Euthanasie en dementie. Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht

Transcriptie

1 Euthanasie en dementie Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht

2 Verschillende situaties Vroege vorm: Patiënt weet dat hij dement wordt (is?) Maar is nog wilsbekwaam Lijdt aan vooruitzicht verder af te takelen En verzoekt om levensbeëindiging Late vorm Patiënt heeft gevorderde dementie In wilsverklaring staat dat hij dan euthanasie wil

3 WTL: zorgvuldigheidseisen voor euthanasie/hbz (art 2 lid 1) Vrijwillig, weloverwogen verzoek Uitzichtloos en ondraaglijk lijden Voorgelicht over situatie en vooruitzichten Geen redelijke andere oplossing Consult onafhankelijke arts Medisch zorgvuldige uitvoering

4 Artikel 2 lid 2 Indien de patiënt van zestien jaren of ouder niet langer in staat is zijn wil te uiten, maar voordat hij in die staat geraakte tot een redelijke waardering van zijn belangen terzake in staat werd geacht, en een schriftelijke verklaring, inhoudende een verzoek om levensbeëindiging, heeft afgelegd, dan kan de arts aan dit verzoek gevolg geven. De zorgvuldigheidseisen, bedoeld in het eerste lid, zijn van overeenkomstige toepassing.

5 Kern van de wet Wilsverklaring kan in de plaats komen van actueel weloverwogen vrijwillig verzoek Aan de overige eisen moet zijn voldaan alvorens euthanasie kan worden uitgevoerd: die zijn van overeenkomstige toepassing Stelling: dat kan niet (in 99, %)

6 Vrijwillig weloverwogen verzoek Problemen: Doorgaans heeft arts weinig informatie over oorspronkelijke besluitvorming: vrijwillig? Weloverwogen? Wilsverklaring als zodanig geen bewijs van weloverwogenheid van oorspronkelijke besluit Herhalen van conditioneel verzoek is niet hetzelfde als een herhaald actueel verzoek

7 Uitzichtloos ondraaglijk lijden Problemen: Geen echte actuele communicatie over lijden mogelijk Eventueel wel indruk van lijden te krijgen: genoeg? Opstellen wilsverklaring op grond van beoordeling van op dat moment hypothetische situatie

8 Voorgelicht over situatie en Problemen: vooruitzichten Onmogelijk uit te voeren: Noch op moment van oorspronkelijke besluitvorming (kent toekomst niet, ook niet als je al een dement familielid hebt gehad)... Noch op moment van eventuele uitvoering (patiënt onbekwaam)

9 Geen redelijke andere oplossing Problemen: Vereiste communicatie is nu onmogelijk Ten tijde van opstellen verklaring evenmin omdat inzicht in toekomst ontbreekt

10 Consult onafhankelijke arts Goede nieuws: Consulent kan patiënt wel bezoeken Onafhankelijkheid geen probleem Problemen: Maar hij zal evenmin kunnen communiceren over lijden en wens Dus zelfde problemen als de behandelend arts

11 Medisch zorgvuldige uitvoering Problemen: Medicamenteus geen probleem, maar zorgvuldig handelen is meer dan medicamenteus Geen actualiteit die je dwingt te handelen Patiënt snapt niet meer wat je gaat doen (eerst sederen?) Laatste verificatie wens evenmin mogelijk

12 Dienovereenkomstig? Te legalistisch? Het hoeft toch alleen maar dienovereenkomstig?! Clausule biedt wel ruimte voor nuancering Maar niet voor gedogen van tegendeel

13 Twee besluitvormingskaders voor euthanasie Eerste kader: zelfbeschikking Beslissen in overeenstemming met eigen ideeën Vrijheid op grond daarvan te handelen Controle over euthanasie bij individu Arts voert vooral uit

14 Twee besluitvormingskaders voor euthanasie Tweede kader: barmhartigheid Naast autonomie ook overwegingen van weldoen nodig Geen right to die Ruimte voor professioneel oordeel van arts Euthanasie gemedicaliseerd

15 Euthanasie bij dementie op basis van wilsverklaring? In NL vigeert tweede besluitvormingskader Arts heeft dus eigen legitimatie nodig: eigen beoordeling van lijden vd patiënt door middel van communicatie Alleen door die communicatie kan hij ertoe gebracht worden taboe van doden te doorbreken

16 Conclusie Wet maakt iets schijnbaar mogelijk dat feitelijk (bijna altijd) onmogelijk is Alleen afgaan op wilsverklaring is inconsistent met huidig moreel kader Communicatie essentieel, KNMG heeft gelijk Uitvoeren euthanasie bij dementie ogv wilsverklaring is niet te rechtvaardigen