SUPPORTER VIERT FEEST met

Transcriptie

1 KWARTAALBLAD OVER SPORT & ONTWIKKELINGSSAMENWERKING jaargang 10 / JAAR SUPPORTER VIERT FEEST met cruijff // krajicek // koenders // jou!! een uitgave van

2 // INHOUD SUPPORTER 40 // SUPPORTER 40 / COLOFON Het kwartaalblad Supporter wordt uitgegeven door het programma Sport & Ontwikkelings samenwerking van NCDO (Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling). Meningen die in artikelen worden weergegeven zijn niet per definitie de meningen van het programma Sport & Ontwikkelings samenwerking. Hoofdredactie: NCDO-programma Sport & OS ( Tessa Kocken Eindredactie en coördinatie: Schrijf-Schrijf, Utrecht ( Jens Middel Redactieraad: Frank van Eekeren, Helga van Kampen, Judith Kilsdonk en Willem Vissers Medewerkers: ANP, Theo Buiting, Ghislaine van Drunen, Frank van Eekeren, Eric de Frel, Wester van Gaal, Peter Jeneson, Talita Kalloe, Helga van Kampen, Ilona Kamps, Peter Paul van Kempen, Michel van Keulen, Simon Kuper, Haico Kuut, Sébastien Löffler, Christel Medema, Jens Middel, Michiel van Oosterhout, Willem Vissers. Redactieadres: NCDO, Tessa Kocken Mauritskade AD Amsterdam T: (020) E: t.kocken@ncdo.nl SSN Ontwerp: Piraña grafisch ontwerp ( Druk: Quantes / Artoos ( NCDO Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voor afgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 23 JAAR Merchandise... 6 De Wissel... 7 Sportprojecten Vera Pauw Opmars sport & OS Pioniers Veld Vechten in Vietnam Sport & OS De Libero Supporter 10 Jaar

3 / SUPPORTER 40 // SUPPORTER 40 // SUPPOR Richard Krajicek Als ik dan toch een week in Suriname ben, laat ik dan ook wat nuttigs doen, dacht de oud-wimbledonkampioen. Hij opende er een playground van zijn organisatie. Oegandees wielrennen Vaak zijn het boda boda-rijders (fietstaxichauffers) die hun taxi ombouwen tot racefiets. En die degenen met professioneel materiaal voorbij stuiven. 10 x 1: Johans courts Zoveel mensen, zoveel meningen. In deze Supporter tien uitspraken over Johan Cruijff en de Cruyff Courts van zijn stichting. Alleen een veldje is niet genoeg. 2 x 5: Ministerpraat Jan Pronk en Erica Terpstra. Gevolgd door Bert Koenders en Jet Bussemaker. Ze beantwoorden per persoon vijf vragen. Over verleden en toekomst van sport & ontwikkeling & Jubileumwedstrijd Van juichende voetballers zonder benen tot een jongetje dat opbloeit door hard te lopen. De inzendingen voor de schrijf- en fotografeerwedstrijd waren indrukwekkend. 44 Supporter 10 Jaar 3

4 SUPPORTER 40 // SUPPORTER 40 // SUPPORTE JAAR Nieuwsbrief over sport en ontwikkelingssamenwerking 4 Kansen voor meisjes Nieuwsbrief over sport en ontwikkelingssamenwerking 5 Wat heeft Henk Spaan met Afrika? pagina 12 Studiedag brengt sport- en ontwikkelingswereld bijeen Het trainingscentrum van Lornah Kiplagat Een groeiende markt voor sportontwikkelingswerkers? Supporter December 2001 Koss en Gebrselassie ontmoeten elkaar op studiedag pagina 2 De kracht van sport Afrika Cup: volksfeest in Mali Wouter van Beek: Richten op regionale en lokale sportorganisaties. Nederlandse ondersteuning voor Olympic Aid Sport als stimulans voor verstandelijk gehandicapte kinderen Supporter Maart 2002 Supporter viert zijn 10e verjaardag. 40 nummers vol verhalen en foto s die de rol van sport in ontwikkelingslanden tonen. Reden voor een feestje, in de vorm van deze jubileumuitgave. Die is extra dik en heeft grootse gasten. Van levende legendes Richard Krajicek en Johan Cruijff, tot oud-ministers Bert Koenders en Jan Pronk. Van een sportliefhebber die Braziliaanse jongeren bij drugsbazen vandaan houdt, tot een surfer die straatkinderen in Zuid- Afrika steunt. En van de Volkskrant-journalist Willem Vissers tot lezers als jij, die meededen aan een speciale schrijf- en fotografeerwedstrijd. Kijk achterin dit nummer welk artikel en beeld hebben gewonnen. Zie méér verhalen over sport & ontwikkeling op En laat je in deze 40e Supporter verrassen door de sociale impact van sport. Nieuwsbrief over sport en ontwikkelingssamenwerking 7 Sport zorgt voor teamspirit Sport als alternatief voor drugsmaffia Jos Hermens: Breedtesport geen prioriteit voor Afrika. Gehandicaptensport op Zanzibar Ambassades en sportontwikkeling Politicus Naima Azough: sporten voor Marokkaanse meisjes pagina 12 Supporter September 2002 Nieuwsbrief over sport en ontwikkelingssamenwerking 8 Bewegen onmisbaar voor zeenomaden Riau Archipel: sport zorgt voor sociale cohesie Aidsvoorlichting en voetbal in Zambia Prins van Oranje: sport heeft ontwikkelingslanden op wereldkaart gezet Sports for All congres Supporter December 2002 Aad van den Heuvel over sport en saamhorigheid pagina 12 Nieuwsbrief over sport en ontwikkelingssamenwerking 9 De andere finale B H U T A N M O N T S E R R A T Bhutan en Montserrat spelen hun wedstrijd van de eeuw De meest omstreden man van het laatste WK voetbal Dagboek internationale conferentie sport en ontwikkelingssamenwerking Congres sportontwikkeling Suriname Supporter Maart 2003 Jan Vullings: tegenpolen hebben elkaar gevonden pagina 12 4 Supporter 10 Jaar

5 ISSN R 40 // SUPPORTER 40 // SUPPORTER 40 // Supp rter N R 1 7 J A A R G A N G 5 A P R I L E E N U I T G AV E VA N D E N C D O KWARTAALBLAD OVER SPORT EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Marokko scoort! NEEM EEN GRATIS ABONNEMENT OP SUPPORTER ZIE ACHTERZIJDE Bayti vecht voor straatkinderen in Casablanca Marocprof Mohammed Allach speelt op sociaal Moslimsporters als internationale rolmodellen Elco van der Geest staat weer stevig op de mat Supporter 10 Jaar 5

6 // MERCHANDISE Spelen voor licht Het lijkt een gewone voetbal. Maar schijn bedriegt. In de soccket zit een energiegenerator. Door een potje te voetballen met de soccket laadt die generator de batterij in de bal op. Na afloop van het partijtje kan er een LED-lampje in de soccket gestoken worden. Dat lampje brandt al als je pas een kwartier gespeeld hebt. Deze speciale bal is nu nog alleen beschikbaar in ontwikkelingsgebieden zonder energievoorziening. Maar binnenkort komt hij ook naar Nederland. Interesse? Ga naar Zijdezacht Ballen door de woonkamer gooien, is vaak geen goed idee. Vooral niet als er breekbare spullen in de ruimte staan. Maar met de Nyemobal gemaakt van zijde zal geen porseleinkast te lijden hebben. Bovendien red je meer dan alleen je inboedel. Alleenstaande vrouwen in Cambodja kunnen door het breien van de balletjes weer een nieuw bestaan opbouwen. Zo voorzien ze hun gezin van een goede toekomst. Prijs: 10,95 per stuk via Cool warm Lange wandel-, ski- of snowboardtochten in de planning? Trotseer de elementen in stijl! Een modebewuste stijl, natuurlijk, maar ook een sociale en milieuvriendelijke. Met deze winterjassen van Falcon Sportswear, bijvoorbeeld. Die dragen het onafhankelijke MADE BY-label: een garantie voor consumenten dat de kleding met respect voor mens en milieu gemaakt is. Dát is pas cool warm blijven. Prijs: v.a. 99,95 per stuk via Kijk voor meer over MADE BY op: 6 Supporter 10 Jaar

7 // DE WISSEL WAARDE Simon Kuper (1969) is een Brits journalist en auteur op het gebied van sport en geschiedenis. Hij schrijft voor onder andere de Financial Times, Hard Gras en Vrij Nederland. Het klinkt zo mooi: Sport ontwikkelt. Het is een mantra van de ontwikkelingsindustrie geworden. En daarom dansen ontwikkelingswerkers verkleed als condooms voor Afrikaanse voetbalwedstrijden, of worden Palestijnse en Israelische kinderen opgetrommeld om samen te gaan basketballen. Van sport leer je toch regels, respect en samenwerking? Dat zie je aan, eh, Diego Maradona, Mike Tyson, en al die Amerikaanse college-atleten die vrouwelijke medestudentes lastig vallen. Sport voor ontwikkeling en vrede is inmiddels breed erkend als effectief middel, concludeerde dan ook de conferentie More than Child s Play van het Institute for Social Studies in Den Haag vorig jaar. De VN wil zelfs dat sport bijdraagt aan het halen van de millenniumdoelstellingen. Ook ik vind sport leuk, en ben erg voor sportwoordgrappen als Kick AIDS Out, maar toch wil ik in de tegenaanval. Ten eerste wéten we simpelweg niet of sport ontwikkelt. De sport-voor-ontwikkelingsindustrie wordt vooral door gelovigen bevolkt, want pas als je zegt dat sport ontwikkeling stimuleert, krijg je geld voor je sportontwikkelingsproject. Helaas ontbreekt het bewijs. Dergelijke projecten worden zoals bekend amper door onafhankelijke buitenstaanders beoordeeld. Daarom geeft zelfs het eindrapport over More than Child s Play toe: Empirisch bewijs voor effectieve strategieën en methodes ontbreekt nog altijd. Dat vindt ook de Noorse Centre for Health and Social Development, in zijn beoordeling van een Noors voetbal-tegen-aids-project in Zambia in 2006: Systematisch onderzoek naar de samenhang tussen sport en ontwikkeling is zwak Het sterke geloof lijkt gebaseerd te zijn op intuïtieve zekerheid en ervaring dat er een positief verband bestaat tussen sport en ontwikkeling. Bovendien zijn er goede redenen te twijfelen aan het grote idee dat sport vrede kan stichten. Adolf Ogi, destijds sportadviseur bij de VN, vertelde me in 2005 dat de Indiase en Pakistaanse cricketploegen vrede tussen de twee landen naderbij hadden gebracht. Even dacht ik dat hij een grap maakte. Net als zoveel gelovigen in deze sector lijkt Ogi niet te willen weten waarom conflicten ontstaan. Het gebeurt zelden omdat gewone mensen een hekel hebben aan het naburige volk. Het initiatief tot conflict komt bijna nooit van gewone mensen, maar van leiders regeringen of guerillaleiders. Daarom is er nooit een oorlog tussen twee democratieën geweest. Leiders die conflicten ontketenen geven doorgaans weinig om de stem des volks. Ze vechten voor belangen: macht, olie, territorium. Ogi toonde mij een krantenknipsel over de (nooit verwezenlijkte) plannen van de twee Korea s om samen één Olympische ploeg naar de Spelen van 2008 te sturen. Hier heeft sport wezenlijk bijgedragen, vertelde hij. Maar als de Noord- Koreaanse leider Kim Jong-il echt het type was geweest dat uit liefde voor de sport een kernoorlog afzweert, dan was het Koreaanse conflict inmiddels wel opgelost. Of neem de Joegoslaven: decennialang speelden ze in verenigde sportploegen, en vervolgens slachtte men elkaar af. Je kunt kinderen in oorlogsgebieden best een bal geven; verwacht er alleen geen vrede van. En toch heeft die bal nut. Mensen worden er namelijk gelukkiger van. In 1996 bezocht ik met de Nederlandse ontwikkelingsorganisatie SCORE de Zuid-Afrikaanse township Khayelitsha. Ongeveer tweehonderd kinderen hadden zich in een weide verzameld. Daar kregen ze van Adidas 98 voetballen. De kinderen wierpen zich met z n allen tegelijk op de mandjes met ballen, dribbelden door de weide, werden helemaal gek. Een voetbal (wellicht door een kind in Pakistan genaaid) kost zo n 5 euro. Het kan tientallen kinderen wekenlang gelukkig maken voordat het kapot gaat. Wereldvrede is het niet, maar geluk is ook iets waard. 7 Supporter 10 Jaar 7

8 // INTERVIEW Richard Krajicek Ooit maakte Richard Krajicek wereldwijd furore op tennisbanen. Vandaag de dag doet de oud-wimbledonwinnaar dat in achterstandswijken. Niet meer door zelf tegen een bal te slaan, maar door kinderen uit die buurten de kans te geven om te sporten. In Nederland. En sinds kort in Suriname. Tekst: Jens Middel. Foto's: ANP / RKF NIEUWE GAME We wisten het niet. Wanneer was de laatste keer dat we zo samen gezeten hadden? Het moest halverwege de jaren 90 geweest zijn, de tijd waarin wij het Davis Cup-team voor Nederland vormden: Jan Siemerink, Paul Haarhuis, Jacco Eltingh en ik, onder leiding van onze captain Stan Franker. Nu was het 2010 en waren we voor het eerst weer samen. Met z'n vijven aan één tafel. Waarom we daar zaten? Omdat we een oude belofte hadden ingelost. Wij, de spelers, waren na al die jaren eindelijk op bezoek gekomen bij Stan. In zijn land: Suriname. We aten, dronken en lachten om elkaars verhalen, elkaars herinneringen. Het was een heel speciaal moment. Een avond die ik koester; nu al, ook al is het pas een maand geleden dat we daar waren. Het aanvankelijke plan was om alleen onze oude captain te bezoeken. Maar naarmate de reisdatum naderde, begonnen we dat wat suf te vinden. Als we er dan toch een week zijn, zeiden we tegen elkaar, laten we dan ook wat nuttigs doen. Tennis promoten, bijvoorbeeld. Stan kwam vervolgens met het idee om ons een Richard Krajicek Playground te laten openen. Ik moest daar even over nadenken. Normaal gesproken liggen de playgrounds van mijn stichting, de Richard Krajicek Foundation, in Nederland. En dat is niet voor niets. Wij willen als stichting het reilen en zeilen op onze speelpleinen goed in de gaten kunnen houden, minstens twee keer per jaar controleren. Dat wordt moeilijk als zo'n plein helemaal in Latijns Amerika ligt. Maar Stan beloofde dat híj de controle op zich zou nemen. Nu is er dus een playground in Suriname. Althans: die is in aanbouw. Ik ben benieuwd of het een succes wordt, al heb ik goede hoop met Stan aan het roer. Of we gaan meehelpen aan de aanleg van sportpleinen in andere ontwikkelingslanden, hangt onder andere af van hoe het in Suriname gaat. De problemen die we in Nederland met de playgrounds aanpakken, zullen ook in die landen bestaan. Dus een HELLO MY NAME IS 'MIJN NAAM IS STEEDS MINDER BELANGRIJK ' internationale focus is geen heel gek idee. Maar voorlopig is het echt een stap te ver. We richten ons in de eerste plaats op Nederland. Daar is ook nog genoeg te doen. We zouden wel al advies kunnen geven aan organisaties die speelpleintjes willen aanleggen in ontwikkelingslanden. Maar die organisaties kloppen nog niet bij ons aan. GEWONNEN SET De Richard Krajicek Foundation heeft 13 jaar ervaring om te delen. In 1996 werd ik in Den Haag gehuldigd. Ik had net Wimbledon gewonnen, de stemming was feestelijk en mensen vertelden me van alles over de stad. Maar wat het meest bleef hangen, was verre van vrolijk. Kinderen in Haagse aandachtswijken bleken niet of nauwelijks te sporten. Ze wilden wel, maar woonden te ver weg van een sportvereniging. Of ze hadden ouders die niet genoeg verdienden om hen lid te maken van zo'n club. Ik besloot te helpen. Dat jaar nog richtte ik een stichting op: de Richard Krajicek Foundation. Die 8 Supporter 10 Jaar

9 Richard Krajicek, directeur van het ABN Amro-tennistoernooi, werkt tegenwoordig vaker in pak dan in tenniskleren. Maar zelfs met een pak aan slaat hij nog wel eens een balletje. Zeker als het voor zijn foundation is. betaalt tot op de dag van vandaag mee aan de aanleg van speciale speelpleinen in aandachtswijken. Eerst alleen in Den Haag. Maar later ook in andere steden van Nederland, want daar bleek de situatie vergelijkbaar. Veel mensen vergelijken ons met de Johan Cruyff Foundation. Niet raar, want allebei leggen we overal in Nederland speelplekken aan. Met hetzelfde doel, bovendien: de jeugd aan het sporten krijgen. Eerlijk is eerlijk, hun veldjes zijn mooier van kunstgras. Onze pleinen zijn van asfalt. Anderzijds heeft de Cruyff Foundation alleen voetbalveldjes, terwijl wij eveneens ruimte bieden aan tennis en basketbal. Overigens zijn er nu ook Richard Krajicek Playgrounds waarvan de Johan Cruyff Foundation het voetbalveldje aanlegt. En zijn er andersom Cruyff Courts waar wij de sportactiviteiten begeleiden. Want begeleiding ontbreekt vaak op deze veldjes, terwijl die volgens Eerlijk is eerlijk: Cruyff Courts zijn mooier ons heel belangrijk is. Als onze eigen playgrounds er eenmaal liggen, zetten we er altijd beheerders, sportleiders en talentvolle buurtjongeren aan het werk. Dankzij hun aanwezigheid wordt zo'n pleintje dan een veilige omgeving. Een plek waar jongens en meisjes niet alleen kunnen spelen, maar via begeleide sportactiviteiten ook sociale vaardigheden leren. Zoals: respect voor elkaar hebben, je aan de regels houden, samenwerken, je voor een doel inzetten en sportief omgaan met winst en verlies. Wie rotzooi wil trappen, komt onze pleintjes niet op. Die moet eerst zijn houding aanpassen. Jongeren die zich op de playgrounds onderscheiden bijvoorbeeld door enthousiasme of hulpvaardigheid maken kans op een beurs voor een sportopleiding. De stichting heeft in 2010 aan ruim tachtig jongens en meisjes zo n scholarship gegeven. >>> 9 Supporter 10 Jaar 9

10 // SOORT chapeau We gaan niet als een gek voor de honderd playgrounds Zij zetten hun nieuwe kennis direct in op de speelpleinen. De scholarshippers staan dichter bij de spelende jongeren dan sportleiders. Zij zijn één van hen, komen uit dezelfde buurt. En: ze zijn rolmodellen. Als je 10 bent wil je de nieuwe Seedorf of Sneijder worden. Als je 16 bent, weet je vaak al dat dat er niet in zit en zoek je je voorbeelden dichterbij. Wie krijgt respect in je wijk? De scholarshippers zijn positieve rolmodellen voor de jeugd: zij zijn leeftijdsgenoten die iets opbouwen voor zichzelf en de buurt. In tegenstelling tot degenen die op straat hangen en vervelend doen. SPANNENDE MATCH Je moet alert blijven, maar vooralsnog loopt ons werk voortvarend. We hebben zeventig playgrounds en een aantal die nog in aanbouw zijn. De twee controles die we per jaar op elk pleintje uitvoeren, stemmen tevreden. En ook de leerstoel die we op Universiteit Utrecht financieren, leidt tot onderzoeksresultaten die onze effectiviteit onderstrepen. De stichting begon als een poging om meer kinderen te laten sporten. Maar inmiddels is onze insteek breder en socialer. We zijn nu specialisten op het kruispunt tussen sport, jongeren en aandachtswijken. Natuurlijk: er valt altijd iets te verbeteren. Daar hebben we door de jaren heen ook voor open gestaan. Zo was er in Hilversum ooit een plein waar zich 's nachts jongeren verzamelden en niet om te sporten of huiswerk te maken. Nu weten we dat er in sommige wijken onze playgrounds s nachts moeten afsluiten. Zo voorkom je overlast. Wijken moeten echt iets aan onze playgrounds hebben. Het moet ze iets opleveren. Dat is alleen goed mogelijk als buurtbewoners achter de aanleg ervan staan. Zij moeten via hun gemeente aangeven dat ze een speelplein willen. En die gemeente moet dan naar ons toekomen. Pas als dat gebeurd is, gaan wij aan de slag. Althans, als gemeentes aan een aantal voorwaarden voldoen. Wij betalen, met hulp van onze 10 Supporter 10 Jaar

11 // INTERVIEW Richard Krajicek sponsors, de helft van de aanleg van playgrounds en het salaris van pleinmedewerkers. Gemeentes dienen de andere helft te betalen. Ze zijn bovendien eigenaar en trekker van het project. Zonder deze verantwoordelijkheid en financiële betrokkenheid, zou er bij hen een minder grote prikkel zijn om de playgrounds serieus te nemen. Dan zouden gemeentes, en via hen lokale welzijnsinstanties, waarschijnlijk niet zo enthousiast met ons samenwerken als ze nu doen. Het aantal playgrounds groeit nog steeds, maar niet te snel. We zijn voorzichtig, mede door de crisis. We hebben goede vaste partners in onder andere de Sponsor Bingo Loterij en ABN Amro. Bovendien krijgen we extra ondersteuning van andere organisaties; voor de playground in Suriname bijvoorbeeld van de Nederlandse Sport Alliantie en De Telegraaf. Maar iedereen, zeker ook gemeentes, zal de komende tijd bezuinigingen voelen. En dat is best spannend; het kan er zomaar voor zorgen dat we straks minder geld te besteden hebben. Dus beperken we onze groei. We willen niet als een gek voor de honderd playgrounds gaan, en dan uiteindelijk de kwaliteit niet kunnen garanderen. Dit is overigens een wijsheid die niet van mij komt, al ben ik het ermee eens. Het zijn mijn medebestuursleden die me dat voorhielden. Mede dankzij hun inzicht is de Richard Krajicek Foundation nu een professionele stichting. Een organisatie die vooral bekend is vanwege haar goede werk. Mijn naam wordt steeds minder belangrijk. We gebruiken die ook steeds minder: we noemen onszelf vaak RKF. Veel kinderen voor wie we werken, waren trouwens nog niet eens geboren toen ik Wimbledon won. Als de naam Richard Krajicek hen al iets zegt, dan zullen ze vooral denken aan hun speelplein. En dat is eigenlijk alleen maar mooi. Richard Krajicek hurkt in november 2010 bij de eerste steen van de playground die zijn stichting laat aanleggen in Suriname. 11 Supporter 10 Jaar 11

12 2 // 5 X 2 // 5 X 2 // 5 X 2 // 5 X 2// Sport wordt al meer dan 10 jaar internationaal ingezet voor ontwikkeling. Talloze projecten zien het 5 X 2: SPORTEN levenslicht, op allerlei sportgebieden. Supporter belicht vijf van die gebieden. Foto: Hans Veltmeijer Tekst: Talita Kalloe SURFSPORT ARCA EN TODOS De kust van de Atlantische Oceaan in Brazilië leent zich uitstekend voor de surfsport. De Braziliaanse stichting ARCA zet al tien jaar sport en spel in voor youth empowerment. Een onderdeel daarvan is het opleiden van straatjongeren tot erkende surfleraren. Op andere plekken in de wereld zijn er organisaties die straatjongeren óók via sport willen opleiden, bijvoorbeeld tot jeugdleider. Zij kunnen veel hebben aan de kennis en ervaring van ARCA en andersom kan de Braziliaanse stichting hún kennis goed gebruiken, zegt Hanneke Velthuijsen, directeur van de Nederlandse Stichting Todos. Haar organisatie legt het contact dat voor dit wederzijdse leren nodig is. Tussen ARCA en lokale initiatieven in Guatemalteekse krottenwijken, bijvoorbeeld. Todos voegt daar communicatielijnen met Nederlandse maatschappelijke organisaties aan toe. Het resultaat: een internationaal samenwerkingsverband dat jongeren in meerdere landen de kans geeft om via sport aan hun armoede te ontsnappen. PALAMA METSI Ik ben hier niet om de wereld te veranderen, zegt surfer Shafiek Kahn. Ik ben hier alleen om degenen te helpen die wíllen veranderen. Oók de kinderen die nu nog met een drugsverslaving kampen. Kahn doet dat met zijn Palama Metsi Surfing Development Academy. Die geeft in de Zuid-Afrikaanse kustplaats Muizenberg surfles aan meer dan 45 lokale straatkinderen. Palama Metsi ( Waterrijders in het Sesotho, één van de elf officiële talen van Zuid-Afrika) zoekt ook een veilige woonplek voor hen. Bovendien stimuleert de academy de jongeren om een opleiding te volgen die hen in staat stelt typisch kustwerk te doen van boten bouwen tot reddingswerk. Palama Metsi zoekt nog naar financiers. Tot nog toe is het meeste geld gekomen van de verkoop van tweedehands surfspullen, zegt Kahn. Die heb ik gekregen van surfvrienden en privé-studenten. Check: Palama Metsi op Check: 12 Supporter 10 Jaar

13 5 X 2 // 5 X 2 // 5 X 2 // SUPPORTER 40 VOETBAL IBISS EN S.V. LYCURGUS Ontwikkelingsorganisatie IBISS doet er alles aan om Braziliaanse jongeren uit de criminaliteit te houden. Ook al moeten ze hen eigenhandig bij drugsbaronnen weghalen. Dat vertelt Koos Veenhoff, al 47 jaar lid van het Groningse S.V. Lycurgus. In 2003 heb ik zelf een bezoek aan Brazilië gebracht en met eigen ogen gezien wat daar speelt. Het geeft me voldoening om vanuit Nederland iets voor hen te kunnen betekenen. Lycurgus zamelt sinds 15 jaar geld in voor IBISS. Ook stuurt de club trainingspakken en voetbalspullen naar de kinderen die de organisatie steunt. De jarenlange vriendschap tussen IBISS en Lycurgus oogst alom lof. Zo wordt hun relatie als goed voorbeeld gebruikt door het NCDO-initiatief Clublinking, dat sportverenigingen in Nederland in contact brengt met sportprojecten in ontwikkelingslanden. Check: en WORLDCOACHES Voetbal heeft een enorme aantrekkingskracht op kinderen.. Zij leren door deze sport om te gaan met regels en zichzelf te ontwikkelen. Zowel binnen als buiten het veld. Zo geeft Michael van der Star coördinator Internationale MVO Projecten bij de KNVB een aantal redenen waarom de KNVB in 2009 het project WorldCoaches startte. In dit project leiden we lokale voetbalcoaches op, zodat zij op hun beurt jongeren kunnen trainen. Daarbij gaat het om voetbaltechnische kennis en om life skills: vaardigheden omtrent hygiëne en respect opbrengen voor jezelf. en anderen. Bovendien vervullen de coaches een voorbeeldrol en kunnen zij thema s aankaarten als aids, girl empowerment en criminaliteit. Daarmee werken we aan een beter toekomstperspectief. Niet alleen van het kind, maar van de hele gemeenschap. Check: AANGEPASTE SPORT RESPO INTERNATIONAL Respo International zet zich wereldwijd in om de positie van mensen. met een handicap te versterken. Dit doet zij door het ontwikkelen van beweeg- en sportprogramma s. In Bandung (Indonesië) werkt Respo International samen met de lokale sportacademie en de sportopleidingen van Hogeschool Windesheim om een trainingsprogramma op te zetten voor speciaal onderwijs,. legt Respo International-projectmanager Bas Schutte uit.. Het belangrijkste doel is om sportactiviteiten zó aan te passen,. dat alle kinderen kunnen deelnemen. Daarom organiseren we samen met lokale sport- en gehandicaptenorganisaties sportfestivals.. Te veel kinderen staan nu nog aan de kant, terwijl voor hen beweging nou juist zo belangrijk is. Sporten doe je samen. Check: en PLAYABLE In Oeganda gelooft de bevolking dat er een vloek rust op families die een kind hebben met een beperking. Deze kinderen krijgen zelden een eerlijke kans om een toekomst op te bouwen. Stichting PlayAble leidt in samenwerking met lokale organisaties plaatselijke coaches op om door middel van sport de levenskwaliteit van kinderen met een beperking te verbeteren. PlayAble-oprichtster Steffi de Jong: We hebben ook een A-league opgezet in samenwerking met de bekende Kampala Kids League, die kinderen met verschillende achtergronden op het sportveld bijeen brengt. In de A-league sporten kinderen met een beperking samen met kinderen zonder beperking. Het resultaat is dat degenen mét een beperking zich niet langer geïsoleerd voelen. En dat degenen zonder beperking ineens zien dat er niets engs is aan een jongetje of meisje dat geen benen heeft. Dat zo n leeftijdsgenootje net zo graag wil spelen als ieder ander, en dit met kleine aanpassingen ook prima kan. Check: Supporter 10 Jaar 13

14 X 2 // 5 X 2 // 5 X 2 // 5 X 2 // 5 X 2/ BASKETBAL AROS DE ESPERANZA De heersende machocultuur, armoede, de vele interne gewapende conflicten en het grote drugsprobleem in Medellín, Colombia. Het is voor een meisje niet makkelijk om te midden van dit alles op te groeien. Zeker niet tot iemand met gepaste normen en waarden, zegt Guido Broekhuizen, oprichter van Aros de Esperanza. Deze organisatie steunt meisjes van 8 tot en met 14 jaar in hun dagelijkse strijd tegen. al het gevaar dat op de loer ligt. Denk hierbij aan tienerzwangerschap, drugsgebruik, toetreding tot bendes en het vroegtijdig verlaten van school. Bijna alle meisjes in ons project hebben een grote verandering in hun gedrag ondergaan, vertelt Broekhuizen. Tijdens de eerste trainingen wilden ze geen basketbal delen met andere speelsters.. Nu zijn ze rustig, communicatief vaardig, gedisciplineerd en tolerant. Basketbal als teamsport leert de meisjes om op een sociale manier met anderen om te gaan. Op het veld én in hun dagelijks leven. Check: BHUTAN+PARTNERS In Bhutan dringt de verwestersing langzaam door: de samenleving wordt sneller en de mentaliteit verandert. Sommige jongeren vinden moeilijk hun plek in de maatschappij en stoppen met school of hebben geen werk. Met verleidingen als drugs en alcohol op de loer, hebben steeds meer van hen moeite om de juiste keuzes te maken en raken verslaafd. Zo beschrijft Mark Blankwater van Bhutan+Partners de situatie in het koninkrijk tussen India en China. Bhutan+Partners bundelt de krachten van sportbonden, ngo s en overheden met name in Bhutan om die situatie te verbeteren. Gelukkig bevindt dit proces zich in een redelijk vroeg stadium. We kennen het probleem en kunnen er nog wat aan doen. Samen met lokale stakeholders helpen wij jongeren met het programma Sport Coalitions in Action om hun weg te vinden in de maatschappij. Met sporten als basketbal proberen we hen te bereiken. Zodra we een relatie opbouwen met de jongeren en hun vertrouwen gewonnen hebben, kunnen de door ons opgeleide sportjongerenwerkers hen sociale ondersteuning bieden. Check: TENNIS RICHARD KRAJICEK FOUNDATION Wat bedacht was als een ontspannen vakantie, werd uiteindelijk een uiterst actieve week. Het bezoek van Richard Krajicek, Jacco Eltingh, Paul Haarhuis en Jan Siemerink aan hun voormalige Davis Cup-coach Stan Franker in Suriname, stond bomvol activiteiten om het tennis in dat land te stimuleren. We hebben inmiddels al flink wat tennisclinics met (school)kinderen achter de rug, schreef Krajicek op 4 november in De Telegraaf. Ook hebben een bezoek gebracht aan voormalig topatlete Letitia Vriesde. Die heeft na een succesvolle atletiekcarrière in haar geboorteland de Stichting Letitia Vriesde Sport Promotie Suriname opgericht en in dat kader hebben wij met een groep Surinaamse kinderen een spetterende sportmiddag afgewerkt.. In Paramaribo sloeg de oud-tennisser bovendien de eerste paal voor een Richard Krajicek Playground; het eerste speelplein dat de Richard Krajicek Foundation buiten Nederland aanlegt. Check: en pagina 9 CO-FOUNDATION Nog even en het toptennis zal genieten van rally s met Nigeriaanse spelers. Althans, als het aan de CO-Foundation ligt. Deze stichting, opgericht door een Nederlands echtpaar, beheert een tennisschool voor kansarme jongeren in het Noord-Nigeriaanse Kaduna. De CO-Foundation stelt de meest talentvolle spelers al 10 jaar in staat om naar Nederland te komen en hier keihard te werken aan een proftennisbestaan. De natuurtalenten krijgen daarbij hulp van Tennis Academy Henk van Hulst, waar onder andere ook Jacco Eltingh,. Paul Haarhuis en Sjeng Schalken werden opgeleid. De eerste Nigeriaan die via de CO-Foundation naar Nederland kwam, Candy (zie foto), behaalde niet de wereldtop. Maar hij verdient inmiddels wel zijn geld met tennis, door trainingen te geven. Met zijn baan heeft hij in Nigeria een huis kunnen kopen, zijn familie uit de sloppenwijk gehaald en vele straatkinderen het geloof gegeven. dat een betere toekomst mogelijk is. Met Candy als rolmodel kloppen ze in groten getale aan bij de tennisschool in Kaduna. Check: 14 Supporter 10 Jaar

15 1 X 10 // 1 X 10 // 1 X 10 // SUPPORTER 40 Vera Pauw was tot mei 2010 bondscoach van het Nederlands vrouwenteam. Nu werkt ze bij de Russische voetbalbond. samen met jongens. Allerlei onderzoeken wijzen uit dat gemengd sporten beter is voor meisjes dan afzonderlijk sporten. Het maakt hen weerbaarder, geeft hen meer zelfrespect en leert hen sneller om nee te zeggen als ze iets niet willen. Vera Pauw 1 Bent u een wereldverbeteraar? Zo zou ik mijzelf niet meteen noemen. Daar is de wereld erg groot voor, en de problemen talrijk. Maar ik zet me wel graag in voor een betere positie van meisjes en vrouwen. 2 Hoe doet u dat? Via sport. Dat is ook het doel van Women Win, waarvan ik bestuurslid ben. Women Win steunt wereldwijd sportactiviteiten waarmee meisjes zich ontwikkelen tot sterke, zelfbewuste personen; geëmancipeerde leidersfiguren voor hun gemeenschap. 3 Steunt u ook andere goede doelen? Toen ik in 2009 met het Nederlands vrouwenelftal de halve finale van het EK bereikte, vroegen veel ontwikkelingsorganisaties of ik ambassadeur voor ze wilde worden. Ik besloot er één te kiezen. Zo zou ik in de weinige tijd die ik buiten mijn dagelijkse werk om heb ook echt iets voor zo n doel kunnen doen. Ik wilde meer zijn dan een naam op een website. 4 Waarom koos u voor de empowerment van vrouwen? De drijfveer daarvoor komt van vroeger. Ik groeide op met twee broers. We zijn een drieling en samen stoeiden, voetbalden en renden we. Tot de middelbare school. Daar tikten medescholieren en leraren mij op de vingers. Meisjes moesten kalm en rustig zijn. Ik gun niemand dat beklemmende keurslijf. En ik gun iedereen het gevoel dat ik later op de Academie voor Lichamelijke Opvoeding had. Toen ik weer mocht rennen en springen, bloeide ik op. 5 Die ervaring wilt u nu anderen bieden? Ik weet dat veel vrouwen graag zouden bewegen, maar het niet doen. Simpelweg omdat hun omgeving dat niet accepteert. Ik denk dat het goed is als vrouwen van kinds af aan sporten, het liefst 6 Dankzij u voetballen pupillen in Nederland sinds kort in gemengde teams. Ja, daar heb ik hard voor gewerkt. Maar het zal niet de tijd krijgen om te beklijven. 7 Waarom niet? Na het EK 2009 is het meisjesvoetbal zó populair geworden, dat er grote sponsors geïnteresseerd raakten. De marketingmensen van de KNVB geven nu aan hoe lucratief het is gemengde teams weer op te splitsen. En het bestuur luistert hiernaar. Voor mij was dat de hoofdreden om dit jaar op te stappen. Het inperken van de ontwikkeling van meisjes steekt me in het hart. 8 En wat doet u nu? Nu werk ik bij de Russische nationale voetbalbond. Ik krijg hier alle ruimte om het meisjes- en vrouwenvoetbal op te bouwen. En ik merk dat hier meer respect is voor de kennis, kunde en ervaring van vrouwen dan in Nederland. Rusland staat natuurlijk niet voor niets tweede op de lijst van landen met de meeste vrouwen op topposities. 9 Aan welk moment denkt u als het over de kracht van sport gaat? Onder andere de wedstrijd Palestina-Jordanië. Daar was ik bij als vervanger van FIFA-voorzitter Blatter. Toen het Palestijnse vrouwenelftal het veld op kwam, barstte het publiek uit in gejuich. Niet alleen in het bomvolle stadion, maar ook vanaf de hekken en de daken eromheen. De energie die daar vrijkwam overdonderde me totaal. De tranen sprongen me in de ogen. 10 En aan welk persoon denkt u? Bijvoorbeeld aan Honey, de aanvoerster van het Palestijnse team. Zij zette het vrouwenvoetbal in de Palestijnse gebieden op, terwijl vrouwen er absoluut niet openbaar mochten sporten. Ik zet me in voor empowerment, maar doe dat zonder risico. Zij liep levensgevaar en ging toch door. Om nu zó populair te zijn dat ze nauwelijks meer over straat kan. Daar is maar één woord voor: inspirerend. Tekst: Jens Middel. Foto: ANP. Supporter 10 Jaar 15

16 VAN VOORLOPERS TOT DOORLOPERS Sport zou een luxe zijn. Puur vermaak. Of sport ook kon meehelpen aan het oplossen van sociale problemen in ontwikkelingslanden? Die vraag kwam niet eens op bij de meeste politici en goede doelen in de wereld. Tot de jaren 90. Sindsdien is sport als ontwikkelingsmiddel bezig aan een opmars. Zeker in de afgelopen tien jaar. En mede dankzij Nederland. Tekst: Helga van Kampen, Tessa Kocken en Jens Middel. Foto's: istockphoto 16 Supporter 10 Jaar

17 // ACHTERGROND De opmars van sport & ontwikkeling VOORLOPERS ( ) Met het publiceren van de beleidsbrief Samenspel scoort, ontstond er in Nederland iets dat tot op de dag van vandaag geen ander land gehad heeft. Er kwam staatsbeleid rond sport & ontwikkelingssamenwerking. De schrijvers van dit politieke novum: Jan Pronk, destijds minister voor Ontwikkelingssamenwerking (zie pagina 21), en Erica Terpstra, de toenmalige staatssecretaris Sport (zie pagina 20). Hun sport & ontwikkelingsbeleid startte in 1998 en sloot aan bij een groeiende tendens in de samenleving. Steeds meer Nederlandse organisaties gebruikten sport namelijk om ontwikkelingslanden een duw in de juiste richting te geven. Enthousiaste goede doelen, maar ook sportorganisaties. De nationale sportkoepel NOC*NSF had in 1994 bijvoorbeeld al de krachten gebundeld met de Nederlandse ambassade in Zuid-Afrika en enkele Scandinavische sponsors. Samen richtten zij in de aanloop naar de eerste vrije verkiezingen van Zuid-Afrika SCORE op: een lokale organisatie die ook nu nog sportlessen geeft in townships. Het doel van SCORE is om mensen via sport nuttige life skills bij te brengen, zoals samenwerken, doelgericht handelen en leiding geven. Naast NOC*NSF stimuleerde onder andere ook de KNVB sport in Afrika. De voetbalbond begon in 1997 met de technische workshops die zij nog altijd geeft aan voetbalcoaches in ontwikkelingslanden. De Nederlandse regering kreeg steeds vaker de vraag om een financiële bijdrage te leveren aan dit soort initiatieven. Onder Pronk en Terpstra kwam er subsidie voor. Daardoor konden Nederlandse organisaties als NOC*NSF, NSA/NKS, Stedenband Haarlem-Mutare en Todos hun huidige expertise in sport & ontwikkeling opbouwen. Bovendien ging er ook geld naar NCDO, de organisatie die het politiek mandaat had om draagvlak te creëren voor ontwikkelingssamenwerking. Zij kreeg van minister Pronk de taak om een kennis- en expertisepunt voor sport & ontwikkelingssamenwerking op te zetten. Zo werd Nederland in de jaren 90 voorloper op het gebied van sport & ontwikkeling. Een positie die vervolgens onder druk kwam te staan. NCDO ALS KENNISCENTRUM De opdracht van minister Jan Pronk aan NCDO om een kennis- en expertisepunt voor sport & ontwikkelingssamenwerking op te zetten, leidde tot de start van het NCDO-programma Sport. Sinds 1999 faciliteert dit programma een netwerk van organisaties die zich bezighouden met sport & ontwikkelingssamenwerking.. Het ontwikkelt en beheert ook het online kennispunt op dat gebied:. sportdevelopment.org. Bovendien publiceert ze het publieksblad Supporter en spoort het Nederlandse sportverenigingen aan om een vriendschapsband aan te gaan met sportprojecten in ontwikkelingslanden (clublinking.nl). MEELOPERS ( ) De ministers na Pronk perkten de subsidie voor sport als ontwikkelingsmiddel in. Sport werd in Nederland weer meer en meer gezien als een luxe waar ontwikkelingslanden weinig aan hebben. Desondanks bleven veel organisaties wel actief, ook zonder beleidsondersteuning. Bovendien groeide de populariteit van sport & ontwikkeling in het buitenland. Zo werd in 2002 een UN Task Force on Sports for Peace and Development ingesteld. Ook nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 2003 de eerste sportresolutie aan. VN-hoofd Kofi Annan kreeg daarnaast een speciale adviseur rond het thema sport & ontwikkeling: Adolf Ogi. Die lanceerde in 2004 het internationale online kennisplatform sportanddev.org. Een jaar later riep de VN 2005 uit tot het International Year of Sports and Physical Education. Daarbij nam ze opnieuw een resolutie aan waarin ze sport als middel voor onderwijs, gezondheid, ontwikkeling en vrede erkent. Eind dat jaar deed het Europese Parlement hetzelfde. Het belang van sport voor samenlevingen werd nog nooit op zo'n grote schaal erkend. En onlangs, op 18 oktober, kwam de VN wederom met een Sport for Social Change-resolutie. Twee grote internationale bijeenkomsten onderstreepten de wereldwijde interesse voor het onderwerp nog eens extra. Zowel de politieke Magglingen-conferentie als expert meeting The Next Step werden in 2003 druk bezocht. Er was veel vraag naar kennis over sport & ontwikkeling en voorbeelden van succesvolle projecten. Zóveel vraag dat NCDO samen met het ministerie van VWS, NOC*NSF en twintig buitenlandse partners een internationale Toolkit Sport & Development samenstelde. Grote organisaties als wereldvoetbalbond FIFA en de IOC zetten ondertussen hun eigen ontwikkelingsprogramma's op. En onder andere de Noorse Sport Federatie, UK Sports en de Commonwealth Games Canada hadden bij de aanvang van het nieuwe millennium al tal van projecten in vooral Afrika op hun naam staan. Dankzij ondersteuning uit meerdere landen werden zuidelijke organisaties als de Keniaanse Mathare Youth Sports Association (MYSA) toonaangevend. MYSA zet sport vooral in voor een leefbare samenleving, bijvoorbeeld door mensen aan te sporen hun wijk op te ruimen. Alleen dan mogen die mannen, vrouwen, jongens en meisjes meedoen aan goed georganiseerde sportactiviteiten. De steun voor sociale sportprojecten in ontwikkelingslanden komt inmiddels niet alleen meer uit het Westen. MYSA versterkt bijvoorbeeld zelf weer andere Afrikaanse organisaties. En de Zambiaanse Edusport Foundation zette het netwerk Kicking Aids Out op. Daarin wisselen organisaties uit Zambia, Zimbabwe, Namibië, Kenia en Zuid-Afrika kennis uit over de manieren waarop er via sport hiv/aidsvoorlichting en -preventie mogelijk is. >>> Supporter 10 Jaar 17

18 // ACHTERGROND De opmars van sport & ontwikkeling SPORTERS ALS AMBASSADEURS Beroemde sporthelden trekken de aandacht. Als zij een boodschap uitdragen, luisteren er talloze mensen. Inclusief bedrijven en beleidsmakers, nationaal en internationaal. Bekende atleten zijn dan ook gewilde ambassadeurs voor organisaties die het belang van sport voor maatschappelijke ontwikkeling willen onderstrepen en geld zoeken voor sportinitiatieven. De Laureus Foundation (opgericht in 2000) zet bijvoorbeeld tal van beroemde sporters in, van Michael Johnson tot Edwin Moses. En zo zijn er ook honderden atleten die zich inzetten voor Right To Play, een wereldwijde sport & ontwikkelingsorganisatie die in 2003 voortkwam uit Olympic Aid. Onder leiding van oud-schaatser Johan Olav Koss voert Right To Play veel projecten uit in onder andere vluchtelingenkampen en doet onderzoek naar de impact van sport op de maatschappij. De organisatie slaagt erin sport & ontwikkeling hoog op politieke agenda's te krijgen. Onder andere door rondetafelbijeenkomsten tijdens de Olympische Spelen te organiseren, waarbij mensen als aartsbisschop Desmond Tutu aanschuiven. DOORLOPERS ( ) De Nederlandse overheid was tussen 2003 en 2008 de grote afwezige op het gebied van sport & ontwikkeling. Tijdens het tweede kabinet-kok viel het thema zelfs helemaal van de agenda. Pas toen in 2008 PvdA'er Bert Koenders (zie pagina 38) minister voor Ontwikkelingssamenwerking werd, was de politieke aandacht terug. Samen met staatssecretaris Jet Bussemaker van VWS schreef hij Kans voor open doel De Kracht van Sport in Ontwikkelingssamenwerking. Het idee achter deze beleidsnota voor de periode is dat sport weliswaar geen tovermiddel is voor ontwikkelingsproblemen, maar wel een goede katalysator kan zijn voor de oplossingen daarvan. Zeker als monitoring, evaluatie en metingen beter worden. Bovendien zouden Nederlandse organisatie meer moeten samenwerken; onderling, maar ook met partners uit de doellanden zelf. Koenders en Bussemaker stelden 4 miljoen euro per jaar beschikbaar voor activiteiten in tien ontwikkelingslanden: Zuid-Afrika, Burkina Faso, Zambia, Mozambique, Guatemala, Suriname, Senegal, Kenia, Bhutan en Indonesië. In elk van deze landen loopt nu een sportontwikkelingsprogramma, waar meerdere projecten onder vallen. Losse projecten krijgen geen geld. Het streven is een structurele verbetering van sportbeleid; de Nederlandse steun aan sportactiviteiten moet beklijven. Het zou de duurzaamheid en impact van die activiteiten ten goede komen, als Kans voor open doel een vervolg krijgt na Maar het is niet moeilijk voor te stellen dat het nieuwe kabinet daar anders over denkt. Als de stekker uit de beleidsondersteuning van sport & ontwikkelingssamenwerking wordt getrokken, loopt Nederland het risico van een beschadigde reputatie. Want hoe kan het beweren een betrouwbare partner te zijn, als het al na twee jaar alle intenties om duurzaam beleid te voeren aan de wilgen hangt. Voor organisaties op het gebied van sport & ontwikkeling is het nu zaak om snel de totale opbrengsten en impact van Koenders beleid in kaart te brengen. Als die resultaten goed zijn, dan ziet de regering wellicht in dat sport een goedkoop middel is om een grote bijdrage te leveren aan ontwikkeling. En allesbehalve een overbodige luxe in bezuinigingstijd. BEDRIJVEN ALS INVESTEERDERS Sport is sexy. En ontwikkelingssamenwerking straalt goedheid uit. De combinatie van beide leidt tot enorme aantrekkingskracht op bedrijven. Dat verklaart mede waarom grote merken als Mercedes- Benz en Vodafone zich graag verbinden aan een sport & ontwikkelingsorganisatie als Laureus. Of waarom Jaguar, Barclays en Times een door onder andere Tony Blair gesteund initiatief als Beyond Sport sponsoren. Het verklaart ook deels de sociale inzet van Nike. Ontwikkelingsorganisaties bekeken die inzet eerst wat argwanend. Maar al snel groeide het geloof in de oprechtheid van Nike's betrokkenheid, dat zich vooral richt op het wereldwijd versterken van de positie van vrouwen ( drivers of social change, aldus het sportmerk). Zo staat Nike als sponsor aan de wieg van de Cours de Féminin: een jaarlijkse hardloopwedstrijd, dwars door Casablanca. Sinds 1993 doen hier vrouwen uit alle rangen en standen, van alle leeftijden, en zowel in trainingspakken als burka s aan mee. Aanvankelijk onder verzet van mannen. Maar inmiddels onder hun gejuich. Nike organiseerde samen met de Marokkaanse sportontwikkelingsbond en NCDO ook de conferentie over vrouwenrechten en empowerment door sport die bij de cours hoort. Daarnaast initieerde het bedrijf samen met ontwikkelingsorganisatie Care het Sport for Social Change-netwerk. Hierin werken organisaties uit Engeland, Brazilië, Oost- en zuidelijk Afrika aan manieren om sport in te zetten voor ontwikkeling. Nike wil haar resultaatgerichte houding en marketingexpertise delen met lokale organisaties. Zo focust daarom op het overdragen van kennis, het adviseren over mediagebruik en het aansporen tot innovatie. 18 Supporter 10 Jaar

19 HORDEN IN HET VELD De sector sport & ontwikkelingssamenwerking stuit de laatste jaren op een aantal moeilijke kwesties. Het zijn horden die genomen moeten worden om de duurzaamheid te garanderen van het vakgebied en de projecten. Drie voorbeelden: Internet Dankzij internet zijn lokale sportprojecten steeds beter in staat zichzelf zichtbaar te maken aan mogelijke sponsors en andere geïnteresseerden. Bijvoorbeeld via online podia als Global Giving en de 1% CLUB. Informatie is via het web gemakkelijker voor handen en het is eenvoudig mee te doen aan global competitions. Internet maakt het mogelijk dat plaatselijke organisaties mondiger zijn en meer controle houden over fondsenwerving. Maar goed gebruik van online middelen vergt wel een bepaalde organisatorische inrichting. En die ontbreekt nu nog vaak. Behalve een internetverbinding. dient er menskracht te zijn voor het onderhouden van de online mogelijkheden en contacten. Dit is een flinke investering. Zeker aangezien niemand weet of deze investering zich uiteindelijk terugbetaalt in extra fondsen en duurzame projecten. Daarover is. nog weinig bekend. Onderbouwing Er zijn veel Hoera! -verhalen over de impact van sport op sociale ontwikkeling. Maar dit zijn vrijwel alleen anekdotes. Er is nauwelijks wetenschappelijke onderbouwing van die impact. Dat is niet zo heel gek: sport & ontwikkelingssamenwerking is pas sinds 2005 een academisch aandachtsgebied. Bijvoorbeeld aan de universiteiten. van Leuven, Utrecht, Keulen en Boston, en bij organisaties als de International Council of Sport Science and Physical Education. Ondanks de onderzoeken die lopen, moet er nog hard gewerkt worden aan een betere onderbouwing voor financiering zowel op wetenschappelijk als op projectniveau. Zo vallen sponsors warm te krijgen en houden voor die financiering. Samenwerking Ook al is er niet een algemeen gebruikt evaluatie-instrument, projecten wórden wel geëvalueerd. Organisaties ontwikkelen daar alleen vaak een eigen methode voor, zoals ze ook bij het opzetten van projecten en hun organisatie geneigd zijn zelf het wiel uit te vinden. Op grote bijeenkomsten wordt altijd wel hard geroepen dat het uitwisselen van kennis en ervaringen belangrijk is. Net als het bundelen van krachten en gezamenlijk impactonderzoek. Maar in de praktijk blijkt die wens van samenwerking moeilijk te vervullen. Niet omdat er geen bereidheid is, maar omdat organisaties hun kostbare tijd voor dit thema vooral gebruiken om projecten uit te voeren en daar geld voor te vinden. Er zijn maar weinig financieringspotjes voor sport & ontwikkelingsorganisaties. Daardoor komen zij als concurrenten tegenover elkaar te staan, in plaats van naast elkaar als samenwerkingspartners. In sommige landen voeren verschillende partijen in dezelfde regio zelfs zonder afstemming soortgelijke projecten uit. Gezamenlijk optrekken gebeurt dus nauwelijks. Investeringen en competenties worden zo allesbehalve optimaal benut. En dat beperkt niet alleen de lokale impact, maar mogelijk. ook de duurzame inbedding van het thema sport & ontwikkelingssamenwerking. Supporter 10 Jaar 19

20 5 // 2 X 5 // 2 X 5 // 2 X 5 // 2 X 5// ZET IN OP BEDRIJVEN!' Zij waren de eerste bewindslieden ter wereld die het belang zagen van sport voor ontwikkelingssamenwerking. Of beter gezegd, die er een beleidsbrief over schreven: Samenspel scoort. Erica Terpstra (VVD) en Jan Pronk (PvdA) toen respectievelijk staatssecretaris voor Sport en minister voor Erica Terpstra 1 Wie kwam met het idee voor de beleidsbrief: Jan Pronk of u? Het plan ontwikkelde zich in onze gesprekken. Die kwamen weer voort uit de ervaringen die we allebei hadden met de impact van sport. Als oud-zwemster wist ik natuurlijk hoe je je door te sporten sterker en zelfverzekerder voelt. Maar vóór mijn staatssecretarisschap had ik ook ooit een bezoek gebracht aan SCORE: een Nederlands-Scandinavisch initiatief dat sportactiviteiten organiseerde voor gemeenschappen in Zuid-Afrika. Zij wilde zo onder andere de gezondheid van mensen verbeteren en hen op één plek krijgen voor voorlichting over hiv/aids. SCORE wordt inmiddels gerund door lokale sportleiders. Zoals het hoort. Ik vond en vind het een prachtige organisatie. Ontwikkelingssamenwerking blikken terug en vooruit. Elk via vijf vragen. Tekst: Jens Middel, Eric de Frel. Foto: ANP 2 Hoe werd er op Samenspel scoort gereageerd? Collega-politici keken aanvankelijk vreemd op. Geen bewindspersoon had ooit een link gelegd tussen sport en ontwikkelingssamenwerking. Maar zodra we voorbeelden gaven van de manier waarop sport mensen kan verbinden hoe het hen kan stimuleren zichzelf en hun gemeenschap vooruit te helpen werden ook zij enthousiast. Dat geldt trouwens niet voor >>> de media. Die pakten het nauwelijks op. Lees verder op pagina Supporter 10 Jaar