In de rubriek Gereedschap bespreken verschillende experts elke maand een (les)methode

Transcriptie

1 GEREED SCHAP In de rubriek Gereedschap bespreken verschillende experts elke maand een (les)methode My name is Tom De methode My name is Tom (MNIT) bestaat uit een lespakket om Engels te geven in groep 1 tot en met groep 8 ( In 2008 verscheen het eerste onderbouwdeel en in 2014 het laatste deel, voor groep 8. Hoe is MNIT opgebouwd en hoe is deze methode in te zetten om schoolbreed aan het Engelse taalvaardigheidsniveau te werken? Marianne Bodde- Alderlieste is als docente vakdidactiek vvto/engels werkzaam op de Marnix Academie en is daarnaast auteur en adviseur van diverse methodes, artikelen, projecten en boeken over (vakdidactiek) Engels in het po MNIT bestaat uit twee delen: lesmateriaal voor de onderbouw en lesmateriaal voor de middenen bovenbouw, in deze Gereedschap bovenbouw genoemd. In deze bespreking komt onder andere het volgende aan bod: de opbouw van MNIT voor de onder- en de bovenbouw, de didactische uitgangspunten voor de onder- en de bovenbouw en gebruikerservaringen. Opbouw onderbouw Het onderbouwmateriaal voor groep 1 tot en met 4 bestaat uit een handleiding voor de gehele onderbouw, praatplaten, handpop Tom en software met digitale activiteiten. Er worden vier hoofdthema s behandeld: My family, My house, My school en My birthday, met daarbij behorende prentenboeken. De auteurs geven in de handleiding aan dat je als leerkracht zelf kunt kiezen in welke volgorde je de thema s aanbiedt, maar op de website wordt een voorkeursvolgorde aangehouden ( als leerlijn voor groep 1 tot en met 4. Met andere woorden: de leergang is er, de leerlijn maakt de leerkracht zelf. Tom s suitcase vult de methode voor de onderbouw aan met vier boekjes met aanvullende spelletjes en ander lesmateriaal. Aan het eind van groep 4 hebben de leerlingen een goede basis om op niveau verder te gaan in groep 5. Dit betekent dat de onderbouwdelen de basis vormen voor de lessen in de volgende groepen. Omdat de thema s aansluiten op gebruikelijke kleuterthema s en ze los van elkaar kunnen worden behandeld, kunnen deze gemakkelijk worden ingepast in al bestaande thema s en projecten. Het werken met handpop Tom moet je wel even oefenen, maar blijkt in de praktijk prima te werken. Doordat handpop Tom alleen maar Engels verstaat, reageren de leerlingen spontaan in het Engels op de pop en vergeten zij de persoon die hem vasthoudt. De gebruikers ervaren de overgang van de onder- naar de bovenbouw als positief: De kinderen weten al vrij veel, ze praten gemakkelijk en durven Engels te spreken voor de klas. In groep 1 tot en met 4 is het vooral spreken, in groep 5 komt ook lezen en schrijven aan bod. Er wordt vanaf groep 5 gewerkt met een werkboek. Het vakniveau is best pittig. Opbouw bovenbouw MNIT is ook in te zetten in de bovenbouw. Het lesmateriaal voor groep 5 tot en met 8 biedt voor iedere groep een handleiding, een werkboekje en een digitale omgeving met klassikale en individuele activiteiten. In de bovenbouw wordt handpop Tom niet meer gebruikt, maar reist de Engelstalige Tom, aangepast aan de leeftijd van de leerlingen, door verschillende landen: England (groep 5), the Netherlands (groep 6), France (groep 7) en Germany (groep 42 JSW 9 mei 2016

2 8). Daarbij vertelt Tom wat hij allemaal meemaakt: spelenderwijs leert Tom veel over het land, dus de leerlingen ook, want in Tom s verhaal komen diverse onderwerpen aan de orde, zoals Around the house (wereldoriëntatie groep 5), the Big Flood, Delta works (geschiedenis groep 6), Visiting the Louvre (kunsteducatie groep 7) en Mozart (muziek groep 8). Het is niet aan te raden om met het bovenbouwdeel te werken zonder dat de leerlingen Engels hebben gehad in de onderbouw. Het basisniveau dat leerlingen in groep 5 nodig hebben, wordt namelijk behaald met MNIT of met een andere onderbouwmethode Engels. Ook belangrijk is dat er in de onderbouw en in de bovenbouw minimaal een uur per week Engels wordt gegeven, omdat dit mede bepalend is voor het niveau. Uitgangspunten onderbouw Het uitgangspunt van MNIT is dat alle leerkrachten de lessen geven in het Engels. Van de leerkrachten wordt dus verwacht dat er vanaf groep 1 Engels gesproken wordt. Dat is één van de belangrijkste basisprincipes voor vreemdetaalverwerving bij jonge kinderen. In de handleiding voor de onderbouw zijn de kringgesprekken met de handpop en de kringactiviteiten in het Engels uitgeschreven als ondersteuning voor de leerkracht. Uit een aantal gebruikerservaringen blijkt dat niet alle leerkrachten (in een team) dit even consequent doen en dat dit problemen kan opleveren voor de leerlingen in een volgende groep. Het gaat er in de onderbouw om dat de leerlingen op een natuurlijke manier de Engelse taal verwerven, dus dat ze spelenderwijs leren luisteren en spreken. Het uitgangspunt is Content and Language Integrated Learning (CLIL): Engels leren door bepaalde thema s in het Engels te behandelen. Daarbij praat Tom met de leerlingen over deze onderwerpen. Met kleuterclil worden de leerlingen gestimuleerd, door de input van de leerkracht en het digibord, om geleidelijk het Engels zelf te gaan gebruiken op zeer jonge leeftijd. Daar is de opbouw ook naar: er worden geen lessen gegeven, maar er worden allerlei speelse activiteiten aangeboden in het Engels. Kringgesprekken met Tom, kringactiviteiten, voorlezen en het werken op de computer wisselen elkaar af. Voor elke week staan twee activiteiten gepland. Natuurlijk kun je altijd zelf nog aanvullende activiteiten bij een thema toevoegen, zeker wanneer je als leerkracht meer ervaren bent met Engels spreken. Zo is deze methode flexibel te gebruiken. Bij het uitvoeren van de opdrachten heb je als leerkracht de rol van begeleider. Knutselblad 4.3 Shopping lists My birthday Knutselblad Uitgangspunten bovenbouw Het geven van het vak Engels in het Engels wordt in de bovenbouw vervolgd. In de onderbouw kun je in principe nog kiezen in welke volgorde je de thema s aanbiedt, vanaf groep 5 biedt de methode een doorgaande leerlijn met 34 lessen per jaar, bestaande uit vaste onderdelen: Introduction, Instruction, At work en Round off. Er wordt doorgewerkt op het basisniveau dat in de onderbouw is opgebouwd. Het vierfasenmodel en de schijf van vijf vormen de didactische basis met als belangrijkste doel dat de leerlingen leren communiceren. Via het digibord worden diverse voorbeelddialogen aangeboden. Op zijn reis door Europa gaat Tom dieper in op geografische, historische, culturele en andere aspecten van het land. CLIL is ook in de bovenbouw het leidende principe: leerlingen leren Engels en vakinhouden tegelijk en werken daarbij veel samen, voeren onderzoek uit en presenteren hun bevindingen. Taalvaardigheidsniveau My name is Tom heeft een duidelijke opbouw van het taalvaardigheidsniveau Engels: de leerlingen komen daarmee op een hoger niveau uit dan met alleen het reguliere Engels in groep 7 Knutselblad Shopping list Shopping list Shopping list Shopping list Alle lessen worden in het Engels gegeven, en dat geldt voor leerkrachten vanaf groep 1 JSW 9 mei

3 GEREED SCHAP My House Spelactiviteit 2.1 Let s draw a house! 10 MINUTEN (Herhaling) family members, brother, sister, father, mother, grandmother, grandfather, grandpa, baby, house, walls, roof, door, doorbell, window, blinds, chimney, ladder, garage, tree, car, washing, grass, sun, plant, flower(s), flag, Can you tell me what this is? Can you point to in the picture? Draw the Koffer, papier om op te verven, potloden, eventueel prentenboek My House Leg vooraf het papier en de potloden klaar op de tafel. I can see an English book. (Pak Tom s suitcase My House uit de koffer.) Laat de voorkant van het boek zien en wijs het huis aan. Of wijs het huis aan op het prentenboek. Can you tell me what this is? A house. Very good! This is Tom s house. Let s take a look at Tom s house. Can you point to the roof in the picture? (Het kind wijst het dak aan.) Very good, that s the roof. (Complimenteer het kind als het antwoord goed is.) My House Can you point to the wall? (Het kind wijst de muur aan.) Can you point to the? (Laat het kind verschillende onderdelen van het huis aanwijzen.) Can you draw your own house? Yes (I can). Geef instructies over wat het kind moet tekenen. Draw the roof of your house. (Wijs het dak aan.) 4 My house en 8. Er wordt gewerkt vanuit de niveaus van Anglia: van Junior aan het eind van de onderbouw via Primary in groep 5 en 6 naar Preliminary in groep 7 (A1) en Elementary in groep 8 (A2). Dit vergt van de leerkrachten een actieve rol en een taalvaardigheidsniveau Gebruikerservaringen My name is Tom Een ouder: Ik ben heel enthousiast over My name is Tom (MNIT). Mijn dochter van 6 jaar kent en spreekt al meer Engelse woorden dan mijn zoon van 11 jaar, die met een traditionele methode Engels krijgt in de bovenbouw. Een ervaren MNIT-leerkracht: MNIT voor de onderbouw is prachtig uitgebreid met Tom s Suitcase en een digitale ELO. Hierdoor is het nog gemakkelijker om les te geven met MNIT. In de bovenbouw merken we dat de kinderen grote sprongen maken in hun Engelse vaardigheden. Met de nieuwe toetsen van MNIT kunnen we dit nu ook vastleggen. Niet bij iedere les is er een digibordles. Je merkt gelijk dat de kinderen minder betrokken zijn als het digibord niet wordt gebruikt. Als leerkracht moet je dan van goeden huize komen qua Engels om de kinderen te motiveren. Er wordt van leerkrachten een bepaald niveau in spreekvaardigheid gevraagd, wat niet iedere leerkracht heeft of waar men zich niet comfortabel bij voelt. Het gevaar is dat de stukjes dan in het Engels voorgelezen worden en er daarna overgeschakeld wordt naar het Nederlands. Maar dat is natuurlijk niet de bedoeling. Draw Stel vragen aan het kind over de tekening van het huis. Can you tell me what this is? (Wijs iets aan op de plaat.) Is this the roof or the window? (Of stel een vraag over iets wat je aanwijst.) (This is the) roof. I like your house. Your drawing looks really good. Ga zo door totdat alle onderdelen van het huis benoemd zijn. T Teken zelf een huis en laat het kind vertellen wat jij moet I tekenen. P Can you tell me what to draw? I would like to draw my house. Draw the roof. Spelactiviteit 2.2 Let s paint our house! 15 MINUTEN (Herhaling) colours, red, blue, green, yellow, orange, white, black, brown, pink, purple, house, wall, roof, door, window, doorbell, chimney, blinds, flag, plant, paint(ing), I want to paint the What colour shall I choose? Can you paint the? Can you sing along? Koffer, verf, verfkwasten, huis dat je/het kind getekend hebt/ heeft op papier waarop geverfd kan worden (spelactiviteit 2.1) Leg vooraf de tekening van het huis klaar op de tafel. I can see some paint and some paintbrushes. (Pak de verf en de kwasten uit de koffer.) Laat de verfkwasten en de verf zien. We are going to paint the house. (Wijs de tekening van het huis aan.) But first I am going to sing a song! (Maak tijdens het zingen van het lied bewegingen met de verfkwast, alsof je aan het verven bent.) What colour shall I choose? Red or green or blue? Engels dat toereikend is om de vakgebieden in het Engels aan te bieden. De handleiding bevat weliswaar Teacher Talk (kant-en-klare Engelse zinnen voor instructies), maar voor de leerkracht is een basisniveau op B1/B2 van het Europees Referentiekader noodzakelijk. Logisch: als leerkracht kun je Engels niet goed aanbieden als je een lager niveau hebt dan je leerlingen uiteindelijk zelf moeten bereiken! Opbouw vakinhoud De vakinhoudelijke thema s komen vooral concentrisch aan de orde en worden soms in een ander jaar uitgebreid, zoals de thema s Water en Tweede Wereldoorlog. Door de uitwerking van de vakinhoud in het Engels worden vak- en taaldoelen met elkaar verbonden, maar ook procesdoelen, zoals samenwerken, onderzoeken, presenteren en toename van leerlingzelfstandigheid, worden op deze manier opgebouwd. Leerkrachten die ervaring hebben opgedaan met MNIT kunnen de methode vanuit deze werkwijze zelf uitbreiden met andere projecten of onderwerpen. Differentiatie Differentiatie vindt plaats door minder snelle leerlingen meer tijd te geven of door hen thuis opdrachten voor te laten bereiden of verder uit te laten werken. Voor snelle leerlingen kunnen de leerdoelen worden uitgebreid door andere of meer vakinhouden in het Engels aan te bieden, waarbij ze onderzoek moeten doen naar een bepaald onderwerp of een presentatie moeten voorbereiden. In de werkboeken voor de bovenbouw worden de activiteiten op drie niveaus aangeboden, aangegeven met sterretjes. Handleiding, ELO en toetsing De handleiding is beknopt, maar duidelijk, zowel voor de onder- als voor de bovenbouw. Die bevat naast aanwijzingen en Teacher Talk ook kopieerbladen. Belangrijk om te melden is dat de elektronische leeromgeving (ELO) een essentieel onderdeel van de methode is. Een gebruiker zegt hierover: Zonder ELO kun je met MNIT geen Engels geven. De ELO biedt voor de onderbouw vijftien onderdelen met spelletjes, liedjes, et cetera. De leerkracht kan de gegevens van de leerlingen per sessie beheren en bijhouden. Er zijn geen onderbouwtoetsen, maar met de optie See what you know aan het eind van ieder thema kun je evalueren of de doelen zijn behaald. De leerlingen krijgen per thema een certificaat. De ELO voor de bovenbouw bevat diverse activiteiten voor de 34 lessen (smartboard, computer, workbook, songs, extra): er is gemakkelijk mee te werken. Onder 44 JSW 9 mei 2016

4 Days of the week Spelactiviteit 3.25 What are you going to do? 10 MINUTEN Prijsindicatie My name is Tom De prijs-kwaliteitverhouding is goed. Meer informatie vind je op de website Kosten onderbouw per leerjaar: handleiding 149; diverse prentenboeken 12,50; software vanaf 175; handpop 99; praatplaten 49,95; Tom s suitcase 59,95. Kosten bovenbouw per leerjaar: handleiding 79; werkboek (per set, bestaande uit vijf stuks) 29,95; software vanaf 175,-; leesboekjes (per set, bestaande uit zes stuks) 32,50. Playground, playtime, skip with the rope, go down the slide, ride a bike, kick the football, play hopscotch, play in the sandpit, make a sandcastle, play with marbles, play hide and seek, climb the climbing frame, days of the week, Sunday, Monday, Tuesday, Wednesday, Thursday, Friday, Saturday. What are you going to do? I am going to Koffer, bel, kaartjes met activiteiten die je op het schoolplein kunt doen (knutselblad 3.8), kaartjes met de dagen van de week (knutselblad 3.9) Ring, ring! (Laat het geluid van een bel horen of doe het geluid na.) It s playtime. What are you going to do in the playground today? I will give you a card. (Geef elk kind een kaartje met een activiteit.) Can you tell me what you are going to do in the playground today? I am going to ride a bike. What are you going to do in the playground today? I am going to play hopscotch. Verspreid de kaartjes met de dagen van de week over de vloer en leg naast elke dag van de week een kaartje met een activiteit. Elk kind gaat naast een van de kaartjes met een dag van de week staan. Of laat de kinderen nadat ze aan de beurt zijn geweest naar een volgend kaartje gaan. T I P Loop naar het eerste kind en stel een vraag over wat het gaat doen. What are you going to do on Monday? I am going to go down the slide on Monday. (Het kind wijst naar het kaartje met de glijbaan.) Kind 1 loopt naar kind 2, dat naast het kaartje van dinsdag staat. What are you going to do on Tuesday? I am going to ride my bike on Tuesday. (Het kind wijst naar het kaartje met de fiets.) Kind 2 loopt naar kind 3. I am going to ride my bike on Tuesday. What are you going to do on Wednesday? I am going to play hopscotch on Wednesday. Ga zo door totdat ieder kind heeft verteld wat het gaat doen. Gooi of rol de bal naar een kind en stel een vraag. Het kind moet de vraag beantwoorden. Daarna bedenkt het kind een nieuwe vraag en stelt die aan het kind naar wie hij/zij de bal gooit of rolt. Let s throw the ball and ask a question. What are you going to do? (Of herhaal eerdere thema s: What are you going to wear/eat/play with?) I am going to play football, and you? (Gooi of rol de bal naar het volgende kind.) I am going to ride my bike, and you? I am going to climb on the climbing frame. Spelactiviteit 3.26 Busy week! 10 MINUTEN Extra bij les 1 vind je diverse downloads, waaronder de toetsen. Er zitten nog wel wat foutjes in de toetsen en in de ELO. Een ervaren gebruiker van MNIT zegt bijvoorbeeld het volgende over de toetsen: Wij werken sinds een aantal maanden actief met de toetsen. Het is fijn dat op alle onderdelen getest wordt: luisteren, lezen, schrijven, grammatica en woordenschat. Je mag onderdelen uit de toets laten, wat lastig is bij de beoordeling, maar daar moeten we nog meer ervaring mee opdoen. Een degelijk lespakket Als je vanaf groep 1 wilt werken aan kwalitatief goed Engels, vanuit de standaard vroeg vreemdetalenonderwijs (met uitstroomniveaus voor vmbo A1, havo A1/A2 en vwo A2/B1), dan kun je met deze methode een goed niveau Engels voor de leerlingen bereiken met minimaal een uur les per week. Voor de bovenbouw zou je dan bijvoorbeeld nog een set leesboekjes (graded readers) over verschillende onderwerpen kunnen aanschaffen, voor differentiatie en voor de snellere leerlingen. MNIT is een degelijk lespakket Engels dat in groep 1 tot en met 4 de leerlingen al op een taalvaardigheidsniveau brengt, waar in groep 5 op kan worden voorgebouwd naar niveau A1 en A2+ eind groep 8. De werkwijze leent zich ervoor om met deze methode zelf in de loop van de tijd Klaas Hoorn (eindauteur My name is Tom): De methode My name is Tom komt het best tot zijn recht als leerkrachten vanaf het allereerste begin het vak Engels in het Engels geven. Als dit consequent gebeurt, zal de aansluiting met het deel van de bovenbouw geen problemen geven. Wij beseffen dat dit veel vraagt van leerkrachten, maar het kan een mooie uitdaging zijn om Engels in de basisschool Days of the week, Sunday, Monday, Tuesday, Wednesday, Thursday, Friday, Saturday. Where are you going to? I am going to school, the library, the bakery, the supermarket, the playground, the zoo, church. What day is it today? What s the weather like today? It s sunny. It rains. It s cloudy. Koffer, zelfgemaakte kaartjes van de dagen van de week, rooster voor de dagen van de week (knutselblad 3.9), knutselblad 3.10 My school Days of the week thema s toe te voegen. Je kunt MNIT als totaalpakket gebruiken voor alle groepen, maar de methode ook alleen voor de onderbouw aanschaffen en voor de bovenbouw een andere methode kiezen of omgekeerd. Let er dan wel op dat de niveaus, eerder dan de thema s, goed op elkaar moeten aansluiten. Anders wordt het te gemakkelijk voor de bovenbouwleerlingen. LITERA TUUR! 21 I can see a chart of the days of the week. (Pak het rooster uit de koffer.) Wijs de dagen van de week aan op het rooster (knutselblad 3.9). Let s say the days of the week together. We are going to make our own chart. I have pictures of things that we can do during the week. I will show you where I am going this week. On Sunday I am going to church. On Monday I am going to school. On Tuesday I am going to the library. Bodde-Alderlieste, M.J., & Schokkenbroek, J. (2011). Engels in het basisonderwijs. Kennisbasis vakdidactiek. Groningen: Noordhoff. Bodde-Alderlieste, M.J. (2015). Wat levert vroeg Engels op? JSW, 100 (2), Hoorn, K. (2011). Vroeg Engels, hoe doe je dat? Taal lezen primair, 13 (1), serieus te nemen. Omdat de opzet voor het deel van de onderbouw nogal verschilt van die van de bovenbouw wordt deze overgang nogal eens als pittig ervaren. In dat geval is het goed om de eerste jaren rustig te bouwen aan een leerlijn die past bij het niveau van de leerlingen. Bijvoorbeeld door twee jaar te doen over de delen 5 en 6, zodat er meer tijd is om de leerstof goed te laten beklijven. REACTIE VAN DE UITGEVER JSW 9 mei

5 Wil jij op de hoogte blijven van de ontwikkelingen in het basisonderwijs? Neem nu een abonnement op JSW Wil je niets missen, neem dan een abonnement op HJK én JSW en betaal slechts 117,50 per jaar Ontvang 10 x JSW JSW lezen op tablet en pc via Schooltas Krijg toegang tot het digitaal archief Studenten ontvangen 40% korting Samen voor 75,- per jaar Meer weten? Ga naar of bel