Urologische verpleging in de thuiszorg. R. Pieters Verpleegkundig specialist urologie UZ Gent Voorzitter vzw Urobel

Transcriptie

1 Urologische verpleging in de thuiszorg R. Pieters Verpleegkundig specialist urologie UZ Gent Voorzitter vzw Urobel

2 Inhoud Urinaire katheters De verblijfskatheter De suprapubische katheter Intermittente sondage en zelfsondage De nefrostomiekatheter Urinaire incontinentie Mictiedagboek Incontinentiemateriaal voor dames Incontinentiemateriaal voor heren

3

4

5 bacteriuria urinary tract infection catheterisation method patients (n) N/100 days normalised incidence N/100 days normalised incidence none suprapubic condom intermittent indwelling Incidence of bacteriuria and urinary infection in 128 patients with spinal cord injury according to method of urinary tract drainage (level 2)

6 Retrospective study, 9 years follow-up, n=61

7 N = 149, retrospective study, follow-up 68 months (level 2) 27% symptomatic infections 22% stone formation 21% reflux 6% scarring Conclusion: more complications then CIC or reflex voiding (mid-long term follow-up) but less then in older publications

8 SP CIC SP CIC

9 CIC CIC

10 CIC CIC

11 UC SP CIC

12 indwelling catheters UTI prevention preventive measures short term effect long term effect aseptic placement + 0 closed system + 0 desinfections bladder 0 0 rinsing bladder 0 0 cleansing meatus 0 0 frequent changes 0 0 increased diuresis 0 0 antibiotics + 0 Silver/AB coating + 0 Literature summary on preventive measures for UTI in patients with indwelling catheters (level 1a)

13 De verblijfskatheter

14 De verblijfskatheter In de literatuur wordt een voorkeurdikte niet expliciet vermeld of is er eerder sprake van een zo klein mogelijke katheter. In deze richtlijn is gekozen voor een Charrière 16 om volgende redenen: Het plaatsen van een iets dikkere/stijvere katheter vergemakkelijkt het plaatsen omdat je beter aanvoelt dat het plaatsen vlot verloopt of dat er weerstand is Het plaatsen van een verblijfskatheter is een techniek die veel verpleegkundigen slechts heel sporadisch uitvoeren. Een katheter Charrière 16 maakt de techniek gemakkelijker Een katheter Charrière 16 vergemakkelijkt een vlotte afloop van de urine, ook bij langere duur Er is in de literatuur geen tegenindicatie te vinden voor een katheter met Charrière 16

15 De verblijfskatheter Het ontsmetten van de eikel, penis en/of urethra opening wordt verlaten. Studies tonen aan dat grondig reinigen een voldoende voorbereiding biedt om op een steriele manier te kunnen katheteriseren. Bij het katheteriseren van een man is het gebruik van een degelijk glijmiddel een noodzakelijke voorwaarde om te katheteriseren.

16 De verblijfskatheter Waar bij intermittente katheterisatie het voldoende is om de katheter in te brengen tot er afloop van urine is, wordt bij het plaatsen van een verblijfskatheter bij de man aangeraden om de katheter tot aan de bifurcatie in te brengen. Deze techniek maakt het opblazen van de ballon in het prostaat- of sfinctercomplex weinig waarschijnlijk.

17 Spoelen? Bij verstopping van een urinaire verblijfskatheter is het belangrijk een onderscheid te maken tussen een verstopping die veroorzaakt wordt door debris of klonters in de blaas of verstopping die zich in de katheter zelf bevindt. Bij patiënten met hematurie, met zeer vuile, vlokkige urine kan men er van uitgaan dat de afloop van de urine zal verhinderd worden door bloed, vlokken die zich in de blaas bevinden. Om dit te verhelpen kan je een manuele blaasspoeling uitvoeren. Met gedoseerde kracht spuit je 50 ml steriel water in de blaas en zuigt die met kracht onmiddellijk terug aan. Je blijft die techniek herhalen tot het spoelvocht helder is.

18 Spoelen? Bevindt de verstopping van de katheter zich in de katheter zelf (aangeladen katheter, voorgeschiedenis van verstopte katheter, vorige katheter opengeknipt en veel debris in de katheter) dan kan het gebruik van een aanzurend middel helpen om de biofilm in de katheter op te lossen. Bij een ph hoger dan 6,8 kan er een oplossing van 30cc citroenzuuroplossing in de katheter ingebracht worden. De katheter wordt 5 minuten afgeklemd. Dan laat men de katheter terug aflopen om na 5 minuten de 1e handeling nog eens te herhalen Op die manier kan men voorkomen dat de katheter verstopt. Dit doet men best preventief bij patiënten bij wie de katheter vrij vlug verstopt. Dit kan men dan 2x per week herhalen elke week opnieuw. Gaat dit goed kan men na enkele weken proberen nog maar 1x per week te spoelen. De citroenzuuroplossing zorgt ervoor dat de kristallen opgelost worden en de urine terug wat aangezuurd wordt. Dit gebeurt steeds op voorschrift van de arts. Evidentie over de effectiviteit is beperkt, de praktijk toont aan dat bij sommige patiënten dit de levensduur van de katheter kan verlengen. Bij het eerste spreken we van een blaasspoeling, bij de tweede techniek van een katheterspoeling.

19 PUBS

20 De suprapubische katheter Indicaties: Afleiding van urine van langere duur ( >4 à 6 weken) (anders trans-urethrale sonde) Urethrastrictuur in voorgeschiedenis (sonde via de urethra niet mogelijk) Acute retentie met vermoeden van urethraproblematiek (bekken#) Bepaalde urologische ingrepen Verwarde patiënt (anders ballon door sfincter) 20

21 De suprapubische katheter 2 soorten: cystofix (zonder ballon) vlottere plaatsing punch out detrusor hematurie vasthechten huid, geen ballon Dislocatie Dunnere sonde (ch 10 12) 21

22 2 soorten: ballonsonde De suprapubische katheter moeilijker plaatsing zeer volle blaas splijten detrusor geen punch out minder hematurie ballonsonde geen occasionele dislocatie 22

23 23

24 De suprapubische katheter Wisselen van suprapubische katheter: Op voorschrift van arts Technisch verpleegkundige verstrekking (B2-akte) die enkel kan gebeuren op medisch voorschrift. Fistel moet er zijn 1 e wissel moet door arts gebeuren Met verblijfsonde met ballon 24

25 25

26 De suprapubische katheter Bij verwijderen oude sonde Kan ballon niet leeglaten Vullen met H 2 O geen fysiologisch (migratie door wand) Ventiel afknippen Mandrin in ballonleiding 26

27 De suprapubische katheter Ballon vullen met hoeveel? Siliconesonde verliest water 27

28 De suprapubische katheter Bij verwijderen oude sonde Krijg sonde er niet uit Kraagje 28

29 De suprapubische katheter Bij plaatsen nieuwe sonde Krijg sonde er niet in Er komt geen urine Pat klaagt van pijn, plasdrang Diepte van de sonde 29

30 De suprapubische katheter afklemmen of continue afloop? Als continue afloop: beenzak en s nachts doorkoppelen 30

31 De suprapubische katheter Sonde loopt niet af: Positiecontrole (zit sonde nog goed?) Trajectcontrole Spoelen (preventief?) 31

32 De suprapubische katheter Patiënt toch via normale weg plast: Sonde verstopt? UWI? Spasmen? 32

33 Intermittente sondage - zelfsondage

34 Intermittente sondage - zelfsondage Prevention UTI no measures useful level 1a no difference between clean, sterile, nurse sterile Getliffe K, 2007 (systematic review) no-touch technique? Abstract ICS 2011 Glasgow Goessaert et al

35 Intermittente sondage - zelfsondage How frequent What is a normal micturition frequency? 4-7/d Each catheterization is input of bacteria! Each catheterization is rinsing out bacteria Depends on urine production and voiding diarry (nocturnal polyuria) More frequent when UTI (Level 2-3) Nocturnal bladder emptying decreases UTI Koff S, 2005 (Level 2) Conclusion: both interval and volume matter

36 Intermittente sondage - zelfsondage Zelfsondage

37 De nefrostomiekatheter

38 De nefrostomiekatheter

39 De nefrostomiekatheter

40 De nefrostomiekatheter

41 JJ katheter

42 Congressen Colloquia Cursussen Urodynamica Continentiecursus Uro-onco cursus Docentendag gratis nieuwsbrief schrijf hier in