Bouwen. Oosten. In dit nummer: in het. Bouw Compleet Hardenberg biedt kennisprogramma aan

Transcriptie

1 Magazine voor bouwend Oost Nederland 20e 21e Jaargang no. no. 1-3 februari juli Bouwen in het Oosten In dit nummer: Bouw Compleet Hardenberg biedt kennisprogramma aan Reinaerdt Deuren ziet bamboe als vervanger voor hardhout Nieuwbouw rechtbank Zwolle afgerond, start verbouw en renovatie Loohuis Installaties groeit door overnames

2

3 Inhoudsopgave pag.3 pag.4 pag.7 Voorwoord Bouw Compleet Hardenberg biedt kennisprogramma Haringparty De Citadel positieve noot in lastige tijden pag.9 pag.13 pag.15 pag.18 pag.20 pag.23 pag.26 pag.27 pag.31 pag.34 pag.37 pag.38 pag.42 pag.44 pag.47 Nieuwbouw Rechtbank Zwolle Constructieve opbouw uiterst uitdagend Samenwerken begint bij vertrouwen Rechtbank is transparant en toegankelijk Croon trots op resultaat Gebouw en interieur in harmonie Nieuwe klimaatgevel voor rechtbank Hutten Metaal Staalbouw verbreedt werkzaamheden Spaans hardsteen voor rechtbank Pruis Schilderwerken bekend gezicht in Zwolle Winans tevreden over samenwerking Abeln stoffeerde rechtbank Rechtbank prachtig project voor Brandex KP Interieur, met recht vakwerk Kamphuis: zes decennia slopen en saneren Bamboe als vervanger van hardhout PAG 4 PAG 9 pag.51 pag.53 pag.57 pag.58 pag.61 pag.63 pag.64 Column KienhuisHoving: Energy Service Company en woningbouw: een kans? Geen maatvoering is afwijkend van de fabriek bij Keylite dakramen Column Caspar Jansen: Gegensatze ziehen sich an. Opposites attract, it attracks Business! Advertorial Schrader Juristen voor de bouw en infra Loohuis Installaties groeit door na overnames Column Jaap Middel: Hoet moet van de arbo! BAM Utiliteotsbouw levert duurzaam kantoor op in Hengelo PAG 61 Bouwen in het Oosten Magazine voor bouwend Oost Nederland 21e Jaargang no. 3 juli

4

5 VOORWOORD Wisselende geluiden Weet u inmiddels nog waar u aan toe bent? Als er iets opvalt, de laatste periode, is het wel de constante stroom van sterk wisselende geluiden van al dan niet toonaangevende instellingen en belangenbehartigers in en rond de bouw- en installatiesector. Positieve geluiden over de woningmarkt afkomstig van de Rabobank worden binnen 24 uur volledig onderuit gehaald door Se Nederlandsche Bank. Hoogleraren weten niet hoe hard ze hun waarheid moeten ventileren aan de media. Meningen die één rode draad hebben, namelijk dat echt niemand het eens is met een ander. Ook de Haagse kaasstolp produceert dergelijke geluiden. Het ene deelakkoord is nog mooier dan het andere, maar een vaste lijn valt er niet te ontdekken. Tekenend was de opmerking van PvdA fractieleider Diederik Samson die tijdens een debat eind juni de oppositie verweet niet met plannen te komen. Plannen die vanuit het kabinet behoren te komen waarin de partij van Diederik vijftig procent van uitmaakt, nota bene! Als ondernemer in de bouwsector heb je er maar mee te dealen. Zelf heb ik de indruk dat vele professionals allang besloten hebben niet te wachten op welke impulsen of positieve wendingen dan ook. Gebaseerd op realiteitszin en eigen innovatieve kracht. In mijn vele contacten met de professionals in de bouw bemerk ik dat de meest innovatief denkende ondernemers met enthousiasme en elan de toekomst tegemoet zien. Niet door een paarse bril, zoals BNR columnist Kees de Kort zo fraai formuleert, maar op basis van gezond verstand. Vrijwel iedereen, uitzonderingen daargelaten, weet dat de hoogconjunctuur van enkele jaren geleden nooit meer terug zal keren. In deze Bouwen in het Oosten treft u interviews aan met mensen die het ondernemerschap dagelijks trachten waar te maken. Meedenken al ruim voor de aanbesteding, aandragen van kostenbesparende facetten aan de opdrachtgever, beperken van faalkosten, daarin valt nog winst te behalen. Daar heb je meer aan dan wachten op een doorbraak vanuit ons regeringscentrum. Een fijne vakantie gewenst. Gerard van Leeuwen Redactie Agenda De Citadel 29 augustus Face2Face bijeenkomst met spectaculaire golfshow van Joost Hage bij Erve Braakman 25 September Duurzaamheidscongres in samenwerking met de Gemeente Rijssen-Holten en DWA 27 September Social Media Training Facebook - Hootsuite gevorderden uur door CRM Company 2 oktober Social Media Training LinkedIn - Twitter voor gevorderden uur door CRM Company* /pdf/social Media Training Gevorderden Linkedin - Twitter.pdf 8 oktober Bouw Compleet Hardenberg 9 oktober Bouw Compleet Hardenberg 10 oktober Bouw Compleet Hardenberg 22 oktober Zakelijk Speeddaten vanaf 19:00 uur * Tijdens deze training komt ook de bedrijvenpagina op LinkedIn aan bod. Op de cover: Coverfoto: Altie Bolt (Dura Vermeer, links) en Geert Klein Lebbink (Trebbe) voor de nieuwbouw van de rechtbank in Zwolle. Colofon Bouwen in het Oosten ISSN: Uitgever: GF Uitgevers Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d Tel.: (0515) Fax: (0515) Web: redactie@bouweninhetoosten.nl Redactie: Gerard van Leeuwen, Joeri van Leeuwen, Henny de Mönnink (fotografie), Elan Producties, Wierden (fotografie) Elly Kroese (eindredactie) Tekstbijdrage: Jolanda Groothuis, Reinout Burgers Accountmanagement: Frits Visser frits@bouweninhetoosten.nl Elzert Bonnema elzert@bcuitgevers.nl Vormgeving & opmaak: Nanno van Leeuwen Druk: SMG Groep Verspreiding: Sandd Bouwen in het Oosten komt tot stand in samenwerking met De Citadel te Rijssen 3

6 Anno 2013 volstaat een vakbeurs niet alleen met exposanten en noviteiten. Duurzaamheid en kennisoverdracht worden steeds belangrijker, zeker gezien de huidige markt. Na veel gesprekken met onze exposanten en bezoekers, heeft de organisatie van Bouw Compleet een uitgebreid kennisprogramma samengesteld. Beursorganisator Lambert van Gameren licht toe. Bouw Compleet Hardenberg biedt kennisprogramma Hiermee spelen wij in op de behoeften uit de markt. Tijdens Bouw Compleet Hardenberg zal de dinsdag in het teken staan van de ZZP er. Eén van de sprekers is de belastingdienst, ze praten u bij op het gebied van uren en ondernemersfaciliteiten, financiële administratie en auto en bedrijfsbus. Hier naast gaat de KVK in op algemene zaken als, hoe ga ik om met debiteuren, en hoe kun je succesvol ondernemen. De woensdag wordt ingevuld door onze officiële mediapartner Bouw Totaal. In het kenniscentrum op de beursvloer worden onder andere lezingen gehouden door Dhr. J van der Doelen (senior Sectormanager Bouw), Onroerend Goed & Leisure, Dhr. Ed de Rechteren van Hemert (Directeur),en Dhr. F Kerkhof. Onderwerpen zullen zijn: Kansen in de Bouwsector, ook in Economisch uitdagende 4

7 crisisomstandigheden, Slim calculeren en begroten van bouwwerken conform nieuwe NEN 2699 en fiscale gevaren en vooral de kansen die daarbij een rol kunnen spelen. Meer samenwerking Van Gameren vervolgt: Evenementenhal slaat tijdens Bouw Compleet Hardenberg (editie 2012 had maarliefst bezoekers!) de handen ineen met De Citadel en SBR (kennisplatform Bouw en Vastgoed). De Citadel vormt samen met haar leden een plein waar kennisoverdracht centraal staat. Tevens wordt er een kennisprogramma gepresenteerd door de Citadel met onderwerpen als Duurzaamheid en energie, BIM en Anders werken in de Bouw. De SBR gaat in samenwerking met Van Buuren bezoeker en exposant meer inzicht geven op zaken als Active House, Cradle2Cradle en Passief Huis. Zij doen dit op de beursvloer en met een kennisprogramma, waarin verschillende lezers hun kennis delen. Boven verwachting De aanmeldingen voor Bouw Compleet lopen volgens de beursorganisator boven verwachting. Dat komt ook door de nauwere samenwerking met diverse partners. Daaruit vloeien veel nieuwe contacten voort. Zelf heb ik mijn werkwijze enigszins aangepast aan de nieuwe tijd. Het even snel telefonisch vastleggen is anno 2013 ingeruild voor veel persoonlijke bezoeken. Dat bevalt me prima en geeft me ook de gelegenheid de verdieping van de beurs toe te lichten. Ik koester dan ook hoge verwachtingen voor de beurs in oktober. Je zou het haast niet mogen zeggen in een tijd waar dalende bezoekersaantallen eerder regel dan uitzondering zijn, maar wij hopen te plussen! Lambert van Gameren: Het even snel telefonisch vastleggen is anno 2013 ingeruild voor veel persoonlijke bezoeken. 5

8

9 Positieve noot in lastige tijden Hendriksen haringparty inspireert ondernemers samen kansen te zoeken Het is een zwoele zomerse namiddag. De Citadel in Rijssen vult zich deze twintigste juni langzaam maar zeker met een gemêleerd gezelschap. Afgevaardigden van zowel regionale als landelijke bouwgerelateerde ondernemingen melden zich aan de balie. Ook het gemeentebestuur van Rijssen-Holten is goed vertegenwoordigd. Zakelijk netwerken in een informele sfeer is het doel van vandaag. Het is weer tijd voor de jaarlijkse haringparty! Hendriksen Accountants tekende ook deze editie weer voor de sponsoring van dit evenement. De haringparty is gegroeid tot een zakelijke netwerkbijeenkomst van formaat. En dat is voor Hendriksen interessant: "Veel van onze opdrachtgevers zijn actief in de bouw of daaraan gerelateerd. Bedrijven voor wie wij accountants- en advieswerk doen. Ons dochterbedrijf AABO verzorgt voor tal van deze organisaties de loonadministratie. De haringparty past dus perfect bij Hendriksen Accountants & Adviseurs", aldus mkb-adviseur Wim Lohuis. Jan Flim en zijn team mochten deze middag ruim 85 leden en gasten ontvangen. Flim is tevreden: "Het is goed dat er vandaag ook weer zoveel nieuwe mensen zijn, er is veel belangstelling voor alle ontwikkelingen in De Citadel!" "Het is van belang je netwerk te blijven verstevigen en uit te breiden. Je bestaande zakenrelaties te spreken en bij te praten over actuele kwesties in ons werk en de bouw in het algemeen. De haringparty is daarvoor een uitstekende gelegenheid," aldus één van de leden. Anderen kijken de spreekwoordelijke kat nog even uit de boom. "Ik ben hier voor het eerst en wil me oriënteren op welk netwerk bij mijn bedrijf past." legt een startende ondernemer uit. "De informele sfeer helpt om nieuwe mensen te leren kennen. In deze setting spreek je makkelijk mensen aan." Een lid van het eerste uur komt ook niet alleen voor de haring: "Het is leuk om samen in deze positieve sfeer ideeën en ervaringen uit te wisselen. Om met elkaar na te denken over kansen in de markt. De verdere uitwerking volgt dan wel op een later, formeler moment. De positieve insteek hier werkt inspirerend om samen te werken aan nieuwe initiatieven. We horen al genoeg negatieve geluiden!" Roelof Hans (l) en Jan Wijvenga van Feenstra Installaties Vera Hakenberg van de gemeente Rijssen-Holten vindt het - vanuit haar functie als accountmanager arbeidsmarkt & bedrijven - belangrijk om te horen wat er speelt bij de ondernemers in de regio. Veel gasten zijn vandaag op uitnodiging van één van de leden naar de Citadel gekomen. Eén van hen verwoordt het als volgt: "Ik ben al jaren werkzaam in de bouwbranche en eigenlijk niet zo'n netwerker. Maar ik vind het wel interessant om nieuwe mensen uit het vak te ontmoeten. De haringparty biedt daarvoor de ideale setting. En... de haring smaakt voortreffelijk!" Margreet Koster Text & Event Foto s: Elan Producties 7

10

11 Constructieve opbouw Rechtbank Zwolle uiterst uitdagend Projectleider Alti Bolt Dura Vermeer Trebbe blikt content terug én vooruit Aan de gunning van het gecombineerde nieuwbouw en renovatie project van de Zwolse Rechtbank ging een Europese aanbesteding vooraf. Naast de uiteindelijke uitvoerende combinatie Dura Vermeer-Trebbe waren er nog drie andere mededingers. Voor projectleider Alti Bolt kwam het prestigieuze project eind 2009 voor het eerst in beeld. Hoe het voortraject exact is verlopen is voor mij enigszins moeilijk in te schatten, maar we waren in ieder geval laagste inschrijver. Dat was mede omdat we een eigen inbreng hebben gehad onder andere in de vorm van een alternatieve wijze van fundatie. De nieuwbouw ligt pal naast een verzorgingshuis, ziekenhuis en oogkliniek. Vooraf was het al duidelijk dat de overlast van trillingen en geluid tot een absoluut minimum beperkt zou moeten 2010 blijven. We hebben de constructie onder het maaiveld volledig over de kop gegooid en hebben gekozen voor een optie met onder andere injecties en verzwaarde vloeren waardoor heien en het werken met onderwater beton niet aan de orde waren. De opdrachtgever accordeerde dit en dit heeft naar mijn mening een doorslaggevende factor doorgewerkt. Het feit dat we al eerder voor de Rijksgebouwendienst hebben gewerkt betekende niet een extra pré, volgens Bolt. We hebben acht, negen jaar geleden de Rechtbank in Lelystad gebouwd maar dat gebouw is op geen enkele wijze vergelijkbaar met dit project. Een speciaal project op basis van meerdere aspecten. Allereerst architectonisch, maar zeker ook constructief. De kolommen, de bovenliggende vloeren en de toegepaste bekistingtechniek. De basisconstructie mag echt uniek genoemd worden. De bovenste kantoorlagen zijn minder spraakmakend De realisatieperiode verliep in grote lijnen volgens planning al was er wel sprake van de nodige tussentijdse aanpassingen én uitbreidingen. Niet in de laatste plaats op het gebied van de installatietechniek, die ook in de opdracht verweven was. Qua digitalisering waren er diverse facetten van voortschrijdend 9

12

13 inzicht die we nog hebben weten toe te passen. Dat de opleverdatum daarbij verschoof van eind 2012 naar medio maart 2013 was daar een logisch gevolg van. Zowel de architect als de eindgebruiker waren veelvuldig op de bouwplaats aanwezig. Ondanks de vele wijzigingen en aanvullingen is alles in een goede, constructieve sfeer verlopen en met een complex project als deze is dat een compliment voor alle betrokken partijen. Wat mij zelf betreft zou ik de Rechtbank Zwolle in mijn 2012 persoonlijke top drie willen categoriseren van projecten die je bij zullen blijven. Een echte uitdaging die we als bouwcombinatie op vakkundige wijze en professionele hebben geklaard. Universiteit Twente. De bedrijfsculturen sluiten prima bij elkaar aan en dat is ook een voorwaarde voor een soepele samenwerking. Alti Bolt kijkt uit naar de vervolgfase van het project die gestart is in week 25. Die 2011 fase behelst de renovatie en verbouw van de bestaande rechtbank. We nemen dat ter hand met het merendeel van de partners die ook tekenden voor de nieuwbouw. De realisatietijd bedraagt ruim een jaar, waarna er nog drie maanden resten voor de koppeling van beide fases. De renovatie is qua omvang kleiner dan de nieuwbouw, vierkante meter tegen vierkante meter nieuwbouw. Maar ook hier wacht een interessante uitdaging. Het mixen van de nieuwe inzichten van architect Hootsmans in een gebouw van Jo Kruger dat stamt uit Spannend en uitdagend, daarvan ben ik overtuigd. De samenwerking tussen Dura Vermeer en Trebbe staat niet op zich. Alti Bolt: We doen veel meer samen. Het Medisch Spectrum Twente is daarvan een mooi voorbeeld, evenals het Muziekcluster in Enschede en het Nanolab op de

14

15 Samenwerken begint bij vertrouwen Adjunct-directeur Geert Klein Lebbink van Trebbe Oost en Noord toont zich content over de samenwerking met Dura Vermeer en bevestigt de uitspraak van projectleider Alti Bolt dat de culturen van beide bedrijven uitstekend bij elkaar aansluiten. Dan praat je niet alleen over de spreekwoordelijke Twentse nuchterheid die voor beide ondernemingen geldt, maar vooral over het vertrouwen in elkaars kennis en kunde. Vertrouwen, daarmee begint alles. Dat gold zeker ook in het project in Zwolle. Zonder bedenkingen vooraf zijn we erin gestapt en hebben op basis van onze expertise in de aanbestedingsfase de alternatieven ontwikkeld en geëngineerd waarmee we uiteindelijk de gunning hebben bewerkstelligd. Alti Bolt heeft de onderconstructie reeds belicht en het gold ook voor de drie andere aangegeven aandachtsgebieden, te weten de gevel, installaties en het duurzaamheidaspect. Het is duidelijk dat bij design & built projecten zoals deze, samenwerken de doorslag kan geven. Ik kan me nog herinneren dat toen de aanbesteding speelde, vier jaar geleden, ook risicospreiding en de capaciteit van beide partijen om menskracht te leveren voor een dergelijk omvangrijk project nog een item vormden. Anno 2013 geldt dat laatste in beduidend mindere mate, maar dat impliceert geenszins dat het werken in bouwcombinatievorm nu niet meer actueel zou zijn. Integendeel, ook in deze economisch moeilijke periode blijven wij geloven in samenwerken. Onzekerheid De huidige marktsituatie wordt door Geert Klein Lebbink samengevat als onzeker. Het is een kwestie van weinig aanbod qua werk, een harde concurrentie en heel hard werken om nieuw werk binnen te halen. Ik verwacht eerlijk gezegd dat dit beeld de komende anderhalf jaar niet zal verbeteren. Ook voor 2014 verwacht ik geen belangrijke gunstige veranderingen. Als bedrijf kun je je daar deels tegen wapenen. Naast kosten reducerende maatregelen zijn we continue bezig met innoveren Conceptuele woningbouw bijvoorbeeld is één van de speerpunten van Trebbe. 13

16 Rechtbank Zwolle Onderstaande bedrijven waren betrokken bij de realisatie van de nieuwbouw van de rechtbank te Zwolle: Opdrachtgever: Rijks Gebouwen Dienst, Den Haag; Hoofdaannemer: Bouwcombinatie Dura Vermeer/ Trebbe Gerechtsbouw V.O.F., Enschede; Architect: Hootsmans Architectuurbureau, Amsterdam; E- Installaties: Croon Electrotechniek, Enschede; W-Installaties: Wolter & Dros, Amersfoort; Vloerbedekking: Abeln Projectstoffering BV, Almelo; MBI-stenen: Aberson BV, Zwolle; Stalen roosterplafonds: Westervoort; Aluminium Gevels: Blitta BV, Venray; Anhydriet- en kunst, stucadoor en akoestisch spuitwerk: Boeve Afbouw BV, Lemelerveld, Tourniquets: Boon Edam, Edam; Brandwerende bekleding; Brandex BV, Borne; Bollenplaatvloeren: Bubbledeck, Leiden; DB Afdichtingstechniek: Middelburg; Giet- en ondersabelingsmortel: Cugla, Breda; Eiken Vloeren: D2-parket, Utrecht; Prefab beton elementen: De Veluwe Beton, Staphorst, Boor- en zaagwerk: Dikkerboom Betonboringen BV, Enschede; Metal- studwanden en plafonds: Eissik wanden en plafonds, Hengelo (ov); Kitwerk: Eurokit Afdichting BV, Dinxperlo; Branddeuren: GNS branddeuren en rolluiken, Wormerveer; Ondersteuning: Harsco Infrastructure, Klundert; Speedgate: Holland Traffic Control, Moerkapelle; Stalen hekwerken kelder: HTB Constructiebedrijf, Rijssen; Staalconstructie: Hutten Metaal BV, Hardenberg;Houten dakrandrekken: Huyskamp Houttgroep BV, Hengelo (ov), Infra tijdelijke voorzieningen, terreininrichting: Jansen Wijhe BV Wijhe; Stiftdeuvels aan damwand: Köcu KSM, Krimpen a/d IJssel, Liftinstallaties: Kone BV, Den Haag; Timmerwerk Interieur: KP Interieurs, Klazienaveen; Gevelonderhoudsinstallatie: Kranenburg Group, Nieuwkoop; Stalen trappen en leuningen: Krepla Metaal BV, Ommen; Fietsenstalling tijd voorz. Fase 1: Kuipers Nunspeet, Nunspeet; Waterglasinrjectie/bronbemaling: Luinstra Watermanament, Nieuwleusen; Akoestisch oplegmateriaal: Mavotrans CDM, Zoetmeer; Celdeurkozijnen, stalen binnendeurkozijnen: MHB BV, Herveld; Metselwerk en voegwerk: Mulderij BV, Hoogeveen; Interieurwerk: Nijboer Interieur, Raalte; Vloeivloeren: Nijwa BV, Hengelo; Breedplaatvloeren: Orion Beton BV, Enschede; Kraanverhuur: Pater Kraanverhuur, t Harde; Computervloeren: PBS Holland BV, Oss; Schilderwerken: Pruis Schilderwerken BV, Elburg; Houten binnendeuren: Reinaerdt Deuren BV, Haaksbergen; Betonvloeren/monolith afwerken, Apeldoorn; Houten kozijnen: Slotboom Timmerfabriek bv, Winterswijk; Zonwering: Sneijders Van der Heiden, Best; Ontkistingsmiddelen, Van de Bergh & Co, Werkendam; Eiken deuren: Van den Oudenrijn, Bodegraven; betonmortel: Van der Kamp, Zwolle; Damwanden: Van Halteren BV, Bunschoten; Natuursteen wanden en vloeren. Buisschroefpalen: Van t Hek BV, Middenbeemster; Afvalcontainers, Van Werven, Oldebroek; Systeemwanden binnen: Verwol Projectafbouw, Spanbroek; Hang- en sluitwerk: Voskamp Almelo BV, Almelo; Metalen draaipoorten: Voskamp Deurtechniek BV, Almelo; Wapening: Wadro Wapeningscentrale, Drachten; Dakbedekking: Winans Dakwerken, Blokzijl; Glazen wanden en deuren: Zijlstra BV, Ter Apel; Luchtkanalen leveren/monteren: Airpro BV, Waalwijk; Warmte- koude opslag WKO: Aqua spring, Oldebroek; Regelkasten: Bepacom Besturingstechniek BV, Raalte; Totale ventilatie parkeergarage: HC PS, Waalwijk; Betonkernactivering: Thermo Actief (Nathan), t Harde; Isoleren Klimaat en sanitaire install.: Van de Hoek Isolatie, Amsterdam; Brandbestrijding/sprinkler: WD Brandbestr. (fire technology)amersfoort; Noodverlichtingsinstallatie: Cooper Safety BV, Breda; Beveiligingsinstallaties: Croon GBBBS, Amsterdam ZO, Aftekenen armaturen: HB Landmeetk. Dienstverlening: Joure; Hellingbaanverwarming: Heat Tracing Croon, Roosendaal; Railkoker: Legrand Nederland, Boxtel; Kanalisatie: OBO ettermann, Mijdrecht; Brandmeldinstallatie: Siemens Fire Safety Products, Den Haag; Ontruimingsinstallatie: TMC Das, Heerhugowaard; Aarding en blikseminstall: Van den Heuvel BV, Haarlem; Montage datainstallatie: Vos Installaties, Breda; Grendels/sloten: Assa Abloy, Raamsdonkveer; Intercom: Isolectra, Capell a/d IJssel; Toegangscontrole: EAL, Apeldoorn; Cameraobservatie: Indigo Vision, Edinburgh UK; Inbraak Systeem Honeywell: Adi gardener, Purmerend; Inbraak componenten GE, UTC Fire & Security BV, Weert; Barcodesysteem parkeergarage: Alphatronics, Lokeren, BE. 14

17 Rechtbank Zwolle transparant en toegankelijk De bestaande Rechtbank van Zwolle, naar het ontwerp van architect Jo Kruger uit 1964 is opgeleverd in Reeds midden jaren tachtig ontstond er behoefte aan uitbreiding. Na vele jaren van gestrande plannen is er eind 2004 door Rob Hootsmans een nieuwe start van het ontwerptraject begonnen dat geresulteerd heeft in de huidige uitvoeringsfase, door de bouwcombinatie Dura Vermeer - Trebbe. Het ontwerp voorziet in nieuwbouw ( m² BVO + twee laagse ondergrondse parkeergarage) en renovatie van de oudbouw ( m² BVO). De nieuwbouw is naast de oudbouw geplaatst en grenst aan de historische stadsgracht van Zwolle op een plek waar veel richtingen en routes samenkomen. De nieuwbouw biedt onderdak aan de volgende functies: de rechtbank die door ZM en OM gebruikt wordt en kantoren voor OM en ZM, een gemeenschappelijk bedrijfsrestaurant en publieksvoorzieningen voor het publiek en de advocatuur die de zittingen bezoeken. Voor de Rijksgebouwendienst als opdrachtgever en de rechtbank als gebruiker was het belangrijk dat de uitbreiding een transparant en toegankelijk karakter zou krijgen. De Rechtspraak staat middenin de samenleving, de Rechtspraak is van de samenleving was daarbij een leidende uitspraak. Voor het interieur van het gebouw was de vraag naar flexibiliteit belangrijk. Het gebouw moest zo ontworpen worden dat meerdere rijkspartners er gebruik van zouden kunnen maken. Ook voor het interieur was de wens naar transparantie leidend: met de realisatie van de nieuwbouw wordt tegelijkertijd Het Nieuwe Werken ingevoerd in de Rechtbank Zwolle. Concept Het ontwerp voor de nieuw- 15

18

19 bouw is bepaald door de wens een nieuw tijdloos geheel te maken terwijl tegelijkertijd oud- en nieuwbouw duidelijk te onderscheiden delen moesten zijn. Om op het sculpturale volume van Jo Kruger aan te kunnen sluiten is een sterke relatie met de omgeving gezocht: de contouren van het ontwerp van Rob Hootsmans voor de nieuwbouw worden bepaald door stedenbouwkundige richtingen en grenzen, hoogtes en zelfs de positie van de bomen. Hiermee is stedenbouwkundige samenhang gecreëerd, nieuwe zichtlijnen ontstaan en vormt de rechtbank door zijn bijzondere vorm een ijkpunt in de stedenbouwkundige context. Gebouw De opbouw van de nieuwbouw kenmerkt zich door een klassieke ordening in drie delen: een gesloten sokkel, ruimte, zittingszalen, raadkamers en bibliotheek. De een openbaar deel omringd door kolommen, en een kroonlijst met besloten werkgebied. uit drie besloten verdiepingen bovenste laag tot slot bestaat Op de begane grond bevinden met de kantoren voor de zich de entreegebieden en medewerkers van OM en ZM. facilitaire functies, zoals Aansluitend bij de betreffende opslag, archief, cellen, functie, heeft elke laag een verhoorkamers en technische eigen constructieprincipe, ruimten. Het bestaande installatieconcept en gebouw wordt hier verbonden materiaalgebruik voor met de nieuwe toegankelijke het interieur. publieksentree. De publieke laag bestaat uit een dubbelhoge verdieping met een Architectenbureau, foto s: Hootsmans omloop als publieke wacht- Maarten Noordijk ontwerpteam architectuur: Hootsmans architectuurbureau, Amsterdam landschapsontwerp: Lodewijk Baljon landschapsarchitecten, Amsterdam W+E installaties: Royal Haskoning, Groningen constructie: Arcadis, Rotterdam bouwfysica: Peutz, Zoetermeer beveiligingsinstallaties: Rijksgebouwendienst, Den Haag 17

20 Croon trots op resultaat Rechtbank Zwolle De Enschedese vestiging van Croon Elektrotechniek was verantwoordelijk voor alle elektrotechnische werkzaamheden in het nieuwbouwproject van de Zwolse rechtbank. Daarnaast was Croon penvoerder namens zusterbedrijf Wolter & Dros, die tekende voor het werktuigbouwkundige deel van de installatietechniek. Projectleider Raymond Kaspers blikt tevreden terug op een niet alledaagse opdracht. Voor mij was het een van de meest uitdagende projecten in mijn carrière tot nu toe. Was de nieuwbouw van de rechtbank in Zwolle voor Dura Vermeer Trebbe met name constructief een unieke uitdaging, gold dat zeker ook voor Croon Raymond Kaspers: Kort gezegd kun je spreken van een compact gebouw met een grote diversiteit aan technische installaties. Vooral de verhoogde vloeren, waaronder alle werktuigbouwkundige en elektrotechnische leidingen en andere technische componenten verwerkt zijn, hadden nogal wat voeten in de aarde. Je had continu te maken met andere partijen. Ook fysiek gezien was het voor onze monteurs redelijk belastend. Een beetje hink-stap-sprong op de werkvloer. Die onderlinge afstemming was nog wel het moeilijkste. Je wilt elkaar niet tot last zijn, maar alles moet wel in de juiste volgorde worden afgewerkt. De vloeren werden aangebracht zodra wij grotendeels klaar waren. Ook waren er tussentijdse aanpassingen die het nodige vergden van onze organisatie. Zo werd er alsnog gekozen voor een geavanceerd audiovisueel systeem in de zittingzalen en voor de CAT6a data-installatie. Al met al ben ik trots op wat we met zijn allen gepresteerd hebben Dit geldt ook voor Croon GBBS, expert op het gebied van security management, die het inbedrijfstellen van alle beveiligingsinstallaties voor haar rekening nam, ons zusterbedrijf Wolter & Dros en voor alle andere betrokken partijen. Het resultaat mag gezien worden. Duurzaamheid De nieuwe rechtbank in Zwolle heeft naast toegankelijkheid en transparantie eveneens een duurzaam karakter. Kaspers: We werken door het hele gebouw heen met bewegingssensoren. Ook zijn de armaturen daglichtafhankelijk. Alles is vrijwel softwarematig gestuurd. Op een aantal plaatsen is LED-verlichting toegepast. Ook zijn de kantoorlagen in het gebouw flexibel gebouwd waardoor aanpassingen in de toekomst, 18

21 ook op het gebied van de elektrotechniek, mogelijk zijn. Renovatie De tweede fase van het project, de renovatie van het oude rechtbankgebouw is inmiddels gestart. Raymond Kaspers: We zijn nu bezig met een zogenaamde nulmeting. We brengen in kaart wat de huidige situatie daadwerkelijk is.. Door een grondige analyse hopen we alle mogelijke obstakels voor een verloop in kaart te brengen, te benoemen en reeds in het voortraject te ondervangen. Wij begrijpen dat de architect bijzondere esthetische wensen heeft ten aanzien van het aanbrengen van de installaties in het gebouw, het blijft een uitdaging om een werkende installatie op te leveren die ook voldoet aan het esthetische beeld van de architect. Daarbij komt dat alle partijen in de eerste fase leermomenten gehad hebben waar we in de tweede fase ons voordeel mee kunnen doen. Ik zie dat met vertrouwen tegemoet. Mooie projecten De vestiging van Croon in Enschede, welke ongeveer vijfenzeventig medewerkers telt, heeft naast de rechtbank nog meer mooie projecten lopen in de regio. Zoals de nieuwbouw van het Medisch Spectrum Twente, waarvan het hoogste punt inmiddels in bereikt. De oplevering van het ziekenhuis is gepland op eind juli Ook hier werkt Croon samen met andere partijen. Maar voor mij ligt de focus op de rechtbank in Zwolle, waar ik elke dag met heel veel plezier aan werk, aldus Raymond Kaspers. 19

22 Gebouw en interieur Rechtbank Zwolle in harmonie De eerste fase van de nieuwbouw van de Rechtbank in Zwolle is ten einde. Een prominente plaats in het project was weggelegd voor Nijboer Interieur & Design uit Mariënheem. Projectleider Henry Lokhorst vertelt over het aandeel van het bedrijf en geeft zijn visie over het ontwerp. Betrokken raken We zijn bij dit project betrokken geraakt door de beide partners van de bouwcombinatie, Trebbe en Dura Vermeer. Trebbe is een opdrachtgever waar we vaker mee samenwerken. Daarnaast hebben we, voor een eerder project in Enschede (Muziekcluster, red.), eveneens samengewerkt met Dura Vermeer, aldus Lokhorst. Het is een trend dat de portefeuille interieur steeds vaker bij de hoofdaannemers komt te liggen. De architect die eerder bepaalde hoe het voorheen ging, geeft, al dan niet noodgedwongen, zijn takenpakket steeds meer uit handen. Werkzaamheden Nijboer Interieur & Design, broodheer van circa vijftig werknemers, heeft in Zwolle veel verschillende onderdelen gecombineerd tot een mooi interieur. Lokhorst: We hebben zowel het trappenhuis, daar zijn we het meest trots op, de inrichting van de zalen, balies, pantry s en delen van de wandbekleding geleverd en gemonteerd. Naast de reguliere inrichting hebben we ook in de parkeergarage nog enkele werkzaamheden verricht. De spiegelwanden in deze parkeergelegenheid heeft Nijboer geplaatst. Bij elkaar een groot project voor ons. We zijn zeer breed georiënteerd, zowel nationaal als internationaal. We opereren zowel in de particuliere markt als de zakenwereld. De twintig mensen die werkzaam zijn in onze werkplaats hebben wederom puik werk geleverd. Zoals bij elk project is er ook dit keer sprake geweest van aanpassingen. In de interieurbouw is dit normaal en hierdoor ook niet echt een probleem voor ons. We hebben er geen last van ondervonden, ook niet vanwege het karakter van het gebouw, aldus de projectleider. Mijn persoonlijke mening is dat de architect het gebouw uitstekend heeft uitgedacht. Het gebouw is 20