Krachtig anders leren

Transcriptie

1

2 Krachtig anders leren

3

4 Wim Bouman Sharon van Wieren Krachtig anders leren met de Kernvisie methode 2012 Uitgeverij Wizard Wise

5 2012 Wim Bouman Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, elektronisch, door geluidsopname- of weergaveapparatuur, of op enige andere wijze, en evenmin in een retrieval system worden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. Ontwerp omslag & binnenwerk: Robyright, Barneveld Uitgegeven door: Wizard Wise, Veenendaal ISBN NUR

6 Inhoudsopgave Inleiding Wat is een leerprobleem? Wat is dyslexie? Shaywitz Davis Dyslexie spreiding Hoe denken we eigenlijk? Visueel: gericht op beelden Auditief: gericht op geluiden Kinesthetisch: gericht op gevoel Digitaal: gericht op denken en beredeneren Wat kan je ermee? Onze hersenen Erfelijkheid Leerstijlen Kenmerken rechtsgeoriënteerde denkstijl Kenmerken visuele systeem Kenmerken kinesthetische systeem Hoe rechtsgeoriënteerden boeken lezen Verschillen tussen vroeger en nu Het conflict tussen linksgeoriënteerd onderwijs en rechtsgeoriënteerde leerlingen Wat is wetenschap

7 De wereld van orthopedagogische praktijken Diagnostiek Behandeling Automatiseren Voorwaarden om goed te kunnen leren Op school Thuis Kinderen zijn veranderd Basishouding bij begeleiden van kinderen Vormen van weerstand Snel afgeleid Ja, maar Regie overnemen Kat uit de boom kijken Je bent de volgende die wat van me wil Schrijven en lezen Leesbaarheid Het alfabet Woorden corrigeren Lezen Begrijpend lezen Verkeerde woorden, horen die in je hoofd? Woordbeelden Spelling Comprimeren van een spellingregel Kan het niet eenvoudiger?

8 Rekenen Getallen schrijven Tafels en sommen Functioneel rekenen Redactiesommen Terug naar de basis Leren Teksten leren en begrijpen Topografie De kaart van Nederland Toetsen Anekdote Informatie opslaan Spellingregel of woordbeeld? Automatiseren De werkelijke waarde van een spiekbriefje Bewust zijn van je hoofd Prestatiedruk Focussen Concentreren Medicatie Gedragsverandering Concentratieknop Sociaal-emotionele problematiek Visualiseren Redeneren Ridiculiseren Faalangst en zelfvertrouwen

9 Ontspannen De goedgevoel cirkel zziep Over Wim Bouman Bronvermelding Register

10 Inleiding Elke dag weer, ontvang ik s en telefoontjes van ongeruste ouders, die zien dat hun kinderen leerproblemen hebben. Deze problemen laten zich zien als automatiseringsproblemen, leesproblemen, spellingproblemen en rekenproblemen, ook wel genoemd in termen als: dyslexie (leesstoornis) dyscalculie (rekenstoornis) dysorthografie (spellingstoornis) dysfasie(taalstoornis) Binnen de huidige situatie zijn de gevolgen hiervan niet te onderschatten; concentratie stoornissen, belemmerende overtuigingen ( ik kan het toch niet, ik ben dom ), slecht slapen, bedplassen, faalangst, maar ook angsten zoals bang zijn in het donker, het niet naar school willen of durven en zelfs fobieën. Vaak geeft de school aan, dat een kind het niet kan, terwijl je zelf ziet en merkt dat jouw kind behoorlijk slim is. Wat is hier nu aan de hand? In de meeste gevallen is het kind in meer of mindere mate visueel en kinesthetisch ingesteld, het denkt in beelden en voelt sterk. Dit is geen afwijking of een neurologische stoornis maar gewoon een manier van denken. Dit heeft wel tot gevolg, dat de informatie die het kind op school krijgt, niet goed aansluit bij de manier waarop het kind denkt. Kinderen die sterk visueel zijn ingesteld, kunnen bijzonder veel informatie in beelden opslaan en dát 9

11 is een talent waar de Kernvisie methode gebruik van maakt. Kinderen presteren binnen een korte tijd beter op school en zijn daardoor vrolijker, gemotiveerder, voelen zich zekerder over zichzelf en hebben meer rust in het functioneren op school en thuis. Oplossingen komen vanuit het kind zelf, waardoor deze beter beklijven. Dit boek is tot stand gekomen door zeer nauwkeurig naar kinderen te kijken en hen vooral nieuwsgierig te bevragen over wat zich allemaal in hun hoofd afspeelt, terwijl zij bezig zijn met informatieverwerking. Ruim 300 kinderen heb ik mogen observeren en verder kunnen helpen bij hun leren. Zij hebben er aan bijgedragen, dat de kennis van de Kernvisie methode steeds meer effectiviteit ging opleveren. Nu is de methodiek zo sterk, dat zelfs zwaar dyslectische kinderen in staat zijn om goed te lezen, te spellen en te rekenen. Ik besef dat ik in mijn gedrevenheid om dingen duidelijk te maken, wel eens generaliserend bezig ben. Ik ben me ervan bewust, dat in het onderwijs, de zorgverlening en de wetenschap, veel mensen actief zijn die zich met hart en ziel inzetten voor het welzijn en welbevinden van kinderen. Ik zou hen onrecht aandoen als ik iedereen over een kam zou scheren. Om mijn boodschap zo duidelijk mogelijk over te laten komen, moet ik af en toe wat scherp formuleren. Wanneer u zich onterecht aangesproken voelt, bij deze mijn excuses, want dat is niet mijn bedoeling. 10

12 Wat is een leerprobleem? Op scholen werkt men volgens een bepaalde structuur. Deze structuur moet leiden naar het opnemen, verwerken, vastleggen en kunnen reproduceren van informatie. Men gaat er vanuit dat deze wijze van aanleren voor alle kinderen geldt. Natuurlijk weet men op scholen, dat dit niet zo is en men steekt veel energie in de kinderen waarbij het niet allemaal vanzelf gaat. Vaak vindt men het wenselijk om deze kinderen te typeren. Dyslexie, dyscalculie, AD(H)D zijn een aantal labels die gehanteerd worden om een probleem te omschrijven. Labellen roept bij mensen een bepaalde weerstand op. Het gaat voorbij aan het individu. Al snel wordt iemand als nummer of geval neergezet en niet meer als mens met zoveel andere eigenschappen. Eigenschappen die deze persoon weer uniek maken. Het vraagt dus grote waarkzaamheid bij het doen van labeluitspraken, want je kan er iemand ernstig mee beschadigen. Wanneer we spreken van dyslexie, AD(H)D, PDD NOS, etc. dan weten we wel wat er mee bedoeld wordt. Op scholen wordt veel gewerkt met labels, welke worden vastgesteld door diverse onderzoeken en testen. Hier sluipt het eerste gevaar naar binnen; de vraag is namelijk of de onderzoeken en testen wel aansluiten bij de denkwijze van deze kinderen. De uitkomst en conclusie staat wat mij betreft ter discussie. Een nog groter gevaar dat aan het labellen hangt is de aparte positie die de betrokkene inneemt. Door het label gaat men behandelplannen, aparte leerlijnen 11

13 en aangepaste hulpverlening inzetten. Heeft een kind eenmaal deze status aparte dan ontslaat deze status de leerkracht van de verplichting om het kind aan het einde van een periode op een bepaald niveau - kennis en vaardigheden - af te leveren. Hierdoor heeft het kind door de labeling een extra achterstandspositie. Wanneer een kind op school niet datgene doet wat van hem verwacht wordt en er toch zijn best voor doet, dan spreken we van een leerprobleem. Soms is er een tekortkoming in het verstandelijk vermogen. In dat geval is het zaak om dit kind het juiste schoolniveau aan te bieden. Maar er is ook een grote categorie kinderen, die uitblinkt op gebieden waarvan je het nog niet verwacht, terwijl ze faalt op zaken waarvan iedereen aanneemt dat je dat zo even doet. Een kind kan een prachtige spreekbeurt houden over dinosaurussen of het sterrenstelsel, maar struikelt bij het lezen over eenvoudige woorden zoals de, het, een, als en nog (zogenaamde lege woorden, waarbij je je geen voorstelling kunt maken). Deze kinderen zijn over het algemeen behoorlijk slim, maar ze leren niet zoals school hen dat aanbiedt. Vaak worden ze betiteld als dom of niet leerbaar, maar dat is niet juist. Het grote probleem is dat de manier waarop ze informatie krijgen niet aansluit op de manier waarop ze de informatie verwerken. Dit is een belangrijk uitgangspunt. Het probleem is niet het kind, maar de leermethodiek die het aangeboden krijgt. Michael was acht toen hij bij mij kwam en een heel bijzonder ventje. Hij was volledig in staking gegaan. Hij was gestopt met werken op school en ook aan de 12

14 testjes deed hij niet meer mee. Niemand wist meer waar hij stond. Hij was aardig en eigenlijk helemaal niet opstandig. Hij had veel interesse in alles wat op National Geographic werd uitgezonden en was mateloos geïnteresseerd in de Oude Egyptenaren. Maar leren, dat deed hij niet meer. Argumenten als zelfstandigheid en kennis opbouwen, leuk kunnen lezen en meer plezier in school waren tegen dovemansoren gezegd. Waarom moet ik leren lezen?. Als ik iets wil weten dan vraag ik wel aan iemand wat er staat. Uit de dagelijkse praktijk. Ik kreeg aansluiting met hem toen we spraken over alles wat hij met zijn hoofd kon doen, dat vond hij interessant. Toen ik hem vertelde dat hij woorden in zijn hoofd kon zetten en deze daarna vanzelf bleef onthouden, had ik hem te pakken. Hij ontdekte dat leren niet zo moeilijk was en dat het hem best lukte. Ik leerde hem om de woordjes, die nu behandeld werden op school, in zijn hoofd te zetten. Toen hij dictees hierover kreeg begon hij deze goed te maken. Hij ontdekte dat hij het wel kon. Toen werd het leuk. Vanaf dat moment is hij begonnen om zijn achterstand in te lopen. Hij kwam een keer bij me en ging zitten. Met een grote grijns op zijn gezicht vertelde hij: Ik was de beste van de klas met dictee. Mooier kan je het niet hebben. Hier doe ik het voor. Wij gaan er gemakshalve vanuit dat leren bij iedereen hetzelfde gaat. Dat is niet waar. Scholen bieden over het algemeen de informatie auditief-linguïstisch aan (op het gehoor en talig). Informatie wordt van oudsher mondeling doorgegeven. Het is dus niet vreemd 13

15 dat kennisoverdracht nog steeds op deze manier plaatsvindt. Kijk je naar de ontwikkelingen in de laatste honderd jaar, dan zie je dat onze samenleving een enorme visuele impuls heeft gekregen met de opkomst van film, tv en computer. Vergeleken met onze ouders werden wij aan een veelvoud van visuele prikkels blootgesteld. En vergelijken wij onze kinderen weer met onszelf, dan worden ook zij weer aan een veelvoud van visuele prikkels blootgesteld. Geen wonder dat hun visuele denken leervermogen sterker ontwikkeld is. Terug naar het leerprobleem, focussen we ons op het begrip dyslexie. Dyslexie wordt omschreven als een neurologische afwijking in de samenwerking van de twee hersenhelften. Iets waar je je hele leven mee te maken hebt en alleen door extra aandacht en remediëren kan worden verlicht. Deze wetenschappelijke bewering is naar mijn mening rondweg onjuist. Deze kinderen hebben geen neurologische afwijking, maar een andere leerstijl. En bij het toepassen van de juiste methodiek, kunnen deze kinderen prima meekomen op school. 14

16 Tot zover Dank je wel voor je interesse in het boek Krachtig anders leren. Ik heb het met veel plezier geschreven vanuit mijn passie voor die kinderen, die niet helemaal aansluiten op ons onderwijssysteem. Omdat het allemaal kennis betreft die uit de dagelijkse praktijk komt is het direct herkenbaar voor heel veel mensen. Heb je kinderen, werk je in het onderwijs of bied je op een andere manier hulp, dan geeft Krachtig anders leren je nieuwe inzichten in opvoeding en een andere kijk op dogma s als dyslexie, dyscalculie, dysorthografie, ADD, ADHD, ODD en autisme. Ik hoop dat ik met dit kijkje in het boek je interesse heb gewekt. Krachtig anders leren kun je bestellen via Een boek het lezen waard en een blijvende bron van herkenning! Veel leesplezier, Wim M. Bouman 15

17 Wim Bouman heeft op basis van onderzoek bij 300 kinderen met leerproblemen, zijn opgedane bevindingen en ervaringen beschreven. Door de Kernvisie methode toe te passen hebben deze kinderen grote vooruitgang geboekt in lezen, spelling, rekenen en hun leerstrategie. U kunt lezen over zijn controversiële kijk op de wetenschap, die zegt dat dyslexie een ernstige leerstoornis is. Met als uitgangspunt dat mensen met dyslexie een andere leerstijl hebben ontstaat er een mogelijkheid om deze categorie rechtsgeoriënteerde denkers wel te laten leren en resultaten te boeken. Dit boek vertelt u over die andere leerstijl en legt uit waarom deze groep niet aansluit op de wijze waarop zij op school les krijgt, met als gevolg dat zij onderpresteert. Het vaststellen van problemen als dyslexie, add, adhd, hoogbe - gaafdheid en hoogsensitiviteit is niet moeilijk. Daarvoor een oplos - sing vinden wel. Dit boek biedt u het antwoord; een oplossing, die U treft informatie aan over het lezen, schrijven, woordbeelden, spel - ling, rekenen, hoe er met toetsen omgegaan moet worden, vormen van weerstanden die deze kinderen laten zien en op welke wijze ook sociaal emotionele problemen aangepakt kunnen worden. Dit boek is een must voor ouders die hun kind beter willen kunnen begeleiden, voor leerkrachten en hulpverleners die deze en voor onderwijswetenschappers en beleidsmakers die met open vizier willen kijken naar rechtsgeoriënteerde kinderen en hun onderwijsbehoefte. Wizard Wise NUR 846