Resolutie: Turkije en toetreding tot de Europese Unie Indiener: JOVD Rijk van Nijmegen c.a. JOVD Voorjaarscongres 20 en 21 april 2013 te Sint

Transcriptie

1 Resolutie: Turkije en toetreding tot de Europese Unie Indiener: JOVD Rijk van Nijmegen c.a. JOVD Voorjaarscongres 20 en 21 april 2013 te Sint Michielsgestel Datum: 25 maart 2013

2 Inleiding In 2005 zijn de onderhandelingen met Turkije gestart voor toetreding tot de Europese Unie. Momenteel zijn we in 2013 beland en er zit nog weinig schot in deze onderhandelingen. Deze resolutie zal allereerst ingaan op de situatie met Turkije en hoe Nederland en de Europese Unie zouden moeten reageren op deze situatie. Vervolgens zal er worden gekeken naar de lessen die hieruit kunnen worden getrokken. De resolutie kent vijf stellingen.

3 Status toetreding Turkije Op 31 juli 1959 heeft Turkije voor het eerst een aanvraag gedaan om lid te worden van, destijds nog, de Europese Economische Gemeenschap. Na een lang en moeilijk proces is er in 1999 besloten om Turkije de status van kandidaat-lidstaat te geven. Op 3 oktober 2005 zijn, ondanks grote kritiek van onder andere Oostenrijk, de onderhandelingen gestart. Om een beeld te vormen: ook de toetredingsonderhandelingen met Kroatië zijn in oktober 2005 gestart en Kroatië wordt dit jaar lid van de Europese Unie (Europa-nu, 2013). Om voor toetreding tot de Europese Unie in aanmerking te komen, dient een land te voldoen aan de in 1993 vastgestelde Kopenhagen-criteria voor de mate van democratie, de concurrentiekracht van de economie en het overnemen van het acquis communautaire (Bache et al., 2010: 335). Op basis hiervan zijn er 33 onderhandelingshoofdstukken waarop overeenkomst dient te worden bereikt tussen de Europese Unie en het kandidaat-lidstaat. In acht jaar zijn er 14 hoofdstukken geopend in de onderhandelingen met Turkije, waarvan velen alweer gesloten zijn in verband met een patstelling en pas één hoofdstuk positief is afgesloten (Europese Commissie, 2012). Als de onderhandelingen in dit tempo (één hoofdstuk per acht jaar) voort zullen gaan, dan zou dat grof gezegd betekenen dat de onderhandelingen nog ruim 250 jaar zullen voortduren. Het grote probleem hierbij is dat een positieve uitkomst in de eerste plaats zeer onwaarschijnlijk is, gezien grote, lastige politieke kwesties zoals de Armeense genocide, de Cypriotische kwestie, de rol van het leger en de positie van Koerden (Yilmaz, 2009). Een ander probleem is het feit dat door de lange duur en de onzekerheid van de onderhandelingen de steun onder zowel de Europese bevolking als de Turkse bevolking voor Turkse toetreding afneemt. Onder andere het American Pew Research Centre (2010) en de Turkish- German Foundation for Education and Scientific Research tonen aan dat steun afneemt en dat bijvoorbeeld nog maar 17% van de Turken gelooft in toetreding van Turkije, terwijl dit een jaar eerder nog 34,8% was. Daarnaast is er de voorwaarde dat alle nationale parlementen dienen in te stemmen met de uiteindelijke toetreding van Turkije. Vele parlementen zijn hier kritisch over en de opstelling van Turkije ten opzichte van bijvoorbeeld homoseksuele pleegouders en ten aanzien van Israël draagt niet bij aan de haalbaarheid van dit vereiste. Het allergrootste probleem is nog wel dat er sinds de start van de onderhandelingen toetredingsgelden aan Turkije worden betaald. Turkije heeft sinds 2005 zes miljard euro ontvangen, in 2012 ongeveer 860 miljoen en dit bedrag zal toenemen naarmate de onderhandelingen voortgaan. Ook Mark Verheijen heeft het Nederlandse parlement hierop gewezen (VVD, 2012). In tijden van crisis is dit niet te verantwoorden en bij onderhandelingen die lang duren, kan dit bedrag enorm oplopen. Kortom, de onderhandelingen zijn uitgelopen op een deceptie en de vooruitzichten zijn zodanig slecht dat er nu een belangrijke beslissing dient te worden genomen. Stelling 1: de toetredingsonderhandelingen van de Europese Unie met Turkije dienen definitief te worden stopgezet. Privileged Partnership Het stopzetten van de onderhandelingen voor toetreding van Turkije tot de Europese Unie betekent niet dat de Europese Unie Turkije de rug dient toe te keren. Het CDU en Angela Merkel geven al sinds 2010 aan dat zij voor Turkije bij voorkeur een privileged partnership aangaan in plaats van een volledige toetreding van Turkije (CDU, 2012). Ook Frankrijk en Oostenrijk zien hier heil in. Het idee achter een privileged partnership is dat er sprake is van verdere integratie, zonder dat er wordt overgegaan op politieke vereniging. Het voordeel hiervan kent vooral economische kanten. Turkije maakt al deel uit van een douane-unie met de EU, maar door middel van een privileged partnership is het mogelijk om met Turkije een interne markt aan te gaan en bijvoorbeeld visumrestricties te versoepelen. Beide kanten kunnen via dit partnership economisch nader tot elkaar komen en van elkaar profiteren, zodat dat er sprake is van geïnstitutionaliseerde culturele en politieke vermenging. Van belang hierbij is dat er een situatie ontstaat waarbij het aangaan van deze overeenkomst voor beide kanten voordelig is. Stelling 2: de Europese Unie moet zich sterk maken voor een privileged partnership voor Turkije. Maximumduur onderhandelingen Om excessen als de toetredingsonderhandelingen met Turkije in de toekomst te voorkomen, moet er kritische worden gekeken naar het toetredingsbeleid van de Europese Unie. Als we kijken naar de toetredingsonderhandelingen met landen die momenteel lid zijn van de Europese Unie, dan zien we dat geen enkele lidstaat langer heeft onderhandeld dan acht jaar. Om hoge kosten, afnemende steun onder bevolkingen te voorkomen en voortvarendheid en efficiëntie te bevorderen, zou de Europese Unie een maximum moeten instellen voor alle toetredingsonderhandelingen. Tijdsdruk heeft in het verleden bewezen dat dit een goede impuls kan geven aan vastgelopen onderhandelingen. Gezien de onderhandelingen in het verleden lijkt een maximumtermijn van 10 jaar voor toetredingsonderhandelingen haalbaar en logisch.

4 Stelling 3: de Europese Unie dient voor toetredingsonderhandelingen een maximumtermijn in te stellen en de toetredingsonderhandelingen dienen te worden gestopt als deze termijn wordt overschreden. Toetredingsgelden Zoals het voorbeeld van Turkije aangeeft, worden er ruime toetredingsgelden betaald aan kandidaat-lidstaten om aan bepaalde voorwaarden te voldoen. Het is lastig te traceren waar deze gelden exact naartoe gaan, bovendien loopt de Europese Unie risico om geld over te maken aan landen die uiteindelijk geen lid worden van de Europese Unie. Deze toetredingsgelden worden overgemaakt om landen te ondersteunen bij het implementeren van bepaalde Europese eisen. Deze gelden zijn verkapte ontwikkelingsgelden en dat is, zeker in deze tijd, enorm ongewenst. Hier moet veel kritischer naar worden gekeken. Een verordening zoals de IPAverordening uit 2006 dient veel strikter te worden vormgegeven. Nu is het officieel enkel mogelijk om geldstromen stop te zetten bij grove schendingen door de kandidaat-lidstaat (EU monitor, 2013; Europa EU 2013), dit moet veel sneller kunnen. Kandidaat-lidstaten moeten aantonen dat zij lid willen worden van de Europese Unie en er is geen probleem met de inzet van toetredingssteun als drukmiddel. Stelling 4: de Europese Unie dient bij een nieuwe verordening strengere eisen te stellen aan het betalen van toetredingsgelden. Huidige toetredingsprocessen Momenteel worden er onderhandelingen gevoerd met Turkije, IJsland en Montenegro voor toetreding tot de Europese Unie. De verwachting is dat Kroatië dit jaar lid zal worden, aangezien de onderhandelingen zijn afgerond. Servië (2012) en Macedonië (2005) hebben de status van kandidaat-lidstaat ontvangen. De huidige tijd kenmerkt zich door economische tegenslag en grote mate van instabiliteit. De toetreding van relatief instabiele landen tot de Europese Unie kan leiden tot nog grotere instabiliteit binnen de Europese Unie. Aangezien de onderhandelingen met IJsland en Montenegro onlangs zijn geopend en voortvarend verlopen, zou het niet rechtvaardig zijn om deze onderhandelingen abrupt te stoppen. Om de stabiliteit van de Eurozone en de Europese Unie in de huidige periode te waarborgen, is het verstandig om kritisch te kijken naar toetredingsprocessen met andere landen. Stelling 5: met uitzondering van de toetredingsonderhandelingen met IJsland en Montenegro dient de Europese Unie toetredingsprocessen met mogelijke lidstaten tot nader order en zeker tot 2015 op te schorten.

5 Referenties American Pew Research. (2010). Turks Downbeat about Their Institutions. Vinddatum: 5 december Bache, I., George S. A. en Bulmer S. J. (2011). Politics in the European Union. Oxford: Oxford University Press. CDU. (2012). Europapolitik: Die CDU die deutsche Europapartei. Vinddatum: 23 november EU Monitor. (2013). Jaarverslag 2011 over financiële pre-toetredingssteun. Vinddatum: 29 maart Eu monitor.nl / /1/j9vvik7m1c3gyxp/vj4rtchlxmuo Europa EU. (2013). Instrument voor pre-toetredingssteun (IPA). Vinddatum: 29 maart Europese Commissie. (2012). Accession negotiations with Turkey. Vinddatum: 13 december rgement/pdf/enlargement_process/accession_process/how_does_a_countr y_join_the_eu/negotiations_croatia_turkey/overview_negotiations_tr_en.pdf. Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. (29 november 2012). VVD Sceptisch over Toetreding Turkije tot de EU. Vinddatum: 1 december Yilmaz, H. (2009). Europeanisation and Its Discontends: Turkey, In: Arvanitopoulos, C. (2009). Turkey s Accession to the European Union: An Unusual Candidacy. Heidelberg: Springer-Verlag Berlin Heidelberg: