Buro PUUR Missie. Soorten. Wat voor u?

Transcriptie

1 De meeste patiënten met een eetstoornis zijn in de beginfase van de stoornis geneigd hun problemen te ontkennen en te bagatelliseren Nurse Academy 2011 Eetstoornissen Missie Kinderen in nood zichtbaar maken & hulp aanreiken Eetstoornissen Eetstoornissen Wat voor u? 1. Voorlichtingslessen Met signalen van leerlingen in rapportage 2. (Na)scholing professionals Artsen / docenten / hulpverleners / etc. 3. Publicaties Ouders / Professionals / Brusjes Signalenkaart huisartsen Zoekmachine gespecialiseerde hulpverleners Soorten 1. Anorexia Nervosa 2. Boulimia Nervosa 3. Eetbuistoornis Gespecifieerde: Atypische 1, 2, 3 Purgeerstoornis Nachtelijk eetsyndroom 5. Ongespecificeerde voedingsof eetstoornis En voedingsstoornissen: 1. PICA 2. Ruminatiestoornis 3. ARFID 1

2 Welke eetstoornis? Mate van ernst van eetstoornis Anorexia Boulimia Eetbuistoornis Anorexia Boulimia Eetbuistoornis Ondergewicht Normaal gewicht Overgewicht Weinig eten, veel water, veel bewegen, restrictieve & purgerende type Eetbuien & compensatie: braken, laxeren, sporten, dagen weinig eten, drugs Eetbuien en/of hele dag door snaaien Licht = BMI 17 Licht = 1-3 compensaties per week Matig = BMI 16-16,99 Matig = 4-7 compensaties per week Ernstig = BMI 15-15,99 Ernstig = 8-13 compensaties per week Extreem = BMI < 15 Extreem 14 compensaties per week Licht = 1-3 eetbuien per week Matig = 4-7 eetbuien per week Ernstig = 8-13 eetbuien per week Extreem 14 eetbuien per week Negatieve overtuigingen over zichzelf die het gedrag sturen. Topsport Hoe vaak komt het voor? 1 op de 5 topsportvrouwen lijdt aan een eetstoornis > 1 per team!!! Anorexia Nervosa Beperken energie-inname tov energiebehoefte Intense vrees om aan te komen of dik te worden Stoornis in waarneming lichaamsgewicht of -vorm Boulimia Nervosa Recidiverende eetbui-episoden In tijdsperiode eten van buiten proportie grote hoeveelheid voedsel Geen beheersing over eten Recidiverend inadequaat compensatoir gedrag: Opgewekt braken Misbruik laxantia, diuretica of andere medicatie, vasten of overdadige beweging Gemiddeld 1x / week over 3mnd Lichaamsvorm en gewicht onevenredige invloed op oordeel over zichzelf Eetbuistoornis Recidiverende eetbui-episoden In tijdsperiode eten van buiten proportie grote hoeveelheid voedsel Geen beheersing over eten Eetbui-episoden Sneller eten dan normaal Dooreten tot onaangenaam vol gevoel Eten zonder lichamelijke trek Alleen eten, vaak uit schaamte Achteraf walgen, somber en schuldig voelen Lijdensdruk door eetbuien Gemiddeld 1x / week over 3mnd Lichaamsvorm en gewicht onevenredige invloed op oordeel over zichzelf 2

3 Eetstoornis Poster: eetstoornis gaat niet over eten = onhandig omgaan met je gedachten & gevoelens Bron: Annemarie van Elburg Oorzaken Begint meestal met lijnen, in de puberteit Combinatie van biologische, genetische, psychische, sociaalculturele factoren Genes load the gun, environment pulls the trigger Cindy Bulik Anamnese op eetstoornis? Maag-darmklachten Slapen, vermoeidheid, concentratie Psychische klachten Herhaaldelijk bezoek huisarts Menstruatieklachten Diverse vage klachten Eetstoornis herkennen aan 1. eetgedrag of lichaam 5. dan zijn we laat! Trigger (Eet)gedrag (Eet)gedrag 5. Type Zelf kritische perfectionist Pleaser (overmatig inschikkelijk) Introvert / impulsief Verliest: - verbinding - autonomie - groei 3

4 (Eet)gedrag 5. Trigger In gezin, op school, Overlijden Misbruik fysiek/emotioneel Depressie Verslaving Focus op eten/lijnen Hoge verwachtingen Etc. Controle 1. wordt een 5. gewoonte Overtuiging Aan de oppervlakte: Ik ben dik, ik moet afvallen Als ik dun ben krijg ik vrienden Dieper liggend: Ik ben toch niet belangrijk Ik voel me buitengesloten Ik doe het toch nooit goed Pro-mia overtuigingen Pro-Ana (Eet)gedrag 5. (Eet)gedrag Stiekem niet eten / eetbuien Treuzelen met eten Altijd bezig met eten Calorieën tellen Liters water drinken Braken, laxeren Overmatig sporten Alle verpakkingen lezen Obsessie lichaamsgewicht, uiterlijk en slank zijn (Eet)gedrag 5. Gedrag Sporten terwijl men geblesseerd is, ook als dit door coach of medische staf afgeraden wordt Overmatig sporten, meer dan nodig of gebruikelijk is voor het verbeteren van de sportprestaties, wat kan leiden tot overtraindheid en blessures Overmatige studieresultaten willen behalen (Eet)gedrag 5. Lichaam Concentratieproblemen Slaapproblemen Menstruatieklachten Keelpijn Koud hebben Maag-darmklachten Flauwvallen Gewicht Aankomen of afvallen Schommelen in gewicht 4

5 Somatiek Verlaagde basaal metabolisme Hypoglykemie Hypothermie Hypotensie Sinusbradycardie Risico hartdood door verlengd QT-interval Osteoporose Pancytopenie Ontbreken van koorts bij infecties Subjectieve maag-darmklachten Amenorroe Herstel 1. Beter omgaan met negatieve gevoelens en stress 2. Vermindering angst, depressie en dwang 3. Eigenwaarde en zelfwaardering Verbetering sociale vaardigheden, contacten 5. Positieve lichaamsbeleving 6. Eetgedrag 7. Fysieke lichaam Reactie patiënt? Weerstand Angst om normaal te moeten gaan eten Onhandig in hulp vragen Zichzelf wegcijferen is fijner dan dat anderen voor je gaan zorgen Stappen in gesprek 1. In welke fase zit iemand? 2. Wat is de ernst? 3. Naar wie doorverwijzen? Hoe betrek ik omgeving? 5. Hoe hou ik contact met patiënt en naasten? 6. Rol van huisarts bij terugvalbescherming! Fasen Inhoud gesprek? Behoud herstel Actie Bewust Bezorgd 1. Onbewust- en ontkenningsfase 2. Bewustwordingsfase 3. Bezorgdheidsfase Actiefase 5. Behoud van herstelfase Terugval Behoud herstel Actie Bewust Bezorgd 1. Maak verbinding 2. Welk doel past bij welke fase? 3. Welke acties passen bij de fase? Durf ik naar de pijn of trigger te vragen? 5

6 Fase I Positief over slecht eetgedrag & geen motivatie voor behandeling Doel = ziektebesef, bereidheid om over eetstoornis te praten Toon begrip Haal focus rondom eten weg Geef inzicht in kenmerken, gevolgen en achtergrond Bespreek de verslavende component, maar blijf optimistisch over herstel Maak jouw probleem zijn/haar probleem Fase I Voorbeeld uitspraken Ik heb geen problemen Er is niets met me aan de hand Ik ben gewoon aan de lijn, zoals de meeste leerlingen Ik hoef geen hulp en ik wil geen hulp Fase I - Accepteer ontkenning - Maak verbinding met leerling - Accepteer leerling, niet de eetstoornis - Leg uit dat eetstoornis klaarblijkelijk nodig is - Het is oké als je eetstoornis ontkent - Je bent als mens oké - Doel = ziektebesef - buiten- & binnenkant? - Ouders informeren: - Medische risico s kinderen - Ouders niet informeren is meestal eetstoornis voeden Gesprek Vermoedens bij patiënt Hoe ga je het gesprek aan? Welke vraag stel je? SCOFF lijst 1. Heeft u zichzelf al doen braken omdat u zich met een volle maag niet goed voelt? 2. Vreest u dat u geen controle meer heeft op de hoeveelheid die u eet? 3. Bent u meer dan 6 kg vermagerd in minder dan 3 maanden? Denkt u dat u te dik bent, terwijl anderen vinden dat u te mager bent? 5. Zou u zeggen dat voedsel een belangrijke plaats inneemt in uw leven? Bij 2 of meer ja, dan doorverwijzen ESP lijst 1. Bent u tevreden over uw eetgewoonten? 2. Eet u ooit wel eens in het geheim? 3. Heeft uw gewicht invloed op hoe u zich voelt? Hebt u nu last van een eetstoornis? Bij 2 of meer ja, dan doorverwijzen 6

7 Verbinding Patiënt met eetstoornis is uiterst gevoelig voor: 1. Word ik serieus genomen? 2. Luistert de ander écht naar mij? 3. Kan ik de ander vertrouwen? Inhoud gesprek Voorbeeld: Mijn gevoel zegt dat jij het momenteel moeilijk hebt. Kan dat kloppen? Vind je het makkelijker om een antwoord op te schrijven? Wat maakt dat je huilt? Ik heb de indruk dat je wel iets wil zeggen, maar het nog niet makkelijk vindt HULP 1. Huisarts, schoolarts, jeugdarts 1. Na uitsluiten somatische oorzaak 2. Doorverwijzen 2. Stepped care. 1. POH GGZ, Vrijgevestigd psycholoog, etc. (1 e lijns) 2. 1½ lijns??? 3. Specialistische GGZ (= 2 e lijns) TOP GGZ (= 3 e lijns) 3. Hulp voor ouders, brus, etc Weet lotgenotenlijn = patiëntenvereniging 5. Zoekmachine Voorwaarden: 1. Moet in behandeltraject zitten 2. Arts moet toestemming geven 3. Moet werken naar een overgang (niet bezig houden ter afleiding) 1 uur per week, max 2 vakken School moet aanvraag doen en een aangepast leertraject bieden. j.staring@cedgroep.nl of k.hazekamp@cedgroep.nl of l.verloop@cedgroep.nl Herstel AN Geen evidence based therapie beschikbaar Essentiële elementen: Psycho educatie Positieve behandelrelatie Kinderen: familietherapie Zelfbeeld: Psychomotorische therapie Nazorg ofwel terugvalpreventieplan 7

8 Herstel BN & BED 1. Cognitieve Gedragstherapie, CGT-E 2. Positieve behandelrelatie Essentiële elementen: Psycho educatie Positieve behandelrelatie Kinderen: familietherapie Zelfbeeld: Psychomotorische therapie Nazorg ofwel terugvalpreventieplan Krachtzinnen 1. Jij hebt niet voor de problemen gekozen 2. Je hoeft het niet alleen te doen 3. Blijf in jezelf geloven Wat is jouw krachtzin? Krachtzinnen Dankjewel 1. Ik heb niet voor de problemen gekozen 2. Ik hoef het niet Wilt u signalenkaart huisartsen alleen gratis te ontvangen? doen Stuur mail naar patricia@buropuur.nl 3. Ik geloof in mezelf Wat is jouw krachtzin? 8