Overlevingspakket. alcohol, snelheid, drugs,...

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Overlevingspakket. alcohol, snelheid, drugs,..."

Transcriptie

1 Overlevingspakket alcohol, snelheid, drugs,...

2 Als we met beide bene lukt dat met die viv [Volwassenen schreeuwen het vaak van de daken: jongeren zijn onverantwoordelijk, zij houden met niets of niemand rekening, zijn arrogant en asociaal ] 2 Denken jullie, volwassenen, nu echt dat wij debiel zijn? Dat wij zelf niet weten wat we doen? Moet keer op keer datzelfde liedje weer herhaald worden: jongeren hebben geen rijervaring, zijn roekeloos, beseffen niet welke risico s ze nemen, en zijn daarom een gevaar op de weg. Het is maar een minderheid onder de jongeren die zich slecht gedraagt in het verkeer, maar zij halen wel het imago van álle jongeren naar beneden. We zijn dat overdreven stigma beu! Natuurlijk vinden we het verschrikkelijk dat er elk weekend weer vreselijke ongelukken gebeuren! Jongeren hebben ook een hart! En ook hersenen trouwens. Let s prove it!

3 n op de grond staan, ier wielen ook wel! Eerst en vooral zijn er de cijfers: Het aantal dode en ernstig gewonde jonge bestuurders is sinds 1991 sterker afgenomen dan het aantal doden en ernstig gewonden in het algemeen. Dat geldt ook voor de 3 weekendnachten. Toch blijven jonge bestuurders oververtegenwoordigd in de ongevallenstatistieken: 11 % van de bevolking is tussen 18 en 24 jaar, maar deze groep vertegenwoordigt 25 % van de dode of ernstig gewonde bestuurders en passagiers. Tijdens de 3 weekendnachten zijn 35 % van de bestuurders betrokken in een ernstig ongeval tussen 18 en 24 jaar; 67 % van de dode of zwaargewonde passagiers tijdens de weekendnachten zijn tussen 15 en 24 jaar Aantal doden en ernstig gewonden evolutie (1991=100%) -54% -44% -58% -49% gans de week 18 tot 24 jaar gans de week 18 tot 99 jaar weekendnachten 18 tot 24 jaar weekendnachten 18 tot 99 jaar Tests en enquêtes hebben uitgewezen dat jongeren heel goed weten hoe ze een wagen moeten besturen, en hoe het verkeersreglement eruitziet. Dat is niet moeilijk: we hebben het net allemaal geblokt voor ons rijexamen, het zit nog vers in ons geheugen. Wat wel waar is, is dat we met minder ervaring op de weg de risico s nog niet zo goed kunnen inschatten, of zelfs gevaren niet zien of onderschatten. Wat dat betreft kunnen we ons alleen maar beroepen op onze kennis. Maar iedereen moet ooit beginnen. Of niet soms? O.K., soms overschatten we ons eigen kunnen wel eens, dat is zo voor alles, en dus ook voor het autorijden. Als we daar een beetje meer met beide benen op de grond staan, lukt dat met die vier wielen ook wel. 3

4 Heb je je rijbewijs al? Zoveel te beter! Sla dan dit hoofdstukje over en lees verder op bladzijde 6. Nog niet? Dan lees je hier hoe je het kan halen, en welke rijopleiding geschikt is voor jou. Elke rijopleiding heeft nu ook een stageperiode. Waarom? Om je eerst ervaring te laten opdoen. Zo bouw je een verkeersgeheugen op, waaruit je kan putten om gepast te reageren in kritieke situaties. En als je dan je rijbewijs hebt, kan je met een minimum aan ervaring op zak de baan op. Da s mooi meegenomen! Al beginnen voor je zeventien bent en je rijbewijs halen op je achttiende verjaardag. Kan dat? Dat kan! Reeds voor je zeventiende kan je naar een erkende rijschool toestappen. Je volgt dan minimum 12 uur theorielessen en 12 uur praktijkopleiding, waarvan de laatste 2 uur samen met je zelfgekozen begeleider. Vanaf 3 maanden voor je zeventien wordt, kan je je theorie-examen afleggen. Eens de praktijklessen achter de rug kan je vanaf je zeventiende tot net vóór de leeftijd van 18 jaar een leervergunning bekomen. Met die leervergunning mag je minimum 12 en maximum 18 maanden zelf rijden, vergezeld van je begeleider en onder bepaalde rijvoorwaarden. Dit is de zogenaamde stageperiode. Na nog 2 uur bijkomende opleiding samen met je begeleider kan je je praktijkexamen afleggen. Als je geslaagd bent, mag je je gloednieuwe rijbewijs afhalen! 4

5 Ben je bijna 18 of ouder? Dan heb je verschillende mogelijkheden: Je theorie-examen kan je al afleggen 3 maanden voor je achttien wordt. De stof studeer je in de rijschool of op eigen houtje met een handboek. Als je geslaagd bent in je theorie-examen, volgt de praktijk. Welke opleiding je ook volgt, je moet 18 zijn voor een voorlopig rijbewijs, en je legt in principe je praktisch examen af vóór je voorlopig rijbewijs afloopt. Tijdens de stageperiode zijn er bepaalde rijvoorwaarden, die vermeld staan op je voorlopig rijbewijs. Je kan een doorgedreven rijschoolopleiding volgen van minstens 20 uur praktijk. Dan krijg je een voorlopig rijbewijs ( model 2 ) waarmee je minstens 3 en maximaal 6 maanden mag rijden zonder begeleider. Je hebt dus ten vroegste na 3 maanden je rijbewijs, op voorwaarde dat je slaagt voor het rijexamen natuurlijk. Iets langer duurt de gewone rijschoolopleiding. Je volgt Wil je meer informatie Wil je meer informatie over de rijopleiding? rijopleiding? Stap dan gewoon naar een erkende rijschool in de buurt, of naar het examencentrum (adressen vind je in de Gouden Gids onder rijscholen voor auto s, rijbewijzenautorijscholen en examencentra voor rijbewijzen ). Anders kan je ook terecht bij de dienst rijbewijs van je gemeente, of op Internet: en minstens 10 uur praktijk, en krijgt dan een voorlopig rijbewijs ( model 1 ) waarmee je mag rijden mét een begeleider. Deze stageperiode duurt minimum 6 en maximum 9 maanden. Na minstens 6 maanden kan je je praktijkexamen afleggen en je rijbewijs halen. Voor de vrije opleiding vraag je op je 18de een voorlopig rijbewijs model 3 aan. Je mag minstens 9 en maximum 12 maanden leren rijden met een begeleider voor je je praktijkexamen aflegt. Je hoeft dus niet naar de rijschool, maar je kan wel een paar uur les volgen vóór het examen. Ten vroegste na 9 maanden kan je je examen afleggen en, als dat goed gaat, je rijbewijs halen. 5

6 DE FINAL TOUCH VOOR DE PERFECTE C DE FINAL TOUCH VOOR DE PERFECTE C Waar kan je terecht voor Centre de maîtrise du volant Z. Industriel Hermalle/Haccourt 20, rue voie de Liège 4681 Hermalle sur Argentaux tel: 04/ fax. : 04/ maitriseduvolant@cybernet.be website: FAB - Federatie der Beroepsautorijscholen van België Henry Dunantlaan 40/ BRUSSEL Tel: 02/ Fax: 02/ fab.info@pandora.be website: FAA Fédération des Auto-Ecoles Agréées 7, rue des Crocheux 6140 Fontaine-L Evêque tel: 0475/ fax: 071/ info@faa.be website: 6 Wind je niet op om

7 Heb je al een rijbewijs? Tijd om je te vervolmaken! Veilig leren rijden duurt lang. Door kilometers bij elkaar te rijden, doe je rijervaring op. Meestal zal je jezelf wel redden uit een moeilijke situatie of loopt het goed af. Dat het ook slecht kan aflopen, bewijzen de ongevallen-cijfers. Als je veel rijdt, verleg je ook je grenzen, je doet zoals de anderen en je neemt het niet meer zo nauw met de verkeersregels. Je gaat risico s nemen, zonder je eigen grenzen en die van je auto te kennen. En de anderen in het verkeer doen net als jij: ze nemen risico s en creëren gevaren. Dat maakt het dubbel zo moeilijk. HAUFFEUR HAUFFEUR een rijvaardigheidscursus? Centrum voor Wegbeheersing Rue de l Industrie, Nivelles tel: 067/ fax: 080/ website: info@maitriseautomobile.com!! Anticiperen is de boodschap: gevaarssituaties herkennen, en weten hoe je die -tijdig- de baas kan zijn. In de rijschool kon je al kennismaken met de principes van het defensief rijden. Maar je kan je nog verder vervolmaken door een rijvaardigheidscursus te volgen. Deze lessen worden gegeven door een aantal rijscholen en speciale rijvaardigheidscentra. In een rijvaardigheidsschool leer je eigenlijk jezelf relativeren. Ongelukken gebeuren meestal door een menselijke fout, en die fout kan dus ook van jou komen. Je leert hoe dicht je vaak bij een ongeluk komt, omdat je nu eenmaal een mens bent. De cursussen zijn in de eerste plaats preventief:gevaarssituaties voorkomen, eerder dan genezen. Tot zover de filosofie. VerkeersOpleidingsCentrum 17, Noordzandstraat 8000 Brugge tel: 050/ fax: 050/ info@voc-brugge.com site: Volkswagen en Audi Academy 639, Leuvensesteenweg 3071 Kortenberg tel.:02/ Praktisch leer je vooral hoe je moet kijken en sturen, je drie spiegels gebruiken, en om die dingen goed te doen, hoe je moet zitten achter het stuur. De meeste zaken kende je al van de rijschool, en dan wordt je geheugen even opgefrist. Deze technieken leer je met je eigen wagen of met een wagen van de rijvaardigheidsschool. En hoe zelfzeker je er ook aan begint, je staat gewoon versteld van je eigen flaters! Daarna volgt de echte actie! Hoe reageer je in noodsituaties? Je leert hoe je een noodstop maakt, hoe je een botsing met een hindernis moet vermijden op een droog en een nat wegdek. Dit doe je met en zonder ABS, en wat dit laatste remsysteem aangaat, leer je eigenlijk hoe ABS wérkt, en hoe je kan blijven sturen terwijl je remt, ook op een glad wegdek. Daarnaast besef je dan pas echt hoe elke fractie van een seconde van levensbelang is in een noodsituatie. Concentreren om te kunnen reageren dus. Al die actie krijg je echt alleen maar mee voor noodgevallen, en de ervaren chauffeur moet juist die noodsituaties vermijden door te anticiperen! De instructeurs zijn beroepsmensen met een doorgedreven opleiding in rijvaardigheid (ja, ook in de autosport!). Toch leer je er allesbehalve sportief rijden. Als je een cursus handrem-spelen of slippenin-de-bochten wil volgen, dat ben je hier op het foute adres. Tenzij je als would-be rallypiloot van de openbare weg, eindelijk je slechte gewoonten wil afleren. Jesco Auto Training 33, Ooievaarsnest 2870 Puurs tel: 03/ fax: 03/ RACB Safety Academy Aarlenstraat 53/ Brussel 02/ / safety.academy@racb.com website: Peugeot School voor Automobielbeheersing Avenue des Alliés, Malmedy tel: 080/ fax: 080/ website: info@maitriseautomobile.com Better Road Safety Koning Leopold I-straat Kortrijk tel.: 056/ fax.: 056/ info@betterroadsafety.be site : BDS Belgian Driving School 22, Route de Charleroi 6140 Fontaine-L Evêque tel: 071/ fax: 071/ website: BMW-Rijvaardigheidsstage 7, Wingenpark 3110 Rotselaar Tel.: 03/ Fax: 03/ martine.clymans@bmw.be Inlichtingen voor Spa-Francorchamps en Zolder Spa-Francorchamps 55, route du circuit 4970 Stavelot (Francorchamps) FEBIR-FEBIC Federatie van Belgische Instituten voor Rijvaardigheid Nieuwelaan, 41 postbus Strombeek-Bever tel: 02/ fax.: 02/ febic@skynet.be DVD Rijvaardigheid 41, Kwadesteenweg 3800 Sint-Truiden tel: 0477/ Safe Drivers Plan 18, Industrieweg 3190 Boortmeerbeek tel: 016/ fax.: 016/ Adviesbureau Verkeer Mobiliteit 47, Baasbergstraat 1600 Oudenaken tel: fax: 02/ Circuit Zolder vsw Terlamen/ Controletoren Terlamen Zolder wat de anderen doen, al rijden die nog zo slecht. Het is gewoon veel cooler om koel te blijven. 7

8 RACEN DoE JE MAAR OP DOE DE KLIK! Rallypiloten doen het, in t vliegtuig doe je t, dus doe jij ook in de wagen altijd je gordel om. Dat is een goede gewoonte die de meesten onder ons wel hebben, omdat we weten dat onze overlevingskansen bij een botsing verdubbelen met de gordel om. Wat slechts weinigen doen, is ook van de passagiers verlangen dat ze zich vastklikken, ook achterin. Het is maar een woord hoor. Per slot van rekening rijden zij met jou mee. Wist je trouwens dat de gordel 100% doeltreffend is bij lage snelheden? Met je gordel om, kom je aan 50 km/u heelhuids uit een ongeval. Het is maar een woord. Het is maar een klik. Opgepast: de airbag verhoogt de veiligheid van de inzittenden, maar mist zijn effect als men de veiligheidsgordel niet draagt! In de plenzende regen en de kou aan de kant van de snelweg, of erger: een ongeval omdat je remmen niet goed werken of je banden versleten zijn... dat wil je toch niet?! Je wagen goed onderhouden voorkomt niet alleen autopech, maar houdt hem ook veilig op de weg. Als je weet dat je auto o.k. is, klikt het al heel wat beter tussen jullie! Je motor draait niet zonder olie of water (kan je zelf nakijken en bijvullen, in de winter doe je antivries bij het water), een goede batterij en ontsteking. Banden: Je banden zijn je enige contact met de weg, héél belangrijk dus. Het profiel van je banden moet over het hele oppervlak 1,6 mm diep zijn. Maar eigenlijk heb je reeds bij 2 tot 3 mm nieuwe banden nodig. De bandenspanning vind je in het instructieboekje van je auto, en vaak ook aan de binnenkant van de tankklep. Elke maand checken is geen overbodige luxe. Remmen: Dat is specialistenwerk: remblokken en remvloeistof moet je op tijd laten vervangen -controle gebeurt normaal bij een klein onderhoud- en dat doe je ook als je enige onregelmatigheid bij het remmen vaststelt. Ophanging: Zelfs met half versleten schokdempers vermindert je baanvastheid en wordt je remweg langer. Enige oplossing: laten nakijken! Als je zelf ondervindt dat je auto te veel schommelt op een slecht wegdek, ben je dringend aan nieuwe schokdempers toe. Lichten: Je lichten moeten natuurlijk werken. Loop om je wagen heen en check (ook je knipperlichten en het mistachterlicht). Je remlichten weerspiegelen tegen een muur of in een raam. Je kan natuurlijk ook iemand ter hulp roepen. Leg een doosje met reservelampjes en zekeringen in je auto. Kan je alles wel zien? Zijn je ruiten en je spiegels schoon? Werken je ruitenwissers goed? En de voor- en achterruitontwaseming? Vergeet je tankje voor de ruitensproeiers niet bij te vullen. Wil je een nieuwe wagen? Koop er dan een met ABS en airbag! Dat snel rijden plezierig is, dat weten we allemaal. Dat het levensgevaarlijk kan worden ook. Als je je wil uitleven, doe dat dan niet op de weg. Ga desnoods naar een speciaal circuit, ga skiën of snowboarden, of surf op Internet. Dat is allemaal minder dodelijk, maar wel veel spannender. Als je snel rijdt, wordt de rijtaak ingewikkelder, verhoog je het risico om fouten te maken, of kan je niet meer op tijd reageren als een andere bestuurder een stommiteit begaat. Je gezichtsveld wordt smaller, waardoor het zogenaamde tunnelzicht ontstaat, en je dus niet kan zien wat er zich naast de rijbaan afspeelt. Stopafstand = afstand tijdens reactietijd + remafstand bij een noodstop met een reactietijd van 1 seconde en met een auto in perfecte staat: 8 50 km/u 70 km/u 90 km/u Droog Nat Droog Nat Droog Nat Droog 120 km/u Nat Droog 140 km/u Nat 14 m 12 m 26 m 14 m 19 m 33 m 19 m 24 m 43 m 19 m 37 m 56 m 25 m 39 m 64 m 25 m 61 m 86 m 33 m 69 m 102 m 33 m 108 m 141 m 39 m 95 m 134 m 39 m 147 m 186 m

9 INTErNEt!! This is the real world. iiiiiiiiiiiiiiiiieee! Nog een nadeel van snelheid: je stopafstand wordt groter. De stopafstand is de afstand die je aflegt voordat je begint te remmen (de reactie-afstand) plus de remafstand. Gemiddeld bedraagt de reactietijd 1 seconde, op voorwaarde dat je niet net iets zegt tegen je vriend die naast je zit, of een cassette wil omdraaien. Tegen 50 km/u leg je tijdens die ene seconde 14 meter af voor je begint te remmen, tel daar een remafstand van 13 meter bij of zelfs 19 meter op een nat wegdek, en je komt tot een resultaat van 27 m of 34 m! Bang! Als je wagen botst, rij jij nog verder. Je vliegt naar voor met de snelheid waarmee je wagen tot stilstand is gekomen. Als je op zo n moment je gordel niet draagt, word je door de voorruit gekatapulteerd. Bewegingsenergie heet dat, en die bepaalt de vernielingskracht. Je kan de botsingssnelheid, of de snelheid die je hebt op het moment van de aanrijding, vergelijken met een val uit een flatgebouw. Als je botst met een snelheid van 120 km/u, komt dat overeen met een val van de 19de verdieping, of zo n 58 meter naar beneden! De twee-seconden-regel Daarom: afstand houden! Laat je niet opjagen door die vervelende achterligger die je al met zijn lichten teken doet op te schuiven, en hou zelf altijd voldoende afstand van je voorligger. Hoeveel is voldoende? Een makkelijk truukje: neem een herkenningspunt aan de kant van de weg (een huis, een verlichtingspaal, ) en tel twee seconden (een-en-twin-tig, twee-en-twintig) vanaf het moment dat je voorligger erlangs rijdt. Als jij nog binnen die twee seconden voorbij dat punt komt, dan rij je te dichtbij. Als het regent tel je er nog een seconde bij. 9

10 NUCHTER? DA S GEEN ALCOHOL, ALCOHOL Lallen, waggelen, zwalpen, dubbelzien, botsen, Heb je gedronken? V. D. Kerckhove Je ziet minder, je kan niet meer alles waarnemen om veilig te kunnen rijden. Bochten, verkeersborden, zijstraten, voetgangers, fietsers en tegenliggers merk je niet of te laat op. Je ogen blijven hangen op bepaalde objecten en reageren veel trager. Dat betekent dat je in complexe verkeerssituaties heel veel aspecten mist, en zeker niet alles tegelijk in het oog kan houden. Je blikveld vernauwt, en je krijgt het zogenaamde tunnel-effect (wat je ook krijgt als je te snel rijdt), waardoor de zijkanten wazig worden. Er gebeuren nog meer rare dingen met je ogen... Je ogen kunnen beginnen trillen (al bij 0,5!), je kan de neiging hebben een bepaalde kant op te kijken, en in het ergste geval ga je alles dubbelzien. Je ziet minder diepte en schat afstanden ver- 1,6 / 0,8 / 0,5 / keerd in. nuchter wat je wel moet doen als je achter het stuur zit. G l a a s j e o p...? Je kan niet meer nadenken. En dat is nu net Je drinkt beter helemaal niets als je nog moet rijden. Al is het maar omdat je dan ook niet in de verleiding komt nog een laatste te bestellen voor je stopt of op niet-alcoholische dranken overgaat. Maar geen nood: als je wil feesten, kies je gewoon vooraf een Bob! B o b?! Bob is diegene die niet drinkt als hij rijdt. Dat kan dus letterlijk iedereen zijn: er zit een Bob in elk van ons. Vandaag is je beste vriend het, morgen ben jij misschien de ster van de avond. Bob zorgt er immers voor dat het feest kan doorgaan! Want iedereen drinkt graag een glaasje mee, en het is elkeen gegund om Bob te zijn. En, vergeet niet: ook als je er in je eentje op uittrekt, is er een Bob: jijzelf, natuurlijk! Wat als je toch wil drinken en je hebt geen Bob? Dan zorg je voor alternatief vervoer. Een taxi in de stad is echt niet zo duur als het klinkt, zeker niet als je er met z n vieren in zit. Je kan nu ook busjes bestellen bij de meeste taximaatschappijen. Daar kun je met z n achten in, en dat wordt dus helemaal een stuk goedkoper. Tip! Als je ergens naartoe gaat met het openbaar vervoer, bespaar je één taxirit, en kan 10

11 GEEN DRUGS, GEEN PILLEN... G l a a s j e o p! je dus makkelijk met de taxi naar huis. Da s pas luxe! Vanaf een alcoholgehalte van 0,5 promille in je bloed ben je strafbaar. Niet zomaar, wel omdat vanaf dit gehalte autorijden te riskant wordt - ook voor bestuurders die van zichzelf vinden dat ze best tegen een pintje kunnen. Hoeveel glazen? Hoe kan je nu weten of je de grenswaarde van 0,5 promille alcohol in je bloed hebt bereikt? Wel, in één normaal glas alcoholische drank zit 10 gram zuivere alcohol. Welke drank het is, maakt niet zoveel uit: een pint bier, een glas wijn, porto of whisky bevatten allemaal dezelfde hoeveelheid alcohol. Om je een idee te geven van het aantal promille na het drinken van één glas: een man van 75 kg heeft dan 0,2 in zijn bloed, een vrouw van 60 kg 0,3. 0,5 = 2 tot 3 glazen (man) = 1,5 tot 2 glazen (vrouw) 0,8 = 3 tot 4 glazen (man) = 2 tot 3 glazen (vrouw) Het alcoholgehalte hangt vooral ook af van: * hoe snel je drinkt: 8 pinten op 3 uur hebben een veel zwaarder effect dan evenveel pinten op 8 uur * hoeveel je weegt: hoe lichter, hoe slechter je tegen drank kan. * hoe je je voelt: fysieke conditie: ben je moe, sta je onder stress, leef je gezond,... * of je gegeten hebt, en wat: als je alcohol drinkt tijdens het eten, mag je een glaasje meer drinken. Opgelet! Het is zo goed als onmogelijk om met zekerheid je alcoholgehalte te bepalen door gewoon het aantal gedronken glazen op te tellen. Daarom is het beter om helemaal niet te drinken als je moet rijden. Wil je toch feesten, rij dan niet en kies vooraf een Bob! Hoe snel breek je alcohol af? Alcohol wordt in je lichaam afgebroken door de lever tegen gemiddeld 0,15 per uur. Als je op een avond om het uur een pintje drinkt, kan je moeilijk of niet boven je theewater geraken. Drink je er twee per uur, dan hang je zeker (0,5 ). Alleen de tijd kan je redden, dus afwisselen met watertjes! Middeltjes om (sneller) te ontnuchteren bestaan er (helaas!) niet. 11

12 NUCHTER? DA S GEEN ALCOHOL, «bescherm n vriend Rijden onder invloed? Dat doe je in de Bob-bus! Wil je weten wat voor effect alcohol heeft op je rijgedrag, breng dan een bezoek aan de Bob-bus. In dit busje kun je gratis en voor niets je alcoholgehalte laten testen en een ritje maken met de rijsimulator. Die geeft een getrouwe nabootsing van de effecten van alcohol op het rijgedrag. Ondertussen volgen je vrienden al je flaters op één van de beeldschermen De Bob-bus vind je zowat overal waar een hoop volk samen is en waar er gefeest wordt: festivals, grote evenementen, megafuiven, Je vindt de volledige lijst op de Bob-website, vanaf z n 3 de pint!» Video Er is een video uit waarin het rijden onder invloed getest wordt op een parcours. Eén testgroep drinkt geen alcohol, de andere wel. Daarna worden de jongeren getest op hun rijvaardigheid: remmen voor een hindernis en in een bocht, obstakels ontwijken,... Wil je weten hoe het afloopt? Misschien krijg je de video op school te zien, anders kan je hem bestellen. De video is gratis. Meer inlichtingen bij : Arnoldus Groep Grote Markt, Brussel minnelijke schikking rijverbod intrekking rijbewijs (15 dagen) vervolging voorziene straffen (4) 0,22 < 0,35 mg/l UAL ( 0,5 < 0,8 ) 123,95 (1) 3 uur neen bij niet-betaling boete van 125 tot ,35 < 0,50 mg/l UAL ( 0,8 < 1,2 ) 0,50 < 0,65 mg/l UAL ( 1,2 < 1,5 ) 0,65 mg/l UAL ( 1,5 ) dronkenschap weigering ademtest, ademanalyse of bloedproef 371,84 (2) (3) 495,79 (2) (3) neen neen 619,73 (2) minimum 6 uur bij verkeersonveilig gedrag 0,70 mg/l UAL: altijd altijd bij verkeersonveilig gedrag of dronkenschap bij niet-betaling, verkeersonveilig gedrag of ongeval met gekwetsten altijd altijd bij niet-betaling, verkeersonveilig gedrag of ongeval met gekwetsten boete van tot en/of 15 dagen tot 6 maanden gevangenisstraf + 8 dagen tot 5 jaar verval van recht tot sturen (zwaardere straffen bij herhaling binnen de 3 jaar) 12 (1) er wordt eerst een onmiddellijke inning voorgesteld (125 in boetezegels) (2) niet van toepassing bij verkeersonveilig gedrag of ongeval met gekwetsten (3) of vorming voor min 25-jarigen (4) alternatieve sancties mogelijk UAL: Uitgeademde Alveolaire Lucht

13 GEEN DRUGS, GEEN PILLEN... En als je moet blazen dan blaas je eerst in een ademtesttoestel. Als je positief blaast, dat wil zeggen vanaf 0,5, dan moet je nog eens blazen, deze keer in een ademanalysetoestel. Dit toestel meet het alcoholgehalte in de uitgeademde lucht en levert het strafbaar bewijs dat je onder invloed van alcohol rijdt. Je mag een wachttijd van 15 minuten vragen, omdat het best kan dat je pas hebt gedronken net voor je moet blazen. Dan heb je alcohol in je mond en geeft je adem automatisch ook meer promille aan. Het resultaat wordt uitgedrukt in milligram per liter uitgeademde lucht: 0,22 mg/l uitgeademde lucht = 0,5 of g/l bloed 0,35 mg/l uitgeademde lucht = 0,8 of g/l bloed Beter nuchter blijven dus. Heb je 0,5 promille of meer? Tja, dan hang je. Bij 0,5 (promille) = risico op zwaar ongeval x 2 Vanaf 0,5 promille en tot minder dan 0,8 promille Bij 0,8 (promille) krijg je = risico op zwaar ongeval x 4 3 uur rijverbod, en een voorstel tot minnelijke schikking van 123,95. (Een taxi nemen is goedkoper.) Vanaf 0,8 promille zijn de straffen zwaarder. Je kunt dan minstens rekenen op: minimum 6 uur rijverbod, een voorstel tot minnelijke schikking van 371,84, en intrekking van je rijbewijs voor 15 dagen bij verkeersonveilig gedrag. (Zelfs het vliegtuig nemen is goedkoper.) Als je weigert de minnelijke schikking te betalen, bij verkeersonveilig gedrag of als je betrokken raakt in een ongeval met gekwetsten, moet je voor de rechter verschijnen. Daar riskeer je te worden veroordeeld tot: minstens en maximum boete en/of 15 dagen tot 6 maanden gevangenisstraf, PLUS een verval van het recht tot sturen van 8 dagen tot 5 jaar... (Je kan alles nog eens haarfijn natrekken in de tabel op de vorige pagina.) Het is veilig, klein en handig, het lijkt op een ballonnetje en je stopt het in je binnenzak,... en toch is het geen condoom. Als je vast van plan bent om te rijden, maar je weet niet of je boven 0,5 zit, is er nu een handig blaaspijpje op de markt waarmee je je eigen adem kan testen. Dit kleine alcoholtestje koop je in de supermarkt, neem je mee in je binnenzak of je handtas, en gebruik je voor je in de wagen stapt. Even blazen door het pijpje, in het ballonnetje, en aan het resultaat zie je of je een taxi moet nemen of zelf achter het stuur kan kruipen. Het idee dat erachter ligt is simpel: controleer jezelf voor je gecontroleerd wordt (en het misschien te laat is). Blaas m op! 13

14 NUCHTER? DA S GEEN ALCOHOL, DRUGS Stoned of high in de wagen, ga je zo op in je roes, dat het verkeer je niks meer kan schelen Cannabisproducten: marihuana en hasj Je kan cannabis roken in de vorm van een joint of waterpijp, of eten in allerlei vormen, waarvan de bekendste de spacecake. In het eerste geval is het effect direct merkbaar, maar ook snel (na een paar uur) weer verdwenen, in het tweede geval gaat het allemaal een beetje trager omdat het langs de maag moet. Het is in elk geval aan te raden niet achter het stuur te kruipen als je nog stoned bent, al denk je zelf misschien dat je zeer goed in staat bent om te rijden. Je hebt last van body sway, wat betekent dat je lichaam weinig stabiel is, en dat je bijvoorbeeld niet snel genoeg kan schakelen. Je kan je niet meer op het verkeersgebeuren concentreren, en zelfs één ding kan al moeilijk te volgen zijn. Je hoort en ziet niet alles, omdat je in je eigen wereldje vertoeft, daardoor kan je een verkeerslicht of een fietser missen (of juist niet natuurlijk). Je hebt het moeilijk een rechte baan en een constante snelheid aan te houden, je schat afstanden verkeerd in, en je bent angstiger bij het inhalen. Je rijdt extra langzaam, waardoor de andere bestuurders verrast kunnen worden.

15 GEEN DRUGS, GEEN PILLEN... Stimulerende middelen: Amfetamines, XTC, EVA, Speed, Cocaïne Als je deze drugs gebruikt, word je euforisch, en ga je bijvoorbeeld de hele avond dansen. Diezelfde euforie in het verkeer kan bijna alleen maar verkeerd aflopen: je overschat je eigen kunnen, en hebt veel te veel zelfvertrouwen, je kan niet meer vlot beslissen en risico s inschatten. Je denkt bijvoorbeeld dat je auto veel krachtiger is dan hij in werkelijkheid is, en gaat inhalen waar het niet meer kan, of je denkt eerder te remmen dan je eigenlijk doet, te laat dus. Je verandert plots van rijstrook, rijdt veel te hard, neemt je bochten te scherp en te bruusk en negeert de verkeerstekens. Omdat in XTC soms andere drugs vermengd worden zonder dat je het weet (bv. LSD), kan het gebeuren dat je gaat hallucineren, en krijg je situaties als een bestuurder die alles dichtgooit op de snelweg omdat hij grote groene vogels over de baan ziet stappen. Daarnaast heb je ook negatieve effecten van deze drug, waardoor angst- en paniekreacties veroorzaakt worden, en dat is nu niet bepaald wat je nodig hebt in het verkeer. Als je stopt met slikken en je wil naar huis, dan kan je overvallen worden door een plotse, zeer intense vermoeidheid, en bestaat het gevaar dat je in slaap valt achter het stuur. Het lijkt wel alsof je helderder kan denken en sneller kan beslissen als je speed of coke gesnoven hebt. Maar eigenlijk ga je gewoon heel impulsief en onverantwoord handelen, en dus ook achter het stuur. 4 tot 8 uur nadat je speed hebt gebruikt, komt de kick-down, en krijg je last van uitputting en vermoeidheid. Net als bij XTC en cocaine heb je een tijdje op je reserves geleefd, en die zijn nu op. Behalve bijzonder ongezond, is dit levensgevaarlijk. 15

16 NUCHTER? DA S GEEN ALCOHOL, Heroïne, morfine en snuifmiddelen (lijmen, benzines, oplosmiddelen) De kalmerende en verdovende effecten van deze drugs hebben gevolgen voor je verkeersgedrag. Je bent onverschillig en je concentreert je niet, bijgevolg zie je een heleboel dingen niet, of dat nu voetgangers, fietsers, verkeerslichten of -borden zijn, of een auto voor je die plotseling remt. Als je high bent, kan je gewoon niet op tijd reageren. Sniffing kan ook dat euforisch roes-effect creëren, en heeft soms zelfs een dronken toestand als gevolg. Het kan ook dat je gaat hallucineren... Als je dus een tube lijm in je handschoenenkastje bewaart, laat die daar dan liggen. LSD en magic mushrooms Trippers geven je een heel ander beeld van de werkelijkheid, je gaat alles helemaal anders ervaren. Auto s worden speelgoedauto s, een overstekend kind een poppetje. Behalve deze nepbeelden, kan je ook compleet de controle verliezen, vooral tijdens een bad trip. Hallucinaties kunnen rare en beangstigende vormen aannemen. Moet het gezegd dat het zeer riskant is te rijden onder invloed van LSD of na het eten van champignonnekes? En dan nog dit: dagen of weken nadat je getript hebt, kan het effect soms spontaan optreden, zonder dat de drug opnieuw gebruikt werd, een flashback heet zoiets. Als je op dat moment achter het stuur zit Als je één van deze drugs gaat combineren met alcohol of geneesmiddelen, is het hek helemaal van de dam. Alle effecten van de drugs worden nog eens dubbel en dik versterkt door de alcohol (of je wordt er flink ziek van natuurlijk, dat kan ook), zo ook het risico van het autorijden. Geneesmiddelen Dat alcohol en drugs een negatieve invloed hebben op het rijgedrag lijkt bijna vanzelfsprekend. Maar dat medicijnen dat ook kunnen hebben schijnt niemand te beseffen. Veel geneesmiddelen geven een slaperig gevoel of verminderen je concentratie, daarom loont het de moeite altijd de bijsluiter te lezen als je iets moet innemen, soms wordt autorijden afgeraden. De geneesmiddelen die het meest worden aangetroffen bij slachtoffers van verkeersongevallen zijn de benzodiazepines (dat zijn kalmerende middelen zoals valium en temesta), tranquillizers of slaapmiddelen en sommige anti-histaminica (tegen allergie). De belangrijkste medicijnen die het rijden gevaarlijk maken zijn: pijnstillers slaapmiddelen (barbituraten): in de bijsluiter staat tot hoelang na inname het middel blijft werken, héél belangrijk kalmeringsmiddelen (tranquillizers) middelen tegen ernstige psychische stoornissen middelen tegen allergie (anti-histaminica) middelen tegen hoge bloeddruk codeïne-middelen tegen hoest spierverslappende middelen eetlustremmers Alles hangt natuurlijk af van de dosis die je neemt, en je doet er altijd goed aan eerst je arts of apotheker te vragen of je nog mag rijden. Ook bij geneesmiddelen moet je oppassen voor het mengen met drugs of alcohol, of met elkaar (je neemt doorlopend pilletjes tegen een hoge bloeddruk of allergie, maar dan krijg je griep of een verkoudheid en neem je er wat anders bij...). Behalve dat er nare bijwerkingen kunnen optreden, wordt je rijvaardigheid er nog sterker door aangetast. 16

17 GEEN DRUGS, GEEN PILLEN... Stoned = strafbaar Stoned aan het stuur is strafbaar. Als je ziet wat voor ravage drugs kunnen aanrichten, is dat niet meer dan normaal of niet soms? En net zoals een alcoholcontrole kan de politie je ook een drugcontrole opleggen, op voorwaarde dat je bepaalde uiterlijke tekenen van drugsgebruik vertoont. Zo n controle gaat als volgt: Eerst moet je enkele simpele proefjes doen. Je wijsvinger naar de punt van je neus brengen bijvoorbeeld (nuchter is dat een makkie, na het blowen ben je wel even bezig). Breng je daar weinig of niets van terecht, dan moet je een plastest doen (net als bij de dopingcontrole tijdens sportwedstrijden). Als de plastest een positief resultaat geeft voor één of meer verboden middelen, volgt een bloedproef (dat is ook het geval als je de plastest niet kan uitvoeren of om een wettige reden weigert). Wel heb je steeds recht op een tegenexpertise door een daartoe opgevorderde geneesheer. RIJDEN ONDER INVLOED VAN DRUGS: MOGELIJKE SANCTIES Tijdelijk rijver- Intrekking Minnelijke Geldboete Gevangenis- Verval van het bod opgelegd rijbewijs schikking op opgelegd door straf opgelegd recht tot sturen door politie bij het niveau van de rechter (1) door de rechter (1) opgelegd door positieve urine- het parket (1) de rechter (2) test Positieve Minimum Op bevel van Indien voorge tot 15 dagen tot 8 dagen tot bloedproef, 12 uur de Procureur steld door maanden 5 jaar weigering van des Konings Procureur des de test of Konings bloedproef zonder wettige reden (1) Zowel het parket als de rechter hebben de mogelijkheid om een alternatieve sanctie op te leggen. (2) Het herstel in het recht tot sturen kan door de rechter afhankelijk worden gesteld van het aantonen door de vervallenverklaarde dat hij/ zij geen drugs meer gebruikt. Ben je positief op de plastest, dan krijg je alvast 12 uur rijverbod opgelegd. (Dat is tevens het geval als de plastest niet kon worden uitgevoerd en je toch tekenen van druggebruik vertoont, of als je de plastest zonder geldige reden weigert). Na het einde van het rijverbod doorloop je opnieuw de hele procedure (proefjes + plastest). Het rijverbod kan met telkens zes uur worden verlengd tot het gehalte aan verboden stoffen beneden de drempelwaarden ligt. Is ook de bloedproef positief, dan word je vervolgd voor de rechtbank. Je riskeert dan een gevangenisstraf van 15 dagen tot 6 maanden en/of een geldboete van tot Bij herhaling van de overtreding binnen de drie jaar gelden zwaardere straffen. Ook kan je rijbewijs onmiddellijk worden ingetrokken en kan je worden vervallen verklaard van het recht tot sturen. Mega-neig of megastom? Aan jou de keuze. Informatie over drugs en alcohol? De Druglijn: tel. 078/ (op weekdagen van tot uur, zaterdag van tot uur) 17

18 Als je ogen dichtvallen, is het al te laat... De hoofdoorzaak is te weinig slaap, maar hard werken, lang uitgaan, of onregelmatig leven kunnen ook een plotse uitputting teweegbrengen. Vermoeidheid achter het stuur is één van de grootste vijanden van de verkeersveiligheid. Hoe vaak hoor je niet de bestuurder was in slaap gevallen als commentaar bij een dodelijk ongeluk? Dus als je begint te knikkebollen, en je ogen prikken... stop that car! Stap even uit en schep een luchtje, of slaap gerust een uurtje in je wagen op een parking, alles beter dan achter het stuur te blijven zitten. In combinatie met alcohol is vermoeidheid helemaal een gevaar. Nog erger dan drinken en rijden is drinken en moe rijden. Rijden doe je nuchter en wakker. Dus: uitgeslapen, maar ook zonder alcohol, drugs of medicijnen in je maag en bloed. PEK & VEREN voor de valsspelers 18 Misschien ben je ze al tegengekomen, op een zaterdagavond op weg naar huis, de flikken! Je ziet ze natuurlijk liever gaan dan komen, niemand houdt ervan gecontroleerd te worden, toch staat de politie aan jouw kant. De agenten treden op tegen valsspelers en spelbrekers, zijn scheidsrechters in het verkeer en zorgen ervoor dat je niet constant doodsbenauwd moet zijn voor dolgedraaide chauffeurs. Ze helpen je ook wanneer je in moeilijkheden zit. Natuurlijk mag je jong zijn, en gek doen, alleen in het verkeer hou je je aan de regels van het spel. Politie houdt daarom elk weekend een oogje in het zeil. Zo heb je ongetwijfeld al gehoord van de controle-acties die regelmatig in jouw provincie worden georganiseerd. Al die acties hebben één gemeenschappelijk doel: het aantal verkeersdoden verminderen door de valsspelers eruit te plukken. Look at the bright side : Ze staan aan jouw kant.

19 Waarom zou ik nog met jou meerijden? Toffe mensen genoeg op deze wereld! Rij jij ook wel eens mee met iemand die te veel gedronken heeft, maar die zelf beweert nog perfect naar huis te kunnen rijden? Omdat je geen andere manier hebt om thuis te geraken bijvoorbeeld? Of omdat het een goede vriend is, en je hem niet wil beledigen. Overkomt jou ook wel eens een angstgevoel bij iemand die veel te snel door de bochten raast, en klamp je je dan ook in stilte vast aan je zetel? Omdat de bestuurder je lief is, bijvoorbeeld, en je geen ruzie wil. Weet je dat een derde van de slachtoffers van verkeersongevallen passagiers in de wagen zijn? Het is dus in je eigen belang je mond open te doen, en te zeggen waar het op staat. Vaak weten bestuurders zélf namelijk niet dat ze hun passagiers bang maken, en denken ze integendeel dat ze indruk maken door hun sportieve rijstijl. Ze beseffen meestal niet dat wanneer ze een risico nemen, ze daarmee het leven van hun vrienden ook op het spel zetten. Daarom moeten die vrienden eens zeggen waar het op staat. Daar is vriendschap toch ook voor? Dus de volgende keer dat iemand na te veel alcohol (en een paar glazen is al genoeg!) achter het stuur wil kruipen van de wagen waar jij ook in moet, vraag je de sleutels (op voorwaarde dat je zelf nuchter bent natuurlijk). Hoewel het steeds een beter idee is, duidelijke afspraken te maken voordat je vertrekt. Maar dat weet je zelf ook wel. En de volgende keer dat je naast een bestuurder zit die te hard rijdt, en die jou de stuipen op het lijf jaagt, zit dan niet tegen je stoel aangedrukt te lijden terwijl het koudzweet al uitbreekt, maar zeg gewoon: Je rijdt te snel! Als je vriend of vriendin die achter het stuur zit geen rekening houdt met jouw wensen of angsten, dan weet je zelf wel wat je te doen staat. Toffe mensen genoeg op deze wereld! 19

20 Verantwoordelijke uitgever: C. Van Den Meersschaut, Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel Herdruk 10/2003 D/2003/0779/45

Dossier: rijden onder invloed van alcohol

Dossier: rijden onder invloed van alcohol Dossier: rijden onder invloed van alcohol 1 1. Rijden onder invloed van alcohol bij de jongeren Bij nachtelijke weekendongevallen wordt alcoholgebruik vaak met de vinger gewezen. Er doen heel wat clichés

Nadere informatie

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet?

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet? Drugs en de wet Mag het nu wel of niet? Alles over drugs en de wet De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be Federale politie www.polfed-fedpol.be Advocaten voor jongeren www.jeugdadvocaat.be Jongeren

Nadere informatie

Deze brochure werd gedrukt in oktober 2011 De inhoud stemt overeen met de op dat tijdstip beschikbare gegevens.

Deze brochure werd gedrukt in oktober 2011 De inhoud stemt overeen met de op dat tijdstip beschikbare gegevens. Deze brochure werd gedrukt in oktober 2011 De inhoud stemt overeen met de op dat tijdstip beschikbare gegevens. Verantwoordelijke uitgever : K. Genoe, Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel D/2011/0779/89

Nadere informatie

Deze brochure werd gedrukt in augustus 2015 De inhoud stemt overeen met de op dat tijdstip beschikbare gegevens.

Deze brochure werd gedrukt in augustus 2015 De inhoud stemt overeen met de op dat tijdstip beschikbare gegevens. Deze brochure werd gedrukt in augustus 2015 De inhoud stemt overeen met de op dat tijdstip beschikbare gegevens. Verantwoordelijke uitgever : K. Genoe, Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel D/2015/0779/27

Nadere informatie

Het verhaal van een veroorzaker van een verkeersongeval: les 2 SECUNDAIR ONDERWIJS. Doelgroep. VOETen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie

Het verhaal van een veroorzaker van een verkeersongeval: les 2 SECUNDAIR ONDERWIJS. Doelgroep. VOETen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie SECUNDAIR ONDERWIJS Het verhaal van een veroorzaker van een verkeersongeval: les 2 Doelgroep Leerlingen van de derde graad secundair onderwijs VOETen Gemeenschappelijke

Nadere informatie

Wat je moet weten over hasj en wiet

Wat je moet weten over hasj en wiet Wat je moet weten over hasj en wiet 1 2 Je hebt vast wel eens van hasj of wiet gehoord. Hasj en wiet zijn drugs. Hasj en wiet worden meestal gerookt. Er wordt een soort sigaret gedraaid met tabak en hasj

Nadere informatie

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet?

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet? Drugs en de wet Mag het nu wel of niet? Alles over drugs De Druglijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be Federale politie www.polfed-fedpol.be Advocaten voor jongeren www.jeugdadvocaat.be Jongeren Advies

Nadere informatie

<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Training Rijden onder specifieke omstandigheden

<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Training Rijden onder specifieke omstandigheden Training Rijden onder specifieke omstandigheden De belangrijkste leerpunten op een rij Als onderdeel van de Rijopleiding in Stappen heb je deelgenomen aan de training Rijden

Nadere informatie

4 BEVELEN EN OVERTREDINGEN

4 BEVELEN EN OVERTREDINGEN 4 BEVELEN EN OVERTREDINGEN 46 4.1 Bevoegde personen Bevoegde personen kunnen het verkeer regelen en bevelen geven waaraan je onmiddellijk gevolg moet geven. Dit zijn de belangrijkste: Een arm of beide

Nadere informatie

Indeling verkeersovertredingen en alcohol, drugs en geneesmiddelen 14

Indeling verkeersovertredingen en alcohol, drugs en geneesmiddelen 14 Indeling verkeersovertredingen en alcohol, drugs en geneesmiddelen 14 Indeling van de verkeersovertredingen 14.1 De verkeerswet bepaalt vier graden van overtredingen, volgens het gevaar dat ze opleveren.

Nadere informatie

Hasj en wiet zijn drugs. Dat heet blowen. In deze folder vind je:

Hasj en wiet zijn drugs. Dat heet blowen. In deze folder vind je: Je hebt vast wel eens van hasj of wiet gehoord. Hasj en wiet zijn drugs. Hasj en wiet worden meestal gerookt. Er wordt een soort sigaret gedraaid met tabak en hasj of wiet. Dat heet blowen. In deze folder

Nadere informatie

W E G W I J S IN HE T B E H A L E N V A N J E R I J B E W I J S ... RIJBEWIJS. door de vervroegde rijopleiding te volgen op de FAB rijschool

W E G W I J S IN HE T B E H A L E N V A N J E R I J B E W I J S ... RIJBEWIJS. door de vervroegde rijopleiding te volgen op de FAB rijschool Het examencentrum in uw buurt vindt u op www.goca.be G O C Av z w Technologiestraat 21/25-1082 Brussel Tel. : 02 469 09 00 - Fax :02 469 05 70 goca@goca.be - www.goca.be. RIJBEWIJS. W E G W I J S IN HE

Nadere informatie

Wat je moet weten over alcohol

Wat je moet weten over alcohol Wat je moet weten over alcohol 1 2 Op een feestje of op café drinken veel mensen alcohol. Dat vinden ze gezellig. Maar is alcohol drinken wel altijd zo gezellig? In deze folder vind je: wat alcohol met

Nadere informatie

ONDERZOEKSDOCUMENT: GEBRUIK VAN ALCOHOL ONDER JONGEREN, IN HET VERKEER

ONDERZOEKSDOCUMENT: GEBRUIK VAN ALCOHOL ONDER JONGEREN, IN HET VERKEER Gemeente Breda Claudius Prinsenlaan 10 4811 DJ Breda Postbus 90156, 4800 RH Breda N: Kenneth Wilson T: 06 30735070 E: k.wilson@breda.nl W: www.breda.nl ONDERZOEKSDOCUMENT: GEBRUIK VAN ALCOHOL ONDER JONGEREN,

Nadere informatie

34% van alle doden en ernstig gewonden binnen bebouwde kom. BASISREGELS. ZWAKKE WEGGEBRUIKERS Voetgangers 5/03/2015 5/03/2015

34% van alle doden en ernstig gewonden binnen bebouwde kom. BASISREGELS. ZWAKKE WEGGEBRUIKERS Voetgangers 5/03/2015 5/03/2015 Bibip Bibip Bibip Best even die GSM uitschakelen, dan word je straks niet gestoord. DE STRAATCODE ***De straat voor iedereen*** **Nieuwe verkeersregels** FILMS\Wie heeft er voorrang.mp4 3 maart 2015 Rudy

Nadere informatie

Alcohol nuchter bekeken

Alcohol nuchter bekeken Alcohol nuchter bekeken Alcohol en kanker Vandaag zal kanker je misschien niet echt bezighouden. Het is wel een feit dat overdadig alcoholgebruik op termijn het risico op bepaalde soorten kanker verhoogt.

Nadere informatie

Op weg met Rijbewijzer

Op weg met Rijbewijzer Op weg met Rijbewijzer Doelgroep Leerlingen van de derde graad. VOET en Gemeenschappelijke stam: 18, 20 Context 1: 13,14 Lesthema Veilig verkeersgedrag steunt op een goede kennis van de verkeersregels

Nadere informatie

Dossier : snelheid 1

Dossier : snelheid 1 Dossier : snelheid 1 Overdreven of onaangepaste snelheid verhoogt het risico op en de ernst van verkeersongevallen aanzienlijk. Niets nieuws, aangezien het om een basisgegeven van de verkeersveiligheid

Nadere informatie

Je rijbewijs. halen Verschillende wegen naar een rijbewijs voor auto en brommer

Je rijbewijs. halen Verschillende wegen naar een rijbewijs voor auto en brommer Je rijbewijs halen Verschillende wegen naar een rijbewijs voor auto en brommer Alles over je rijbewijs Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid tel. 02 244 15 11 www.bivv.be Groep van erkende Ondernemingen

Nadere informatie

rijbewijs Rijbewijs B

rijbewijs Rijbewijs B Om een rijbewijs te halen, moet je een traject doorlopen: theorieopleiding, theorie-examen, praktijkopleiding, stageperiode en praktijkexamen. Dat traject kan je op verschillende manieren tot een goed

Nadere informatie

Rijbewijs B Theorie-examen Praktijkopleiding

Rijbewijs B Theorie-examen Praktijkopleiding Om een rijbewijs te halen, moet je een traject doorlopen: theorieexamen, praktijkopleiding en praktijkexamen. Dat traject kan je op verschillende manieren tot een goed einde brengen. Informatie over de

Nadere informatie

INHOUD. Theorie Kennismaking Inleiding Ongevallen Snelheid Preventief rijden Rij- en kijktechnieken Hoe verbruik je minder

INHOUD. Theorie Kennismaking Inleiding Ongevallen Snelheid Preventief rijden Rij- en kijktechnieken Hoe verbruik je minder ON THE ROAD INHOUD Theorie Kennismaking Inleiding Ongevallen Snelheid Preventief rijden Rij- en kijktechnieken Hoe verbruik je minder Praktijk Rit op de weg Remproef Stuurtechniek INLEIDING Vragen om aan

Nadere informatie

Veilig of gevaarlijk? Verkeersoefening - 1 ste en 2 de leerjaar lager onderwijs.

Veilig of gevaarlijk? Verkeersoefening - 1 ste en 2 de leerjaar lager onderwijs. Veilig of gevaarlijk? Verkeersoefening - ste en de leerjaar lager onderwijs. 6 Zie je de kinderen op de tekening? Sommigen hebben een bolletje met een cijfer. Zijn ze voorzichtig? Kleur het bolletje groen.

Nadere informatie

Botsing >> Snelheid >> Kracht

Botsing >> Snelheid >> Kracht Botsing >> Snelheid >> Kracht Voorwoord; Allemaal hebben we wel eens na zitten denken. Hoe hard reed ik óf juist die ander nou? Hoe groot is de impact nou eigenlijk geweest? etc.etc. Dat is ook wel logisch

Nadere informatie

Je rijbewijs. halen Verschillende wegen naar een rijbewijs voor auto en brommer

Je rijbewijs. halen Verschillende wegen naar een rijbewijs voor auto en brommer Je rijbewijs halen Verschillende wegen naar een rijbewijs voor auto en brommer Alles over je rijbewijs Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid tel. 02 244 15 11 www.bivv.be Groep van erkende Ondernemingen

Nadere informatie

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut : Alcohol, roken en drugs Inleiding In onze maatschappij zijn het gebruik van alcohol en andere drugs heel gewoon geworden roken en het drinken van alcoholische dranken gebeurt op recepties, feestjes,

Nadere informatie

speciaal onderwijs lesbrief drugs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL

speciaal onderwijs lesbrief drugs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET DRUGS 3 SOORTEN DRUGS 3 WAT DOEN DRUGS? 4 VERSLAAFD AAN DRUGS

Nadere informatie

a) In heel je leven... b) In de voorbije 12 maanden... c) In de voorbije 30 dagen... 1 2 3 4 5 6 7

a) In heel je leven... b) In de voorbije 12 maanden... c) In de voorbije 30 dagen... 1 2 3 4 5 6 7 1. Je bent 1 een jongen 2 een meisje 2. In welk jaar ben je geboren? Jaar 19 3. Welke van de volgende personen maken deel uit van je huisgezin? Kruis aan wat van toepassing is. 1 Vader 1 Stiefvader 1 Moeder

Nadere informatie

speciaal onderwijs lesbrief alcohol UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL

speciaal onderwijs lesbrief alcohol UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (00) 67 1 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET ALCOHOL SOORTEN DRANK DE WERKING VAN ALCOHOL 4 DE GEVOLGEN VOOR

Nadere informatie

Inspiratiedag studenten

Inspiratiedag studenten Inspiratiedag studenten Drugsgebruik- en gebruikers Eva Ehrlich Inhoud Cijfers Quiz Werking Alcohol Drugs Breindoping Wat zijn drugs? Soms wordt uitgegaan van de werking van het middel, soms wordt gekeken

Nadere informatie

Je rijbewijs. halen Verschillende wegen naar een rijbewijs voor auto en brommer

Je rijbewijs. halen Verschillende wegen naar een rijbewijs voor auto en brommer Je rijbewijs halen Verschillende wegen naar een rijbewijs voor auto en brommer Alles over je rijbewijs Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid tel. 02 244 15 11 www.bivv.be Groep van erkende Ondernemingen

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

DE NIEUWE VERKEERSWET Logisch en redelijk

DE NIEUWE VERKEERSWET Logisch en redelijk DE NIEUWE VERKEERSWET Logisch en redelijk VAB is tevreden dat dankzij een constructieve houding en samenwerking tussen overheid, verenigingen en specialisten, de verkeerswet van 1 maart 2004 een grondige

Nadere informatie

Kruispunten met de borden

Kruispunten met de borden Auteursrechtinformatie Dit document is bedoeld voor eigen gebruik. In het algemeen geldt dat enig ander gebruik, daaronder begrepen het verveelvoudigen, verspreiden, verzenden, herpubliceren, vertonen

Nadere informatie

<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!!

<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!! Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!! Voorwoord De Rijopleiding in Stappen (RIS) is een nieuwe, moderne rijopleiding.

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

20 juli 2006- OMZENDBRIEF BETREFFENDE DE HERVORMING VAN DE RIJOPLEIDING CATEGORIE B

20 juli 2006- OMZENDBRIEF BETREFFENDE DE HERVORMING VAN DE RIJOPLEIDING CATEGORIE B 20 juli 2006- OMZENDBRIEF BETREFFENDE DE HERVORMING VAN DE RIJOPLEIDING CATEGORIE B Het koninklijk besluit van 10 juli 2006 betreffende het rijbewijs voor voertuigen van categorie B hervormt de rijopleiding

Nadere informatie

VERKEERSQUIZZ. Veel plezier ermee!

VERKEERSQUIZZ. Veel plezier ermee! VERKEERSQUIZZ In opdracht van VVN Brabant hebben jongeren van Plattelandsjongeren.nl een quiz over veilig verkeer samengesteld. Tijdens deze quiz stelt een quizmaster de vragen die door de kandidaten in

Nadere informatie

Veilig of gevaarlijk? Verkeersoefening - Kleuteronderwijs.

Veilig of gevaarlijk? Verkeersoefening - Kleuteronderwijs. 1 Veilig of gevaarlijk? Verkeersoefening - Kleuteronderwijs. C Wat doen deze kinderen?? Zijn ze voorzichtig? Kleur het bolletje groen. oen ze iets gevaarlijks? Kleur het bolletje rood. Ontwerp:. Vereecke

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

HASJ EN WIET. Zonder flauwekul

HASJ EN WIET. Zonder flauwekul HASJ EN WIET Zonder flauwekul Je hebt vast wel eens van hasj of wiet gehoord. Hasj en wiet zijn drugs. Het roken van tabak met hasj of wiet heet blowen. Ik blow niet. Ik gebruik medicijnen. Dan kan het

Nadere informatie

Dossier : vermoeidheid

Dossier : vermoeidheid Dossier : vermoeidheid Inleiding In slaap vallen achter het stuur kan fataal zijn. Toch rijden heel wat bestuurders gewoon door, hoewel ze zich moe voelen. Ze denken dat ze door een raam te openen of door

Nadere informatie

10. 11. 12. 13. 14. 15. 18.

10. 11. 12. 13. 14. 15. 18. 1. Op de fietspad en fietsstrook mogen alleen fietsers en snorfietsers rijden. 2. Alarmnummer is 112. 3. Rijbewijs is 10 jaar geldig. 4. Alle betrokkenen bij een aanrijding moeten blijven wachten. (Plaats

Nadere informatie

MEDICIJNEN IN HET VERKEER

MEDICIJNEN IN HET VERKEER MEDICIJNEN IN HET VERKEER MINDER GOED RIJDEN MET MEDICIJNEN MAG IK RIJDEN MET MIJN MEDICIJN WAT KAN DE APOTHEKER VOOR MIJ DOEN BEOORDELING RIJGESCHIKTHEID BIJ MEDICIJNGEBRUIK ADVIEZEN OM VEILIG TE RIJDEN

Nadere informatie

Werkstuk Maatschappijleer Alcohol

Werkstuk Maatschappijleer Alcohol Werkstuk Maatschappijleer Alcohol Werkstuk door een scholier 1502 woorden 27 april 2004 6,2 255 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoud Inleiding Alcohol door de jaren heen Wat is alcoholisme Is alcohol

Nadere informatie

HOE BEHAAL IK EEN RIJBEWIJS?

HOE BEHAAL IK EEN RIJBEWIJS? HOE BEHAAL IK EEN RIJBEWIJS? Hoe behaal je in België een rijbewijs? Welke examens moet je afleggen? Wat moet je doen? 1. Lees de vragen op blad 2 en zoek de antwoorden in de tekst op blad 3. Op blad 4

Nadere informatie

Algemeen quiz kaarten.indd :14:52

Algemeen quiz kaarten.indd :14:52 Algemeen Algemeen 01 Waar kan je drugs laten testen? Think for yourself, care about others. Algemeen Algemeen 02 Welke middelen kun je wel en welke kun je niet laten testen bij de test-service? Think for

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

EINDELIJK IS HET DAN ZO VER, JE MAG

EINDELIJK IS HET DAN ZO VER, JE MAG EINDELIJK IS HET DAN ZO VER, JE MAG AFRIJDEN! MAAR WAT KUN JE NU EIGENLIJK VERWACHTEN OP EEN RIJEXAMEN? WAT ZIJN PUNTJES WAAR JE OP KUNT LETTEN? WAT MOET JE DOEN WANNEER JE ZO ZENUWACHTIG BENT DAT JE NIET

Nadere informatie

XTC, cocaïne en speed

XTC, cocaïne en speed XTC, cocaïne en speed Zonder flauwekul Je hebt vast wel eens van XTC, cocaïne en speed gehoord. XTC, cocaïne en speed zijn drugs. Het is belangrijk om te weten wat XTC, cocaïne en speed met je doen. Dat

Nadere informatie

Hallo mogen wij ons even voorstellen

Hallo mogen wij ons even voorstellen Hallo mogen wij ons even voorstellen Wij zijn Verkeersschool Janssen en bedanken je voor het benaderen van informatie over jou rijopleiding. Denk je nog steeds dat het behalen van je rijbewijs duur en

Nadere informatie

ISS Handboek verkeersveiligheid Jouw route naar veiliger rijden ISS HANDBOEK VERKEERSVEILIGHEID 1

ISS Handboek verkeersveiligheid Jouw route naar veiliger rijden ISS HANDBOEK VERKEERSVEILIGHEID 1 ISS Handboek verkeersveiligheid Jouw route naar veiliger rijden ISS HANDBOEK VERKEERSVEILIGHEID 1 ISS HANDBOEK VERKEERSVEILIGHEID 3 Me & You ACHTERGROND Verkeersveiligheid is een van de onderwerpen van

Nadere informatie

Inhoud. VOORWOORD... ix. INLEIDING... xi INVLOED VAN ALCOHOL... 1 WETTELIJKE BASIS... 3 PROCEDURE OP EEN DRAFJE... 5

Inhoud. VOORWOORD... ix. INLEIDING... xi INVLOED VAN ALCOHOL... 1 WETTELIJKE BASIS... 3 PROCEDURE OP EEN DRAFJE... 5 Inhoud VOORWOORD.... ix INLEIDING.... xi INVLOED VAN ALCOHOL.... 1 WETTELIJKE BASIS.... 3 PROCEDURE OP EEN DRAFJE.... 5 DE VERSCHILLENDE STAPPEN IN HET OPSPORINGSONDERZOEK.... 7 De voorafgaande fase: alcoholsampling....

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Fiche Leerlingen. De plaats op de openbare weg binnen de bebouwde kom

Fiche Leerlingen. De plaats op de openbare weg binnen de bebouwde kom De plaats op de openbare weg binnen de bebouwde kom Kijk naar de fietsers. Kleur de nummers van de fietsers die de verkeersregels volgen en op de juiste plaats rijden groen. Kleur de nummers van de fietsers

Nadere informatie

In deze folder vind je:

In deze folder vind je: Op een feestje of op café drinken veel mensen alcohol. Dat vinden ze gezellig. Maar is alcohol drinken wel altijd zo gezellig? In deze folder vind je: wat alcohol met je doet; welke risico s er zijn; dat

Nadere informatie

Zone 30 BASISONDERWIJS. Doelgroep. Eindtermen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie

Zone 30 BASISONDERWIJS. Doelgroep. Eindtermen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Zone 30 Doelgroep Derde of vierde leerjaar Eindtermen Lager onderwijs: Mens en maatschappij - mens: De leerlingen - 1.1 drukken in een niet-conflictgeladen

Nadere informatie

5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG

5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG 5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG Vooraf Een van de manoeuvres die je tijdens het praktijkexamen zult moeten doen, is het parkeren achter een geparkeerd (of stilstaand) voertuig. Over dit examenonderdeel

Nadere informatie

AUTORIJSCHOOL JOHN VAN DEN KIEBOOM VLAMINGVAART 49 4651 GR STEENBERGEN

AUTORIJSCHOOL JOHN VAN DEN KIEBOOM VLAMINGVAART 49 4651 GR STEENBERGEN Op het examen worden natuurlijk wel eens fouten gemaakt. In de loop der jaren hebben wij al verschillende fouten gezien en daarom hebben wij besloten deze fouten, samen met enkele tips, op papier te zetten.

Nadere informatie

Rijden onder invloed - Deel 2: Stellingenspel over invloed van alcohol op het menselijk lichaam en het verkeer

Rijden onder invloed - Deel 2: Stellingenspel over invloed van alcohol op het menselijk lichaam en het verkeer Vraag/Stellg 1 Als Als we we bier bier drken, drken, consumeren consumeren we we.. Wat Wat is is de de scheikundige scheikundige naam naam van van dit dit type type van van?? a) a) Methanol Methanol b)

Nadere informatie

Uitslagen leerlingen onderzoek (2003)

Uitslagen leerlingen onderzoek (2003) Uitslagen leerlingen onderzoek (00) Als onderdeel van het onderzoek naar het verslavingspreventieproject op scholen voor voortgezet onderwijs in Katwijk is een anonieme online-enquête afgenomen met behulp

Nadere informatie

Maak de VAB-vakantietest en vermijd dure boetes en kosten aan je wagen

Maak de VAB-vakantietest en vermijd dure boetes en kosten aan je wagen Maak de VAB-vakantietest en vermijd dure boetes en kosten aan je wagen De zomervakantie is weer in aantocht en de wagen is nog steeds het populairste vervoermiddel om Europa te doorkruisen. In bepaalde

Nadere informatie

Inhoud. VOORWOORD... ix. INLEIDING... xi INVLOED VAN ALCOHOL... 1 WETTELIJKE BASIS... 3 PROCEDURE OP EEN DRAFJE... 5

Inhoud. VOORWOORD... ix. INLEIDING... xi INVLOED VAN ALCOHOL... 1 WETTELIJKE BASIS... 3 PROCEDURE OP EEN DRAFJE... 5 Inhoud VOORWOORD.... ix INLEIDING.... xi INVLOED VAN ALCOHOL.... 1 WETTELIJKE BASIS.... 3 PROCEDURE OP EEN DRAFJE.... 5 DE VERSCHILLENDE STAPPEN IN HET OPSPORINGSONDERZOEK.... 7 De voorafgaande fase: alcoholsampling....

Nadere informatie

Examen doen voor het bromfietsrijbewijs Informatie over het theorie- en het praktijkexamen

Examen doen voor het bromfietsrijbewijs Informatie over het theorie- en het praktijkexamen Examen doen voor het bromfietsrijbewijs Informatie over het theorie- en het praktijkexamen www.cbr.nl Voor het verkrijgen van het bromfietsrijbewijs officieel het rijbewijs AM moet je vanaf 1 maart 2010

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 1306 woorden 5 juli keer beoordeeld. Drugs

Werkstuk door een scholier 1306 woorden 5 juli keer beoordeeld. Drugs Werkstuk door een scholier 1306 woorden 5 juli 2016 1 1 keer beoordeeld Vak Anders Drugs Sasja Mertens- 10-5-16 Inleiding Ik hou mijn werkstuk over drugs, omdat ik er meer over wil weten. Drugs vind ik

Nadere informatie

wat doet alcohol eigenlijk met je lichaam?

wat doet alcohol eigenlijk met je lichaam? de kater komt later ziek door te veel alcohol Je hebt te veel alcohol gedronken. Dit heeft je zo ziek gemaakt dat we je met spoed moesten opnemen in ons ziekenhuis. Waarschijnlijk ben je - net als je ouders/verzorgers

Nadere informatie

Vooruit kijken Vooruit denken Hoe gaat dat?

Vooruit kijken Vooruit denken Hoe gaat dat? Vooruit kijken Vooruit denken Hoe gaat dat? Hoofdregel kijken gedrag Bij het kijkgedrag gaat het niet om die duizenden keren dat je voor niets denkt te kijken, maar om die ene (fatale) keer dat je niet

Nadere informatie

Je eerste rijles? Natuurlijk BIJ BLOM!

Je eerste rijles? Natuurlijk BIJ BLOM! Je eerste rijles? Natuurlijk BIJ BLOM! Binnenkort ga je jouw eerste rijles nemen, helemaal leuk! Kies vooral een rijschool die bij je past. Wij maken die keuze graag wat makkelijker voor je! Elk jaar leiden

Nadere informatie

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17 Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede

Nadere informatie

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels.

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels. Doel. Dit spel is een concrete tool dat de dialoog rond eerlijkheid mogelijk maakt. Aan de hand van herkenbare situaties worden 14 tot 18 jarigen uitgenodigd voor zichzelf na te denken over wat eerlijk

Nadere informatie

Examen doen voor het bromfietsrijbewijs

Examen doen voor het bromfietsrijbewijs Examen doen voor het bromfietsrijbewijs Informatie over het theorie- en het praktijkexamen Voor het verkrijgen van het bromfietsrijbewijs officieel het rijbewijs AM moet je vanaf 1 maart 2010 zowel een

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Definitieve resultaten eindejaarscontroles

Definitieve resultaten eindejaarscontroles Definitieve resultaten eindejaarscontroles Persbericht 14 januari 211 2 Na zes weken sensibilisering en alcoholcontroles op de weg maken Staatssecretaris voor Mobiliteit Etienne Schouppe en het Belgisch

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

Dossier : jongeren en het verkeer

Dossier : jongeren en het verkeer Dossier : jongeren en het verkeer 1 Nooit had ik gedacht dat mij zoiets kon overkomen, is een bedenking die wel meer jongeren die betrokken raakten in een ongeval zich maken. Nochtans, als de media op

Nadere informatie

Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER DRUGS UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144

Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER DRUGS UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER DRUGS UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Lesbrief over drugs INHOUD pagina Colofon: Deze lesbrief hoort bij het drugspreventieproject

Nadere informatie

WIL JE MINDER BLOWEN?

WIL JE MINDER BLOWEN? WIL JE MINDER BLOWEN? Uitgave van Stichting Be Aware Maart 2015 Ik wil minderen. Je vindt dat je teveel wiet/hasj of cannabis rookt. Je beseft dat je hierdoor minder goed functioneert: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Voorstelling van de informatiecampagne over de nieuwe speekseltesten 20/09 17/10/2010

Voorstelling van de informatiecampagne over de nieuwe speekseltesten 20/09 17/10/2010 Kabinet van de Staatssecretaris PERSCONFERENTIE VAN 21 SEPTEMBER 2010 Voorstelling van de informatiecampagne over de nieuwe speekseltesten 20/09 17/10/2010 Etienne SCHOUPPE Staatssecretaris voor Mobiliteit

Nadere informatie

DIT GENEESMIDDEL KAN HET REACTIEVERMOGEN VERMINDEREN

DIT GENEESMIDDEL KAN HET REACTIEVERMOGEN VERMINDEREN Op sommige geneesmiddelverpakkingen zit een gele sticker waarop staat: DIT GENEESMIDDEL KAN HET REACTIEVERMOGEN VERMINDEREN - of die waarschuwing staat op het etiket. Dit betekent: extra opletten dat u

Nadere informatie

Vaststellingen Verkeersongeval

Vaststellingen Verkeersongeval Bijgevoegd:. situatieschets(en) Fotodossier PV van verhoor.. (Functie, naam, voornaam, graad) (Functie, naam, voornaam, graad) de politiebeambte, de politiebeambte, Vaststellingen Verkeersongeval Ongeval

Nadere informatie

Wet + Regelgeving. Vraag 4 Hoeveel uur nachtdienst mag u volgens de overleg regeling verrichten per 2 weken? A..20 uur B. 22 uur C.

Wet + Regelgeving. Vraag 4 Hoeveel uur nachtdienst mag u volgens de overleg regeling verrichten per 2 weken? A..20 uur B. 22 uur C. Wet + Regelgeving Vraag 1 Worden lijndienstbussen altijd als bestemming verkeer gezien? A.. Ja B. nee C. Alleen tijdens spits uur. Vraag 2 Wat is de max. snelheid op de parkeerplaats van een autosnelweg?

Nadere informatie

Benieuwd wat je in een lesauto allemaal kunt leren? En hoe het voelt om in een rijsimulator te zitten? Vraag dan nu de gratis proefles aan!

Benieuwd wat je in een lesauto allemaal kunt leren? En hoe het voelt om in een rijsimulator te zitten? Vraag dan nu de gratis proefles aan! MET STIP TEKSTEN PORTFOLIO Brochures Klant: Verkeersschool Oosterpoort Ook geschreven door Met Stip Omschrijving: teksten Brochure AutorijBEwijs AUTO RIJBEWIJS Brochuretekst Autorijbewijs Met Stip Teksten

Nadere informatie

Het praktijkexamen leerboek. Hoe slaag ik in 1 keer?

Het praktijkexamen leerboek. Hoe slaag ik in 1 keer? Het praktijkexamen leerboek Hoe slaag ik in 1 keer? Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Het praktijkexamen Opstarten schakelen afsluiten Snelheid Kijktechniek Knipperen Plaats op de

Nadere informatie

Aanvulling. Categorie AM

Aanvulling. Categorie AM rijschoolservice Aanvulling Categorie AM In het boek Theorieboek rijbewijs AM staat bij de borden F19, F20, F21 en F22 niet de juiste tekst. De juiste tekst staat hieronder bij de borden. F19 Rijbaan of

Nadere informatie

Bilan 2002 PERSDOSSIER

Bilan 2002 PERSDOSSIER Bilan 2002 PERSDOSSIER Responsible Young Drivers Stichting van openbaar nut Barricadenplein 9 1000 Brussel Tel. : 02/513.39.94 Fax : 02/502.43.50 www.ryd.be info@ryd.be Inleiding Al voor de negentiende

Nadere informatie

Verkeerschool Kees de Vaan Grote Kerkstraat 33 4261BB Wijk en Aalburg Tel. 0416-693068 Fax. 0416-695305 www.keesdevaan.nl

Verkeerschool Kees de Vaan Grote Kerkstraat 33 4261BB Wijk en Aalburg Tel. 0416-693068 Fax. 0416-695305 www.keesdevaan.nl Verkeerschool Kees de Vaan Grote Kerkstraat 33 4261BB Wijk en Aalburg Tel. 0416-693068 Fax. 0416-695305 www.keesdevaan.nl Je rijbewijs is een eenmalige investering waarvan je jou leven lang profijt kunt

Nadere informatie

OMGAAN MET GEVOELIGHEID VOOR ANGST

OMGAAN MET GEVOELIGHEID VOOR ANGST OMGAAN MET GEVOELIGHEID VOOR ANGST Iedereen heeft wel eens last van angstige gevoelens. De één voelt zich vaker angst ig dan de ander. Jij bent iemand die hier gevoelig voor is. In deze sessies leer je

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

PRAKTIJKBOEK. GRATIS RIJBEWIJS ONLINE 2013 (versie 7 december 2013 157 pagina s)

PRAKTIJKBOEK. GRATIS RIJBEWIJS ONLINE 2013 (versie 7 december 2013 157 pagina s) PRAKTIJKBOEK GRATIS RIJBEWIJS ONLINE 2013 (versie 7 december 2013 157 pagina s) In dit praktijkboek staan verschillende checklists. Gebruik deze tijdens je opleiding. + VERWACHTE WETSWIJZIGINGEN IN 2014

Nadere informatie

OMGAAN MET IMPULSIVITEIT

OMGAAN MET IMPULSIVITEIT OMGAAN MET IMPULSIVITEIT Iedereen reageert wel eens impulsief. De één doet dat vaker dan de ander. Jij bent iemand die hier gevoelig voor is. In deze sessies leer je hoe je met je impulsiviteit kan omgaan.

Nadere informatie

Inhoud. VOORWOORD... ix. INLEIDING... xi INVLOED VAN ALCOHOL... 1 WETTELIJKE BASIS... 3 PROCEDURE OP EEN DRAFJE... 5

Inhoud. VOORWOORD... ix. INLEIDING... xi INVLOED VAN ALCOHOL... 1 WETTELIJKE BASIS... 3 PROCEDURE OP EEN DRAFJE... 5 Inhoud VOORWOORD............................................................... ix INLEIDING.................................................................. xi INVLOED VAN ALCOHOL........................................................

Nadere informatie

Jawel, je staat model!

Jawel, je staat model! Jawel, je staat model! Jawel, je staat model! Als ouder, grootouder, heb je een voorbeeldfunctie voor de jongere generaties. Zeker voor hun puberteit is het gezin voor kinderen een belangrijk referentiekader.

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan Alles over verslavingen Voor vragen over alcohol, illegale drugs, gokken en medicijnen: De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be SOS Nuchterheid tel. 09

Nadere informatie

LESFICHE sensibiliseringsfilmpje

LESFICHE sensibiliseringsfilmpje Lesonderwerp De leerlingen maken een sensibiliseringsfilmpje. Dit toont de risico s in het verkeer en de impact van een ongeval op het slachtoffer en zijn omgeving. De leerlingen stellen het filmpje op

Nadere informatie

Omzendbrief nr. COL 16/98 van het College van Procureurs-generaal bij de Hoven van Beroep

Omzendbrief nr. COL 16/98 van het College van Procureurs-generaal bij de Hoven van Beroep Brussel, 14 december 1998. College van Procureurs-generaal Omzendbrief nr. COL 16/98 van het College van Procureurs-generaal bij de Hoven van Beroep Mijnheer/Mevrouw de Procureur-generaal, Mijnheer/Mevrouw

Nadere informatie

Basisvorming drugs & & drugge g bruik i

Basisvorming drugs & & drugge g bruik i Basisvorming drugs & druggebruik 1. Drugpunt en PZ Deinze -Zulte 2. Productinformatie: soorten drugs 3. Wetgeving 4. Welke drugs worden door onze leerlingen gebruikt? Inhoud 5. Hoe moeten we dat druggebruik

Nadere informatie

Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren

Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Inhoudsopgave Welkom Blz. 3 Wat zijn baby- en kindergebaren? Blz. 4 Voordat je begint Blz. 5 De eerste gebaren Blz. 6 & 7 Gebaren- tips Blz. 8 Veel gestelde

Nadere informatie

Interviewfragmenten. Vraag 1: Heeft u een zeer goede, goede, redelijke of slechte gezondheid?

Interviewfragmenten. Vraag 1: Heeft u een zeer goede, goede, redelijke of slechte gezondheid? Interviewfragmenten Onderstaande fragmenten zijn uitsuitend bedoeld voor gebruik bij het boek Onderzoek doen met vragenlijsten. Het is niet toegestaan deze fragmenten te publiceren of anderszins te verspreiden.

Nadere informatie

20 geheime tips om snel je Rijbewijs te halen! Door Math Muijen

20 geheime tips om snel je Rijbewijs te halen! Door Math Muijen GRATIS E-BOOK 20 geheime tips om snel Welkom bij Het Rijhuis! Wil jij graag je rijbewijs halen? Dan ben je hier op het juiste adres! Wij zijn een kleine rijschool in Zuid-Limburg die gespecialiseerd is

Nadere informatie