Huisartsen kenniscarrousel wondzorg Workshop Decubitus

Transcriptie

1 Huisartsen kenniscarrousel wondzorg 2016 Workshop Decubitus Wouter Willems - Plastisch chirurg Ronald de Vreeze - Plastisch chirurg Sandy Egbreghts- Uchtmann - Wondconsulent 16 November 2016

2 (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk nee nee nee nee Geen Geen

3 Pathologie en fysiologie Nieuwe richtlijn? Decubitus en/of IAD Praktijk en Casuïstiek

4 Pathologie en fysiologie Wat weten we van het ontstaan van decubitus? Druk op het Weefsel Duur van de druk Mate van druk Schuif/ Wrijfkrachten Frictie Risico op letsel word verhoogd door combinatie van de krachten

5 Pathologie en fysiologie

6 6 weken bestaande decubitus categorie 4

7 Na 2 weken wondbehandeling

8 Na 8 weken wondbehandeling

9 Postoperatieve complicatie

10 2 maanden na VY plastiek

11 Nieuwe richtlijn? De internationale richtlijn decubitus(2009) is vertaald en aangepast aan de Nederlandse situatie door V&VN: Landelijke Richtlijn Decubitus (2011) In 2014 is er een nieuwe internationale decubitus richtlijn uitgekomen In 2016/2017 komt er een vertaling.

12 Nieuwe richtlijn? Belangrijke risicofactoren op het ontwikkelen van decubitus zijn: Beperking van mobiliteit en activiteit Perfusie en zuurstoftoevoer in het weefsel Slechte voedingstoestand Vochtgehalte van de huid

13 Categorie 1 Intacte huid met niet wegdrukbare roodheid op een duidelijk gelokaliseerde plaats, meestal boven een beenderig uitsteeksel

14 Categorie 2 Gedeeltelijke loslating of verlies van de epidermis of dermis die gekenmerkt is als blaar of een ondiep open ulcus met een rood, roze bodem zonder beslag.

15 Categorie 3 Het verlies van de volledige huidlaag. Subcutaan vetweefsel kan eventueel zichtbaar zijn. Fibrine kan aanwezig zijn. Er kunnen ondermijning of fistels aanwezig zijn.

16 Categorie 4 Diepe schade met zichtbaar bot, pezen, spieren, fibrine of necrose kunnen aanwezig zijn. Ondermijning of fistelvorming is mogelijk Als botstructuur bloot ligt kan er sprake van osteomyelitis. De neus, oor, achterhoofd en malleolus hebben geen subcutaan vetweefsel. Deze ulcera kunnen oppervlakkig zijn maar wel categorie 4.

17 Unstageable Volledig verlies van de huid en/of weefsel, zonder te weten hoe diep het letsel is Je ziet slough en / of een korst in het wondbed. Pas na het verwijderen van deze, kan de diepte worden bepaald. Het kan dus categorie 3 of 4 zijn.

18 Suspected deep tissue injury Paarse of bruine verkleuring van een gelokaliseerde zone, witte verkleuring van een intacte huid of met bloed gevulde blaar. Er is duidelijk schade van het onderliggende weefsel door druk en/of schuifkracht. De zone kan pijnlijk, hard of zacht zijn, warm of koud in vergelijking met het omliggende weefsel. Bij mensen met een donkere huidskleur is de detectie moeilijker.

19 Hoog risicoplaatsen Het calcaneum is het grootste bot van de voet. Plantair 18mm dik weefsel Het weefsel op de hiel is 0,64 mm dik De hiel is amper beschermd tegen druk en schuifkracht

20 Preventie daar draait het om!! Verminder de druk Hiel preventie Vrij leggen!! Wisselhouding Consulteer ergotherapeut

21 Voeding Bij onvoldoende in name van energie worden eiwitten als brandstof gebruikt Dieet advies richt zich op - Eiwitten - Energie - Vocht Bij decubitus is er een verhoogde energiebehoefte - Categorie I & II: + 10% - Categorie III & IV: +20% Screen op ondervoeding ter preventie en/of behandeling Verwijs naar diëtist voor berekening van energiebehoefte en intake

22 Nieuwe richtlijn? Schuimverband ter preventie? Overweeg het gebruik van een polyurethaan foamverband op benige uitsteeksels als het sacrum of de hiel waar schuifkrachten kunnen plaatsvinden. Aandachtspunten: Het microklimaat van de huid Eenvoudig van aanbrengen en verwijderen van het verband Mogelijkheid om minimaal éénmaal daags de huid te controleren De juiste maat voor de juiste locatie Vergoeding?

23 Nieuwe richtlijn? Schuimverband ter preventie? Verdeeld de druk onder een groter oppervlakte en bereikt daardoor een betere drukverdeling Verspreiden wrijf- en schuifkrachten Zorgen voor een optimaal microklimaat voor de huid Minimaliseren trauma en pijn tijdens verbandwissels Zorgen voor een optimaal wondmilieu Voorkomen lekkage en maceratie Without a dressing With a multi layer silicone foam dressing Ref: Clark, M. Black, J. Call, E. Santamaria, N. Dealey, C. Alves, P. Global Evidence Based Practice Recommendations for the Use of Wound Dressings to Augment Pressure Ulcer Prevention Protocols, Aug 2012

24 Nieuwe richtlijn? Decubitusclassificatie Verwar niet met andere letsels - Incontinentie Associated Dermatitis (IAD), - Intertrigo(Smetten) - Ulcus cruris - Diabetische voet

25 Decubitus en incontinentie dermatitis (IAD) Moeilijk van elkaar te onderscheiden Europees onderzoek, 1452 verpleegkundigen beoordelen foto s decubitus of IAD, 22% correct (Beeckman et al 2009)

26 Het microklimaat Huidverzorging Geen overbodige onderleggers Droge huid; verzorgen met indifferente crème Vochtige huid: beschermen met barrière product Incontinentie letsel (IAD) geeft verhoogd risico op decubitus

27 Definities Decubitus is een gelokaliseerde beschadiging van de huid en/of onderliggend weefsel, meestal ter hoogte van een botuitsteeksel, als gevolg van druk al dan niet in samenhang met schuifkracht. Incontinentie geassocieerde dermatitis (IAD) is een huidletsel dat veroorzaakt wordt door de aanwezigheid van vocht, transpiratie en/of urine of fecale incontinentie Smetten is een in de grote huidplooien gelokaliseerde, oppervlakkige huidaandoening welke zich kenmerkt door altijd roodheid aan beide zijden van de plooi. Daarnaast kunnen een of meerdere van de volgende symptomen voorkomen: maceratie, fissuren, erosies, een nattende huid of korstvorming.

28 Decubitus en incontinentie dermatitis (IAD) Onderscheid niet altijd even duidelijk en gemengd is mogelijk Rapporteren en evalueren - Incontinentie dermatitis: effect binnen 2 tot 3 dagen - Decubitus: effect binnen 7 tot 10 dagen - Bij twijfel consulteer wondconsulent of dermatoloog In alle gevallen VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN

29 Praktijk & Casuïstiek

30 89 jr, man. Woont thuis komt poliklinisch A: Decubitus DM voet?! L: Rechter hiel T: 3 weken I: Ondefinieerbaar, 7x3,5cm S: Bedlegerig, DM2, DC T: 100% zwarte necrose I: geen M: droog E: loslatend, korsten

31

32

33 Hiel decubitus Vaat status! Categorie 1: Hielontlasting indien niet mogelijk hielbescherming Categorie 2: Ontstaat door trauma of druk (decubitus). Intact laten, zolang het blaardak intact is, blijft de inhoud steriel. Zeer grote bloedblaren steriel openen en legen, blaardak intact laten en fixeren met niet adherent verband dat lang (+/-5 dgn) blijft zitten. Categorie 3 en 4: Wondzorg, let op bij verband keuze dat er geen risico is op nieuwe drukletsels. Circulaire fixatie vermijden. Droge necrose zonder tekenen van infectie laten demarqueren Hiel decubitus en DM? Behandel als DM voet en decubitus! Insturen WEC voor DM voeten team!

34

35 96jr. Vrouw, opgenomen geweest met enkel # links wv. Ext. fixateur. Sinds 4 weken in revalidatieunit VPH. T: 100% rood I: geen M: vochtig E: vitaal (contractie en littekenvorming) ondermijning 0,5cm A: decubitus L: stuit T: I: categorie 3 2,5x2x1 ondermijning 0,5cm linksonder S: DM, enkel# wv ext fixateur, beginnende dementie Interventies en behandelplan

36 Sacrum decubitus Categorie 1: druk ontlasting indien niet mogelijk ophogen AD matras Categorie 2: Blaren intact laten, zolang het blaardak intact is, blijft de inhoud steriel. Grote bloedblaren steriel openen en legen, blaardak intact laten en fixeren met niet adherent verband dat lang (+/-5 dgn) blijft zitten. Categorie 3 en 4: Wondzorg, probeer als bedekkend verband, een methode te zoeken waarbij er geen risico is op nieuwe drukletsels.

37 84jr. Vrouw, opgenomen na 2 dagen in huis te hebben gelegen; met dehydratie en decubitus hiel, voorvoet, knie (rechts) en rechterbil A: Decubitus & vochtletsel(iad) L: rechter bil T: 2 dagen I: Ondefinieerbaar 7x3 en 4x2 S: klapvoet rechts, incontinent van defecatie. T: 10% zwart 80% geel 10% rood I: geen M: vochtig E: rood, geïrriteerde omliggende huid (IAD) Interventies en behandelplan

38 Tuber ischiadicum decubitus (zitknobbels) Categorie 1: druk ontlasting ophogen AD zitkussen Categorie 2: Blaren intact laten, zolang het blaardak intact is, blijft de inhoud steriel. Grote bloedblaren steriel openen en legen, blaardak intact laten en fixeren met niet adherent verband dat lang (+/-5 dgn) blijft zitten. Categorie 3 en 4: Wondzorg, probeer als bedekkend verband, een methode te zoeken waarbij er geen risico is op nieuwe drukletsels. Druk ontlasting vermijd zithouding

39 78 jr. vrouw, opgenomen met dehydratie en algehele malaise T: 100% geel I: geen M: vochtig E: geïrriteerd, druk A: Decubitus L: 6 e rugwervel T: sinds 5 weken I: categorie 4-3,5x2,5x0,5cm S: longemfyseem, prednison, recent gewichtsverlies van 6kg/maand Interventies en behandelplan

40 Transmurale zorg werkafspraken app Alle regionale richtlijnen en werkafspraken staan in de App Transmurale Werkafspraken Den Haag e.o. die je kunt downloaden op telefoon of tablet via de App Store of Google Play.

41 Inzet wondvpk thuis Vergoeding Medisch speciaalzaak

42 You can put anything you like on a pressure sore, except the patient Dank voor jullie aandacht

43 Literatuur V&VN Landelijke multidisciplinaire richtlijn Decubitus preventie en behandeling. Utrecht, 2011, Prevention and Treatment of Pressure Ulcer Advisory Panel, European Pressure Ulcer Advisory Panel and Pan Pacific Pressure Injury Alliance, Cambridge Media, Perth Australia, 2014 Knip. T., Westra. A., Halff-Butter. K. (2015)- Nieuwe internationale richtlijn decubitus 2014 versus landelijke richtlijn decubitus V&VN WCS nieuws jaargang 31 nummer 4 december Vd Boogaard. B. (2015) presentatie: Nieuwe richtlijn decubitus WCS congres Transmurale richtlijn Decubitus. Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. Den Haag 2012 Clark, M. Black, J. Call, E. Santamaria, N. Dealey, C. Alves, P. Global Evidence Based Practice Recommendations for the Use of Wound Dressings to Augment Pressure Ulcer Prevention Protocols, Aug 2012