Actualiteitencollege Leerlingenvervoer. Jeroen Peters, 8 maart 2016

Transcriptie

1 Actualiteitencollege Leerlingenvervoer Jeroen Peters, 8 maart 2016

2 Even voorstellen: Jeroen Peters Zelfstandig specialist leerlingenvervoer Beleid leerlingenvervoer Juridische ondersteuning Voeren van procedures Moderator Linkedingroep leerlingenvervoer Vragen in de toekomst:

3 Jurisprudentie Raad van State

4 Coevorden: ECLI:NL:RVS:2015:3382

5 Wat is de casus? Meisje (10 jaar) naar SBO Aanvraag voor aangepast vervoer, verklaring Cie. Leerlingzorg dat AV nodig was, werkende ouders, te veel prikkels in OV waaronder haar schoolprestaties lijden, reistijd OV 45 minuten enkele reis. Gemeente kent OV met begeleiding toe. Rechtbank o.b.v. hardheidsclausule (er is toch een plek vrij in het AV) beroep ouders gegrond verklaard. RvS vernietigd uitspraak rechtbank hardheidsclausule is keuze college en rechter dient deze terughoudend te toetsen.

6 Beleid gemeente Duidelijk beleid gemeente in beleidsregels LLV, RvS haalt in haar uitspraak twee beleidsregels aan: Volgens punt 12 is het uitgangspunt van de gemeente: alle leerlingen in het openbaar vervoer tenzij: ( ) Volgens punt 15 moet een vergoeding voor de kosten van aangepast vervoer pas in uitzonderingsgevallen worden verleend als: ( )

7 Adviezen Standpunt SBO- school: al onze leerlingen kunnen met het OV ( directeur). Commissie leerlingzorg: aangepast vervoer Ona]ankelijk adviseur gemeente: leerling kan onder begeleiding met het OV. RvS: bij het onderzoek is kennisgenomen van alle deskundigenadviezen. Ouders hebben niet aannemelijk gemaakt dat het onderzoek onzorgvuldig tot stand is gekomen of dat er andere bezwaren aan kleven.

8 Reistijd Volgens ouders is de reistijd met het OV 3 tot 4 uur per dag en met de auto 1 a 2 uur. Volgens College 45 minuten max. per rit. RvS: Wat hiervan ook zij, vast staat dat de reistijd van de woning naar de school minder dan anderhalf uur per enkele reis bedraagt, zodat niet wordt voldaan aan de voorwaarden van artikel 13, aanhef en onder a, van de verordening voor bekostiging op basis van de kosten van aangepast vervoer.

9 Belasting ouders Beide ouders werken fulltime Claim van ,- wegens gederfde inkomsten. Verklaring cie. Leerlingzorg: het begeleiden van de leerling door de ouders tot ernstige benadeling van het gezin zal leiden. RvS: Volgens vaste rechtspraak van de Afdeling behoort het geven van begeleiding tijdens het leerlingenvervoer in beginsel tot de verantwoordelijkheid van de ouders. Dat beide ouders door hun werk niet in de gelegenheid zijn [dochter] zelf naar school te begeleiden, onderscheidt zich niet in betekenende mate van de situatie waarin vele andere ouders zich bevinden. Dit geldt evenzeer voor de omstandigheid dat naar eigen zeggen een sociaal netwerk ontbreekt om [dochter] naar school te begeleiden.

10 Leeftijdsgrens Leerling heeft volgens ouders een geestelijke leeftijd van 7 jaar. Leeftijdsgrens verordening 10 jaar Rvs: de leeftijdsgrens van tien jaar bepalend is voor de vraag, of kinderen zelfstandig met het openbaar vervoer kunnen reizen. Die leeftijdsgrens is in dit geval niet relevant, omdat aan leerling ook een vergoeding voor de kosten van vervoer per openbaar vervoer van een begeleider is toegekend.

11 Conclusies o.b.v. uitspraak Coevorden Zorg voor duidelijke beleidsregels Zorg dat de adviseur alle informatie heeft en let er op dat het onderzoek zorgvuldig heeft plaatsgevonden. Werk of ontbreken sociaal netwerk ouders is geen reden voor AV. Rechtbanken maken ook fouten. Gebruik een specialist op het gebied van leerlingenvervoer en recht.

12 Tilburg ECLI:NL:RVS:2015:

13 Wat is de casus? Meisje naar SO (Cluster 2) Afstand tussen de woning en de school is 4,9 kilometer dus niet voldaan aan de afstandseis. Advies arts waaruit blijkt dat het niet zo is dat de leerling niet met het openbaar vervoer kan reizen Rechtbank heeft aan de verkeerde bepalingen getoetst en het vervoer wel toegekend

14 Hardheidsclausule toepassen? Meisje kan niet fietsen, achterop de fiets gaat ook niet. Ouders hebben geen rijbewijs Ouder kind met autistische stoornis die ook niet zonder begeleiding naar school kan. Vader werkt in ploegendienst Moeder werkt drie dagen als gastouder

15 Raad van State Deze situatie onderscheidt zich niet in betekenende mate van de problemen die vele andere gezinnen op dit punt ondervinden. De omstandigheid dat beide ouders geen rijbewijs hebben en naar eigen zeggen een sociaal netwerk ontbreekt om [dochter] naar school te begeleiden, biedt evenmin grond voor het oordeel dat het college de hardheidsclausule had moeten toepassen

16 Conclusies o.b.v. uitspraak Tilburg Kilometergrens is hard alleen op basis van handicap recht op AV onder de kilometergrens. Voor ouders (bijna) onmogelijk om een beroep te doen op de hardheidsclausule. Rechtbanken gaan soms de fout in

17 Hulst ECLI:NL:RVS:2015:

18 Levensovertuiging Ingevolge artikel 1, aanhef en onder a, van de Verordening leerlingenvervoer gemeente Hulst 2012 wordt onder school eveneens verstaan een vergelijkbare school in België. Ouders wensen naar een school in België in verband met hun levensovertuiging (orthodoxe godsdienst) Gemeente geeft aan dat er dichterbij gelegen scholen van dezelfde richting zijn

19 Raad van State De school behoort tot het gemeenschapsonderwijs dat in opdracht van de Vlaamse overheid in stand wordt gehouden en ingevolge de Belgische grondwet neutraal is en derhalve niet gebonden aan een godsdienstige of levensbeschouwelijke richting. Dat in het kader van het vak levensbeschouwing gekozen kan worden voor onderwijs in onder meer orthodoxe godsdienst maakt niet dat daarmee de richting van de school wordt bepaald School is dus voor het leerlingenvervoer gelijk aan een Nederlandse Openbare school

20 RvS Verwijzing naar rechtsgeschiedenis Uitspraak 3.1 uitleg Het college is niet verplicht ouders aanspraak te geven op een hogere vervoerskostenvergoeding indien de ouders een verderop gelegen school voor hun kind verkiezen, met voorbijgaan van een dichterbij gelegen school van dezelfde richting. Uit de totstandkomingsgeschiedenis volgt voorts dat, indien de voorkeur van de ouders voor de verder van de woning van de leerling gelegen school met voorbijgaan van de dichterbij gelegen school van dezelfde richting, berust op het feit dat daar godsdienstonderwijs wordt gegeven volgens een bepaalde modaliteit die niet tot uitdrukking komt in de richting van de dichterbij gelegen school, de gemeentelijke regeling daarmee geen rekening behoeft te houden (Kamerstukken II 1984/85, , nrs. 6-7, blz. 6-7)

21 Conclusie Hulst Kijk goed naar de grondslag van een school, dat bepaald welke school de dichtstbijzijnde is

22 Maastricht ECLI:NL:RVS:2014:

23 Wat is de situatie? Zoon naar VSO Uit het GGD- advies blijkt dat hij geen verstandelijke, lichamelijke of zintuigelijke handicap heeft, maar wel een psychiatrische stoornis. Gezien zijn stoornis in combinatie met zijn gedrag kan hij nog niet zelfstandig met het openbaar vervoer en per fiets, maar wel met begeleiding reizen. Om die reden is besloten tot toekenning van een cross- oververgoeding, die inhoudt dat voor vier wintermaanden een vergoeding wordt geboden om te reizen met het openbaar vervoer en voor zes maanden een vergoeding voor het gebruik van de fiets

24 Is het GGD advies wel juist? GGD arts is een geriatrische arts en volgens ouder om die reden niet ter zake deskundig is. Heeft de gemeente wel alle adviezen bij haar besluit betrokken? Advies van school om AV toe te kennen. RvS: In hetgeen ouder naar voren heeft gebracht, is geen grond gelegen voor het oordeel dat de GGD arts niet ter zake deskundig is. RvS: de door ouder overgelegde stukken geen nieuwe informatie en omstandigheden opleveren waarmee in het GGD- advies geen rekening is gehouden

25 Veilige fietsroute? Ouder: de route die zoon per fiets naar school moet afleggen is onveilig en zoon heeft geen verkeersles gehad op de basisschool. RvS Volgens het advies kan een begeleider de verkeerssituatie voor zoon overzien

26 Hardheidsclausule? Volgens ouder worden zijn schoolprestaties en zijn gemoedstoestand daardoor negatief beïnvloed bij het moeten fietsen/ov. Een leerling die een paar straten vandaan woont wordt wel met de taxi vervoerd. Voorgaande jaren wel vervoer toegekend RvS: besluit heeft niet tot gevolg heeft dat het voor de leerling onmogelijk is om de school te bezoeken. Andere leerling is gemotiveerd weersproken Ieder schooljaar afzonderlijk te beoordelen

27 Conclusie Maastricht Kijk goed of het advies compleet is. Maak afspraken met keuringsinstantie over de kwalificaties van de arts. Ouders horen ook hun fietsende kind te begeleiden. Bij rechtbank/rvs beroepen op gelijkheidsclausule gemotiveerd tegenspreken (waarop verschillen de gevallen)

28 Dronten 1 oktober 2014 ECLI:NL:RVS:2014:

29 Leonardoschool Moeder vraagt vervoer naar Leonardoschool in Harderwijk voor haar twee zonen. Ruime onderbouwing o.a. psychologisch onderzoek, didactisch onderzoek, verslag van een intern begeleider met o.a. dat op de Leonardoschool in Dronten een wachtlijst bestaat en de dichtstbijzijnde school in Swifterbant geen passend onderwijs kan bieden. Afwijzing gemeente o.b.v. beleidsregel hoogbegaafdenonderwijs: In beginsel wordt een aanvraag voor vergoeding van leerlingenvervoer naar een dergelijke school afgewezen

30 Recht op leerlingenvervoer Moeder krijgt gelijk van rechtbank op basis van de hardheidsclausule. Ook bij de RvS vangt de gemeente Dronten bot ondanks de jurisprudentie over het terughoudend gebruik van de hardheidsclausule door rechtbanken, waarom? Gemeente geeft niet aan dat het standpunt van de IB- er onjuist is. Gemeente geeft niet aan waarom de jurisprudentie m.b.t. hardheidsclausule van toepassing is Gemeente laat twee kansen voorbij gaan om de beschikking van betere motivering te voorzien. (Two strikes and your out)

31 Lessen Beroep je bij de bestuursrechter niet op niet nader aangeduide jurisprudentie, maar noem de nummers en leg uit waarom die uitspraken jouw standpunt onderbouwen. Zorg voor inhoudelijke onderbouwing (wat was het standpunt van het samenwerkingsverband of bestuur/directie van de school?) Neem een deskundige in de arm

32 Hoofdstad en hofstad Raad van state over begeleiding 3 september RVS:2014:3314 Amsterdam 3 september RVS:2014:3315 Den Haag

33 Amsterdam Dochter heeft PDD- NOS en autisme Moeder heeft ernstige gezondheidsklachten en vader is uit beeld. Moeder heeft niemand die haar kan ondersteunen bij de begeleiding en zij heeft niet de financiële middelen om hiervoor een begeleider te regelen. RvS: Volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling behoort het geven van begeleiding tijdens het leerlingenvervoer in beginsel tot de verantwoordelijkheid van de ouders.

34 Amsterdam (2) RvS: Dat [dochter] geen contact meer heeft met haar vader maakt de situatie van [appellante] niet dusdanig bijzonder dat het een bijzonder geval als bedoeld in artikel 29 van de Verordening is, nu in vele gezinnen slechts één ouder in staat is de kinderen naar school te brengen. Dat vanuit het sociale netwerk van [appellante] geen begeleiding mogelijk is, waardoor zij gedwongen is een begeleider te regelen waartoe haar de financiële middelen ontbreken maakt haar situatie eveneens niet bijzonder, nu deze situatie zich niet in betekenende mate onderscheidt van de problemen die vele andere gezinnen op dit punt ondervinden.

35 Amsterdam (3) Moeder heeft met de door haar in beroep overgelegde verklaring van de huisarts niet aannemelijk gemaakt dat zij dochter niet kan begeleiden bij het reizen naar school met het openbaar vervoer, nu hieruit slechts volgt dat moeder bekend is met een hernia van de rug. Moeder heeft eveneens tevergeefs aangevoerd dat het college haar had moeten laten keuren door de GGD, nu het op de weg van Moeder lag aannemelijk te maken dat er bijzondere omstandigheden zijn die nopen tot het toepassen van de hardheidsclausule. Het lag derhalve niet op de weg van het college om moeder door de GGD te laten keuren.

36 Amsterdam conclusie 1. Ouders zijn verantwoordelijk voor begeleiding 2. Ouders moeten zelf bewijzen dat ze niet in staat zijn te begeleiden. 3. één ouder gezin is geen reden 4. Ontbreken sociaal netwerk of financiën is geen reden.

37 Den Haag Volgens gemeente is zoon in staat om onder begeleiding met het openbaar vervoer naar en van school te reizen. Standpunt o.b.v. medisch advies van adviserend geneeskundige van de afdeling Leerlingenvervoer advies van de commissie voor de begeleiding volgt niet dat zoon niet in staat is om onder begeleiding met het openbaar vervoer te reizen. Vader kampt met epilepsie, angst- en paniekaanvallen en stemmingsklachten, waardoor hij niet alleen kan zijn. Moeder kan zoon niet naar school begeleiden nu zij vader niet voor een lange periode alleen kan laten.

38 Den Haag (2) RvS: Het college hanteert voor de toepassing van artikel 30 van de Verordening de vaste gedragslijn dat de daarin vervatte hardheidsclausule wordt toegepast indien de ouders genoegzaam aantonen dat het begeleiden van de leerling onmogelijk is door een chronische ziekte of lichamelijke handicap van beide ouders of een alleenstaande ouder en begeleiding door anderen niet mogelijk is. Deze vaste gedragslijn is niet in strijd met de wet en niet kennelijk onredelijk

39 Den Haag (3) RvS: Deze gedragslijn is juist toegepast, nu ouders met de overgelegde stukken slechts aannemelijk hebben gemaakt dat vader de zoon niet naar school kan begeleiden en zij niet aannemelijk hebben gemaakt dat moeder de enige is die voor de begeleiding van vader zorg kan dragen.

40 Den Haag conclusie 1. De beleidslijn dat alleen aangepast vervoer zal worden toegekend indien het begeleiden van de leerling onmogelijk is door een chronische ziekte of lichamelijke handicap van beide ouders of een alleenstaande ouder en begeleiding door anderen niet mogelijk is, is volgens RvS niet onredelijk. 2. Ouders moeten aantonen dat begeleiding niet mogelijk is en dat er ook geen andere mogelijkheden zijn.

41 Nijkerk 28 mei 2014 ECLI:NL:RVS:2014:

42 Holistisch onderwijs Aanvraag naar school in Doorn (De Ontdekkingsreis) o.b.v. holistisch onderwijs. Volgens ouders moet holisme worden aangemerkt als een levensbeschouwelijke visie. Ter onderbouwing van deze stelling heeft zij in hoger beroep een op haar verzoek door prof. dr. J. van der Greef opgestelde notitie van 28 april 2013 overgelegd. Voorts heeft zij ter zitting gesteld dat het niet toekennen van de vergoeding een inbreuk inhoudt op haar rechten als bedoeld in de artikelen 8 en 9 van het EVRM

43 Dichtstbijzijnde school RvS: Nu De Ontdekkingsreis is geregistreerd als algemeen bijzondere school en t Blokhuus de dichtstbijzijnde school is van deze richting, heeft het college op grond van dit uitgangspunt terecht een bekostiging toegekend op basis van het vervoer naar deze laatste school

44 Strijd met EVRM? Het niet toekennen van een vergoeding in de vervoerskosten houdt voorts geen inmenging in het artikel 8 van het EVRM vastgelegde recht op familie- en gezinsleven en het in artikel 9 van dat verdrag verankerde recht op vrijheid van gedachte, geweten of godsdienst in. De besluiten ( ), hebben immers niet tot gevolg dat [appellant] verplicht is om haar kind onderwijs te laten volgen op de dichtstbijzijnde toegankelijke school. Bovendien leiden de genoemde bepalingen van het EVRM evenmin tot een positieve verplichting van het college om bekostiging toe te kennen op basis van het vervoer naar De Ontdekkingsreis

45 Conclusie Holisme is (nog) geen aparte richting Let goed op de richting van scholen Ook zonder leerlingenvervoer kunnen leerlingen nog steeds naar de school van hun keuze, alleen de overheid hoeft dat niet te vergoeden

46 Loon op Zand 2 april 2014 ECLI:NL:RVS:2014:

47 Hoe bepaal je de dichtstbijzijnde school? Ouders vanuit Loon op Zand (en Waalwijk) willen naar de reformatorische basisschool Ds. Joh. Groenewegenschool in Werkendam terwijl dichterbij de basisschool De Rank te Sprang- Capelle is gelegen. De vereniging heeft als grondslag voor haar handelen de Bijbel als Gods Woord en in overeenstemming daarmede de belijdenisgeschriften van de Reformatorische Kerken in Nederland, zoals die zijn neergelegd in de drie Formulieren van Enigheid"

48 Raad van State Oude jurisprudentie RvS kijk naar de statuten, die zijn qua grondslag hetzelfde (qua uitvoering niet). Nu volgens RvS niet (meer) kijken naar grondslag in statuten maar hoe de school in Brin geregistreerd staat

49 Conclusies Kijk naar brin registratie (via duo.nl te vinden). Rigide systeem voorstel Dekker tot loslaten grondslag bij stichting. Fijnmazig in de protestants christelijke richtingen maar bijv. de algemeen- bijzondere scholen die weliswaar voor de scholenplanning en BRIN- technisch gezien formeel tot dezelfde richting behoren, maar in de praktijk zeer uiteenlopende grondslagen kennen. Zo zijn er ab- scholen met in de praktijk een levensbeschouwelijk neutraal profiel (gelijkend op de grondslag van het openbaar onderwijs), maar ook scholen die zeker gerekend zouden kunnen worden tot een bepaalde godsdienst of levensovertuiging (zoals de scholen van het Rozenkruis, vgl. ABRvS (vz.) 18 maart 1993, JO 1994/1)

50 Dichtstbijzijnde school in het speciaal onderwijs Twee uitspraken van de Raad van State Maasdriel 19 februari 2014 ECLI:NL:RVS:2014:553 Schinnen 12 februari 2014 ECLI:NL:RVS:2014:

51 Schinnen & Maasdriel Schinnen: wat is de dichtstbijzijnde toegankelijke ZMLK school? Recht op bekostiging? Maasdriel: Wat is de dichtstbijzijnde toegankelijke Mytylschool? Toepassen hardheidsclausule?

52 Toegankelijke school Verordening: toegankelijke school voor speciaal onderwijs: de school van de soort waarop de leerling is aangewezen. Alleen kijken naar soort onderwijs, niet of de school een diplomatraject aanbied of dat de Cie van begeleiding een kleinere en persoonlijkere setting noodzakelijk acht (Schinnen en Maasdriel)

53 Recht op bekostiging Geen recht op bekostiging EV als er zonder veel extra kosten een leerling in het AV kan meerijden. (Schinnen)

54 Hardheidsclausule Dagelijks halen en brengen dochter op Mytylschool (ca 95 km v.v.) is niet zo uitzonderlijk dat de hardheidsclausule moet worden toegepast (Maasdriel)

55 Kenmerken Jurisprudentie Dichtstbijzijnde & Richtingen Belasting ouders Gebruik hardheidsclausule

56 Leerlingenvervoer asielzoekers, statushouders, nieuwkomers etc.

57 Leerlingen die in een noodopvang of AZC verblijven Doorgaans is er een basisschool in of dichtbij het asielzoekerscentrum. Vervoer is dan niet nodig. Is vervoer van leerlingen vanuit een AZC toch noodzakelijk (de leerling is gehandicapt en kan daardoor niet zelfstandig de school bereiken, en/of de school is ver weg), dan bekostigt het COA dit vervoer. De gemeente kan desgewenst het vervoer regelen, en stuurt vervolgens de rekening naar het COA.

58 Leerlingen die niet in een noodopvang of AZC verblijven Voor hen geldt de verordening leerlingenvervoer van de gemeente waar zij verblijven, ongeacht het feit of zij een vluchtelingenstatus hebben. MOE- landers Gezinshereniging Nareizers

59 ISK leerlingen (VO) Leerlingen van het voortgezet onderwijs die een Internationale Schakelklas bezoeken vallen voor het leerlingenvervoer onder het voortgezet onderwijs. Dat wil zeggen dat in principe alleen leerlingen die gehandicapt zijn en daardoor niet zelfstandig de school kunnen bereiken in aanmerking komen voor een vervoersvoorziening van de gemeente. amv- locatie (alleenstaande minderjarige vreemdelingen) vervoer door COA naar ISK.

60 Centrale opvangklas, schakelklas, nieuwkomersklas, taalklas etc. Onderwijs om niet Nederlands sprekende kinderen gericht taalonderwijs te geven waarna ze kunnen instromen in het reguliere onderwijs. Hele dag of halve dag? Onderdeel van een reguliere basisschool Dichtstbijzijnde school? Bij halve dag meestal nog ingeschreven op andere school.

61 Aanpak Opvang op school dichtbij mogelijk? Overleg met samenwerkingsverband LEA- overleg Wat is de wens van de politiek? VB Roosendaal CDA: Bekostig leerlingenvervoer voor kind statushouder Maak een beleidsregel vb. Heemskerk eerste 12 weken recht op vervoer ook binnen de 6 km daarna niet meer.

62 Vragen?