees (4x, dl) abonnees (4x, dl) downloads downloads Dossier (vervolg Zicht op ) Digitaal themadossier als vervolg op Zicht op Dossiers frequentie 4x per jaar Dossiers Voor de werkzaamheden voor de reeks Zicht op en het Dossier (vervolg Zicht op ) werd in uur begroot en 135 uur besteed. Digitaal Venster op Cultuureducatieonderzoek (VOCE) Het Digitaal Venster op Cultuureducatieonderzoek is een product dat hoofdstuk voor hoofdstuk wordt gerealiseerd en op de site geplaatst. Voor de het Digitaal Venster op Cultuureducatieonderzoek werd in 2011: 662 uur begroot en 298 uur besteed Alice-M Cultuurcommunity ontwikkelen om de kwaliteit van het kunst- en cultuuraanbod aan scholen te volgen en te verbeteren 2010 eerste opzet van Handboek en besluit een digitale portal te realiseren 2011 voorbereiden onderzoeksportal en realiseren 1 e 3 delen 2011 keuze vormgeving website Voor de werkzaamheden voor Alice-M werd in uur begroot en 93 uur besteed 32 JAARVERANTWOORDING 2011

33 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 PERIODIEKEN Digitale nieuwsbrief Cultuureducatie Actua ( Selectie van de meest relevantie informatie over cultuureducatie. Frequentie 23 x per jaar Voor de werkzaamheden voor de digitale Nieuwsbrief Actua werd in uur begroot en 308 uur besteed. Thematische reeks Cultuur+Educatie Reeks thematische uitgaven over cultuureducatie; ( Frequentie 3 x per jaar _educatie/) Voor de werkzaamheden voor de thematische reeks Cultuur+Educatie werd in uur begroot en 916 uur besteed. Bulletin Cultuur & School + katern PO Tijdschrift met reportages over cultuureducatie, verslagen ( van activiteiten en projecten en achtergrondartikelen. ltuur_school.html) / Cultuurplein Magazine Vanaf eind 2011: Cultuurplein Magazine geheten. Frequentie 5 x per jaar Voor de werkzaamheden voor Cultuurplein Magazine werd in uur begroot en uur besteed. (Digitale) Nieuwsbrief Cultuur(net)werk Actuele producten, evenementen en andere wetenswaardigheden van Cultuurnetwerk Nederland. Frequentie 4 x per jaar Vanaf december 2010 alleen nog digitaal Voor de werkzaamheden voor de (Digitale) Nieuwsbrief Cultuur(net)werk werd in uur begroot en 226 uur besteed abonnees abonnees abonnees abonnees abonnees (428) abonnees (651) abonnees (500) abonnees (621) abonnees abonnees abonnees abonnees abonnees abonnees (598 dl) abonnees abonnees 33 JAARVERANTWOORDING 2011

34 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 PERIODIEKEN (VERVOLG) Aanwinstenlijsten ( /pdf/nexit/aanw0807.pdf) Overzicht van de recente aanwinsten van de bibliotheek Frequentie 11 x per jaar met gemiddeld 60 titels per aanwinstenlijst Voor de werkzaamheden voor de Aanwinstenlijst van de bibliotheek Cultuurnetwerk Nederland werd in uur begroot en 199 uur besteed. Jaarverslagen Cultuurnetwerk Nederland Jaarverslag voor subsidiegever en raad van toezicht en een publieksversie die verspreid wordt via de website. Voor de werkzaamheden voor het Jaarverslag Cultuurnetwerk Nederland werd in uur begroot en 284 uur besteed. Publicaties in Kunstzone en andere tijdschriften Artikelen over werkzaamheden van Cultuurnetwerk Nederland in periodieken van derden Voor de werkzaamheden voor publicaties in Kunstzone (en andere bladen) werd in uur begroot en 224 uur besteed. Provinciaal cultuurbeleid voor Handboek cultuurbeleid onderzoek en schrijven voor hoofdstuk provinciaal (Reed) cultuurbeleid Voor het hoofdstuk provinciaal cultuurbeleid werd in uur begroot en 120 uur besteed abonnees abonnees abonnees abonnees (496 downloads) (500 downloads en 200 lezers via issue) (1.068 downloads) artikelen artikelen artikelen artikelen 2011 schrijven artikel 34 JAARVERANTWOORDING 2011

35 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Informatie & documentatie Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestatie 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 STUDENTEN Voorlichtingsbijeenkomsten voor studenten wo en hbo Verzorgen van informatiebijeenkomsten over Cultuurnetwerk Nederland, werkveld cultuureducatie, bibliotheekcollectie en/of onze websites Voor de werkzaamheden voor voorlichtingsbijeenkomsten studenten wo en hbo werd in uur begroot en 166 uur besteed h.o. opleidingen h.o. opleidingen h.o opleidingen h.o. opleidingen 35 JAARVERANTWOORDING 2011

36 5 Kennisnetwerken en overheids- en instellingsbeleid 5.1 ALGEMEEN Het systematisch deelnemen aan en stimuleren van kennisnetwerken ziet Cultuurnetwerk Nederland als een belangrijke taak. Deze is, net als het verzamelen van informatie en documentatie, essentieel om de kennisopbouw van cultuureducatie te bevorderen en om kennis te delen. Kenmerkend voor dergelijke kennisnetwerken is regelmatige uitwisseling van informatie en onderlinge samenwerking, waardoor nieuwe kennis wordt gecreëerd, verspreid en kan worden toegepast. Kennisnetwerken zijn vooral succesvol als zij zijn ingebed in het werk en zo informeel mogelijk zijn. Ook in 2011 organiseerde Cultuurnetwerk diverse kennisnetwerken voor culturele instellingen, voor het onderwijs, voor onderzoekers en voor culturele professionals. Daarnaast werkten we samen in en voor netwerken van anderen. Cultuureducatie krijgt mede vorm door het beleid van gemeenten, provincies, Rijk en Europese Unie. Reden voor ons om in informatievoorziening, advies en onderzoek veel aandacht te besteden aan overheidsbeleid. Het accent ligt wat dit aandachtsgebied betreft op het gemeentelijk beleid, omdat gemeenten met ongeveer 200 miljoen euro subsidies voor cultuureducatie, inclusief amateurkunst en kunsteducatie, de grootste subsidiënten zijn van de drie overheden. Bovendien zijn cultuureducatieve activiteiten veelal lokaal gericht. In deze paragraaf lichten we toe hoe we inspelen en anticiperen op overheids- en instellingsbeleid met het ontsluiten van basisgegevens voor cultuureducatiebeleid, directe advisering van gemeenten, verkennende beleidsstudies en de uitwisseling van beleidskennis en -ervaring. KENNISNETWERKEN EN KENNISRELATIES CULTUURNETWERK NEDERLAND Cultuurnetwerk Nederland zette in 2011 de samenwerking met zijn partners uit het cultuureducatieve veld voort. De samenwerking is onder meer gericht op inhoudelijke en organisatorische afstemming van voorgenomen activiteiten, verkenning van mogelijkheden voor samenwerking en doorverwijzen van vragen naar elkaar en de beantwoording ervan. De samenwerking met Kunstfactor en het Fonds voor Cultuurparticipatie kreeg een bijzonder accent door de voorbereiding op het nieuwe kennisinstituut en intensieve samenwerking. Belangrijke partners als het gaat om overheden en instellingen zijn daarnaast de Raad van twaalf, de provinciale ondersteunende instellingen, Kunstconnectie, Erfgoed Nederland, Nederlands Centrum voor Volkscultuur (NCV), Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), Stichting Lezen, Museumvereniging, Theater Instituut Nederland (TIN), Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK), filminstituut EYE, Muziek Centrum Nederland (MCN), Virtueel Platform, Interprovinciaal Overleg (IPO), Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB), Boekmanstichting, Jeugdcultuurfonds Nederland, CANON Cultuurcel Vlaanderen, Kunstzone, Cultuur in de Spiegel, HBO- Netwerk kunstvakdocentenopleidingen (KVDO), Samenwerkingsberaad Kunstvakken (SBKV), POraad, VO-raad, MBO Raad, HBO-raad, Nederlands Jeugdinstituut (Nji), Steunpunt brede scholen en de Stuurgroep Combinatiefuncties. Vertegenwoordigers van Cultuurnetwerk Nederland maken functioneel deel uit van netwerken van anderen in de vorm van advies- of bestuursfuncties. Een meer volledig beeld is te lezen in het prestatieoverzicht aan het eind van dit hoofdstuk en in paragraaf JAARVERANTWOORDING 2011

37 Aandachtsgebied: Kennisnetwerken uren besteed 2010 Algemeen 18,4% 11,5% 11,1% 9,4% Cultuur Onderwijs Onderzoekers 10,7% 38,9% Overheden Europese samenwerking AFBEELDING 20 _ URENBESTEDING 2010 VOOR HET AANDACHTSGEBIED KENNISNETWERKEN (CIS) Aandachtsgebied: Kennisnetwerken uren besteed ,1% Algemeen 6,5% 17,8% 10,8% 13,1% Cultuur Onderwijs Onderzoekers Overheden 46,6% Europese samenwerking AFBEELDING 21 _ URENBESTEDING 2011 VOOR HET AANDACHTSGEBIED KENNISNETWERKEN (CIS) In 2011 werd uur aan kennisnetwerken besteed (in 2010 was dit uren). In afbeelding 19 en 20 is de urenverdeling over de verschillende sectoren in 2010 en 2011 goed af te lezen. De uren voor het onderwijs (en culturele instellingen) werden grotendeels bekostigd uit projectsubsidies van OCW (zie ook paragraaf 3.4). 37 JAARVERANTWOORDING 2011

38 Aantal deelnemers projectsubsidies OCW Basissubsidie samen met derden Basissubsidie 5.2 OVERZICHT BIJEENKOMSTEN In 2011 organiseerde Cultuurnetwerk Nederland diverse kennisnetwerken voor culturele instellingen, voor het onderwijs, voor onderzoekers en voor ambtenaren met cultuureducatie in portefeuille. Afbeelding 23 biedt een overzicht van alle bijeenkomsten. Deze zijn gefinancierd vanuit de basis- of projectsubsidie van OCW dan wel samen met of in opdracht van derden. Datum Bijeenkomst Dag van de Cultuureducatie Vlaanderen in Gent Expertgroep Cultuur & School Discussiebijeenkomst Cultuur in de Spiegel, Parnassos Utrecht Netwerkbijeenkomst brede school I in Utrecht Focusgroep gemeente- en provincie ambtenaren cultuur, in Utrecht Kennisatelier FCP: Volkscultuur in Apeldoorn Werkbezoek staatssecretaris Zijlstra in Den Haag Netwerkbijeenkomst voor pabo's I in Breda CultuureducatieBELEIDdag in Amersfoort Studiedag ICC-trainers I, in Utrecht Netwerkbijeenkomst brede school II in Utrecht Landelijke conferentie Fonds voor Cultuurparticipatie I, Utrecht Dag van de Cultuureducatie in Amsterdam Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie in Utrecht Werkconferentie i.s.m. Kunstfactor, Heilig Landstichting Werkbijeenkomst I: cultuureducatie in lerarenopleiding VO, Utrecht Landelijke conferentie Fonds voor Cultuurparticipatie II, Utrecht Werkbijeenkomst II: cultuureducatie in lerarenopleiding VO, Zwolle Werkbijeenkomst III: cultuureducatie lerarenopleiding VO, 1 14 Eindhoven Excellentie in het onderwijs (VCPS i.s.m. Europees Platform) Skills 21, kunstonderwijs en maatschappelijke vaardigheden, Tilburg Kennisatelier FCP: cultuurparticipatieonderzoek in Almere Discussiebijeenkomst kwaliteitskader culturele instelling in Utrecht Kunst en Leren; studiedag pabo-docenten en ICC-trainers II, Utrecht (i.s.m. Toeval gezocht)(waarvan 75 icc-trainers) Conferentie Authentieke kunsteducatie in Amsterdam Expertgroep Cultuur & School Cultuur Leert Anders V in Ede Verkenningsconferentie Onderzoekagenda in Utrecht 1 70 Totaal aantal AFBEELDING 23 _ BIJEENKOMSTEN GEORGANISEERD DOOR CULTUURNETWERK NEDERLAND IN JAARVERANTWOORDING 2011

39 5.3 KENNISNETWERK OVERHEDEN CURSUS CULTUUREDUCATIE VOOR AMBTENAREN VAN MIDDELGROTE GEMEENTEN Rijk, provincies en gemeenten hebben elk eigen verantwoordelijkheden in het beleid voor cultuureducatie en amateurkunst. Sinds enkele jaren stemmen het Ministerie van OCW, het IPO en de VNG dit beleid op elkaar af. Een werkgroep cultuureducatie van OCW, IPO en VNG heeft Cultuurnetwerk Nederland in 2007 gevraagd een cursus cultuureducatie voor ambtenaren te ontwikkelen, met de expliciete opdracht eerst bij ambtenaren te achterhalen wat de inhoud van een dergelijke cursus zou moeten zijn. De door ons ontwikkelde cursus bestaat uit driemaal twee dagdelen en is erop gericht gemeentelijke beleidsmakers in staat te stellen een eigen cultuureducatiebeleid te formuleren. Dat kan alleen als er een onderliggende cultuurvisie is en als er verbindingen worden gelegd tussen onderwijs, sociaalcultureel werk, stedelijke inrichting en economie. Welke infrastructuur heb je nodig om cultuureducatiebeleid handen en voeten te geven, met wie kun je samenwerken? De cursus geeft antwoord op dergelijke vragen. Aan het eind hebben deelnemers een eigen tienpuntenplan opgesteld waar zij in hun gemeente verder aan willen werken, veelal onderwerpen die in de eigen gemeente aanvulling of verbetering behoeven. Deelname aan deze cursus verdient zich terug, doordat gemeenteambtenaren het opgestelde plan meteen kunnen gaan uitvoeren, maar ook doordat ze al tijdens de cursus contact leggen met relevante uitvoerenden én met collega's uit andere gemeenten. De intentie is dat deze cursus overal in Nederland aangeboden wordt, in provinciaal of regionaal verband. In 2008 werd de spits afgebeten door de provincie Noord-Holland, in 2009 gevolgd door de drie noordelijke provincies (Groningen, Friesland en Drenthe), Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel. In 2010 rondden achttien beleidsmedewerkers de cursus succesvol af. In 2011 is het cursuspakket geactualiseerd en was Cultuurnetwerk Nederland betrokken bij de ontwikkeling van De Cultuurnavigator, een nieuw beleidsinstrument. De Cultuurnavigator is een digitale omgeving waarin Noord-Hollandse gemeenten een digitaal instrument gebruiken dat hen beleidskeuzes voorlegt en stapgsgewijs door de culturele infrastructuur leidt. In totaal zijn sinds deelnemers geschoold in het beleid en de praktijk van cultuureducatie. CULTUUREDUCATIEBELEIDDAG Een belangrijk instrument voor uitwisseling en spreiding van kennis over de beleidspraktijk is onze jaarlijkse CultuureducatieBELEIDdag voor en door beleidsambtenaren cultuur, zorg en welzijn van gemeenten en provincies. Deze dag staat in het teken van actuele beleidsthema's, gekozen op basis van beleidspraktijken en -ervaringen van gemeenten. De CultuureducatieBELEIDdag fungeert vanaf 2006 als landelijk kennisnetwerk voor beleidsambtenaren cultuureducatie. Behalve kennisdeling willen we met deze bijeenkomst kennisvragen inventariseren om zo onze dienstverlening voor deze doelgroep verder te ontwikkelen. In 2011 werd de vierde CultuureducatieBELEIDdag gehouden in Amsterdam met als thema Kunst van het kiezen. Naast een keynote van Jaap van Luijk van de BMC-groep, getiteld 'Paradigmashift' konden de deelnemers in deelsessies wijzer worden over onder meer keuzes van andere gemeenten en provincies bij krimpende budgetten, het evalueren van beleid, burgerparticipatie en nieuwe cultuurfuncties. De aanwezigen waardeerden de inhoud van de CultuureducatieBELEIDdag gemiddeld met een 7,02. Bij de evaluatie van de bijeenkomst is geïnventariseerd of en zo ja waarover beleidsmedewerkers in een kenniskring met elkaar zouden willen spreken. In het najaar van 2010 is een dergelijke kenniskring van beleidsmedewerkers cultuureducatie voor begin 2011 voorbereid. Het thema van deze eerste kenniskring was de rol die gemeenten kunnen spelen bij het vormgeven van binnenschoolse cultuureducatie. Een tweede kenniskring was gepland voor het najaar van 2011 over monitoren en evalueren. Het aantal aanmeldingen was te laag om deze kenniskring door te laten gaan. Besloten is om op de CultuureducatieBELEIDdag 2012 een sessie te wijden aan dit onderwerp. 39 JAARVERANTWOORDING 2011

40 LANDELIJKE CONFERENTIES FCP VOOR GEMEENTEN EN PROVINCIES Cultuurnetwerk Nederland organiseerde ook in 2011 voor het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP) twee landelijke conferenties voor het kennisatelier (zie ook paragraaf 6.2). Het fonds organiseert de landelijke conferenties om contact tussen de gemeenten en provincies die deelnemen aan de regeling Cultuurparticipatie ( ) te faciliteren en te stimuleren en daarnaast om het contact tussen het fonds en de gemeenten en provincies te onderhouden. Rode draad daarbij is netwerken, inspireren en leren. Cultuurnetwerk Nederland bereidt de conferenties inhoudelijk voor, stelt in overleg met het FCP het programma op, benadert sprekers en maakt het verslag van de conferenties. De voorjaarsconferentie vond plaats op 26 mei in het Centraal Museum in Utrecht en was gewijd aan het zichtbaar maken van resultaten van cultuurparticipatiebeleid. De najaarsconferentie op 15 september bij het UCK in Utrecht was gericht op het thema kwaliteit in cultuureducatie en de strategie en verankering van beleid na Op deze laatste bijeenkomst lichtte staatssecretaris Halbe Zijlstra zijn beleidsplannen toe. COMMUNITY OF KNOWLEDGE ON ARTS AND CULTURAL EDUCATION IN EUROPE (COMACE) Op verzoek van ACEnet maakte Cultuurnetwerk een voorstel voor een Europese portal Community of Knowledge on Arts and Cultural Education in Europe (ComACE), dat zijn uitwerking krijgt in de periode Deze portal beoogt kennis over kunst- en cultuureducatie systematisch tussen Europese landen uit te wisselen en te delen. Het netwerk (ACEnet) heeft de coördinatie en redactie van de portal voor de periode aan Cultuurnetwerk Nederland uitbesteed. De redactiewerkzaamheden voor Nederland worden betaald uit besteltaken; de algehele coördinatie en redactie van ComACE bekostigt het Ministerie van OCW. In 2011 zijn bijdragen aan het compendium en de glossary van de portal ComACE geleverd door Vlaanderen, Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland en Nederland. De teksten over het cultuureducatiebeleid van Vlaanderen, Oostenrijk en Nederland werden in 2011 vrijwel afgerond. In 2012 zullen alle teksten nog eenmaal geredigeerd worden. Ook zullen equivalenten van termen bij elkaar gezocht en in de glossaryteksten opgenomen worden. Frankrijk en Duitsland hebben toegezegd in 2012 verder te werken aan hun teksten. De resultaten van de inspanningen zijn te zien op de website van ComACE: INTERNATIONALE VERTEGENWOORDIGING EN PROMOTIE CULTUUREDUCATIE Vertegenwoordigers van Cultuurnetwerk Nederland waren in als keynote spreker, forumlid of deelnemer - actief aanwezig bij een aantal internationale conferenties over kunst- en cultuureducatie (zie voor details paragraaf 8.2). 5.4 KENNISNETWERK OVERHEDEN EN CULTURELE INSTELLINGEN DISCUSSIEBIJEENKOMST CULTUUR IN DE SPIEGEL In 2010 bereidde Cultuurnetwerk Nederland samen met het projectteam Cultuur in de Spiegel (CiS) een discussiebijeenkomst voor over het gelijknamige onderzoeksproject met als vraag aan de genodigden: 'Hoe kijkt u aan tegen het theoretisch kader van Cultuur in de Spiegel en wat zijn de (on)mogelijkheden ervan voor visieontwikkeling op cultuuronderwijs?' De bijeenkomst was bedoeld voor geïnteresseerden in visieontwikkeling en theorievorming en is op 3 februari 2011 met 75 (uitgenodigde) deelnemers gerealiseerd. De genodigden waren afkomstig uit de wereld van het beleid, de praktijk en onderzoek. Na een inleiding van projectleider Barend van Heusden gaven historicus Carla van Boxtel (Erasmus Universiteit Rotterdam) en onderwijskundige Ronald Soetaert (Universiteit Gent) hun reactie op het theoretisch kader. Vervolgens zijn de aanwezigen uitgenodigd deel te nemen aan de discussie. 40 JAARVERANTWOORDING 2011

41 CONFERENTIE WIE DOET WAT Op vrijdag 26 augustus 2011 organiseerden Cultuurnetwerk Nederland en Kunstfactor de conferentie Wie doet wat? Over visievorming en verantwoordelijkheden voor cultuurdeelname in Museumpark Orientalis in Heilig Landstichting. Hamvraag van de middag: wat is er nodig voor een culturele loopbaan en wie neemt daarbij wat voor zijn rekening? De terugkeer van de vakleerkracht, goede richtlijnen voor onderwijsinspecteurs, doorlopende leerlijnen, een duidelijker smoel, laagdrempelige cultuur - de nodige aanbevelingen passeerden de revue. Theaterjournalist en dramaturg Robbert van Heuven schetste het belang van brede cultuureducatie. 'Kinderen snappen dat kunst met verbeeldingskracht te maken heeft.' En die verbeeldingskracht is belangrijk om je in te kunnen leven in anderen en gestolde opvattingen te voorkomen. Dat staat, aldus Van Heuven, in schril contrast met opvattingen in de huidige politiek. Anders dan de culturele sector krijgt de sportsector de komende jaren niet minder, maar juist meer rijkssubsidie. Dat komt door een eensgezind verhaal en gezamenlijke ambities, vertelde Erik Lenselink (manager Sportontwikkeling NOC*NSF). In twee discussierondes spraken vertegenwoordigers uit onderzoek, beleid en de culturele sector over enerzijds voorwaarden en wensen en anderzijds kansen en belemmeringen. Het was een inspirerende bijeenkomst bij wijze van start van het toekomstige samengaan van Cultuurnetwerk en Kunstfactor in een nieuw kennisinstituut. Toch ervoeren veel deelnemers het als preken voor eigen parochie. Een dergelijke bijeenkomst zal in 2012 dan ook niet worden herhaald. 5.5 KENNISNETWERK CULTURELE INSTELLINGEN DAG VAN DE CULTUUREDUCATIE Op 16 juni 2011 vond in het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam de zesde Nederlandse Dag van de Cultuureducatie plaats met als thema 'Senioren als doelgroep'. Er waren 270 deelnemers, waarvan 115 het enquêteformulier invulden. De meesten noemden oriëntatie op het thema als belangrijkste motief voor deelname. Op de tweede plaats stond kennismaken met praktijkvoorbeelden van andere instellingen. De meerderheid vond dat dit doel goed was bereikt. De dag werd met een gemiddeld rapportcijfer van 7,2 goed gewaardeerd. Gevraagd naar een favoriet thema voor 2012 scoorde 'samenwerking' het hoogst en dit wordt dan ook het thema van de Dag van de Cultuureducatie in Evenals in voorgaande jaren overlegden we ook in 2011 met CANON Cultuurcel Vlaanderen en het Vlaams Ministerie van Cultuur Jeugd Sport en Media over de opzet en invulling van de dag. Het projectteam verrichtte research voor het programma van de Vlaamse Dag van de Cultuureducatie 2012 dat over 'identiteitsvorming bij jongeren' gaat. DISCUSSIEBIJEENKOMST KWALITEITSKADER CULTUUREDUCATIE DOOR CULTURELE INSTELLINGEN In augustus vroeg het Ministerie van OCW aan Cultuurnetwerk Nederland en Kunstfactor een bijeenkomst te organiseren rondom de uitkomsten van het onderzoek Kwaliteitskader cultuureducatie door culturele instellingen. Dit onderzoek, uitgevoerd door Oberon, brengt indicatoren voor kwaliteit van cultuureducatieve activiteiten bij de instellingen in kaart. De bijeenkomst beoogde een discussie op gang te brengen onder culturele instellingen in de basisinfrastructuur over de kwaliteit van cultuureducatie. Op maandag 31 oktober 2011 vond de discussiebijeenkomst plaats met zo'n veertig deelnemers. Na een presentatie van de onderzoekresultaten door Oberon en een reactie van drie referenten op het kwaliteitskader (één vanuit de culturele sector, één vanuit het onderwijs en één van Cultuurnetwerk Nederland) vond aan de hand van stellingen een discussie met de deelnemers plaats. 41 JAARVERANTWOORDING 2011

42 5.6 ADVISERING OVERHEDEN EN INSTELLINGEN ALGEMEEN Cultuurnetwerk Nederland adviseerde in 2011 wederom provincies, gemeenten en instellingen en blijft dit ook doen. Uit eerder gehouden klantonderzoek blijkt dat gemeenten, culturele instellingen en ook scholen geïnteresseerd zijn in elkaars kunst- en cultuureducatiebeleid en in het beleid van de overheden. Zowel in publicaties, op bijeenkomsten als op de websites Cultuurnetwerk.nl en Cultuurplein.nl besteden we hier veel aandacht aan. ACTUALISATIE UITVOERING GEMEENTELIJK BELEID CULTUUR OP SCHOOL In participeerde Cultuurnetwerk Nederland in een studie naar het gemeentelijk beleid voor culturele activiteiten in het onderwijs. In ons werkplan voor 2011 was een vervolgproject gepland dat voortbouwde op de toen opgedane kennis; de VNG had Cultuurnetwerk Nederland immers hierom verzocht. Een formele opdracht is echter uitgebleven, mede vanwege het ontbreken van financiële middelen bij de VNG. Tevens leek het weinig prioriteit te hebben. Inmiddels is besloten dat Cultuurnetwerk Nederland in 2012 een eigen vervolgstudie doet. Het voornemen is om de zes casestudies uit de rapportage van opnieuw onder de loep te nemen om zo tien jaar beleid in zes gemeenten in beeld te brengen. 5.7 KENNISNETWERK ERFGOEDEDUCATIE In de loop van 2011 werd duidelijk dat Erfgoed Nederland zou ophouden te bestaan en dat erfgoededucatie als specifieke taak zou worden ondergebracht bij het nieuw te vormen kennisinstituut voor cultuureducatie en amateurkunst. Afgesproken werd dat Cultuurnetwerk Nederland per oktober 2011 de taken van Erfgoed Nederland voor erfgoededucatie zou overnemen. Dit betekent onder meer dat er een aparte plek is ingeruimd op onze website waar nieuws en wetenswaardigheden over erfgoededucatie te vinden zijn. Sinds najaar 2011 heeft Cultuurnetwerk Nederland bovendien het voorzitterschap en de trekkersrol van het Platform Erfgoededucatie op zich genomen, waarin verder vertegenwoordigd zijn: Overleg Provinciale Erfgoedhuizen Nederland (OPEN), de Reinwardt Academie en het Centrum voor Historische Cultuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Op de agenda van het platform staan thema's over erfgoededucatie die van nationale relevantie zijn. Daarnaast is Cultuurnetwerk Nederland aanwezig bij het vakoverleg van de erfgoedconsulenten, waar informatie wordt uitgewisseld over regionale en provinciale activiteiten. Na overleg met verschillende cruciale personen zijn plannen gemaakt voor 2012 en verder om erfgoededucatie specifiek in de schijnwerpers te zetten. Bovendien werkt Cultuurnetwerk Nederland mee aan de voorbereiding van de half 2013 uit te voeren International Conference on Heritage Education, die het Centrum voor Historische Cultuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam en de bijzonder hoogleraar Historische Cultuur en Educatie (Carla van Boxtel) heeft geïnitieerd. 42 JAARVERANTWOORDING 2011

43 5.8 KENNISNETWERKEN ONDERWIJS AFBEELDING 24 _ AFSLUITING WERKBEZOEK HALBE ZIJLSTRA AAN SECTOR CULTUUREDUCATIE WERKBEZOEK HALBE ZIJLSTRA AAN DE SECTOR CULTUUREDUCATIE Op donderdag 24 maart 2011 organiseerde Cultuurnetwerk Nederland met partners uit Zuid-Holland op de Haagse Gelderlandschool een werkbezoek voor staatssecretaris Halbe Zijlstra. We lieten hem daar zien hoe het onderwijs kinderen en jongeren laat kennismaken met kunst, erfgoed en media en wat dat teweegbrengt. Twee scholen (primair en voortgezet onderwijs) en lokale, provinciale en landelijke ondersteunende instellingen SKVR, Kunstgebouw en Cultuurnetwerk presenteerden hun rol hierbij. Een vertegenwoordiging van het cultuureducatieve werkveld was aanwezig om aanvulling te geven en vragen van de staatssecretaris te beantwoorden. Met dit werkbezoek lieten we zien dat de cultuureducatieve infrastructuur een bouwwerk is waarin jarenlang flink is geïnvesteerd en dat nodig is om kinderen en jongeren op school en ook daarbuiten - te helpen bij hun culturele loopbaan. INTERNE CULTUURCOÖRDINATOR (ICC'ER) Het doel van het landelijke project Interne cultuurcoördinator is dat in 2012 op de meeste basisscholen in Nederland minstens één interne cultuurcoördinator (icc'er) werkzaam is. De icc-cursus is in 2005 gestart en het project is sinds 2007 ondergebracht bij Cultuurnetwerk Nederland. Op school is de cultuurcoördinator eerstverantwoordelijke voor inhoud, coördinatie en uitvoering van cultuureducatie. Hij werkt samen met collega's in en buiten de school aan de vorming en uitvoering van cultuurbeleid voor de basisschool, creëert draagvlak voor cultuureducatie en organiseert culturele activiteiten. Om icc'ers hierbij te motiveren en inhoudelijk te inspireren onderhoudt Cultuurnetwerk Nederland, naast de lokale en regionale netwerken, een landelijk kennisnetwerk. Dit wordt ondersteund met de website en met maandelijkse digitale nieuwsbrieven. We werken hierbij samen met het landelijk programma Cultuur en School, provinciaal en regionaal werkende ondersteunende instellingen voor cultuureducatie en met de pabo's. In 2011 waren de belangrijkste activiteiten naast webredactie en de uitgave van de nieuwsbrief voor icc'ers en trainers de voorbereiding van de Culturele Onderwijstentoonstelling, de landelijke inspiratie- en netwerkdag voor icc'ers en twee netwerkbijeenkomsten voor icc-trainers. Een van deze dagen ging over kunst en leren en werd samen met stichting Toeval Gezocht georganiseerd. Hieraan namen 300 icc-trainers en pabodocenten deel, zij waardeerden de dag met een 8,1 gemiddeld. 43 JAARVERANTWOORDING 2011

44 We hebben in 2011 de cursus Cultuur op maat ontwikkeld, gericht op afstemming van aanbieders op het onderwijs, en als train-de-trainer twee keer uitgevoerd aan in totaal veertig deelnemers. Daarnaast hebben we een cursus voor cultuureducatie in de buitenschoolse opvang (BSO) ontwikkeld, die in 2012 als pilot zal worden getest. Het beoordelen van pabo-minoren en nieuwe icc-cursussen in verband met icc-certificering liep vorig jaar door, maar wat langzamer dan in de afgelopen jaren. De pabo's, die dat willen hebben, inmiddels een minor of specialisatie, waarin de icc-cursus als onderdeel wordt aangeboden. Daarnaast worden er niet meer zoveel nieuwe icc-cursussen aangeboden, de icctrainers werken met een bestaande opzet. CULTUURCOÖRDINATOR VO In 2011 is tijdens de bijeenkomsten van het Netwerk VO en de Expertgroep Cultuur en School en tijdens diverse activiteiten van de Vereniging en het Steunpunt CultuurProfielScholen aandacht geschonken aan de cultuurcoördinator in het voortgezet onderwijs. Ontwikkelingen rond de cultuurkaart en de opvolging van de eerste lichting CKV-coördinatoren vragen in 2012 om nadere uitwerking van rollen en taken van de cultuurcoördinator VO. STEUNPUNT EN VERENIGING CULTUURPROFIELSCHOLEN Met de Regeling Cultuurprofielscholen VO ondersteunde het Ministerie van OCW in de periode scholen om zich te ontwikkelen tot cultuurprofielschool. In 2007 werd het Steunpunt Cultuurprofielscholen opgericht en sinds 1 maart 2010 is dit ondergebracht bij Cultuurnetwerk Nederland. Het steunpunt is een samenwerkingsrelatie tussen Cultuurnetwerk Nederland en SLO. Op 31 december 2011 had de vereniging 39 leden. Alle scholen die sinds de oprichting in 2007 lid zijn, zijn in 2011 en begin 2012 volgens een door de Universiteit van Amsterdam beproefde en door de leden vastgestelde procedure gevisiteerd. De gevisiteerde scholen ontvingen het aanbod, voor op het visitatieadvies aansluitende ondersteuning van het Steunpunt. Op verzoek van de Vereniging CultuurProfielScholen (VCPS) voerden we een verkenning uit van kwaliteitszorgsystemen bij profielscholen in het voortgezet onderwijs. Bij de evaluatie van het kwaliteitszorgsysteem op 16 februari 2012 speelt dit onderzoek een rol. Voorafgaande aan de ledenvergadering in september 2011 hebben we een uitgebreide enquête gehouden onder de leden over de wijze waarop binnen de vereniging kennis wordt ontwikkeld en gedeeld. Ook zijn de periodieke digitale nieuwsbrief en de landelijke conferentie geëvalueerd. De positieve reacties tonen aan dat we aansluiten bij onze doelen en voorzien in de behoefte. Het Europees Platform en de VCPS namen het initiatief om het thema 'Excellentie in het onderwijs' nader te verkennen in de vorm van een expertmeeting op 4 oktober Samen met ruim veertig vertegenwoordigers van profielscholen en van enkele landelijke onderwijsorganisaties en -instellingen hebben we ons gebogen over de vraag hoe we talentvolle leerlingen beter kunnen uitdagen tot excellente prestaties. Daarmee sluiten we aan bij de intenties van minister Van Bijsterveldt in haar Actieplan Beter Presteren. Mede met subsidie van derden is onderzoek gedaan naar een digitaal cultuurportfolio. De uitgave die tijdens de landelijke VCPS-conferentie Cultuur Leert Anders V op 1 december 2011 is verspreid, geeft de stand van zaken weer van het digitaal cultuurportfolio in het voortgezet onderwijs. Begin januari 2012 ontvangen alle VO-locaties in Nederland een exemplaar van deze publicatie. Het bestuur boog zich in het najaar van 2011 over de vraag naar de identiteit van de VCPS en heeft kernwaarden geformuleerd. Deze kernwaarden zijn vervolgens voorgelegd aan de ereleden én de Commissie van aanbeveling en advies. Hierin zitten vooraanstaande personen uit politiek, bedrijfsleven en wetenschap. De discussie kreeg een vervolg op de VCPS-conferentie en tijdens de ledenbijeenkomst op februari JAARVERANTWOORDING 2011

45 De website vormt een informatie- en kennisplatform voor leden van de VCPS, voor cultuurprofielscholen in spe en ook voor geïnteresseerden die meer willen weten over cultuurprofilering. De bezoekers vinden naast informatie ook uitgebreide schoolportretten. KENNISNETWERKEN ROND HOGESCHOLEN: PABO'S In 2011 participeerden bijna alle hogescholen met pabo's in het project Cultuureducatie in de pabo, dat Cultuurnetwerk Nederland met het landelijk programma Cultuur en School in 2001 startte. De afgelopen jaren is de icc-cursus ingebouwd in het reguliere pabo-onderwijsprogramma, is een cultuurmonitor ontwikkeld, is de inhoud van cultuureducatie in het curriculum van de pabo's verdiept en hebben ruim vijftig pabodocenten aan de training Implementatie Handboek en Cultuurmonitor Pabo deelgenomen. Sinds oktober 2010 worden zogeheten cultuurwerkplaatsen uitgevoerd. Hierbij gaat het om een praktijkonderzoek op de pabo rondom cultuureducatie. In totaal zeven pabo's voeren een cultuurwerkplaats uit, dit aantal zal in 2012 worden uitgebreid. Voorbeelden van thema's zijn: Stad versus platteland (Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Rotterdam), krachtige leeromgeving (Pabo Groenewoud Nijmegen, Hanzehogeschool Groningen), draagvlak (Pabo Groenewoud Nijmegen, Avans Hogeschool Breda, Fontys pabo's) en burgerschap (Christelijke hogeschool Ede, Marnix Academie Utrecht). In 2011 zijn twee netwerkbijeenkomsten georganiseerd, waarbij inhoudelijke onderwerpen centraal stonden, zoals het advies over de kennisbasis. Daarnaast presenteerden pabo's de resultaten van hun cultuurwerkplaats. Op 9 november 2011 was er een gezamenlijke dag met icc-trainers met als thema Kunst en leren. Deze bijeenkomst is samen met stichting Toeval Gezocht georganiseerd. Zie ook pagina 55 'interne cultuurcoördinatoren'. KENNISNETWERKEN ROND LERAREN IN HET VO In 2009 trof Cultuurnetwerk Nederland voorbereidingen voor de voortzetting van het project Verbreding Cultuur en School, Lerarenopleidingen VO Daarvoor is gebruik gemaakt van de uitkomsten van enkele bijeenkomsten met eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen en van een evaluatie. De voorbereidingen mondden uit in een projectplan gericht op, rekening houdend met de evaluatie van het traject , verdieping van cultuureducatie in deze lerarenopleidingen. De uitvoering is in 2010 terstond ter hand genomen en De stuurgroep heeft drie verzoeken voor inrichting van cultuurwerkplaatsen toegewezen (Faculteit der Letteren, afdeling Algemene Cultuurwetenschappen te Nijmegen en tweemaal Fontys Lerarenopleiding te Tilburg). Vervolgens zijn er in september 2011 drie regionale werkbijeenkomsten gehouden als project-startup voor mogelijke nieuwe projecten. De aanwezige opleidingen en VO-scholen noemden de werkbijeenkomsten bijzonder vruchtbaar, deze boden hen een goede basis voor een nadere uitwerking van hun voorstel om een cultuurwerkplaats te starten. De stuurgroep besprak op 2 november 2011 de binnengekomen aanvragen en beoordeelde er negen van de elf als goed (al dan niet na nadere uitwerking). Hiervan zullen vier pas definitief worden gehonoreerd als de beschikking voor het projectjaar 2012 van OCW is ontvangen. De thema's van de cultuurwerkplaatsen voor sluiten aan bij de thema's in het cultuurbeleid: cultureel bewustzijn, identiteitsbewustzijn en maatschappelijke participatie; levensbeschouwing en kunstbeschouwing; kennis land, cultuur en volk (vanuit sectie talen); cultuureducatie vanuit natuurwetenschappen en cultuureducatie vanuit wiskunde. Ook zijn er projecten rond doorlopende leerlijnen PO VO en bovenbouw onderbouw alsook over interdisciplinaire werkvormen. 45 JAARVERANTWOORDING 2011

46 REGIOBIJEENKOMSTEN CULTUUR IN DE SPIEGEL In 2011 benaderde de Rijksuniversiteit Groningen ons om, samen met de Raad van twaalf, mee te werken aan het organiseren van regiobijeenkomsten over het onderzoeksproject Cultuur in de Spiegel. Vanwege het belang om doorlopende leerlijnen cultuuronderwijs bij het primair onderwijs onder de aandacht te brengen heeft Cultuurnetwerk ingestemd met de verzorging van de landelijke communicatie over deze bijeenkomsten. Tevens adviseren wij over de inhoud en opzet van het programma van deze bijeenkomsten. In 2011 werden de vijf regiobijeenkomsten voorbereid die in maart 2012 plaatsvinden. 5.9 ADVISERING ONDERWIJS CULTUURCOACHES (COMBINATIEFUNCTIES) IN BREDE SCHOLEN De cultuurcoach (combinatiefunctionaris cultuur) is een nieuwe functie. Hij heeft één werkgever, maar werkt voor twee sectoren: onderwijs en cultuur. Voorbeeld is een muziekleraar die in dienst is bij de muziekschool en niet alleen daar lesgeeft, maar ook op de basisschool in de wijk. Of een docent Nederlands die, naast zijn werk op de middelbare school, werkt bij het museum. Cultuurnetwerk Nederland is lid van de stuurgroep die adviseert over inhoud en uitvoering van de werkplannen. Daarnaast zijn we als lid van de redactieraad actief betrokken bij de inhoud van het project rondom de cultuurcoaches, dat door de Cultuurformatie wordt ontwikkeld en uitgevoerd. We geven hiervoor onder meer presentaties op regionale en landelijke bijeenkomsten en werken mee aan de organisatie van regionale bijeenkomsten. EXPERTGROEP CULTUUR & SCHOOL De expertgroep Cultuur & School, in 2009 gestart door het landelijk programma Cultuur & School (OCW), werd in 2010 overgenomen door Cultuurnetwerk Nederland. De groep bestaat uit experts in cultuureducatie uit het onderwijs, overheden en culturele instellingen. Doel is het uitwisselen en bespreken van actuele informatie en kennis om dit weer door te geven aan anderen. Twee maal per jaar wordt een bijeenkomst georganiseerd, naar aanleiding van actuele onderwerpen. In januari was het onderwerp 'framing' en in november waren onderwerpen de cultuurkaart en het onderzoeksproject Cultuur in de Spiegel. VERKENNINGSCOMMISSIE KUNSTVAKKEN Op dinsdag 27 april 2010 is op het Ministerie van OCW de Verkenningscommissie Kunstvakken geïnstalleerd. Antoine Gerrits is lid van deze commissie vanuit Cultuurnetwerk Nederland en vanuit de Vereniging CultuurProfielScholen. De commissie moet een helder en eenduidig advies uitbrengen over de toekomst van de kunstvakken, omdat de huidige tweedeling tussen vakken 'oude' en 'nieuwe' stijl niet langer houdbaar is. Begin januari 2012 is het advies aan het ministerie aangeboden. Het advies is mede tot stand gekomen door de inbreng van en in dialoog met ruim driehonderd collega's in het land. Najaar 2010 en voorjaar 2011 is er van gedachten gewisseld met docenten in het voortgezet onderwijs. Daarnaast is gesproken met docentenopleiders en schoolleiders. Ook heeft de commissie advies ingewonnen bij collega's van organisaties en instellingen. In augustus 2011 verscheen het preadvies, waarop het veld kon reageren. Vervolgens was er een besloten expertmeeting op 1 oktober 2011, waarvoor vijftig collega's waren uitgenodigd. Zij gaven feedback op het preadvies. 46 JAARVERANTWOORDING 2011

47 5.10 KENNISNETWERKEN ONDERZOEKERS CONFERENTIE ONDERZOEK IN CULTUUREDUCATIE Cultuureducatie staat onverminderd hoog op de agenda van beleidsmakers en politici. Het kabinet vindt cultuureducatie belangrijk voor persoonlijke ontwikkeling en voor de creativiteit van onze samenleving als geheel. Ook de Raad voor Cultuur hecht groot belang aan educatie en wijst erop dat de 'onderzoekende houding' die kinderen daardoor ontwikkelen, van groot belang is voor onze kennissamenleving. In het kunsten- en onderwijsveld bestaan echter nog altijd veel vragen; bijvoorbeeld over de effectiviteit van overdrachtsmethoden, over de esthetische ontwikkeling van kinderen of over de effecten van kunst- en cultuureducatie op andere vakken, op cognitieve verworvenheden en op prestaties in andere gebieden. Onderzoek naar cultuureducatie is van belang. Het kan bijdragen aan onderwijsontwikkeling en de onderbouwing van nieuwe methoden of werkwijzen, aan beleidsvoorbereiding en beleidsevaluatie, aan inzicht in leerprocessen, aan begripsverheldering of aan historisch inzicht. Het is eveneens van belang dat er over opzet, methodologie en resultaten van onderzoek een regelmatige uitwisseling is tussen de verschillende betrokkenen. Dat is de drijfveer voor Cultuurnetwerk Nederland om jaarlijks de Conferentie Onderzoek Cultuureducatie te organiseren. Onderzoekers uit uiteenlopende disciplines presenteren daar hun papers, waarbij onderzoek, beleid en praktijk gestimuleerd worden om gebruik te maken van de inzichten uit onderzoek over kunst, samenleving, didactiek en pedagogiek. Op 23 juni 2011 vond in Utrecht de vijfde Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie plaats, georganiseerd door Cultuurnetwerk Nederland samen met het lectoraat kunsteducatie van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Onderzoekers en deskundigen uit uiteenlopende disciplines presenteerden hun bevindingen in vijftien verschillende sessies. Collega-onderzoekers en deskundigen traden op als referent. Het ging daarbij om uiteenlopende thema's als het meten van kwaliteit en doelmatigheid, cultuurdeelname en prijsbeleid, muzikale voorkeuren, leesgedrag, onderzoek in kunstvakonderwijs en de waarde van educatieve programma's. Andrew Burn, hoogleraar Media Education aan het Institute of Education van de University of London, sprak in zijn keynote over de noodzaak van een evenwichtige 'combinatie van retoriek en artistieke productie, voor kritische achterdocht en kritische waardering' als het gaat om media-educatie. Masterstudenten van universiteiten en hogescholen presenteerden hun afstudeeronderzoek in de vorm van posters en pecha kucha's. Tevens werd de Max van der Kamp Scriptieprijs voor de tweede keer uitgereikt. Er namen zo'n 230 onderzoekers, docenten, studenten en medewerkers van culturele instellingen deel aan de conferentie. 51 Deelnemers vulden de evaluatie in en waardeerden de conferentie met een gemiddeld rapportcijfer van 7,4. 47 JAARVERANTWOORDING 2011

48 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Kennisnetwerken en overheids- en instellingenbeleid Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestaties 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 ALGEMEEN Adviescommissies overheden en landelijke instellingen; bestuursfuncties (inter)nationaal namens Cultuurnetwerk Nederland Bestuur en advies op internationaal, landelijk, provinciaal en lokaal niveau over cultuureducatie uur uur uur Bestuur en advies: Adviescommissie Museum Jan Cunen, Bestuur Stichting Netwerk Jeugdtheaterscholen, raad van toezicht UCK, Stuurgroep combinatiefuncties, Samenwerkingsberaad Kunstvakken, Verkenningscommissie kunstvakken, Stuurgroep Kunst Inclusief, Adviescommissie Cultuureducatie NH, Adviesraad Maatschappelijke Stage, Voorzitter Kunstzone, Cultuur in de Spiegel, Expertisecentrum Mediawijsheid, Platform erfgoededucatie, Redactieraad en Consortium 'Healthy Ageing by Music'. Voor deze werkzaamheden werd in 2011: 408 uur (adviescommissies en besturen), 412 uur (representatieve netwerken nationaal) en 386 uur (congresbezoek) begroot. In 2011 werd respectievelijk 477, 245 en 513 uur besteed. Vlaams-Nederlandse samenwerking (met CANON Cultuurcel en het Vlaamse ministerie CJSM) Voortzetting activiteiten zoals expertmeetings, debat, Dag van de Cultuureducatie, Pabo-uitwisseling en Conferentie Onderzoek in cultuureducatie Voor de werkzaamheden voor de Vlaams-Nederlandse samenwerking werd in begroot en 36 uur besteed KENNISNETWERKEN OVERHEDEN Cursus cultuureducatie voor ambtenaren (blauwdruk en begeleiding) (Adviseurs zijn Kunstconnectie, Kunstfactor, Stichting Erfgoed Nederland, OPEN, IPO en VNG) Vanaf het najaar 2007 coördineert Cultuurnetwerk samen met de Raad van twaalf de cursus cultuureducatie voor ambtenaren cultuur en onderwijs van gemeenten Voor de werkzaamheden voor de cursus cultuureducatie voor ambtenaren werd in uur begroot en 144 uur besteed cursisten cursisten 2011 afronding subsidie cursus actualisatie cursusmap, 16 cursisten, afronding gesubsidieerde cursus. 48 JAARVERANTWOORDING 2011

49 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Kennisnetwerken en overheids- en instellingenbeleid Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestaties 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 KENNISNETWERKEN OVERHEDEN (VERVOLG) CultuureducatieBELEIDdag CultuureducatieBELEIDdag is de kennisnetwerkdag voor ambtenaren met cultuur in hun pakket deelnemers deelnemers deelnemers Voor de werkzaamheden voor de CultuureducatieBELEIDdag werd in uur begroot en 656 uur besteed en voor de voorbereiding van de conferentie in 2012 werd 259 uur begroot en 203 uur besteed Kenniskring beleidsmedewerkers cultuureducatie van gemeenten Verdieping over een specifiek onderwerp met ambtenaren cultuur (8) (10) (10) Voor de werkzaamheden voor kenniskringen gemeenteambtenaren werd in uur begroot en 85 uur besteed. Landelijke conferenties FCP In opdracht van het Fonds voor Cultuurparticipatie organiseert Cultuurnetwerk 2 landelijke conferenties voor het netwerk van 12 provincies en 35 gemeenten (gepro). 2009: Utrecht (94) en Bussum (70) 2010: Amersfoort (78 en 77) en 70 deelnemers 2011: Utrecht (60 en 80) Voor de werkzaamheden voor de landelijke conferenties van het FCP werd in uur begroot en 648 uur besteed Portal Community of Knowledge on Arts and Cultural Education in Europe (ComACE) met Vlaanderen, Oostenrijk, Frankrijk en Nederland Door ComACE wordt kennis over kunst- en cultuureducatie op een systematische manier tussen Europese landen uitgewisseld en gedeeld redactiecoördinatie redactiecoördinatie 2011 voltooiing website voltooiing website Voor de redactiecoördinatie van ComAce werd in uur begroot en 485 uur besteed Aanlevering inhoud Nederlands deel voor ComACE Aanlevering inhoudelijke teksten over topics op het terrein van cultuureducatie in Nederland (2012 eindredactie totaal) 2010 compendium 3, 4 en glossary 3, 4 en 5 + alg dl teksten gereed 2011 afronden teksten Voor de aanlevering van de inhoud voor het Nederlands deel van ComACE werd in uur begroot en 81 uur besteed. 49 JAARVERANTWOORDING 2011

50 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Kennisnetwerken en overheids- en instellingenbeleid Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestaties 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 KENNISNETWERKEN OVERHEDEN (VERVOLG) OMC-werkgroep Deelname klankbordgroep (onder coördinatie van OCW) voor advisering over Europees werkplan voor cultuur bijeenkomsten bijeenkomsten Voor de klankbordgroep werd in uur begroot en 16 uur besteed (interne voorbereiding en advies) KENNISNETWERK OVERHEDEN EN CULTURELE INSTELLINGEN Discussiebijeenkomst Cultuur in de Spiegel Organisatie samen met projectteam CiS in Parnassos Utrecht voorbereiding bijeenkomst bijeenkomst (75 deeln.) bijeenkomst (75 dlns) Voor de werkzaamheden voor discussiebijeenkomst Cultuur in de Spiegel werd in uur begroot en 124 uur besteed WIE DOET WAT? organisatie van conferentie samen met Kunstfactor namens het CCP Discussie over het belang van educatie en participatie (30) (70) Museumpark Orientalis Voor de werkzaamheden voor de conferentie WIE DOET WAT? Werd in begroot en 200 uur besteed KENNISNETWERK CULTURELE INSTELLINGEN Dag van de Cultuureducatie (samen met CANON Cultuurcel en het ministerie van CJMS Vlaanderen) Jaarlijks ander onderwijsthema op bijeenkomst voor culturele instellingen; Frequentie 1 x per jaar; 300 bezoekers Buitengewoon en speciaal onderwijs (355 deelnemers) Talentontwikkeling (390 deelnemers) 2011 Senioren (375) 2011 Senioren (270 deelnemers) Voor de werkzaamheden voor de Dag van de Cultuureducatie in 2011 werd uur begroot en uur besteed; en voor de voorbereiding van de conferentie in uur begroot en 219 uur besteed 50 JAARVERANTWOORDING 2011

51 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Kennisnetwerken en overheids- en instellingenbeleid Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestaties 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 KENNISNETWERK CULTURELE INSTELLINGEN (VERVOLG) Kwaliteitskader culturele instellingen Verkennen thema kwaliteit van cultuureducatie van culturele instellingen n.a.v. Kwaliteitskader Oberon 2011 debat (45) en Dossier Voor de werkzaamheden voor kwaliteitskader culturele instellingen werd in uur begroot en 138 uur besteed ADVISERING INSTELLINGEN EN OVERHEDEN Advisering overheden en instellingen Advisering op het terrein van samenwerking en netwerkvorming, culturele diversiteit, vergrijzing en de samenhang tussen kunsteducatie en amateurkunst Voor de werkzaamheden voor advisering overheden werd in uur begroot en 36 uur besteed. Actualisatie uitvoering gemeentelijk beleid cultuur op school Actualisatie gemeentelijk beleid voor culturele activiteiten in het (samen met de VNG) onderwijs (vervolg onderzoek ) Voor de werkzaamheden voor vervolgonderzoek gemeentelijk beleid werd in 2011: 427 uur begroot en 251 uur besteed gemeenten en provincies gemeenten en provincies gemeenten/provincies eerste opzet onderzoek en afspraken over aanpak met VNG 2011 verkenning opties herhalen van het onderzoek KENNISNETWERK ERFGOEDEDUCATIE Erfgoededucatie Informatie over erfgoededucatie op website Cultuurnetwerk, beheer netwerkgroep erfgoededucatie op LinkedIn en aandeel in bekostiging bijzonder leerstoel erfgoededucatie Voor erfgoededucatie algemeen werd in uur begroot en 26 uur besteed Platform Erfgoededucatie Organisatie 4 bijeenkomsten per jaar, vanaf najaar 2011 is de organisatie in handen van Cultuurnetwerk Nederland Voor Platform Erfgoededucatie werd in uur begroot en 16 uur besteed 2011 overname taken Erfgoed Nederland bijeenkomsten waarvan 1 georganiseerd 51 JAARVERANTWOORDING 2011

52 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Kennisnetwerken en overheids- en instellingenbeleid Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestaties 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 KENNISNETWERK ERFGOEDEDUCATIE (VERVOLG) Vakoverleg erfgoedconsulenten bijeenkomsten per jaar voor erfgoedconsulenten voor het bijhouden van actuele ontwikkelingen, Cultuurnetwerk Nederland is toehoorder. Voor Vakoverleg erfgoedconsulenten werd in uur begroot en 9 uur besteed Netwerkdag erfgoededucatie Netwerkdag specifiek gericht op professionals werkzaam op het gebied van erfgoededucatie en vertegenwoordigers uit het onderwijs Voor Netwerkdag erfgoededucatie werd in uur begroot en 19 uur besteed bijeenkomsten bijgewoond voorbereiding bijeenkomst KENNISNETWERKEN ONDERWIJS Werkbezoek staatssecretaris Halbe Zijlstra Organisatie werkbezoek staatssecretaris voor netwerk cultuureducatie in samenwerking met betrokken instanties en het ministerie van OCW Voor de werkzaamheden voor het werkbezoek van de staatssecretaris werd in uur begroot en 150 uur besteed Landelijke en regionale kennisnetwerken Landelijke en regionale kennisnetwerken cultuurcoördinatoren cultuurcoördinatoren basisonderwijs (ICC) basisonderwijs (ICC) Uitvoering ICC-traject trainers en cultuurcoördinatoren Uitvoering ICC-traject trainers en cultuurcoördinatoren primair primair onderwijs (samen met CisT en Edu-Art) onderwijs (samen met CisT en Edu-Art) 2011 werkbezoek in Den Haag 40 genodigden (binnen- en buitenkring) 2011 blauwdruk etc. 2011: icc'ers en 375 icctrainers; 150 deelnemers bij landelijke bijeenkomst icc'ers en 200 bij 4 regionale; en 60, resp. 75 deelnemers bij 2 bijeenkomsten icc-trainers 52 JAARVERANTWOORDING 2011

53 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Kennisnetwerken en overheids- en instellingenbeleid Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestaties 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 KENNISNETWERKEN ONDERWIJS (VERVOLG) Cursus Cultuur op maat Cursus voor educatief medewerkers van culturele instellingen gericht op het afstemmen van aanbieders op het onderwijs trainingen (40 deelnemers) Voor de werkzaamheden voor de Interne Cultuurcoördinator werd in (incl. website en Cultuur op maat) uur begroot en uur besteed (inclusief de website cultuurcoordinator.nl en cursus) Cultuurcoördinator voortgezet onderwijs Onderzocht wordt of ondersteuning van de cultuurcoördinator voortgezet onderwijs gewenst en nuttig is 2010 conceptnotitie 2011 nadenken over benutten ervaringen icc-po voor vo 2011 geen prioriteit Voor de werkzaamheden voor cultuurcoördinator VO werd in uur begroot en 5 uur besteed Cultuurprofielscholen (steunpunt en vereniging (VCPS)) Voortzetting groei aantal cultuurprofielscholen, samenwerking met partners t.b.v. cultuureducatie, vereniging financieel op orde, waarborgen kwaliteit in cultuureducatie, kennisuitwisseling nastreven, mogelijkheden voor culturele talenten verbeteren. 2010: start samenwerking met Cultuurnetwerk Nederland 2011 voortzetting groei 2011 Cultuur leert anders V (250 deelnemers) en visitatie 17 scholen, VCPS 39 leden Voor de werkzaamheden voor Cultuurprofielscholen (steunpunt en vereniging) werd in uur begroot en uur besteed Verkenning kwaliteitszorgsystemen profielscholen VO Verkenning van kwaliteitszorgsystemen bij profielscholen in het 2011 rapportage verkenning VO in opdracht van de VCPS Voor de werkzaamheden voor verkenning kwaliteitszorgsystemen werd in uur begroot en 96 uur besteed Verankering cultuureducatie pabo's (samen met OCW en pabo's) Bovenregionale kennisnetwerken rondom hogescholen over cultuureducatie in de opleiding (58, 28 en 20 deelnemers van 20 tot 30 pabo's) (30 en 64 deelnemers van 23 van de 26 pabo's in NL) Voor de werkzaamheden voor Verankering cultuureducatie pabo's werd in uur begroot en 824 uur besteed 53 JAARVERANTWOORDING 2011

54 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Kennisnetwerken en overheids- en instellingenbeleid Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestaties 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 KENNISNETWERKEN ONDERWIJS (VERVOLG) Cultuureducatie in lerarenopleidingen VO Verbreding en verdieping lerarenopleidingen VO cultuurwerkplaatsen 2011 verbreding en verdieping Drie werkbijeenkomsten met 16, 9 en 14 deelnemers Voor de werkzaamheden voor Cultuureducatie in lerarenopleidingen VO werd in uur begroot en 540 uur besteed Regiobijeenkomsten Cultuur in de Spiegel (CiS) Voorbereiding 5 informatiebijeenkomsten over het onderzoeksproject Cultuur in de Spiegel cultuurwerkplaatsen 2011 voorbereiding bijeenkomsten Voor de werkzaamheden voor regiobijeenkomsten Cultuur in de Spiegel werd in uur begroot en 78 uur besteed ADVISERING ONDERWIJS Combinatiefuncties in brede scholen Lid stuurgroep en lid redactieraad. Cultuurnetwerk adviseert over inhoud en uitvoering werkplannen lid stuurgroep en redactieraad, presentaties en bijeenkomsten Voor de werkzaamheden voor combinatiefuncties in de brede school werd in uur begroot en 17 uur besteed Expertgroep Cultuur & School Organiseren van twee bijeenkomsten per jaar overname door Cultuurnetwerk Nederland bijeenkomsten en 1 bijeenkomst op kosten van deeln bijeenkomsten (40 pp) Voor de werkzaamheden voor expertgroep Cultuur & School werd in uur begroot en 88 uur besteed Verkenningscommissie Kunstvakken Lid Verkenningscommissie Kunstvakken om een advies uit te brengen over de toekomst van de Kunstvakken 2010 installatie commissie 2011 gesprekken met het veld Voor de werkzaamheden voor de verkenningscommissie Kunstvakken werd in uur begroot en 386 uur besteed 54 JAARVERANTWOORDING 2011

55 Projectsubsidies (CenS) Besteltaken met derden Besteltaken Mondeling Digitaal Grafisch Prestatieoverzicht 2011 Kennisnetwerken en overheids- en instellingenbeleid Producten Bekostiging Looptijd Doel project Resultaat tot en met 2011 Prestaties 2009 en 2010 Streefcijfer 2011 Prestatie 2011 KENNISNETWERK ONDERZOEKERS Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie, samen met lectoraten en universiteiten in Nederland en Vlaanderen Organisatie van jaarlijkse Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie door Cultuurnetwerk met universiteit of hogeschool ArtEZ hogeschool voor de kunsten (227) Universiteit Nijmegen (216) 2011 HKU (230) Het aantal uren voor de werkzaamheden voor Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie werd in uur begroot en 771 uur besteed en voor de voorbereidingen voor 2012 werd in uur begroot en 103 uur besteed 55 JAARVERANTWOORDING 2011

56 6 Verdieping en vernieuwing 6.1 ALGEMEEN Met verdieping en vernieuwing draagt Cultuurnetwerk Nederland bij aan de reflectie op de informatie en kennis die het samen met anderen ontsluit. Het betreft theoretische kaders, raakvlakken tussen vakgebieden, onderwijs- of overdrachtsconcepten en maatschappelijke ontwikkelingen die een relatie hebben met cultuureducatie. We ontsluiten voorts theoretisch onderzoek en vertalen dit voor de praktijk. Daarnaast besteden we veel aandacht aan kenniscirculatie in de vorm van publicaties (waaronder Cultuur+Educatie), samenwerking met het FCP en andere kennisinstellingen en netwerkbijeenkomsten. In 2011 werden er uren specifiek besteed aan het aandachtsgebied Verdieping en vernieuwing (in 2010: uren). De verdeling ervan over de verschillende thema's voor de jaren 2010 en 2011 is in afbeelding 25 en 26 terug te vinden. Aandachtsgebied: Verdieping & Vernieuwing ,9% 4,2% 19,5% Algemeen Theoretische kaders Onderwijs- of overdrachtsconcepten Maatschappelijke ontwikkelingen Raakvlakken tussen vakgebieden 38,6% 33,7% AFBEELDING 26 _ URENBESTEDING 2010 AANDACHTSGEBIED VERDIEPING & VERNIEUWING (CIS) Aandachtsgebied: Verdieping & Vernieuwing Algemeen 2,9% Theoretische kaders 20,1% 11,6% 17,9% Onderwijs- of overdrachtsconcepten Maatschappelijke ontwikkelingen Raakvlakken tussen vakgebieden 47,5% AFBEELDING 27 _ URENBESTEDING 2011 AANDACHTSGEBIED VERDIEPING & VERNIEUWING (CIS) 56 JAARVERANTWOORDING 2011