Concept Leerplankader onderbouw Vakcollege Sevenwolden Heerenveen

Transcriptie

1 Concept Leerplankader onderbouw Vakcollege Sevenwolden Heerenveen

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Missie en Visie van het Vakcollege 5 Missie OSG Sevenwolden 6 Inhoudelijke opbouw 7 De opbouw van het programma VMBO Vakcollege 8 Techniek en Vakmanschap 10 Leerdoelen VMBO Vakcollege 15 Kerndoelen onderbouw VMBO 16 2

3 Inleiding Dit concept Leerplan van het Vakcollege Techniek is bedoeld om docenten te helpen met het inrichten van de lessen Techniek & Vakmanschap. Het Vakcollege Techniek is een initiatief van scholen en bedrijven om een nieuwe leerroute binnen het VMBO op te zetten. De kenmerken van het Vakcollege t.o.v. de reguliere VMBO opleidingen zijn: Belofte aan de leerlingen Vak + Diploma + Baan via het Vakcollege Circa 30 % van de lestijd wordt besteed aan Techniek & Vakmanschap, oplopend naar circa 50% in het 3 e leerjaar. Kleinere groepen waarin de leerlingen les krijgen (met in principe een maximum van 22leerlingen per groep) Meer en intensievere begeleiding voor de leerlingen Doorlopende leerlijn naar/en met het MBO Intensief contact en samenwerking met bedrijven Nieuw leergebied: Techniek & Vakmanschap Bovenstaande houdt in dat het onderwijsproces anders wordt georganiseerd door de scholen. Dit visiedocument geeft handvatten aan docenten, projectleiders en directies om de lessen in te richten en kaders aan te geven waarbinnen het proces georganiseerd kan worden. Dit concept is een document in ontwikkeling en geeft de belangrijkste punten weer van het leerplan onderbouw. Samen met het lesmateriaal zal het in het jaar 2012 volledig zijn voor leerjaar 1 tot en met 6. Het leerplan en de leermiddelen zijn door de SLO, Float en vakdocenten van Het Vakcollege ontwikkeld in opdracht van De Werkmaatschappij BV Het Vakcollege,. Naast dit document worden er gedurende het jaar bijeenkomsten en trainingen georganiseerd om de docenten voor te lichten en vertrouwd te maken met het gebruik van het leerplan en lesmateriaal. 3

4 Aan de hand van een 10-tal logische stappen, die betrekking op het onderwijsleerproces van leerlingen, wordt het leerplan vorm gegeven. De stappen zijn: 1. visie waartoe leren de leerlingen? 2. doelen voor welke doelen leren ze? 3. inhouden wat leren ze? 4. leeractiviteiten hoe leren ze? 5. rol van de docent hoe faciliteert de docent het leerproces? 6. leerbronnen/materialen welke middelen/materialen gebruiken ze? 7. groeperingvormen met wie leren ze? 8. leeromgeving waar leren ze? 9. tijd wanneer leren ze? 10. toetsing hoe wordt het geleerde getoetst? Verandering op bepaalde onderdelen van het onderwijsproces zal moeten leiden tot aanpassingen bij andere onderdelen, anders maakt de vernieuwing weinig kans van slagen. Samenwerking, samenhang en consistentie zijn van groot belang.. 4

5 Missie en Visie van het Vakcollege Het Vakcollege is dé leergang voor talenten. De Missie van het Vakcollege is: talent al jong stimuleren en hen via een excellente leergang effectief opleiden voor een baan als gekwalificeerd werknemer in het werkveld. Het Vakcollege is hiermee dé opleiding die aan ouders en kinderen na de Cito-toets, naast de traditionele keuze van VMBO en HAVO/VWO, een derde mogelijkheid toevoegt: een opleiding met veel aandacht voor beroepstrots, respectvolle relatie tussen leermeester/praktijkbegeleider en leerling en verbintenis met bedrijven. De jongeren genieten een excellente opleiding, hetgeen zich uit in de trots op het vakmanschap en plezier in de ontwikkeling tot professional. Leerlingen gaan graag naar het Vakcollege, vanwege het uitzicht op een (leuke) baan in de techniek of een carrière in zorg, welzijn of dienstverlening. Deze opleiding, een doorlopende leerlijn van vmbo naar mbo, met een sterke samenwerking met het werkveld, heeft 5 uitgangspunten: 1. Drie beloften 2. Eén integrale opleiding vormgegeven binnen de kaders van het huidige stelsel 3. Een uniform landelijk concept met kwaliteitsborging 4. Eén opleiding, die bouwt op een alliantie van VMBO, MBO en bedrijven 5. Een speciaal voor het Vakcollege ontwikkeld leergebied waarmee in de eerste twee en of drie leerjaren wordt voorzien in praktisch concreet onderwijs Hieronder worden deze uitgangspunten kort toegelicht. Drie beloften De drie beloften van het Vakcollege zijn eenduidig. -- Belofte aan jongeren; Vak + diploma s + baan (Vakcollege Techniek) / Leren + ervaring + carrière (Vakcollege Dienstverlening) Jongeren wordt een gedegen beroepsopleiding beloofd. Gedurende de opleiding behaalt de jongere zowel het vmbo als het mbo diploma en heeft de jongere uitzicht op een baan. Doordat jongeren in het Vakcollege worden opgeleid naar beroepen waarvoor in de regio werkgelegenheid is, is deze belofte zeer goed waar te maken. -- Belofte aan scholen; Samen sterk, samen werken aan kwaliteit Een onderwijsconcept opzetten is makkelijker als je het in gezamenlijkheid kunt doen. Leermiddelen worden gezamenlijk ontwikkeld, docenten worden gezamenlijk getraind en projectleiders en directies kunnen kennisdelen en klankborden. Hierdoor wordt kwaliteit versneld ontwikkeld, worden op basis van kennis en ervaring doorlopend verbeteringen doorgevoerd en wordt een landelijke kwaliteit geborgd. -- Belofte aan werkgevers; Een nieuwe generatie vakmensen/professionals Het werkveld staat in het traditionele onderwijsstelsel ver van het onderwijs af. Terwijl het de toekomstige werknemers zijn die de opleidingen volgen! Doordat het bedrijfsleven/werkveld al vanaf het eerste leerjaar bij het Vakcollege is betrokken, hebben de werkgevers inspraak op de opleiding en kunnen zij de jongeren reeds vroeg interesseren voor de eigen sector. Eén integrale opleiding Het Vakcollege maakt gebruik van de ruimte binnen de huidige wet- en regelgeving. Jongeren van het Vakcollege zijn in de eerste vier leerjaren ingeschreven bij het vmbo en in de laatste twee leerjaren bij het mbo. Daarbij wordt op alle gebieden (avo, taal en rekenen, loopbaan en burgerschap en vakmanschap) een doorlopende leerlijn gewaarborgd. Jongeren in het Vakcollege ervaren hierdoor minder dubbelingen in de opleiding en hebben gedurende de gehele opleiding één team van begeleiders. De 5

6 integrale opleiding wordt vorm gegeven op zowel inhoud als begeleiding. Een uniform landelijk concept met kwaliteitsborging Het Vakcollege staat voor een kwalitatief hoogstaande opleiding waarbij alle betrokken partijen weten wat ze krijgen. Een uniforme opleiding voor talent. De unieke punten van het Vakcollege worden door de landelijke werkmaatschappij geborgd. Hier wordt verder op ingegaan in het volgende hoofdstuk. Een school die kiest voor de formule van het Vakcollege, sluit zich aan bij de landelijke werkmaatschappij en geeft daarmee aan de kwalitatief hoge opleiding neer te willen zetten. Eén alliantie van vmbo, mbo en bedrijven De landelijke formule geeft ruimte voor specifieke invulling in de regio. Deze regionale invulling kan worden vormgegeven op het gebied van uitstroommogelijkheden. De arbeidsmarkt en de vraag naar arbeidskrachten is sterk regionaal afhankelijk. Door een sterke alliantie te vormen kan aan de behoeften in de regio worden voldaan. Dit wordt vormgegeven in de Regionale Stichting Vrienden van het Vakcollege. Door de formalisering van de regionale alliantie staat deze sterker en committeren de partijen zich formeel aan de opleiding van het Vakcollege. Techniek & Vakmanschap leidt naar de Junior Vakman De opleiding van het Vakcollege Techniek is een doorlopende leer- en begeleidingslijn die vier ijkpunten kent: 1. Junior Vakmanschap; de jongere is in staat iets te repareren, installeren en fabriceren. De jongere bereikt het junior Vakmanschap na ongeveer 3 jaar. 2. Keuzebekwaamheid; een jongere is in staat een gefundeerde keuze te maken voor een beroepsrichting en kan deze keuze ook onderbouwen. Dit vindt over het algemeen in onze situatie plaats in het tweede leerjaar. 3. Stagebekwaamheid; een jongere is klaar om al werkend verder te leren (duaal;bbl). Dit zal meestal na het 4e jaar van de opleiding plaats vinden. Uiteraard worden in het 3 e en 4 e jaar ook stages gedaan. 4. Vakman/Vakvrouw; de jongere heeft de opleiding van het Vakcollege succesvol afgerond en gaat nu werken in een bedrijf. Doorstuderen is natuurlijk ook een mogelijkheid. Dit is OSG Sevenwolden De missie OSG Sevenwolden draagt bij aan de talentontwikkeling en de opvoeding van jongeren van 12 tot 18 jaar en leidt hen op tot de wereldburgers van morgen. Dat gebeurt op een inspirerende wijze door betrokken en professionele medewerkers. De deskundigheid van de docenten en een mix van leermiddelen dragen bij aan een betekenisvolle kennisoverdracht. We bieden onze leerlingen persoonlijke begeleiding bij het leren te leren en het maken van keuzes. We doen dit alles vanuit de overtuiging dat iedere leerling de moeite waard is en respect verdient. Datzelfde geldt voor alle medewerkers van de school, de ouders en belanghebbenden in de directe schoolomgeving. OSG Sevenwolden ziet hen als partners in het bereiken van haar doelstellingen. Dat vertaalt zich in een open dialoog en verschillende vormen van samenwerking. 6

7 Inhoudelijke opbouw Een leerling moet gevoed worden met informatie en uitgedaagd worden. Je kunt een leerling echter verliezen door hem te veel uitdaging te bieden. Door de leerling in het Vakcollege open en vrije opdrachten te geven, maar toch ook structuur te bieden, kan dit voorkomen worden. De leerlingen zullen in het Vakcollege circa 30% van de lestijd per week lessen Techniek & Vakmanschap volgen. Hierbij worden zoveel mogelijk elementen van techniek behandeld. Door dicht bij de belevingswereld van de leerling te beginnen wordt er duidelijkheid geschapen en raakt de leerling vertrouwd met de manier van werken. Door dit vertrouwen zal de leerling zich vrij voelen om te leren, te ontwikkelen en te ontplooien, waardoor het maximale uit de leerling wordt gehaald. Figuur 1: leerling in het Vakcollege leerjaar 1 3 Figuur 2: leerling in het Vakcollege leerjaar 4 6 Samengevat: Onderstaande elementen zullen samen leiden tot een Vak, Diploma en Baan via Het Vakcollege. Intensieve begeleiding van de leerling Meer praktijkonderwijs Intensief contact met de bedrijven De doorlopende leerlijn Inhoudelijke opbouw Leerling centraal Eén geïntegreerd leerplan De ambitie van het Vakcollege is uiteindelijk te komen tot een geïntegreerd leerplan waarin de nadruk zal liggen op: geletterdheid, gecijferdheid, probleemoplossend vermogen, ontwerpen, systeemdenken, klantgerichtheid, veiligheid, samenwerken, creativiteit, werknemerschap/ondernemerschap en technisch vakmanschap. De opleiding richt zich op beroepen in de volgende technische sectoren: maakindustrie, technische installaties, bouw, mobiliteit en procesindustrie. De werkmaatschappij het Vakcollege, die de formule bewaakt en de scholen ondersteunt, denkt vier jaar nodig te hebben voor de uitwerking van het gehele geïntegreerde leerplan waarin zowel de algemeen vormende, de doorstroom-competenties als de technische vakmanschapcompetenties een plaats krijgen. De fasering is ruwweg dat er eerst een nieuw leergebied Techniek & vakmanschap voor de eerste twee/drie leerjaren ontwikkeld wordt, daarna de invulling van het tweede deel vorm zal krijgen en dat tot slot de integratie van de praktische en beroepsgerichte delen met de algemeen vormende delen zal plaats vinden. 7

8 De opbouw van het programma VMBO Vakcollege Een deel van het lesprogramma is speciaal ontwikkeld door en voor Het Vakcollege. In samenwerking met ontwikkeldocenten zijn opdrachten ontwikkeld voor het leergebied Techniek & Vakmanschap. In onderstaand schema staat kort weergegeven hoe het lesprogramma in hoofdlijnen voor het Vakcollege is opgezet. De ontwikkeling van een lesprogramma is een dynamisch proces en zal dus ook in de komende jaren in ontwikkeling blijven. Als doel wordt gesteld dat het lesprogramma in 2012 definitief en gereed is voor alle leerjaren. Circa 30% tot 50% uur per week Na drie jaar: Proeve van bekwaamheid Certificaat Junior Vakman Na vier jaar: VMBO Diploma Na zes jaar: Kwalificatie MBO niveau 2/3 Figuur 3: Schematische weergave van het Vakcollege Het programma heeft een aantal belangrijke kenmerken: Leerlingen kunnen de opleiding in een beroepsbegeleidende leerweg (BBL) doorlopen. Gedurende de opleiding wordt gewerkt aan het algemeen maatschappelijk niveau 2F voor rekenen en taal. De leerjaren 1 en een deel van leerjaar 2 worden ingevuld met opdrachten voor Techniek en Vakmanschap die ontwikkeld zijn door de werkgroep van Het Vakcollege. In leerjaar 2 van het Vakcollege Sevenwolden Techniek gaan de leerlingen een beroepskeuze maken. In leerjaar 2 zal het PSO programma verdwijnen en worden vervangen door Techniek en Vakmanschap. De leerlingen ingeschreven binnen het Vakcollege Sevenwolden Techniek krijgen naast de AVO-vakken in leerjaar 2 alleen nog lessen Techniek en Vakmanschap in de techniek afdelingen. Op deze wijze krijgen de leerlingen van het Vakcollege Sevenwolden bij het Beroeps Gerichte Vak een voorsprong en zullen sneller naar een startkwalificatie kunnen middels flexibele examinering. De leerlingen krijgen les in de betreffende afdelingen van de techniekdocenten volgens de Vakcollege structuur 8

9 Op het lesrooster zal er naast de Techniek en Vakmanschap lessen ook aandacht zijn voor specifieke techniek (Zie figuur:5 op pagina 10) In totaal zullen de lessen Techniek en Vakmanschap voor circa 30% op het lesrooster komen te staan. Het keuze moment voor de leerlingen is in Februari. (zie figuur:4 op pagina 9) Vanaf de definitieve beroepskeuze gaan de leerlingen in de gekozen afdeling bezig met het lesprogramma van leerjaar 3. In leerjaar 3 wordt het werken met competenties ingevoerd en werken de leerlingen volgens de werkplekken structuur. Leerlingen raken op deze manier vertrouwd met het werken met kerntaken, werkprocessen en competenties. De geldende competentietaal is die van SHL, zoals die ook in het mbo gebruikt wordt. In leerjaar 4 doen de leerlingen het centraal examen behorend bij de gekozen opleiding. In leerjaar 4, 5 en 6 wordt gewerkt aan de kerntaken/ competenties en werkprocessen van hun gekozen uitstroom. Figuur 4: Keuze Sjabloon 9

10 Figuur 5: invulling lessen Techniek en Vakmanschap Het Vakcollege biedt een meerwaarde aan jongeren. Dit komt door de brede basis waarin veel aandacht is voor actuele technieken. Mede hierdoor wordt de flexibiliteit op de werkvloer en de arbeidsmobiliteit vergroot. Na afronding van de zesjarige Vakcollege opleiding zijn jongeren startbekwaam als Vakman of Vakvrouw op niveau 2 of 3. Techniek & Vakmanschap is hiervoor de basis. In deze eerste drie leerjaren is Techniek &Vakmanschap vorm gegeven door een speciaal voor Het Vakcollege ontwikkeld leergebied. Daarna komt de verdieping van de opleiding. Technische kennis, maar ook de vaardigheden en houdingen van de vakman / vakvrouw komen vanaf het eerste leerjaar uitgebreid aan bod. Techniek & Vakmanschap richt zich op de toekomst van jongeren. Ze verlaten uiteindelijk de opleiding met zowel een vmbo diploma als een mbo kwalificatie. Uniciteit van Techniek & Vakmanschap Meer uren Techniek vanaf leerjaar 1 Een brede basis met aandacht voor actuele technieken, waardoor de arbeidsmobiliteit en flexibiliteit wordt bevorderd Een betere voorbereiding op werken & leren in leerjaar 5-6 doordat de jongere meer vakspecifieke vaardigheden leert Vanaf het eerste jaar gericht op een kwalificatie AVO-vakken (Ned., Eng., Wisk, etc) ondersteunend aan Techniek en Vakmanschap De missie van Het Vakcollege is Technisch Talent al jong stimuleren en hen via een excellente leergang effectief opleiden voor een baan als gekwalificeerd vakman of vakvrouw in het bedrijfsleven. De winst voor de jongeren van Het Vakcollege is de praktische en concrete aanpak, een brede technische basis en de specialisatie tot vakman/ vakvrouw. Met deze brede technische basis zijn de jongeren voorbereid op toekomstige ontwikkelingen in de techniek en zijn ze in staat zich optimaal te 10

11 specialiseren in een vak. Het Vakcollege richt zich op de toekomst van de jongeren, op actuele techniek (opleiden voor de toekomstige beroepen) en op het behalen van zowel een vmbo als een mbo diploma. De samenwerking met het bedrijfsleven is een essentieel element van het Vakcollege. Zij denken mee met het curriculum, bieden experts als rolmodel en ervaring- en leerwerkstages aan. In samenwerking met de huidige Vakcolleges (vmbo-mbo-bedrijfsleven) is speciaal voor het Vakcollege een nieuw leergebied ontwikkeld: Techniek en Vakmanschap (T&V). Jongeren worden uitgedaagd om op een eigentijdse en voor hen betekenisvolle manier een product te bedenken, te ontwerpen, te maken en te presenteren. Ze leren in een authentieke leeromgeving en werken vanaf leerjaar 1 aan beroepscompetenties. Wat houdt Techniek en Vakmanschap in? Zoals de naam Techniek en Vakmanschap aangeeft, heeft het nieuwe leergebied twee - te onderscheiden,maar niet te scheiden aspecten (zie figuur 6 en 7). Het eerste aspect is Techniek, waarin het leren over techniek centraal staat aan de hand van vragen, zoals Wat is het? Wat doet het? Wat kan het? Waarom werkt het? Mag het?. Begrippen die hierbij een rol spelen zijn ontwerpen, berekenen, tekenen, analyseren, verklaren, materiaalkennis, energie, sturen en verwerken van informatie en toegepaste wis- en natuurkunde. Ook begrippen uit de maatschappelijke kant van de toepassing van techniek komen hier aan de orde, zoals economisch nut, de wenselijkheid, de dienstverlening, de commerciële waarde en de opbrengsten en schade van techniek voor mens en milieu. Het weten komt hier op de eerste plaats en speelt een grote rol in de practica die jongeren uitvoeren. Het tweede aspect is Vakmanschap,waarin de uitvoering van techniek centraal staat aan de hand van vragen, zoals: Hoe maak je dat?, Hoe installeer je dat?, Hoe repareer en onderhoud je dat?. De 5 V s die Techniek & Vakmanschap verbinden: 1. Verklaren van techniek 2. Verkennen van technische mogelijkheden en oplossingen 3. Verbeteren van techniek 4. Verdiepen met de achterliggende kennis 5. Verbinden met andere toepassingen en oplossingen 11

12 Figuur 6 Figuur 7 12

13 In het Vakcollege worden jongeren opgeleid tot zowel kader functies (niveau 3) als een uitvoerende functies (niveau 2). Een vakman of vakvrouw die op niveau 2 in de bouw werkt, beschikt over de beroepsvaardigheden fabriceren en uitvoeren, waarbij hij/zij de producten fabriceert en opdrachten uitvoert. Voor een niveau 3 vakman/vakvrouw geldt dat hij/zij kan ontwerpen, plannen en coördineren. Daarnaast wordt er op beide niveaus aandacht besteed aan de attitude van een vakman/ vakvrouw. Hij/zij is creatief, ondernemend, probleemoplossend en werkt o.a. samen, veilig, nauwkeurig en klantgericht. Hoe leiden we de jongeren op? In Techniek en Vakmanschap is het maken van een product leidend, de theorie wordt in samenhang met de praktijk aangeboden en er is continue aandacht voor de loopbaanoriëntatie van de jongeren. Zo kan in alle fases van de opleiding een bewuste keuze gemaakt worden voor de toekomst. In leerjaar 1 en 2 voeren de jongeren opdrachten uit in de 5 domeinen van het Vakcollege: bouw en infra, energie, technische installaties, procesindustrie en maakindustrie. Er wordt gestuurd op de veelzijdigheid van de techniek en de jongeren gebruiken voor de producten zoveel mogelijk verschillende materialen en gereedschappen. Het bedrijfsleven zal in leerjaar 1 en 2 vooral bedrijfsbezoeken en/of gastlessen verzorgen en in leerjaar 3 volgen de jongeren diverse vormen van stages in de betrokken bedrijven. In het derde leerjaar sluiten de jongeren T&V af en zijn ze Junior vakman of vakvrouw op vmbo niveau. Hoe is Techniek & Vakmanschap opgebouwd? Op het rooster van de jongeren staat in het 1 e en 2 e leerjaar circa 30% van de lestijd Techniek & Vakmanschap op het rooster, oplopend vanaf leerjaar 3 naar circa 50% voor de leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg en 40% voor leerlingen in de kaderberoepsgerichte leerweg. In leerjaar 1 staat Ik en techniek centraal. De jongeren ontdekken aan de hand van eigentijdse opdrachten de techniek in hun omgeving. Een opdracht is bijvoorbeeld : ontwerp je eigen kamer. De jongeren zijn net naar het voortgezet onderwijs en de slaapkamer voldoet niet meer aan hun wensen. De opdracht vraagt om alle technische snufjes, die de jongeren in de slaapkamer willen hebben, onder de loep te nemen. De jongere leert in deze opdracht o.a. ontwerpen, op schaal tekenen en budgetteren. Het eindproduct is een op schaal gemaakte maquette. In leerjaar 2 vragen de opdrachten van de jongeren een ander niveau wat betreft kennis, vaardigheden, zelfstandigheid, plannen en uitvoeren. De jongeren bepalen in toenemende mate zelf het uiteindelijke product. De weg naar het eindproduct verloopt op dezelfde manier als in leerjaar 1. De jongeren verzamelen informatie, ontwerpen en maken het product om tenslotte het product te testen en te verbeteren alvorens ze het presenteren. Aangegeven is dat er binnen het lesrooster circa 30% van de lestijd wordt ingeroosterd voor Techniek & Vakmanschap. Deze lessen worden in leerjaar 2 als volgt onderverdeeld; circa 20% van de lestijd binnen de diverse afdelingen techniek en circa 10 % van de lestijd wordt besteed aan specifieke techniek. ( zie figuur: 5 op pagina 10) De lessen worden gegeven binnen het stramien en conform het didactisch model van de Werkmaatschappij Het Vakcollege. Via de website kunnen betrokken docenten de voorhanden zijnde lesbrieven downloaden om zo de lessen Techniek & Vakmanschap vorm te geven. De betrokken docenten passen de junior PTA van het Vakcollege Sevenwolden aan conform de door hen uitgezochte en ontwikkelde lesstof. Zij regelen eveneens gastlessen en bedrijfsexcursies. De gastlessen en/of excursies worden in principe uitgevoerd tijdens de lessen Techniek & Vakmanschap. Loopbaan Oriëntatie Begeleiding is erg belangrijk voor de leerlingen. Verwacht mag worden dat er voldoende aandacht besteed wordt aan de verschillende vakrichtingen en 13

14 uitstroomprofielen. Dit past binnen het taakbeleid van de decaan. Voor leerlingen is het erg belangrijk om een goede beroepskeuze te maken; dit om doorstroming binnen het Vakcollege te waarborgen. Techniek & Vakmanschap en AVO Binnen het stramien van het Vakcollege is de aansluiting van het Algemeen Vormend Onderwijs bij de opdrachten, die gepland staan voor Techniek en Vakmanschap, essentieel. De AVO vakken zijn ondersteunend aan de opdrachten binnen het Vakcollege. Hiermee wordt betekenisvol leren onderstreept. De theorie just in time aanbieden geeft de leerling houvast en is bedoeld om de leerling gemakkelijker verbanden te laten leggen/zien. Keuzemoment Leerlingen binnen het Vakcollege Sevenwolden maken in principe in februari van het lopende schooljaar van de tweede klas een keuze in welke afdeling van de techniek zij willen doorstuderen. Vanaf het keuzemoment kan de leerling nog kiezen tussen 2 afdelingen. Leerlingen die al een definitieve keuze hebben gemaakt krijgen enkel nog lessen in de gekozen afdeling en gaan bezig met de lesstof die normaliter in leerjaar 3 wordt aangeboden. Voor de leerlingen die nog twijfelen worden er gedurende 9 lesweken lessen aangeboden in de 2 afdelingen waar de leerling voor gekozen heeft. Daarna zal ook deze leerling een definitieve afdelingskeuze gaan maken. Versnelling De leerlingen van het Vakcollege Sevenwolden zullen met name door intensivering van de techniek lessen eerder in staat zijn om een weloverwogen afdelingskeuze te maken. Hierdoor zullen de leerlingen al in leerjaar twee bezig zijn met de lesstof die normaal vanaf het begin van leerjaar 3 wordt aangeboden. Door deze versnelling is de leerling eerder klaar met het VMBO Beroepsgerichte programma en kan starten met het betreffende MBO-programma. Met als uiteindelijk verondersteld doel dat de Vakcollege leerling eerder hun startkwalificatie halen dan niet Vakcollege leerlingen (zij-instromers). Zij-instroom leerlingen dienen in klas 3 eerst een speciaal programma t.a.v. technische vaardigheden te volgen alvorens aan het beroepsgerichte vak te kunnen beginnen. Lesstof Als de leerling gedurende het tweede leerjaar een keuze heeft gemaakt voor een vakrichting mag er niet vanuit worden gegaan dat de leerling in het bezit is van de leermiddelen die aangeboden en aangeschaft worden aan het begin van leerjaar 3. De betrokken docent is verantwoordelijk voor de lesstof die aangeboden wordt aan de leerling. Dit houdt in dat de betrokken docent leerstof heeft ontwikkeld die aansluit aan de eindtermen zoals deze wettelijk zijn vastgelegd. Het leerplan voor de leerjaren 3 t/m 6 is in ontwikkeling. 14

15 Leerdoelen VMBO Vakcollege Doelen van het VMBO Onderbouw De belangrijkste kenmerken van het onderwijs in de onderbouw zijn 1 : - de leerling leert actief en in toenemende mate zelfstandig; - de leerling leert samen met anderen; - de leerling leert in samenhang; de leerling oriënteert zich; - de leerling leert in een uitdagende, veilige en gezonde leeromgeving; - de leerling leert in een doorlopende leerlijn; Uitwerking van de onderwijsdoelen in de onderbouw van het VMBO Aan de 5 V s van Techniek & Vakmanschap (Verklaren, Verkennen, Verbeteren, Verdiepen & Verbinden) zijn een aantal leerdoelen gekoppeld. De gekoppelde leerdoelen zijn zowel algemeen als specifiek: Algemene leerdoelen Techniek & Vakmanschap 1. De leerling leert, door middel van onderzoek in het dagelijks leven, de relaties aan te geven tussen technische ontwikkelingen en veranderingen in de samenleving en de uitkomsten daarvan te presenteren. 2. De leerling leert in grote lijnen het technisch functioneren van een productiebedrijf. Het gaat hierbij om fasen in de productie, arbeidsomstandigheden, werkverdeling en kwaliteitszorg. De leerling leert hierbij door waarneming hoe technische middelen worden ingezet en hoe deze middelen veranderingen in technische beroepen te weeg brengen. 3. De leerling leert aan te geven welke invloeden technische ontwikkelingen en productieprocessen hebben op het milieu. 4. De leerling leert materialen en materiaaleigenschappen te onderscheiden en een relatie te leggen tussen functionaliteit, bewerking en vormgeving. 5. De leerling leert vormen van omzettingen van energie en energietransport te benoemen en deze in een practicumsituatie te bouwen. 6. De leerling leert de rol van ICT-toepassingen in het dagelijkse leven herkennen en verwerft hierbij kennis over systemen van informatieverwerving en overdracht. 7. De leerling leert voor een technisch product een ontwerp te maken, dit ontwerp uit te werken tot en schets of werktekening en via een werkplan het product te maken. 8. De leerling leert een product te evalueren en daarbij voorstellen tot verbetering aan te brengen. 9. De leerling leert in een dienstverlenend gesprek de wensen van een klant te inventariseren en een passend advies te geven. 1 Nieuwe Onderbouw 15

16 Specifieke leerdoelen Techniek & Vakmanschap De kandidaat kan 1. de eigenschappen van de verschillende sectoren in de Techniek benoemen 2. zich oriënteren op de verschillende sectoren in de techniek en een keuze maken voor een verdere loopbaan in de techniek 3. een eenvoudig ontwerp maken 4. een eenvoudige berekening maken 5. een eenvoudige diagnose stellen 6. een eenvoudige planning maken 7. eenvoudige installatie werkzaamheden uitvoeren 8. eenvoudige montagewerkzaamheden uitvoeren 9. eenvoudige onderhoudswerkzaamheden uitvoeren 10. eenvoudige apparatuur bedienen De leerdoelen van techniek en vakmanschap worden in de komende periode nog meer gespecificeerd en gekoppeld aan de kerndoelen van de wetgeving van het VMBO. Kerndoelen onderbouw VMBO Kerndoelen Nederlands 1 De leerling leert zich mondeling en schriftelijk begrijpelijk uit te drukken. 2 De leerling leert zich te houden aan conventies (spelling, grammaticaal correcte zinnen, woordgebruik) en leert het belang van die conventies te zien. 3 De leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn woordenschat. 4 De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven van informatie uit gesproken en geschreven teksten. 5 De leerling leert in schriftelijke en digitale bronnen informatie te zoeken, te ordenen en te beoordelen op waarde voor hemzelf en anderen. 6 De leerling leert deel te nemen aan overleg, planning, discussie in een groep. 7 De leerling leert een mondelinge presentatie te geven. 8 De leerling leert verhalen, gedichten en informatieve teksten te lezen die aan zijn belangstelling tegemoetkomen en zijn belevingswereld uitbreiden. 9 De leerling leert taalactiviteiten (spreken, luisteren, schrijven en lezen) planmatig voor te bereiden en uit te voeren. 10 De leerling leert te reflecteren op de manier waarop hij zijn taalactiviteiten uitvoert en leert, op grond daarvan en van reacties van anderen, conclusies te trekken voor het uitvoeren van nieuwe taalactiviteiten. 16

17 Kerndoelen Engels 11 De leerling leert verder vertrouwd te raken met de klank van het Engels door veel te luisteren naar gesproken en gezongen teksten. 12 De leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn Engelse woordenschat. 13 De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven van informatie uit gesproken en geschreven Engelstalige teksten. 14 De leerling leert in Engelstalige schriftelijke en digitale bronnen informatie te zoeken, te ordenen en te beoordelen op waarde voor hemzelf en anderen. 15 De leerling leert in spreektaal anderen een beeld te geven van zijn dagelijks leven. 16 De leerling leert standaardgesprekken te voeren om iets te kopen, inlichtingen te vragen en om hulp te vragen. 17 De leerling leert informeel contact in het Engels te onderhouden via , brief en chatten. 18 De leerling leert welke rol het Engels speelt in verschillende soorten internationale contacten. Kerndoelen Wiskunde 19 De leerling leert passende wiskundetaal te gebruiken voor het ordenen van het eigen denken en voor uitleg aan anderen, en leert de wiskundetaal van anderen te begrijpen. 20 De leerling leert alleen en in samenwerking met anderen in praktische situaties wiskunde te herkennen en te gebruiken om problemen op te lossen. 21 De leerling leert een wiskundige argumentatie op te zetten en te onderscheiden van meningen en beweringen, en leert daarbij met respect voor ieders denkwijze wiskundige kritiek te geven en te krijgen. 22 De leerling leert de structuur en de samenhang te doorzien van positieve en negatieve getallen, decimale getallen, breuken, procenten en verhoudingen, en leert ermee te werken in zinvolle en praktische situaties. 23 De leerling leert exact en schattend rekenen en redeneren op basis van inzicht in nauwkeurigheid, orde van grootte en marges die in een gegeven situatie passend zijn. 24 De leerling leert meten, leert structuur en samenhang doorzien van het metrieke stelsel, en leert rekenen met maten voor grootheden die gangbaar zijn in relevante toepassingen. 25 De leerling leert informele notaties, schematische voorstellingen, tabellen, grafieken en formules te gebruiken om greep te krijgen op verbanden tussen grootheden en variabelen. 26 De leerling leert te werken met platte en ruimtelijke vormen en structuren, leert daarvan afbeeldingen te maken en deze te interpreteren, en leert met hun eigenschappen en afmetingen te rekenen en te redeneren. 27 De leerling leert gegevens systematisch te beschrijven, ordenen en visualiseren, en leert gegevens, representaties en conclusies kritisch te beoordelen. 17

18 Kerndoelen Natuur en Techniek 28 De leerling leert vragen over onderwerpen uit het brede leergebied om te zetten in onderzoeksvragen, een dergelijk onderzoek over een natuurwetenschappelijk onderwerp uit te voeren en de uitkomsten daarvan te presenteren. 29 De leerling leert kennis te verwerven over en inzicht te verkrijgen in sleutelbegrippen uit het gebied van de levende en niet-levende natuur, en leert deze sleutelbegrippen te verbinden met situaties in het dagelijks leven. 30 De leerling leert dat mensen, dieren en planten in wisselwerking staan met elkaar en hun omgeving (milieu), en dat technologische en natuurwetenschappelijke toepassingen de duurzame kwaliteit daarvan zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden. 31 De leerling leert onder andere door praktisch werk kennis te verwerven over en inzicht te verkrijgen in processen uit de levende en niet-levende natuur en hun relatie met omgeving en milieu. 32 De leerling leert te werken met theorieën en modellen door onderzoek te doen naar natuurkundige en scheikundige verschijnselen als elektriciteit, geluid, licht, beweging, energie en materie. 33 De leerling leert door onderzoek kennis te verwerven over voor hem relevante technische producten en systemen, leert deze kennis naar waarde te schatten en op planmatige wijze een technisch product te ontwerpen en te maken. 34 De leerling leert hoofdzaken te begrijpen van bouw en functie van het menselijk lichaam, verbanden te leggen met het bevorderen van lichamelijke en psychische gezondheid, en daarin een eigen verantwoordelijkheid te nemen. 35 De leerling leert over zorg en leert zorgen voor zichzelf, anderen en zijn omgeving, en hoe hij de veiligheid van zichzelf en anderen in verschillende leefsituaties (wonen, leren, werken, uitgaan, verkeer) positief kan beïnvloeden. Kerndoelen Mens en maatschappij 36 De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan. 37 De leerling leert een kader van tien tijdvakken te gebruiken om gebeurtenissen, ontwikkelingen en personen in hun tijd te plaatsen. 38 De leerling leert een eigentijds beeld van de eigen omgeving, Nederland, Europa en de wereld te gebruiken om verschijnselen en ontwikkelingen in hun omgeving te plaatsen. 39 De leerling leert een eenvoudig onderzoek uit te voeren naar een actueel maatschappelijk verschijnsel en de uitkomsten daarvan te presenteren. 40 De leerling leert historische bronnen te gebruiken om zich een beeld van een tijdvak te vormen of antwoorden te vinden op vragen, en hij leert daarbij ook de eigen cultuurhistorische omgeving te 18

19 betrekken. 41 De leerling leert de atlas als informatiebron te gebruiken en kaarten te lezen en te analyseren om zich te oriënteren, zich een beeld van een gebied te vormen of antwoorden op vragen te vinden. 42 De leerling leert in eigen ervaringen en in de eigen omgeving effecten te herkennen van keuzes op het gebied van werk en zorg, wonen en recreëren, consumeren en budgetteren, verkeer en milieu. 43 De leerling leert over overeenkomsten, verschillen en veranderingen in cultuur en levensbeschouwing in Nederland, leert eigen en andermans leefwijze daarmee in verband te brengen, en leert de betekenis voor de samenleving te zien van respect voor elkaars opvattingen en leefwijzen. 44 De leerling leert op hoofdlijnen hoe het Nederlandse politieke bestel als democratie functioneert en leert zien hoe mensen op verschillende manieren bij politieke processen betrokken kunnen zijn. 45 De leerling leert de betekenis van Europese samenwerking en de Europese Unie te begrijpen voor zichzelf, Nederland en de wereld. 46 De leerling leert over de verdeling van welvaart en armoede over de wereld, hij leert de betekenis daarvan te zien voor de bevolking en het milieu, en relaties te leggen met het (eigen) leven in Nederland. 47 De leerling leert actuele spanningen en conflicten in de wereld te plaatsen tegen hun achtergrond, en leert daarbij de grote onderlinge afhankelijkheid in de wereld, het belang van mensenrechten en de betekenis van internationale samenwerking te zien. Kerndoelen Kunst en cultuur 48 De leerling leert door het gebruik van elementaire vaardigheden de zeggingskracht van verschillende kunstzinnige disciplines te onderzoeken en toe te passen om eigen gevoelens uit te drukken, ervaringen vast te leggen, verbeelding vorm te geven en communicatie te bewerkstelligen. 49 De leerling leert eigen kunstzinnig werk, alleen of als deelnemer in een groep, aan derden te presenteren. 50 De leerling leert op basis van enige achtergrondkennis te kijken naar beeldende kunst, te luisteren naar muziek en te kijken en luisteren naar theater-, dans- en filmvoorstellingen. 51 De leerling leert met behulp van visuele of auditieve middelen verslag te doen van deelname aan kunstzinnige activiteiten, als toeschouwer en als deelnemer. 52 De leerling leert mondeling of schriftelijk te reflecteren op eigen werk en werk van anderen, waaronder dat van kunstenaars. 19

20 Kerndoelen Bewegen en sport 53 De leerling leert zich mede met het oog op buitenschoolse beoefening te oriënteren op veel verschillende bewegingsactiviteiten uit gevarieerde gebieden als spel, turnen, atletiek, bewegen op muziek, zelfverdediging en actuele ontwikkelingen in de bewegingscultuur, en daarin de eigen mogelijkheden te verkennen. 54 De leerling leert door middel van uitdagende bewegingssituaties zijn bewegingsrepertoire uit te breiden. 55 De leerling leert de hoofdbeginselen van de bewegingsactiviteiten op eigen niveau toe te passen. 56 De leerling leert tijdens bewegingsactiviteiten sportief te zijn, rekening te houden met de mogelijkheden en voorkeuren van anderen, en respect en zorg te hebben voor elkaar. 57 De leerling leert eenvoudige regelende taken te vervullen die het mogelijk maken, zelfstandig en samen met andere leerlingen bewegingsactiviteiten te beoefenen. 58 De leerling leert de waarde van het bewegen voor gezondheid en welzijn kennen en ervaren. In een volgende versie van dit leerplankader zullen ook de VMBO Eindtermen en de Crebo s van het MBO worden toegevoegd 20