VAN ZWEMMEN WORD IK VROLIJK 2 JAAR FIER SPORTS ACADEMY

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VAN ZWEMMEN WORD IK VROLIJK 2 JAAR FIER SPORTS ACADEMY"

Transcriptie

1 VAN ZWEMMEN WORD IK VROLIJK 2 JAAR FIER SPORTS ACADEMY 1

2 VOORWOORD VERTROUWEN De Fier Sports Academy wordt mogelijk gemaakt door enthousiaste Leeuwarder sportclubs en een groep heel betrokken financiers. Bedankt, bedankt, bedankt! Als mij wordt gevraagd of ik de Fier Sports Academy een warm hart toedraag, is het antwoord niet moeilijk. Ja, natuurlijk! Ieder normaal denkend mens mag zijn ogen niet sluiten voor de serieuze problemen waar mee de meiden van de sports academy op veel te jonge leef tijd al te maken krijgen, ook al zijn deze problemen voor ons niet altijd gelijk zichtbaar. Deze meiden en kids worden, op een leef tijd waarop ze zeer kwetsbaar zijn, met ver schrikkelijke dingen geconfronteerd. Als de meiden met Fier in aan raking komen, zijn ze in ieder geval al op de goede weg en in goede handen. Ze worden op een fantastische manier bij gestaan in het proces van terug keer in de maatschappij. Sport, alleen of in een groep, leert de meiden weer te vertrouwen. Niet alleen in en op anderen, maar vooral in zichzelf. Deze Dappere Dames zijn dat stukje soms een beetje vergeten of zelfs gewoon hele maal kwijt. Laat dit nou net dat stukje zijn wat ze misschien door sport weer terug kunnen vinden Natuurlijk gaat dit niet allemaal één keer. Er is nog een heel lange weg af te leggen, maar met de Fier Sports Academy timmeren we met zijn allen hard aan die weg. Mark de Vries Ambassadeur Fier Sports Academy 2 Eén van de stappen in dit proces is werken aan het zelfvertrouwen. Heel belangrijk, want als je al geen vertrouwen hebt in jezelf, hoe kun je dat dan in anderen hebben? Door middel van sporten worden hierin kleine stapjes gezet. Ik denk niet dat ik iemand hoef uit te leggen hoe veel sport voor mij heeft betekend en wat het je kan brengen en leren. Sporten is, naast dat het gezond is voor lichaam en geest, een heel goede uitlaatklep. Gewoon even heerlijk dat koppie leeg maken. Even geen zorgen en narigheid. P.s. Ik wil iedereen die zich heeft ingezet voor dit fantastische project hartelijk bedanken. Zonder julie medewerking was dit allemaal niet mogelijk geweest! Mark is te zien in een filmpje over de Fier Sports Academy: Kijk op: klik ons YouTube-kanaal aan en selecteer daar het filmpje over de Fier Sports Academy.

3 IK VIND DIT ZÓ HEERLIJK! ALSOF IK WEER LEEF! MURIËL (17) - SLACHTOFFER LOVERBOY IK HEB HELEMAAL NERGENS AAN GEDACHT! LAYLA (15) - SLACHTOFFER EERGERELATEERD GEWELD FIER FRYSLÂN START EIGEN SPORTS ACADEMY Leeuwarden, 9 maart Fier Fryslân heeft een eigen Sports Academy opgezet voor meiden die op de vlucht zijn voor geweld. Meiden die in de veilige opvang - voorziening van Fier verblijven krijgen middels dit programma de kans om in reguliere sportclubs te sporten. Het doel: de meiden een gezonde basis geven om hun leven weer op te pakken. Het begon allemaal met twee bovenstaande uitspraken. Ze zijn gedaan na een partijtje voet bal met wat dames van voetbalclub Blauw Wit 34. Gewoon leuk, een keer met elkaar voet ballen. Dát was het idee. Maar de uitspraken van Muriël en Layla zetten ons aan het denken: hier moeten we méér mee. En dat hebben we gedaan. We schreven plannen, kregen financiering en maakten daar mee de stap naar een heuse sports academy. Inmiddels zijn we twee jaar verder en hebben we al vele meiden uit de veilige opvang aan het sporten gekregen. Nu zo n 120 stuks. Er is een grote club die voetbalt, er zijn wat boksers, een groepje zwemsters, twee basketbalsters, turn sters, badmintonsters, streetdancers en noem maar op. Ook leuk: we hebben een heuse ballerina. Sport werkt. Dat wisten we eigenlijk al, maar sinds de oprichting van de Fier Sports Academy zien we de levende bewijzen. Onze meiden dansen in de sportschool, maken schijnbewegingen op het veld, scoren dat belangrijke punt. Ze creëren, samen met teamgenoten, hun eigen succes verhaal. Ze doen weer mee, maken plezier, denken even niet aan dat afschuwelijke verleden. Op het sportveld zijn ze die jonge, gezonde meiden die ze horen te zijn. Ze groeien. Prachtig om te zien wat dat allemaal voor moois oplevert. Voorbeelden? Die zijn er genoeg! Zoey heeft al drie zwemdiploma s gehaald en gaat gretig door bij de reddingsbrigade. Vicky mag een groep hoger turnen omdat ze het zo goed doet. Sanne basketbalt fantastisch en Eline heeft net haar eerste voetbalfeestje gehad. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Stuk voor stuk doen onze meiden het goed en stuk voor stuk hebben ze baat bij de factor sport in hun leven. Want: hoeveel zelfvertrouwen geeft het als je eerder niet kon zwemmen en na een half jaar al je A-diploma hebt? Hoeveel energie geeft het je als je ineens een dubbele flikflak maakt? Hoe leeg kun je je hoofd maken tijdens de basketbalwedstrijden op zaterdag en hoeveel lol heb je met je teamgenoten tijdens een themafeest? De antwoorden spreken voor zich We zijn trots op onze meiden. Dat ze het aandurven, dat ze het doen. Dat ze op het fietsje stappen en richting de sportschool gaan. Dat ze in hun eentje een nieuw team binnenstappen, met een rugzak vol nare bagage. Dat ze het weer aandurven om contact te maken, ook al zijn ze nog zo teleurgesteld in mensen. Dat ze voor zichtig weer de stap maken naar een mooie toekomst. Onze meiden zijn moedig. En daarom richten we onze laatste woorden aan hen: We zijn hartstikke trots op jullie! Annemarie van Rijn en Ellen de Ruiter Projectleiders Fier Sports Academy December

4 VICKY (15) - TURNEN ALS IK BOOS BEN, MAAK IK GEWOON HEEL VEEL SPRONGEN ACHTER ELKAAR Ik heb in veel pleeggezinnen, groepen en gezinshuizen gewoond. Daardoor heb ik nooit een vaste omgeving gehad. Ik stoot mensen af omdat ik bang ben dat ze me toch weer in de steek laten. En het is voor mij moeilijk om mensen te vertrouwen. Contacten onderhouden kan ik niet goed, want ik kan me niet hechten. Nu ik bij Fier ben, gaat het beter met me. Ze zeggen dat ik moet volhouden en dat het goed komt, maar We houden contact vind ik nog altijd moeilijk om te geloven. Toch krijg ik er steeds wat meer vertrouwen in. Ik wilde heel graag turnen, want dat heb ik vroeger ook gedaan. Gelukkig kon ik het nu weer oppakken. zijn. Na iedere training voel ik me opgelucht, alsof ik met een schone lei kan beginnen. Het geeft me echt afleiding. Een blokje wandelen lost voor mij niets op, turnen helpt veel beter als ik boos of verdrietig ben. Zonder sport zou ik het moeilijk krijgen, denk ik. Ik ben namelijk dol op sport. Ik heb er heel veel aan, want ik leer veel en ik kan me lekker uitleven. Ik weet nu dat ik niet alles perfect hoef te doen. Fouten maken mag. En ik kan mezelf zijn. Ik hoef me niet anders voor te doen. Ik krijg van niemand commentaar op wie ik ben. Iedereen accepteert elkaar. Mijn trainster Chantal zegt altijd: we lachen hier niemand uit. Dat is goed, want daardoor vind ik het niet erg om fouten te maken. Chantal behandelt iedereen gelijk en dat is fijn. kan? Een flikflak, arabier-flikflak, dubbele radslag, arabier achteruit, salto, driedubbele salto en de barani. Ik wil nog veel beter worden. Misschien dat ik ooit nog eens aan wedstrijden mee kan doen, maar dat hoeft niet per se. Ik wil gewoon lekker blijven trainen. Onze groep is heel gezellig. We hebben de grootste lol; het hoeft gelukkig niet altijd serieus te zijn. Nee, ik vertel mijn teamgenootjes niet alles over mezelf. Dat hoeft ook niet. Ze willen van alles weten. Waar ik woon, op welke school ik zit, hoeveel broertjes en zusjes ik heb Dat vind ik wel eens lastig, maar ik vertel gewoon de waarheid. Ik ben niet trots op mijn situatie, maar ik schaam me er ook niet voor. Bij turnen maakt het niet uit hoe je je voelt. Je kunt je altijd uitleven. Als ik boos ben, maak ik gewoon heel veel sprongen achter elkaar. Als ik me rustig voel, doe ik oefeningen die ook rustig Op de training doen we veel oefeningen en veel sprongen. Eerst dacht ik: dat kan ik allemaal nooit, maar toen ik het eenmaal probeerde, viel het wel mee. Ik leer steeds meer. Wat ik allemaal 6 7

5 DE FIER SPORTS ACADEMY IN HET KORT Jonge meiden, vrouwen en kinderen die het slacht offer zijn van geweld krijgen de kans om op diverse manieren te sporten. De eerste tien weken van hun verblijf bij Fier volgen ze movemement therapy, een intern sport - programma dat zich richt op conditie en beweging. Na tien weken mogen de meiden hun eigen sport uitzoeken. Ze worden geplaatst bij een club naar keuze. DOELSTELLING De Fier Sports Academy geeft slachtoffers van geweld een gezonde basis om hun leven weer op te pakken. Dit betekent: een fitter lichaam een gezondere geest weer meedoen met de samenleving sociale contacten leggen je sterk en vrij voelen meer zelfvertrouwen en eigenwaarde Door te sporten raak je negatieve energie kwijt en sla je positieve energie op. Je wordt er sterk van. Helemaal als je jezelf ziet groeien. Ik zie dat de meiden die bij ons sporten er veel plezier aan beleven. Ze komen bij ons binnen met de kin omlaag, maar je ziet ze na verloop van tijd veranderen. De koppies gaan omhoog. En daar doen we het uiteindelijk voor. Piet Roozendaal - Boksschool Frysia DE DOELGROEP De Fier Sports Academy richt zich op de cliënten van de beschermde opvangvoorzieningen van Fier. Het gaat om slachtoffers van: loverboys, huiselijk geweld en eergerelateerd geweld. Deze kinderen, meiden en vrouwen - in de leeftijd van 6-35 jaar - zijn afkomstig uit heel Nederland en verblijven in de volgende opvangvoorzieningen: Asja: voor meiden die gedwongen in de prostitutie hebben gewerkt of daar risico in lopen Zahir: voor meiden die bedreigd worden door hun eigen familie Metta: voor meiden met ernstige trauma s of dubbele diagnoseproblematiek Gaja: beschermd wonen, voor meiden na een residentiële of klinische opname Blijf: voor vrouwen vanaf 18 jaar (en hun kinderen) die op de vlucht zijn voor geweld WAAROM SPORT? Sport heeft meerdere belangrijke functies; dat is door de jaren heen talloze keren onderzocht en bewezen. Gezien de situatie en de achtergronden van slachtoffers van geweld is sporten een prachtige methode tot herstel. Met de Fier Sports Academy verhogen we de kwaliteit van leven op drie essentiële gebieden: GEESTELIJK: Bijna 100% van de slachtoffers heeft psychische problemen. Ze lijden aan bijvoor beeld angststoornissen, depressies, wan trouwen, onverwerkte trauma s, hechtingsproblematiek, concentratieproblemen, uitingsproblematiek, teruggetrokken gedrag en slechte prestaties op school of werk. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met een psychische stoornis sneller herstellen als ze sporten. Door te sporten maak je bepaalde stofjes in je hersenen aan die trauma s helpen bestrijden. Daarnaast: sporten versterkt je ego, je zelfvertrouwen! SOCIAAL: De meiden, vrouwen en kinderen die in de opvang verblijven, leiden een anoniem bestaan. Ze wonen in een beschermde opvang, kennen beperkte vrijheden en zijn ver weg van hun oude, bekende omgeving. Sommigen hebben familie en vrienden moeten loslaten; allemaal voor hun eigen veiligheid. Opnieuw beginnen in een stad waar je niemand kent, valt niet mee. De Fier Sports Academy is een prachtige manier om nieuwe contacten op te doen! LICHAMELIJK: Veel slachtoffers van geweld hebben een vertekend beeld van hun eigen lichaam (o.a. door seksueel misbruik en mishandeling). Door te sporten werken ze aan hun eigen lichaamsbesef- en beleving. Daar naast: het lichaam van veel cliënten verandert vanaf het moment dat ze in de opvang wonen. Ze kampen met gewichtstoename, onder meer door weinig beweging en het zogenoemde emotie-eten. Sporten helpt hen het lichaam gezond te houden. SPORT = ONDERDEEL VAN DE BEHANDELING Sport is onderdeel van de behandeling van Fier. Ieder meisje dat in de opvang van Fier komt, sport minimaal eens per week. Daarnaast volgen de meiden weerbaarheidtraining in de vorm van Taekwon- Do en nemen ze deel aan psycho motore therapie (lichaamsgerichte therapie). 8 9

6 JEUGDPSYCHIATER ALFONS CRIJNEN: MET SPORT KUN JE ANGSTEN OVERWINNEN Stress en uitputting; veel jonge cliënten die bij Fier binnenkomen hebben er last van. Ze hebben bovendien vaak depressieve klachten en zijn enorm bezig om alles wat ze hebben mee gemaakt onder controle te houden. Sporten kan ze helpen om de accu weer op te laden en om stress en frustraties kwijt te raken, zegt jeugd psychiater van Fier Alfons Crijnen. En daarom is hij groot voorstander van de Fier Sports Academy. Sporten kan helpen om alles wat verstoord is in je lijf weer normaler te maken, vertelt Alfons. Dit is wetenschappelijk bewezen. In je lijf worden tijdens het sporten bovendien stoffen vrijgemaakt die zorgen dat je stemming verbetert. En dat is wat we hier heel duidelijk merken. Tijdens mijn gesprekken met de meiden vraag ik naar hun sportervaringen. Ze voelen zich na afloop prettiger, zeggen ze. Daar zit al enorm veel winst. Driekwart jaar geleden kwam hier een meisje binnen dat ontzettend veel dissocieerde, ze vluchtte weg in haar eigen wereld en er was maar moeilijk contact met haar te maken. Nu is ze veel sterker, ze dissocieert nog maar zelden. Dit heeft te maken met een combinatie van factoren, maar een belangrijke factor is het sporten geweest; ze voetbalt, zwemt en danst. Ik zie voor sport een grote rol binnen Fier. Hoe meer we op natuurlijke manier voor onze cliënten kunnen doen, hoe beter. We willen zo weinig mogelijk medicatie geven, zoveel mogelijk gezonde dingen doen. Moderne psychiatrie heet dat: op het gezonde deel van de patiënt gaan zitten. We kijken daarbij heel gericht naar elementen in behandelprogramma s waarvan is aan getoond dat het werkt. Zoals sporten. In het Chadwick Centre in San Diego - waar we onlangs nog op bezoek zijn geweest - surfen ze met de meiden. Dat lukt hier niet, maar we zoeken naar mogelijk heden die hier passen. De club participatie, waarop een groot deel van de Fier Sports Academy is gestoeld, is daarvan een mooi voorbeeld. Extra waarde daarvan is dat de meiden met andere mensen in aanraking komen en daardoor nieuwe contacten leggen

7 NANCY (17) - BOKSEN NA IEDERE TRAINING VOEL IK ME OPGELUCHT Mijn vader is Egyptisch, m n moeder Nederlandse. Op mijn veertiende gingen we op vakantie naar Egypte, maar ik mocht niet meer mee terug naar Nederland. Mijn vader vond dat ik niet genoeg zijn regels volgde, dus liet hij me achter. Ik moest daar blijven bij een tante en dat was heel moeilijk voor me. Continu werd ik in de gaten gehouden, ik kon nergens naartoe. Toen ik na 2,5 jaar op vakantie naar Nederland mocht, ben ik gevlucht. Uiteindelijk kwam ik bij Fier terecht, dat is nu zo n half jaar geleden. Het gaat nu goed met me. Als jong meisje wilde ik al boksen, maar dat mocht nooit omdat ik een meisje was. Toen ik bij Fier wel mocht boksen, dacht ik: dit is mijn kans. De eerste training vond ik heel spannend, want ik heb moeite met nieuwe situaties. Gelukkig was mijn mentor met me mee, en waren ze bij de boksschool gelijk heel aardig voor me. Nu ben ik gewend geraakt en vind ik het niet spannend meer. Het gaat heel goed. Ik vind het erg leuk en kan m n agressie en frustratie er in kwijt. Er zit echt techniek in; je slaat niet zomaar een beetje in het rond. Als eerste leer je jezelf te beschermen. Dat vind ik wel fijn. Het geeft me meer zelfvertrouwen. Thuis werd ik bijna nooit geslagen, maar toch Mijn conditie was heel erg slecht toen ik hier kwam, dus toen ik bij Fier aan de movementlessen moest meedoen, kon ik helemaal niet goed rennen. Nu is mijn conditie veel beter, dat merk ik ook tijdens de bokstrainingen. In het begin was ik heel erg moe, nu hou ik steeds meer vol. Daar ben ik trots op. Hard trainen vind ik niet erg, want na de tijd voel je dan tenminste dat je ergens moeite voor hebt gedaan. Het leukste vind ik het als je met z n tweeën bij elkaar moet staan en elkaar in de handen moet slaan. Dan beweeg je echt en moet je stevig staan, je handen voor je gezicht. In het begin moest ik er nog heel erg bij nadenken, nu gaat het automatisch. Ik ben goed in stoten en mezelf beschermen. Het sparren kan nog beter. Na de training voel ik me altijd heel erg goed. Soms heb ik geen zin om te gaan, maar als ik dan toch ben geweest, ben ik zo blij. Alles is er even uit. Ik kan m n agressie kwijt, ik voel me opgelucht na iedere training. Ik ben lekker bezig, ga naar buiten, zie andere mensen en ben in een andere omgeving. Het is fijn om even in m n eentje, zonder de groep, ergens anders te zijn. Dat er ook mannen meetrainen, vind ik niet erg. Ze geven me allemaal goeie tips. En ja, ik heb heus wel eens per ongeluk een klap op m n neus gehad, maar dat hoort er nu eenmaal bij. Boksen is een stoere sport, maar ik ben niet alleen maar stoer hoor. Ik doe ook nog gewoon hakjes en een jurkje aan

8 MOVEMENT Voordat de meiden naar een sportclub worden verwezen, volgen ze tien weken lang movementtherapy. Deze beweegvorm laat de meiden kennis maken met bewegen. Na jaren lange stress is een meisje vaak vermoeid en depressief en is het lichaam weinig gewend. Door middel van gedoceerde beweging is een opwaartse spiraal mogelijk. Fier heeft hiervoor movement ontwikkeld; een combinatie van conditie werk - in de vorm van een hardloopschema - en spel. Movement bereidt de meiden voor op hun vervolg s port: ze hebben al enige conditie, de spieren zijn wat gewend en dat geeft dus minder kans op blessures. Kortom: de meiden worden via movement weer geactiveerd. Movement richt zich op: verbetering van lichamelijke en psychische klachten het leren omgaan met uitdagende situaties het vergroten van zelfvertrouwen meer balans vinden tussen inspanning en ontspanning meer rust in je hoofd gezonde daginvulling verbeteren van het dag- en nachtritme activering en empowerment NAAR EEN SPORTCLUB Na het afronden van de movementserie worden de meiden geplaatst bij een sportclub uit de regio. Hierbij kijken we naar hun interesses, passies en de capaciteiten. Fier heeft voor dit project de samenwerking gezocht met sport clubs uit de stad. Deze clubs nemen de meiden op als normale sporters en geven, als dat nodig is, wat extra begeleiding. Hierin biedt Fier ondersteuning. De trainers en de mede spelers zijn géén hulpverleners. In dit programma laten we de sport en het teamgebeuren voor zich zelf werken. Belangrijk is dat het accent tijdens het sporten ligt op het plezier en de mogelijk heden van de meiden, niet op hun speciale situatie. WAAROM LATEN WE ONZE MEIDEN BIJ REGULIERE SPORTCLUBS SPORTEN? De meiden moeten de deur uit. Ze verblijven 24 uur per dag in de opvang. Daar leven ze samen in een groep met meiden met ieder hun eigen problemen. Het is goed voor ze om zo nu en dan deze setting te kunnen verlaten. Even niet met je problematiek bezig zijn, maar met je gezonde ik. De meiden doen bovendien nieuwe en gezonde contacten op door naar een reguliere sportclub te gaan. Ze ontmoeten nieuwe mensen, maken vrienden, worden uitgenodigd voor feestjes. Kortom: ze werken aan een leven buiten de opvang. Deze stap is erg belangrijk en maakt de terugkeer naar de maatschappij makkelijker. WINST VOOR DE SPORTCLUBS Sportclubs hebben een maat schappe lijke betrokkenheid. Een verant woorde lijk heid zelfs. Participeren in dit project betekent dat ze deze verant woorde lijk heid ook daadwerkelijk nemen. Het is voor de betrokken teamspelers en de trainers bovendien erg leerzaam om iemand uit de anonieme opvang te ontmoeten en te leren kennen. De problematiek wordt bespreekbaar gemaakt en blijft geen ver van m n bed show. HARDLOPEN = GOED Hardlopen is bewezen goed voor getrauma tiseerde mensen. Door hard te lopen, maken de hersenen bepaalde stoffen aan die een positieve uitwerking hebben op het trauma en het zelfs verminderen. Daarnaast is hardlopen een mooie manier om gedoceerd te beginnen met sporten

9 MOVEMENTLERAAR JAN VAN DER MEIJ: ALLES DRAAIT OM COMPLIMENTEN Veel meiden die in de opvang verblijven hebben nog nooit gesport. Hun lijf is vaak niets gewend en dan moeten ze ineens een half uur gaan rennen. Dat valt ze tegen. Ze proberen uit, zoeken grenzen. Proberen aan hun hardloop schema te ontkomen en zeuren over spierpijn. Maar ik ben er heel duidelijk in: hard lopen doen we, hoe dan ook. En heb ik een maal uitgelegd waarom juist dát onder deel zo belangrijk voor ze is, dan snappen ze het wel. Na afloop van iedere les vullen de meiden een log boekje in. Dit geeft zicht op hun stemming, gevoelens vóór en na het sporten. Op die manier krijgen we zicht op het effect van sport. Voor ons een indicatie: brengt het wat teweeg of niet? We registreren zodat we kunnen rapporteren over de effecten. Voor mij is dat natuurlijk niet alleen op papier terug te zien. Ik zie ook heel duidelijk in de praktijk wat een movementles met de meiden doet. Dan stappen ze bijvoorbeeld binnen met een boos gezicht om vervolgens na de les lachend weer de deur uit te gaan. Dat vind ik prachtig om te zien. De meiden merken zelf trouwens ook dat ze er beter van worden. Ze voelen zich prettiger, voldaan, uitgedaagd. Hun lichaam is op een positieve manier aan het werk. Ze leven naar die uurtjes toe: ze zijn vaak blij dat ze aan de slag kunnen. Even los van al hun problemen. Ik vul de trainingen op een luchtige manier in. Er moet humor inzitten. Het moet leuk blijven, een grapje op z n tijd moet kunnen. Ik wil het niet al te weten schappelijk benaderen, het niet neerzetten als psychomotore therapie. Het gaat erom dat ze een leuk uur aan sport beleven. Sport moet een positieve ervaring voor ze worden. Alleen op die manier motiveert het om ermee door te gaan. Wat ik zie, rapporteer ik. En dat wordt weer besproken met de begeleiders van de meiden. Sport maakt emoties los. Het laat heel erg zien wie je bent. Teruggetrokken of juist fanatiek. Fel. Rustig Dit laat ook zien hoe ver je in het dagelijks leven bent en die koppeling maak ik samen met de begeleiders. Voor mij is het t leukst dat ik ze blij kan maken. Met een simpele oefening kan ik de stemming van de meiden beïnvloeden. Dat is mooi. Maken ze een doelpunt, dan doet dat zichtbaar iets met ze. Veel meiden denken dat ze het toch niet kunnen, terwijl ze er ondertussen wel op hopen. Als je tijdens zo n sportles kunt laten zien dat ze het wel degelijk in zich hebben, is dat een hele stap vooruit. Het is daarom belangrijk om voor ieder meisje zoveel mogelijk succeservaringen te creëren. Iedereen moet op z n eigen niveau kunnen meedoen. Lukt het rennen even niet? Ga dan maar wandelen, maar blijf niet stilstaan. Ben je geen topscorer? Blijf dan maar vlak bij de goal in de buurt, dan scoor je vanzelf. Als trainer kun je veel doen door de activiteit op ieders niveau aan te passen. En door complimentjes te geven natuurlijk. Alles draait om complimenten. Dat helpt. Je ziet ze groeien

10 SANNE (20) - BASKETBAL SPORT GEEFT ME HOOP Toen ik op m n veertiende het huis uit ging, ging het gelijk mis. Ik liet me meeslepen door spannende dingen, net zolang totdat ik er niet meer uit kwam. Ik had een fout vriendje, leefde op straat en was zwanger van m n tweede kindje. Ook was ik verslaafd aan cocaïne. Op een gegeven moment kon ik niet meer. Ik was op. Het ging niet goed met me en ik wist dat het niet veel langer moest duren. Ik vluchtte van m n vriend en kwam uiteindelijk bij Fier terecht. Vroeger had ik een heel sportief leven. Skiën, paardrijden, judo, basketbal, kickboksen; ik heb van alles gedaan. In de sport kon ik mijn emotie en mijn agressie kwijt, het hielp me om alles in goede banen te leiden. Dat miste ik nu, ik had al jaren niets gedaan. Gelukkig kreeg ik bij Fier weer de kans om te sporten. Mijn eerste basketbaltraining was geweldig. Van te voren vond ik het heel eng. Want hoe zat het met m n conditie? En hoe zou mijn lichaam reageren? Ik was verslaafd geweest, had twee kinderen gekregen en op straat geleefd. Maar ik ben anderhalf uur lang keihard aan het sporten gegaan, ik heb me helemaal uitgeleefd die avond. En ik vond het fantastisch! Toen ik thuis kwam, leek het alsof ik in de hemel was. Ik voelde me zo ontzettend goed. Sport was voor mij altijd gekoppeld aan het goeie leven, en dat goeie leven kreeg ik nu weer een beetje terug. Ik kreeg ook heel mooie reacties van anderen. Dat ik er zo goed uitzag. Mijn team heeft me vanaf de eerste mintuut geaccepteerd. Maar toen ze vragen begonnen te stellen, vond ik dat wel even moeilijk. Ze willen toch weten waar je vandaan komt, waar je woont. Ik heb mijn situatie een beetje uitgelegd en verteld dat ik in een opvang woon. Ze leven met me mee, begrijpen het als ik er een keer niet ben en steunen me als dat nodig is. Het mooie is dat ze me overal bij betrekken. Het is net een huwelijk; je jankt met elkaar, lacht met elkaar, bent boos, moet vertrouwen hebben en kunnen samenwerken. Dat is mooi om te zien. En we zijn fanatiek hè. Sporten is sporten, niet ouwehoeren. Als we spelen, willen we winnen. Kletsen doen we na de tijd wel weer. En als we winnen is er appeltaart. Ik heb moeilijke momenten gehad, soms nog wel. Het besef komt nu: wat heb ik gedaan? Hoe diep heb ik gezeten? Ik dacht niet na, deed alles op instinct. Het was iedere dag een overlevingsstrijd. Nu, bijna een jaar later, gaat het heel erg goed met me. Ik voel me sterk. Toen ik bij Fier binnenkwam, was ik geen vrouw van emoties, het interesseerde me allemaal niets. Nu wil ik weer vechten voor m n leven, en sport helpt me daarbij. Als ik sport, heb ik het gevoel van: geef niet op, het komt wel goed. Sporten geeft me zelfvertrouwen. Zie je, ik kan het wél. En het geeft me hoop. Hoop op dat goeie leven van vroeger

11 AANGESLOTEN SPORTCLUBS CLUB SPORT LBC Leeuwarder Badminton Club Badminton Blauw Wit 34 Voetbal LAC Frisia Voetbal MKV Voetbal BV De groene ster Basketbal Handbalvereniging Stiens Handbal GVL Gymnastiek/turnen KNKV Korfbal ORCA zwemmen Lionitas Atletiek Boksclub Frisia Boksen Balletschool Leeuwarden Ballet IRC leeuwarden Judo Sportschool Ursus Fitness, Zumba VCL Volleybal Urban Raw Hiphop/streetdance Schaatsschool Eleven Schaatsen/Skeeleren Salsaschool Salsanna Salsadansen Hallo Ellen, Ik ben Lisa de Vries die bij Sanne in het basketbalteam zit. En ik wil haar graag uitnodigen voor mijn verjaardags feestje. Alle meiden van het team komen ook. Het is op zaterdag avond , vanaf uur is Sanne welkom. VEILIGHEID Veiligheid is een zeer belangrijk element als het gaat om meiden die in een beschermde opvang verblijven. De meiden worden er zelf continu op gewezen en in getraind. Fier werkt met de codes groen, oranje en rood die weergeven hoe het met de veiligheid van een meisje is gesteld. De meiden worden door de politie gescreend op hun veiligheid. Een meisje met code rood is onveilig en zal daarom nooit worden geplaatst bij een externe sportclub. Pas als een meisje veilig genoeg is, mag ze naar buiten om te sporten. De trainers, coaches, leiders en medespeelsters worden vooraf goed geïnformeerd over de do s and don ts. (Geen foto s publiceren waarop een Fier-meisje staat, bijvoorbeeld.) Ook worden trainers op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen rondom de meiden, als dat nodig is kunnen ze contact opnemen met de mentoren - de begeleiders - van de meiden. TRAIN-DE-TRAINER Speciaal voor dit project heeft de FSA een train-de-trainer programma ontwikkeld. Dit in samenwerking met een sportpsycholoog. De clubtrainers die een meisje van Fier onder hun hoede krijgen, nemen deel aan deze training. De training bestaat uit twee delen: De meiden: wie zijn de meiden van Fier? Hoe ziet hun leven er uit? Wat zijn zaken waarop je als coach moet letten? Hoe zit het met de veiligheid? Welke afspraken kunnen we maken? Sportpsychologie: motivatie en zelfvertrouwen. Hoe zorg je als coach voor een klimaat waarin iedereen zichzelf durft te zijn en durft te leren? Richt je je op het leveren van prestaties of op het proces? En wat zijn de gevolgen van beide? Hoe zorg je ervoor dat de meiden op een constructieve manier omgaan met tegenslag en blijven doorzetten? Wat is opbouwend voor het zelf vertrouwen en wat is juist niet handig? BV Sport Zwemles diploma ABC Anky Zwemmen Moeder/kind zwemmen Met Vriendelijke Groet, Raymond Snel Kickboksen TTV Ready Tafeltennis Lisa de Vries 20 21

12 TAEKWON DO & PMT Zoals gezegd is sport onderdeel van de behandeling bij Fier. Niet alleen sporten de meiden bij een externe sportclub, ook bewegen ze binnen de instelling. Ze volgen lessen in Taekwon-Do en Psychomotore therapie. SPORTPSYCHOLOOG JUDITH UPMEIJER: HET GAAT OM ZELFVERTROUWEN EN VERTROUWEN IN ANDEREN De Taekwon-Do trainingen bij Fier zijn er enerzijds op gericht om de meiden op een sportieve, leuke en energieke manier het vertrouwen in hun eigen kracht en kunnen terug te geven, anderzijds om ze te laten nadenken over de vijf basiswaarden van Taekwon- Do, de tenets: hoffelijkheid, zelfbeheersing, doorzettings vermogen, integriteit en onoverwinnelijk heid van geest. Psychomotore therapie (PMT) is een nonverbale behandelvorm waarbij de nadruk ligt op lichaams ervaring en beweging. Door middel van activiteiten, spelsituaties en ontspanningsoefeningen leren de meiden grenzen te herkennen, verkennen en erkennen. Daarnaast wordt ingezet op emotieregulatie, zelfbeeld, vertrouwen en ontspanning. Enthousiasme en daaruit voortvloeiend gedreven heid. Dat is wat mij opviel na de eerste contacten in het kader van de Fier Sports Academy. Het werkte aanstekelijk en maakte dat ik me graag wilde aansluiten bij dit project. Als sport psycholoog ben ik gespecialiseerd in hoe sporters een optimale prestatietoestand kunnen bereiken. Wat is nodig om de kwaliteiten die een sporter in zich heeft eruit te laten komen op de juiste momenten? Ook wat betreft de meiden die deel nemen aan de Fier Sports Academy is het van belang om na te denken over wat zij nodig hebben om optimaal te presteren. Het gaat hierbij niet direct om het neer zetten van top prestaties, maar in eerste instantie om zaken als zelfvertrouwen en vertrouwen in anderen, omgaan met tegenslagen of realistische verwachtingen. Daarnaast is het zo dat de meiden die aan dit project deelnemen veel hebben meegemaakt. Deze achtergrond dient, tot op zekere hoogte, meegenomen te worden in het antwoord op de vraag; hoe kunnen we er voor zorgen dat deze meiden een zo optimaal mogelijke sport prestatie beleven? Trainers en coaches zijn hierin onmisbaar. Zij creëren het klimaat waarbinnen de meiden sporten, waarin zij contacten leggen met onbekenden en met tegen slagen worden geconfronteerd. SPORTPSYCHOLOOG De sportpsycholoog die voor de Fier Sports Academy wordt ingezet is gespecialiseerd in klinische sport psychologie. Deze vorm van sport psychologie is gericht op sporters met trauma s of gedrag- of ontwikkelingsstoornissen

13 LARISSA (16) - KORFBAL ALS IK KORFBAL BEN IK EVEN NIET IN DE PROBLEMEN Ik ben misbruikt door m n vader en daardoor kon ik niet meer thuis wonen. Sinds tien maanden woon ik bij Fier. Het gaat goed met me, ik ben op m n plek. Ik weet nu beter hoe ik met dingen moet omgaan. Fijn is dat ik sinds vier maanden op korfbal zit. Ik wilde die sport graag doen om wat je allemaal kunt leren. Techniek en zo. Balcontrole. In het begin kreeg ik de bal maar niet in de korf, maar nu lukt het me wel. Het is allemaal best moeilijk, je moet op van alles letten: de bal, de personen om je heen, de techniek, communicatie. Iedereen riep maar steeds los, achter en voor en in het begin dacht ik: waar gáát dit over? Nu weet ik dat soort dingen wel. De groep is erg leuk en gezellig. Ik heb iedereen al wat beter leren kennen, maar in het begin vond ik het heel spannend, gelukkig was ik al gauw gewend. Ik vertel niet alles over mezelf, maar mijn team genoten weten wel dat ik bij Fier woon en hoe het er werkt. Wat ik fijn vind, is dat ze me lekker normaal behandelen. Ze accepteren me en betrekken me overal bij. Ze nodigen me voor van alles uit. Met kerst heb ik meegedaan aan de oliebollen verkoop langs de deuren. Dat was heel leuk, ook omdat ik toen eens wat langer met m n team genootje kon praten. Ik train nu twee keer per week. Wedstrijden doe ik niet, maar dat komt wel. Ik ben nu nog aan het oefenen. Dat vind ik eerst wel voldoende. Ik ga wel bijna alle wedstrijden mee om te kijken. Dan ben ik ook bij de voorbespreking, want daar kan ik wat van leren. Tijdens de wedstrijd zit ik lekker te kletsen met de wissel. En natuurlijk kijken we naar onze teamgenoten. Iedere keer als ik ben geweest, voel ik me goed. Het voelt echt als een opkikkertje voor me. Eindelijk ben ik van de groep af, heb ik even rust. Ik ben graag in de buitenwereld. Als ik korfbal, ben ik even niet in de problemen. Daar kan ik kracht uit halen. Ik gooi alles er lekker uit, op een normale manier. Het mooiste wat ik heb geleerd? Mijn grenzen aan geven. Je staat bij korfbal heel dicht op elkaar. In het begin gooide ik de bal heel snel weg als er een jongen op me afkwam. Ik was bang dat ze te dicht bij me zouden komen. Samen met een jongen uit mijn team heb ik toen geoefend. Hij kwam eerst heel rustig op me aflopen en daarna steeds iets sneller. Uiteindelijk kon ik kalm blijven en de bal rustig afspelen. Dat heeft me heel erg geholpen. Hij is zelfs mijn maatje geworden. En dat is ook goed voor me, dat ik nu contacten heb in de buiten wereld. De vrienden die ik thuis had, waren vlucht vrienden. Ik zocht ze op om maar niet thuis te hoeven zijn. Nu kan ik contact maken met anderen omdat het leuk is, niet omdat ik hoef te vluchten

14 FIER-VOETBALTEAM & VOETBALSCHOOL Voetbal neemt een speciaal plekje in binnen de FSA. Fier heeft een eigen voetbalteam en een eigen Voetbalschool. Het voetbalteam is bedoeld voor meiden die in de veilige opvang van Fier verblijven. Ze trainen het hele jaar door onder begeleiding van oud- Cambuur speler René van Rijswijk. Ieder jaar nemen ze deel aan de Dutch Street Cup. Ook de Fier Voetbalschool staat onder leiding van René van Rijswijk. Iedere week traint hij kinderen in de leeftijd van 6 tot 14 jaar. Dit zijn cliëntjes van Fier die ambulant worden behandeld, aangevuld met leeftijdsgenootjes uit de achterstandwijk Heechterp/Schieringen. Ik vond het voetballen erg leuk en gezellig en ook omdat als ik aan het voet ballen was, ik aan andere dingen kon denken en ook was het leuk om op andere plekken in Nederland te zijn. Ook dans ik bij Fier en dat is erg leuk. Het is wel jammer dat het maar 1 keer per week is want bij dansen kun je wel je gevoel kwijt. Door middel van de Voetbalschool willen we kinderen aan het sporten krijgen en ze daarmee uit hun stressvolle thuissituatie halen. Door ze te laten voetballen, willen we ze stimuleren, ontzorgen en meer eigenwaarde en zelfvertrouwen geven. We bieden ze bovendien een zinvolle vrijetijdsbesteding, structuur en beweging. Daarnaast leren ze iets over respect, zelf vertrouwen en eigen waarde. Met dit initiatief willen we deze kinderen bovendien enthousiast maken om de stap te maken naar een reguliere voetbal vereniging. Belangrijk in de Voetbalschool zijn de ouders van de kinderen. Fier denkt en handelt systemisch. Dit betekent dat het hele systeem rondom het slachtoffer zoals ouders, broertjes en zusjes betrokken wordt bij de behandeling. Deze gedachte willen we voortzetten in de Fier Voetbalschool. Ouders worden gestimuleerd om tijdens de trainingen aanwezig te zijn en eventueel een helpende hand toe te steken. Mits het voor de kinderen mogelijk en veilig is natuurlijk. ONDERZOEK Twee stagiaires hebben onderzoek gedaan naar de effecten van sport op de sociaal-emotionele gesteldheid van de sportsters. Hiervoor hebben zij mentoren, trainers en de psychomotorisch therapeut bevraagd. Allen hebben zij de meiden het afgelopen jaar gevolgd en hebben de zichtbare veranderingen beschreven. De stagiaires hebben bovendien een klein literatuuronderzoek gedaan naar de mogelijke invloeden van sport en beweging op de sociaal-emotionele ontwikkeling. Sociaal-emotionele kenmerken die binnen dit onderzoek voorbij kwamen, zijn: sociale angst, vertonen van storend gedrag, zelfstandigheid, motivatie, zelf vertrouwen, zelfbeeld, omgaan met emoties, faal angst, vertrouwen in anderen, opkomen voor jezelf, doorzettingsvermogen en empatisch vermogen. DUTCH STREET CUP De Dutch Street Cup (voorheen Dutch Homeless Cup) is het Nederlands Kampioenschap straat voetbal voor instellingen. Er is een professionele competitie met 20 deel nemende steden. Deelnemers reizen het hele land door om uit te komen tegen andere steden. De uitkomsten in het kort: In het contact met leeftijdsgenoten zijn duidelijke positieve veranderingen zichtbaar. Er is een positieve verandering zichtbaar op het gebied van zelfvertrouwen, zelfbeeld, zelfverzekerdheid en faalangst. De psychomotorisch therapeut geeft bij alle sociaal-emotionele kenmerken aan veel veranderingen te zien. Bij hem springt vooral zelfvertrouwen er uit. De sporttrainers geven aan vooral veranderingen te zien op gebied van zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid. Conclusie: sport heeft een positieve invloed op de meiden van de Fier Sports Academy. (uit: Fier Sports Academy, samen sporten met geweldige meiden. Dorinda Witte en Hilde van der Vries, 2012). Tina 26 27

15 RENÉ VAN RIJSWIJK - VOETBALTRAINER: IK WIL ZE DE LICHTE, VROLIJKE KANT VAN HET LEVEN LATEN ZIEN Ik vind het mooi om de meiden die ik train hun eigen kracht te laten zien. Daarbij kijk ik graag met ze naar hun mogelijkheden. Ze hebben een heel naar verleden, dat is vervelend, maar we zijn in het hier en nu en je bent zelf bij machte een verandering teweeg te brengen. Laten we daar dan mee aan de slag gaan Zo zie ik het althans, en zo vertel ik het ze ook: je hebt een vreselijke geschiedenis, maar nu moet je verder. Dat móeten ze ook. Als ze zich daar bewust van zijn, kunnen ze hun gedachtestroom op de rit krijgen. Het is aan mij om ze tijdens dat uurtje voetbal te laten vergeten dat er trauma s zijn. We gaan fysiek aan de slag en maken plezier. Daarmee hoop ik ze wat te bieden: dat hun conditie beter wordt, dat ze sterker worden en hun therapieën aan kunnen. We gaan serieus aan de slag, maar tegelijker tijd probeer ik ze de lichte, vrolijke kant van het leven te laten zien. Die manier van kijken wil ik ze meegeven. Iedere training zie ik opvallende dingen, maar het mooist is de ontwikkeling die meiden gaandeweg het proces doormaken. Neem Miranda, zij was in het begin heel erg bedeesd. Stil zelfs. Maar ze ging zich steeds meer uiten en werd relaxter. Ik kon zien dat ze er plezier in kreeg en dat ze steeds meer durfde. Of Sanne. Die was in het begin heel hard, ook hoe ze uit haar ogen keek. De laatste tijd is ze veel zachter geworden. Menselijker. Het contact met haar wordt dan ook anders; ze is meer benaderbaar. Ik geniet van die interactie met de meiden. Ze houden je natuurlijk flink bezig - het is absoluut geen gedwee groepje dat ja en amen zegt. Het zijn meiden he Er wordt over het algemeen veel geklaagd, ze hebben altijd wat, er is altijd drama en chaos. Maar dat is juist de uitdaging. Het is de kunst om in dat uurtje toch iets met ze te bereiken. Soms zou ik willen dat ik meer tijd met ze heb. Een uurtje per week is weinig. Met meer tijd, zou ik grotere stappen met ze kunnen maken. Maar ook nu al ontstaan soms heel mooie dingen. Waardevolle gesprekjes, bijvoor beeld. En als ik tijdens zo n gesprekje dan hoor van zo n meisje dat ze echt iets van haar leven wil maken, doet me dat goed. Dat is mooi. Daar heb ik dan misschien een heel klein beetje aan bijgedragen

16 JANNETTE (16) VOLLEYBAL OF IK NU BOOS, BLIJ OF VERDRIETIG BEN, IK KAN ALTIJD MIJN GEVOELENS KWIJT Ik ben gepest en heb verkeerde dingen gedaan via internet. Toen ging alles mis en kwam ik bij Fier terecht. Ik ben hier nu ongeveer 9 maanden en sinds een half jaar zit ik op volleybal. Dat heb ik vroeger ook altijd gedaan; het zit in de familie. Ik vind het een mooi spelletje, wil me er echt voor inzetten. Je communiceert, maakt deel uit van een team, werkt samen. Dat vind ik fijn. En keihard die bal slaan hè, prachtig! De eerste trainingen vond ik heel spannend - je komt toch in je eentje zo n team binnen - maar ik voelde me al heel snel thuis. Ik maakte al gauw contact met mijn teamgenoten en het is nu erg gezellig. Dat ik nieuwe contacten heb gemaakt, vind ik leuk. Ook die andere omgeving vind ik prettig. En nee, ik voel me niet anders dan de rest. We zijn allemaal gelijk. Mijn team weet dat ik in een groep woon en dat ik soms door omstandig heden een training moet missen. Verder hebben we het er niet veel over. Ik heb gewoon een leuk contact met iedereen en heb zelfs als een paar vriendinnen gemaakt. We trainen hard, maar het is ook lachen hoor. We hebben echt veel lol met z n allen. Dat we een gemixt team zijn, vind ik alleen maar mooi. Wat de meiden niet kunnen, kunnen de jongens wel. Mijn specialiteit is de bal opvangen als hij vlak bij de grond is. Dan moet ik duiken. Dat was in het begin best eng, maar ja je moet er wat voor over hebben. Ook mijn opslag is goed, bovenhands en onderhands. Ondertussen leer ik nog steeds nieuwe dingen. Hoe je een smash sprong maakt, bijvoorbeeld. Afremmen voor het net, anders vlieg je er doorheen. Het gaat zo goed dat ik ook mee mag doen met wedstrijden. En ik doe aan alles mee; ik wil niets missen. Ook als ik in het weekend bij m n ouders ben, ga ik naar de wedstrijden. Dan gaan mijn ouders mee. Die wedstrijddagen zijn erg leuk. Soms hangt er echte spanning in de lucht, dat voel je gewoon. Zonder volleybal zou ik het fanatisme in m n leven missen. Ik denk ook dat ik mijn gevoelens dan minder zou kunnen uiten. Door het pesten kon ik nooit goed mijn gevoelens kwijt; nu met het sporten wél. Praten over m n gevoel vind ik nog altijd lastig, maar als ik sport laat ik het gewoon zien, of ik nu boos, blij of verdrietig ben. Ik vertel er ook over aan mijn team. Daar reageren ze heel goed op. Zet je er overheen, zeggen ze dan. We gaan gewoon lekker door. Zelf denk ik dan ook: alles even aan de kant en verstand op nul. Het sporten heeft me zelf verzekerder gemaakt. Toen ik gepest werd, was mijn zelfvertrouwen helemaal weg. Nu kan ik laten zien dat ik het wél kan. Lekker hard tegen die bal aan slaan. En dat ie dan vlak over het net gaat en de tegenpartij er niet bij kan. Dan denk ik: haha, die zit! 30 31

17 FEITEN EN CIJFERS 120 SPORTSTERS Inmiddels sporten zo n 120 Fiermeiden bij externe sportclubs. De reacties zijn erg positief, van zowel de clubs als de meiden zelf. 260 CLIËNTEN Fier vangt jaarlijks zo n 260 kinderen, meiden en jonge vrouwen op, waarvan ongeveer de helft jonger is dan 18 jaar. 6 MAANDEN BIJ FIER Gemiddeld woont een meisje 6 maanden binnen de opvang. Daarna stroomt ze door. Het proces van plaatsing binnen sportclubs blijft dus gaande. Steeds weer nieuwe meiden betekent: steeds weer nieuwe plaatsingen. LANDELIJK PROJECT De meiden die bij Fier verblijven zijn afkomstig uit heel Nederland. Dit maakt de Fier Sports Academy tot een landelijk project. UNIEK IN NEDERLAND Voor deze doelgroepen bestaat in Nederland geen vergelijkbaar programma. SPORTHAL De Veilige Veste heeft een eigen sportzaal. In goede staat achtergelaten door de vorige bewoners, maar wel leeg. De Fier Sports Academy heeft de zaal weer gevuld met materialen: ballen voor diverse sporten, hoepels, pionnen, korfbalbaskets, badmintonrackets, hockey sticks, enzovoorts. De sportzaal geeft plek aan movement, Taekwon-Do, PMT en andere therapeutische activiteiten. TENUE Alle meiden krijgen bij aanvang van de FSA hetzelfde tenue: sportschoenen, een korte broek en een shirtje. Waarom? Veel meiden hebben zelf geen geld om sportkleding te kopen KLIMWAND Super: Fier heeft van de Junior Kamer Friesland een klimwand gekregen. Door middel van een groot feest zamelden zij het benodigde bedrag in. CRUYFF COURT De mensen van de Johan Cruyff Foundation waren zo onder de indruk van Fier en de sports academy dat ze besloten om ons een eigen court te gunnen. Dit sportveld - dat we delen met de politie - zetten we in voor diverse sportactiviteiten voor alle cliënten van Fier. NOMINATIES Fier kreeg voor de sports academy diverse nominaties: Spicy Lemon Vu Connected Wereldvoormorgen BADPAKINZAMELING Via de FSA kunnen meiden hun zwemdiploma halen. Binnen Fier is een heuse badpakinzamelings actie geweest voor de meiden die geen badpak hadden. Mooi: de eerste zwemdiploma s zijn inmiddels binnen! HALF JAAR LIDMAATSCHAP Gemiddeld sporten de meiden een half jaar bij één van de aangesloten sportclubs

18 FEMKE DEINUM - MENTOR ZAHIR: JE ZIET ZE STRALEN Als mentor ben ik nauw betrokken bij het sporten van onze meiden. Ik doe bijvoorbeeld iedere week mee aan de movementtraining, het programma voorafgaande aan het aanmelden bij een sportclub, en volg hun aanwezigheid bij sportclubs op de voet. De meiden van Zahir zijn erg enthousiast over het sporten. Ze vinden het fijn om te kunnen sporten, vooral omdat ze dit in hun thuissituatie vaak niet mochten. In het begin zijn ze nog voorzichtig en durven ze niet het uiterste uit zichzelf te halen, maar na een aantal weken zie je het zelf vertrouwen groeien. Alleen al het effect van het scoren van een doelpunt is super om te zien. Je ziet ze stralen. In de sport zie je veel terug van het karakter van de meiden. De meeste meiden hebben veel mee gemaakt en hebben vaak een laag zelfbeeld omdat ze van huis uit te horen kregen dat ze niets kunnen. In de sport komt dit heel duidelijk naar voren. Zie je wel, ik kan het toch niet, zeggen ze dan als ze niet winnen. Maar we blijven ze motiveren. We blijven vertellen dat we in ze geloven en daarmee bereiken we veel. Sport is hier in een heel bruikbaar instrument. Het mooiste van de Fier Sports Academy? Dat onze meiden een kans krijgen om bij een sportclub te sporten. Thuis mochten ze dat niet, dus er gaat een wereld voor ze open. Prachtig om te zien: meisjes die bij binnenkomst tijdens de sport heel intro vert waren en nu helemaal los durven te gaan op de boks bal. Ze krijgen het gevoel dat ze weer ergens goed in zijn. Fijne bijkomstigheid is dat onze meiden nieuwe sociale contacten kunnen opbouwen. We krijgen mooie verhalen van de meiden terug over hoe ze opgenomen worden binnen deze clubs en dat de trainers zich echt over hen ontfermen. Al die dingen bij elkaar maken de Fier Sports Academy een succes

19 ELINE (17) - VOETBAL TIJDENS DE EERSTE WEDSTRIJD SCOORDE IK GELIJK. IK VOELDE ME ZO TROTS Ik voetbalde vroeger al, van mijn achtste tot mijn twaalfde, maar ik ben gestopt toen ik in handen viel van mijn pooier. In het begin trainde ik nog wel, maar dat werd langzamerhand minder. De politie hield me in de gaten en ik moest voor mijn pooier werken op de tijden dat er werd getraind en gevoetbald. En dus mocht ik van hem niet meer. Dat was moeilijk voor me. Voetbal was het enige dat me nog gelukkig maakte. Ik had verder niets waar ik blij van werd. Dat ik sinds kort weer kan voetballen is heel leuk. Ik hou van sport. Eindelijk kan ik weer drie keer per week aan de slag. In het begin was dat heel erg eng. Ik was bang dat de andere meiden me niet wilden accepteren. Dat ze dachten: Wat moet zo n kind uit de opvang in ons team? Daar was ik zo bang voor, maar het ging helemaal anders dan ik had verwacht. Ik werd gelijk in de groep opgenomen en iedereen was enthousiast. Het hele team is aardig voor me en ik heb echt niet het idee dat ze anders naar me kijken. Dat was een enorme opluchting. Ik ben blij dat ik nu weer iets kan doen wat normaal is, buiten de opvang en zonder de andere Fier-meiden. Soms is het best eng, zo zonder mijn eigen groep, want mijn pooier is nog steeds naar me op zoek. Maar ik weet dat ik op de voetbalclub veilig ben. Er zijn veel mensen die daar op me passen en me beschermen. Het gaat steeds beter, ik leer de meiden beter kennen en het voetballen gaat ook heel goed. Tijdens de eerste wedstrijd scoorde ik gelijk. Ik voelde me zo trots! Iedereen kwam naar me toe om me te feliciteren. Ik was zo blij. Als ik voetbal, voel ik me weer normaal. Ik doe dan wat een normale meid van mijn leeftijd hoort te doen. Daardoor zie ik weer in dat mijn leven zin heeft; het maakt mij gelukkig. Ik weet nu dat ik weer plezier kan hebben

20 TWEE JAAR FSA EN NU? De Fier Sports Academy is op 1 januari 2011 van start gegaan. Hoe zoiets uit pakt, weet je van te voren nooit. Er zijn mooie plannen geschreven, financiers hebben hun vertrouwen uitgesproken, sport clubs zijn enthousiast en ook wij hebben er reuze veel zin in; een prachtige basis om mee te beginnen. Maar dan? De meiden en hun trainers moeten het vervolgens doen. Wij kunnen faciliteren, dingen regelen, het iedereen zo gemakkelijk moge lijk maken, maar zij zijn uiteindelijk waar alles om draait. En dat was even spannend. Vinden ze het wel leuk? Help het sporten ze écht een stap vooruit? Maken ze, zoals gehoopt, nieuwe vrienden op hun sportclub? Winnen ze hun zelfvertrouwen terug? Gaan ze lekkerder in hun vel zitten? Nu, twee jaar verder, kennen we de antwoorden op deze vragen. Ja, ja, ja, ja en ja! Kortom: ons doel is geslaagd! Dit succes willen we natuurlijk voortzetten. Fier gelooft in de kracht van sport, we hebben met eigen ogen gezien wat het met de meiden doet. Sport moet een structureel onderdeel blijven van de behandeling van Fier. Onze meiden moeten kunnen blijven sporten. En daarom bovenaan onze verlanglijst: het voortbestaan van de Fier Sports Academy. ONZE VERLANGLIJST Voortbestaan van de Fier Sports Academy Uitbreiding: voor ambulante cliënten en voor meiden in andere opvang groepen van Fier, zoals Rena voor buitenlandse slachtoffers van mensenhandel Ontspanningsprogramma: in de vorm van yoga en ontspanningsoefeningen 38 39

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de

Nadere informatie

Fier Sports Academy. Ik vind dit zó heerlijk! Alsof ik weer leef! - Muriël (17) slachtoffer loverboy

Fier Sports Academy. Ik vind dit zó heerlijk! Alsof ik weer leef! - Muriël (17) slachtoffer loverboy Fier Sports Academy Ik vind dit zó heerlijk! Alsof ik weer leef! - Muriël (17) slachtoffer loverboy Ik heb helemaal nergens aan gedacht! - Layla (15) slachtoffer eergerelateerd geweld Bovenstaande uitspraken

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

De weg naar mijzelf. Interview met Lana door Ghadisha

De weg naar mijzelf. Interview met Lana door Ghadisha De weg naar mijzelf Interview met Lana door Ghadisha 'Mijn naam is Lana en ik ben nu 39 jaar. Ik vertel hier over mijn levensverhaal, omdat ik anderen wil laten zien dat het mogelijk is om je leven te

Nadere informatie

Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen.

Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen. Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen. Daar heb ik ook mijn scheidsrechterskaartgehaald en

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Kids United Inhoudsopgave Kids United Voorwoord Henk Sijtsma Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Enthousiast, gedreven, betrokken, respect: dat waren de woorden die

Nadere informatie

Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep

Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep Therapie en training, iets voor jou? Als je bij De Hoenderloo Groep komt wonen, heb je vaak al veel meegemaakt in je leven. Het valt niet altijd

Nadere informatie

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik.

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik. De muur Ik heb een muur om me heen. Nou, een muur? Het lijken er wel tien. En niemand is in staat om Over die muur bij mij te komen. Ik laat je niet toe, Want dan zou je zien Hoe kwetsbaar ik ben. Maar

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

gedragsregel in verhaal: lekker luieren

gedragsregel in verhaal: lekker luieren gedragsregel in verhaal: lekker luieren De zomerstage van dit jaar zit erop voor de zwemmers en natuurlijk ook voor Henk Haai. Ze hebben allemaal keihard getraind en hebben mooie prestaties neergezet op

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Dounia praat en overwint

Dounia praat en overwint Dounia praat en overwint Deze informatiefolder is een uitgave van Pharos, Expertisecentrum gezondheidsverschillen, in samenwerking met: Stichting Hindustani, Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders,

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief:

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief: Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015 In deze nieuwsbrief: Wist je dat... Thema's en cursussen in maart Lezersvraag: "Moet ik mijn zoon verplichten met andere kinderen te spelen?" Mamatijd Moeders

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking ASVZ Touwbaan 1 Postbus 121 3360 AC Sliedrecht t 0184 491200 info@asvz.nl www.asvz.nl ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking anders denken anders voelen anders doen Psychotherapie Inhoudsopgave

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Wil je jezelf ontwikkelen? Omdat je meer uit jezelf wilt halen? Of omdat je

Nadere informatie

Deze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten.

Deze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten. Ik wil EmoKnallen. Sjoelen en uiten van emoties en gevoelens met jongeren en volwassenen. Benodigdheden: een sjoelbak en sjoelschijven. Te spelen op school, in jongeren en opvangcentra, in het gezin, bij

Nadere informatie

kinesiologie en stressmanagement Bluesroute WD MIDDELBURG T (06)

kinesiologie en stressmanagement Bluesroute WD MIDDELBURG T (06) kinesiologie en stressmanagement Bluesroute 116 4337 WD MIDDELBURG T (06) 57 12 96 00 veerkracht@zeelandnet.nl www.veerkrachtzeeland.nl Hallo, ik ben Tanja Hoogerheijde. Ik werk met volwassenen èn kinderen

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Kijk, zo en zo gaat het beter, voel je wel?

Kijk, zo en zo gaat het beter, voel je wel? Kijk, zo en zo gaat het beter, voel je wel? Wat is seksuele intimidatie? Sporten is heerlijk! Je kunt er al je energie in kwijt. Het is vaak spannend en gezellig en je voelt je er goed door. Maar soms

Nadere informatie

Sporten Hoe begin je en hoe houd je het vol?

Sporten Hoe begin je en hoe houd je het vol? Sporten Hoe begin je en hoe houd je het vol? De norm is om elke dag minimaal een half uur te bewegen. Veel mensen weten dat sporten gezond is en nemen zichzelf steeds weer voor om het op te pakken. Maar

Nadere informatie

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES VOORWOORD In 2016 schreef ik de Gids over emoties bij kids 80 praktische tips. Mijn kennis en ervaring blijft zich echter door ontwikkelen. Daarom deel ik

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit

Nadere informatie

Doelstellingen van PAD

Doelstellingen van PAD Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Het kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5.

Het kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Het kinderprotocol Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Slot 1. Het kinderprotocol: Op de Flamingoschool vinden we het erg

Nadere informatie

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen?

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen? Stap 6. Changes only take place through action Dalai Lama Wat ga je doen? Jullie hebben een ACTiePlan voor het experiment gemaakt. Dat betekent dat je een nieuwe rol en andere ACTies gaat uitproberen dan

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De afgelopen weken was het niet zo leuk bij Pim thuis. Zijn moeder lag de hele dag in bed. Ze stond niet meer op, deed geen boodschappen

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

Hallo allemaal! Nieuwsbrief 7 maart seizoen 2014-2015! BELANGRIJK!!!!!!!!!

Hallo allemaal! Nieuwsbrief 7 maart seizoen 2014-2015! BELANGRIJK!!!!!!!!! Hallo allemaal! Nieuwsbrief 7 maart seizoen 2014-2015! BELANGRIJK!!!!!!!!! Hallo allemaal, het is weer tijd voor een nieuwsbrief! We zitten alweer in maart en zijn we in de tweede periode van dit seizoen

Nadere informatie

Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen?

Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen? Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen? Scoor dan met ons topaanbod! Een programma van sportbonden en NOC*NSF dat sportief gedrag stimuleert en ongewenst gedrag aanpakt. Vraag kinderen waarom

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Het boek van Samuel. Ik ben begonnen met het boek van Samuel, maar het lukt me niet om verder te lezen; ik word geconfronteerd met mezelf.

Het boek van Samuel. Ik ben begonnen met het boek van Samuel, maar het lukt me niet om verder te lezen; ik word geconfronteerd met mezelf. Het boek van Samuel Ik ben begonnen met het boek van Samuel, maar het lukt me niet om verder te lezen; ik word geconfronteerd met mezelf. Ik voel me schuldig naar mezelf toe dat ik al die tijd in de sekte

Nadere informatie

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT?

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT? Inleiding Gevoelens: we hebben ze allemaal. Maar soms is het lastig te weten hoe je je nu écht voelt. Je bent blij, maar ook zenuwachtig. Of je weet niet of je boos of verdrietig bent. Of je snapt niet

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

t Wiekendje www.dewieken.com Agenda:

t Wiekendje www.dewieken.com Agenda: t Wiekendje www.dewieken.com Agenda: Donderdag 8 oktober: Vrijdag 9 oktober: Maandag 12 oktober: Dinsdag 13 oktober: Dinsdag 13 oktober: Woensdag 14 oktober Donderdag 15 oktober: studiedag. Alle kinderen

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz.

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz. Almelo, 8 juli 2015 Onderwerp: Moeilijk verhuizen! Beste heer/mevrouw Ik ben (...) Ik ben 14 jaar oud. Ik woon met mijn ouders en mijn 2 kleine broertjes in azc Almelo. In deze vakantie moeten er ongeveer

Nadere informatie

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren' De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Op 1 mei 2012 begon ons Europese avontuur, we kregen te horen dat we de kans hadden om Europacup te gaan spelen. Ik sprong een gat in de lucht, dat

Op 1 mei 2012 begon ons Europese avontuur, we kregen te horen dat we de kans hadden om Europacup te gaan spelen. Ik sprong een gat in de lucht, dat Op 1 mei 2012 begon ons Europese avontuur, we kregen te horen dat we de kans hadden om Europacup te gaan spelen. Ik sprong een gat in de lucht, dat ik dit in mijn volleybalcarrière nog mee zou maken had

Nadere informatie

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang!

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Liturgie Zingen: -Opwekking 654 Dank U voor deze nieuwe dag -Zoek eerst het Koninkrijk van God -Weet je waar het hemels koninkrijk op lijkt (Elly en

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie MET ELKAAR VOOR ELKAAR

centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie MET ELKAAR VOOR ELKAAR centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie MET ELKAAR VOOR ELKAAR De Swaai is een samenwerking tussen GGZ Friesland en Talant en biedt volwassenen met zowel een verstandelijke beperking als

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Ik weet dat mijn gegevens anoniem zullen worden toegevoegd aan een databestand dat voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt wordt.

Ik weet dat mijn gegevens anoniem zullen worden toegevoegd aan een databestand dat voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt wordt. Hallo, Door deze vragenlijst in te vullen help je mee aan een onderzoek naar het leefklimaat op jouw groep. Hierbij gaat het om wat jij vindt van de ondersteuning van de medewerkers, de sfeer en wat je

Nadere informatie

Schoolkrant. Juli 2015

Schoolkrant. Juli 2015 Schoolkrant Juli 2015 Inleiding Shakira Naar de middelbare school! Interview juf Sanne over het kamp van groep 7/8. Interview juf Femke over bruiloft 25 jaar jubileum Over ons Spelletjes Shakira Geschreven

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten Susanne Hühn Het innerlijke kind angst loslaten Inhoud Inleiding 7 Hoe ontstaat angst? 11 Wegen uit de angst 19 Het bange innerlijke kind leren kennen 35 Meditatie Het bange innerlijke kind leren kennen

Nadere informatie

Januari. Ik accepteer en waardeer mijn ( hoog) gevoeligheid.

Januari. Ik accepteer en waardeer mijn ( hoog) gevoeligheid. Januari Ik accepteer en waardeer mijn ( hoog) gevoeligheid. (Hoog) gevoelig zijn krijgt in deze tijd steeds meer ruimte en bekendheid, dat is fijn. Een generatie geleden was het niet wenselijk om gevoelig

Nadere informatie