Gedragscode Algemene Rekenkamer

Transcriptie

1 Gedragscode Algemene Rekenkamer

2

3 1 Beste collega, In onze missie staat het helder opgeschreven: De Algemene Rekenkamer heeft als doel het ( ) integer functioneren van het Rijk en de daarmee verbonden organen te toetsen en te verbeteren. Willen we dit naar behoren kunnen doen, dan moet onze eigen integriteit boven alle twijfel verheven zijn. We willen dan ook een voorbeeld zijn voor onze omgeving, zeker gezien onze unieke positie in het staatsbestel en onze bevoegdheden. Dit stelt bijzondere eisen aan de zorgvuldigheid en transparantie van ons optreden en handelen. Deze gedragscode is een belangrijk instrument om onze integriteit te bevorderen. De code heeft acht waarden waarmee je eigen afwegingen kunt maken hoe om te gaan met elkaar en met mensen van buiten de organisatie. Integer handelen is niet alleen een verantwoordelijkheid van elke individuele medewerker, maar ook van de organisatie. De organisatie zal ons een veilige werkomgeving moeten bieden, waarin we zo goed mogelijk beschermd worden tegen integriteitsrisico s. We hebben gekozen voor zeepbellen als symbool voor integriteit. Ze zijn transparant, licht, mooi om te zien maar ook kwetsbaar: je moet steeds nieuwe blazen. Zo is het ook met onze integriteit. Een mooi streven, maar wel iets wat niet zomaar komt aanwaaien. Vandaar dat deze gedragscode vooral zin heeft als we ook echt handelen naar de waarden die erin opgenomen zijn, daarover met elkaar in gesprek blijven, daarop aanspreekbaar zijn en elkaar daar zo nodig ook op aanspreken. Ellen van Schoten secretaris 12 november 2009

4 2

5 3 Inhoud Ik ben professioneel Ik ben onafhankelijk Ik ben objectief Ik ben betrouwbaar Ik ben respectvol Ik ben collegiaal Ik werk sober Ik werk duurzaam Hoe deze gedragscode te gebruiken?

6 4 Ik ben professioneel Ik sta in voor de kwaliteit van mijn werk Ons handelen is gericht op het bevorderen van goed openbaar bestuur. We streven ernaar om creatieve, realistische en robuuste bijdragen te leveren aan het openbaar bestuur. Daarbij hebben we oog voor maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. Dit schept hoge verwachtingen bij parlement, publiek en pers. Ons werk moet dan ook aan hoge kwaliteitseisen voldoen. We houden de voor ons werk benodigde kennis en kunde op peil en delen die met elkaar. In ons optreden en in onze oordeelsvorming zijn we consistent en integer. We vol doen zelf aan de normen die we voor Je projectleider heeft de volle overtuiging dat er een bepaalde misstand is. Jij bent daar op grond van de feiten niet van overtuigd en hebt het gevoel dat je projectleider vooral wil scoren en zich wil profileren. In het team overleg heb je dit aan de orde gesteld, anderen hanteren. Collegiale toetsing maakt deel uit van onze werkwijze. In onze richtlijnen en voorschriften houden we rekening met relevante (inter)nationale regelingen en standaarden. Tegenover de gecontroleerde organisaties tonen we ons zorgvuldig in de omgang en met hun gegevens. We passen hoor en wederhoor toe en rapporteren evenwichti g. We bieden gecontroleerden een reële kans om hun zienswijze op onze werkwijze, normen en oordelen naar voren te brengen, zodat wij die kunnen betrekken bij onze keuzes in het onderzoek. maar er gebeurt niets. Wat doe je?

7 5 Ik vermijd iedere belangenverstrengeling Ik ben onafhankelijk Onze onafhankelijkheid moet boven elke twijfel verheven zijn. In het bijzonder geldt dat voor onze onafhanke lijk heid van onze omgeving (zoals gecontroleerden, politieke partijen, academische instituten, maar ook familie en vrienden). Dit betekent bijvoorbeeld dat we geen nevenfunc ties vervullen die zich niet verdragen met een goede uitoefe ning van onze hoofdtaken. Ook aanvaarden we geen grote geschenken of gunsten, omdat dit van invloed zou kunnen zijn op onze besluit- en oordeelsvorming. Daarnaast trekken we privé geen voordeel uit informatie die we voor ons werk inwinnen. We gedragen ons zodanig dat onze onaf hankelijkheid gegarandeerd is en we zowel intern als extern elke schijn van belangenverstrengeling vermijden. Je werkt bij kenniskring X en je pas afgestudeerde dochter treedt in dienst bij ministerie X. Stel je dat aan de orde?

8 6 Ik ben objectief Ik werk zonder vooroordelen We treden organisaties waarmee we te maken hebben onbevooroordeeld tegemoet. Onze bevindingen, conclusies en aanbevelingen vloeien navolgbaar voort uit het onderzoekswerk en doen recht aan de feiten. Gelijke gevallen behandelen we gelijk. Je hebt met je onderzoeksteam een overleg met je lid-rapporteur over de bestuurlijke boodschap van het rapport. Het lid-rapporteur wil een bredere en politiek meer verstrekkende boodschap afgeven, dan jij op basis van het onderzoek denkt te kunnen onderbouwen. Spreek je het lid-rapporteur tegen? En als je er tot jouw spijt niet in slaagt het lid-rapporteur te overtuigen, geef je na afloop van je teleurstelling blijk (naar wie, hoe) of niet?

9 7 Ik werk transparant en kom afspraken na Ik ben betrouwbaar Tegenover de personen en organisaties waarmee we in ons werk te maken hebben, zijn we helder en consistent in ons optreden en betrachten we fair play. We komen de met hen gemaakte afspraken na. Ook onderling stellen we ons open en eerlijk op, houden ons aan gemaakte afspraken, bieden elkaar ruimte om onze opvattingen naar voren te brengen en nemen elkaar daarbij serieus. Onderling gaan we zodanig om met informatie dat we de belangen van de ander niet onnodig schaden. We brengen vertrouwelijke informatie niet naar buiten. We maken onze gesprekspartners duidelijk open te Je projectleider vraagt of je hem een plezier kunt doen door in Artemis nog wat extra uren weg te schrijven op het project. Er zijn dit jaar name lijk nogal wat uren over en de projectleider wil staan voor reacties op ons han delen en spreken elkaar hierop aan. Naar buiten zijn we transparant over achtergronden, aard en aanpak van ons werk, de gebruikte normatiek, de verkregen resultaten en de wijze waarop reacties daarop zijn verwerkt. Zo willen we voorkomen dat de gecontroleerde organisaties en andere belanghebbenden voor verrassingen komen te staan. vermijden dat hij het volgend jaar met minder rond moet zien te komen. Doe je hem dat plezier?

10 8 Ik ben respectvol Ik accepteer verschillen in denken, doen en laten We tonen ons bewust van de opvattingen en eigenschappen van anderen en respecteren deze zoveel mogelijk. Anderen behandelen we met het respect waarmee we zelf behandeld willen worden. We bieden geen ruimte aan discriminatie in welke vorm dan ook of aan andere vormen van ongewenst gedrag zoals pesten, intimideren of negeren. We luisteren actief naar elkaar en hanteren fatsoenlijke en menselijke omgangsvormen. Op een feestje hoor je twee mensen uitgebreid praten over misstanden bij hun werkgever, het ministerie waar jij onderzoek doet. Je hoort veel cynisme, maar ook veel details over het mis management, de verspilling van geld en onprofessionele uitvoering van taken. Wat doe je?

11 9 Ik draag bij aan een prettig werkklimaat Ik ben collegiaal Een prettig werkklimaat bevordert een optimaal functionerende organisatie. Dit betekent dat we open zijn in onze communicatie, prettig samenwerken en elkaar helpen. Binnen de Algemene Rekenkamer moet er ruimte tot ontplooiing zijn. Dit betekent ook dat we fouten mogen maken en dat we van gemaakte fouten willen leren. Je projectleider vraagt je iets te doen en zegt daarbij dat hij jou dit vraagt omdat hij aan de andere teamleden niets heeft. Wat doe je?

12 10 Ik werk sober Ik ga zuinig om met publiek geld We zijn ons ervan bewust dat ons functioneren uit gemeenschapsgeld wordt bekostigd. We zijn loyaal aan het beleid van onze organisatie en gebruiken tijd, faciliteiten en materialen uitsluitend voor zover dat bij het werk passend is. Op de kleurenprinter tref je een flinke stapel afdrukken met uitbundige vakantiefoto s van je collega aan. Zeg je daar wat van?

13 11 Ik ga bewust om met people, planet en profit Ik werk duurzaam In onze eigen organisatie houden we niet alleen rekening met de gevolgen van ons handelen voor hier en nu maar ook met de gevolgen voor daar en later. Dat houdt in dat we bewust omgaan met natuurlijke hulpbronnen en in ons werk gebruik maken van duurzame en eerlijke producten. Er is een lijvige beleidsnota verschenen die door het departement alleen in elektronische vorm beschikbaar is gesteld. Net als bij eerdere gelegenheden zie je dat een collega de nota enkelzijdig uitprint, terwijl de printer standaard op tweezijdig printen staat ingesteld. Wat doe je?

14 12 Hoe deze gedragscode te gebruiken? De gedragscode geeft aan hoe de Algemene Dilemma s ter sprake brengen. De dilemma s in deze gedragscode zijn voorbeelden die je in je dagelijks werk kunt tegenkomen. Op de meeste dilemma s is niet één juist antwoord te geven. De voorbeelden zijn vooral bedoeld om je aan het denken te zetten over integriteit en hoe je daar in de praktijk mee omgaat. Kom je integriteit dilemma s tegen Rekenkamer op basis van haar missie haar werk wil doen. 1 Deze code geeft acht waarden waarvan iedereen binnen de organisatie (dus ook ingehuurde uitzendkrachten en stagiaires) het belang onderschrijft. Cruciaal is dat we in de praktijk zoveel mogelijk vanuit deze waarden werken en dat we in alle openheid met elkaar spreken wanneer we vragen hebben over de manier waarop we ze inhoud moeten geven. Openheid en overleg bieden ons de kans onze waarden waar nodig verder te verduidelijken of aan te vullen. Om de naleving van de code verder levend te houden, komt het ter sprake op momenten als de indiensttreding van nieuwe medewerkers (in de leerkring en bij het afleggen van de eed of belofte), bij de start en de evaluatie van een project, in het resultaat- en ontwikkelgesprek en eventueel bij het exitgesprek. in je werk en kom je er met de gedragscode niet uit? Bespreek deze dan met collega s, je leidinggevende of als beiden geen optie zijn een van de vertrouwenspersonen integriteit. 1 Deze gedragscode is getoetst aan de Modelgedragscode Integriteit Sector Rijk (Ministerie van Binnenlandse Zaken, maart 2006), aan de INTOSAI Code of Ethics (1998), de Mexico Declaration on SAI independence (ISSAI 10, 2007) en aan de General standards in government auditing and standards with ethical significance (ISSAI 200, 2001)

15 13 Naast deze gedragscode zijn er op het gebied van integriteit betreft normen en regelingen waaraan iedereen gebonden is. Een actueel overzicht vind je op de Kenniskamer onder de site onze integriteit. De vertrouwenspersonen integriteit zijn Fred Band en Jan van Dam Je kunt bij hen terecht met vragen die met integriteit te maken hebben. Een vertrouwenspersoon kan je informeren over integriteit en hoe we daarmee omgaan. Hij kan je adviseren over je eigen handelen door te fungeren als klankbord. Zie je of vermoed je een misstand, zoals diefstal of het doorspelen van vertrouwelijke informatie en wil je dit niet direct aan je leidinggevende melden? Dan kan je een vertrouwenspersoon integriteit om advies vragen. Een vertrouwenspersoon begeleidt je bij de vervolgstappen of zorgt er zelf voor dat de melding op de juiste plek terechtkomt. Daarnaast heeft een vertrouwenspersoon een signalerende rol richting het management. Een vertrouwenspersoon integriteit werkt op basis van anonimiteit en vertrouwen. De vertrouwenspersonen ongewenste omgangsvormen zijn Marijke van der Werf en Erik Israel Bij hen kun je terecht voor eerste (emotionele) opvang als je slachtoffer bent van ongewenst gedrag. Denk daarbij aan discriminatie in welke vorm dan ook of aan andere vormen van ongewenst gedrag, zoals pesten, intimideren of negeren. Een vertrouwenspersoon adviseert en helpt je bij het vinden van een oplossing. Dit gebeurt altijd in goed overleg met jou. De vertrouwenspersoon kan je eventueel ook helpen bij het doen van aangifte van een strafbaar feit of bij het indienen van een formele klacht bij de klachtencommissie ongewenste omgangsvormen. De vertrouwenspersonen zijn onafhankelijk en behandelen alle verstrekte informatie vertrouwelijk. De contactpersoon voor het integriteitsbeleid in het algemeen en de gedragscode in het bijzonder is Heleen van Camp, de integriteitscoördinator van de Algemene Rekenkamer. Kijk voor meer informatie ook op de site onze integriteit op de Kenniskamer!

16 Onze integriteit Algemene Rekenkamer Postbus ea Den Haag Telefoon (070) November 2009