Stoelgangreëducatie bij kinderen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stoelgangreëducatie bij kinderen"

Transcriptie

1 Stoelgangreëducatie bij kinderen Renson Catherine UZ Gent Bekkenbodemtherapie urotherapie 1 Pediatrisch Uro-Nefrologisch Centrum Kinder-bekkenbodemkinesisten Kinder-psychologen Pediatrische verpleegkundigen Kinder-urologen & -nefrologen 2 1

2 Problemen met zindelijkheid bed- en broekplassen stoelgangproblemen 3 Zindelijkheid: definitie Beschikken over het vermogen om de urine te lozen en/of stoelgang te maken: op een zelf gekozen tijdstip op een sociaal daartoe aangepaste plaats Tussendoor urine en stoelgang lekvrij kunnen stapelen 4 2

3 Zindelijk worden: de vereisten normale bezenuwing normale anatomische structuur mentale ontwikkeling motorische vaardigheden normale opvoeding voor zindelijkheid 5 Zindelijkheidsproces: de normale sequentie controle over de stoelgang s nachts controle over de stoelgang overdag controle over de urine overdag controle over de urine s nachts 6 3

4 leeftijd defecatie frequentie transittijd < 2 jaar: 2 à 7x/d 8u 2-13 jaar: 1 à 3x/d 16u-26u > 13 jaar: 0,3 à 2x/d 48u 7 Defecatie en zindelijkheid Leeftijd 1 jaar borstvoeding flesvoeding vaste voeding 8 4

5 Leeftijd 2 jaar toilettraining Hoe meer je forceert, hoe meer kans op weigering Zindelijkheid is een leerproces Besef Eigen wil Sfinctercontrole/coördinatie

6 Leeftijd 3 jaar school Groep Andere omgeving/toilet Afkeer Schaamte Geen tijd nemen

7 Tips bij het zindelijk worden het kind geeft aan wanneer het kan / wil zindelijk worden 13 Tips bij het zindelijk worden de voorbeeldfunctie is essentiëel wij leren door na te bootsen 14 7

8 Tips bij het zindelijk worden introduceer het potje eerst in de speel-/leefwereld van het kind laat het zelf ontdekken waarvoor het dient 15 Tips bij het zindelijk worden maak gebruik van een eenvoudig potje een potje waar het kind op zijn gemak op zit 16 8

9 Tips bij het zindelijk worden het potje moet meegroeien met het kind bij elk kind past een potje 17 Tips bij het zindelijk worden niet te vroeg op een groot toilet pas het toilet aan: verklein-bril, voetsteun 18 9

10 Tips bij het zindelijk worden Let op uw woorden!! pipi en kaka niet gebruiken om iets als vies te benoemen 19 Tips bij het zindelijk worden niet teveel schroom over bloot 20 10

11 Tips bij het zindelijk worden voldoende drinken cola, ice-tea, koffie, thee, sterk bruisende dranken. voor jong en oud 21 De gouden tip gebruik terug de kakstoel de meest natuurlijke manier om zindelijk te worden 22 11

12 Zindelijkheid: waar loopt het fout? Te strikte hygiëne zo hoeft het echt niet meer! 23 Zindelijkheid: waar loopt het fout? Te strikte hygiëne een toilet als een paleis de helft van de dag is uw kind er niet naar toilet gaan doet het op school geen overdreven angst aanjagen voor een vuil toilet geen urineweginfectie van een vuil toilet 24 12

13 Functionele obstipatie buikpijn verminderde eetlust opgezette buik verhoogde prikkelbaarheid pijn bij defecatie vuile vegen/soiling encopresis grote massa stoelgang perineale/anale krampen vaak uitstel/geen tijd nemen 25 Inzicht hoge bekkenbodemspanning onvolledige darmlediging opstapelen van achterblijvende faeces chronische distensie verminderde rectale gevoeligheid overloopdiarree 26 13

14 27 Therapeutische technieken 1. Toilethouding Ontspannen zithouding op toilet Hurkzithouding: dijen hoger dan heupen Gebruik maken van voetbankje Rug lichtjes naar voor geïnclineerd Leren tijd nemen: toiletbezoek kan ook leuk zijn Leren, correct afvegen 28 14

15 29 Therapeutische technieken 2. Uitleg inzicht Tekeningen Maquette Illustraties Hoofdzakelijk inzichtelijk werken Aanpast aan leeftijd 30 15

16

17 33 Therapeutische technieken 3. Adequate laxatie = Advies arts 34 17

18 Therapeutische technieken 4. Toiletbezoek/vochtinname 3x/dag toiletbezoek na de hoofdmaaltijden (gastro-colisch reflex) adequate vochtinname therapeutisch effect grondige evaluatie - follow-up positieve-enthousiaste ondersteuning

19 incontinentie-mechanismen hoe meer het kind ophoudt hoe minder ze de ontlasting gaan voelen tot ze uiteindelijk niet meer voelen uitgeputte sfincter = ONBEWUST VERLIES

20 Therapeutische technieken 5. Bekkenbodemoefeningen relaxatie biofeedback perstechniek paradoxale contractie ballontraining sensibiliteitstraining 39 Aanleren bekkenbodem-oefeningen Manuele testing evaluatie: dynamisch/statisch proprioceptief werkend voorbereiding op biofeedback 40 20

21 41 Biofeedbacktraining met anale elektrode Definitie: Verduidelijken en beïnvloeden van een onbewust fysiologisch proces onder de vorm van visuele/auditieve/tactiele signalen. of opspannen of loslaten 42 21

22 43 Biofeedbacktraining Actieve relaxatie Leren bekkenbodem actief te ontspannen. Tijdens de ontspanningsfase leren persen. Persen met verder loslaten van de bekkenbodem Voldoende perstechniek inoefenen alvorens toe te passen op toilet

23 45 In geval van deficiënte spierfunctie tonus verhogend werken leren opspannen/afsluiten biofeedback techniek/ visuele controle electrostimulatietechnieken (bij o.a. spina bifida/perifeer neurogeen lijden/anale atresie 46 23

24 Ballontraining sensibiliteitstraining terug leren aanvoelen van de stoelgang aanwezige stoelgang leren correct uitpersen

25 Conclusie continentieproblemen kunnen vroegtijdig aanpakt worden correcte diagnose teamwork: arts verpleegkundige psycholoog kinesitherapeut ouder kind Motivatie!!!!

Obstipatie bij kinderen. Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven

Obstipatie bij kinderen. Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven Obstipatie bij kinderen Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven Normaal stoelgangspatroon postnataal: 99% defaecatie binnen 48 uren borstvoeding volwassenen: 3x/dag tot 3x/week

Nadere informatie

Zindelijkheid voor urine en ontlasting bij kinderen

Zindelijkheid voor urine en ontlasting bij kinderen Zindelijkheid voor urine en ontlasting bij kinderen Marion Salwegter, huisarts en kaderhuisarts urogynaecologie Edwin Knots, kinderarts CZE Bas Zegers, kinderarts-sociale pediatrie MMC Maar 80 minuten

Nadere informatie

ALLES OVER HET POTJE. Marjan Claes Kinesitherapeute. ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis Antwerpen, Plascentrum GZA Sint-Augustinus Wilrijk

ALLES OVER HET POTJE. Marjan Claes Kinesitherapeute. ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis Antwerpen, Plascentrum GZA Sint-Augustinus Wilrijk Marjan Claes Kinesitherapeute ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis Antwerpen, Plascentrum GZA Sint-Augustinus Wilrijk www.marjanclaes.be marjan.claes@gza.be 03/443.38.67 Inhoud 1. Wat is zindelijk zijn

Nadere informatie

OBSTIPATIE FRANCISCUS VLIETLAND

OBSTIPATIE FRANCISCUS VLIETLAND OBSTIPATIE FRANCISCUS VLIETLAND Wat is obstipatie? Voedsel komt via de slokdarm en de maag in de darm terecht. Water en voedingsstoffen worden in de darm gedeeltelijk in de bloedbaan opgenomen. De stoffen

Nadere informatie

ZINDELIJKHEID positief ondersteunen

ZINDELIJKHEID positief ondersteunen ZINDELIJKHEID positief ondersteunen 1 Op het potje gaan is een belangrijke stap voor een kind. Elk kind wordt zindelijk op zijn tempo. We willen jullie graag informeren over hoe je een peuter hierbij kan

Nadere informatie

De meeste kinderen worden vanzelf droog zonder dat je er als ouder een inspanning voor moet leveren. Plots komen ze zeggen ik moet pipi.

De meeste kinderen worden vanzelf droog zonder dat je er als ouder een inspanning voor moet leveren. Plots komen ze zeggen ik moet pipi. 1 De meeste kinderen worden vanzelf droog zonder dat je er als ouder een inspanning voor moet leveren. Plots komen ze zeggen ik moet pipi. Je zet ze op het potje en daarna heb je nooit meer een natte broek.

Nadere informatie

Buikpijn, obstipatie en fecale incontinentie bij kinderen

Buikpijn, obstipatie en fecale incontinentie bij kinderen Buikpijn, obstipatie en fecale incontinentie bij kinderen Congres Kinderverpleegkunde 2.0 laat je upgraden! Rita van den Tooren-de Groot Kinderarts HMC Haaglanden Medisch Centrum Den Haag 27 september

Nadere informatie

Stoelgang. die niet vanzelf gaat

Stoelgang. die niet vanzelf gaat Stoelgang die niet vanzelf gaat Beste ouders Uw kind is opgenomen omwille van een fecale impactie of obstipatie en een bijhorende darmspoeling. In deze brochure vindt u algemene informatie over het ziektebeeld,

Nadere informatie

ZINDELIJKHEID. positief ondersteunen

ZINDELIJKHEID. positief ondersteunen ZINDELIJKHEID positief ondersteunen Op het potje gaan is een belangrijke stap voor een kind en misschien kijk je er ook naar uit om niet meer te sleuren met luiers. Elk kind wordt zindelijk op zijn eigen

Nadere informatie

In deze folder wordt beschreven hoe het zindelijk worden voor plassen en poepen bij kinderen werkt.

In deze folder wordt beschreven hoe het zindelijk worden voor plassen en poepen bij kinderen werkt. Zindelijkheid In deze folder wordt beschreven hoe het zindelijk worden voor plassen en poepen bij kinderen werkt. Zindelijkheidstraining: wanneer? Om onzindelijkheid te voorkomen is het belangrijk de zindelijkheidstraining

Nadere informatie

Informatie over zindelijkheid

Informatie over zindelijkheid Informatie over zindelijkheid voor ouders, kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en scholen JGZ Richtlijn Zindelijkheid urine en feces Informatie voor ouders, kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en scholen

Nadere informatie

Om onzindelijkheid te voorkomen is het belangrijk de zindelijkheidstraining op het juiste moment en op de juiste manier te starten.

Om onzindelijkheid te voorkomen is het belangrijk de zindelijkheidstraining op het juiste moment en op de juiste manier te starten. Zindelijkheid Informatie voor ouders Deze flyer gaat over zindelijkheid van kinderen tussen 1,5 en 5 jaar. We geven informatie over de basis zindelijkheidstraining en een korte uitleg over de aanpak van

Nadere informatie

Geboren met extra kleppen!

Geboren met extra kleppen! Geboren met extra kleppen! Stida Vreede-ten Brink Verpleegkundig consulent kindernefrologie Gespecialiseerd in stoma,continentie en huidverzorging UMCG Beatrixkinderziekenhuis Groningen Functioneren

Nadere informatie

Ongewild plassen. Pediatrisch Uro-Nefrologisch Centrum

Ongewild plassen. Pediatrisch Uro-Nefrologisch Centrum Ongewild plassen Erik Van Laecke Kinderuroloog UZ Gent Dr. Erik Van Laecke Pediatrisch Uro-Nefrologisch Centrum Kinderurologen - kindernefrologen Kinderbekkenbodemkinesisten Kinderpsychologen Pediatrische

Nadere informatie

Op het programma: Vraag 1. Wat betekent voor jou zindelijk zijn? Opwarmertje Iinfo: In groepjes van 3 à 4

Op het programma: Vraag 1. Wat betekent voor jou zindelijk zijn? Opwarmertje Iinfo: In groepjes van 3 à 4 Op het programma: Christel Daenen pedagoge opvoedingsconsulente Opwarmertje Iinfo: Wanneer en hoe wordt een kindje zindelijk? Wanneer moet ik me ongerust maken? Culturele en maatschappelijke invloeden

Nadere informatie

ZINDELIJKHEID. Infobrochure

ZINDELIJKHEID. Infobrochure ZINDELIJKHEID Infobrochure Zindelijkheid Een kind wordt zindelijk doordat het bewuster begint te voelen wanneer er urine of stoelgang aanwezig is en dat dan even kan ophouden tot op een geschikt moment.

Nadere informatie

C. U heeft de tijd voor deze fase en bent gemotiveerd.

C. U heeft de tijd voor deze fase en bent gemotiveerd. ZINDELIJKHEID In deze brochure wordt het zindelijkheidsproces beschreven van plassen en poepen. Daarnaast worden problemen met zindelijkheid benoemd en worden algemene adviezen aangeboden. Zindelijkheidstraining:

Nadere informatie

Ontlastingsproblemen bij aangeboren afwijkingen aan de darmen

Ontlastingsproblemen bij aangeboren afwijkingen aan de darmen Ontlastingsproblemen bij aangeboren afwijkingen aan de darmen In deze folder krijgt u informatie over de problemen met de ontlasting die anorectale misvorming en de ziekte van Hirschsprung met zich mee

Nadere informatie

Jolien Laridaen Medische Psychologie Kinderen en Jongeren. Zindelijk worden. Alles over het potje

Jolien Laridaen Medische Psychologie Kinderen en Jongeren. Zindelijk worden. Alles over het potje Jolien Laridaen Medische Psychologie Kinderen en Jongeren Zindelijk worden Alles over het potje Inhoudstafel Probleemstelling Normale ontwikkeling Potjestraining Vragen aan ouders Standaardvragen Doorvragen

Nadere informatie

Zindelijkheid Vlot op de pot? Christel Daenen pedagoge Opvoedingsconsulente K&G

Zindelijkheid Vlot op de pot? Christel Daenen pedagoge Opvoedingsconsulente K&G Zindelijkheid Vlot op de pot? Christel Daenen pedagoge Opvoedingsconsulente K&G Op het programma: Aantal stellingen Daaraan gekoppeld- achtergrond: Wanneer en hoe wordt een kindje zindelijk? Wanneer moet

Nadere informatie

Toilethouding en adviezen voor het plassen en ontlasten

Toilethouding en adviezen voor het plassen en ontlasten Toilethouding en adviezen voor het plassen en ontlasten 2 Inleiding In deze folder geven wij u adviezen over een goede toilethouding en toiletgedrag. Heel veel mensen die last hebben van urineverlies,

Nadere informatie

Toilethouding en adviezen voor het plassen en ontlasten

Toilethouding en adviezen voor het plassen en ontlasten Toilethouding en adviezen voor het plassen en ontlasten Inleiding In deze folder geven wij u adviezen over een goede toilethouding en toiletgedrag. Heel veel mensen die last hebben van urineverlies, plassen

Nadere informatie

Advies over toilethouding en toiletgedrag

Advies over toilethouding en toiletgedrag Advies over toilethouding en toiletgedrag Urologie alle aandacht Advies over toilethouding en toiletgedrag Neem altijd de tijd om naar het toilet te gaan. Hoe rustiger, hoe effectiever! Hoe beter uw blaas

Nadere informatie

Advies over toilethouding en toiletgedrag. Urologie

Advies over toilethouding en toiletgedrag. Urologie Advies over toilethouding en toiletgedrag Urologie Advies over toilethouding en toiletgedrag Neem altijd de tijd om naar het toilet te gaan. Hoe rustiger, hoe effectiever! Hoe beter uw blaas of darm geleegd

Nadere informatie

Beide afwijkingen hebben als gevolg dat een kind niet zelf zijn ontlasting kan lozen.

Beide afwijkingen hebben als gevolg dat een kind niet zelf zijn ontlasting kan lozen. Sophia Kinderziekenhuis Uw kind is geopereerd aan een anorectale misvorming of de ziekte van Hirschsprung. Na de operatie kunnen zich defecatieproblemen (problemen met de ontlasting) voordoen. Deze folder

Nadere informatie

Nieuwe ESPGHAN richtlijnen bij obstipatie

Nieuwe ESPGHAN richtlijnen bij obstipatie Nieuwe ESPGHAN richtlijnen bij obstipatie Dr. S. Vande Velde Dienst kindergastro-enterologie UZ Gent Prof Dr Van Winckel Prof Dr Van Biervliet Dr De Bruyne 1 Meisje 8 jaar oud Op spoed met mama, al 2 maand

Nadere informatie

Natuurlijk rijpingsproces

Natuurlijk rijpingsproces Zindelijkheid Natuurlijk rijpingsproces Eerste levensjaar: Plasreflex onbewust plassen vanaf er een beetje urine in de blaas is Tot 20 keer per dag Na eerste levensjaar Bewust worden van het plassen en

Nadere informatie

Op het potje. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders

Op het potje. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders Op het potje over opvoeden gesproken - Tips voor ouders Op het potje Wat is zindelijkheid? Je kind is zindelijk als het niet meer in zijn broek plast, overdag droog is en zelf op het potje of het toilet

Nadere informatie

Fecale impactie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Fecale impactie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Fecale impactie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Bekkenbodemfysiotherapie

Patiënteninformatie. Bekkenbodemfysiotherapie Patiënteninformatie Bekkenbodemfysiotherapie 1. Inhoud 1. Inhoud... 2 2. Bekkenbodemspieren... 3 3. Toilethoudingen... 4 Plashouding... 4 Stoelganghouding... 4 4. Algemene adviezen... 5 Drankschema...

Nadere informatie

Stoelgang. die niet vanzelf gaat

Stoelgang. die niet vanzelf gaat Stoelgang die niet vanzelf gaat Beste ouders Uw kind is opgenomen omwille van een fecale impactie of obstipatie en een bijhorende darmspoeling. In deze brochure vindt u algemene informatie over het ziektebeeld,

Nadere informatie

BBD: Bowel Bladder Dysfunction

BBD: Bowel Bladder Dysfunction BBD: Bowel Bladder Dysfunction Bladder Dysfunction Dr. Leen Geyskens Kinderarts, interesse in bedplassen en continentieproblematiek Symposium 5 jaar kindergeneeskunde 20/9/2014 Blaasdysfunctie: moeilijkheden

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie. multidisciplinair samenwerken

Bekkenfysiotherapie. multidisciplinair samenwerken Bekkenfysiotherapie multidisciplinair samenwerken MSc Bekkenfysiotherapie: Lieke Wiggers (Fysiotherapie Noordman) Margo Versteeg (Fysiotherapie de Werfheegde) 3 november 2016, EZH-conferentie Inhoud Bekkenbodem

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie bij verstopping

Bekkenfysiotherapie bij verstopping Bekkenfysiotherapie bij verstopping Albert Schweitzer ziekenhuis Regionaal Bekkenboden Centrum juni 2010 pavo 0681 Inleiding In deze folder leest u meer over verstopping (obstipatie) en wat de bekkenfysiotherapeut

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie. bij een overactieve bekkenbodem

Bekkenfysiotherapie. bij een overactieve bekkenbodem Bekkenfysiotherapie bij een overactieve bekkenbodem Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Een overactieve bekkenbodem Bekkenbodemspieren kunnen te zwak maar ook te gespannen

Nadere informatie

2. Klaar of niet klaar: de timing is alles

2. Klaar of niet klaar: de timing is alles 2. Klaar of niet klaar: de timing is alles Op welke leeftijd kan een kind starten met zindelijkheidstraining? Wanneer is de beste leeftijd om te starten met zindelijkheidstraining: 18 maanden, 24 maanden

Nadere informatie

Kinderen met blaas en/of ontlastingsproblemen. Uitleg voor ouder en kind

Kinderen met blaas en/of ontlastingsproblemen. Uitleg voor ouder en kind Kinderen met blaas en/of ontlastingsproblemen Uitleg voor ouder en kind 1. Inleiding Zindelijk worden is een leerproces dat meestal vanzelf gaat. Als een kind van vijf jaar of ouder nog regelmatig nat

Nadere informatie

Het zindelijkheidsproces

Het zindelijkheidsproces Zindelijk worden met een anorectale malformatie of de ziekte van Hirschsprung. Uw kind heeft een anorectale malformatie of M. Hirschsprung. Bij kinderen met een anorectale malformatie of met de ziekte

Nadere informatie

PLASPROBLEMEN BIJ KINDEREN

PLASPROBLEMEN BIJ KINDEREN PLASPROBLEMEN BIJ KINDEREN A1008 Wat is het probleem? Wanneer uw kind last heeft van natte (onder)broeken overdag, terugkerende blaasontstekingen of bedplassen is er mogelijk sprake van een verkeerd aangeleerd

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie. Bij verstopping. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Bekkenfysiotherapie. Bij verstopping. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Bekkenfysiotherapie Bij verstopping Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder leest u meer over verstopping (obstipatie) en wat de bekkenfysiotherapeut

Nadere informatie

Op het potje. Alles wat je moet weten over zindelijkheid, pipi, kaka, bedplassen, potjestraining en nog veel meer...

Op het potje. Alles wat je moet weten over zindelijkheid, pipi, kaka, bedplassen, potjestraining en nog veel meer... Opvoedingswinkel Zoersel Handelslei 230, Zoersel 03/633 98 98 Opvoeding@zoersel.be www.opvoedingswinkelzoersel.be Opvoedingswinkel Hoogstraten Gelmelstraat 81, Hoogstraten 03/633 98 95 Opvoedingswinkelhoogstraten@olo.be

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE. Toiletadviezen ADVIES

FYSIOTHERAPIE. Toiletadviezen ADVIES FYSIOTHERAPIE Toiletadviezen ADVIES Toiletadviezen Ons lichaam heeft dagelijks voedingsstoffen en vocht nodig. Ook moet ons lichaam dagelijks afvalstoffen kwijt via de ontlasting en de urine. We gaan daarom

Nadere informatie

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug folder voor verwijzers Bekkenfysiotherapie Als huisarts of specialist ziet

Nadere informatie

Informatiebrochure Pediatrie. Opname van een kind met obstipatie

Informatiebrochure Pediatrie. Opname van een kind met obstipatie Informatiebrochure Pediatrie Opname van een kind met obstipatie Inhoud Inleiding 3 1 Wat is obstipatie? 3 2 Mogelijke oorzaken van obstipatie 4 3 Diagnose 4 4 Behandeling van obstipatie 4 5 Verloop van

Nadere informatie

Obstipatie bij kinderen

Obstipatie bij kinderen Obstipatie bij kinderen Chronische verstopping (obstipatie) ontstaat doordat de knedende en voortstuwende bewegingen van de spierwand van de dikke darm niet goed op elkaar zijn afgestemd. De darminhoud

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Constipatie bij kinderen

kindergeneeskunde informatiebrochure Constipatie bij kinderen kindergeneeskunde informatiebrochure Constipatie bij kinderen Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is constipatie? 4 3. Wanneer spreken we van chronische constipatie? 4 4. Oorzaken van constipatie 5 5.

Nadere informatie

urine incontinentie Praktische tips Omgaan met

urine incontinentie Praktische tips Omgaan met urine incontinentie Praktische tips Thuiszorg Omgaan met 1 2 Wat is incontinentie? Urine-incontinentie is geen ziekte, maar een gevolg. Het kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door een operatie, zwangerschap

Nadere informatie

Richtlijn Zindelijkheid van urine en feces (2011)

Richtlijn Zindelijkheid van urine en feces (2011) Richtlijn Zindelijkheid van urine en feces (2011) Begeleiding en behandeling door de JGZ Inleiding De meeste kinderen met fecale incontinentie kunnen, als uit de anamneselijsten en het lichamelijk onderzoek

Nadere informatie

Moeite met de stoelgang (ontlasting)

Moeite met de stoelgang (ontlasting) Moeite met de stoelgang (ontlasting) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent opgenomen in ons ziekenhuis en heeft een verhoogde kans op verstopping, wat ook

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Constipatie bij kinderen

kindergeneeskunde informatiebrochure Constipatie bij kinderen kindergeneeskunde informatiebrochure Constipatie bij kinderen Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is constipatie? 4 3. Wanneer spreken we van chronische constipatie? 4 4. Oorzaken van constipatie 5 5.

Nadere informatie

Naam Adres. Geb.datum Postcode... Woonplaats... Telefoon... Tweede telefoon (mob.)... Naam huisarts... Naam verwijzend arts...

Naam Adres. Geb.datum Postcode... Woonplaats... Telefoon... Tweede telefoon (mob.)... Naam huisarts... Naam verwijzend arts... De PIPO poli van het LangeLand Ziekenhuis Vragenlijst kinderincontinentie (4-12 jaar) Naam Adres. Geb.datum..-..-. Postcode... Woonplaats... Telefoon... Tweede telefoon (mob.)... Naam huisarts... Naam

Nadere informatie

Adviezen voor een goede toilethouding

Adviezen voor een goede toilethouding Adviezen voor een goede toilethouding Albert Schweitzer ziekenhuis Regionaal Bekkenbodem Centrum maart 2010 pavo 0683 Inleiding In deze folder krijgt u informatie over het naar het toilet gaan, dus over

Nadere informatie

Yunio: Zindelijk worden

Yunio: Zindelijk worden Yunio: Zindelijk worden Informatie en adviezen voor ouders Yunio is onderdeel van. Zindelijk worden Yunio ondersteunt (aanstaande) ouders in de ontwikkeling van hun kind. Zindelijk worden is een ingewikkeld

Nadere informatie

Informatiebrochure Pediatrie. Opname van een kind met obstipatie

Informatiebrochure Pediatrie. Opname van een kind met obstipatie Informatiebrochure Pediatrie Opname van een kind met obstipatie Inhoud Inleiding 3 1 Wat is obstipatie? 3 2 Mogelijke oorzaken van obstipatie 3 3 Diagnose 3 4 Behandeling van obstipatie 4 5 Verloop van

Nadere informatie

Geurtjes en kleurtjes: de betekenis van onwillekeurig stoelgangverlies door kinderogen

Geurtjes en kleurtjes: de betekenis van onwillekeurig stoelgangverlies door kinderogen Geurtjes en kleurtjes: de betekenis van onwillekeurig stoelgangverlies door kinderogen Obstipatie, constipatie, vuile broeken en encopresis Of hoe zien we door de bomen het bos nog? Lic. Jolien Laridaen

Nadere informatie

Probleemloos ontlasten

Probleemloos ontlasten Probleemloos ontlasten Toiletbezoek mag geen zware gang zijn. Blijf niet rondlopen wanneer u problemen heeft om uw ontlasting kwijt te raken, daar is iets tegen te doen. Samen met de bekkenfysiotherapeut

Nadere informatie

LAR Syndroom. Dr DERUYTER LIEVEN. Low Anterior Resectie Syndroom A Z S I N T - J A N B R U G G E - O O S T E N D E A V

LAR Syndroom. Dr DERUYTER LIEVEN. Low Anterior Resectie Syndroom A Z S I N T - J A N B R U G G E - O O S T E N D E A V LAR Syndroom Low Anterior Resectie Syndroom Dr DERUYTER LIEVEN Het LAR Syndroom staat voor klachten die ontstaan na een volledige of gedeeltelijke verwijdering van de endeldarm. A Z S I N T - J A N B R

Nadere informatie

VERSTOPPING (OBSTIPATIE)

VERSTOPPING (OBSTIPATIE) VERSTOPPING (OBSTIPATIE) 17521 Wat is obstipatie? Met obstipatie bedoelen we een chronische darmverstopping, waarbij de dikke darm en de endeldarm gevuld zijn met ontlasting. Dit gaat meestal gepaard met

Nadere informatie

Tips voor goed toiletgedrag

Tips voor goed toiletgedrag Patiënteninformatie Tips voor goed toiletgedrag Adviezen voor patiënten over een normale blaas- en darmfunctie 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina 1 Algemeen 5 2 De blaasfunctie 5 2.1 Adviezen (blaas)

Nadere informatie

Een onderwerp waar blijkens de enquêtes veel belangstelling voor bestond wat betreft het komen tot protocollering is encopresis.

Een onderwerp waar blijkens de enquêtes veel belangstelling voor bestond wat betreft het komen tot protocollering is encopresis. Richtlijn voor de behandeling van encopresis April 2004 Voorwoord De besturen van de NIP-sectie Psychologen in Algemene/academische Ziekenhuizen (PAZ) en de Vereniging van Kinder-en Jeugdpsychologen en

Nadere informatie

Verpleegkundige Instructie Palliatieve Zorg Obstipatie

Verpleegkundige Instructie Palliatieve Zorg Obstipatie Verpleegkundige Instructie Palliatieve Zorg Obstipatie 5-Folder Obstipatie.indd 1 15-07-2008 09:30:32 1. Hoe herkent u obstipatie? 1.1. Definities Obstipatie: Het weinig frequent (minder dan 3x p.w.) en

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE. Bekkenbodemproblemen. Onderzoek en behandeling door de bekkenfysiotherapeut BEHANDELING

FYSIOTHERAPIE. Bekkenbodemproblemen. Onderzoek en behandeling door de bekkenfysiotherapeut BEHANDELING FYSIOTHERAPIE Bekkenbodemproblemen Onderzoek en behandeling door de bekkenfysiotherapeut BEHANDELING Bekkenbodemproblemen U bent door uw specialist of huisarts naar een bekkenfysiotherapeut verwezen vanwege

Nadere informatie

Darmspoelen bij volwassenen

Darmspoelen bij volwassenen Darmspoelen bij volwassenen bij het Bekkenbodem Centrum Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw behandelend arts heeft met u besproken dat darmspoelen een oplossing

Nadere informatie

Zindelijkheidstraining op school

Zindelijkheidstraining op school Hoofdzetel Vrij CLB Waas en Dender- vzw Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Maatschappelijke zetel: Ankerstraat 63 9100 Sint-Niklaas Ankerstraat 63 9100 Sint-Niklaas Tel. 03 776 34 51 Fax 03 776 54

Nadere informatie

Uitscheidingsstelsel. Combinatie opleiding VIG MZ

Uitscheidingsstelsel. Combinatie opleiding VIG MZ Uitscheidingsstelsel Combinatie opleiding VIG MZ Uitscheiding WAT HEB JE VOOR GOEDE UITSCHEIDING NODIG? Reservoir Spieren Sluitspier Spier om reservoir leeg te kunnen drukken Ruggenmerg Zenuwen Hersenfunctie

Nadere informatie

Richtlijn Zindelijkheid van urine en feces (2011)

Richtlijn Zindelijkheid van urine en feces (2011) Richtlijn Zindelijkheid van urine en feces (2011) 5. Activiteiten rondom zindelijkheid voor feces door de JGZ Uitgangsvragen (* is bij kinderen met obstipatie de meest effectieve en veilige medicamenteuze

Nadere informatie

(Copyright Marieke van Engelenburg, Universiteit van Maastricht)

(Copyright Marieke van Engelenburg, Universiteit van Maastricht) Vragenlijst KIP poli (Copyright Marieke van Engelenburg, Universiteit van Maastricht) Naam Jongen O Meisje O Geboortedatum School of dagverblijf Groep/klas O Overdag thuis O Kinderdagverblijf of creche

Nadere informatie

JGZ. Incontinentie bij kinderen. T. van den Brand, arts JGZ Volksgezondheid gemeente Utrecht

JGZ. Incontinentie bij kinderen. T. van den Brand, arts JGZ Volksgezondheid gemeente Utrecht JGZ Incontinentie bij kinderen T. van den Brand, arts JGZ Volksgezondheid gemeente Utrecht Komende 25 minuten. De rol van de JGZ Hoe werkt de JGZ Zindelijkheid /incontinentie Urine Zindelijkheid/incontinentie

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Constipatie bij kinderen

kindergeneeskunde informatiebrochure Constipatie bij kinderen kindergeneeskunde informatiebrochure Constipatie bij kinderen Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is constipatie? 4 3. Wanneer spreken we van chronische constipatie? 4 4. Oorzaken van constipatie 5 5.

Nadere informatie

Zindelijkheid: op het potje! Thuis maar ook op school!

Zindelijkheid: op het potje! Thuis maar ook op school! Zindelijkheid: op het potje! Thuis maar ook op school! Juf Sahinde Schooljaar 2011-2012 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Waarom hebben de juffen graag zindelijke kleuters op school?... 4 Wanneer starten

Nadere informatie

Fysiotherapie bij bekkenbodemproblemen

Fysiotherapie bij bekkenbodemproblemen Gynaecologie Fysiotherapie bij bekkenbodemproblemen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat zijn de bekkenbodemoefeningen of wat is bekkenbodemtherapie?... 3 Hoe verloopt bekkenbodemtherapie?... 3 Algemene

Nadere informatie

kinesiste gespecialiseerd in de pelvische reëducatie en plasgedrag Els De Deckere AZ Sint-Jan AV campus Brugge Blaastraining

kinesiste gespecialiseerd in de pelvische reëducatie en plasgedrag Els De Deckere AZ Sint-Jan AV campus Brugge Blaastraining Blaastraining en plasgedrag Els De Deckere kinesiste gespecialiseerd in de pelvische reëducatie AZ Sint-Jan AV campus Brugge De bekkenbodem 5 belangrijke functies van de bekkenbodemspieren Belang van

Nadere informatie

Vragen/contact Toiletadviezen Telefoonnummers afdeling Fysiotherapie/Revalidatie

Vragen/contact Toiletadviezen Telefoonnummers afdeling Fysiotherapie/Revalidatie Vragen/contact Heeft u nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de afdeling Fysiotherapie/Revalidatie van de ziekenhuislocatie waar u onder behandeling bent. U vraagt vervolgens naar de bekkenbodemfysiotherapeut.

Nadere informatie

Adviezen voor een goede toilethouding

Adviezen voor een goede toilethouding Adviezen voor een goede toilethouding Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder leest u meer over het naar het toilet gaan, dus over plassen en het krijgen

Nadere informatie

Beslisboom bij obstipatie en/of incontinentie van feces ofwel bowelmanagement (managen van de darmen)

Beslisboom bij obstipatie en/of incontinentie van feces ofwel bowelmanagement (managen van de darmen) Beslisboom bij obstipatie en/of incontinentie van feces ofwel bowelmanagement (managen van de darmen) Hoe wordt ontlasting geloosd? Rond het anaalkanaal liggen twee kringspieren: De inwendige kringspier:

Nadere informatie

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug folder voor verwijzers Bekkenfysiotherapie Als huisarts of specialist ziet

Nadere informatie

Kindergeneeskunde. De Poeppoli. www.catharinaziekenhuis.nl

Kindergeneeskunde. De Poeppoli. www.catharinaziekenhuis.nl Kindergeneeskunde De Poeppoli www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat zijn poepproblemen?... 3 Mogelijke factoren die poepproblemen veroorzaken... 4 Gevolgen van poepproblemen... 4 De Poeppoli... 5 Doel

Nadere informatie

Ik moet naar de wc! Als kinderen op de basisschool nog niet zindelijk zijn

Ik moet naar de wc! Als kinderen op de basisschool nog niet zindelijk zijn Ik moet naar de wc! Als kinderen op de basisschool nog niet zindelijk zijn Niemand wordt zindelijk geboren. Plas en ontlasting ophouden is iets wat we allemaal hebben moeten leren. De meeste kinderen worden

Nadere informatie

Informatiefolder voor ouders

Informatiefolder voor ouders Informatiefolder voor ouders Plasproblemen van uw kind Gezondheidscentrum de Volgerlanden Afdeling Fysiotherapie: contactpersoon: Elize de Snoo Druivengaarde 15 3344 PK Hendrik Ido Ambacht Website: www.gc-devolgerlanden.nl

Nadere informatie

KITS Vragenlijst voor ouders en kinderen

KITS Vragenlijst voor ouders en kinderen KITS Vragenlijst voor ouders en kinderen Naam Kind:. Geboortedatum: 1. Algemene vragen voor de ouders Klacht(en) waarvoor hulp wordt gevraagd: O Obstipatie O Vaak ontlasten O Urineverlies overdag O Ophoudgedrag

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE. De overactieve bekkenbodem

FYSIOTHERAPIE. De overactieve bekkenbodem FYSIOTHERAPIE De overactieve bekkenbodem De overactieve bekkenbodem De bekkenbodem is een groep spieren die samen de bodem van uw buik vormen. Bekkenbodemspieren kunnen te zwak maar ook te gespannen zijn

Nadere informatie

plasbuis ontspannen zich.

plasbuis ontspannen zich. Hoe werkt het plassen normaal? De blaas lijkt op een ballon, die groter en kleiner kan worden afhankelijk van de hoeveelheid vocht die erin zit. Aan het uiteinde van de blaas zitten de sluitspieren (kinderen

Nadere informatie

Over peuters en kleuters

Over peuters en kleuters Over peuters en kleuters Even terugdenken aan onze eigen puberteit Stemmingswisselingen Boos worden om niets Ruzie maken over niets Met de deuren slaan voor aandacht Experimenteergedrag Grenzen af tasten

Nadere informatie

patiënteninformatie 2 Wat is bekkenfysiotherapie?

patiënteninformatie 2 Wat is bekkenfysiotherapie? Bekkenfysiotherapie Wat is bekkenfysiotherapie? Bekkenfysiotherapie is een erkende specialisatie binnen de fysiotherapie. Geregistreerde bekkenfysiotherapeuten hebben zich gespecialiseerd in het onderzoeken

Nadere informatie

Obstipatie (verstopping) bij kinderen Informatie voor ouders Polikliniek Kindergeneeskunde

Obstipatie (verstopping) bij kinderen Informatie voor ouders Polikliniek Kindergeneeskunde Obstipatie (verstopping) bij kinderen Informatie voor ouders Polikliniek Kindergeneeskunde Inhoud: Inleiding. Algemeen: o Wat is obstipatie? o Kenmerken van obstipatie. o Hoe herken ik obstipatie bij mijn

Nadere informatie

De zindelijkheidstas

De zindelijkheidstas De zindelijkheidstas Beste ouder(s), De zindelijkheidstas werd uitgewerkt op basis van het prentenboek Op je potje, Konijn van Kathleen Amant. In de tas zitten allerlei materialen waarmee je tijdens de

Nadere informatie

Patiënteninformatie. De bekkenbodem

Patiënteninformatie. De bekkenbodem Patiënteninformatie De bekkenbodem De bekkenbodem Informatie over de functie en training van de bekkenbodemspieren. U heeft een afspraak in Tergooi voor een bekkenbodemtraining. Onze artsen en medewerkers

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie rondom een radicale prostatectomie

Bekkenfysiotherapie rondom een radicale prostatectomie Bekkenfysiotherapie rondom een radicale prostatectomie Binnenkort wordt u geopereerd aan uw prostaat. Uw uroloog heeft u daarover al informatie gegeven. In deze folder geven wij u uitleg over de begeleiding

Nadere informatie

INHOUD. SHK nascholing Kindergeneeskunde 31 januari 2017

INHOUD. SHK nascholing Kindergeneeskunde 31 januari 2017 INHOUD 1. Defecatieproblemen/definitie obstipatie 2. Benadering patiënt met obstipatie 3. Rol van aanvullende diagnostiek; wie doet wat en wanneer 4. Behandelingsstappenplan 5. Multidisciplinaire behandeling;

Nadere informatie

PLASSEN EN POEPEN. Vocht, Eten, Toiletgedrag, MOEILIJK!!

PLASSEN EN POEPEN. Vocht, Eten, Toiletgedrag, MOEILIJK!! Werkwijze lesprogramma Stap 1 Benader een basisschool in de buurt. Maak hierbij eventueel gebruik van de briefopzet in de bijlage van dit document. Gespreksonderwerp is: Is er behoefte aan informatie en

Nadere informatie

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS)

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS) Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS) MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl U heeft van uw arts gehoord dat u een Prikkelbare Darm heeft. Een andere benaming voor Prikkelbare Darm Syndroom

Nadere informatie

Boxmeer Kinder Incontinentie Team: Bo-KIT

Boxmeer Kinder Incontinentie Team: Bo-KIT Boxmeer Kinder Incontinentie Team: Bo-KIT Uw huisarts of een andere specialist heeft uw kind verwezen naar het kinderincontinentiespreekuur van het Maasziekenhuis Pantein. Incontinentieproblemen zijn vaak

Nadere informatie

Fysiotherapie bij bekkenbodemproblemen

Fysiotherapie bij bekkenbodemproblemen Gynaecologie Fysiotherapie bij bekkenbodemproblemen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat zijn de bekkenbodemoefeningen of wat is bekkenbodemtherapie?... 3 Hoe verloopt bekkenbodemtherapie?... 3 Algemene

Nadere informatie

Plasproblemen. Urologie. bij kinderen. Inleiding. Hoe werkt de blaas normaal?

Plasproblemen. Urologie. bij kinderen. Inleiding. Hoe werkt de blaas normaal? Urologie Plasproblemen bij kinderen Inleiding Zindelijk worden is een leerproces dat normaal gesproken grotendeels vanzelf gaat. Als een kind van vijf jaar of ouder nog regelmatig nat is, blaasontstekingen

Nadere informatie

Multiple sclerosis en incontinentie. Ondersteund door Prinses Beatrix Fonds

Multiple sclerosis en incontinentie. Ondersteund door Prinses Beatrix Fonds 1 Multiple sclerosis en incontinentie Dé vereniging voor mensen met MS en hun betrokkenen 3 De blaas De blaas is een spier die zorgt voor: De opslag van urine => 300 tot 500 ml Het lozen van urine man

Nadere informatie

Chronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen?

Chronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen? Chronisch Hartfalen Wat is chronisch hartfalen? Omschrijving Hartfalen Hartfalen is een aandoening van het hart waarbij het hart niet meer in staat is om voldoende bloed uit te pompen en rond te pompen.

Nadere informatie

H.303557.0215. Adviezen voor en na een verzakkingoperatie

H.303557.0215. Adviezen voor en na een verzakkingoperatie H.303557.0215 Adviezen voor en na een verzakkingoperatie 2 Inleiding U behandelend arts heeft u geadviseerd een verzakkingsoperatie te ondergaan om uw klachten te verhelpen. Tijdens de voorlichting heeft

Nadere informatie

Adviezen voor toiletgedrag

Adviezen voor toiletgedrag Adviezen voor toiletgedrag Het dagelijks toiletbezoek lijkt zo vanzelfsprekend. Toch gaat niet iedereen op de juiste manier naar het toilet. In deze folder vindt u adviezen voor goed toiletgedrag. Neem

Nadere informatie

Peuter op het potje! Alles over de zindelijkheidstraining

Peuter op het potje! Alles over de zindelijkheidstraining Peuter op het potje! Alles over de zindelijkheidstraining www.campuso3.be info@campuso3.be T 089 36 79 40 Inleiding De meeste kinderen worden vanzelf droog zonder dat je er als ouder een inspanning voor

Nadere informatie