Let op: Deze samenvatting is van een oude versie van het boek!

Transcriptie

1 Let op: Deze samenvatting is van een oude versie van het boek!

2 Juridische aspecten van het personeelsmanagement in hoofdlijnen: 1. Arbeidsvoorziening 2. Arbeidsvoorwaarden 3. Arbeidsomstandigheden 4. Arbeidsverhoudingen Juridische aspecten van de arbeidsvoorziening Arbeidsvoorziening = instroom, doorstroom en uitstroom van personeel De uitstroom wordt gekenmerkt door een grote regeldichtheid GAB = Gewestelijk Arbeids Bureau GAB heeft een hybride karakter Î De algemene leiding is in handen van werkgevers en vakbonden, GAB wordt echter voornamelijk gefinancierd uit rijksbijdrage. Zonder vergunning van een GAB mag er geen arbeidsbemiddeling plaatsvinden, dit om misbruik tegen te gaan. (bijv. bij stakingen) Personeel dat voor een bepaalde tijd in dienst is, beëindigt rechtswege na de bepaalde tijd. Een tijdelijk dienstverband mag verlengd worden, maar daarna moet wel worden opgezegd, dit betekent dat het volledige ontslagrecht van toepassing is. Draaideurconstructie = Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd laten beëindigen, en dan maximaal 6 maanden via een uitzendbureau in dienst nemen enzovoort. De instroom van personeel De rechtspositie van een sollicitant is zwak. Wet gelijke behandeling mannen en vrouwen is van toepassing Positieve discriminatie (= positieve actie) Î Om bijv. gelijk % vrouwen als mannen Voorkeursbehandeling van vrouwen is geoorloofd maar niet verplicht. Ook onderscheid tussen gehuwden en ongehuwden is niet toegestaan. Onderscheid: - Direct Î Zwangerschap, moederschap - IndirectÎAls voltijd wordt bevooroordeeld tov parttime, en parttime zijn merendeel vrouwen. Dit onderscheid kan worden nagegaan door de relatieve telmethode Indirect onderscheid is wel toegestaan indien hiervoor een Objectieve rechtvaardigingsgrond kan worden aangevoerd. In personeelsadvertenties moet altijd de man. en vrouw. funktienaam worden genoemd. Bij klachten over de sollicitatieprocedure kan naar de rechter worden gestapt, maar ook naar de commissie ongelijke behandeling. (Enige sanctie is: namen bekend maken.) Aanbevelingen inzake het wervings- en selectiebeleid van ondernemingen = gedragscode over hoe het beste met belangen van sollicitanten kan worden omgegaan. Deze gedragscode (met indirecte juridische betekenis) kent 5 uitgangspunten: 1. Een ieder heeft gelijke kansen (afgezien van objectieve en reële funktieeisen) 2. Voldoende en juiste informatieverstrekking over de funktie 3. Persoonlijke informatie alleen vragen indien nodig voor beoordeling geschiktheid funktie

3 4. Verkregen informatie wordt zorgvuldig en vertrouwelijk behandeld 5. Schriftelijke klachten van sollicitanten moeten binnen redelijke tijd schriftelijk beantwoord worden. Justitiële antecedenten: de werkgever mag een verklaring omtrent het gedrag vragen Proeftijd mag één keer voor dezelfde funktie worden opgenomen (max. 2 maanden). Proeftijd = tijd opschuiven waarop de sollicitant juridisch volwaardig personeelslid wordt. Bij opzegging tijdens proeftijd hoeft geen reden opgegeven te worden. De proeftijd gaat in bij aanvang van de eerste werkzaamheden. De uitstroom van personeel Ontslagrecht Î Verzamelnaam van normen die betrekking hebben op beëindigen arbeidsovereenkomst. Van rechtswege Î het einde dient zich vanzelf aan. Beëindigingsovereenkomst Î Werkgever en werknemer bereiken zelf overeenstemming over de voorwaarden voor vertrek. Lukt dit niet dan 2 andere opties: 1. Één van de partijen spant een procedure bij de kantonrechter met een verzoek om de arbeidsovereenkomst te ontbinden wegens: wanprestaties, wangedrag, reorganisatie etc. 2. Door opzegging Er zijn 2 regelsystemen voor het ontslagrecht: 1. Regeling volgens Burgerlijk Wetboek (BW) Î Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd kan worden opgezegd. (uitgezonderd enkele ontslagverboden) 2. Regeling volgens Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen (BBA) Î Om op te mogen zeggen is er eerst een ontslagvergunning nodig van Regionaal Bureau Arbeidsvoorziening (RBA). Een opzegging zonder voorafgaande toestemming van RBA leidt tot nietig verslag. Volgens het BW heeft opzegging regelmatig of onregelmatig ontslag tot gevolg. In beide gevallen is de opzegging geldig. Het verschil is dat degene die onregelmatig opzegt aan de andere partij een schadeloosstelling schuldig is. Onregelmatig ontslag: een ontslag waarbij de regels niet of niet juist zijn toegepast: Regels voor de opzegtermijn Bij tijdens en wegens gevallen bijv. zwangerschap, lid OR, tijdens de 1 e twee jaar van arbeidsongeschiktheid. Enkele bijzonderheden uit het ontslagrecht: Geen ontslagbescherming bij ontslag in proeftijd en ontslag op staande voet. Ontslag op staande voet alleen toepassen bij ernstig wangedrag van de werknemer Collectief ontslag Î Er geldt een verplichting tot melding van het voornemen tot een collectief ontslag aan het RBA en aan de vakbonden.

4 Juridische aspecten van de arbeidsvoorwaarden Collectieve onderhandelingen Sociaal contract: Voorafgaand aan CAO-onderhandelingen tracht de overheid de verbetering van de arbeidsvoorwaarden binnen bepaalde marges te houden. Deze marges kunnen worden vastgelegd in een sociaal contract. Als de sociale partners (werkgeversorganisaties en vakbonden) over de hoofdlijnen van de verbetering van de arbeidsvoorwaarden overeenstemming hebben, volgt een centraal akkoord. Het merendeel van de bepalingen in een CAO zijn normatief van aard: het zijn afspraken over: beloning, vergoeding voor overwerk, vakantiegeld, ATV. Normatieve bedingen hebben dus rechtstreeks invloed op ieder individuele arbeidscontract. In een verenigings-cao komen nog 2 andere soorten bedingen voor die die doorwerking niet kennen. 1. Obligatoire bepalingen Î gelden uitsluitend voor de partijen die de CAO ondertekenen en niet voor hun leden. Bijv. looptijd CAO, organisatorische afspraken, geldigheidsduur etc. 2. Diagonale bepalingen Î afspraken die niet de werkgeversvereniging in z n geheel aangaan maar wel een aantal van haar leden. Bijv. afspraken maken dat ieder lid van de werkgeversvereniging hetzelfde wervingsbeleid voert. Collectieve conflicten Zowel voor natuurlijke als rechtspersonen geldt er contractsvrijheid. Een recht tot onderhandelen bestaat niet, maar mag wel worden afgedwongen door staken. ESH = Europees Sociaal Handvest, hierin is het stakingsrecht geregeld. Bij collectieve akties hebben de werkgevers een tweetal juridische maatregelen: 1. Als een rechter de staking onrechtmatig beoordeeld. Moeten de organisatoren de geleden schade betalen. 2. Uitsluiting: het personeel krijgt geen werk meer, worden niet toegelaten tot de werkplek, krijgen geen loon. Individuele arbeidsvoorwaarden Macroniveau: Op dit niveau worden werkgevers verplicht personeel dat zich in een vergelijkbare positie bevindt ook gelijk te behandelen. Mesoniveau: Bij een individuele arbeidsovereenkomst mag namelijk niet worden afgeweken van wat in de CAO is opgenomen: de zogenoemde normatieve bepalingen. Hierbij kan een CAO een standaard of een minimum karakter hebben. De arbeidsvoorwaarden in CAO s hebben betrekking op een veel groter deel van de beroepsbevolking dan is afgesproken tijdens de onderhandelingen, dit komt door: 1. De werkgever is verplicht de CAO-bepalingen op al zijn werknemers toe te passen, wel of geen lid van de vakbond. 2. De minister kan een CAO algemeen verbindend verklaren voor de betreffende bedrijfstak. Hierdoor wordt voorkomen dat niet-gebonden werkgevers de CAO-lonen onderbieden. Beding van non-concurrentie: een beperking van de mogelijkheden van de werknemers om elders werkzaam te zijn, nadat de arbeidsovereenkomst zal worden beëindigd.

5 Als de onderneming overgaat naar een andere werkgever (fusie bijv.) dan gaat het nonconcurrentie beding over op de nieuwe werkgever. Als door bijv. reorganisatie de werknemers bij een moedermaatschappij in dienst treden wordt het non-concurrentiebeding niet voortgezet. Juridische aspecten van de arbeidsomstandigheden Het centrale regelsysteem ter bevordering van een veilige en gezonde werkplek is vastgelegd in de arbeidsomstandighedenwet. (=Arbowet)

6 VGW= Veiligheid, Gezondheid en Welzijn. VGW in een bedrijf is duidelijk een gedeelde verantwoordelijkheid van werknemer en gever Deze verantwoordelijkheden tot uitdrukking in de volgende bevoegdheden: 1. Arbeidsinspectie, bedrijfsarts en veiligheidsdeskundige moeten OR inlichten verstrekken. 2. Werknemers hebben recht op regelmatig werkoverleg over VWG-aspecten met de leiding van de afdeling of werkeenheid. 3. De bedrijfsgezondheidsdienst (=BGD) heeft een lange lijst van taken. De toezichthoudende instantie op de ARBO-Wet is de arbeidsinpectie, haar personeel heeft de status van opsporingsambtenaar en zijn bevoegd tot het uitschrijven van proces-verbaal. Meestal heeft de arbeidsinspectie een adviserende taak, maar als het nodig is kan ze: 1. Een aanwijzing geven Î verplicht bepaalde maatregelen nemen binnen een bepaalde tijd. 2. Een eis tot naleving stellen Î zo nauwkeurig mogelijk beschrijven hoe het bedrijf de wet moet naleven. 3. Stillegging van het werk Een werknemer is bevoegd om het werk te onderbreken als er ernstig gevaar voor personen dreigt en de arbeidsinspectie niet tijdig kan optreden. Hierbij geldt het volgende: De werknemer die hier gebruik van maakt behoudt recht op doorbetaling loon. Degene die denkt dat de werknemer dit besluit op lichtvaardige gronden heeft genomen, moet dit zelf bewijzen. Juridische aspecten van de arbeidsverhoudingen Kwantitatieve betrokkenheid: de door de werknemer tegen beloning ter beschikking gestelde tijd. Kwalitatieve betrokkenheid: wie is waar toe bevoegd, gerechtigd of verplicht en op welk niveau in de onderneming?

7 Flexibele arbeidsrelaties 1 Uitzendarbeid Het juridisch beoordelen van uitzendwerk berust op twee pijlers: 1. Het tweefasenmodel 2. De delegatietheorie Door inschrijving van de uitzendkracht bij het uitzendbureau ontstaat er een vóórovereenkomst. Er ontstaat een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die van rechtswege eindigt (maximaal 6 maanden). A.d.h.v. de delegatietheorie neemt men aan dat het uitzendbureau het deel van de werkgeversbevoegdheden stilzwijgend heeft overgedragen aan de inlener. Op deze wijze heeft de uitzendkracht 2 bazen: een juridische en een hiervan afgeleide feitelijke. 2 Oproep- /afroepkrachten Oproep- /afroepcontract = stand-by-contract Juridisch gezien zijn er twee mogelijkheden: 1. De variant van de vóórovereenkomst: een wederzijdse bereidverklaring, maar geen verplichting om als oproepkracht beschikbaar te zijn of om de persoon op te roepen. Steeds korte arbeidsovereenkomsten. 2. De variant van één doorlopende arbeidsovereenkomst met uitgestelde prestatieplicht: in dit contract is een oproep- /afroepbeding opgenomen, dat inhoudt dat de werknemer alleen die uren hoeft te werken, waarvoor hij is opgeroepen en dat de werkgever, ook alleen die uren hoeft te betalen. Hier is dus één arbeidsovereenkomst gesloten. Los van deze 2 varianten komen er nog 3 variaties voor: 3. Het nulurencontract: Als er wordt opgeroepen, en aan de oproep gevolg wordt gegeven ontstaat er pas een arbeidsovereenkomst. 4. Het mincontract: De werkgever garandeert een minimaal aantal uren op te roepen en uit te betalen. 5. Het min/maxcontract: Uitgebreid met een maximaal aantal op te roepen uren. Twee juridische valkuilen waarin werkgevers terecht kunnen komen zijn: Voortgezette dienstbetrekking Regelmatige arbeidspatroon Voortgezette dienstbetrekking: In de variant van de vóórovereenkomst volgen meer kortdurende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd elkaar steeds op. Ook bij de variant van uitgestelde prestatieplicht kan het zijn dat de werkgever de arbeidsrelatie met een bepaalde tijd wil verlengen. Voor elke verlenging d.m.v. een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, geldt de regeling van voortgezette dienstbetrekking. Dit houdt in dat na een verlenging voor bepaalde tijd de arbeidsovereenkomst niet meer rechtswege eindigt, maar moet worden opgezegd. (het gehele ontslag recht is van toepassing geworden). De enige manier om dit te ontwijken is een periode voor verlengen in acht te nemen van 31 dagen. Regelmatige arbeidspatroon: Bij een regelmatig arbeidspatroon kan de dienstbetrekking alleen worden beëindigd door opzegging na verkregen toestemming van de directeur RBA.

8 3 Thuiswerk Thuiswerk bestaat uit eenvoudige productiewerkzaamheden, typewerk, datainvoer. Telewerken valt er absoluut niet onder. Geen direct toezicht door werkgever, werk hoeft niet persoonlijk verricht te worden, werktijden zelf te kiezen, beloning bestaat uit stukloon Î hieruit volgt dat het onwaarschijnlijk is dat een thuiswerker een arbeidsovereenkomst heeft. Recht op individuele informatie De werkgever heeft de wettelijke verplichting schriftelijke informatie te vestrekken aan de werknemer over zijn arbeidsverhouding. Dit moet binnen een maand na aanvang van de werkzaamheden gebeuren. Klachtrecht van de individuele werknemer: dit is niet wettelijk geregeld want het is in feite een uitwerking van de algemene verplichting van goed werkgeverschap. Iedere werkgever kan het echter zelf wel invoeren binnen de onderneming. Ondernemingsraden WOR = Wet op de OndernemingsRaden De WOR is ook van toepassing in de non-profitsector (ziekenhuis etcetera) Bij grote concerns en groepen ondernemingen zijn er meerdere OR s: 1. Dochterondernemingen c.q. werkmaatschappijen hebben een eigen OR. 2. Op divisieniveau (leiding van een groep ondernemingen) een GroepsOndernemingsRaad (GOR). 3. Op het niveau van concerndirectie of Raad van Bestuur een Centrale Ondernemingsraad (COR). OR hangt af van het aantal personeelsleden: tot 10 personen: Hiervoor is in de WOR niks geregeld personen: OR is niet verplicht, directie moet wel 2 keer per jaar de gang van zaken bespreken met alle werknemers (personeelsvergadering) personen: OR is verplicht, maar heeft minder bevoegdheden dan een normale OR. 100-?? personen: In de WOR staat de situatie 100-plus centraal, deze wordt als standaard beschouwd. De bevoegdheden van de OR: De OR heeft recht op informatie van de directie. De OR heeft recht van initiatief, zij kan zich hierdoor aktief opstellen. De OR heeft recht op overleg: minstens 6 keer per jaar moet de directie met de OR vergaderen. De OR heeft recht van advies: de directie is verplicht de OR om advies te vragen alvorens er belangrijke beslissingen worden genomen. De OR heeft recht van instemming: voor een aantal sociale aangelegenheden moet de OR instemmen, anders kan de directie dit niet aannemen. Bijv. vakantieregeling of werktijd. De OR heeft het recht van beroep: De WOR kent een aantal juridische procedures om patstellingen tussen directie en OR te kunnen doorbreken.

9 II Productiemanagement II.3 Preproductiefase II.3.1 Regels voor de productkwaliteit Dit zijn publiekrechtelijke voorschriften met een preventief karakter (er zijn juridische eisen vastgelegd waaraan producten moeten voldoen voordat ze in het handelsverkeer worden gebracht). Bijv. samenstelling, etikettering, ter verpakken hoeveelheden. Nieuwe warenwet: Deze bevat zowel levensmiddelen als roerende zaken.

10 Er is één keuringsinstantie: Hoofdinspectie Gezondheidsbescherming In iedere fase: productie, distributie, gebruik is controle c.q. overheidsingrijpen mogelijk. De leiding van een onderneming staat zelf aan strafrechtelijke vervolging bloot, want overtreding van de warenwet is een economisch delict. Aan producten gestelde eisen kunnen twee karakters hebben: Verticaal: Dit besluit is van toepassing op één of enkele producten. Horizontaal: Dit besluit is veel algemener van aard, zij grijpt over meerdere bedrijfskolommen heen. De wettelijke normen waarmee de overheid de kwaliteit en de veiligheid kan beïnvloedden zijn: Bevoegdheidsnormen Algemene rechtsreeks werkende bepalingen Urgentiemaatregelen. Bevoegheidsnormen vormen een frame dat door het daadwerkelijk gebruikmaken van die bevoegdheid met nadere regels wordt opgevuld: Typekeuring: producten die gevaarlijk kunnen zijn mogen alleen worden geproduceerd of verhandeld als ze behoren tot een goedgekeurd type. Vergunning: het ter aflevering aan klanten aanwezig hebben van ontploffingsgevaarlijke stoffen mag alleen met een vergunning. Verhandelingsverbod; hoedanigheidseisen: de aan de samenstelling van producten gestelde eisen Î negatieve lijst: wat niet mag. Positieve lijst: alleen opgesomde producten mogen er in zitten. Deponering of registratie: een ondernemer die een stof of preparaat wil maken moet het hierbij betrokken ministerie in kennis stellen en hierover gegevens deponeren. Algemene rechtstreeks werkende bepalingen deze wetten bevatten ook rechtstreeks tot ondernemingen gerichte voorschriften. Deze zijn ruim geformuleerd zodat ze een vangnet- of kapstokfunctie hebben. Bijv verboden om ondeugdelijke grondtstoffen te gebruiken, producten met een minder dan redelijke kwaliteit etc. II.3.2 Europese dimensie Tot 1990 EG, na 1990 EU Doel van het EEG-verdrag : toenemende verbetering van de levensstandaard. Het EEG-verdrag heeft een eigen zelfstandige rechtsorde in het leven geroepen EHvJ. De normen van dit rechtstelsel zijn supranationaal (d.w.z. van hoger orde dan de regelgeving van de lidstaten afzonderlijk. Europese verordeningen zijn self-executing Î deze regelgeving geldt ook al is deze nog niet opgenomen in de wetgeving van betreffende lidstaat. (=directe werking). Europese richtlijnen deze gelden pas als ze zijn opgenomen in de wetgeving van de betreffende lidstaat. Het EU-begrip gemeenschappelijke markt: een interne en externe markt. Witboek = Werkprogramma Voltooiing van de interne markt Er zijn Europese richtlijnen met algemeen fundamenteel genoemde eisen opgesteld voor zo groot mogelijke groepen producten. Dit zijn meestal veiligheidsvoorschriften. De hieruit voortkomende technische eisen worden bij voorkeur opgesteld door Europese normalisatie-instellingen.

11 De abstracte juridische voorschriften zijn bindend, maar concrete technische normen zijn facultatief. Dit betekent: produceren volgens technische normen = bewijsvoordeel, niet volgens de technische normen = bewijsplicht. Producten die voldoen aan de juridische fundamentele voorschriften hebben vrije toegang tot de Europese markt (ze hebben een verklaring van overeenstemming) Als verklaring kunnen ook de volgende documenten worden gebruikt: Certificaten of merktekens afgegeven door een derde, of resultaten van door een derde verrichte proeven. Een door een fabrikant zelf afgegeven verklaring van overeenstemming, waarvoor een systeem van toezicht kan worden geëist. De lidstaten moeten die derden (=notified bodies) aanwijzen. CE-markering (=Conformité Européen): geen kwaliteitskeurmerk, maar het product voldoet tenminste aan de fundamentele voorschriften c.q. technische normen. Met CE-gemarkeerde producten zijn gevrijwaard van preventieve ingangscontroles en andere bureaucratische procedures. Na de tijd ingrijpen kan altijd nog bij mogelijk gevaar. Europese normalisatie 1 e Fase: Wederzijdse erkenning van elkaars producteisen Î voldoen de producten aan de in zijn lidstaat geldende voorschriften, moet het ook in alle andere landen worden toegelaten. (=negatieve integratie) Een product uit een andere lidstaat kan alleen worden geweerd of extra eisen worden gesteld op basis van volksgezondheid en milieubescherming. 2 e Fase: (=positieve integratie) Er ontstaat een Europese interne markt op basis van supranationale regels van het Europees recht. Deze bestaan uit abstract-juridische voorschriften en technische normen. Aangewezen Europese normalisatie-instellingen: CEN en CENELEC. II.3.3 Bescherming productontwerp Ocrtrooi: Exclusief recht om een technische uitvinding max. 20 jaar te exploiteren beperkt tot de landen waarvoor het is aangevraagd en verleend. Een octrooi mag alleen worden aangevraagd als de werkgever niet gerechtigd is tot het octrooi op uitvindingen door werknemers in dienst gedaan. Dit geldt alleen voor dienstbetrekkingen waarbij het bedenken van technische verbeteringen tot de normale werkzaamheden behoort. Verder moet voor de nieuwigheid een industriële toepassing worden gevonden, alleen een technisch idee is niet voldoende. Afwegingen ten aanzien van een octrooiaanvraag: De procedure wordt openbaar gemaakt zodat belanghebbenden zich kunnen verweren. Het verlenen van het octrooirecht wordt ook openbaar gemaakt. Door de 2 bovengenoemde punten kan een concurrent voortbouwen op de technische ontwikkelingen. Een alternatief is alles geheim te houden en geen octrooi aan te vragen. Nog een ander alternatief: De vinding nadrukkelijk openbaar maken door publicaties in wetenschappelijk en vakbladen. Niemand kan nu meer octrooi verkrijgen want de nieuwigheid ontbreekt.

12 Een octrooirecht kan worden geëxploiteerd (=licenties) door iemand het recht te geven deze uitvinding toe te passen. Kruislicentie: 2 bedrijven geven elkaar een licentie. Registratie-octrooi = gebruiksmodel = klein-octrooi = dit geeft bescherming voor 6 jaar, een groot-octrooi blijft mogelijk. Voor de handhaving van een octrooi worden taks betaald. Bij het niet betalen vervalt automatisch het octrooi. Een octrooi is puur voor een technische vinding; voor de bescherming van een bepaald design is er De Beneluxwet inzake tekeningen en modellen. Als het uiterlijk of de vorm van een nieuw product nieuw is en een gebruiksfunctie heeft, dan kan dit model of deze tekening worden gedeponeerd. Dit depot geeft onder bepaalde voorwaarden bescherming voor 3 termijnen van 5 jaar. II.4 Primair proces De wettelijke regeling van de inhoud en het gebruik van algemene is zowel op de inkoop- als de verkoopsituaties van toepassing. II.4.1 Beroepsziekten en bedrijfsongevallen arbo-verplichtingen zijn van pubkliekrechtelijke aard: de werkgever heeft zich te verantwoorden tegenover een overheidsinstantie, de arbeidsinspectie. Dit is dus gericht op preventie. Of er schade moet worden vergoed en door wie, als de preventie heeft gefaald is een privaatrechtelijke regeling. Dit is gericht op compensatievan het geleden nadeel. Op de 2 bovenstaande systemen zijn een gevolg op: een werkgever is verplicht om de werkruimten, werktuigen en gereedschappen zodanig in te richten en te onderhouden en de werknemers zodanige instructies te geven dat deze tegen bedrijfsongevallen en beroepsziekten redelijkerwijze beschermd zijn. II.4.3 Onderhandelen: exoneren en garanderen Inkoopmanagement = Procurement = Materials Management KOOP = KlantenOrder-OntkoppelPunt = Het punt tot waar de wensen van de klant: de gespecificeerde orders, stroomopwaarts doordringen in het primaire proces. Oftewel: Vanaf het KOOP loopt het primaire proces gestuurd door klantenorders. Daarvoor op basis van planning en prognose. KOOP is dubbel relevant: Bedrijfskundig-juridisch Î het accepteren van een order geeft een verplichting de producten af te leveren die aan de specificaties voldoen. Juridisch-bedrijfskundig Î het accepteren van een order beïnvloedt het proces van productieplanning. Letter of intent: bij omvangrijke orders wordt dit gebruikt om de bedoelingen van beide partijen uiteen te zetten. Exoneratie: De verkoper probeert zijn aansprakelijkheid te beperken. Garantie: De verkoper breidt zijn aansprakelijkheid uit, eventueel tegen meerprijs.

13 Partijen die serieus onderzoeken of zij overeenstemming kunnen bereiken zijn verplicht zorgvuldig met de belangen van de ander om te gaan. Oftewel in precontractuele verhoudingen gelden vereisten van redelijkheid en billijkheid. Het vanwege een onderschikt punt van onenigheid afbreken van de onderhandelingen, terwijl op veel punten overeenstemming is bereikt, is strijdig met de redelijkheid en billijkheid. Degene die de onderhandelingen afbreekt kan verplicht worden de schade van de andere partij te vergoeden. Als in een aanbod een termijn is genoemd waarbinnen het moet worden aanvaard, dan is het aanbod gedurende die termijn onherroepelijk. Een binnen die termijn vallende aanvaarding levert vanzelf een overeenkomst op. De aanbieder van een onherroepelijk aanbod kan dit niet meer herroepen als de mededeling van aanvaarding tijdig is ontvangen. Hierbij geldt of hij er tijdig kennis van heeft kunnen nemen. Garantie en exonerantie Het niet tijdig en niet behoorlijk nakomen van contractuele verplichtingen is en wanprestatie, waardoor de benadeelde partij een aantal rechtsvorderingen kan instellen. Juridisch moeten, met het oog op aansprakelijkheid wegens wanprestatie, 3 situaties onderscheiden worden: 1. Er is niet of nauwelijks iets concreets afgesproken: dan geldt het aanvullend of regelend recht Î is er sprake van wanprestatie, zo nee dan is er overmacht 2. Er is wel een concrete contractuele regeling getroffen over wat de partijen als wat de partijen als wanprestatie beschouwen en wat niet. Dan geldt deze specifieke regeling tenzij (achteraf) komt vast te staan dat die in een bepaald geval bijzonder onredelijk uitpakt. Er kan ook een exonerantieclausule worden toegevoegd. Alleen het uitsluiten van de aansprakelijkheid voor eigen opzettelijk foutief handelen en voor grove schuld is niet geldig. 3. Er is alleen in het algemeen, namelijk in algemene voorwaarden iets overeengekomen. Dan gelden in principe deze voorwaarden tenzij: Zo n beding in algemene voorwaarden onredelijk bezwarend is. Of tenzij Het in strijd met redelijkheid en billijkheid is om op dit beding in dit concrete geval een beroep te doen. Omdat exonerantie en garanties afwijkingen zijn van het wettelijke referentiepunt, moet bij betwisting door één van de partijen achteraf, door de belanghebbende partij aangetoond kunnen worden dat exoneratie c.q. garantie wel degelijk overeengekomen is. II.4.3 Algemene voorwaarden Compromis en structuur Uitgangspunt Wet algemene voorwaarden Î men is al snel aan de algemene voorwaarden gebonden, maar de inhoud moet aan bepaalde redelijkheidsvereisten voldoen, anders zijn de betreffende clausules niet geldig. Het principe van snelle gebondenheid houdt in dat de wederpartij ook aan de voorwaarden gebonden is als hij de inhoud niet kende. Deze inbreuk op contractsvrijheid wordt op 2 manieren verzacht: De inhoud moet aan redelijkheidsvereisten voldoen.

14 Er moet een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid zijn dat de wederpartij tenminste van het bestaan van de voorwaarden op de hoogte is, zodat hij, desgewenst van de inhoud kennis kan nemen. (bijv. exemplaar overhandigen of melden dat deze bij de KvK ligt) Aan deze informatieplicht moet zijn voldaan vóór of bij het sluiten van de overeenkomst. Inhoudsvereiste: open norm en twee lijsten Een beding in algemene voorwaarden is vernietigbaar als het onredelijk bezwarend voor de wederpartij is; men noemt dit open norm. Vernietigbaar wil zeggen dat de ongeldigheid (of nietigheid) niet van meet af aan vaststaat. Dit beroep hoeft niet in een procedure voor de rechtbank te gebeuren, maar kan ook buiten rechte door het (liefst aangetekend) versturen van een brief. Ondernemers die algemene voorwaarden gebruiken, hebben het in dit opzicht moeilijker in transacties met consumenten. Omdat in deze situatie de ongelijkheid van de partijen bijna altijd groot zal zijn, moeten algemene voorwaarden die tegen consumenten worden ingezet, ook in het algemeen aan veel strengere eisen voldoen. Deze consumentenbescherming komt tot uiting in 2 lijsten die in de wet zijn opgenomen: 1. De zwarte lijst Î een lijst met bedingen die onredelijk bezwarend zijn en dus altijd vernietigbaar zijn. 2. De grijze lijst Î een lijst met bedingen waarvan wordt vermoed dat ze onredelijk bezwarend zijn. (omgekeerde bewijslast: een onderneming die t.o.v. een consument een beroep op zo n grijs beding wil doen, moet aantonen dat dit beding in dit geval niet onredelijk bezwarend is) Gevallen waarbij een soortgelijke ongelijkheid als t.o.v. consumenten bestaat Î bijvoorbeeld een grote onderneming als Unilever die leverantiecontracten sluit met de kleine kruidenier-opde-hoek hierbij spreekt men van reflex-werking van de zwarte en grijze lijst. II.5 After-salesfase II.5.1 Consumentenkoop Een koop en verkoop tussen 2 particuliere consumenten is een consumentenkoop. Conformiteit De afgeleverde zaak moet aan de overeenkomst beantwoorden. De verkoper heeft een informatieplicht Î als hij aanleiding heeft te veronderstellen dat het product minder geschikt is voor normaal gebruik of voor het bijzondere gebruik dat de gebruiker voor ogen staat, dan mag hij dat niet verzwijgen. De verkoper is hierbij afhankelijk van door de fabrikant verstrekte productinformatie. De koper heeft een onderzoeksplicht Î als hij twijfelt of en product wel bepaalde, voor hem belangrijke eigenschappen heeft, dan moet hij daar naar informeren of zelf een onderzoek instellen. Een door technici goed ontworpen en gemaakt product kan grenzen aan non-conformiteit als marketing de verwachtingen van consumenten te hoog heeft opgeschroefd.

15 Vervolgtraject: de vaststelling van de rechten en de verplichtingen van koper en verkoper nadat is vastgesteld dat de geleverde zaak niet aan de overeenkomst beantwoordt. Het is de wens de bescherming van consumenten niet alleen ten laste te laten komen van de verkoperdetaillist, maar mede te laten dragen door de fabrikant van het product. Transactieschade: de waardevermindering van het gekochte product, dat andere eigenschappen of niet die eigenschappen heeft die de koper mocht verwachten. Gevolgschade: Alle andere schade dan aan het product op zichzelf. De consument die een product heeft gekocht, dat niet aan de overeenkomst beantwoordt, heeft jegens de verkoper ook recht op van schade die hierdoor is ontstaan. In principe is de verkoper niet aansprakelijke voor gevolgschade, als de oorzaak van de schade gelegen is in een gebrek in de veiligheid van het geleverde product volgens de regeling productaansprakelijkheid; voor deze schade is de producent aansprakelijk. II.5.2 Regulering van de productveiligheid Veiligheid bij normaal gebruik van een product Î privaatrechtelijke norm Onveilige producten mogen niet eens in de handel zijn Î publiekrechtelijke norm Richtlijn inzake algemene productveiligheid: dit kan worden verdeeld in 2 categorieën: 1. Een algemene verplichting opgelegd aan ondernemingen die consumentenproducten op de markt brengen of verder verhandelen en hiermee samenhangende voorschriften voor de inrichting van de bedrijfsvoering. 2. Bepalingen gericht tot de overheid van de EG-lidstaat om zich bevoegdheden te verschaffen en hiervan gebruik te maken, teneinde een adequaat toezicht op de veiligheid van de producten uit te kunnen oefenen. Productveiligheid en bedrijfsvoering De fabrikant krijgt een tweevoudige taak opgelegd: een informatieplicht en een monitoring duty. Consumenten moeten kunnen beschikken over relevante informatie over veiligheids- en gezondheidsrisico s om zich bij het gebruik of het verbruiken van het product hiertegen te kunnen beschermen. Het moet hierbij gaan om risico s die niet onmiddellijk herkenbaar zijn. Monitoring duty: een fabrikant moet weten waar zijn producten blijven en er moeten maatregelen worden genomen om ze te kunnen blijven volgen. Overheidsbevoegdheden Het overheidstoezicht op de productveiligheid is geregeld in de sinds 1988 vernieuwde Warenwet zélf. Een ondernemer is zelf verantwoordelijk voor adequate maatregelen als de veiligheid van de gebruikers van zijn producten in gevaar is of kan komen. Neemt de ondernemer geen of onvoldoende maatregelen om schade en ongevallen te voorkomen, dan kan de minister die de zorg voor de volksgezondheid in zijn portefeuille heeft, hem gelasten de gebruikers van de betreffende producten voor de gevaren te waarschuwen. (=waarschuwingsplicht)