Zomer 2007 jaargang 2

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zomer 2007 jaargang 2"

Transcriptie

1 Forum Zomer 2007 jaargang 2 Den Helder vaart wel bij Woonateliers Boefjes of Briljantjes? Het succes van preventie Arbeidsmarkt: meer kansen voor allochtonen En: de opinies van Marcouch en Jungbluth

2 VOOR ELK NUMMER VAN FORUM MAGAZINE NODIGT DE REDACTIE EEN OPINION LEADER UIT OM ZIJN OF HAAR MENING TE GEVEN OVER EEN BELANGWEKKEND ONDERWERP. VOOR DEZE EDITIE VIEL DE KEUZE op Ahmed Marcouch, Stadsdeelvoorzitter Amsterdam Slotervaart. hij Pleit voor een nieuw Opinie soort onderwijsinstituut dat risicojongeren weer op het goede spoor brengt. Ter beschikking van het onderwijs! Een drama, concluderen 66 kinderrechters, docenten, jongerenwerkers en andere professionals in het boek van Fleur Jurgens. Een conflict tussen hulpverleners en handhavers, schreef de Volkskrant onlangs over een multi-probleemgezin in Slotervaart met tien kinderen en een vertrokken vader. De jeugdhulpverlening wil het gezin kost wat kost bijeenhouden, terwijl de politie en woningbouwcorporaties de orde willen herstellen op de galerij en op straat. En intussen hebben alle betrokken partijen een blinde vlek voor de ouders, die onwetend blijven over de situatie van hun kinderen. Dit ontdekte ik toen ik in Slotervaart als stadsdeelvoorzitter begon. Ik ontbood de ouders van problematische jongeren op het stadsdeelkantoor, na klachten van hun wanhopige buren. Zij reageerden verbaasd : wat hadden hun kinderen dan misdaan? Die ontkenning blijkt een patroon, zo leren de Marokkaanse gezinsbezoekers die pal na veroorzaakte overlast met een interventievoorstel voor de deur staan. Terwijl het juist de ouders zijn die de verantwoordelijkheid horen te nemen om alle noodzakelijke hulptroepen in te schakelen voor een gezonde ontwikkeling van hun kinderen. Inhoud Foto cover Jongeren in de Zuiderzeebuurt van Den Helder Hulptroepen bij uitstek zijn de voogden van Jeugdzorg. Falende ouders worden onder toezicht gesteld en/of de kinderen worden uit huis geplaatst, waarna een heilloze weg begint langs instellingen en pleeggezinnen. Ik bepleit als alternatief de komst van nieuwe onderwijsinstituten. Anders dan bij Den Engh zijn die bestemd voor jongeren die niet per definitie in aanraking hoeven te zijn geweest met justitie. Anders dan bij een instituut als het Turkse Ekmel in Slotervaart zit ook de school binnen het gebouw. En anders dan bij het Luzac College blijven ook de opvoeding, opvang en vrije tijd binnen de muren. Nieuw is verder dat de jongeren pas vrijkomen als zij een (vak)diploma hebben gehaald. Dat kan twee tot vijf jaar duren. Daarom noem ik het: Ter beschikking stellen van het onderwijs. Het belangrijkste wat dat nieuwe onderwijsinstituut biedt, is structuur. Structuur maakt het verschil tussen falen en succes. Alle succesvolle Marokkanen die hun diploma haalden, hebben in elk geval één persoon achter zich staan die vraagt, eist, stuurt en aanmoedigt is het de vader of moeder niet, dan wel de buurman of docent. Ik had vroeger zelf zo n vader, tot mijn grote geluk. Maar de risicojongeren in mijn buurten staan er anders voor. Zonder uitzondering leven zij in drie milieus zonder structuur: in het gezin heerst chaos, op straat ontbreekt toezicht en de school is vrijblijvend. Normaal biedt de school de enige ontsnappingsmogelijkheid uit povere milieus. Maar juist in armoedige allochtone wijken zijn ook de scholen ongeschikt voor chaotische en onverschillige jongeren. Daarom wil ik risicojongeren uit dit milieu halen en ter beschikking stellen van het onderwijs, waarbij de ouders een prominente rol vervullen. Ik vertrouw erop dat de ministers Rouvoet (Jeugd en Gezin) en Plasterk (Onderwijs) met de particuliere organisaties de handen ineen slaan om een dergelijk alternatief te realiseren. Want wat een mens nodig heeft, zijn deugd én kennis! Ahmed Marcouch Stadsdeelvoorzitter Amsterdam Slotervaart 3 Boefjes of Briljantjes? Succes- en faalfactoren van preventieprojecten 4 Zet de Wmo in voor integratie en participatie 6 Den Helder vaart wel bij Woonateliers 8 Migranten aan het werk: hoe schep je meer kansen? 10 Tweede bestuurder voor FORUM: Petra Hoogerwerf Gastcolumn van Paul Jungbluth 11 Mentoring: een extra steun voor leerlingen 12 Publicaties, projecten en de agenda 2

3 Foto: Mladen Pikulic Boefjes of Briljantjes? Succes- en faalfactoren van preventieprojecten Alom wordt geklaagd over jongeren die op straat rondhangen en overlast bezorgen. En overal proberen gemeenten de overlast en jeugdcriminaliteit grotendeels afkomstig van allochtone jongeren, maar niet alléén op allerlei manieren terug te dringen. Maar hoe effectief is de aanpak? FORUM verzocht het Willem Pompe Instituut dit bij een breed scala van projecten te analyseren. Boefjes of Briljantjes is een eerste aanzet om in Nederland criteria te ontwikkelen voor succesvolle preventie. Volgens Rob Witte, programmamanager Jeugd en Veiligheid bij FORUM, is er een wildgroei aan preventieprojecten zonder dat vooraf wordt gekeken of ze zullen werken, en zonder een goede evaluatie achteraf. Het causale verband tussen preventie en opbrengst is vaak hoogst onzeker, of wordt in de evaluatie niet duidelijk. De onderzoekers geven in hun boek als voorbeeld het landelijk bekende project Buurtvaders in Amsterdam. Heeft dat werkelijk bijgedragen aan de criminaliteitsvermindering, of zijn er heel andere mechanismen gaan werken? Heeft het project bijvoorbeeld een imagoverbetering opgeleverd die de kansen van Marokkaanse jongeren op de arbeidsmarkt vergroot? Hangen deze jongeren dankzij meer banen minder op straat, wat ook weer zijn invloed heeft op de criminaliteit? Kortom, het gaat om een lastige vraag: als het project resultaat heeft, waardoor kómt dat dan? Witte merkt overigens op dat best practices vaak klakkeloos worden overgenomen. De ene doelgroep is de andere niet. Je moet eerst analyseren en vaststellen voor wie je iets organiseert, daarna welke preventie daarbij past, en dán pas kun je kijken of er ergens anders al een goed voorbeeld is. Bereiken én vasthouden De onderzoekers, onder leiding van Dirk J. Korf, constateren dat Nederland nog achterloopt op de Amerikaanse What Works-methode, die daar een traditie van twintig jaar kent. Toch hebben zij na bestudering van veertig projecten in twaalf gemeenten een aantal succes- en faalfactoren vast kunnen stellen. Meestal gebeurde dat op basis van eigen veldonderzoek, al dan niet met gebruikmaking van ander evaluatieonderzoek, een enkele keer baseerden ze zich op bevindingen van andere onderzoekers. Zo draagt het betrekken van de omgeving van de probleemjongere (community oriented aanpak) zeker bij aan de effecten van preventie. Afhankelijk van de leeftijd van de jongere kunnen dat de ouders zijn, de vriendengroep of de familie en kennissenkring. Om de jongeren te kunnen bereiken is een laagdrempelige aanpak essentieel, gecombineerd met een outreachende benadering: projectmedewerkers zoeken de jongeren zelf op in jongerencentra, op straat, in snackbars of cafés. Niet eeuwig opsluiten Bereiken is één ding, vasthouden een tweede. Ook daarvoor moet je als preventiewerkers in beweging komen en de jongeren blijven opzoeken, desnoods bij hen thuis. En vaak blijkt het nodig om ook s avonds en in het weekend in touw te zijn. Naast gedrevenheid en flexibiliteit zijn een goede feeling met de doelgroep en een groot incasseringsvermogen cruciaal. De onderzoekers stellen zelfs dat de kwaliteiten van de jongerenwerker van doorslaggevend belang zijn voor het succes van een project. En daar schuilt tegelijkertijd een probleem: ook goede mensen verkiezen vaak de zekerheid van een vaste baan boven de tijdelijkheid van een project. Rob Witte benadrukt tot slot dat we ook de positieve kanten van de jongeren naar boven moeten zien te halen. De titel van de onderzoekspublicatie impliceert niet voor niets dat in veel boefjes briljantjes kunnen schuilgaan. De boodschap: wees bereid om niet alleen de problemen te zien die jongeren veroorzaken, maar ook hun wilskracht en talenten om iets van het leven te maken. Zoals Sadik Harchaoui het in zijn voorwoord schrijft: Uiteindelijk kunnen boefjes niet voor eeuwig worden opgesloten. Meer informatie: Krista Schram (FORUM), telefoon: (030) Voor de bestelgegevens van Boefjes of Briljantjes: zie de achterpagina van dit magazine. 3

4 Fotografie: Mladen Pikulic Raad voor Zet de Wmo in voor integr Je moet naar ze toegaan, drukt Jesse Bos, gemeenteraadslid in Amsterdam, haar toehoorders op het hart. Die ze staat voor allochtonen en met dat je wendde ze zich tot collega-raadsleden. Bos hield een bezielend betoog tijdens de bijeenkomst Raad voor Raadsleden van 16 maart, ditmaal gewijd aan de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het ging vooral over de actieve rol die lokale volksvertegenwoordigers kunnen spelen. FORUM ziet in de wet goede mogelijkheden om de integratie en participatie van allochtonen te bevorderen. De Amsterdamse raadszaal zat vol met raadsleden van diverse etnische afkomst. Burgemeester Cohen prees de stimulerende rol van FORUM hierin. Volgens hem leeft de Wmo volop bij raadsleden. Het feit dat ze uit alle delen van het land naar Amsterdam waren gekomen, en dat er zelfs een aanmeldingsstop gold voor de bijeenkomst, liet wat dat betreft niets aan duidelijkheid te wensen over, aldus Cohen. Verschillende keren per jaar brengen FORUM en het IPP (Instituut voor Publiek en Politiek) raadsleden bij elkaar om zaken te bespreken waaraan zij actief kunnen bijdragen zeker nu het dualisme meer mogelijkheden verschaft om hun ambt als volksvertegenwoordiger grotere betekenis te geven. De Wmo biedt hun een uitgelezen kans. Gemeenten moeten bij de uitvoering van de wet immers verantwoording afleggen aan hun eigen bewoners, en niet aan het rijk. FORUM hoopt dat de Wmo ingezet wordt om de integratie en participatie van allochtonen te bevorderen. De wet gaat echter niet van doelgroepenbeleid uit dat past niet in een moderne samenleving waarin iedereen moet meedoen. Zo ligt de focus van het integratie- en participatiebeleid op modern burgerschap, uitgaande van gedeelde belangen als deugdelijk onderwijs, veiligheid en aantrekkelijk wonen. Dit soort zaken moet voor iedereen bereikbaar zijn, waarbij zelfredzaamheid vooropstaat: help de burger zichzelf te helpen. Niet iedereen is echter even zelfredzaam. Slechts weinig allochtonen doen bijvoorbeeld een beroep op voorzieningen. Voor sommige van hen is binnen de Wmo extra aandacht nodig. De directeur Integratie en Inburgering van het ministerie van Justitie maakte in haar inleiding een bloemrijke vergelijking: De Wmo is voor integratie wat water is voor een plant. Ze moeten allemaal bloeien en groeien, maar de een heeft meer water nodig dan de ander. Vertaald naar de praktijk betekent deze beeldspraak voor FORUM dat de Wmo een vruchtbare voedingsbodem is voor diversiteitsbeleid, waarbinnen specifiek beleid soms noodzakelijk is. De stenen en het cement De Wmo gaat uit van de vraag van de burgers, en niet van het gemeentelijke aanbod. Als raadslid moet je dus weten welke vraag er is. Ga bij de mensen op bezoek, luidt daarom de dringende suggestie van raadslid Jesse Bos. Tijdens haar rondgang heeft ze gemerkt dat dochters en schoondochters bruggen bouwen tussen de eerste generatie allochtonen en de maatschappij. Erken deze vrijwilligers en geef ze vanuit het prestatieveld 4

5 Raadsleden atie en participatie Vrijwilligerswerk en Mantelzorg een budget, een eigen rugzakje. Deze vrouwen kunnen de participatie van de eerste generatie vergroten. De Wmo betekent vervolgens ook: het herwaarderen van vrijwillige sociale verbanden, zoals zelforganisaties (nu Allochtone Vrijwilligers Organisaties genoemd). Bos: Die kunnen niet de professionele hulp en zorg vervangen, want dat zijn de stenen. Maar je hebt ook cement nodig. Uit de zaal klonk op deze woorden het mismoedige commentaar dat het vrijwilligerswerk tanende is en dat allochtonen niet te porren zijn voor vrijwilligerswerk. Je moet je niet alleen blindstaren op het traditioneel Nederlandse vrijwilligerswerk. Ik vraag aandacht voor de vrijwilligers die wij niet als zodanig herkennen, zoals de zelforganisaties. Om de medezeggenschap van burgers bij de Wmo te garanderen, moeten gemeenten een cliëntenplatform Wmo instellen. Utrecht ziet niets in weer een apart platform, zegt wethouder Cees van Eijk. Wij willen de boel niet institutionaliseren. Utrecht gaat bestaande organisaties zoals adviescommissies, netwerken in wijken en overlegorganen beter benutten. We moeten vooral op zoek naar doelgroepen die nog weinig bij het beleid betrokken zijn. Het college is verantwoordelijk voor het beleidskader, de organisatie en de uitvoering van de Wmo, memoreerde Van Eijk. Bij de aanbesteding kunnen B&W bepaalde criteria vaststellen, bijvoorbeeld: kwaliteit is belangrijker dan de prijs. De raadsleden vormen de oren en ogen van de praktijk en zijn daarmee een klankbord voor het college. In de zaal stelde iemand prompt voor om bij de aanbesteding het criterium ervaring met diversiteit te hanteren. Dan weet je of een organisatie die intekent daar ook oog voor heeft, was het idee van de spreker. Omdat de Wmo een kaderwet is, kunnen raadsleden volgens FORUM hun verantwoordelijkheid tonen door zich te bemoeien met de uitwerking ervan. Eke Gerritsma van het Servicecentrum Integratie, dat gemeenten ondersteunt bij het integratiebeleid, vindt dat raadsleden eisen moeten stellen. Waar mogelijk dienen de prestatievelden van de Wmo met elkaar en mét andere terreinen waaronder inburgering, werk en bijstand verbonden te worden. En: het is zaak om alle doelgroepen bij de invulling van de wet te betrekken. Ieder op zijn eigen wijze. Contouren beter zichtbaar Gerritsma constateert dat allochtone vrijwilligersorganisaties tot nog toe onvoldoende hun stem laten horen in de beslissende fase van de Wmo. En binnen de bestaande cliëntenorganisaties die wél betrokken zijn, zitten nauwelijks allochtonen. Dat kan een probleem zijn als je na verloop van tijd de klanttevredenheid wil meten. Verschillende raadsleden in de zaal benadrukten echter hoe moeilijk het is om allochtonen bereid te vinden over de Wmo mee te denken. Volgens FORUM bleek tijdens enkele regionale voorlichtingsbijeenkomsten dat het allochtonen vaak niet duidelijk is wat er van hen verlangd wordt. De Wmo was tot nu toe ook wel erg abstract. Nu de contouren beter zichtbaar worden, hebben informatieavonden wél zin. Maar dan nog vindt Jesse Bos dat je goed moet nadenken over hoe je de mensen uitnodigt. Het blijkt heel effectief om sleutelfiguren, bijvoorbeeld van netwerken, allochtone vrouwen te laten uitnodigen. In potentie is er een enorme belangstelling. Meer informatie: Servicecentrum Integratie (FORUM), telefoon: (030) , website: si.forum.nl. 5

6 Foto: Mladen Pikulic Den Helder vaart wel bij Woonateliers We hebben geen last van Antillianen of Arubanen, het zijn de drugshandel en het drugsgebruik die voor overlast zorgen. De boosdoeners zijn net zo goed autochtonen. Deze hartenkreet uitte een bewoonster tijdens een bijeenkomst in Den Helder over Nieuwe coalities voor de wijken. Doel van dit landelijk project: problemen aanpakken, snel én structureel. In elf gemeenten werden dertien wijken door het rijk geadopteerd. De Zuiderzeebuurt in de marinestad was er een van. FORUM-directeur Sadik Harchaoui, lid van het adoptieteam, bracht er de methodiek Woonatelier in. 6 Knopen doorhakken om problemen op te lossen voortvarend, met creativiteit en durf, en dwars door bestaande verbanden heen. Dat stond de initiatiefnemers voor ogen toen in juni 2006 het project Nieuwe coalities voor de wijken van start ging. Samen met het rijk kozen lokale partijen een aantal wijken uit, waar adoptieteams het afgelopen jaar op onbevangen wijze de problemen onder de loep namen. In elk team zaten een wethouder of burgemeester van de betrokken gemeente, een directeur-generaal en een onafhankelijk deskundige. Daarnaast was aan elke wijk een bewindspersoon gekoppeld. De Zuiderzeebuurt in Den Helder werd geadopteerd door waarnemend burgemeester Faber, directeur-generaal bij Justitie Rob Visser en onafhankelijk expert Sadik Harchaoui. Als adoptieminister fungeerde tot de verkiezingen Johan Remkes, daarna Guusje ter Horst. Het project duurde slechts één jaar, van juni 2006 tot juni Er moest dus snel en effectief gehandeld worden en wel: met betrokkenheid van bewoners en professionals van maatschappelijke instellingen. De methodiek van het Woonatelier, namens FORUM door directeur Harchaoui ingebracht, werkt uitstekend als snelkookpan om samen met bewoners plannen te ontwikkelen. Onder leiding van Rein Sohilait (FORUM) werd via deze methode in de Zuiderzeebuurt het overleg op gang gebracht: hoe kunnen we de leefbaarheid in de wijk verbeteren? Eenduidiger over inzet Het Woonatelier passen we al enkele jaren toe in herstructureringswijken, zegt Sohilait. In ongeveer tien bijeenkomsten praten wijkbewoners met onder meer de gemeente en woningcorporaties over hun wensen voor de buurt of de wijk. Dat gebeurt onder leiding van een architect. Het blijkt een prima manier om alle betrokkenen constructief met elkaar in gesprek te brengen. De reeks Woonateliers wordt altijd besloten met een uitgewerkt plan waar gemeente en corporaties mee verder kunnen. In Den Helder heeft FORUM de methodiek aangepast aan de plaatselijke behoeften. De verschillende

7 belanghebbenden wilden eerst onder elkaar van gedachten wisselen. Dus vonden er vier Woonateliers plaats. Eerst kwamen professionals van de gemeente, politie, opbouwwerk, sociale zaken en woningcorporaties bijeen, daarna was er een bijeenkomst met autochtone bewoners en vervolgens een sessie met Antillianen en Arubanen. Waarna een gezamenlijk slotatelier volgde om prioriteiten op de korte en lange termijn te stellen. Rein Sohilait: Alle betrokkenen hebben het beste met de buurt voor en voelen zich verantwoordelijk om de leefbaarheid te verbeteren. Dat staat buiten kijf. Maar waar de schoen precies wringt, daarover kunnen de ideeën onderling nogal verschillen. Wat de een als integratieprobleem ervaart, benoemt een ander als drugsoverlast. Ook de ambities van bewoners en professionals lopen soms uiteen. Toch is er door de Woonateliers meer eenduidigheid ontstaan over de gezamenlijke verantwoordelijkheid, de taken, rollen en doelen, de gewenste inzet voor de leefbaarheid. En de grootste winst is dat er nu meer onderling vertrouwen en draagvlak is: er zijn zaken uitgesproken. Een prachtwijk, mits Iedereen is het erover eens dat de Zuiderzeebuurt een prachtwijk is, mits de bewoners elkaar beter leren kennen en de binding met de buurt toeneemt. De buurt moet weg uit de anonimiteit, en bewoners willen af van het imago van probleemwijk. De Woonateliers hebben tot heldere projectvoorstellen geleid waar bewoners en instanties samen de schouders onder willen zetten. Een greep uit de plannen. Allereerst is het zaak de vaak drugsgerelateerde criminaliteit aan te pakken. En bewoners die het moeilijk hebben, zoals ex-psychiatrische patiënten, ex-delinquenten en (ex-)junks, worden straks zodanig begeleid dat het goed met ze gaat en de andere bewoners geen last van hen hebben. Sociaal-economisch gezien is het belangrijk om snel de start van kleinschalige bedrijven te stimuleren. En wat de jeugd betreft: samen met een architect gaan de bewoners aan de slag met het ontwerpen van speelvoorzieningen en hangplekken. Julia Mölck, regievoerder van het adoptieproject bij de gemeente Den Helder, is erg tevreden over de methodiek van het Woonatelier. In het verleden hebben we al twee keer geprobeerd om belanghebbenden bij stadsvernieuwingsprojecten te betrekken. Maar die pogingen zijn een stille dood gestorven. We wilden veel te veel tegelijk. Ik heb geadviseerd om prioriteiten te stellen en FORUM heeft dat bekrachtigd. Den Helder begint met een drietal projecten, en als die goed op koers liggen gaat men verder. De gemeente richt zich ook heel bewust op een klein gebied: de elf straatjes van de Zuiderzeebuurt. Mölck: Een paar andere adoptieprojecten hebben veel hooi op de vork genomen door meteen op een hele wijk in te zetten. Wel wordt de buurt heel intensief benaderd. Niet alleen de buitenruimten worden aangepakt, ook moet er meer zicht komen op werkloosheid, (on)veiligheid en verborgen problemen bij mensen. Een van de onorthodoxe maatregelen is dat de gemeentelijke afdeling Werk en Inkomen en het CWI hun bestanden naast elkaar leggen. Uit privacy-overwegingen deden we dat nooit. Maar ja, dan heb je geen overzicht: wie zit er nog niet in een traject, of wie zit er in twéé? Tussen wal en schip De Woonateliers hebben volgens Julia Mölck een compleet nieuwe aanpak opgeleverd om mensen te bereiken, of het nu gaat om inrichting van de buurt of om werktoeleiding. We vragen de mensen niet meer om naar ons toe te komen, wij gaan zelf naar mensen toe. De tweehonderd langdurig werklozen die nooit op onze brieven reageren, bezoeken we nu thuis. En voor de uitwerking van de buurtplannen gaan we met de gemeentecaravan steeds weer in een ander hofje staan. Daar is ook een architect bij, die samen met de bewoners voorlopige schetsen maakt van hun wensen. Op 23 mei 2007 zijn in Rotterdam alle dertien adoptieprojecten feestelijk uitgeluid. FORUM blijft in Den Helder echter nog tot eind dit jaar actief. Zo verzorgt het instituut in de herfst een training voor woonadviseurs, en wordt er samen met Seinpost in Arnhem een wijktafel voor ondernemers en starters ingericht. Om een actueel beeld te krijgen van de sociaal-maatschappelijke problemen van individuele huurders in de Zuiderzeebuurt, ontwikkelt FORUM met het Verwey Jonker Instituut een speciale onderzoeksopzet. Ook de opvang van jongeren die tussen wal en schip zijn geraakt, blijft de aandacht houden. Met het Utrechtse Y house wordt gewerkt aan een project dat jongeren een dak boven het hoofd biedt, waarin ze onderwijs en stages volgen en onder strikte begeleiding werken. Dit concept is met succes in diverse steden toegepast. FORUM geeft Den Helder ook een boodschap mee: laat professionals van de diverse betrokken instellingen samen met bewoners, op basis van de resultaten van het Woonatelier, de projecten ter hand nemen en niet al te vrijblijvend rekenschap geven van de prestaties. Maar zorg er wél voor dat het actieplan onder leiding van een krachtige programmamanager wordt uitgevoerd. Meer informatie over Woonateliers: Rein Sohilait (FORUM), telefoon: (030) Foto: Mladen Pikulic 7

8 Migranten aan het werk: ho In de beleving van allochtone werkzoekenden heeft hun werkloosheid voor een flink deel te maken met het feit dat ze allochtoon zijn. Ze voelen zich afgewezen en buitengesloten. Echter, volgens werkgevers kan afwijzing heel andere oorzaken hebben. Bijvoorbeeld: iemand voldoet niet aan de gewenste beroepsvaardigheden, heeft te weinig ervaring, beheerst het Nederlands onvoldoende of past niet in de bedrijfscultuur. Wie heeft het nu bij het rechte eind? vroeg Zeki Arslan van FORUM zich hardop af bij het symposium Kansen voor allochtonen op de arbeidsmarkt. De werkelijkheid is ongetwijfeld van alles wat, meende Zeki Arslan, programmamanager Arbeid bij FORUM. Maar de percepties van werkzoekenden en werkgevers liggen ver uit elkaar. Op z n minst zouden beide partijen van elkaar moeten weten welke factoren de match tussen baan en werknemer belemmeren. Om meer allochtone werklozen aan het werk te krijgen, dienen werkgevers én werkzoekenden actie te ondernemen, beklemtoonde Arslan. Hoe doe je dat? Wat zijn de mogelijkheden? Daarover gingen vertegenwoordigers van werkgevers, werknemers, onderwijs en arbeidsbemiddeling op 20 februari in een bomvolle zaal met elkaar in debat. Eén bedoeling van het symposium, georganiseerd door FORUM en de Sociaal-Economische Raad (SER), was om ideeën aan te leveren voor de participatietop die het kabinet deze zomer houdt. Dreigend pessimisme Als tijdelijk toegevoegd SER-lid had Zeki Arslan een belangrijk aandeel in het advies van de raad dat een paar dagen voor de bijeenkomst verscheen: Niet de afkomst maar de toekomst. Naar een verbetering van de arbeidsmarktpositie van allochtone jongeren. Met het oog op de toekomst somde Arslan vijf actiepunten op. Allereerst moet er een snuffelstage komen om werkzoekende allochtonen en werkgevers met elkaar kennis te laten maken. Is iemand aangenomen, dan kun je hem voor een halfjaar een coach toewijzen, bracht hij als tweede actiepunt in. Die moet de nieuwe werknemer op de hoogte brengen van de geschreven en ongeschreven regels van de bedrijfscultuur. Langdurige werkloosheid onder allochtonen moeten we volgens Arslan kost wat kost voorkomen. Het is niet alleen te duur voor de maatschappij, het is ook menselijkerwijs niet te verkopen. En: het dreigt tot pessimisme onder allochtone werkzoekenden te leiden. Als alle pogingen steeds maar falen, als maanden van werkloosheid jaren worden en als zelfs de begeleidende instanties het niet echt meer in je zien zitten, dan lijkt iedere hoop verdwenen. Dan overwint de uitzichtloosheid het van de ambitie, de drive en de verwachting een nieuwe baan te bemachtigen. Om tegen dat dreigende pessimisme een wal op te werpen, noemde Arslan een derde actiepunt: korte en effectieve omscholing mét baangarantie: Weer meedoen, ergens bij horen, ritme hebben, je eigen geld verdienen, waardering, respect en eigendunk, daar gaat het om. Maar juist de begeleiding in reïntegratietrajecten die dit actiepunt tot een succes moet maken, schiet volgens veel werkzoekende allochtonen vaak tekort en is ook te onpersoonlijk. Vandaar dat Arslan in actiepunt vier pleit voor een terugkeer van de ouderwetse arbeidsbemiddelaar: die kent de lokale arbeidsmarkt goed, is in staat de werkzoekende intensief te begeleiden en scholing op maat te organiseren. Verhoging van de arbeidsparticipatie van allochtone vrouwen, daarop richt zich het vijfde actiepunt. Omdat deze vrouwen het moeilijk hebben op de arbeidsmarkt, zijn zij buitengewoon geïnteresseerd om een eigen bedrijfje op te zetten. De stap om dat ook werkelijk te doen, is natuurlijk een grote en een gedurfde. Daarom moeten we volgens Arslan het zelfstandig ondernemerschap onder allochtone vrouwen extra stimuleren en ze helpen deze drempel te overwinnen bijvoorbeeld door een campagne van de Kamers van Koophandel. 8

9 Fotografie: Marcel Terlouw ARGOS e schep je meer kansen? Sadik Harchaoui, directeur van FORUM, beaamde dat allerlei instanties beter hun best moeten doen om allochtone werkzoekenden hun achterstand te laten inlopen. Maar daar gaat het volgens hem niet alléén om. Jonge allochtonen zijn steeds beter opgeleid. Maar werkgevers moeten ook meer vertrouwen tonen in hun kennis en kunde. En dan heb ik het niet alleen over de instroom, maar ook over doorstroom naar de top. Dat geeft een positieve beeldvorming waaraan anderen zich kunnen spiegelen. Werkgevers zouden bij hun aannamebeleid geen nadruk moeten leggen op doelstellingen als maatschappelijk verantwoord ondernemen en het werknemersbestand moet een afspiegeling van de maatschappij zijn. Volgens Harchaoui versterkt dat juist de negatieve beeldvorming. Hij is dan ook in principe voorstander van een algemeen participatiebeleid. Maar soms ontkomen we er niet aan om voor doelgroepen specifiek beleid op te stellen. Als ergens veel werkloosheid heerst onder bijvoorbeeld Marokkanen, dan moeten gemeenten en betrokken instanties daar natuurlijk extra aandacht aan besteden. Onderbenutting van talent Wolter Smit van Jongmanagement erkende het gebrek aan vertrouwen van werkgevers in allochtonen. U denkt dat alleen de sollicitant zenuwachtig is tijdens een gesprek, maar dat is de werkgever ook. Die wil de juiste persoon aannemen. Bij de selectie van personeel maken werkgevers een risico-inschatting. Volgens Smit speelt beeldvorming daarbij zeker een rol. Ze kiezen, ook al hebben kandidaten hetzelfde opleidingsniveau, eerder voor een Nederlandse werkzoekende dan voor een Marokkaanse. Onbekendheid heeft daar alles mee te maken, aldus Smit. Met Nederlands personeel weten werkgevers beter waar ze aan toe zijn. Dit mechanisme vergroot de kans op onderbenutting van talent, blijkt uit een onderzoek van Regioplan dat Jeanine Klaver tijdens het symposium toelichtte. De functies die allochtonen bekleden zijn, gecorrigeerd naar het opleidingsniveau, lager dan die van autochtonen. Uit het onderzoek blijkt ook dat carrière maken voor allochtonen lastiger is dan voor autochtonen. Harde afspraken? Hoe moet de agenda voor de komende participatietop er uitzien? Het panel, met onder anderen FNV-voorzitter Agnes Jongerius, MKB-voorman Loek Hermans (die tevens namens VNO-NCW sprak) en Hans Kamps, SER-kroonlid en voorzitter van ABU (brancheorganisatie uitzendbureaus), kwam er nog niet helemaal uit. Jongerius benadrukte dat er op de top doelstellingen in duidelijke cijfers moeten worden afgesproken: in hoeveel jaar dringen we de hoge werkloosheid onder allochtone jongeren terug tot het gemiddelde algemene percentage? We moeten de urgentie omzetten in harde afspraken. Loek Hermans voelde daar echter niets voor. De MKB-voorzitter wil het midden- en kleinbedrijf niet belasten met sancties als de doelstellingen niet gehaald worden. Onze werkgevers willen die verplichting niet. Het grootste belang van een werkgever is om zijn bedrijf overeind te houden. Als je daar geen rekening mee houdt, gaat bij werkgevers de deur dicht. Overigens bracht hij zijn toehoorders fijntjes in herinnering dat in het midden- en kleinbedrijf procentueel de meeste allochtonen werken. Hermans wil veeleer een cultuur stimuleren waarin de belangen van de werkgever, zijn bedrijf en allochtone werknemers goed met elkaar sporen. Wij zullen werkgevers wijzen op het eigen belang én het maatschappelijk belang. Ook moet je de jongeren aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid. Maar de arbeidsmarkt laat zich niet sturen door de politiek, benadrukte Hermans. Dat klopt, maar via het sociaal-economisch overleg kunnen we wel betere kansen bieden aan allochtone werkzoekenden, bracht Jongerius daartegen in. We moeten laten zien dat het ons menens is. Meer informatie: Zeki Arslan (programmamanager Arbeid bij FORUM), telefoon: (030) ). 9

Vrijwillige inzet is de basis

Vrijwillige inzet is de basis Vrijwillige inzet is de basis Soms hebben mensen een duwtje in de rug nodig om actief te worden als vrijwilliger. U kunt samen met vrijwilligers en organisaties een belangrijke rol spelen bij het stimuleren

Nadere informatie

Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk.

Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk. Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk. Paraprofessionele functies Voor allochtone vrouwen zonder formele kwalificaties worden komende jaren paraprofessionele functies gecreëerd. Deze

Nadere informatie

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen)

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen) In opdracht van de Gemeente Amsterdam (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling) Als ik mijn vader had gehad vanaf mijn jeugd, dan zou ik misschien anders zijn in het leven. (...) Wat ik allemaal wel niet

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel mensen met een licht

Nadere informatie

B en W-nummer 15.0379; besluit d.d. 12-5-2015. Onderwerp

B en W-nummer 15.0379; besluit d.d. 12-5-2015. Onderwerp B en W-nummer 15.0379; besluit d.d. 12-5-2015 Onderwerp Beantwoording van schriftelijke vragen aan het college van burgemeester en wethouders van het raadslid A. Van den Boogaard (PvdA) inzake Arbeidsparticipatie

Nadere informatie

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind.

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind. Tekst: opening Helpdesk Welkom dames en heren, Het doet mij goed om te zien dat er zo veel mensen op deze feestelijke opening van de Helpdesk zijn afgekomen. Dat betekent dat er veel interesse voor is.

Nadere informatie

Voor en met elkaar : burgerinitiatieven worden beloond

Voor en met elkaar : burgerinitiatieven worden beloond Voor en met elkaar : burgerinitiatieven worden beloond Verenigingen, stichtingen en instellingen barsten doorgaans van de ambities en toekomstplannen. Maar om ze te realiseren heb je financiële middelen

Nadere informatie

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2

Nadere informatie

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven Toespraak staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tijdens het bedrijvencongres Samen scholen, pure winst! op 11 september 2009 in Eindhoven. Dames en heren, Allereerst wil ik de

Nadere informatie

De spin in het web. Handreiking. voor werkers die direct. aan de slag willen met. de sociale netwerken van. mensen met verstandelijke

De spin in het web. Handreiking. voor werkers die direct. aan de slag willen met. de sociale netwerken van. mensen met verstandelijke De spin in het web Handreiking voor werkers die direct aan de slag willen met de sociale netwerken van mensen met verstandelijke beperkingen Anne Wibaut, Willy Calis Ad van Gennep Inleiding Wij hebben

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst!

Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal doet meer In Utrecht wonen meer dan 15.000 volwassenen

Nadere informatie

aan toe dat ik hemzelf en de sprekers van vanmiddag al bij voorbaat dank zeg

aan toe dat ik hemzelf en de sprekers van vanmiddag al bij voorbaat dank zeg Inleiding Thom de Graaf, voorzitter Vereniging Hogescholen, bij symposium Diversiteit - 4 oktober 2017 Diversiteit doet er toe Dames en heren, De dagvoorzitter, Harmen van Wijnen, heeft u al welkom geheten.

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking.

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel

Nadere informatie

Kansen voor jongeren bij u op de werkvloer Menukaart voor werkgevers

Kansen voor jongeren bij u op de werkvloer Menukaart voor werkgevers Kansen voor jongeren bij u op de werkvloer Menukaart voor werkgevers Voorwoord Een wereld van verschil maken voor jong talent én voor uzelf. Wie wil dat nu niet? Niet iedereen heeft hiertoe de mogelijkheid.

Nadere informatie

Management samenvatting Ongekend Talent. De woorden Ongekend Talent zijn begonnen om een verhaal te vertellen

Management samenvatting Ongekend Talent. De woorden Ongekend Talent zijn begonnen om een verhaal te vertellen Management samenvatting Ongekend Talent De woorden Ongekend Talent zijn begonnen om een verhaal te vertellen De managementsamenvatting van Ongekend Talent is mede mogelijk gemaakt door Equal subsidiering

Nadere informatie

INZETTEN VAN ROLMODELLEN: WAAROM EN HOE?

INZETTEN VAN ROLMODELLEN: WAAROM EN HOE? Aanpak risicojeugd en jeugdgroepen INZETTEN VAN ROLMODELLEN: WAAROM EN HOE? Jongeren staan open voor de inzet van rolmodellen. Volgens hen zijn échte rolmodellen mensen van betekenis, die dichtbij je staan

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Highlights resultaten partnerenquête DNZ

Highlights resultaten partnerenquête DNZ Highlights resultaten partnerenquête DNZ Peter Brouwer 28 mei 2015 1 van 8 Inleiding Jaarlijks organiseert De Normaalste Zaak (DNZ) een enquête onder haar leden. De enquête levert nuttige informatie op

Nadere informatie

M200802. Vrouwen aan de start. Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven. drs. A. Bruins drs. D.

M200802. Vrouwen aan de start. Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven. drs. A. Bruins drs. D. M200802 Vrouwen aan de start Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, juni 2008 2 Vrouwen aan de start Vrouwen vinden het starten

Nadere informatie

Intersectorale mobiliteit. Informatie voor werkgevers

Intersectorale mobiliteit. Informatie voor werkgevers Intersectorale mobiliteit Informatie voor werkgevers Deze folder is onderdeel van een drieluik. Er is ook een folder voor werknemers en professionals. Om belemmeringen in kaart te brengen bij intersectorale

Nadere informatie

Het hoofdstuk effectiever werken aan diversiteit geschreven door lector Dr. Sjiera de Vries is onderdeel van De Staat van de Ambtelijke Dienst (STAD)

Het hoofdstuk effectiever werken aan diversiteit geschreven door lector Dr. Sjiera de Vries is onderdeel van De Staat van de Ambtelijke Dienst (STAD) Het hoofdstuk effectiever werken aan diversiteit geschreven door lector Dr. Sjiera de Vries is onderdeel van De Staat van de Ambtelijke Dienst (STAD) 2013. De gehele publicatie is na te lezen op de website

Nadere informatie

9 WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning

9 WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning Over de auteur: Wicher Pattje Wicher Pattje is oud-wethouder van de gemeente Groningen en beleidsadviseur in de sociale sector, gericht op overheden en non-profit instellingen. Voor meer informatie: www.conjunct.nl.

Nadere informatie

Beleidsplan 2012 t/m 2016

Beleidsplan 2012 t/m 2016 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Mei 2012 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Inleiding Dit beleidsplan is het resultaat van een voortgaand proces, waar we sinds twee jaar aan werken. In die periode is het volgende gebeurd.

Nadere informatie

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college

gemeente Eindhoven Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college gemeente Eindhoven Raadsnummer Inboeknummer 13R5271 13bst00404 Beslisdatum B&W 12 maart 2013 Dossiernummer 13.11.551 RaadsvoorstelVerbindende kracht - Samen voor elkaar: de ontwikkeling van samenkracht

Nadere informatie

Van idee naar subsidiabel projectplan

Van idee naar subsidiabel projectplan FINALEDAG 3-2-1-CO! ZORGT VOOR VERRIJKTE INNOVATIEVE IDEEËN Van idee naar subsidiabel projectplan Door: Martine van Dijk A+O fonds Gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman Op 26 maart 2015 vond voor de tweede

Nadere informatie

Leiderschap in Turbulente Tijden

Leiderschap in Turbulente Tijden De Mindset van de Business Leader Leiderschap in Turbulente Tijden Onderzoek onder 175 strategische leiders Maart 2012 Inleiding.. 3 Respondenten 4 De toekomst 5 De managementagenda 7 Leiderschap en Ondernemerschap

Nadere informatie

Inspireren, Leren & Werken. Werken aan een nieuwe werkwijze

Inspireren, Leren & Werken. Werken aan een nieuwe werkwijze Inspireren, Leren & Werken Werken aan een nieuwe werkwijze WIE, WAT, WAAR? BOOTCAMP JEUGDWERK 2014 BLZ 4 DAG 4 DONDERDAG 4 SEPTEMBER BLZ 8 DAG 1 MAANDAG 1 SEPTEMBER BLZ 5 DAG 5 VRIJDAG 5 SEPTEMBER BLZ

Nadere informatie

de Verbinding algemeen bijzondere basisschool legt met zelfkennis een basis voor het leven www.abbsdeverbinding.nl info@abbsdeverbinding.

de Verbinding algemeen bijzondere basisschool legt met zelfkennis een basis voor het leven www.abbsdeverbinding.nl info@abbsdeverbinding. www.abbsdeverbinding.nl info@abbsdeverbinding.nl Jan Greshoffstraat 5 3069 WG Rotterdam 010-229 06 06 algemeen bijzondere basisschool de Verbinding legt met zelfkennis een basis voor het leven Nieuwe basisschool

Nadere informatie

Kies Kleur in Groen. Bijeenkomst Onderwijs en carrièrekansen in de groene sector 2 juli 2013, Rotterdam

Kies Kleur in Groen. Bijeenkomst Onderwijs en carrièrekansen in de groene sector 2 juli 2013, Rotterdam Kies Kleur in Groen Bijeenkomst Onderwijs en carrièrekansen in de groene sector 2 juli 2013, Rotterdam 1 Als onderdeel van het project Kies Kleur in Groen organiseerde FORUM in samenwerking met PBR en

Nadere informatie

1. De Vereniging - in - Context- Scan... 2. 2. Wijk-enquête... 3. 3. De Issue-scan en Stakeholder-Krachtenanalyse... 4. 4. Talentontwikkeling...

1. De Vereniging - in - Context- Scan... 2. 2. Wijk-enquête... 3. 3. De Issue-scan en Stakeholder-Krachtenanalyse... 4. 4. Talentontwikkeling... Meetinstrumenten De meetinstrumenten zijn ondersteunend aan de projecten van De Sportbank en ontwikkeld met de Erasmus Universiteit. Deze instrumenten helpen om op een gefundeerde manier te kijken naar

Nadere informatie

EXPERTS MET KARAKTER

EXPERTS MET KARAKTER EXPERTS MET KARAKTER KANSEN BENUTTEN? EERST ZIEN, DAN SCHAKELEN Tempo-Team is specialist in flexibele arbeid. Door onze koppeling van commercieel denken en een sterke betrokkenheid, zijn we al 35 jaar

Nadere informatie

Aanvraag van onder de grens naar boven de grens

Aanvraag van onder de grens naar boven de grens Aanvraag van onder de grens naar boven de grens Een participatieproject voor de wijk met de hoogste armoedecijfers van Nederland Cursus mantelzorg vrouwen Tweebosbuurt april 2017 (kwaliteitenspel) Inleiding

Nadere informatie

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging. FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl

Nadere informatie

Sociaal Makelen voor Krachtige Wijken Samenvatting van de rapportage tussentijdse evaluatie sociaal makelaarschap augustus 2013 december 2014

Sociaal Makelen voor Krachtige Wijken Samenvatting van de rapportage tussentijdse evaluatie sociaal makelaarschap augustus 2013 december 2014 Sociaal Makelen voor Krachtige Wijken Samenvatting van de rapportage tussentijdse evaluatie sociaal makelaarschap augustus 2013 december 2014 Uitgevoerd door Onderzoeksnetwerk Sociaal Domein Utrecht Initiatieven

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

10 Innovatielessen uit de praktijk 1

10 Innovatielessen uit de praktijk 1 10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even

Nadere informatie

Daarvoor gaat u naar Minters

Daarvoor gaat u naar Minters Opvoeden & Opgroeien Eigen functioneren & Relaties Een leefbare buurt Daarvoor gaat u naar Minters U weet zelf vaak het beste wat goed is voor uzelf of uw gezin. En u gaat voor goede raad of praktische

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Opvoeden in andere culturen

Opvoeden in andere culturen Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552

Nadere informatie

Competentiemanagement in zorg en welzijn Als kwaliteit van medewerkers telt

Competentiemanagement in zorg en welzijn Als kwaliteit van medewerkers telt Competentiemanagement in zorg en welzijn Als kwaliteit van medewerkers telt potaard e Auteur: Annelies Kooiman Eindredactie: Afdeling communicatie Fotografie: istock Vormgeving: Ontwerpburo Suggestie &

Nadere informatie

Nieuwsbrief Centrum voor Jeugd en Gezin Roosendaal

Nieuwsbrief Centrum voor Jeugd en Gezin Roosendaal Nieuws voor professionals op het gebied van opvoeden en opgroeien 10 Nieuwsbrief Centrum voor Jeugd en Gezin Roosendaal In deze nieuwsbrief vindt u als professional, informatie over de ontwikkelingen van

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010 Senioren ontmoeten elkaar Verslag van 2 oktober 2010 Meer overeenkomsten dan verschillen Dit is, in het kort, de conclusie van de lunchbijeenkomst Senioren ontmoeten elkaar 1 op 2 oktober 2010. De lunchbijeenkomst

Nadere informatie

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Het (verder) versterken van de leefbaarheid in multiculturele buurten, wijken en regio s, een en ander in de ruimste zin.

Het (verder) versterken van de leefbaarheid in multiculturele buurten, wijken en regio s, een en ander in de ruimste zin. Stichting De Wijk is van ons Allemaal is opgericht op 24 februari 1997. De roepnaam van de stichting is WijkAlliantie. De statuten omschrijven het doel van de stichting als volgt: Het (verder) versterken

Nadere informatie

Profielschets. Ondernemende school

Profielschets. Ondernemende school Profielschets Ondernemende school Scholen met Succes Postbus 3386 2001 DJ Haarlem www.scholenmetsucces.nl info@scholenmetsucces.nl tel: 023 534 11 58 fax: 023 534 59 00 1 Scholen met Succes Een school

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel. Status: besluitvormend. Agendapunt: * Instelling Jongerenraad. Datum: 22 juni 2015. Decosnummer: 361

Initiatiefvoorstel. Status: besluitvormend. Agendapunt: * Instelling Jongerenraad. Datum: 22 juni 2015. Decosnummer: 361 Initiatiefvoorstel Status: besluitvormend Agendapunt: * Onderwerp: Instelling Jongerenraad Datum: 22 juni 2015 Portefeuillehouder: drs. H.C.P. Noten Decosnummer: 361 Informant: Jan Rooijakkers j.rooijakkers@dalfsen.nl

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW Samen bruggen bouwen Het manifest: de basis van en voor SDW Inhoud Samen bruggen bouwen 10 4 6 De basis van en voor SDW Waarom bestaat SDW? 8 Waar willen we naar toe? Van waaruit handelen wij? Onze belofte

Nadere informatie

Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente.

Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente. 1. Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente. 2. De overheid moet niet achter de voordeur van mensen willen treden. Dat is privégebied en de eigen

Nadere informatie

Weerbaarheidsnieuws. Thema: duurzame inzetbaarheid. Nr. 17 NIEUWSBRIEF. Inhoudsopgave: Weerbaarheidsnieuws

Weerbaarheidsnieuws. Thema: duurzame inzetbaarheid. Nr. 17 NIEUWSBRIEF. Inhoudsopgave: Weerbaarheidsnieuws Programma Versterking Professionele Weerbaarheid NIEUWSBRIEF Nr. 17 juli 2015 Weerbaarheidsnieuws Eind 2015 stopt het programma. De onderzoek-portefeuille gaat over naar de Politieacademie. Tijdens het

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Nieuwsbrief Aandacht voor iedereen 24

Nieuwsbrief Aandacht voor iedereen 24 Nieuwsbrief Aandacht voor iedereen 24 27 januari 2014 Geachte lezer, In onze AVI-nieuwsbrieven vindt u actuele informatie over de transitie AWBZ-Wmo en praktische achtergrondinformatie. Maar soms gaan

Nadere informatie

Alle kinderen kunnen Roefelen Stichting Roefelen zoekt partners 2013-2017

Alle kinderen kunnen Roefelen Stichting Roefelen zoekt partners 2013-2017 Alle kinderen kunnen Roefelen Stichting Roefelen zoekt partners 2013-2017 Het is belangrijk dat kinderen al jong kennis maken met bedrijven en beroepen. Roefelen maakt dat mogelijk. De in 2011 opgerichte

Nadere informatie

WIJKACCOMMODATIES: BREDER EN BETER Groeiend nut en noodzaak van het netwerk van wijkaccommodaties in de stad Groningen

WIJKACCOMMODATIES: BREDER EN BETER Groeiend nut en noodzaak van het netwerk van wijkaccommodaties in de stad Groningen STRATEGISCHE VISIE BBOG zomer 2010 WIJKACCOMMODATIES: BREDER EN BETER Groeiend nut en noodzaak van het netwerk van wijkaccommodaties in de stad Groningen 1. BBOG Het BBOG staat voor Buurtcentra Besturen

Nadere informatie

Flitsende en bruisende dienstverlening

Flitsende en bruisende dienstverlening Beleidsprogramma A+O fondsen Flitsende en bruisende dienstverlening Door: Rieke Veurink/ Fotografie: Shutterstock / Kees Winkelman Niet meer alleen het oude faciliteren, maar op weg gaan naar iets nieuws.

Nadere informatie

Verslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013

Verslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013 Verslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013 Aanwezig ca. 100 personen. Sprekers: Vz. Turks Museum Rustem Akarsu, Vz. Platform Allochtone Ouderen de heer R. Ramnath,

Nadere informatie

Veranderende arbeidsmarkt

Veranderende arbeidsmarkt Veranderende arbeidsmarkt De arbeidsmarkt staat aan de vooravond van een grote verandering. Na decennia van een groeiend arbeidspotentieel neemt sinds 2010 de beroepsbevolking af. Commissie Bakker becijfert

Nadere informatie

Roest Advies ontwikkelt ondernemerschap

Roest Advies ontwikkelt ondernemerschap Roest Advies ontwikkelt ondernemerschap voor zelfstandig ondernemers en maatschappelijke organisaties Voor meer informatie: info@roestadvies.nl telefoon 030-2640480 www.roestadvies.nl Wie zijn wij Roest

Nadere informatie

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school Een Positief leer en leefklimaat op uw school met TOPs! positief positief denken en doen Leerlingen op uw school ontwikkelen zich het beste in een positief leer- en leefklimaat; een klimaat waarin ze zich

Nadere informatie

Als het economisch tegenzit, worden zij hard getroffen. Ze zitten vaker dan gemiddeld in de bijstand.

Als het economisch tegenzit, worden zij hard getroffen. Ze zitten vaker dan gemiddeld in de bijstand. 1 Dank voor dit rapport. Mooi dat het Sociaal en Cultureel Planbureau dit jaar dieper ingaat op één onderwerp dat de aandacht verdient: de arbeidsmarktpositie van migrantengroepen. Als het economisch tegenzit,

Nadere informatie

op een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer

op een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer op een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer stellen: geef ik iedereen een gelijke kans of staan er misschien onbewust vooroordelen in de weg? Ook in Den Haag worden kansen gemist, waardoor bijvoorbeeld

Nadere informatie

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR Altijd al gezocht naar een trainingsconcept voor uw medewerkers waar je meteen van zegt: GewoonDoen! Nu is deze kans eindelijk aanwezig en wel voor een deelnameprijs van

Nadere informatie

Jan de Laat OVERSTAG

Jan de Laat OVERSTAG Jan de Laat VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van teksten

Nadere informatie

Nieuwe kans op extra instroom

Nieuwe kans op extra instroom Nieuwe kans op extra instroom Focus op de arbeidsmarkt Naast het erkennen van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van kwalificaties in de sectoren zorg, welzijn en

Nadere informatie

Wat is het effect van mentoring?

Wat is het effect van mentoring? Wat is het effect van mentoring? Februari 2016 HET IS AANNEMELIJK DAT MENTORING DE WERKLOOSHEID ONDER MIGRANTENJONGEREN KAN VERMINDEREN De werkloosheid onder jongeren van niet-westerse herkomst is veel

Nadere informatie

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel! Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:

Nadere informatie

Het beste uit jezelf

Het beste uit jezelf Het beste uit jezelf 2 3 Met elkaar bouwen aan het Huis van Philadelphia Philadelphia wil dat mensen met een beperking gelukkig kunnen zijn en het beste uit zichzelf kunnen halen. Daarom doen we ons werk

Nadere informatie

Welkom. Neem contact op zodat wij aan de hand van uw situatie specifieker kunnen aangeven wat wij kunnen betekenen. Werkgever. Werknemer.

Welkom. Neem contact op zodat wij aan de hand van uw situatie specifieker kunnen aangeven wat wij kunnen betekenen. Werkgever. Werknemer. http://www. Welkom Organisaties die afscheid gaan nemen van medewerkers helpen wij door deze medewerkers te begeleiden op weg naar nieuw werk: tijdig, passend en in een goede sfeer. Dat scheelt organisaties

Nadere informatie

Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes?

Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes? Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes? December 2007 / Januari 2008 Door: Marco Bouman, Impulse, Strategie & Marketing Februari 2008 2008 Marco Bouman, alle rechten voorbehouden Het is niet

Nadere informatie

Workshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus

Workshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning aan ouders met tieners in Amsterdam Pauline Naber, Hogeschool INHolland Marjan de Gruijter, Verwey-Jonker Instituut http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl/

Nadere informatie

Datum 21 november 2014 Betreft Kamervragen over de integratie van vluchtelingen naar aanleiding van de Integratiebarometer van Vluchtelingenwerk

Datum 21 november 2014 Betreft Kamervragen over de integratie van vluchtelingen naar aanleiding van de Integratiebarometer van Vluchtelingenwerk > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Uit vrije wil. Actieplan vrijwilligerswerk

Uit vrije wil. Actieplan vrijwilligerswerk Uit vrije wil Actieplan vrijwilligerswerk ChristenUnie Algemene Politieke Beschouwingen 2008 Inleiding Onbetaalde arbeid en vrijwilligerswerk zijn de smeerolie van de samenleving. Ze verdienen erkenning

Nadere informatie

1 Inleiding. 1.1 Discriminatie in arbeidsmarktperspectief

1 Inleiding. 1.1 Discriminatie in arbeidsmarktperspectief 1 Inleiding 1.1 Discriminatie in arbeidsmarktperspectief Breed maatschappelijk en politiek debat In Nederland is een breed maatschappelijk en politiek debat gaande over discriminatie en de vraag hoe dit

Nadere informatie

SoHuman PROFIT/NON-PROFIT PARTICULIEREN SCHOLIEREN [INZICHT IN GEDRAG EN COMMUNICATIE]

SoHuman PROFIT/NON-PROFIT PARTICULIEREN SCHOLIEREN [INZICHT IN GEDRAG EN COMMUNICATIE] SoHuman PROFIT/NON-PROFIT PARTICULIEREN SCHOLIEREN [INZICHT IN GEDRAG EN COMMUNICATIE] Waarvoor kiezen klanten voor SoHuman? SoHuman helpt mensen, teams en organisaties met hun persoonlijke en professionele

Nadere informatie

Meerjarenprogramma begroting 2015-2017 en 2 e concernbericht 2013.

Meerjarenprogramma begroting 2015-2017 en 2 e concernbericht 2013. Meerjarenprogramma begroting 2015-2017 en 2 e concernbericht 2013. Voorzitter, college, collega raadsleden, mensen op de publieke tribune, luisteraars van de Zuidwest FM en lezers van onze GBWP bijdrage.

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

Ouderen en seksualiteit:

Ouderen en seksualiteit: Ouderen en seksualiteit: een oud taboe of een sexy verhaal? Vaak denken jongeren dat mensen van boven de 60 geen seks meer hebben, of daar toch zeker niet van genieten. Niets is minder waar. Maar ook in

Nadere informatie

Achtergrondinformatie. Man 2.0. Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen

Achtergrondinformatie. Man 2.0. Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen Achtergrondinformatie Man 2.0 Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen April 2010 1 Inleiding Het is het Oranje Fonds gebleken dat veel maatschappelijke

Nadere informatie

Beleidsprogramma A+O fondsen gemeenten, provincies en waterschappen KEUZE VOOR SPEERPUNTEN OVERHEID IN BEWEGING EN MEESTER IN JE WERK

Beleidsprogramma A+O fondsen gemeenten, provincies en waterschappen KEUZE VOOR SPEERPUNTEN OVERHEID IN BEWEGING EN MEESTER IN JE WERK Beleidsprogramma A+O fondsen gemeenten, provincies en waterschappen 1 Beleidsprogramma A+O fondsen gemeenten, provincies en waterschappen De A+O fondsen van gemeenten, provincies en waterschappen hebben

Nadere informatie

Vragen uit de SOL bijeenkomst de nieuwe rol van uw gemeente woensdag 29 augustus regio Zuid-Limburg

Vragen uit de SOL bijeenkomst de nieuwe rol van uw gemeente woensdag 29 augustus regio Zuid-Limburg Vragen uit de SOL bijeenkomst de nieuwe rol van uw gemeente woensdag 29 augustus regio Zuid-Limburg 1. Is het de bedoeling dat de gemeente straks met iedere thuiswonende mens met een verstandelijke beperking,

Nadere informatie

Gemeenschapstuinen. RadarGroep. Duurzaam instrument voor integrale wijkaanpak, sociale cohesie, participatie en re-integratie.

Gemeenschapstuinen. RadarGroep. Duurzaam instrument voor integrale wijkaanpak, sociale cohesie, participatie en re-integratie. RadarGroep Gemeenschapstuinen Duurzaam instrument voor integrale wijkaanpak, sociale cohesie, participatie en re-integratie. Bureau voor sociale vraagstukken Wie zaait zal oogsten is een veelgehoord gezegde.

Nadere informatie

Plan van Aanpak. Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo. Onderdeel. Maatschappelijke Stage

Plan van Aanpak. Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo. Onderdeel. Maatschappelijke Stage Plan van Aanpak Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo Onderdeel Maatschappelijke Stage 2012 Concept 0.2 Inhoud Deel I Kaders 1. Inleiding 2. Doelgroep 3. Doelstelling 4. Kerntaken 4.1 Makelen en verbinden

Nadere informatie

Medezeggenschap van Vrijwilligers

Medezeggenschap van Vrijwilligers Terugkoppeling netwerkbijeenkomst 1 december 2014 Medezeggenschap van Vrijwilligers In deze derde en laatste bijeenkomst keken we opnieuw naar verschillende mogelijkheden om meedenken en meepraten van

Nadere informatie

Wij doen veel voor de school en de school doet veel voor ons

Wij doen veel voor de school en de school doet veel voor ons 12 Sardes Speciale Editie nummer 13 juni 2012 Karin Hoogeveen (Sardes) Ouders en de Van Ostadeschool in Den Haag Wij doen veel voor de school en de school doet veel voor ons In opdracht van de gemeente

Nadere informatie

Personeelsvoorziening van de toekomst

Personeelsvoorziening van de toekomst Personeelsvoorziening van de toekomst een transitienetwerk voor Noordoost-Brabant Food & Feed Noordoost-Brabant Wie doet over tien jaar het werk? Waar staat uw bedrijf over tien jaar? De crisis voorbij,

Nadere informatie

MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN

MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN Veel jongeren hebben al vroeg de zorg voor een gezinslid. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hen? De klassieke verzorgingsstaat verandert in

Nadere informatie

Vrijwillige inzet in Delft

Vrijwillige inzet in Delft ondersteuning school nuttig sport Wmo noodzakelijk sociale contacten vaardigheden November 2014 Informatie/O&S cultuur netwerken gebied van godsdienst plezier sociale samenleving waardering Vrijwillige

Nadere informatie

Conclusies enquête The Future Group. November 2015

Conclusies enquête The Future Group. November 2015 November 2015 Conclusies enquête Een zzp er kiest voor zelfstandigheid, vrijheid en ondernemerschap. Daar moet je hem/haar de ruimte voor geven. Verplichte collectieve zaken staan in tegenstelling tot

Nadere informatie

De gemeenteraad aan zet Wat wilt u weten over de jongeren met een beperking in uw regio?

De gemeenteraad aan zet Wat wilt u weten over de jongeren met een beperking in uw regio? De gemeenteraad aan zet Wat wilt u weten over de jongeren met een beperking in uw regio? Transities sociale domein Gemeenten staan zoals bekend aan de vooravond van drie grote transities: de decentralisatie

Nadere informatie

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Nypels Speelt 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Inleiding Het Nypels wordt steeds leuker, doe jij ook mee? Nypels Speelt, onder die titel wordt op een nieuwe manier gewerkt aan de betrokkenheid

Nadere informatie

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven Het Katwijkse Sportweetje Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven digitale nieuwsbrief voor het verenigingsleven editie 2015.1 klik en lees het artikel van uw interesse volg

Nadere informatie

Grootouderbetrokkenheid Connecting Generations stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door de kracht van levenservaring en aandacht.

Grootouderbetrokkenheid Connecting Generations stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door de kracht van levenservaring en aandacht. Connecting Generations Grootouderbetrokkenheid Connecting Generations stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door de kracht van levenservaring en aandacht. Connecting Generations is een individueel

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Meer met minder Toespraak Willem Stam, voorzitter LPB

Meer met minder Toespraak Willem Stam, voorzitter LPB Meer met minder Toespraak Willem Stam, voorzitter LPB Wat een geweldig moment om na elf jaar op een podium in je eigen stad te staan. Jullie willen natuurlijk méér beleven en wij willen daar achteraf minder

Nadere informatie