Inhoudsopgave. 1 Inleiding 1. 2 Achtergrondinformatie 5

Transcriptie

1 Vrijwilligersorganisaties vragen maatwerk Effectmeting vrijwilligerssector in Maastricht 2005 Rapportage: Gemeente Maastricht Servicecentrum Onderzoek & Informatie Auteur: Marcel Theunissen Duboisdomein 30 Postbus BZ Maastricht Tel: Opdrachtgever: Dienst Onderwijs, Cultuur, Welzijn en Sport; Afdeling Welzijn en Zorg Druk: DPC, gemeente Maastricht Ontwerp kaft: Ben Theunissen Maastricht, november 2005

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding onderzoek Probleemstelling Eenheid van onderzoek Onderzoeksopzet Dataverzameling en respons Opbouw rapportage 4 2 Achtergrondinformatie Inleiding Accommodatie Sectoren Juridische vorm Ledenaantal Deelnemers Gebiedsniveau Bestaanstermijn 14

4 3 De vrijwilligersorganisatie Inleiding Samenstelling vrijwilligersbestand Vraag en evolutie vrijwilligers Ondersteuning door organisatie 28 4 Samenwerking en ondersteuning Inleiding Samenwerking Algemene ondersteuning Servicepunt vrijwilligers Vrijwilligersvacaturebank Landelijke koepel of bond Steunfuncties Vrijwilligersinformatiepunt (VIP) Samen Aan Slag krant (SAS) Soort ondersteuning Financiële ondersteuning ICT faciliteiten Knelpunten 39 5 Beleid gemeente Inleiding Subsidie Waardering door de gemeente Verbeterpunten Steun ontvangen Informatie 47

5 6 Conclusies en aanbevelingen Inleiding De vrijwilligersorganisatie Samenwerking en ondersteuning Beleid gemeente Veranderingen Conclusie Aanbevelingen 54 Bijlagen 57 1 Nadere analyses per sector 57 2 Opmerkingen 65

6

7 Inleiding hoofdstuk Aanleiding onderzoek In april 2003 heeft de gemeente Maastricht een enquête gehouden onder alle organisaties die met vrijwilligers werken in Maastricht. De resultaten van deze enquête zijn beschreven in het onderzoeksrapport De helpende hand vraagt om een steun in de rug. Eind 2003 is dit rapport uitvoerig besproken in een expertmeeting waarvoor alle betrokken organisaties waren uitgenodigd. Op basis van het onderzoek en de signalen die tijdens de expertmeeting op tafel kwamen, hebben de gemeente en haar partners verschillende initiatieven genomen om organisaties te faciliteren op allerlei gebieden. Om te bepalen of deze inzet ook daadwerkelijk heeft geleid tot de gewenste effecten, is wederom een enquête gehouden. 1.2 Probleemstelling De centrale probleemstelling van dit onderzoek luidt: Welke knelpunten ervaren organisaties en verenigingen die met vrijwilligers werken in Maastricht anno 2005 en welke veranderingen hebben zich voorgedaan ten opzichte van 2003? Inleiding 1

8 Uit deze probleemstelling kunnen de volgende onderzoeksvragen worden afgeleid: - Wat voor soort activiteiten worden verricht door vrijwilligers? - Hoe ziet de samenstelling van het vrijwilligersbestand er uit? (omvang, geslacht, leeftijd, etniciteit) - Welke soort organisaties hebben een tekort aan vrijwilligers en hoe groot is dit tekort? - Hoe tevreden zijn organisaties over de samenstelling van hun vrijwilligersbestand? - Hoe werkt het werven van vrijwilligers? - In welke stadsdelen zijn organisaties actief? - Bestaat er enige samenwerking tussen de organisaties? - Van welk soort accommodaties maken organisaties en verenigingen gebruik? - Van wie of wat krijgen de organisaties momenteel ondersteuning met betrekking tot vrijwilligers? - Aan wat voor soort ondersteuning hebben de organisaties behoefte? - Welke regelingen zijn er voor de vrijwilligers? - Welk gemeentelijk beleid met betrekking tot vrijwilligerswerk is voor verbetering vatbaar? - Over welke thema s willen organisaties meer informatie ontvangen? - Is er verschil in sectoren? 1.3 Eenheid van onderzoek De eenheid van onderzoek is een organisatie of vereniging in Maastricht die gebruik maakt van vrijwilligers. 1.4 Onderzoeksopzet De registratie van vrijwilligersorganisaties in Maastricht ligt momenteel in handen van het Servicepunt Vrijwilligers dat is ondergebracht bij Trajekt. De registratie van alle Maastrichtse sportverenigingen gebeurt door Sport Service van de afdeling Sport en Recreatie van de gemeente Maastricht. 2

9 Op de gemeentelijke website is een Vrijwilligers Informatie Punt (VIP) ingericht. Hier is onder meer een informatiebank met allerlei informatie over organisaties en verenigingen in Maastricht die met vrijwilligers werken en bekend zijn bij de gemeente Maastricht te vinden. Per organisatie of vereniging zijn er gegevens opgenomen over: naam, contactpersoon, contactadres, adres accommodatie, sector, doelstelling, niveau waarop geopereerd wordt en stadsdeel waarin men actief is. Daarnaast is er een verzameling links naar websites die interessant zijn voor vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties en verenigingen te vinden. De gebruikte vragenlijst is vrijwel identiek aan de vragenlijst uit De resultaten uit deze effectmeting worden, waar mogelijk, vergeleken met de resultaten uit de nulmeting (2003). Waar het beleidsmatig relevant is, worden de resultaten afzonderlijk geanalyseerd voor de sectoren Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel 1 Het accent van dit onderzoek ligt bij de organisaties en verenigingen die met vrijwilligers werken in Maastricht. De uitgezette enquêtes zijn doorgaans ingevuld door bij de gemeente bekende contactpersonen, die vaak ook bestuursfuncties binnen de organisaties of verenigingen bekleden. De resultaten in deze rapportage geven dus het beeld van de vrijwilligerssector bezien vanuit de organisaties en verenigingen. Het handelt dan ook veelal over financiële en organisatorische aangelegenheden. De mening van de vrijwilligers (niet-bestuursleden), die veelvuldig in het veld opereren, weegt dus niet mee in deze onderzoeksresultaten. 1.5 Dataverzameling en respons De dataverzameling heeft schriftelijk plaatsgevonden. Alle geregistreerde organisaties en verenigingen uit VIP hebben een vragenlijst toegestuurd gekregen. Van de 752 benaderde verenigingen en organisaties hebben er in totaal 307 de vragenlijst ingevuld en geretourneerd. De respons komt daarmee uit op 41%. De omvang van de steekproef 1 Vanwege te kleine aantallen is het niet mogelijk de overige sectoren afzonderlijk te analyseren. Inleiding 3

10 is voldoende groot om uitspraken te doen met een betrouwbaarheid van meer dan 95% over verenigingen en organisaties in Maastricht die met vrijwilligers werken. 1.6 Opbouw rapportage De rapportage valt uiteen in zes hoofdstukken. Hoofdstuk 1, het onderhavige hoofdstuk, behelst de inleiding. In hoofdstuk 2 komen de achtergrondkenmerken van de organisaties en verenigingen aan bod. Hoofdstuk 3 behandelt diverse aspecten die betrekking hebben op de organisatie zoals de samenstelling en evolutie van het vrijwilligersbestand. In hoofdstuk 4 worden de samenwerking tussen de organisaties en de ondersteuning vanuit andere partijen zoals gemeente behandeld. Hoofdstuk 5 gaat over het gemeentelijk beleid met betrekking tot de vrijwilligerssector. Aan de orde komen zaken als tevredenheid over de waardering voor vrijwilligerswerk en aspecten die in de ogen van de organisaties voor verbetering vatbaar zijn. In hoofdstuk 6 worden de belangrijkste bevindingen uit dit onderzoek nog eens op een rijtje gezet en worden enkele aanbevelingen gedaan. 4

11 Achtergrondinformatie hoofdstuk Inleiding In dit hoofdstuk worden enkele achtergrondkenmerken van de organisaties beschreven. Het gaat hierbij om zaken zoals: de accommodatie, de juridische vorm van de organisatie, het ledental, het gebied waarop de organisatie zich vooral richt en in welk stadsdeel organisaties en verenigingen actief zijn. 2.2 Accommodatie Aan de organisaties is gevraagd of zij de beschikking hebben over een accommodatie. Hierbij kon men aangeven of het een eigen, een gehuurde of een accommodatie van een vrijwilliger, lid, arbeidskracht of deelnemer betreft. Indien men niet over een accommodatie beschikt kon men dit ook aangeven. In 2005 heeft bijna een kwart van de organisaties (22%) de beschikking over een eigen accommodatie. Ongeveer 40% huurt accommodaties van de gemeente (34%) of van privé-personen (6%). Circa 16% van de organisaties heeft geen accommodatie ter beschikking. Achtergrondinformatie 5

12 tabel 2.1 Beschikbaarheid accommodatie Ja, eigen accommodatie 21% 22% Ja, gehuurde accommodatie van privé-persoon 12% 6% Ja, gehuurde accommodatie van de gemeente 30% 34% Nee, maken gebruik van ruimte van vrijwilliger,lid, deelnemer en/of betaalde kracht 6% 5% Nee, geen accommodatie 12% 11% Overig 19% 22% Tabel 2.1 laat zien dat er in 2005 ten opzichte van 2003 vrijwel geen verschuivingen hebben plaatsgevonden. 2.3 Sectoren De organisaties in Maastricht zijn verdeeld in de volgende sectoren: Openbare dienstverlening Dieren, natuur en milieu Zorg en hulpverlening Sociale activiteiten, sport en spel Hergebruik Huisvesten en wonen Religie en levensbeschouwing Kunst en cultuur Media Opleidingen en cursussen Politieke partijen Overige 6

13 In figuur 2.1 staat een overzicht van de verdeling van de organisaties over de verschillende sectoren. Aangezien de organisaties actief kunnen zijn in meerdere sectoren, sommeren de percentages niet tot 100%. De meeste organisaties zijn actief in zorg en hulpverlening en op het gebied van sociale activiteiten, sport en spel. figuur 2.1 Sectoren waar organisaties zich op richten openbare dienstverl natuur & milieu zorg & hulpverlening 29 sociale activiteit 43 hergebruik huisvesten & wonen religie&levensbesch 6 kunst & cultuur 10 media opleiding & cursus 6 politieke partijen overige % 2.4 Juridische vorm Van de organisaties in Maastricht geeft in % een vereniging te zijn en 38% een stichting. Achtergrondinformatie 7

14 figuur 2.2 Juridische vorm organisatie overige stichting vereniging JAAR weet niet % De gevonden resultaten uit de enquête van 2005 zijn vergelijkbaar met Ledenaantal In 2005 heeft een kwart van de organisaties geen leden, 19% telt tussen de 1 en 25 leden, 25% heeft meer dan 25 en minder dan 100 leden en een grote groep (29%) heeft meer dan 100 leden. 8

15 figuur 2.3 Aantal leden binnen de organisatie geen leden tot 25 leden tot 50 leden tot 100 leden JAAR meer dan 100 leden % Ook wat betreft het ledenaantal is er in 2005 geen wijziging opgetreden ten opzichte van het jaar Deelnemers Aan de organisaties is gevraagd of zij deelnemers hebben. Deelnemers zijn personen die min of meer regelmatig gebruik maken van het aanbod van een vrijwilligersorganisatie zonder dat ze lid of vrijwilliger zijn. Ongeveer de helft van de organisaties geeft aan deelnemers te hebben. Achtergrondinformatie 9

16 figuur 2.4 Deelnemers 50 ja nee JAAR % Anno 2005 is er nauwelijks een verandering opgetreden ten opzichte van Gebiedsniveau In figuur 2.5 staat een overzicht van de verschillende gebieden waarop de organisaties hun activiteiten richten. Aangezien de organisaties meerdere gebieden konden noemen, is er overlap tussen de gebieden. In praktijk kan het immers zo zijn dat een organisatie zich richt op de gemeente maar tevens op een stadsdeel. Ongeveer de helft van de organisaties en verenigingen is actief op stadsdeel/buurt niveau, één derde richt zich met hun activiteiten op de gemeente en bijna een kwart is actief in de regio. 10

17 figuur 2.5 Gebiedsniveau waarop organisaties zich richten stadsdeel/wijk/buurt gemeente regio provincie 12 landelijk JAAR internationaal % Organisaties en verenigingen die zich richten op de regio zijn in de steekproef van 2005 minder vertegenwoordigd dan in Omdat er verschil kan zijn tussen organisaties die zich meer op gemeentelijk niveau richten en organisaties die zich op bovengemeentelijk niveau richten is het gebiedsniveau opgesplitst in gemeentelijk (stadsdeel/buurt en gemeente) en bovengemeentelijk (regio, provincie, landelijk, internationaal). In figuur 2.6 is deze categorisering weergegeven. Conform deze indeling is in % van de organisaties actief op gemeenteniveau en 33% op bovengemeentelijk niveau. Ook hier is er weer overlap, er is dus een aantal organisaties die zowel op gemeentelijk als op bovengemeentelijk niveau participeren. Achtergrondinformatie 11

18 figuur 2.6 Niveau: gemeentelijk en bovengemeentelijk 78 gemeentelijk bovengemeentelijk JAAR % In de steekproef van 2005 zijn de organisaties die zich op bovengemeentelijk niveau richten minder vertegenwoordigd dan in de steekproef van 2003 (2005: 33%, 2003: 45%). De organisaties, die hebben aangegeven dat ze zich op stadsdeel niveau richten, konden aangeven welke stadsdelen zij met hun activiteiten bestrijken. In figuur 2.7 staat een overzicht van het bereik van organisaties over de stadsdelen. Aangezien men hier meerdere stadsdelen kon noemen is er overlap tussen de verschillende stadsdelen. 12

19 figuur 2.7 Stadsdelen waarop organisaties zich richten Noord-West Noord-Oost Binnenstad 8 9 Zuid-West 9 9 JAAR Zuid-Oost % (Om een vergelijking met 2003 mogelijk te maken zijn de resultaten voor 2003 herberekend). In de stadsdelen Noordwest, Noordoost en Zuidoost zijn de meeste organisaties en verenigingen actief. In de Binnenstad en Zuidwest zijn beduidend minder organisaties vertegenwoordigd. De verdeling van de genoemde stadsdelen in 2005 is grosso modo identiek aan de verdeling van Achtergrondinformatie 13

20 2.8 Bestaanstermijn De meeste organisaties en verenigingen in Maastricht bestaan meer dan 25 jaren. figuur 2.8 Bestaan organisatie in jaren 0-5 jaar jaar jaar jaar jaar JAAR meer dan 25 jaar % In de steekproef van 2005 zijn de organisaties die langere tijd bestaan iets meer vertegenwoordigd dan in de steekproef van

21 De vrijwilligersorganisatie hoofdstuk Inleiding In dit hoofdstuk komt de organisatie aan bod. Hierbij komen vragen aan de orde zoals: Hoeveel vrijwilligers zijn werkzaam binnen de organisatie? Op welke terreinen zijn de vrijwilligers hoofdzakelijk werkzaam? Hoe worden de vrijwilligers geworven? Hoe lang blijven vrijwilligers gemiddeld actief bij een organisatie? Is er een tekort aan vrijwilligers? Welke vorm van ondersteuning en erkenning van vrijwilligers is er door de organisatie geregeld? 3.2 Samenstelling vrijwilligersbestand In deze paragraaf worden zaken besproken aangaande de vrijwilligers zoals hun gemiddelde leeftijd, op welke terreinen zij hoofdzakelijk werkzaam zijn etc. Anno 2005 geeft meer dan de helft van de organisaties (54%) aan met 5 tot 25 vrijwilligers te werken. Samenwerking en ondersteuning 15

22 figuur 3.1 Aantal vrijwilligers werkzaam binnen de organisatie JAAR 50 en meer % Het aantal vrijwilligers dat actief is bij de organisaties en verenigingen is in 2005 vrijwel identiek aan Aan de organisaties is gevraagd hoe de verdeling man - vrouw binnen hun vrijwilligersbestand is. Uit figuur 3.2 blijkt dat de man/vrouw verhouding bij de organisaties en verenigingen mooi in evenwicht is. 16

23 figuur 3.2 Verdeling mannen/vrouwen binnen vrijwilligersbestand alleen mannen meer mannen ieder de helft meer vrouwen JAAR alleen vrouwen % De man/vrouw verdeling is in de periode tussen 2003 en 2005 niet veranderd. De leeftijdsopbouw van het vrijwilligersbestand is weergegeven in figuur 3.3. De meeste vrijwilligers zijn tussen de 30 en 65 jaar oud. Het aantal vrijwilligers dat jonger dan 30 jaar is en ouder dan 65 jaar is duidelijk in de minderheid. Samenwerking en ondersteuning 17

24 figuur 3.3 Gemiddelde leeftijd vrijwilligers 20 jaar of jonger 20 tot 30 jaar 7 30 tot 40 jaar 40 tot 50 jaar 50 tot 65 jaar jaar en ouder 9 14 JAAR weet niet % In vergelijking met de leeftijdsopbouw van 2003 is er in 2005 een marginale stijging te constateren van de gemiddelde leeftijd. In de enquête van 2005 is speciale aandacht besteed aan jonge vrijwilligers. Er is specifiek gevraagd naar het aantal vrijwilligers in de leeftijd van 15 tot 25 jaar. Rond de 35% van de organisaties heeft vrijwilligers in die leeftijdsklasse. Bij bijna een kwart van de organisaties waar jonge vrijwilligers actief zijn bedraagt het percentage jonge vrijwilligers minder dan 10%, bij een derde ligt dit percentage tussen de 10 en 20%, bijna een kwart heeft tussen de 20 en 30% jonge vrijwilligers en bij 23% is meer dan 30% van de vrijwilligers tussen de 15 en 25 jaar. 18

25 figuur 3.4 Percentage vrijwilligers tussen 15 en 25 jaar * 1-10 % % % 23 meer dan 30% % * percentages zijn gerelateerd aan de organisaties waar jongeren tussen de 15 en 25 jaar als vrijwilliger actief zijn (35%). Op de vraag of er allochtone vrijwilligers werkzaam zijn voor hun organisatie, antwoordt in % ja. Dit ligt aardig in de lijn van het aantal in Maastricht wonende allochtonen (22%). Samenwerking en ondersteuning 19

26 figuur 3.5 Allochtone vrijwilligers 18 ja nee JAAR % Het aantal allochtone vrijwilligers is in 2005 gelijk aan het aantal in Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.1) Sectoren In de sector Zorg en hulpverlening zijn relatief meer allochtonen actief. Evolutie In de sector Zorg en hulpverlening zijn er anno 2005 iets meer allochtonen actief dan in Aan de organisaties is gevraagd in hoeverre er vrijwilligers werkzaam zijn in kader van sociale activering. Met sociale activering wordt bedoeld vrijwilligerswerk voor langdurig werkzoekenden met het doel hen een arbeidsritme op te laten doen. Het overgrote deel van de vrijwilligers is niet werkzaam in het kader van de sociale activering. 20

27 figuur 3.6 Vrijwilligers in kader van sociale activering ja nee JAAR % Het aantal vrijwilligers dat werkzaam is in het kader van sociale activering is in 2005 vrijwel vergelijkbaar met Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.2) Sectoren Evolutie In de sector Zorg en hulpverlening zijn relatief meer vrijwilligers actief in het kader van sociale activering. In de sector Zorg en hulpverlening is het aantal vrijwilligers dat actief is in het kader van sociale activering in 2005 bijna verdubbeld ten opzichte van Onderstaand zijn de redenen weergegeven waarom organisaties niet werken met vrijwilligers in het kader van sociale activering: - activiteiten zijn niet geschikt (vaak niet structureel); - soort organisatie niet geschikt; - geen aanmeldingen/aanbod gehad; Samenwerking en ondersteuning 21

28 - geen informatie hierover (onbekendheid); - geen begeleiding voor handen; en - niet noodzakelijk. Op de vraag of men tevreden is over de samenstelling van het vrijwilligersbestand, antwoordt bijna twee derde ja. figuur 3.7 Tevredenheid samenstelling vrijwilligersbestand ja gedeeltelijk nee JAAR % De situatie anno 2005 is vergelijkbaar met Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.3) Sectoren Evolutie Geen afwijkingen ten opzichte van totaal. Geen verschil met totaal. 22

29 Organisaties die hebben aangegeven (gedeeltelijk) ontevreden te zijn met de samenstelling van het vrijwilligersbestand (35%) noemden vaak de volgende oorzaken: - er is een tekort aan vrijwilligers; - te weinig nieuwe aanwas van jongere vrijwilligers (er treedt vergrijzing op binnen het bestand). 3.3 Vraag en evolutie vrijwilligers Aan de organisaties is gevraagd op welk vlak de voornaamste taken van de vrijwilligers liggen. Het grootste deel antwoordt hier op bestuurlijk en administratief gebied. tabel 3.1 Voornaamste taken vrijwilligers Bestuurlijk, administratief 70% 68% Ondersteunend facilitair 50% 42% Vaktechnisch uitvoerend 27% 30% Deskundigheidsbevordering 21% 19% De genoemde taken in 2005 zijn identiek aan Indien er gekeken wordt naar de wijze waarop vrijwilligers zich aanmelden bij de organisaties, is te zien dat de meeste vrijwilligers worden geworven vanuit de ledengroep of dat ze zichzelf aanmelden. Bij een derde van de organisaties wordt geworven via eigen netwerken. Samenwerking en ondersteuning 23

30 tabel 3.2 Wijze van aanmelding van vrijwilligers Werving vanuit ledengroep 54% 53% Melden zichzelf aan 53% 49% Werving via eigen netwerk 34% 34% Werving via kranten, lokale omroep, wijkblaadjes, etc. 20% 15% Werving via vrijwilligerscentrales 13% 12% Werving via clubblad 12% 10% Werving via andere (vrijwilligers) organisaties 5% 5% Ook de aanmelding van vrijwilligers geschiedt in 2005 op dezelfde manier als in Op de vraag hoeveel jaar vrijwilligers gemiddeld actief blijven bij de organisatie, antwoordt meer dan de helft 5 jaar of langer. Vrijwilligers die minder dan 2 jaar actief blijven bij de organisatie zijn duidelijk in de minderheid. figuur 3.8 Gemiddeld aantal jaren actief minder dan 2 jaar 6 2 tot 5 jaar tot 10 jaar meer dan 10 jaar JAAR weet niet %

31 De verdeling van het aantal jaren dat vrijwilligers actief zijn is voor beide jaren vrijwel hetzelfde. De voornaamste redenen voor vrijwilligers om te stoppen met het vrijwilligerswerk zijn: Te druk met overige werkzaamheden en Gezins- en persoonlijke situatie. In tabel 3.3 staan de overige redenen waarom vrijwilligers stoppen met hun vrijwilligerswerk. tabel 3.3 Reden stoppen vrijwilligerswerk Te druk met overige werkzaamheden 52% 51% Gezins- en persoonlijke situatie 45% 43% Qua leeftijd de activiteiten ontgroeid 27% 30% Verhuizing 22% 19% Het verstrijken van de bestuurstermijn 17% 17% De activiteiten van de organisatie spreken niet meer aan 8% 8% Sfeer in de organisatie/samenwerkingsproblemen 5% 3% Onvoldoende begeleiding 2% 2% Meer dan de helft van de organisaties (62%) zegt dat het aantal vrijwilligers de afgelopen twee jaar gelijk gebleven is, 22% geeft aan dat het aantal is gestegen en 16% constateert een daling. Geconcludeerd kan worden dat er de afgelopen twee jaren geen negatieve trend is opgetreden. Samenwerking en ondersteuning 25

32 figuur 3.9 Verandering aantal vrijwilligers in de afgelopen twee jaar gestegen gelijk gebleven gedaald JAAR % Zoals figuur 3.9 laat zien is de situatie in 2005 vergelijkbaar met de situatie in Meer dan de helft van de organisaties vindt dat er voldoende vrijwilligers zijn om alle taken naar behoren te kunnen vervullen. Ruim één derde van de organisaties, dat vindt dat er een tekort is, zegt zich ondanks het tekort toch te kunnen redden en één op de tien organisaties heeft te kampen met een groot tekort. figuur 3.10 Voldoende vrijwilligers? ja nee, groot tekort gedeeltelijk JAAR %

33 Figuur 3.10 laat zien dat de situatie anno 2005 nauwelijks is veranderd ten opzichte van Hoewel een groot deel (2003: 49%, 2005: 44%) vindt dat er een tekort aan vrijwilligers is, heeft het merendeel van de organisaties geen idee om hoeveel uur het hier gaat. In figuur 3.11 staat een overzicht van het aantal uren dat organisatie een tekort hebben aan vrijwilligers. figuur 3.11 Gemiddelde tekort vrijwilligers in uren * onbekend uur 1 t/m 8 uur t/m 16 uur t/m 32 uur JAAR meer dan 32 uur % * percentages zijn gerelateerd aan de organisaties die hebben aangegeven dat er een (gedeeltelijk) tekort is (2003: 49%, 2005: 44%). (om een vergelijking met 2003 mogelijk te maken zijn de percentages voor 2003 herberekend). Indien er gekeken wordt op welk vlak er een tekort aan vrijwilligers is, dan zegt meer dan de helft van de organisaties dat dit op het vlak van bestuurlijke en administratieve taken ligt. In tabel 3.4 staat een totaaloverzicht van de gebieden waar een tekort is. Samenwerking en ondersteuning 27

34 tabel 3.4 Soort tekort* Bestuurlijk, administratief 75% 55% Vaktechnisch uitvoerend 29% 43% Ondersteunend facilitair 52% 36% Deskundigheidsbevordering 21% 20% * percentages zijn gerelateerd aan de organisaties die hebben aangegeven dat er een (gedeeltelijk) tekort is (2003: 49%, 2005: 44%). Het tekort aan vrijwilligers, die bestuurlijk en administratief werk doen, is in 2005 afgenomen. Ook is er minder behoefte aan ondersteunde, facilitaire werkzaamheden. Daartegenover is er anno 2005 meer behoefte aan vrijwilligers die vaktechnisch uitvoerend werk verrichten. 3.4 Ondersteuning door organisatie Anno 2005 heeft bijna de helft van de organisaties een formeel vrijwilligersbeleid. figuur 3.12 Aanwezigheid formeel vrijwilligersbeleid 41 ja nee 53 JAAR % 28

35 Anno 2005 hebben iets meer organisaties een formeel vrijwilligersbeleid dan in Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.4) Sectoren Evolutie Binnen de sector Zorg en hulpverlening heeft bijna driekwart van de organisaties een formeel vrijwilligersbeleid en binnen de sector Sociale activiteiten, sport en spel is dit één derde van de organisaties. Binnen de sector Zorg en hulpverlening is het aantal organisaties met een formeel vrijwilligersbeleid gestegen ten opzichte van Tenslotte is aan de organisaties gevraagd of ze konden aangeven welke vormen van ondersteuning en erkenning voor vrijwilligers door hun organisatie zijn geregeld. Bij ongeveer twee derde van de organisaties is er een vorm van waardering geregeld en zijn begeleiding en verzekeringen geregeld. De ondersteuning die vaak niet goed geregeld is, zijn de vrijwilligerscontracten. tabel 3.5 Regeling ondersteuning en erkenning vrijwilligers Wel geregeld Niet geregeld Niet van toepassing Vorm van waardering (nieuwjaarsbijeenkomst, jubileum, 70% 68% 12% 11% 18% 21% kerstpakket e.d.) Begeleiding 67% 65% 9% 10% 24% 25% Verzekeringen 58% 64% 13% 13% 29% 23% Onkostenvergoeding 55% 58% 13% 10% 32% 32% Deskundigheidsbevordering 49% 47% 18% 16% 33% 37% Vrijwilligerscontracten 27% 24% 25% 25% 48% 51% Het beeld met betrekking tot ondersteuning en erkenning van vrijwilligers is in 2005 niet of nauwelijks veranderd ten opzichte van twee jaren geleden. Samenwerking en ondersteuning 29

36 Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.5) Sectoren Evolutie De sector Zorg en hulpverlening heeft ten opzichte van de andere sectoren meer geregeld. Binnen de sector Sociale activiteiten, sport en spel is, met uitzondering van een vorm van waardering, op het gebied van ondersteuning en erkenning weinig geregeld. Binnen de sector Zorg en hulpverlening zijn in 2005 vaker verzekeringen en onkostenvergoedingen geregeld ten opzichte van

37 Samenwerking en ondersteuning hoofdstuk Inleiding Organisaties en verenigingen, die met vrijwilligers werken, werken vaak samen. Ook worden zij veelal in hun werkzaamheden ondersteund en/of voorzien van advies door koepels of landelijke bonden. In dit hoofdstuk wordt geanalyseerd van wie de organisaties en verenigingen ondersteuning krijgen en waar aanvullende behoeftes liggen. 4.2 Samenwerking Bijna de helft van de organisaties en verenigingen (45%) heeft aangegeven samen te werken met andere organisaties. Met welke organisaties wordt samengewerkt is weergegeven in onderstaande tabel. tabel 4.1 Samenwerking met andere organisaties of verenigingen* Organisaties of verenigingen die * zich op dezelfde doelgroepen richten 53% 60% dezelfde activiteiten organiseren 56% 50% dezelfde huisvesting delen 22% 25% in dezelfde buurt werkzaam zijn 23% 24% vrijwilligers werk doen ten behoeve van belangenbehartiging 16% 19% * percentages zijn gerelateerd aan de organisaties/verenigingen die hebben aangegeven samen te werken (zowel voor 2003 als voor %). Samenwerking en ondersteuning 31

38 Meer dan de helft (60%) van de organisaties en verenigingen, die samenwerken met andere organisaties, werkt samen met organisaties die zich op dezelfde doelgroepen richten, de helft werkt samen met organisaties die dezelfde activiteiten organiseren, een kwart werkt samen met organisaties waarmee de huisvesting wordt gedeeld en bijna een kwart werkt samen met organisaties in de buurt. Tussen beide metingen zijn er nauwelijks verschillen te zien. De samenwerking tussen organisaties is vooral gericht op: - Activiteiten organiseren/coördineren/deelnemen; - Deskundigheidsbevordering; - Bestuurlijk; - Overleg; - Ondersteuning; en - Voorlichting. 4.3 Algemene ondersteuning Organisaties en verenigingen worden op diverse manieren ondersteund bij hun werkzaamheden. Zo heeft Trajekt een Servicepunt vrijwilligers en een vrijwilligersvacaturebank ingericht. De gemeente Maastricht levert via Sportservice ondersteuning aan sportverenigingen en heeft een vrijwilligersinformatiepunt op haar website ingericht en zo zijn er meer instanties die ondersteuning leveren aan de vrijwilligerssector Servicepunt vrijwilligers In Maastricht wordt ondersteuning aan organisaties onder andere verleend vanuit het Servicepunt vrijwilligers van Trajekt. Anno 2005 maakt 1 op de 10 organisaties hier regelmatig gebruik van. Meer dan drie kwart geeft aan hier (bijna) nooit gebruik van te maken. 32

39 tabel 4.3 Gebruik Servicepunt vrijwilligers gebruik Vaak, regelmatig 11% 10% (bijna) Nooit 75% 83% Servicepunt niet bekend 14% 7% De bekendheid van het Servicepunt vrijwilligers is in 2005 ten opzichte van 2003 iets toegenomen. In 2003 was het Servicepunt bij 14% van de organisaties niet bekend, in 2005 is dit 7%. Het gebruik van het Servicepunt is onveranderd. Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.6) Sectoren Evolutie De sector Zorg en hulpverlening maakt meer gebruik van het Servicepunt vrijwilligers. Het gebruik van het Servicepunt vrijwilligers binnen de sector Zorg en hulpverlening is in 2005 gedaald ten opzichte van De bekendheid van het Servicepunt is toegenomen Vrijwilligersvacaturebank Een ander soort ondersteuning vormt de vrijwilligersvacaturebank. Organisaties en verenigingen kunnen bij de werving van vrijwilligers hier gebruik van maken. Eén op de tien organisaties maakt regelmatig gebruik van de vacaturebank, meer dan driekwart geeft aan hier nooit gebruik van te maken. Het gebruik van de vacaturebank is onveranderd. tabel 4.4 Gebruik vrijwilligersvacaturebank gebruik Vaak, regelmatig 10% 10% (bijna) Nooit 77% 83% Vacaturebank niet bekend 13% 7% Samenwerking en ondersteuning 33

40 Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.7) Sectoren De sector Zorg en hulpverlening maakt meer gebruik van de vacaturebank. Evolutie Het gebruik van de vacaturebank binnen de sector Zorg en hulpverlening is in 2005 gestegen ten opzichte van Landelijke koepel of bond Naast ondersteuning vanuit de gemeente leveren landelijke koepels of bonden ook vaak ondersteuning aan organisaties en verenigingen. In Maastricht grijpt één op de drie organisaties regelmatig terug op landelijke koepels of bonden. Echter, bijna twee derde maakt hier (bijna) nooit gebruik van. Er is in de afgelopen twee jaren geen verandering in het gebruik opgetreden. tabel 4.5 Gebruik landelijke koepel of bond gebruik Vaak, regelmatig 32% 31% (bijna) Nooit 61% 65% Koepel of bond niet bekend 7% 4% Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.8) Sectoren Evolutie Geen afwijkingen ten opzichte van totaal. Geen afwijkingen ten opzichte van totaal Steunfuncties Tevens worden organisaties gefaciliteerd vanuit de zogenaamde steunfuncties. In Maastricht zijn dit het Mondiaal Centrum, Rode Kruis Steunpunt Mantelzorg, Servicepunt Vrijwilligers, Platform Gehandicapten Maastricht, Sportservice Maastricht, Maastrichtse Vrouwenraad en CNME. Iets meer dan één op de vijf organisaties maak hier vaak of regelmatig gebruik van. 34

41 tabel 4.6 Gebruik steunfuncties gebruik 2003 * 2005 Vaak, regelmatig - 21% (bijna) Nooit - 74% Koepel of bond niet bekend - 5% * deze vraag maakte geen deel uit van de enquête Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.9) Sectoren Evolutie - De steunfuncties worden binnen de sector Zorg en hulpverlening iets vaker gebruikt Vrijwilligersinformatiepunt (VIP) Slechts 3% van de organisaties en verenigingen maakt gebruik van het vrijwilligersinformatiepunt op de website van de gemeente. Bij bijna een kwart van de verenigingen is het informatiepunt niet bekend. Drie kwart maakt dus geen gebruik van VIP en geeft als reden voor het non-gebruik dat er geen behoefte aan is. tabel 4.7 Gebruik vrijwilligersinformatiepunt gebruik 2003 * 2005 Vaak, regelmatig - 3% (bijna) Nooit - 75% VIP niet bekend - 22% * deze vraag maakte geen deel uit van de enquête Samenwerking en ondersteuning 35

42 Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.10) Sectoren Evolutie - Het gebruik van het vrijwilligersinformatiepunt ligt binnen de sector Zorg en hulpverlening hoger Samen Aan Slag krant (SAS) Bij de vraag naar een oordeel over de Samen Aan Slag krant heeft 80% van de organisaties weet niet ingevuld. Ondanks het feit dat iedere organisatie of vereniging deze krant regelmatig krijgt toegestuurd, is deze vaak niet bekend. De organisaties die wel een oordeel hebben gegeven zijn over het algemeen positief over de krant. 4.4 Soort ondersteuning Tot nu toe is in dit hoofdstuk aan de orde geweest van wie of wat organisaties ondersteuning krijgen. Echter, het soort ondersteuning dat wordt geleverd speelt ook een belangrijke rol. Organisaties en verenigingen geven aan dat de ondersteuning hoofdzakelijk bestaat uit deskundigheidsbevordering en scholing en P.R. activiteiten. In tabel 4.8 is een compleet beeld weergegeven van de soorten ondersteuning die organisaties momenteel ontvangen. tabel 4.8 Soort ondersteuning Publiciteitsactiviteiten en -materiaal 25% 21% Deskundigheidsbevordering en scholing 28% 20% Coördinatie en begeleiding 19% 15% Werving vrijwilligers 15% 10% 36

43 Financiële steun 9% 8% Telefonische helpdesk 7% 7% Informatie 4% 3% Accommodatie - 2% Ondanks het feit dat organisaties vaak ondersteuning krijgen bij deskundigheidsbevordering en scholing is deze vorm van ondersteuning ten opzichte van 2003 iets afgenomen. 4.5 Financiële ondersteuning Ruim twee derde van de organisaties genereert inkomsten via contributies of deelnemersbijdragen, meer dan de helft krijgt subsidies, iets meer dan een kwart wordt gesponsord en een kwart vergaart inkomsten via commerciële activiteiten. tabel 4.8 Financiële ondersteuning Contributies en/of deelnemersbijdragen 66% 70% Subsidies van gemeente, provincie of Rijk 42% 43% Sponsoring 32% 28% Commerciële activiteiten 27% 25% Overige subsidies en fondsen 15% 18% De door de organisaties opgegeven inkomstenbronnen in 2005 zijn vergelijkbaar met Samenwerking en ondersteuning 37

44 Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.11) Sectoren Evolutie De organisaties binnen de sector Zorg en hulpverlening hebben minder vaak inkomsten uit contributies en/of deelnemersbijdragen en commerciële activiteiten maar meer uit subsidies en fondsen. Organisaties binnen de sector Sociale activiteiten, sport en spel hebben meer inkomsten uit contributies en/of deelnemersbijdragen en uit sponsoring. Geen. 4.6 ICT faciliteiten In 2005 heeft 85% van de organisaties de beschikking over een computer, al dan niet eigendom van de organisatie of vereniging. Dit is vergelijkbaar met twee jaren geleden, toen gaf 87% van de organisaties aan de beschikking over een computer te hebben. Het aantal organisaties dat toegang heeft tot internet is anno 2005 gegroeid ten opzichte van In 2003 had 72% de beschikking over internet en in %. Dit geldt ook voor . In 2003 had 72% van de organisatie een e- mailadres en in %. tabel 4.9 Computer, internet, computer Eigendom organisatie Eigendom vrijwilliger/lid of arbeidskracht Beschikken niet over een computer Jaar Beschikking over internet en/of adres? ja, vrijwilliger/lid/ ja, eigen organisatie nee totaal % arbeidskracht Internet: 24% adres: 24% Internet: 26% adres: 28% Internet: 3% adres: 6% Internet: 2% adres: 7% Internet: 1% adres: 1% Internet: 1% adres: 3% Internet: 6% adres: 5% Internet: 6% adres: 4% Internet: 37% adres: 34% Internet: 45% adres: 36% Internet: 1% adres: 2% Internet: 1% adres: 3% Internet: 8% adres: 9% Internet: 4% adres: 4% Internet : 9% adres: 9% Internet: 1% adres: 4% Internet: 11% adres: 10% Internet: 13% adres: 9% 38% 36% 49% 49% 13% 15% 38

45 4.7 Knelpunten In de enquête is aan organisaties gevraagd welke aspecten een knelpunt vormen in het functioneren van de organisatie of vereniging. In tabel 4.10 zijn de knelpunten opgesomd in volgorde van zeer belangrijk naar minder belangrijk (op basis van 2005). tabel 4.10 Knelpunten bij functioneren organisaties en verenigingen Is onderstaand aspect een knelpunt voor uw organisatie? Ja, enigszins Niet van toepassing Ja, enigszins Niet van toepassing Te weinig subsidiemogelijkheden 54% 20% 58% 17% Te weinig financiële middelen 53% 8% 56% 9% Werving van vrijwilligers 61% 12% 55% 11% Werving van bestuursleden 59% 17% 55% 14% Sponsoring of fondsenwerving 48% 25% 55% 19% Vergrijzing, hogere leeftijd van vrijwilligers 49% 12% 54% 11% Werving van leden en/of klanten 45% 16% 48% 11% Hoeveelheid werk ten opzichte van hoeveelheid menskracht 49% 16% 46% 14% Waardering en (h)erkenning vanuit de gemeente 45% 14% 42% 12% Betrekken van leden, klanten en/of deelnemers bij organisatie 41% 22% 39% 19% Faciliteiten voor de uitvoering (bijvoorbeeld gereedschap, vervoer en computer) 29% 18% 33% 17% Publiciteit en imago van de organisatie 29% 14% 30% 16% Motiveren van vrijwilligers 25% 15% 26% 16% Regelgeving omtrent vrijwilligersorganisaties 17% 29% 26% 21% Kwaliteitseisen vanuit de omgeving 24% 23% 25% 24% Deskundigheidsbevordering van vrijwilligers 22% 24% 23% 23% Aansturing en begeleiding van vrijwilligers 22% 19% 21% 18% Onkostenvergoeding vrijwilligers 22% 25% 20% 30% Groot verloop onder vrijwilligers 20% 19% 20% 16% Samenwerking en ondersteuning 39

46 Is onderstaand aspect een knelpunt voor uw organisatie? Ja, enigszins Niet van toepassing Ja, enigszins Niet van toepassing Te weinig beroepskrachten 19% 42% 17% 42% Beheer van de administratie en financiën 15% 13% 13% 10% Eisen die vrijwilligers aan de organisatie stellen 9% 25% 12% 26% Taakverdeling vrijwilligers versus beroepskrachten 6% 45% 11% 45% Samenwerking met andere organisaties 13% 26% 10% 18% Sfeer en samenwerking in de organisatie 7% 12% 9% 12% Samenwerking met beroepskrachten 7% 42% 8% 43% In 2005 liggen de belangrijkste knelpunten op het financiële vlak. Ook geven organisaties aan dat de werving van vrijwilligers en bestuursleden moeizaam verloopt. Bij de vergelijking van de resultaten van 2005 en 2003 is er op twee onderdelen een verschil te zien, namelijk bij de regelgeving omtrent vrijwilligersorganisaties en bij de taakverdeling vrijwilligers versus beroepskrachten. Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.12) Sectoren Evolutie Bij de sector Zorg en hulpverlening zijn het betrekken van leden, klanten en/of deelnemers bij de organisatie en de sfeer en samenwerking in de organisatie minder vaak een knelpunt. Bij de sector Sociale activiteiten, sport en spel zorgt de taakverdeling vrijwilligers versus beroepskrachten slechts zelden een probleem. Anno 2005 zijn binnen de sector Sociale activiteiten, sport en spel de werving van vrijwilligers en de samenwerking met andere organisaties minder vaak een knelpunt dan in Regelgeving omtrent vrijwilligersorganisaties en eisen die vrijwilligers aan de organisatie stellen vormen in 2005 juist vaker een knelpunt. Binnen de sector Zorg en hulpverlening is sponsoring en fondsenwerving anno 2005 vaker een knelpunt dan in

47 Beleid gemeente hoofdstuk Inleiding In dit hoofdstuk wordt het gemeentelijk beleid met betrekking tot de vrijwilligersorganisaties besproken. Aan de orde komen onder andere zaken als de tevredenheid over de waardering voor het vrijwilligerswerk, aspecten die voor verbetering vatbaar zijn en de mogelijke ondersteuning die de organisaties op diverse gebieden wensen. 5.2 Subsidie Aan de vrijwilligersorganisaties is gevraagd welke subsidierelatie de organisaties met de gemeente onderhouden. Uit het overzicht in figuur 5.1 blijkt dat in % van de vrijwilligersorganisaties jaarlijks een subsidie van de gemeente ontvangt. Van de overige organisaties heeft 7% ooit een éénmalige subsidie van de gemeente ontvangen. Iets meer dan de helft heeft van de gemeente geen subsidie ontvangen. Beleid gemeente 41

48 figuur 5.1 Subsidierelatie vrijwilligersorganisaties en gemeente (%) geen subsidie eenmalige subsidie 11 jaarlijkse subsidie 34 JAAR % Het aantal organisaties dat in 2005 aangeeft jaarlijkse subsidie van de gemeente te ontvangen is vergelijkbaar met Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.13) Sectoren Evolutie Het aantal organisaties dat een jaarlijkse subsidie krijgt ligt binnen de sector Sociale activiteiten, sport en spel lager. Het aantal organisaties dat een eenmalige subsidie krijgt binnen de sector Zorg en hulpverlening is in 2005 lager dan in Waarom organisaties geen, of niet meer, gebruik maken van gemeentelijke subsidie kan verschillende oorzaken hebben. De meest genoemde oorzaken zijn: - organisaties komen niet in aanmerking; en - weet niet hoe organisatie subsidie kan aanvragen. 42

49 5.3 Waardering door de gemeente Aan de organisaties is gevraagd aan te geven hoe tevreden of ontevreden ze zijn over de opstelling van de gemeente ten aanzien van vrijwilligerswerk. Een aanzienlijke groep (rond de 30%) heeft bij deze vraag weet niet ingevuld. Laten we deze groep buiten beschouwing dan blijkt dat in % van de organisaties (zeer) tevreden is over de opstelling van de gemeente (2003: 38%) en 19% (zeer) ontevreden (2003: 24%). Het oordeel van de organisaties over de opstelling van de gemeente valt in 2005 dus iets positiever uit dan twee jaren geleden. figuur 5.2 De mate van tevredenheid over de opstelling van de gemeente ten aanzien van vrijwilligerswerk (%) zeer tevreden tevreden neutraal ontevreden JAAR zeer ontevreden % Beleid gemeente 43

50 Anno 2005 zegt 41% van de organisaties veel tot voldoende waardering van de gemeente te krijgen voor het werk dat zij doen (2003: 34%). Voor 32% (2003: 39%) van de organisaties geldt dit niet. Zij voelen zich onvoldoende of in het geheel niet gewaardeerd. figuur 5.3 Oordeel van vrijwilligersorganisaties over de waardering van de gemeente voor vrijwilligerswerk (%) veel 5 5 voldoende neutraal onvoldoende JAAR geheel niet % 5.4 Verbeterpunten In de enquête is gevraagd aan te geven welke aspecten van het gemeentelijk beleid, ten aanzien van vrijwilligerswerk, voor verbetering vatbaar zijn. In tabel 5.1 zijn deze aspecten weergegeven. 44

51 Bovenaan staat het onderwerp subsidie en vergoedingen. Voor 61% van de vrijwilligersorganisaties is dit aspect voor verbetering vatbaar, een derde (33%) heeft bij dit onderwerp ingevuld weet niet of niet van toepassing. tabel 5.1 Aspecten die volgens de vrijwilligersorganisaties voor verbetering vatbaar zijn Is onderstaand aspect van het gemeentelijk beleid voor verbetering vatbaar? Subsidie en vergoedingen 61% 61% Verstrekken van relevante informatie (over regelgeving, subsidie, enz.) 55% 51% Stimuleren deelname van bepaalde groepen ( jongeren, allochtonen, enz.) 35% 43% Stimuleren van vrijwilligerswerk 45% 41% Onderhoud van de accommodatie 37% 39% Waardering en promotie van vrijwilligerswerk 41% 35% Praktische faciliteiten ( huisvesting ) 38% 35% Stimuleren deelname deskundigheidsbevorderingen en scholing vrijwilligers 30% 31% Wetgeving (Arbo-wet, belastingwet, enz.) 25% 28% Stimulering van samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties 22% 26% Inspraak en medezeggenschap 23% 23% Opzetten van een vrijwilligers(data) bank 21% 20% Verzekeringen en kinderopvang 8% 12% De genoemde verbeterpunten in 2005 zijn vergelijkbaar met Nadere analyse Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.14) Sectoren Evolutie Binnen de sector Zorg en hulpverlening is het stimuleren van vrijwilligerswerk, het stimuleren van de deelname van bepaalde groepen en de samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties meer dan gemiddeld voor verbetering vatbaar. Praktische faciliteiten en onderhoud van de accommodatie zijn binnen deze sector minder vaak voor verbetering vatbaar. Deze laatste twee zijn bij de sector Sociale activiteiten, sport en spel juist belangrijker. Bij de sector Zorg en hulpverlening worden in 2005 de waardering en promotie van vrijwilligerswerk minder vaak genoemd als verbeterpunten dan in Beleid gemeente 45

52 5.5 Steun ontvangen De meeste organisaties zouden graag op het gebied van communicatie en publiciteit en fondsenwerving steun willen krijgen. Maar ook op het terrein van huisvesting en accommodatie, via vaste contactpersonen en bij het werven van vrijwilligers zouden zij graag wat hulp ontvangen (zie tabel 5.2). tabel 5.2 Gewenste ondersteuning organisaties Gewenste steun Communicatie en publiciteit 41% 42% Op het terrein van fondsenwerving 42% 41% Op het terrein van huisvesting en accommodatie 39% 38% In de vorm van vaste contactpersoon 31% 38% Op het terrein van werving van vrijwilligers 40% 36% Op het terrein van verzekeren van vrijwilligers 22% 30% Op het terrein van advies bij vrijwilligersbeleid 22% 29% Op het terrein van cursussen voor vrijwilligers 27% 28% Op het terrein van hulp bij het opzetten van activiteiten 21% 24% Creëren van mogelijkheden om elkaar informeel te ontmoeten 14% 23% Op het terrein van sociale activering 14% 22% Bij de vergelijking van de resultaten uit 2005 met 2003 valt op dat er in 2005 meer behoefte is aan ondersteuning op het terrein van verzekeren van vrijwilligers, het creëren van mogelijkheden om elkaar informeel te ontmoeten en op het terrein van sociale activering. Nadere analyse sectoren Zorg en hulpverlening en Sociale activiteiten, sport en spel (zie bijlage 1, tabel B1.15) Sectoren Evolutie De sector Zorg en hulpverlening wenst meer dan gemiddeld steun op het gebied van werving van vrijwilligers en bij het creëren van mogelijkheden om elkaar informeel te ontmoeten. De sector Sociale activiteiten, sport en spel wenst meer dan gemiddelde ondersteuning op het terrein van huisvesting en accommodatie. Bij de sector Zorg en hulpverlening is hier minder behoefte aan. Bij de sector Zorg en hulpverlening is er anno 2005 meer behoefte aan een vaste contactpersoon en wenst men meer ondersteuning bij het creëren van mogelijkheden om elkaar informeel te ontmoeten dan in Bij de sector Sociale activiteiten, sport en spel is er in 2005 meer behoefte aan ondersteuning op het terrein van verzekeren van vrijwilligers. 46

53 5.6 Informatie Tenslotte is aan de vrijwilligersorganisaties gevraagd aan te geven aan welke informatie vanuit de gemeente ze behoefte hebben. De meeste behoefte blijkt er te zijn aan informatie over subsidies. De minste behoefte is er aan informatie over andere organisaties en over bedrijfsvoering. figuur 5.4 Informatiebehoefte vrijwilligersorganisaties subsidies rechten en plichten activiteit gemeente werving vrijwilliger contactpersonen scholing en training bedrijfsvoering JAAR andere organisaties % Beleid gemeente 47

54 48

55 Conclusies en aanbevelingen hoofdstuk Inleiding In dit laatste hoofdstuk worden de belangrijkste bevindingen van dit onderzoek nog eens op een rijtje gezet en worden tevens de veranderingen ten opzichte van 2003 aangestipt. Tevens worden enkele aanbevelingen gedaan. 6.2 De vrijwilligersorganisatie Accommodatie Bijna een kwart van de organisaties heeft een eigen accommodatie, 40% beschikt over een gehuurde ruimte en 16% heeft geen accommodatie ter beschikking. Sectoren Organisaties en verenigingen, die met vrijwilligers werken, zijn voornamelijk actief in de sectoren sociale activiteiten, sport en spel en zorg en hulpverlening. Taken vrijwilligers De taken van de vrijwilligers bestaan voornamelijk uit bestuurlijk, administratieve taken (68%) en ondersteunende facilitaire werkzaamheden (42%). Gebiedsniveau Bijna drie kwart van de organisaties richt zich met hun activiteiten op gemeentelijk niveau en één derde doet activiteiten die dit niveau overstijgen (regio, provincie, landelijk, internationaal). Conclusies en aanbevelingen 49

56 Sociale activering Zo n 13% van de vrijwilligers is actief in het kader van sociale activering. Binnen de sector Zorg en hulpverlening is dit 30%. Oordeel over omvang vrijwilligersbestand Bijna twee derde van de organisaties is tevreden over de samenstelling van het vrijwilligersbestand. De werving van vrijwilligers verloopt bij de meeste organisaties via de ledengroep, via het eigen netwerk of de vrijwilligers melden zichzelf aan. De evolutie van het vrijwilligersbestand is in de afgelopen twee jaren vrij stabiel gebleven. Regelingen Meer dan de helft van de organisaties heeft geen expliciet/formeel vrijwilligersbeleid. Het best geregeld hebben de organisaties de vorm van waardering voor de vrijwilligers en de begeleiding. 6.3 Samenwerking en ondersteuning Samenwerking Iets minder dan de helft van de organisaties geeft aan met andere organisaties samen te werken. Men werkt hoofdzakelijk samen met organisaties die zich op dezelfde doelgroepen richten en/of dezelfde activiteiten organiseren. Algemene ondersteuning Op de landelijke koepels en bonden en de steunfuncties in Maastricht wordt regelmatig een beroep gedaan. Van de specifieke faciliteiten voor de vrijwilligerssector, zoals het Servicepunt vrijwilligers, de vrijwilligersvacaturebank en het vrijwilligersinformatiepunt wordt minder gebruik gemaakt. Financiële ondersteuning Ruim twee derde van de organisaties genereert inkomsten via contributies en/of deelnemersbijdragen, meer dan de helft ontvangt subsidie en ruim een kwart wordt gesponsord. 50