5. Planten en dieren laten presteren

Transcriptie

1 5. Planten en dieren laten presteren Met onze producten en diensten stellen we boeren in staat om planten en dieren optimaal te laten presteren. Zo dragen we bij aan verkleining van de ecologische voetafdruk van de voedselproductie, wat in veel gevallen gepaard gaat met een rendementsverbetering voor de boer. De belangrijkste voorwaarde: een goede gezondheid van dier, plant en bodem. Het Agrifirm Innovation Center, de R&D-afdeling van Agrifirm Plant en de Nutritie&Innovatie-afdelingen binnen Agrifirm Feed hebben een spilfunctie om productinnovaties op dit terrein te ontwikkelen. 5.1 Investeren in mestverwerking Nieuwe mestwetgeving verplicht boeren met een mestoverschot vanaf 2014 om een deel van de mest te verwerken. Daarom moet in 2014 voldoende mestverwerkingscapaciteit beschikbaar zijn. Mestverwerking draagt bij aan het opwerken van mest tot waardevolle nutriënten en organische stof voor de bodem. Door mest te verwerken worden meststromen efficiënt ingezet en zijn we een stap dichterbij het sluiten van kringlopen. Juiste inzet van nieuwe organische meststromen, verbetert de bodemvruchtbaarheid bij telers. Agrifirm is één van de initiatiefnemers van het Mestinvesteringsfonds dat in 2013 opgericht werd. Het fonds biedt achtergestelde leningen aan om concrete investeringsplannen voor mestverwerking te stimuleren. Het Mestinvesteringsfonds is een initiatief van 24 voerbedrijven en wordt ondersteund door LTO, NVV en Rabobank. Ruud Tijssens, director Corporate Affairs van Agrifirm, is voorzitter van het bestuur van het Mestinvesteringsfonds. In 2013 ontving het fonds ruim 50 aanvragen en werd circa 5 miljoen euro beschikbaar gesteld voor verwerkingsinstallaties. Agrifirm Exlan, een dochteronderneming van Agrifirm Group en ZLTO screenen de ingediende voorstellen en zorgen, indien noodzakelijk, voor verdere begeleiding. Agrifirm maakt ook deel uit van het Projectbureau Lokale Mestverwerking (PLMV). Dit is een samenwerkingsverband tussen ZLTO, LLTB, LTO Noord, Mestac en Agrifirm Exlan. PLMV wil lokale mestverwerkingsinitiatieven voorzien van kennis en advies over mestverwerking. 5.2 Organische meststoffen Voor Agrifirm Plant is een toename in het efficiënter inzetten van organische meststoffen een belangrijke doelstelling. In 2012 was er echter nog weinig groei in de afzet van organische meststoffen en compost te zien. Dit had onder andere te maken met het slechte weer tijdens de periode dat de mest uitgereden mocht worden. Voor 2013 is er wel een behoorlijke stijging in het gebruik van deze producten gerealiseerd. Organische meststoffen Vloeibaar (t) Stapelbaar (t) Compost (t) Organische meststoffen 5.3 Fosfaatreductie Minder fosfaat in het voer, betekent ook minder fosfaat in de mest. Dat draagt bij aan een beter milieu en een grotere biodiversiteit omdat er minder risico is voor uitspoeling van fosfaat naar het oppervlaktewater. Voor Agrifirm is de reductie van fosfaat in voer een belangrijk speerpunt. Agrifirm Feed heeft hiervoor speciale voerconcepten ontwikkeld voor alle sectoren. Voorbeelden hiervan zijn Air Line [2.0] (60 procent minder fosfaat en 30 procent minder stikstof in de mest) en Pmin-voeders voor varkens en de np-voeders voor rundvee. Agrifirm heeft in alle rundveevoerlijnen ook de maximale hoeveelheid fosfaat in de voeders verlaagd. Daarnaast stimuleren onze specialisten rundveehouders om deel te nemen aan BEX (bedrijfsspecifieke excretie). Uitgangspunt van deze initiatieven zijn het verbeteren van de mineralenefficiëntie met behoud van goede diergezondheid. In totaal werd in 2013 een reductie van 1,1 miljoen kg fosfaat gerealiseerd ten opzichte van het ijkjaar Agrifirm levert hiermee een substantiële bijdrage aan het halen van de sectorale doelstellingen, zoals beschreven in het convenant Voerspoor van Nevedi en LTO. De fosfaatbesparing was minder dan in 2012 omdat sommige grondstoffen niet voor handen waren waardoor andere grondstoffen in het voer gebruikt werden. Deze grondstoffen bevatten meer fosfaat. Verminderen fosfaat in veevoer Fosfaatbesparing (kg) Rundvee Varken In de plantaardige sector werkt Agrifirm Plant ook aan het verminderen van het fosfaatgebruik. Onderzoek van Agrifirm Plant richt zich op een optimale opbrengst en bodemvruchtbaarheid met minder fosfaat. Zo ontwikkelt Agrifirm Plant speciale producten zoals iseed, waarmee het fosfaat gebruik van telers verminderd kan worden. Daarnaast adviseren wij telers over hoe zij het best rijenbehandeling kunnen toepassen in vloeibare, korrel-, en granulaatvorm. Hierdoor is het aandeel van telers dat rijenbehandeling doet toegenomen. Dit vergroot de toepassingsruimte voor onder andere organische mest, digestaat en compost. Dit draagt weer bij aan de aanvoer van voldoende organische stof voor het behoud van de bodemvruchtbaarheid. Maatschappelijk jaarverslag

2 5.4 KringloopWijzer Vanaf 2015 is de KringloopWijzer verplicht voor melkveehouders met een fosfaatoverschot. De KringloopWijzer brengt de kringloop van voer, mest en bodem van een melkveebedrijf in beeld. Met deze gegevens kan de melkveehouder gemakkelijker rekening houden met de bodem, een andere voerverhouding kiezen en efficiënter bemesten. Dit verbetert de efficiëntie van het melkveebedrijf en laat zowel plant als dier beter presteren. Dit levert ook winst voor het milieu op. Agrifirm Exlan, onderdeel van Agrifirm Group, adviseert melkveehouders over de KringloopWijzer. In 2013 is gestart met het begeleiden van een aantal studiegroepen. Daarnaast werd een groep rundveespecialisten van Agrifirm Feed opgeleid tot KringloopWijzerspecialist. Agrifirm gaat in 2014 al haar specialisten opleiden tot KringloopWijzerspecialist. 5.5 Nieuwe voerconcepten voor goed presterende dieren Nieuwe concepten voor pluimvee Begin 2013 introduceerde Agrifirm een nieuw legpluimveeconcept: SCALA. Het concept is een unieke voeraanpak die beter aansluit op de voedingsbehoefte van hennen. Omdat hennen de mineralen uit het voer beter benutten, wordt de levensduur van hennen verlengd en zijn ze gezonder. SCALA verlaagt de uitval van hennen met 30 procent en zorgt voor een betere legpersistentie. Door een betere voerbenutting is bovendien de verbrandingswaarde van de mest hoger wat meer stroom oplevert. In 2013 was Agrifirm betrokken als adviespartner bij de lancering van Optimum Vita, het nieuwe houderijconcept voor vleeskuikens. Agrifirm levert ook het voer voor Optimum Vita. Op één locatie van ei tot vleeskuiken is de kern van dit nieuwe concept. Dit leidt tot sterkere en gezonde kuikens en levert ook milieuwinst op. De CO 2 -uitstoot is 14 procent lager dan in een standaardsysteem en het concept realiseert een fosfaat- en stikstofreductie van 3 procent per kuiken. Agrifirm startte eind 2013 met voerproeven in het nieuwe houderijconcept. De onderzoeken dragen bij aan de verbetering van het dierenwelzijn van de vleeskuikens. Sinds 2013 is het legpluimveevoer VIGOR ook beschikbaar voor de biologische pluimveehouderij. Agrifirm Feed speelt hiermee in op de vraag vanuit de markt. Door de toevoeging van een co-product dat ontstaat bij de verwerking van tarwe, stimuleert VIGOR de werking van de vertering waardoor hennen de voedingsstoffen beter opnemen. De vervanging van 3 procent van de gangbare grondstoffen door co-producten levert bovendien een verlaging van de carbon footprint op van 4 procent. Programma s voor gezond rundvee Voor het optimale resultaat is management van boeren doorslaggevend. Agrifirm is daarom betrokken bij het project Smart Dairy Farming. Smart Dairy Farming ontwikkelt een nieuwe aanpak om data over ondermeer groei van jongvee en diergezondheid te vertalen naar praktische adviezen. Hierdoor stijgt de levensduur en verbetert de diergezondheid van melkkoeien. Voor melkveehouders lanceerde Agrifirm Feed in 2013 ook een nieuw concept: PensEfficiënt. Met praktische tools kunnen specialisten van Agrifirm Feed het kengetal BufferZuurBalans bepalen. Dit kengetal is ontwikkeld in samenwerking met Agrifirm Innovation Centre en voorspelt hoe verzurend het voer is. Hierdoor is het mogelijk om tijdig maatregelen te nemen om pensverzuring te voorkomen en een gezonde pens te behouden. Naast de gezondheid en melkproductie van de koe, heeft dit ook voordelen voor het milieu door een betere voerefficiëntie. 14 Maatschappelijk jaarverslag 2013

3 Nieuwe concepten voor de varkenshouderij Goed voer speelt een belangrijke rol bij de gezondheid van dieren en een lager antibioticagebruik. Agrifirm Feed lanceerde daarom in 2013 de nieuwe biggenaanpak Big Control. Dit is een totaalaanpak gericht op een goede voeropname en gezonde biggen. Met het voeder Air Line [2.0] Big verbetert de weerstand van de big en worden darmproblemen voorkomen. Door de toevoeging van Darmfit aan het voer nemen biggen de voedingsstoffen beter op. Dit resulteert in gezondere biggen en minder antibioticagebruik. Agrifirm Feed lanceerde ook een nieuwe zeugenaanpak: Sow Control. Dit is een nieuwe totaalaanpak voor elke fase van de cyclus van zeugen. Sow Control biedt voor iedere fase speciale voeders en deskundig advies. Met het nieuwe voer, de Transitie korrel, kan de varkenshouder het voer goed afstemmen op de behoefte van de zeug rond werpen. Big Control en Sow Control zijn uitvoerig getest op Researchfarm Laverdonk en in de praktijk. Uit deze praktijktesten blijkt dat de biggen in de eerste week naar de geboorte een hogere groei hebben. Daarnaast werd er een lagere uitval gemeten: 8,3 procent versus 10,0 procent voor de biggen in de controlegroep. Door minder uitval en minder achterblijvers levert de Sow Control aanpak meer gespeende biggen op: 12,7 procent in de Sow Control groep versus 12,1 procent in de controlegroep. 5.6 Nieuwe bemestingsconcepten voor gezonde gewassen Een juiste bemesting is belangrijk om planten goed te laten presteren. Doel is een gezonde bodem, goede bodemvruchtbaarheid en gezonde gewassen. Daarom ontwikkelde Agrifirm Plant nieuwe concepten voor een juiste bemesting: de toplijnen. Deze producten geven extra toegevoegde waarde boven de bestaande bemestingsproducten van Agrifirm Plant. Voorbeelden zijn de Top Mixen, Top Cote meststoffen en de Grasmix Kali. Grasmix Kali is bedoeld voor de rundveehouderij en is een ideale aanvulling op de basisbemesting met drijfmest. Top Mixen zijn samengestelde meststoffen met een optimale samenstelling die de gebruiker een nauwkeuriger en efficiëntere bemesting leveren. Eén van de Top Mixen is de Top Cote lijn bestaande uit maatmeststoffen. Een innovatief en duurzaam product waarin gecoate en ongecoate meststoffen gecombineerd worden met teeltspecifieke samenstellingen. Door de coating komen nutriënten vrij wanneer planten of bomen het nodig hebben. Dit geeft een langere werking en een betere benutting van de stikstof. En dat levert winst op voor het milieu. Speciaal voor de bloembollenteelt ontwikkelde Agrifirm Plant samen met ORGAplus een nieuwe organische meststof. Bollengronden in het noordelijk zandgebied kenmerken zich door een hoge behoefte vanwege de snelle afbraak van organische stof. De nieuwe meststof wordt gevormd uit verschillende organische grondstoffen en herstelt het bodemleven. Dit resulteert in sterke en gezonde gewassen. Uit onderzoek blijkt dat de nieuwe meststof beter presteert dan kunstmest en andere organische mestkorrels. Op bollengronden heeft de bodem gemiddeld behoefte aan kg Effectief Organische Stof (EOS) per hectare om de afbraak te compenseren. Met een stalmeststrategie kan een teler maximaal kg EOS per hectare aanvoeren. De afbraak van organische stof kan daarmee niet gecompenseerd worden. Daarom ontwikkelde Agrifirm Plant een nieuwe meststrategie met ORGAplus. Door gebruik van ORGAplus kan een teler kg EOS per hectare aanvoeren, waarmee de afbraak van EOS per hectare ruimschoots wordt gecompenseerd. Maatschappelijk jaarverslag

4 Proeven en demo s Agrifirm Plant Vierhuizen Uithuizermeeden Oudeschip Mensingeweer Kollummerwaard Haren Sexbierum Cocksdorp Warmenhuizen Westerbork Steenwijkerwold Slootdorp Creil Espel Tollebeek Nagele Zwaagdijk Ens Wapse Giethoorn Valthermond Dronten Lelystad Almere Nieuw Beerta Rolde Oosterzee Julianadorp Nieuw Scheemda Zeewolde Opheusden Werkendam Langeweg Colijnsplaat Drunen Heesch Vredepeel Udenhout Berendrecht (B) Wijnandsrade Gulpen Legenda Proeven 2013 Vanggewas Demo s 2013 Meststoffen Precisielandbouw Wintertarwe Wintergerst Zomertarwe Rode kool Sluitkool Rassen Zomergerst Japanse haver Aardappelen Groenbemester Appel 16 Gewasbeschermingsmiddelen Vitaliteit Biologische akkerbouw Bakkwaliteit Granen Grasland Diverse gewassen Suikerbiet Maïs Prei Uien Wortelen Zaaiuien Peer Boomteelt Gladiool Hyacint Lelie Narcis Tulp Zantedeschia Druifje Maatschappelijk jaarverslag 2013

5 5.7 Onderzoek voor betere teelten Agrifirm Plant voert al vele jaren onderzoek uit waarmee we telers een goed gefundeerd advies kunnen geven. De afdeling R&D en teeltspecialisten zoeken met landelijke en regionale proeven oplossingen voor actuele problemen in teelten. Agrifirm Plant onderzocht in 2013 bijvoorbeeld voor welke gebrekverschijnselen prei gevoelig is en wat de effecten van deze gebreken zijn op het geoogste product. Een uniek onderzoek, want dit werd nog niet eerder onderzocht bij prei. Ook onderzocht Agrifirm Plant de effecten van kalibemesting in de teelt van prei. De conclusies van de onderzoeken vormen de basis van het nieuwe prei bemestingsadvies en gericht advies voor opbrengst en kwaliteit. Koprot is een groot probleem in de uienteelt. Agrifirm Plant en Dacom namen in 2013 het voortouw en ontwikkelden een innovatieve, online concept adviesmodule tegen koprot in uien. Data over koprot van uien in opslag werd gecombineerd met de ervaringen van uientelers en de waarnemingen van teeltspecialisten. Omdat het weer per regio een grote rol speelt, biedt de module specifiek, regionaal advies. Agrifirm Plant voerde ook onderzoek uit naar Pythiumbestrijding en stimulering van de vitaliteit bij hyacinten. De combinatie van een gezond bodemmilieu en de inzet van effectieve middelen blijkt het meest succesvol. Door deze proeven kan Agrifirm Plant telers gericht adviseren over de juiste beschermingsmiddelen en het optimale gebruik van deze middelen. 5.8 Bijdrage van innovatieprojecten aan duurzaamheid Net als voorgaande jaren is er bij AIC, Agrifirm Plant en Agrifirm Business Excellence (BE) een duurzaamheidsscan uitgevoerd om inzichtelijk te maken welke projecten in 2013 een bijdrage hebben geleverd aan: de gezondheid van mensen en dieren ( people ), de biodiversiteit en de uitstoot van broeikasgassen ( planet ) en het rendement voor de boer ( profit ). Zo heeft AIC in 2013 een Proof of Principle studie gedaan naar de uniformiteit van meel voor leghennen, om daarmee de uitval van dieren te verminderen en ook het energieverbruik in de fabriek te reduceren. Daarnaast heeft AIC twee studies gedaan naar de darmgezondheid en vitaliteit van pasgeboren biggen. Deze projecten waren een verdienste voor de duurzaamheidsthema s diergezondheid en humane antibioticaresistentie. Agrifirm Plant heeft ook in 2013 pilots gedaan met een beslissingsondersteunende systeem om de eikenprocessierups te traceren. Deze tool biedt gemeenten informatie om de rups tijdig en efficiënt te bestrijden. De grote verbeteringen voor transport bij Agrifirm Plant werden mede geïnitieerd door de projecten van Business Excellence. Op basis van de duurzaamheidsscan is in onderstaande tabel aangegeven hoevel procent van de innovatieprojecten van Agrifirm een bijdrage heeft geleverd op specifieke duurzaamheid doelen. Agrifirm Plant steekt elk jaar veel tijd en energie in rassenproeven en demo s. Samen met klanten bepaalt Agrifirm welke rassen perspectief hebben. Agrifirm Plant voerde ook onderzoek uit naar onder andere verschillende rassen wintertarwe. Duurzaamheidsscan innovatieprojecten People Bijdragen aan vermijden humane resistentie tegen antibiotica: AIC 17% Verbetering diergezondheid en dierenwelzijn: AIC 47% Bijdrage aan het opleiden van interne of externe betrokkenen: Plant 43%, BE 100% Planet Biodiversiteit: verbeteren fosfaatefficiëntie: AIC 13%, Plant 31% Biodiversiteit: verbeteren stikstofefficiëntie: AIC 33%, Plant 43% Biodiversiteit: verbeteren van bodemfysica: Plant 31% Biodiversiteit: verbetering gebruik GBM: Plant 51% Klimaat: terugdringen uitstoot van zware broeikasgassen (methaan en lachgas): AIC 20%, Plant20% Klimaat: verbeteren voederconversie: AIC 50% Klimaat: verminderen eigen energieverbruik: AIC 10%, BE 62% Alternatieve eiwitbronnen: AIC 33%, Plant 9% Hergebruik grondstoffen (recycling): Plant 17% Lucht- en waterkwaliteit: Plant34% Profit Directe kostprijsreductie van de eigen activiteiten en/of van de leden: AIC 77%, Plant 83%, BE 85% Interne samenwerking: AIC 70%, Plant 74, BE 92% Samenwerking in de keten: AIC 43%, Plant57% Maatschappelijk jaarverslag