Onderzoek naar het weefsel van je endeldarm Rectum zuigbiopsie

Transcriptie

1 Onderzoek naar het weefsel van je endeldarm Rectum zuigbiopsie Wilhelmina Kinderziekenhuis

2 Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Onderzoek naar het weefsel van je endeldarm: rectum zuigbiopsie 6 Tips 14 Wil je meer weten? 16 Voor ouders: voorbereiding en begeleiding 17 Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie doorgeven per patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl 1

3 Inleiding voor u als ouder Een onderzoek in een ziekenhuis kan een ingrijpende gebeurtenis zijn. Uw kind voelt zich misschien niet goed of heeft zelfs pijn. Het krijgt te maken met verschillende behandelaars en hoort allerlei medische termen. Wij vinden het belangrijk u en uw kind hierbij goed te begeleiden. Lees de folder eerst zelf. U kunt de tekst daarna voorlezen of in uw eigen woorden navertellen. Of uw kind leest de tekst zelfstandig. Bespreek daarna samen of alles duidelijk is. Als u korte vragen stelt over de tekst, kunt u nagaan of uw kind de informatie begrepen heeft. Achterin deze folder staat hoe u uw kind kunt voorbereiden en begeleiden bij het onderzoek. Deze folder is bedoeld om uw kind voor te bereiden op het onderzoek. Maar ook om ú te informeren over wat er gaat gebeuren. Begrijpelijke informatie is nodig. Het geeft vaak meer zekerheid en vertrouwen. Een deel van de voorlichting gebeurt in het ziekenhuis. De arts vertelt: Waarom uw kind dit onderzoek krijgt Hoe we dit onderzoek doen Thuis stellen kinderen meestal meer vragen dan in het ziekenhuis. Uw kind vertrouwt u. Daarom kunt u het beste uitleggen wat er gaat gebeuren. U weet welke informatie uw kind begrijpt en kan verwerken. Deze folder helpt u bij de voorbereiding. 2 3

4 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar Tips Een onderzoek in het ziekenhuis kan vervelend zijn. Je krijgt te maken met verschillende artsen, assistenten en verpleegkundigen. Je hoort ook allerlei medische termen. Wij willen je zo goed mogelijk voorbereiden op het onderzoek. Lees daarom deze folder goed door. Als je weet wat er gaat gebeuren, ben je meestal minder zenuwachtig. Je ouders lezen deze folder ook. Vraag of ze kunnen uitleggen wat je niet snapt. Wie beslist: jij, je ouders of samen? Wat is het beste voor je als je ziek bent? Wie beslist dat eigenlijk? Moet er rekening gehouden worden met jouw mening? Dat staat in een speciale wet: de Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO). Neem iemand mee naar het ziekenhuis. Je vader, moeder of iemand anders die je vertrouwt. Praat met je ouders, broers, zussen, vrienden en vriendinnen over wat er gaat gebeuren in het ziekenhuis. Schrijf je vragen op, dan vergeet je ze niet. Bij je volgende bezoek aan het ziekenhuis kun je ze stellen. Wil je meer weten? Ben je ouder dan 12 jaar Dan moet de dokter ook aan jou vragen of je het goed vindt wat hij gaat doen. Jij en je ouders moeten allebei toestemming geven. Maar wat gebeurt er als jij het niet eens bent met je ouders? Hoe gaat het dan? Ook dat staat in deze wet. Lees er meer over op Ben je ouder dan 16 jaar Dan beslis je zelf. Dan is alleen jouw toestemming nodig. Maar moet de arts dan wel informatie over de behandeling geven aan je ouders? Lees er meer over op 4 5

5 Onderzoek naar het weefsel van je endeldarm: rectum zuigbiopsie Binnenkort kom je naar ons ziekenhuis voor een rectum zuigbiopsie. Dat is een onderzoek van het laatste gedeelte van je darmen (je endeldarm). Rectum = een ander woord voor endeldarm Biopt = een klein stukje weefsel. Dat is ongeveer zo groot als een korrel hagelslag. Zuigbiopsie betekent dat de dokter het weefsel weghaalt, door het eerst met een spuitje op te zuigen. Met een rectum zuigbiopsie neemt de dokter dus een klein stukje weefsel uit de endeldarm. Dat gaat voor onderzoek naar het laboratorium. Zo probeert de dokter erachter te komen wat de oorzaak is van jouw klachten. Het onderzoek gebeurt in de functiekamer van de afdeling Kameleon. Dat is de afdeling waar we onderzoek doen naar je maag, darmen en lever. Het afnemen van het biopt duurt ongeveer vijf tot tien minuten, maar de voorbereiding en de nacontrole duren weer wat langer. Alles bij elkaar ben je ongeveer 1,5 tot 2 uur bezig. Een rectumzuigbiopt afnemen doet geen pijn. Je vader of moeder mogen bij je blijven tijdens het onderzoek. Voor een rectumzuigbiopsie kom je naar afdeling Kameleon WKZ - 1e verdieping. Je spijsvertering Spijsvertering bestaat uit twee woorden: Spijs = eten Verteren = verbruiken, omzetten naar voedingsstoffen Bij de spijsvertering zet je lichaam alles wat je eet en drinkt om in hele kleine deeltjes. Die deeltjes heten voedingsstoffen. Je lichaam kan deze voedingsstoffen opnemen en gebruiken. Je krijgt er energie van. Daardoor kun je actief zijn. In je lichaam maken de organen van het spijsverteringskanaal het voedsel klein. Al deze organen werken samen. Zo maakt het eten een reis door je lichaam. Het begint als je eten in je mond stopt. Het eindigt als je gepoept hebt. Van boven naar beneden dus! Mond: Je tanden en kiezen in je mond maken het eten klein. Er komt speeksel bij het eten. In speeksel zitten bepaalde stoffen die inwerken op het eten. De spijsvertering begint dus meteen. Slokdarm: Als je je eten doorslikt, komt het in de slokdarm. De slokdarm drukt het eten naar je maag toe. Sommige stoffen uit je eten verteren hier al. Maag: Je maag maakt een soort knijpende beweging. Het eten wordt dan nog fijner gemalen. Er komt ook maagzuur bij het eten. Het maagzuur maakt een groot deel van bacteriën in je eten dood. Dat is goed, anders zou je snel ziek worden. 6 7

6 Twaalfvingerige darm: Dit is het gedeelte tussen je maag en de dunne darm. Je alvleesklier, je lever en gal sluiten hier aan op het spijsverteringskanaal. Er komen vloeistoffen uit je alvleesklier en je gal bij je eten. Je eten is daarna helemaal omgezet in kleine voedingsstoffen. Dunne darm: Vanuit de dunne darm komen al veel voedingsstoffen in het bloed. Het bloed brengt het naar de rest van je lichaam. Dikke darm: Vanuit de dikke darm komen de laatste voedingsstoffen en water in het bloed. Endeldarm: Wat er nu nog overblijft, heb je niet nodig. Dat noemen we ontlasting (of poep). De endeldarm is een soort verzamelplaats voor de ontlasting. Anus (je poepgaatje): Via je anus verlaat de ontlasting je lichaam. Vóór de rectum zuigbiopsie Voorbereiding thuis Op de dag van het onderzoek mag je normaal eten. Voor meisjes Het kan natuurlijk gebeuren dat je toevallig op de dag van het onderzoek ongesteld bent. Als je dit vervelend vindt, meld dit dan even. We kunnen het onderzoek dan eventueel uitstellen. 8 9

7 Voorbereiding in het WKZ Om weefsel uit je endeldarm af te nemen, moeten je darmen goed schoon zijn. Hiervoor krijg je een klysma. Dit krijg je vóór het onderzoek. Een klysma zorgt ervoor dat je snel en veel moet poepen. Je darmen zijn daarna helemaal leeg. Het gaat zo: We brengen voorzichtig een dun slangetje in je anus, tussen je billen. Dit voelt hetzelfde als een zetpil of een thermometer. Om het makkelijker te laten glijden, zit er een glijmiddel aan het slangetje. Daardoor is het glibberig. Via het slangetje laten we een vloeistof in je darmen lopen. Alle resten die nog in je darmen zitten, lossen op in deze vloeistof. Als alle vloeistof in je darm zit, halen we het slangetje er weer uit. Vaak moet je daarna snel naar de WC. De vloeistof en de resten uit je darmen komen er dan uit. Het kan zijn dat je een beetje buikkramp krijgt van het klysma. Als je gepoept hebt en er niet meer komt, beginnen we met het onderzoek. Als het onderzoek op de polikliniek gebeurt, krijgt je een klysma op afdeling Kameleon (1e verdieping). Als je in het ziekenhuis ligt, krijg je het klysma op de afdeling. Misschien krijg je thuis al vaker klysma s en vind je het prettig dat één van je ouders het klysma geeft. Dat mag natuurlijk ook. Hoe doen we de rectum zuigbiopsie? Voor het onderzoek moet je je onderkleding uit doen. Daarna ga je op je linkerzij op de onderzoekstafel liggen. Je trekt dan je knieën goed naar je neus. Zo gaat het onderzoek makkelijker. Dit voelt misschien best vreemd en ongemakkelijk. Het is tenslotte best wel lastig om zomaar in je blote billen te gaan liggen. Het helpt misschien als je je bedenkt dat de dokter dit onderzoek veel vaker doet. Hij vindt het helemaal niet gek, het is voor hem gewoon werk. Voor ouders Als uw kind nog een baby is, mag hij of zij gewoon op de rug blijven liggen. Als je goed ligt, brengt de dokter voorzichtig een dun buisje een klein stukje in je anus. Het voelt een beetje alsof er een thermometer tussen je billen zit. Daarna zuigt de verpleegkundige met een spuit aan het buisje. Door de zuigkracht komt er een heel klein stukje weefsel van de darm in het buisje. Tegelijkertijd wordt het weefsel los gesneden. Dat doet geen pijn. De dokter neemt op deze manier twee biopten af. Per biopt is het soms nodig om verschillende keren wat weefsel op te zuigen. Als de dokter twee goede biopten heeft, is het onderzoek klaar

8 Samenvatting Bart (10 jaar): Doordat ik heel stil lag, voelde ik er bijna niets van. Bij een rectum zuigbiopsie neemt de arts een stukje weefsel weg uit je endeldarm. Van tevoren krijg je een klysma waardoor je nodig naar de WC moet. Het onderzoek duurt niet lang en doet geen pijn. Na het onderzoek zit er soms een beetje bloed in je onderbroek of in je ontlasting. De uitslag Na de rectum zuigbiopsie Als het onderzoek klaar is, mag je wat anders gaan doen. Als je niet opgenomen bent, moet je na 45 minuten terugkomen bij afdeling Kameleon voor de nacontrole. Als dat goed is, mag je daarna naar huis. Als je opgenomen bent, doen we de nacontrole op de afdeling. Bij de nacontrole kijken we of er veel bloed in je onderbroek (of luier) zit. De uitslag krijg je ongeveer twee weken na het onderzoek. De dokter bespreekt dan met jou en je ouders of er iets aan het biopt is te zien. Soms kom je daarvoor naar de polikliniek en soms bespreekt de dokter het telefonisch. Bijwerkingen Tijdens het onderzoek is een klein wondje gemaakt. Als je de eerste keer moet poepen, kan er een klein beetje bloed of een bloedstolsel (een bloedklontje) bij zitten. Schrik daar niet van. Dat is normaal. Controleer af en toe of het minder wordt. Als dat niet zo is, of als je grote stolsels verliest, bel ons dan. Je krijgt een briefje met een telefoonnummer mee. Je mag ook het nummer bellen dat in deze folder staat

9 Complicaties Zelfs als een onderzoek helemaal goed is gedaan ( volgens het boekje ), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen we complicaties. Een rectum zuigbiopt is een veilig onderzoek. Toch kan er heel soms een complicatie optreden. Bijvoorbeeld doordat de arts bij het afnemen van het stukje weefsel een wat groter bloedvat raakt. Daardoor ontstaat een bloeding. Daarom is het belangrijk om in de uren direct na het onderzoek in de gaten te houden of je veel bloed verliest. Een beetje bloedverlies is normaal. Tips Neem iemand mee naar het onderzoek. Hij of zij kan je helpen als je bang bent of pijn hebt. Hieronder staan meer tips. Bespreek van tevoren wat jij graag wilt. 14 Je kunt niet goed zien wat we doen, omdat het meeste achter je rug gebeurt. Geef aan of je wilt dat we vertellen wat we doen. Of juist niet. Doe je ogen dicht en probeer aan iets leuks te denken. Probeer van tevoren zoveel mogelijk te ontspannen: doe samen een ontspanningsoefening. Bijvoorbeeld afwisselend spieren aanspannen en ontspannen. Als je niet zoveel bezig wilt zijn met wat er tijdens het onderzoek gebeurt, neem dan wat mee om je af te leiden Bijvoorbeeld je lievelingsspeelgoed, een knuffel, (voor) leesboek of een mobiele telefoon om muziek te luisteren of spelletjes te doen. Bedenk met je ouder een verhaal of maak vakantieplannen. Rustig ademhalen kan helpen als je bang bent of pijn hebt. Diep inademen door je neus, tot drie tellen en dan weer uitblazen. Misschien vind je het fijn om een hand vast te houden. Of om je te laten masseren of zachtjes op je huid te laten kriebelen. Heb je een Pijnpaspoort? Laat dan zien hoe jij het graag wilt. Heb je geen Pijnpaspoort? Bedenk dan van tevoren wat jij wilt. Bijvoorbeeld tijdens het klysma. Bedenk ook alvast wat jou dan helpt. Bijvoorbeeld uitblazen als het slangetje erin gaat. Heb je ergens last van? Heb je pijn? Of lig je bijvoorbeeld niet goed? Vertel dit dan altijd. Dan kijken we wat we daaraan kunnen doen. Als je iets wilt weten of iets niet snapt, mag je het altijd vragen. * Het Pijnpaspoort is een persoonlijk boekje waarin je kunt opschrijven wat jou helpt als je pijn hebt of bang bent. Je laat het aan de mensen in het ziekenhuis lezen als je dat nodig vindt, bijvoorbeeld voordat je een prik krijgt. Zij kunnen dan rekening houden met jouw wensen, zonder dat je het steeds weer hoeft te zeggen. De pedagogisch medewerker kan je hier meer over vertellen. 15

10 Wil je meer weten Voor ouders: voorbereiding en begeleiding Kijk dan op: De website van de Maag Lever Darm Stichting: of: Heb je nog vragen? Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent. Voor vragen over een lactose tolerantie test kun je bellen met afdeling Kameleon: het liefst tussen en uur telefoonnummer Voor andere vragen of advies kun je bellen met een pedagogisch medewerker via het secretariaat Pedagogische Zorg: op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot uur telefoonnummer Natuurlijk mogen je ouders deze nummers ook bellen. Hoe kunt u uw kind voorbereiden Hieronder staan algemene adviezen. U kunt zelf inschatten wat bij uw kind past. Kies een rustig moment voor de voorbereiding. Bij voorbeeld niet vlak voor het slapen gaan. Zorg dat er tijd is voor uw kind om vragen te stellen. Begin bij jonge kinderen niet te vroeg met voorbereiden. Ze hebben een ander tijdsbesef dan volwassenen. Jonge kinderen leven in het hier en nu. Een paar dagen van tevoren is meestal vroeg genoeg. Zorg wel dat er voldoende tijd is om er nog eens op terug te komen. Herhaling is belangrijk. Bij oudere kinderen kunt u wat eerder beginnen. Laat uw kind de informatie navertellen aan uzelf of aan anderen. Zo merkt u of alles begrepen is. Vraag hoe uw kind tegen het onderzoek aan kijkt en hoe het zich voelt. Uw kind kan bang zijn of pijn hebben. Bespreek thuis alvast wat uw kind kan helpen. Bijvoorbeeld een hand vasthouden, een MP3-speler met muziek meenemen. Betrek de andere kinderen van het gezin bij de voorbereiding. Dan weten zij ook wat er met hun broertje of zusje gaat gebeuren

11 Wat vertelt u en hoe Kies woorden die uw kind begrijpt, vertel zo eenvoudig mogelijk. Sluit aan bij zijn/haar belevingswereld. Vraag wat uw kind al weet over het onderzoek. Let erop dat uw kind de informatie goed begrijpt en verwerkt. Vooral jonge kinderen kunnen gaan fantaseren over het ziekenhuis. Geef vooral bij jonge kinderen niet alle informatie tegelijk. Leg geen nadruk op nare dingen, maar vertel er wel eerlijk over. Vertel alleen over wat uw kind bewust meemaakt tijdens het onderzoek. Dus over alles wat het ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft. Laat dingen zien als u over het ziekenhuis vertelt. Doktersspulletjes bijvoorbeeld. Of gebruik boeken en internet. Via kan uw kind alvast een kijkje nemen in het ziekenhuis. Hoe kunt u uw kind begeleiden Ga met uw kind mee naar het onderzoek. Of vraag een ander vertrouwd persoon dit te doen. Uw aanwezigheid geeft steun en veiligheid. U kunt voor afleiding zorgen bespreek thuis al hoe u dat het beste kunt doen. Neem lievelingsspeelgoed, een knuffel en/ of een (voorlees)boek mee. Hoe kunt u uw kind voorbereiden U mag verwachten dat tijdens het onderzoek duidelijk wordt verteld wat er gebeurt. Stel gerust vragen als u of uw kind iets niet begrijpt. Hebt u extra advies nodig voor de voorbereiding of begeleiding van uw kind? Dan kunt u contact opnemen met een pedagogisch medewerker van het WKZ, via het Secretariaat Pedagogische Zorg: op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot uur telefoonnummer Tips voor uzelf Blijf tijdens het onderzoek zo rustig mogelijk. Dat maakt uw kind ook rustiger. Richt uw aandacht op uw kind. Zorg dat uw kind er ook bij betrokken blijft als u met de arts of verpleegkundige praat. Zo geeft u uw kind de aandacht die het nodig heeft. Een goede voorbereiding zorgt voor minder spanning en onverwachte situaties. Toch kan uw kind zich anders gedragen dan u verwacht of gewend bent. Uw kind kan stil worden, of juist druk, of huilerig. Thuis of tijdens het onderzoek. Geef hier aandacht aan en maak het bespreekbaar. Uw kind voelt zich daardoor gesteund en begrepen

12 Schrijf hier je aantekeningen Colofon Divisie Kinderen Afdeling Kameleon, locatie WKZ oktober 2013, UMC Utrecht KITE

13 UMC Utrecht Locatie WKZ Lundlaan EA Utrecht Tel