ABC van de bestuurlijke sluiting

Transcriptie

1 ABC van de bestuurlijke sluiting Koen Van Heddeghem VVSG-stafmedewerker lokale politie & veiligheid studiedag Lokaal handhaven - Mechelen 26 mei 2016

2 De bestuurlijke sluiting van inrichtingen

3 Inhoud presentatie Juridisch kader van de bestuurlijke sluitingen Artikel 135 NGW: basis gemeentelijke politiebevoegdheid Rol Burgemeester = uitvoerende bevoegdheid B = verantwoordelijke overheid bestuurlijke politie (art. 133 NGW): rol burgemeester, CBS & gemeenteraad Overzicht van de bestuurlijke sluitingen op basis van de Nieuwe Gemeentewet op basis van bijzondere wetgeving

4 Juridisch kader van de bestuurlijke sluitingen Artikel 135 NGW= basis gemeentelijke politiebevoegdheid De gemeenten hebben tot taak het voorzien, ten behoeve van de inwoners, in een goede politie, met name over de zindelijkheid, de gezondheid, de veiligheid en de rust op openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen; Meer bepaald, en voor zover de aangelegenheden niet buiten de bevoegdheid van de gemeenten is gehouden, worden de volgende zaken van politie aan de waakzaamheid en het gezag van de gemeenten toevertrouwd: 1. alles wat verband houdt met een veilig en vlot verkeer op openbare wegen, straten, kaden en pleinen, hetgeen omvat 2. het tegengaan van inbreuken op de openbare rust, 3. het handhaven van de orde op plaatsen waar veel mensen samenkomen 4. het toezicht op een juiste toemeting bij het slijten van waren (waarvoor meeteenheden of meetwerktuigen gebruikt worden) en op de hygiëne van openbaar te koop gestelde eetwaren 5. het nemen van passende maatregelen om rampen en plagen te voorkomen 6. het verhelpen van hinderlijke voorvallen waartoe rondzwervende kwaadaardige of woeste dieren aanleiding kunnen geven; 7. het nemen van de nodige maatregelen, inclusief politieverordeningen, voor het tegengaan van alle vormen van openbare overlast. Basisprincipe: Gemeente algemene bestuurlijke politiebevoegdheid Handhaven van openbare orde: dwingende opdracht, verplichting!

5 Juridisch kader van de bestuurlijke sluitingen Gemeentelijke bestuurlijke politiebevoegdheid? Beperkt tot (materiële) openbare orde Geen morele openbare orde (bijv. minderjarigen in dancing, alcohol/drugs in dancing) behalve indien weerslag op materiële openbare orde Gemeenten dikwijls teruggefloten door Raad van State Niet optreden indien bijzondere wetgeving (tenzij voorzien is) Bijv. drugswet (1921), wet kansspelen (1999), wet zedelijke bescherming jeugd (1960), wet openingsuren (2006), Vlaremwetgeving, gezondheidswet (2010) = bijzondere bestuurlijke politie Niet optreden omwille van esthetische of economische redenen, bevordering toerisme, bescherming gemeentefinanciën Wel discretionaire bevoegdheid: alle maatregelen nemen om doel te bereiken. bijv. burgemeester kan zijn uitvoerende politiebevoegdheid uitoefenen op basis van NGW

6 Juridisch kader van de bestuurlijke sluitingen gemeente: bestuurlijke politiebevoegdheid Wat? maatregelen waarover de organen v/d gemeente (raad, burgemeester) beschikken voor vrijwaren en herstellen openbare orde: beslissing nemen die concrete situatie van personen wijzigen reglementair karakter of een concreet geval regelen beperkingen persoonlijke rechten/vrijheden door bestuurlijke overheid politiediensten voor uitvoering voorbeelden: besluit burgemeester dat nachtwinkel 1 dag (nacht) sluit besluit burgemeester dat café sluit politieverordening met nachtvergunningen cafés burgemeester: uitvoerende bevoegdheid uitvoerende bevoegdheid, verantwoordelijke overheid bestuurlijke politie (art. 133, lid 2 NGW) verordenende bevoegdheid (uitz.!) vorderende bevoegdheid/ handhaving openbare orde officier bestuurlijke politie

7 Overzicht bestuurlijke sluitingen NIEUWE GEMEENTEWET A. Sluiting op basis van artikel 133 en 135 NGW B. Sluiting op basis van artikel 134 ter NGW C. Sluiting op basis van artikel 134quater NGW D. Sluiting op basis van artikel 134 quinquies NGW BIJZONDERE WETGEVING F. Sluiting op basis brandveiligheid (artikel 11 van de wet van 1979 ) G. Sluiting op basis van wet openingsuren (nachtwinkel) H. Sluiting op basis van de artikel 9bis drugwet I. Sluiting op basis van de Vlaremwetgeving (dancings) E. Sluiten op basis van artikel 119bis NGW (als sanctie)

8 (A) Sluiting op basis van artikel 133 en 135 NGW - burgemeester belast met uitvoering van politiewetten, politiedecreten, politieverordeningen en politiebesluiten bevoegdheid delegeren aan schepen (onder zijn verantwoordelijkheid) alle maatregelen nemen met een individuele draagwijdte ter handhaving van OO inrichting sluiten als politiemaatregel ook minder ingrijpende maatregelen (portier, parkeerplaatsen, ) sluiting moet preventief zijn (= sluiten zolang nodig voor openbare orde)

9 (A) Sluiting op basis van artikel 133 en 135 NGW - burgemeester sluiting is geen straf, sanctie maar een politiemaatregel!! in besluit geen strafbepalingen opnemen bij niet-naleving sluitingsbevelen GR kan wel GAS of politiestraffen bepalen voor overtreden besluiten burgemeester (via polverord) burgemeester dwangmaatregelen nemen uitdrijving door politie inrichting laten verzegelen (strafbaar art SW) aanplakbiljet laten aanbrengen (strafbaar via GAS) GR: via polverord. bijzondere verbeurdverklaring (art. 42 en 43 SW) via politierechter

10 (A) Sluiting op basis van artikel 133 en 135 NGW - burgemeester sluiting van een publiek toegankelijke inrichting feitelijke en juridische grondslag zijn: vaststellingen van politie in verslag aan B B optreden indien strafrechtelijke sancties mogelijk zijn (bijv. nachtlawaai art. 561 SW /of geluidsnormen Vlaremhinder) causaal verband tussen OO en inrichting (duidelijk aangeven welke inrichting verantwoordelijk is voor OO) doel = herstel van materiële OO (morele OO indien morele OO dreigt te ontaarden in mat OO) bijv. druggebruik en veiligheid openbare weg hoorplicht/proportionaliteit (maximaal OO rechten burgers minimaal)

12 (B) Sluiting op basis van artikel 134 ter NGW - burgemeester burgemeester expliciet de bevoegdheid om een instelling te sluiten of vergunning te schorsen onder volgende voorwaarden: wanneer elke vertraging een ernstig nadeel zou kunnen berokkenen (hoogdringendheid) wanneer de voorwaarden van de uitbating of van de vergunning niet worden nageleefd bevoegdheid is niet toevertrouwd aan andere overheid bekrachtiging op het eerstvolgende CBS maximum drie maanden overtreder mogelijkheid tot verweer

13 (B) Sluiting op basis van artikel 134 ter NGW - burgemeester politiemaatregel of sanctie? politiemaatregel preventief en niet bestraffend sanctie = inbreuk op reglement/verordening onderscheid belangrijk voor proportionaliteit/motivering besluit RVST: politiemaatregel maar lijkt op sanctie want maatregel indien uitbatingsvoorwaarden niet vervuld zijn bekrachtiging: B neemt maatregel die niet tot zijn bevoegdheid behoort omwille van hoogdringendheid conclusie: art. 134ter is politiemaatregel spoedeisend karakter B dringend maatregelen nemen kadert in OO-handhaving ernstig nadeel = ernstige verstoring van OO ruimere bevoegdheid dan art.119bis (want ook zonder reglm)

14 (B) Sluiting op basis van artikel 134 ter NGW - burgemeester bevoegdheid van B beperkt want art. 134ter toepassen indien vw vervuld zijn!! (lex specialis derogat legi generali) voorlopige sluiting of tijdelijke schorsing INDIEN inbreuk op uitbatings- of vergunningsvoorwaarden: via gemeentelijke reglement of hogere regelgeving vergunning via gemeente of hogere overheid Bijv: restaurant vw van FAVV/kansspelinrichting/voorwaarden muziekvergunning quid milieuwetgeving? Indien dit voorziet in dringende maatregel milieuwetgeving en niet art.134ter (lex specialis voorrang op lex generalis)

15 (B) Sluiting op basis van artikel 134 ter NGW - burgemeester motiveringsplicht burgemeester! elke vertraging gevaar voor OO is/kan zijn (hoogdringendheid) Bijv. Riemst: burgemeester sluit via art.134ter maar wacht te lang (RvSt nr , 10/01/2010) welke voorwaarden niet vervuld zijn hoorplicht = betrokken zich kunnen verdedigen proportionaliteitsbeginsel: duur sluiting aangepast aan noodzaak OO na 3 maanden opgeheven. Quid 6 maanden nodig is? termijn 3 maanden niet verlengen op basis van dezelfde feiten bekrachtiging door CBS, zo niet vervallen (= geen uitwerking voor toekomst)

17 (C) Sluiting op basis van artikel 134 quater NGW - burgemeester burgemeester expliciet de bevoegdheid om een instelling te sluiten of vergunning te schorsen onder volgende voorwaarden: indien de openbare orde rond een voor het publiek toegankelijke inrichting wordt verstoord door gedragingen in die inrichting bekrachtiging op het eerstvolgende CBS maximum drie maanden hoorplicht overtreder (RvSt) politiemaatregel of sanctie? politiemaatregel (cfr.) gedragingen in inrichting: bijv. nachtlawaai door luide muziek in café bevoegdheid van B beperkt want art. 134quater toepassen indien vw vervuld zijn strengere regeling primeert op algemene regeling (zie RvSt Horex, nr , 6/9/1999 en nr , 16/9/199 RvSt. nr , 19/7/2004)

18 (C) Sluiting op basis van artikel 134 quater NGW - burgemeester meerwaarde? discussie in rechtsleer extensieve versus restrictieve interpretatie extensieve interpretatie: art. 134 quater mogelijk inrichting sluiten indien OO verstoord door gedragingen in inrichting die zelf niet ordeverstorend zijn) link ts ordeverstoring buiten en gedragingen binnen: door sluiting OO herstellen of verminderen (arrest Van Trappen, RvSt. Nr , 1/2/2000) onrechtstreeks verband tussen activiteit binnen en ordeverstoring buiten: B toont dat OO-verstoring is en oorzaak is gedragingen in welbepaalde inrichting

19 (C) Sluiting op basis van artikel 134 quater NGW - burgemeester Kan B nog beroep doen op art. 133 en 135 NGW? indien B minder ingrijpende maatregel beoogt OO verstoord binnen inrichting en niet rond inrichting (bijv. vechtpartij in de inrichting) geen actuele verstoring OO maar slechts potentiële verstoring OO rond de inrichting (Arrest RVST, nr van 29 oktober 2015: Kortrijk pittabar 6 weken gesloten) B moet motiveren causaal verband tussen gedragingen binnen en ordeverstoring buiten materiële bewijselementen aanleveren hoorplicht = betrokken zich kunnen verdedigen B sluit café Poeskaffee omwille van zware vechtpartijen, wapenvertoon, agressief optreden tegen klanten, maar uitbater niet gehoord want ook opsporingsonderzoek kan niet volgens RvSt (Arrest BVBA New Succes nr , 30/6/2001)

20 (C) Sluiting op basis van artikel 134 quater NGW - burgemeester proportionaliteitsbeginsel: duur sluiting aangepast aan noodzaak OO na 3 maanden opgeheven. Quid 6 maanden nodig is? termijn 3 maanden niet verlengen op basis van dezelfde feiten voorbeelden proportionaliteitsbeginsel: arrest Ketelaars (RvSt. nr , 16/12/2004): B sluit Savannah onmiddellijk voor 3 maanden kan niet volgens RvSt, niet proportioneel arrest Daems (RvSt. nr , 14/07/2006): B sluit nachtcafé maanden. Daarna nieuwe feiten B sluit 3 maanden arrest De Valk (RvSt., nr , 18/2/2010): B sluit voor 3 maanden RvSt schorst besluit want niet proportioneel B herleidt sluiting tot 1 maand (van 0u tot 10u). arrest Club Diamods (RvST nr, 225,590, 26/11/2013): idem

22 (D) Sluiting op basis van artikel 134 quinquies NGW - burgemeester burgemeester expliciet de bevoegdheid om een inrichting te sluiten onder volgende voorwaarden: indien er ernstige aanwijzingen van mensenhandel of mensensmokkel na voorafgaand overleg met de gerechtelijke instanties na de middelen van verdediging van de verantwoordelijke te hebben gehoord (hoorplicht!) kennisgeving sluitingsbesluit op de eerste gemeenteraad maximum drie maanden burgemeester is gemachtigd om de inrichting te doen verzegelen indien het sluitingsbesluit niet wordt nageleefd arrest RvSt 16 juni 2015 (nr ): sluitingsbevel geschorst want geen ernstige aanwijzingen (exploitatie)

23 Overzicht bestuurlijke sluitingen NIEUWE GEMEENTEWET A. Sluiting op basis van artikel 133 en 135 NGW B. Sluiting op basis van artikel 134 ter NGW C. Sluiting op basis van artikel 134quater NGW D. Sluiting op basis van artikel 134 quinquies NGW BIJZONDERE WETGEVING E. Sluiting op basis brandveiligheid (artikel 11 van de wet van 1979 ) F. Sluiting op basis van wet openingsuren (nachtwinkel) G. Sluiting op basis van de artikel 9bis drugwet H. Sluiting op basis van de Vlaremwetgeving (dancings) E. Sluiten op basis van artikel 119bis NGW (als sanctie)

24 (E) Sluiting op basis van artikel 119bis NGW college burgemeester & schepenen gemeentelijk politiereglement: administratieve sanctie van tijdelijke of definitieve sluiting opnemen CBS is bevoegd om de sanctie op te leggen voorafgaande waarschuwing verplicht bevat een uittreksel van het overtreden reglement geen vormvereisten aangetekend en motiveren geen andere sancties (limitatief!) PV van vaststelling naar CBS proportionaliteitsbeginsel (OOP 30bis) boete in verhouding tot de ernst van de gevolgen van de inbreuk bij herhaling: aard of de duur van de sanctie aanpassen beroep via procedure Raad van State

25 Samenvatting sluiting via NGW B meer bevoegdheden door overlast B minder bevoegdheden door verstrenging artikel 134ter en art 134quater nooit samen! Verschillende mogelijkheden: Ofwel worden de uitbatingsvoorwaarden niet nageleefd en hoogdringendheid: artikel 134ter Ofwel worden de uitbatingsvoorwaarden niet nageleefd en geen hoogdringendheid: artikel 119bis Ofwel is er een verstoring van de openbare orde binnen in de instelling, zonder meer: de artikelen 133 en 135, 2 Ofwel is er een verstoring van de openbare orde binnen en buiten: de artikelen 133 en 135 volstaan, zonder dat men zich zorgen moet maken om de strikte voorwaarden van het artikel 134quater Ofwel worden de uitbatingsvoorwaarden nageleefd maar buiten wordt de openbare orde verstoord: enkel artikel 134quater

26 Schematisch overzicht Verstoring openbare orde Uitbatings- of vergunningsvoorwaarden plaats nageleefd niet nageleefd + hoogdringend nee ja Binnen de instelling Art. 133 en 135 NGW ja Binnen en buiten de instelling Art. 133 en 135 NGW Art. 134ter NGW Art. 119bis NGW Art. 134ter NGW Art. 119bis NGW ja Buiten de instelling door activiteiten binnen Art. 134quater NGW Art. 134ter NGW Art. 119bis NGW neen Art. 134ter NGW Art. 119bis NGW politiemaatregel sanctie

28 (F) Sluiting op basis brandveiligheid (artikel 11 van de wet van 30 juli 1979 ) burgemeester kan inrichting voorlopig sluiten wettelijke veiligheidsmaatregelen niet nageleefd geen verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid (nieuw sinds nov, 2015) heropening indien aanpassingen of verzekering ok op basis van het verslag van de brandweer kan B een dergelijk besluit nemen: de bewijslast ligt dus bij de gemeentelijke overheid en niet bij de uitbater. sluiting = tot de nodige aanpassingen/verbouwingen uitgevoerd zijn of verzekering BA ok is (= politiemaatregel voor onbepaalde duur mogelijk) zie sessie 12: ABC van de brandpreventie

29 Overzicht bestuurlijke sluitingen NIEUWE GEMEENTEWET A. Sluiting op basis van artikel 133 en 135 NGW B. Sluiting op basis van artikel 134 ter NGW C. Sluiting op basis van artikel 134quater NGW D. Sluiting op basis van artikel 134 quinquies NGW BIJZONDERE WETGEVING F. Sluiting op basis brandveiligheid (artikel 11 van de wet van 1979) G. Sluiting op basis van wet openingsuren (nachtwinkel) H. Sluiting op basis van de artikel 9bis drugwet I. Sluiting op basis van de Vlaremwetgeving (dancings) E. Sluiten op basis van artikel 119bis NGW (als sanctie)

30 (G) Sluiting nachtwinkel/telefoonwinkel (artikel 18 van wet 10 november openingsuren ) Gemeenteraad: aanvullend gemeentelijk politiereglement en niet op basis van bestuurlijke politiebevoegdheid gemeente (art. 135, 2 NGW) Gevolg: gemeente geen strafbepalingen opnemen bij overtreden sluitingsuren want straffen art. 22 gelden; geen GAS mogelijk Art «( ) De burgemeester kan de sluiting bevelen van de nachtwinkels en privaat bureaus voor telecommunicatie die worden uitgebaat in overtreding op het gemeentelijk reglement of de beslissing van het college van burgemeester en schepenen genomen in uitvoering 1 en 2. burgemeester kan sluiten indien: gemeentelijk politiereglement overtreden is (bijv. openingsuren) geen vestigingsvergunning

31 (G) Sluiting op basis wet openingsuren - (nachtwinkel)!!! sluiting = een politiemaatregel en geen sanctie!! = sluiten zolang nodig voor openbare orde geen beroep meer doen op artikel 134ter, 134quater, 135 NGW geen modaliteiten bepaald (periode?) geen procedure bepaald beginselen behoorlijk bestuur toepassing bijv. sluitingsuren niet nageleefd = B sluit op basis wet openingsuren gedraging valt niet onder wet openingsuren= B optreden via artikelen NGW

33 (H) Sluiting op basis drugswet 1921 (artikel 9bis) burgemeester expliciet de bevoegdheid om een inrichting te sluiten onder volgende voorwaarden: indien er ernstige aanwijzingen gebruik/verkoop drugs sluitingsbevoegdheid slechts mogelijk bij grove schendingen van de drugswetgeving (RvS nr , 5 juni 2012) na voorafgaand overleg met de gerechtelijke instanties na de middelen van verdediging van de verantwoordelijke te hebben gehoord (hoorplicht!) kennisgeving sluitingsbesluit op de eerste gemeenteraad maximum drie maanden (éénmaal verlengbaar voor 6m) zie sessie 7: Praktijkcases bestuurlijke sluiting

35 (I) Sluiting op basis op basis van de Vlaremwetgeving (dancings) milieuvergunningsplichtig afhankelijk van hoe luid de muziek staat (Vlarem-rubriek 32.1 en 32.2) openingsuren: dicht tussen 03 en 07 uur tenzij nacht voor zon- en feestdagen (afwijking in vergunning mogelijk) (art Vlarem II) geluidsnormen t.v.v. feestvoerders zelf (gehoorschade) en t.v.v. omwonenden akoestisch onderzoek (soms verplicht, soms opgelegd in vergunning) (dient o.a. om norm buiten terug te rekenen naar norm binnen afhankelijk van geludisisolatie) sluiting (of andere maatregelen) bij overtreding (bv. geen vergunning) mogelijk door burgemeester of milieutoezichtsambtenaar (art e.v. milieuhandhavingsdecreet, art. 60 Milieuhandhavingsbesluit)

36 Bedankt voor de aandacht Koen Van Heddeghem 02/