Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid. bouwplaatsmachinisten. Toegepaste technieken. hydraulica. Invulcursus

Transcriptie

1 Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid bouwplaatsmachinisten Toegepaste technieken hydraulica Invulcursus

2 2

3 toegepaste technieken Voorwoord Situering Er bestaan al verschillende uitgaven over bouwplaatsmachines, maar de meeste zijn verouderd. Daarom is de vraag naar een modern handboek, waarin ook de nieuwe technieken aan bod komen, enorm groot. Het Modulair handboek Bouwplaatsmachinisten werd geschreven in opdracht van fvb-ffc Constructiv (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid). De dienst Gemechaniseerde beroepen (MECA) van het fvb vormde het redactieteam. De verschillende boekdelen werden in samenwerking met de opleidingsinstellingen uitgewerkt. Dit handboek werd opgebouwd uit verschillende boekdelen en verder opgesplitst in modules. De structuur en inhoud werden aangepast aan de nieuwe technieken in de bouw- en machinewereld. In het naslagwerk werd tekst zoveel mogelijk afgewisseld met afbeeldingen. Hierdoor krijgt de lezer het leermateriaal meer visueel aangeboden. Om goed aan te sluiten bij de realiteit en de principes van competentieleren is een praktijkgerichte beschrijving het uitgangspunt van elk onderwerp. De boekdelen bevatten ook praktijkoefeningen. Opleidingsonafhankelijk Het handboek werd zo ontwikkeld dat het voor verschillende doelgroepen toegankelijk is. We streven naar een doorlopende opleiding: zo kan zowel een leerling bouwplaatsmachinist als een werkzoekende in de bouw of een werknemer van een bouwbedrijf dit handboek gebruiken. Een geïntegreerde aanpak Veiligheid, gezondheid en milieu zijn thema s die de redactie hoog in het vaandel draagt. Het is voor een bouwplaatsmachinist uitermate belangrijk dat hij daar de nodige aandacht aan besteedt. Om de toepasbaarheid te optimaliseren werden deze thema s zoveel mogelijk geïntegreerd in het handboek. Robert Vertenueil Voorzitter fvb-ffc Constructiv 3

4 toegepaste technieken inhoud 1. Inleiding Wat is? Toepassingen Voor- en nadelen Algemene werking Energieoverdracht in hydraulische systemen Druk en debiet opbouw van een hydraulische installatie De pompgroep De besturingsgroep De conditioneringsgroep De motorgroep Open centersysteem Gesloten centersysteem Functieschema Overzicht van de meest voorkomende schemasymbolen Hydraulische oliën Eisen aan hydraulische vloeistoffen De viscositeitindex Indeling hydraulische vloeistoffen Minerale olie Moeilijk ontvlambare vloeistoffen Biologisch afbreekbare vloeistoffen Levensduur van een olie Oliereservoir Koelers Doel Soorten Koeling met water en met lucht Filters Doel Soorten filters Zuigfilter Persfilter Retourfilter Aandachtspunten

5 toegepaste technieken inhoud 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem Bedienings- en regelorganen Bedieningsmethoden Pompen Het verdringerprincipe Soorten pompen Hydraulische motoren Werking De radiaalplunjermotor Hydraulische cilinders Accumulatoren Types Werking Hydraulische leidingen en slangen Pijpen Slangen Leidingverbindingen Snelkoppelingen Load sensing Cavitatie Onderhoud Enkele belangrijke aandachtspunten bij het uitvoeren van onderhoud Vullen van een hydraulische tank met ontluchting Vullen van een hydraulische tank in een druksysteem Ontluchten van een installatie Oliepeil Wanneer olie verversen? Lekolieleidingen Filters Filters schoonmaken Pompen en motoren Storingen Storingen aan pompen Geen of te weinig pompopbrengst Pomp maakt te veel lawaai Pomp en olie worden te warm Storingen aan hydromotor Hydromotor draait niet Hydromotor loopt slecht of te langzaam Storingen aan hydraulische aandrijvingen Lawaai Machine rijdt maar in één richting Hydraulisch gedeelte wordt te warm

6 fvb ffc Constructiv, Brussel, 2012 Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen. N010BM - versie augustus D/2011/1698/22 Contact Voor opmerkingen, vragen en suggesties kun je terecht bij: fvb ffc Constructiv koningsstraat 132/ Brussel tel.: Fax: website : fvb.constructiv.be 6

7 1. inleiding toegepaste technieken 1. inleiding 1.1. Wat is? Het woord komt uit het Grieks: hydro = water aulos = pijp Hydraulica is de wetenschap die bestudeert hoe en door middel van en onder controle gehouden kunnen worden bij snelheden. Hydraulica is een aandrijf-, besturings- en regeltechniek die een niet meer weg te denken plaats inneemt in de hedendaagse techniek toepassingen Vrijwel elk vakgebied heeft te maken met : algemene werktuigbouw voertuigtechniek landbouwtechniek scheepsbouw Kleine hydraulische toepassingen vinden we vooral in werkplaatsen. Ze worden vaak met een pomp onder druk gezet. Bouwplaatsmachines werken voor het grootste deel hydraulisch: werktuigen zoals, hefinrichtingen de van rupskettingen assen 7

8 toegepaste technieken 1. inleiding 1.3. Voor- en nadelen Voordelen zeer krachten mogelijk bediening beveiligd tegen overbelasting bedrijfszeker regelbare snelheden en krachten nauwkeurige zelfsmerend Nadelen installatie nodig energieverlies door van de hydraulische olie lekverliezen brandgevaar binnendringen van, met stotende bewegingen tot gevolg gevoelig voor vuil 8

9 2. algemene werking toegepaste technieken 2. Algemene werking 2.1. Energieoverdracht in hydraulische systemen Een elektro- of verbrandingsmotor drijft een hydropomp aan. Deze hydropomp zet mechanische energie om in, die door de hydraulische op de hydromotor overgebracht wordt en daar omgezet wordt in energie. Een hydromotor drijft een werktuig aan. Info "Hydraustatisch" betekent laag debiet met hoge druk. "Hydrodynamisch" betekent hoog debiet met lage druk. Als hydraulische vloeistof worden in de praktijk meestal hydraulische oliën of oliën gebruikt. Bij machines met een aandrijving is de energie in de vloeistof hoofdzakelijk aanwezig in de vorm van druk. De van de oliedeeltjes is gering: de energie van de vloeistof is verwaarloosbaar in vergelijking met de. Hydrostatische aandrijvingen werken in het algemeen met drukken. Om hoge en lage drukken te wordt de onderstaande tabel gebruikt. Lagedruksystemen Middeldruksystemen Middelhogedruksystemen Hogedruksystemen 0 tot 10 MPa (100 bar) 10 tot 25 MPa ( bar) 25 tot 35 MPa ( bar) 35 tot 70 MPa ( bar) 9

10 toegepaste technieken 2. algemene werking 2.2. Druk en debiet Hydraulische systemen werken volgens de wet van Pascal: Druk die uitgeoefend wordt op een vloeistof in rust die zich in een geheel gevuld en gesloten vat bevindt, plant zich in alle richtingen met dezelfde grootte voort. In een hydraulisch apparaat zitten twee cilinders (zuigers), die even groot zijn en heen en weer in buizen. Een volstaat al om uit te oefenen. We drukken met kracht A tegen zuiger 2. De grote zuiger schuift een beetje op. De kleine zuiger schuift op. Kracht B is veel groter dan kracht A. De druk in een hydraulisch systeem wordt bepaald door de die de olie op haar weg ondervindt. De snelheid waarmee hydraulische motoren en cilinders bewegen, wordt bepaald door de van deze componenten en de hoeveelheid die per tijdseenheid wordt aangeleverd, de zogenaamde. De volumestroom wordt meestal geleverd door een van het systeem en wordt meestal uitgedrukt in per minuut (l/min). Hydraulisch is het vermogen dat de vloeistof overbrengt of het over een component of leiding. Het opgenomen of geleverde vermogen is met het drukverschil. Wanneer energie omgezet wordt, zullen er altijd optreden. Hierdoor is vermogen nodig om een pomp aan te drijven dan het hydraulische van de pomp. 10

11 2. algemene werking toegepaste technieken Werking van een krik Wanneer de pomphendel naar omhoog gaat, wordt er olie in de cilinderpomp getrokken. Door de aanzuigende werking komt de kleine kogel los en wordt de grote kogel vastgezogen. Tijdens de neergaande beweging van de pomphendel wordt de olie in de hoofdcilinder gepompt, waardoor de zuigerstang naar omhoog beweegt. Doordat de olie naar omlaag gedrukt wordt, sluit de kleine kogel de weg af, waardoor de grote kogel loskomt. De olie die in het roze aangeduid is, staat onder druk. 11

12 toegepaste technieken 2. algemene werking Verdere bediening: grote sluitkogel kleine sluitkogel De zuiger gaat naar boven en naar beneden. Hoe meer de pomphendel handmatig bewogen wordt, hoe hoger de zuiger zich zal bevinden. 12

13 2. algemene werking toegepaste technieken De ontsluiter gaat open. Door het eigengewicht van de zuigerstang en de eventuele last zakt de zuigerstang. De krik staat weer in zijn beginstand. 13

14 14

15 3. opbouw van een hydraulische installatie toegepaste technieken 3. opbouw van een hydraulische installatie De figuur hieronder toont ons een installatieschema van een eenvoudig hydraulisch systeem dat opgebouwd is uit verschillende componenten die allemaal een specifieke functie hebben. De componenten zijn verdeeld in groepen: de de de de De hydropomp (2) wordt aangedreven door de elektromotor (1). Ze zuigt olie uit het reservoir en perst deze olie in het systeem. De overdrukklep (4) of veiligheidsklep zorgt ervoor dat de druk in het systeem niet hoger wordt dan de maximaal toelaatbare druk. De filter (5) reinigt de olie die het systeem ingaat. De stuurschuif (7) wordt gebruikt om de hydraulische cilinder (8) in of uit te sturen (afhankelijk van de bedieningsrichting). Ten slotte wordt de olie die vanaf de schuurschuif (7) terugstroomt naar het reservoir (3), eerst nog gekoeld in de koeler (6). 15

16 toegepaste technieken 3. opbouw van een hydraulische installatie 3.1. De pompgroep De pompgroep is de energiebron van het hydraulische systeem. Tot de pompgroep behoren: de van de pomp de pomp het eventuele 3.2. De besturingsgroep De besturingsgroep heeft een en functie: hij zorgt ervoor dat de hydraulische vloeistof in de juiste hoeveelheid en onder de juiste druk op de juiste plaats terechtkomt. Tot deze groep behoren: de (sturende elementen) de (regelende elementen) 16

17 3. opbouw van een hydraulische installatie toegepaste technieken 3.3. De conditioneringsgroep De conditioneringsgroep zorgt ervoor dat de hydraulische vloeistof en de installatie blijven. Tot deze groep behoren: de de de verwarmers sommige stroom- en drukregelkleppen, afhankelijk van hun toepassing. Stroom- en drukregelkleppen kunnen zowel bij de besturingsgroep als bij de conditioneringsgroep horen De motorgroep De motorgroep (verbruikers) zet de hydraulische energie om in energie en zorgt voor de aandrijving van de last. Tot deze groep behoren: de hydromotoren de cilinders de zwenkmotoren 17

18 toegepaste technieken 3. opbouw van een hydraulische installatie 3.5. Open centersysteem Bij een open (hydraulisch) systeem de pomp olie aan uit het. Deze olie wordt in het en komt vanaf de verbruiker via de weer in het reservoir terecht Gesloten centersysteem Bij het gesloten systeem verbindt de de verbruiker met de zuigeraansluiting van de pomp. Dit systeem wordt tegen beveiligd door twee, die ook gebruikt kunnen worden als remkleppen voor de hydromotor. Toepassingen: rij-aandrijving voor grondverzetmachines kranen- en landbouwwerktuigen lieraandrijving op kranen,... 18

19 4. functieschema toegepaste technieken 4. Functieschema Het installatieschema geeft nauwelijks informatie over de functie van het systeem en de verschillende componenten. Voor ieder component bestaat wel een, dat enkel de functie van het component voorstelt en niet de werking. Het uit symbolen opgebouwde schema is een. Voor onderhoudswerkzaamheden en om storingen op te sporen en te verhelpen, is het van groot belang dat je een functieschema kan begrijpen. De onderstaande afbeelding toont ons het functieschema van het installatieschema op de vorige pagina. Ook in hydraulische schema s wordt deze groepsindeling gebruikt. Onderaan in het schema vinden we een pompgroep, met daarbij de conditioneringsgroep. Daarboven wordt de besturingsgroep getekend, meestal in het midden van het schema. Ten slotte wordt bovenaan in het schema de motorgroep weergegeven. 19

20 toegepaste technieken 4. functieschema Overzicht van de meest voorkomende schemasymbolen 20

21 5. HYdraulische oliën toegepaste technieken 5. Hydraulische oliën Om een hydraulisch systeem goed te laten werken, is het belangrijk hydraulische vloeistof te kiezen. Deze vloeistof zorgt namelijk voor het van energie. De olie zorgt ook voor: de van de bewegende onderdelen de van de metaalonderdelen de van verontreinigingen de afvoer van 5.1. Eisen die gesteld worden aan hydraulische vloeistoffen Hydraulische olie moet aan volgende eisen voldoen: niet juiste (dikte), zowel bij hoge als bij lage temperaturen lange, goede bestandheid tegen veroudering bescherming tegen antislijtage-eigenschappen goed lucht- en vermogen goede filtreerbaarheid afdichtingen die niet aangetast worden Welke olie in een systeem moet worden gebruikt, wordt door de leverancier van de installatie. Hij heeft dat meestal in overleg met een oliefabrikant vastgelegd. 21

22 toegepaste technieken 5. HYdraulische oliën 5.2. De viscositeitindex De viscositeit van een vloeistof hangt af van: de : hoe de temperatuur, hoe de viscositeit de druk in de vloeistof: hoe hoger de druk, hoe hoger de viscositeit Om de viscositeit van de olie minder temperatuurgevoelig te maken worden er aan toegevoegd (dopes). De viscositeitindex wordt uitgedrukt in VI, soms wordt ook het DIN-getal vermeld. 22

23 5. HYdraulische oliën toegepaste technieken 5.3. Indeling hydraulische vloeistoffen Hydraulische vloeistoffen kunnen onderverdeeld worden in drie groepen: Minerale olie Minerale olie wordt verkregen uit, waaraan additieven of dopes worden toegevoegd. Dit zijn stoffen die de olie de eigenschappen geven of de gunstige eigenschappen ervan versterken, bijvoorbeeld: betere bescherming tegen groter vermogen hogere weerstand tegen Minerale olie is geschikt voor alle hydraulische systemen, van licht belaste tot en met zeer zwaarbelaste systemen Moeilijk ontvlambare vloeistoffen Om veiligheidsredenen worden deze vloeistoffen gebruikt op plaatsen met Biologisch afbreekbare vloeistoffen Milieuvriendelijke oliën worden meer en meer gebruikt voor hydraulische systemen. Voordeel: vrij hoge viscositeitsindex ten opzichte van minerale olie Nadelen: lage thermische en van sommige soorten met minerale oliën 23

24 toegepaste technieken 5. HYdraulische oliën 5.4. Levensduur van een olie De levensduur van een olie (of vloeistof ) is afhankelijk van de waarin ze moet werken. Bij zware omstandigheden zullen bepaalde dopes sneller uitgewerkt raken. Onder zware omstandigheden verstaan we: maximaal systemen systemen die werken bij hoge of lage temperatuur door stof, metaaldeeltjes en water Hoe sterk olie verontreinigd raakt, wordt deels bepaald door de kwaliteit van het. Daarom zijn de plaats, de kwaliteit en de fijnheid van de toegepaste filters in een systeem van groot belang. Om te controleren of een vloeistof of olie nog aan de eisen voldoet, kan een uitgevoerd worden. 24

25 6. oliereservoir toegepaste technieken 6. Oliereservoir Het reservoir is een stalen of kunststof vat van waaruit een aanzuigleiding vertrekt via een aanzuigfilter. Het doel van het reservoir is: de olie op houden opvangen In dit vat zit een filter om vuil zoveel mogelijk tegen te houden. De retourleiding moet altijd het vloeistofpeil blijven, want anders ontstaat er zeer gemakkelijk schuim. Een luchtfilter zorgt ervoor dat zuivere buitenlucht vlot kan en. schemasymbool Het reservoir kan zonder problemen gevuld en afgetapt worden. De bovenstaande afbeelding toont ons een reservoir waarbij de pomp in het reservoir ingebouwd is en de elektromotor op het reservoirdeksel bevestigd is. Aan de voorkant van het reservoir zien we het oliepeilglas. Opgelet Aandachtspunt : Als je het oliepeil wil bepalen, moet je de cilinders eerst in de stand zetten. cilinder in cilinder uit 25

26 26

27 7. koelers toegepaste technieken 7. koelers Het rendement van een hydraulische installatie ligt tussen en %, met als gevolg dat er zich veel warmte ontwikkelt. Deze warmte wordt opgenomen door de olie, die de warmte weer afgeeft aan: componenten leidingen reservoir 7.1. Doel Koeling is nodig, want anders wordt de olie te. Warme olie wordt te dun, niet goed en niet goed af. Als de temperatuur te hoog wordt, is het mogelijk dat de installatie slecht gaat werken. Om dit te voorkomen worden gebruikt. Deze koelers begrenzen de olietemperatuur van de retourleiding via een regeling. 27

28 toegepaste technieken 7. koelers 7.2. Soorten Koelers bestaan in verschillende vormen en kunnen met of met werken. Oliekoeler met lucht Oliekoeler met water 28

29 7. koelers toegepaste technieken 7.3. Koeling met water en met lucht Water: goed koelmiddel dat warmte kan opnemen compacte koeler mogelijk die weinig inneemt geen goede nodig s winters waterlekken met ernstige gevolgen mogelijk Lucht: veel warmteopnemend vermogen dan water radiator nodig veel (lawaai) minder geschikt voor werk bij temperaturen geen bevriezingsproblemen luchtlekken mogelijk, maar meestal zonder gevolgen 29

30 30

31 8. Filters toegepaste technieken 8. Filters 8.1. Doel De filter dient om de olie schoon te houden. Vuil is de grootste van het hydraulische systeem. Door het aantal vuildeeltjes tot een minimum te beperken kan de van de hydraulische installatie aanzienlijk worden verlengd. Mogelijke oorzaken van verontreiniging: de van de installatie bv. metaalspanen, slijpsel en stof het (bij) van het reservoir bv. grondverzetmachines in een stoffige omgeving bv. wanneer het olieniveau daalt, zuigt het reservoir lucht aan normale slijtage van de componenten, O-ringen en afdichtingen slijtage van de componenten, O-ringen en afdichtingen 31

32 toegepaste technieken 8. Filters 8.2. Soorten filters Afhankelijk van de plaatsing in het systeem onderscheiden we: Zuigfilter De zuigfilter bestaat meestal uit een wegwerpelement dat rechtstreeks aan de zuigleiding wordt geschroefd onder het olieniveau. Deze filter wordt vooral gebruikt bij systemen omdat hij tamelijk is Persfilter De persfilter of hogedrukfilter zit in het hogedrukgedeelte (de persleiding) van het hydraulische systeem. Deze filter, die een zeer kleine kan hebben, houdt alle vuildeeltjes tegen die van de pomp komen. Hij wordt vooral geplaatst in installaties met veel. Bij servosystemen is altijd een persfilter nodig. Nadeel: De constructie is en, want het filterhuis moet weerstand kunnen bieden aan hoge systeemdrukken. 32

33 8. Filters toegepaste technieken Retourfilter De retourfilter wordt meestal in het reservoir gemonteerd. Hij filtert de oliestroom net voor deze het reservoir binnenkomt. In een hogedruksysteem met een klein reservoir, zoals in veel wegenbouwmachines, is een retourfilter nodig. Meestal bevat een retourfilter ook een die fijne metaaldeeltjes tegenhoudt. Pers- en retourfilters hebben meestal een bypass. Als het filterelement vervuild is, wordt het drukverschil in de filter. Gevolgen: Het filterelement wordt in elkaar gedrukt. De druk in het filterhuis wordt te groot. Doel van de bypass De bypass dient om de olie om het filterelement te leiden wanneer een bepaald drukverschil overschreden wordt. Filters met vuilindicator Deze filters geven de verstoppingsgraad aan, meestal met een wijzertje, dat de volgende signalen kan geven: filter is clean (schoon) needs cleaning (moet worden schoongemaakt) by-passing De signaalgever hoeft niet altijd een wijzer te zijn. Ook dit zijn mogelijkheden: drukcontact lamp claxon 33

34 toegepaste technieken 8. Filters 8.3. Aandachtspunten Filters moeten op tijd vervangen worden, want een verstopte filter filtert meer. In de onderhoudsvoorschriften van de leverancier van de installatie staat vermeld na hoeveel tijd de filters vervangen moeten worden ( ). Meestal wordt dit uitgedrukt in. Om de installatie goed te laten werken moeten we rekening houden met enkele : Zorg dat het element op vervangen wordt. Gebruik schone bussen, slangen, trechters, Bekijk de vuile filter zorgvuldig, want sommige soorten vuildeeltjes kunnen dat er iets mis is met de installatie. Bv.: rubberen snippertjes: een afdichting die stukgaat / metaaldeeltjes: te hoge slijtage Vul het tekort aan olie altijd aan met nieuwe olie. Ontlucht de filter goed en zorg dat alle moeren en bouten goed vastzitten. Laat de pomp draaien voor alle filters weer goed op hun plaats zitten. Behandel de filters voorzichtig om te voorkomen. 34

35 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem 9.1. Bedienings- en regelorganen Deze organen worden onderverdeeld in vijf groepen: a. stuurkleppen en schuiven b. terugslag-, wissel- en ontluchtingskleppen c. drukregelkleppen d. stroomregelkleppen e. afsluiters De begrippen, klep en ventiel worden vaak door elkaar gebruikt. In de worden de termen schuif en klep gebruikt, terwijl het woord ventiel de voorkeur geniet in de pneumatiek. Schuiven zijn apparaten waarmee we olie onder druk van en naar allerlei toestellen en verbruikers kunnen laten lopen. Meestal gaat het hierbij om of motoren. De regelende apparaten, zoals veiligheidskleppen, stroomregelkleppen, terugslagkleppen, enz. worden kleppen genoemd, ook al is de constructie vaak als schuif uitgevoerd. 35

36 toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem Bedieningsmethoden Schuiven elektronisch bediende schuifklep Schuiven kunnen bediend worden met: spierkracht, bv. drukknop, hefboom, pedaal mechanische kracht, bv. rol, veer elektrische kracht pneumatische kracht een combinatie van deze hydraulische kracht krachten } De overdrukklep Een hydraulisch systeem wordt ontworpen voor een bepaalde maximumwerkdruk. Als deze druk overschreden wordt, kan er ernstige optreden en komt de veiligheid van het systeem in gevaar. regelbare overdrukklep Als de druk in het systeem hoger wordt dan de veerdruk op de, wordt de olie daarom rechtstreeks naar het reservoir afgevoerd via de. 36

37 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem toegepaste technieken 9.2. Pompen De hydropomp (of hydraulische pomp) is het hart van de hydraulische installatie. Bijna alle pompen die in de worden gebruikt, werken volgens het verdringerprincipe Het verdringerprincipe Hydropompen leveren bij iedere, omwenteling of een bepaalde hoeveelheid olie op. Terwijl de olie door de pomp loopt, wordt ze in een of meer kamertjes opgesloten en vervolgens van de naar de verplaatst. Wanneer ze de perszijde bereikt, wordt ze uit het kamertje geduwd zonder dat ze kan terugvloeien. De pomp duwt de olie als het ware weg. Als deze olie zonder meer naar het reservoir zou kunnen terugstromen, zou er geen druk ontstaan. Als er echter een in de leiding geplaatst wordt, ontstaat er wel druk. Een pomp levert druk, maar vloeistof. Druk ontstaat als de vloeistofstroom gehinderd wordt bij het wegstromen. Een pomp mechanische energie in hydraulische energie Soorten pompen Eén van de bekendste pompen is de, die gebruikt wordt bij kleine toestellen zoals een hydraulische krik, een manuele hefkraan ( giraffe ), kleine hydraulische werktuigen, In hoofdstuk 2 is al uitvoerig besproken hoe dit soort pomp werkt. Bij een hydropomp of -motor moet altijd de gelegen lekaansluiting gebruikt worden, zodat het pomphuis volledig met olie blijft. Dit is belangrijk voor de smering en de koeling. In functie van hun uitvoering kunnen pompen onderverdeeld worden in: pompen pompen pompen 37

38 toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem Tandwielpompen 1. Tandwielpomp met uitwendige vertanding Werking: De olie wordt meegenomen tussen de tanden aan de buitenomtrek. Voordelen: slagvolume geen eenvoudig en Nadelen: drukpieken Toepassingen: voertuigtechniek algemene machinebouw landbouw 2. Tandwielpomp met inwendige vertanding 1. tandwiel 2. tandring met inwendige vertanding 3. sikkelvormig hulpstuk 4. pomphuis Aan punt a draaien de tanden elkaar. Door de ontstane druk wordt olie uit het reservoir gezogen. Aan punt b draaien de tanden elkaar en wordt de olie in de persleiding verdrongen. Het sikkelvormig zorgt ervoor dat de pers- en de zuigzijde van elkaar gescheiden blijven. Voordelen: gelijkmatige opbrengst lawaai Toepassingen: motoren met montage op krukas 38

39 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem toegepaste technieken Schottenpomp Werking: De aangedreven rotor van de pomp is geplaatst in de stator (het huis). In de rotor zijn schotten (plaatjes) geplaatst, die door veren en/of hydraulische druk tegen de stator naar buiten worden gedrukt. Er worden dus telkens gevormd tussen de rotor, de stator en de schotten. Deze kamers worden tijdens het roteren en en verpompen zo de hydraulische vloeistof. kleiner persen groter zuigen De schottenpomp bestaat uit een rond of ovalen huis. Een rond pomphuis heeft één perszijde en één zuigzijde. Een ovaal pomphuis heeft twee perszijden en twee zuigzijden. Voordelen: gelijkmatige, rustige loop geluidsproductie relatief Toepassingen: werktuigmachines land- en wegenbouwmachines mobiele 39

40 toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem Plunjerpomp Deze pomp wordt ook wel zuigerpomp genoemd. Voor systemen vanaf 25 MPa (250 bar) worden hoofdzakelijk plunjerpompen gebruikt. Werking: Plunjerpompen bestaan altijd uit die heen en weer gaan in een geboord. Bij de intrekkende beweging wordt de vloeistof, bij de uitgaande beweging wordt deze. In functie van de stand van de plunjers ten opzichte van de aandrijfas onderscheiden we: lineaire plunjerpompen met opbrengst plunjerpompen met vaste en regelbare opbrengst plunjerpompen met vaste en regelbare opbrengst 1. Lineaire plunjerpomp Deze pomp wordt weinig gebruikt voor hydraulische toepassingen. Ze wordt vooral toegepast bij. Kenmerken en aandachtspunten: lange op voorwaarde dat de vloeistof goed wordt van de pomp: belangrijk 40

41 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem toegepaste technieken 2. Radiale plunjerpomp Deze pomp wordt gebruikt in de algemene, op, Bij radiale plunjerpompen zijn de plunjers stervormig geplaatst ten opzichte van de aandrijfas. Ze bewegen in de richting van de straal van de. De plunjers zijn in het rood aangeduid, de roterende as in het groen. De radiale plunjerpompen kunnen we in twee groepen indelen: a. Radiale plunjerpomp met stilstaand cilinderblok drukken de plunjers tegen de slagplaat. De pomp heeft zuig- en perskleppen. b. Radiale plunjerpomp met draaiend cilinderblok Doordat het geplaatste cilinderblok ronddraait, schuiven de plunjers in en uit hun boringen. Door de kracht worden ze naar buiten tegen de loopring gedrukt. Wanneer het cilinderblok verder draait, drukt deze loopring de plunjers weer naar binnen voor de persslag. De opbrengst en de slag van de pomp zijn van de grootte van de excentriciteit. Kenmerken en aandachtspunten: geschikt voor werkdrukken (700 bar) korte minder dan andere plunjerpompen duur schone en goed gefilterde olie nodig lange levensduur weinig korte reactietijden 41

42 toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem 3. Axiale plunjerpomp Dit zijn pompen waarbij de plunjers in een cilinderblok heen en weer schuiven in de richting van de as (axiaal). Deze heen-en-weergaande beweging wordt veroorzaakt door een schuine flens op de aandrijfas, de slagplaat. We kunnen axiale plunjerpompen in drie groepen onderverdelen: a. rechte pomp met stilstaand cilinderblok en draaiende slagplaat Deze pomp is ontwikkeld als voor vrachtwagens en is uitgevoerd met vrij sterke rollagers. b. rechte pomp met roterend cilinderblok en stilstaande slagplaat Deze constructie heeft het voordeel dat er geen - en perskleppen nodig zijn. Het cilinderblok loopt tegen een aan. c. pomp met roterend cilinderblok en roterende slagplaat (knietype) Bij deze pomp draait de slagplaat als het cilinderblok. Het cilinderblok wordt aangedreven door een tandwieloverbrenging, een cardanas of plunjers. Er zijn kleppen nodig. 42

43 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem toegepaste technieken Voor welke toepassingen dit type pomp gebruikt zal worden, hangt af van een aantal factoren: vermogen drukbereik volumestroom toerental constructieve eisen, zoals werkomstandigheden, afmetingen, levensduur, aard en nauwkeurigheid van de regeling geluidsproductie kostprijs 43

44 toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem 9.3. Hydraulische motoren In functie van de beweging die de hydromotor uitvoert, wordt er een onderscheid gemaakt tussen: roterende motoren of hydromotoren lineaire motoren, die in de praktijk hydraulische genoemd worden Werking Onder druk wordt olie naar de hydraulische motor toegevoerd, zodat de in beweging komen en de uitgaande motoras begint te draaien. Deze motoras is gekoppeld aan een dat door de wordt aangedreven. De olie die uit de motor komt, loopt terug naar het, van waaruit ze weer door de pomp wordt opgezogen. De werking van deze roterende motoren komt overeen met de werking van pompen, die we al eerder gezien hebben. Ook een hydropomp kan als hydromotor werken, op voorwaarde dat er kleppen in de pomp zitten. 1. cilinder 2. zuiger (plunjer) 3. drijfstang met glijschoenen 4. excentriek 5. uitgaande as Als je bij een draaiende hydromotor de slagplaat terugzwenkt en dus het slagvolume verkleint, neemt het toerental toe De radiaalplunjermotor Vooral bij aandrijvingen worden radiaalplunjermotoren gebruikt. Deze motoren leveren een hoog bij een toerental. In de mobiele worden radiaalplunjermotoren ook gebruikt als : de hydromotor is in het wiel geïntegreerd, waardoor een compacte aandrijving ontstaat. Het cilinderblok van deze motor staat en het huis, dat als wielnaaf is uitgevoerd, draait. 44

45 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem toegepaste technieken Hydraulische cilinders De hydraulische cilinder is de bekendste. Hij maakt de hydraulische krachtwerking en de verschillende arbeidsbewegingen duidelijk zichtbaar. Omdat hij een beweging produceert, wordt hij ook motor genoemd. Dankzij de eenvoudige constructie, de grote krachtdichtheid en de verschillende bevestigingsmethodes in combinatie met en/of scharnieren, is de cilinder een veelzijdig constructie-element Toepassingen De cilinders zijn de uitvoerende delen van het hydraulische systeem in: de van een machine het stuursysteem bij voertuigen op luchtbanden 45

46 toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem Soorten cilinders Bij grondverzetmachines zal het type cilinder bepaald worden in functie van de bedieningsuitrusting. Cilinders met zuigers: cilinder } dubbelwerkende cilinder Deze cilinders maken een rechtlijnige beweging. cilinder Cilinders met schotten of schoepen deze cilinders maken een rotatiebeweging. Enkelwerkende cilinder Deze cilinder levert alleen kracht tijdens de slag. Een veer zorgt voor de teruggaande slag. Aan het einde van de slag worden de zuigers afgeremd. De toevoerleiding voor de olie bevindt zich gewoonlijk aan de van de cilinder. Langs het andere uiteinde van de cilinder wordt olie aangevoerd. Dubbelwerkende cilinder 46 Deze cilinder kan zowel kracht leveren tijdens de als de slag. Door langs de bodemzijde olie in de cilinder te persen wordt de cilinder uitgestuurd en wordt de olie aan de stangzijde van de cilinder via de naar het reservoir afgevoerd. Door vervolgens langs de olie toe te voeren, wordt de cilinder weer ingestuurd. De zorgen ervoor dat er geen olie van de naar de stangzijde of omgekeerd kan lekken. De zorgt er dan weer voor dat er geen olie van de stangzijde naar de buitenlucht lekt. De vuilafstrijker houdt de zuigerstang schoon. Omdat het oppervlak waarop de druk werkt, is aan de bodemzijde dan aan de stangzijde, is de maximale kracht die geleverd kan worden, kleiner bij de ingaande beweging dan bij de uitgaande beweging.

47 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem toegepaste technieken Telescoopcilinder Deze cilinder bestaat uit een aantal in elkaar cilinders. Hij is speciaal ontwikkeld om een grote te verkrijgen bij een inbouwlengte en wordt toegepast bij liften, telescoopkranen en vrachtwagens met een kipbak. Cilinders met schotten of schoepen Dit cilindertype maakt een draaibeweging. De maximale rotatiegroep bedraagt 360. Dat is bijna een volledige omwenteling. Deze motoren hebben een hoog koppel en een hoeksnelheid. Toepassing: het van grondverzetmachines de bediening van hefbomen kleinere graafmachines: de grijperbak over een bepaalde hoek verdraaien 47

48 toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem 9.4. Accumulatoren Accumulatoren dienen om hydraulische energie op te slaan en weer af te geven. Ze worden gebruikt: als hulpenergiebron in systemen waar een grote volumestroom nodig is. De pomp en de accumulator werken dan samen. als noodenergiebron, zodat de begonnen cyclus afgemaakt kan worden als het systeem. als energiebron om een systeem op druk te houden bij eventuele. om drukpieken en drukwisselingen die veroorzaakt zijn door schakelhandelingen of onregelmatige pompopbrengst,. om op te slaan en terug te winnen Types balgaccumulator membraanaccumulator zuigeraccumulator 48

49 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem toegepaste technieken Werking De verschillende types accumulatoren werken allemaal volgens hetzelfde principe. Als voorbeeld nemen we de balgaccumulator, die bestaat uit een stalen vat met daarin een rubberen balg. De balg is gevuld met waarvan de druk afhankelijk van de toepassing tussen 35 en 90% van de maximale werkdruk bedraagt. Omwille van het bij een eventueel lek mag de balg met lucht gevuld worden. De balg heeft een dat aan de bovenzijde van de accumulator naar buiten steekt en waarmee de stikstofvoordruk ingesteld of veranderd kan worden. De onderzijde van de accumulator wordt aangesloten op het hydraulische systeem. De pomp de olie in de accumulator, waardoor de balg samengeperst wordt en de stikstofdruk oploopt. Als de accumulator bijvoorbeeld op een hydromotor aangesloten wordt (via de ), drijft de samengeperste stikstof de olie de accumulator en wordt de aangedreven zonder dat de van het systeem olie hoeft te leveren. De balg drukt de klep onderaan in de accumulator dicht, zodat de balg de leiding indrukken en beschadigen. 49

50 toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem 9.5. Hydraulische leidingen en slangen De verschillende componenten van de hydraulische installatie worden met elkaar verbonden door leidingwerk. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen: Starre leidingen Flexibele leidingen Pijpen Voor hydraulische toepassingen worden vooral naadloze stalen precisiepijpen gebruikt. Voordelen: Ze kunnen gebogen worden. Bij het buigen vormt zich geen, wat bij een warm gebogen pijp wel het geval is. De afmetingen van de pijpen zijn genormaliseerd. Pijp Ø 12 x 1,5 betekent: Pijpbuitendiameter: 12 mm inwendige diameter: Wanddikte: 1,5 mm 12 (2 x 1,5) = 9 mm Voor speciale toepassingen worden soms ook andere materialen gebruikt, zoals: roestvast koper messing aluminium } 50

51 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem toegepaste technieken Slangen Slangen worden gebruikt om twee aansluitingen te die ten opzichte van elkaar. Slangen kunnen snel - en worden aan apparaten. Opbouw van een slang Een slang bestaat uit een rubberen of kunststof, die afhankelijk van de werkdruk versterkt wordt met één of meer - of koordinlagen, die op hun beurt beschermd worden door een buitenmantel. Eisen waaraan slangen moeten voldoen: flexibel zijn licht zijn bestand zijn tegen werkdrukken bestand zijn tegen aantasting Nadelen: snelle veroudering gevoeligheid voor, scherpe en torsiekrachten Leidingverbindingen Naadloze stalen precisiepijpen met een diameter van 38 mm of minder worden met aan elkaar verbonden. Bij een diameter van meer dan 38 mm worden flensverbindingen gebruikt, maar die komen hier niet aan bod. Veelgebruikte verbindingsmethoden zijn: snijringkoppeling flarekoppeling 51

52 toegepaste technieken 9. andere onderdelen van een hydraulisch systeem Snijringkoppeling Het principe van deze koppeling is dat de snijring in de pijp, waardoor de pijp vastgehouden wordt nadat de wartel aangedraaid is. De afdichtende werking ontstaat op de en tussen de snijring en de leiding. Flarekoppeling In vergelijking met een snijringkoppeling kan een flarekoppeling vaker gemonteerd en gedemonteerd worden. Nadat de en de over de pijp zijn geschoven, wordt een conus geforceerd met behulp van speciaal gereedschap. De afdichting vindt plaats aan het gedeelte. Ook als de pijp niet helemaal in lijn ligt met de koppeling, is er gevaar voor lekken Snelkoppelingen Snelkoppelingen zijn bedoeld om allerlei werktuigen, zoals sloophamers, trilmotoren, enz. snel aan en los te koppelen. In het losgekoppelde deel van een slang kan wel een flinke hoeveelheid energie zijn opgehoopt, waardoor dat deel kan gaan. Slangen die onder druk staan, moeten dan ook en met overleg losgekoppeld worden. Opgelet 52 Aandachtspunt : De koppelingshelften van ontkoppelde snelkoppelingen moeten afgesloten worden met stofkappen, zodat er geen vuil kan.

53 10. load sensing toegepaste technieken 10. Load sensing load sensing snelkoppeling Bij werkzaamheden met hydraulische componenten kan erg veel gaan. Dit probleem kan opgelost worden met load sensing of volumeregeling. De belasting van het hydraulische systeem bepaalt de en de systeemdruk die nodig zijn. Met load sensing kunnen de oliestroom en de systeemdruk van de pomp aangepast worden aan wat het systeem nodig heeft, dus aan de belasting. Zodra de maximaal vereiste druk bereikt is, stemt het zich automatisch af op de waarde van de last. Voordelen: energiebesparing, want de systeemdruk wordt geregeld in met de belasting langere levensduur van de hydraulische componenten, want de belasting is lager en regeling van de oliestroom, zowel bij hoge als bij lage belasting minder -ontwikkeling, zodat een kleinere gemonteerd kan worden of er zelfs oliekoeler meer nodig is minder pompen nodig in systemen waarvoor vroeger meer pompen nodig waren minder lawaaihinder Werking: Het lastsignaal (de druk) wordt of geregistreerd tussen een variabele doorlaat en de belasting. Het signaal gaat naar de pomp, die de oliestroom zo regelt dat het over de variabele doorlaat constant blijft. Deze doorlaat kan bestaan uit een afsluiter of een hydraulische stuureenheid. Opgelet Aandachtspunten : Zorg dat de oliestroom niet wordt gehinderd door in de leiding. De instelbare hydraulische schuiven moeten correct afgesteld zijn. 53

54 54

55 11. Cavitatie toegepaste technieken 11. Cavitatie Cavitatie is een gevaarlijk verschijnsel dat voorkomt en grote kan veroorzaken aan hydropompen en hydromotoren. Door plotse drukverlagingen ontstaan in de vloeistof. Door de dampspanning van de vloeistof daalt de druk. Als de druk dan toeneemt, de dampbellen. Gevolgen: ratelend geluid hevige slijtage trillen van de machine mogelijk Bij de implosies ontstaan met plaatselijke drukken die de pomp erg grote schade toebrengen. In enkele tijd kan een pomp volledig worden. Mogelijke beschadigingen: uit- en afbrokkelen van het materiaal houtwormachtige aantasting van de metalen Mogelijke oorzaken van cavitatie: plaatselijk hoge als gevolg van vernauwingen, lucht in het systeem of plotselinge hoge vloeistoftemperatuur (dampspanning) weerstand, met als gevolg in het zuiggedeelte van het systeem doordat de te nauw is, de zuigfilter is of het oliereservoir slecht wordt. 55

56 56

57 12. onderhoud toegepaste technieken 12. Onderhoud Om te blijven werken moet een installatie en geïnspecteerd worden. Ook vroeg reageren op vreemde kan problemen voorkomen. Onder onderhoud verstaan we: alle reinigingswerkzaamheden het regelmatig nemen van het van bepaalde componenten, zoals filters en olie De omvang en van de inspecties en het onderhoud worden voorgeschreven door de van de Enkele belangrijke aandachtspunten bij het uitvoeren van onderhoud Opgelet Bij het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden is het heel belangrijk om te werken. Plaats de machine in de. Zet de hydraulische vergrendeling ( stand). Stop de. Parkeer de machine op een vlakke ondergrond en laat de bak op de zakken, zodat de graafarm vertikaal staat. Draai de vulstoppen altijd los om eventuele te ontlasten. Als de tank ligt, moet de pomp of de hydromotor gevuld worden om de aanvangssmering te verzekeren Vullen van een hydraulische tank met ontluchting Vul de tank tot aan het merkteken van de peilstok of het peilglas. Zorg wel dat alle cilinders in de stand staan. de vuldop goed voor je hem teruggeplaatst. Anders kunnen achtergebleven zandkorrels de pomp. Als de installatie geen heeft, moet je een trechter gebruiken met een zeef. 57

58 toegepaste technieken 12. onderhoud Enkele belangrijke aandachtspunten bij het uitvoeren van onderhoud Vullen van een hydraulische tank in een druksysteem Een druksysteem mag alleen in toestand bijgevuld worden. Zorg ervoor dat alle cilinders in de staan om te vermijden Ontluchten van een installatie Opgelet Lekken moeten zo snel mogelijk gedicht worden. Start de dieselmotor met alle bedieningshendels van het werktuig in de. Zo wordt de olie rondgepompt. Laat de pomp enkele draaien. Controleer het in de tank en vul eventueel olie bij. Schakel vervolgens één van de bedieningsventielen in de beide eindstanden tot de zuiger van de geschakelde cilinder in de uit-stand staat. Alle zuigers staan nu in de uit-stand en ook de hydromotoren zijn gevuld. Het oliepeil in de tank staat nu iets het minimumpeil. Schakel gedurende 10 tot 15 minuten alle en motoren heen en weer. Normaal is alle nu uit de installatie verwijderd. Mocht er toch nog lucht aanwezig zijn, merk je dat aan: bewegingen van de motoren en cilinders abnormaal schuimvorming (luchtbellen) in de tank 58

59 12. onderhoud toegepaste technieken Oliepeil Het oliepeil moet elke worden gecontroleerd terwijl de pomp stilstaat en de olie bedrijfswarm is. Sommige fabrikanten schrijven voor dat de olie gepeild moet worden terwijl de machine is. Volg altijd de voorschriften van de fabrikant. Opgelet Lekken moeten zo snel mogelijk gedicht worden. Vul een eventueel altijd onmiddellijk aan. Opgelet Hete olie kan veroorzaken. Laat deze olie dus niet in komen met de huid. Controleer altijd de O-ringafdichting van de vul-/ ontluchtingsstop. Vervang de afdichting als ze beschadigd is. Reinig de vul-/ontluchtingsstop voor je hem terugplaatst Wanneer olie verversen? Voor nieuwe wegenbouwmachines geldt dat de olie voor het eerst ververst moet worden na van de pomp. Deze eerste is een voorzorgsmaatregel, omdat er na de bouw van de vaak metaaldeeltjes, rubber en andere stoffen die afkomstig zijn van het inloopproces, in het systeem achterblijven. Ook na een volledig of gedeeltelijk nazicht of een lange stilstand (2 maanden) moet de olie na 50 uur worden ververst. Gebruik altijd het soort olie dat de heeft. Draai de vulstop van de hydraulische tank pas als de motor stilstaat. De vuldop moet koel genoeg zijn om hem met de hand te kunnen aanraken. 59

60 toegepaste technieken 12. onderhoud Om de vervuilingsgraad van de olie te bepalen, letten we op de volgende elementen: zuurtegraad (controle door kleurindicatie met filterpapier) kleur (zwarte olie bevat veel oxidatieproducten, troebele of melkachtige olie bevat water) vuildeeltjes metaaldeeltjes Een analyse van een chemisch verschaft gegevens over de van de olie. Opgelet Als er een storing of slijtage is geweest aan een pomp, motor, klep of schuif, de oliefilters schoongemaakt worden Lekolieleidingen Om geen risico te lopen op schakelvertragingen en drukveranderingen moet je: er wanneer je aanlegt, voor zorgen dat de pompen en motoren volledig gevuld blijven; ervoor zorgen dat de lekolie kan worden afgevoerd Filters Het is zeer belangrijk voor de machine dat de filters zijn. Voor een goed moeten de filters tijdig vervangen worden: persfilters: gemiddeld na draaiuren zuigfilters: bij normaal gebruik per week Een regelmatige inspectie is nodig. De mate waarin de filter zwart wordt, maakt duidelijk de filter ververst moet worden. Als er metalen worden aangetroffen in het filterelement, kan een worden gebruikt om deeltjes te onderscheiden van niet-ijzerhoudende deeltjes. 60

61 12. onderhoud toegepaste technieken IJzerhoudende deeltjes kunnen erop wijzen dat de stalen en gietijzeren onderdelen zijn. Niet-ijzerhoudende metalen kunnen erop wijzen dat de onderdelen van de motor, zoals, drijfstanglagers, enz. versleten zijn. Het filterelement kan kleine hoeveelheden deeltjes bevatten. Dit komt door of door slijtage. Als de filter te veel deeltjes bevat, moet je een laten uitvoeren door een chemisch laboratorium Filters schoonmaken De filters moeten of worden wanneer de olie wordt. We onderscheiden (papieren) en filters die schoongemaakt kunnen worden. Filters die schoongemaakt kunnen worden: stop de en opening af, zodat er tijdens het spoelen en borstelen geen vuil in de filter komt. Spoel de filters in een bak met benzine en maak ze langs de buitenkant schoon met een borstel. Blaas ze met droog van naar. Wegwerpfilters hebben huis, enkel het deksel moet uitgewassen worden Pompen en motoren Aan pompen en motoren is vrijwel geen onderhoud, alleen: de buitenzijde aandacht besteden aan geluiden de regelmatig controleren de in de gaten houden. Deze druk varieert in functie van het soort pomp en de fabrikant. 61

62 62

63 13. storingen toegepaste technieken 13. Storingen Storingen aan pompen Mogelijke oorzaak Koppeling tussen pompen en motor is defect. Schuimvorming doordat: Geen of te weinig pompopbrengst a. de pomp lucht meezuigt Oliepeil verhogen b. de retourleiding zich niet onder het oliepeil bevindt en olie uit deze leiding op de olie valt die al aanwezig is en daardoor lucht meeneemt c. de olie verontreinigd is door water Zwenkrichting is niet bediend of zit vast. Pomptoerental is te laag. Inlaatleiding is verstopt of te dun. Pomp zuigt lucht in het reservoir door te lage oliestand of lekke leiding. Mogelijke oplossing Koppeling vernieuwen, vakman raadplegen Retourleiding onder in het reservoir laten eindigen De installatie enige tijd laten werken bij een hoge olietemperatuur, zodat het water verdampt Bevoegd vakman raadplegen Toerental van de aandrijfmotor opvoeren Zuigleiding en zuigkorf grondig reinigen Olie bijvullen of lek dichten Mogelijke oorzaak Kogellagers zijn versleten. Pomp zuigt lucht aan door lekke leidingen en/of afdichtingen, Pomp heeft gevreten door: Pomp maakt te veel lawaai Kogellagers vernieuwen Lek dichten a. overbelasting Overdrukklep laten instellen b. vervuiling Alle filters controleren Mogelijke oplossing c. te dunne of te dikke olie d. trillingsgeruis in leidingen Olie vervangen door olie die werd voorgeschreven door de fabrikant Leidingen goed vastzetten en eventueel extra tussenslangen aanbrengen Mogelijke oorzaak Overmatige vloeistoflekkage door beschadigde afdichtingen Grote lekverliezen door defecte pomp Te dunne of te dikke olie Oliekoeler te vuil of verstopt Verbogen of ingedrukte leidingen Pomp en olie worden te warm Mogelijke oplossing Lekkage verhelpen volgens de voorschriften van de fabrikant Pomp laten herstellen door bevoegd vakman Olie vervangen door olie die werd voorgeschreven door de fabrikant Koelers en bijbehorende leidingen grondig reinigen Beschadigde leidingen vervangen 63

64 toegepaste technieken 13. storingen Hydromotor Te hoge belasting Mogelijke oorzaak Hydromotor draait niet Mogelijke oplossing Controleren en belasting eventueel verminderen Vastgelopen door een gebrek aan smering Vastgelopen door vuil in de olie Gebroken as Oliepeil in de tank, druk en temperatuur controleren Alle olie verversen, filters verwisselen en oorzaak van de vervuiling zoeken Bevoegd vakman raadplegen Pomp of motor versleten Mogelijke oorzaak Olietemperatuur te hoog, waardoor olie te dun wordt Te lage druk Verkeerde of vervuilde olie Platgeknepen slangen of ingedeukte leidingen Hydromotor loopt slecht of te langzaam Mogelijke oplossing Pomp en motor testen, onderdelen laten vervangen door bevoegd vakman Te weinig olie? Vakman raadplegen Controleren op olie- of luchtlekken Lekke dichtingen controleren Olie verversen, filters verwisselen en oorzaak van de vervuiling zoeken Beschadigde leidingen vervangen 64

65 13. storingen toegepaste technieken Hydraulische aandrijvingen Lawaai Mogelijke oorzaak Lucht in het systeem door lekkage en/of verlies Mogelijke oplossing Verbindingen controleren en beschadigde slangen en leidingen vervangen Machine rijdt maar in één richting Mogelijke oorzaak Veiligheidsklep van die richting blijft openstaan Terugslagklep defect Vakman raadplegen Vakman raadplegen Mogelijke oplossing Hydraulisch gedeelte wordt te warm Mogelijke oorzaak Mogelijke oplossing Te weinig olie Koelerproblemen Olie bijvullen en eventuele lekken dichten Koeler reinigen, riemspanning nakijken en koeler eventueel laten vervangen Alle andere storingen, zoals storingen aan de cilinders, stroomregelkleppen, veiligheidskleppen, reduceerventielen, enz. moeten door een bevoegd vakman gecontroleerd worden. 65

66 toegepaste technieken NOTitiES NOTitiES 66

67 fvb ffc Constructiv Koningsstraat 132/5, 1000 Brussel t f fvb.constructiv.be fvb@constructiv.be fvb ffc Constructiv, Brussel, Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen 67