Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders Regionale stand van zaken transitie AWB/Wmo

Transcriptie

1 Informatienotitie AAN VAN ONDERWERP DATUM 22 januari 2014 KOPIE AAN BIJLAGE 1 Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders Regionale stand van zaken transitie AWB/Wmo C.Dolman, I.Wevers REGISTRATIENUMMER / 9338 Geachte Raadsleden, In de programmaraad Zelfredzaam van september 2013 is besloten dat de gemeenteraden in Rivierenland eind januari 2014 een kadernotitie voor de transitie AWBZ/Wmo voorgelegd zouden krijgen. Vanwege het voortdurende gebrek aan essentiële informatie en constante cruciale wijzigingen binnen de kaders van de nieuwe wet, moeten wij u helaas meedelen dat wij deze belofte niet na kunnen komen. De kadernota die begin december in concept gereed was, achtten wij onevenwichtig omdat wij de effecten van een aantal inmiddels weer achterhaalde uitgangspunten niet kunnen overzien. De programmaraad zelfredzaam van 5 december 2013 heeft daarom besloten om, i.p.v. een besluitvormende kadernota, een regionale informatienotitie op te stellen waarin de gemeenteraden op identieke wijze geïnformeerd worden over deze wijziging in de planning. In de notitie, die u als bijlage aantreft, staat daarnaast: een samenvatting van de stand van zaken van het wetgevingsproces, een overzicht van de opgaven voor de nieuwe Wmo (die verder gaan dan de transitie AWBZ), een overzicht van de acties en activiteiten die nodig zijn om op 1 januari 2015 klaar te zijn. Tenslotte wordt in de notitie gemeld dat u in februari 2014 een uitgewerkte werkagenda inclusief planning ontvangt voor de transitie AWBZ/Wmo. Wij betreuren het zeer dat wij genoodzaakt zijn om af te wijken van onze oorspronkelijke planning en belofte. Wij hopen dat er nu in versneld tempo zicht komt op de definitieve wet, het budget en de populatie. Gemeente Culemborg Ridderstraat 250 Postbus AC Culemborg Tel Fax Info@culemborg.nl

2 BIJLAGE : regionale informatienotitie Geachte raadsleden, De komende jaren staan ons veel veranderingen te wachten op het terrein van zorg en welzijn. Deze veranderingen gaan gepaard met sterke bezuinigingen. De gemeenten in de regio Rivierenland zetten zich, ondanks de bezuinigingsopdracht, in om aan de kwetsbare inwoners hulp en ondersteuning te blijven bieden. Dat gaat niet vanzelf; We redden het niet met bestaande keuzes en werkwijzen en zullen voor nieuwe uitdagingen ook nieuwe antwoorden moeten bedenken. Met de gemeenteraadsverkiezingen in zicht en de invoeringsdatum van de transities (januari 2015) is gezocht naar concrete keuzes voor de Wmo en de AWBZ transitie om u als gemeenteraad voor de verkiezingen in positie te brengen en relevante keuzes te maken. De opdracht die we onszelf regionaal gesteld hebben: Laat de gemeenteraden voor de gemeenteraadsverkiezingen op een aantal cruciale ontwikkelingen en thema s een heldere keuze maken, zodat we tijdig door kunnen pakken met een ingeslagen weg of een nieuwe aanpak in gang kunnen zetten, om klaar te zijn voor 1 januari 2015, is een te grote opdracht gebleken. Op dit moment is er nog onvoldoende informatie beschikbaar om echt gezamenlijke (regionale of bovenlokale) keuzes te kunnen maken. Daarom kiezen we er op dit moment voor om informatief te zijn, deels een werkagenda op te stellen en aan te geven wat de stand van zaken is. Dat doen we met één oog gericht op Jeugd en participatie/riw, omdat we samen met hen willen optrekken en waar mogelijk aansluiting zoeken en slim verbinden. We willen u als gemeenteraad informeren en meenemen in de ontwikkelrichtingen en informeren over de verschillende uitdagingen en thema s waar we lokaal en regionaal mee aan de slag zijn en blijven. We hebben de tijd die rest hard nodig om een verdiepingsslag te maken op de regionale visie op het sociale domein de Samenredzame samenleving en de Contourennota voor een sociaal Rivierenland. Werkagenda Wmo 2015 Met deze notitie willen we u informatie geven over en inzicht geven in de Werkagenda transitie AWBZ en Wmo Dat doen we aan de hand van de volgende onderwerpen: 1. Waar staan we nu? 2. Wat zijn de opgaven voor de nieuwe Wmo? 3. Welke andere Wmo thema s zijn er binnen het sociale domein? 4. Wat is het vervolgproces en de planning? 1. Waar staan we nu? Steeds veranderend krachtenveld en focus Het afgelopen jaar heeft zich gekenmerkt door voortdurende wisselende verwachtingen over de rol van de gemeente en de inhoud van de nieuwe Wmo: Inzet en ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers, zonder bijbehorend budget; Middelen voor maatwerkvoorziening ter ondersteuning van chronisch zieken en gehandicapten; Wel of geen komst van persoonlijke verzorging naar de Wmo; Oplopende korting op de MEE gelden ten behoeve van cliëntondersteuning; Overgangsrecht bestaande cliënten Begeleiding en Jeugdzorg gedurende het jaar 2015; Geen overgangsrecht bestaande cliënten Hulp bij het Huishouden;

3 Vervangen wettekst Wmo Op 6 november jl. stuurde staatssecretaris Van Rijn van VWS een brief naar de Tweede Kamer 1 waarin hij aankondigde dat persoonlijke verzorging niet naar de gemeente gaat maar naar de Zorgverzekeringswet. Wat we ook van dit besluit vinden, het verandert voor de gemeenten nogal wat. Niet alleen qua budget (2 miljard minder) en de mogelijkheid om door slimme en nieuwe oplossingen een antwoord te geven op de gevraagde bezuinigingen maar ook het krachtenveld dat na het regeerakkoord helder leek tussen gemeente, zorgaanbieders en zorgverzekeraars gaat hiermee op z n kop. We leveren als gemeenten een groot deel van onze regie in als we maar een deel van het takenpakket en het budget (begeleiding) krijgen. Doordat we de regie op een heel groot deel (persoonlijke verzorging) zijn kwijtgeraakt, zijn veel partijen zich aan het herpositioneren. De uitgangspunten en positie om met zorgaanbieders en zorgverzekeraars in gesprek en onderhandeling te gaan zijn veranderd. Het besluit van de staatssecretaris maakt dat wij ons goed moeten realiseren dat de gevraagde maatwerkoplossing en zorg dichtbij en de te realiseren bezuinigingen op de budgetten aanzienlijk moeilijker zijn geworden. De VNG heeft begin december aangekondigd de onderhandelingen met de staatsecretaris te zullen heropenen. Op 29 november jl. hebben gemeenten tijdens een algemene ledenvergadering met grote meerderheid uitgesproken dat de functie verzorging alsnog volledig gedecentraliseerd dient te worden naar de Wmo. Daarnaast zullen de volgende onderwerpen op tafel komen: Alle persoonlijke verzorging of geen persoonlijke verzorging (ook geen 5%); Positie van de wijkverpleegkundige in de sociale wijkteams borgen; Bezuinigingstaakstelling voor gemeenten verminderen; De VNG en de staatssecretaris zijn inmiddels tot een overeenkomst gekomen maar bij de ledenstemming blijkt dat minimaal de helft van de gemeenten deze overeenkomst verwerpt omdat ingeslagen weg over zorg dichtbij met de keuze voor de overheveling van persoonlijke verzorging richting de zorgverzekeraars voor een groot deel verlaten wordt. 2. Wat zijn de opgaven voor de nieuwe Wmo? De Wmo voeren we sinds de invoering in 2007 succesvol uit. We hebben laten zien dat we goed uit de voeten kunnen met de vernieuwing in de zorg en ondersteuning. Zowel bij onszelf alsook bij onze (zorg)partners en inwoners is er een breed draagvlak voor de gekantelde manier van werken. Die vernieuwing en kanteling wordt met de nieuwe Wmo 2015 voortgezet. Lokaal opgave! Bovenlokaal samenwerken Zorg dichtbij is de kern van de transities en de transformatie. Ook de Wmo is dus vooral een lokale opgave. Dat hebben we verwoord in de uitgangspunten van de Contourennota en die zijn leidend voor de wijze waarop de gemeenten in Rivierenland invulling geven aan de opgaven op het sociale domein. We willen wel bovenlokaal samenwerken, omdat: geen gemeente afzonderlijk de kwaliteit kan borgen; dit kansen biedt om resultaten te halen tegen lagere kosten; we zo financiële middelen kunnen bemachtigen (van provincie, rijk en zorgkantoor), die voor iedere gemeente afzonderlijk niet bereikbaar zijn; bovenlokale partners vragen om één gesprekspartner (bijv. STMR, STMG, MEE, UWV, zorgverzekeraars, corporaties);] 1 Brief Nadere uitwerking brief Hervorming Langdurige Zorg kenmerk HLZ van 6 november 2013, van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

4 sommige doelgroepen of aanbod te klein of specialistisch zijn voor een efficiënte lokale aanpak. Drie Hoofdopgaven voor de Wmo We realiseren ons dat de Wmo veel meer is dan de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning en het verstrekken van hulp bij het huishouden, hulpmiddelen en regiotaxi. De kanteling in het sociale domein gaat ook over de inzet en kanteling van overig beleid en hoe dat beleid een bijdrage levert aan de transformatie van de lokale samenleving, aan eigen kracht, burgerkracht, ontzorgen en samenwerken. Het gaat dus ook over leefbaarheid (Huizen van de Buurt, accommodaties), gekanteld subsidiebeleid: niet meer sturen op output (aantallen) maar op outcome (effect). Het gaat vooral ook over vrijwilligers en mantelzorgers, informele netwerken en arrangementen, toegang en algemene en maatwerkvoorzieningen. Om overzicht en inzicht te houden in de complexiteit van wet en regelgeving, beleid en uitvoering brengen we onze werkagenda op dit moment terug tot de drie grootste opgaven die de nieuwe Wmo met zich brengt: 1. AWBZ functie begeleiding / 25%; 2. Huishoudelijke hulp / 40% 2 ; 3. Nieuw Wmo beleidsplan en verordening. Per opgave maken we inzichtelijk wat de urgentie is, welke acties en activiteiten we ondernemen om te komen tot keuzes en afspraken, en hoe we de verbinding leggen met de andere transities. We zijn nog niet zover dat er al een concrete definitieve planning en procesbeschrijving is. Die komt er wel. In het laatste hoofdstuk gaan we daar op in. 1 AWBZ functie begeleiding Hoge prioriteit De komst van de functie begeleiding vanuit de AWBZ naar de Wmo heeft voor onze werkagenda een hoge prioriteit. Nieuwe cliënten kunnen geen beroep meer doen op de AWBZ en zullen direct onder de Wmo gaan vallen. Voor de huidige cliëntengroep geldt een overgangstermijn van een jaar met behoud van rechten(vanaf 1 januari 2015). Acties en activiteiten Om voor 1 januari 2015 klaar te staan voor de komst van begeleiding naar de Wmo en de juiste keuzes te maken, zullen we de onderstaande acties, activiteiten en werkzaamheden verrichten: Inzicht in de doelgroep De gemeenten in Rivierenland hebben samen met het Wmokantoor een data analyse uitgevoerd. Voor deze analyse is gebruik gemaakt van de databank die is samengesteld uit gegevens van het CAK, CIZ en Vektis. We hebben een bulk aan gegevens over aantallen, doelgroepen, aanbieders en geldstromen. We moeten nog een verdiepingsslag maken op de NAW gegevens om inzichtelijk te krijgen wie tot onze doelgroep behoort en welke vorm van begeleiding elke persoon ontvangt. Gesprekken met zorgaanbieders We zijn soms individueel en regelmatig samen in gesprek met de huidige aanbieders van begeleiding. Dat gaat van grote zorgaanbieders zoals bijvoorbeeld de STMR, STMG en Zorgcentra de Betuwe tot zorgboerderijen en zzp ers. We zullen begin 2014 meer structuur aanbrengen in deze overleggen. 2 Ook hier zit nog een onzekerheidsfactor in doordat de VNG nog in onderhandeling is met de staatssecretaris over de voorgenomen bezuinigingen. Als de uitkomsten van dit overleg echter afgewacht moeten worden dan blijft er steeds minder tijd over om ons goed voor te bereiden op de transitie. Om deze reden nemen wij de voorgenomen kortingen voorlopig als gegeven aan. Mochten deze toch deels worden teruggedraaid, dan hoeven een aantal voorgestelde maatregelen wellicht toch niet of anders te worden genomen.

5 Zorginkoop en inrichten pilots Bij de inkoop van Huishoudelijke hulp hebben we ervaring opgedaan met bestuurlijk aanbesteden. Deze vorm van inkoop biedt een basis om ook begeleiding in te kopen. Daarbij onderzoeken we welke gespecialiseerde kennis we dienen te hebben of te regelen om dit traject zorgvuldig uit te voeren. We trekken hier samen op met Jeugd. Via de AJJ gelden kunnen we de benodigde deskundigheid inkopen. We zijn bezig om in 2014 verschillende vormen van pilots in te richten en uit te voeren. Op basis van deze ervaringen kan straks het aanbestedingsproces worden vormgegeven. Mei 2014 meer zicht op budgetten Er is aangekondigd (regeerakkoord en zorgakkoord) dat er bezuinigd wordt op het budget begeleiding ( 25%). Zekerheid hebben we pas als de VNG en de staatssecretaris tot elkaar komen en het budget voor 2015 wordt bekendgemaakt. We verwachten dat dit in de Meicirculaire 2014 zal gebeuren. November 2014 keuzes naar de gemeenteraad Voor 1 januari 2015 zal een nieuw Wmo beleidsplan en een nieuwe verordening aan de gemeenteraad worden aangeboden. De nieuwe Wmo wettekst zal mede van invloed zijn op de onderwerpen die in het beleid of de verordening aan bod komen; 2 Huishoudelijke Hulp Hoge prioriteit Net als begeleiding heeft de verandering binnen de huishoudelijke hulp een hoge prioriteit. Voor de wijzigingen die de huishoudelijke hulp betreffen geldt geen overgangsrecht voor de bestaande cliënten. Acties en activiteiten Bij de laatste aanbesteding van Huishoudelijke hulp hebben we bewust gekozen voor de toen hele nieuwe vorm van aanbesteden: bestuurlijke aanbesteding. Daar verwachten we nu de vruchten van te kunnen plukken, immers we zitten met een representatieve groep aanbieders aan tafel en werken met hen samen om een antwoord te geven op de gevraagde wijzigingen. Overleg en samenwerking met aanbieders op basis van het COB Inmiddels hebben we in bijeenkomsten met gemeenten en thuiszorgaanbieders gehad op basis van het COB (Communicatie Overleg en Besluitvormingsstructuur). We komen met kleine stappen steeds dichter bij nieuwe afspraken. De volgende bijeenkomst vindt begin 2014 plaats Onderzoek en afspraken om de 40% bezuiniging te realiseren We zijn samen met de zorgaanbieders aan het draaien aan een aantal knoppen om te komen tot de gevraagde 40% bezuiniging op hulp bij het huishouden. Het betreft de knoppen: tarief, doelgroep, pakketsamenstelling, en versterking van voorliggende (algemene) voorzieningen. Doel is om te komen tot de juiste keuzeknop(pen) en beantwoording van de vraag hoever we per knop kunnen draaien om nog verantwoorde ondersteuning aan te kunnen bieden. Inrichten pilots resultaatfinanciering begin 2014 Bij gemeenten en thuiszorgaanbieders gaan de gedachten uit naar enkele pilots resultaatfinanciering, te starten begin Hierbij wordt niet meer op basis van uurtje factuurtje gefinancierd, maar op basis van het resultaat (schoon huis) per huishouden. Per huishouden wordt dan dezelfde vergoeding betaald en is het aan de thuiszorgaanbieder om met de cliënt afspraken te maken welke ondersteuning nodig is om het resultaat te bereiken. Momenteel onderzoeken we de mogelijkheden.

6 3. Beleidsplan en verordening Wmo Middelhoge prioriteit Voor 1 januari 2015 zal er een nieuw beleidsplan en een nieuwe verordening (met bijbehorend besluit) door de gemeenteraad dienen te worden vastgesteld. Acties en activiteiten Met de aangekondigde koerswijziging (persoonlijke verzorging naar de zorgverzekeringswet), is de conceptwettekst Wmo 2015, zoals die naar de Raad van State was gezonden, alweer achterhaald. De nieuwe wettekst is nog onbekend. We zullen daar op moeten wachten voordat we zeker weten wat daar in komt te staan. Beleidsplan en verordening Wmo 2015 We wachten op de nieuwe wettekst om het beleidsplan en de verordening VNG tijdig aan de raad aan te bieden voor vaststelling. Budgetten zijn nog niet bekend Ook voor het beleidsplan en de verordening is het cruciaal dat we weten met welke budgetten we onze nieuwe en gekantelde taken dienen uit te voeren. Zoals eerder geschreven verwachten we dat in mei 2014 de budgetten bekend zijn. 3 Welke andere Wmo thema s zijn er binnen het sociale domein? Er is een aantal thema s dat binnen het domein van de Wmo valt, maar waarop we in deze informatiebrief niet uitgebreid ingaan. De reden daarvoor is dat de regie op die thema s elders belegd is. We zorgen er zowel regionaal als lokaal voor dat we verbinding leggen c.q. daarnaar handelen. Onderstaand geven we een overzicht van de belangrijkste thema s en onderwerpen die een directe relatie hebben met de Wmo. Huiselijk geweld/ Kindermishandeling (regiovisie Nijmegen/Rivierenland, Veiligheidsregio); 24/7 telefonische hulpdienst (opdracht Wmo); Visie en convenant Wonen en Zorg (rapportage Atrivé); Cliëntondersteuning (MEE gelden); Beschermd wonen en afspraken met centrumgemeente; Extramuralisering: langer zelfstandig wonen met zorg en ondersteuning; Regionale visie en structuur Openbare Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Opvang. 4 Wat is het vervolgproces en de planning? Het resterende deel van 2013 en januari 2014 zal de in deze brief genoemde Werkagenda Wmo concreter worden uitgewerkt in op te leveren resultaten. We kunnen dan ook de verbinding leggen met de twee andere transities. Dat vraagt namelijk ook om ambtelijk bestuurlijk samenspel, waardoor dilemma s in een vroegtijdig stadium kunnen worden gedeeld en opgevangen.begin februari 2014 ontvangt u een verder uitgewerkte werkagenda Wmo.