TIJDSCHRIFT "MET ZORG" Thema: Divers jaargang 3 nummer 3 september 1997

Transcriptie

1 TIJDSCHRIFT "MET ZORG" Thema: Divers jaargang 3 nummer 3 september 1997 INHOUDSTAFEL Editoriaal Waar is in een bureaucratische cultuur de patiënt gebleven? Christelijke ethiek en economie van de gezondheidszorg: Managed Care als casus E.D. Pellegrino Werken aan zorgzame scholen via leerlingenbegeleiding A. Peirsman Samenwerking PMS-centra en welzijnswerk bij leerlingenbegeleiding W. Jacobs F. Verherstraeten De ontredderde jeugd: een getuigenis P. Van Meerbeek Juridische rubriek: Het beroepsgeheim in de zorgverleningsector J. Vande Moortel

2 EDITORIAAL De noodzakelijke grondhouding Er kwam eens een man uit India terug die me zei: Ik heb mensen zien sterven op straat in Calcutta, ik ga er nooit meer terug. Moeder Teresa zei: Ik heb mensen zien sterven op straat, ik blijf. Het is niemand minder dan Jean Vanier die deze tekst heeft neergeschreven, waarmee hij de grondhouding wil aanduiden waarbij mensen naar medemensen gaan en situaties evalueren. Alle volgende stappen hangen daarvan af en dit zal bepalen of we meelevende medemensen of onszelf beschermende egotrippers worden. Mensen die willen zorgen voor medemensen staan voor de voorafgaandelijke opgave hun houding naar medemensen toe te kiezen: laten ze zich raken door het leed dat ze ontmoeten of gaan ze er definitief aan voorbij? Ook zij die in de opvoeding staan en jonge mensen willen begeleiden, komen in dezelfde situatie te staan. Het is slechts wanneer men zich echt opent en grondige interesse betoont voor de leefwereld van de jongeling, dat men ook met hem op weg kan gaan in het delicate traject naar de volwassenheid. We kunnen ons afvragen of er in onze opleidingen voldoende aandacht wordt besteed aan het cultiveren en uitzuiveren van deze grondhouding. Het zijn nochtans de fundamenten waarop de bovenbouw van de technische deskundigheid moet uitgebouwd worden en zonder dewelke deze verschraald en herleid wordt tot het louter leren uitvoeren van technische handelingen. Vandaag meer dan ooit hebben we mensen nodig die ook in hun beroepsuitoefening medemens willen zijn en medemens willen worden voor diegenen die hun pad kruisen. En dit geldt voor alle beroepen en niet alleen voor de zogenaamde mensgerichte beroepen. Wanneer we Met Zorg samenstellen, is dat juist onze bekommernis: dat we een bijdrage leveren in de ontwikkeling van en de aandacht voor deze voorafgaandelijke grondhouding. Onze zorg en onze begeleiding moet van binnenuit gesterkt worden en uiteindelijk een meerwaarde geven aan onze deskundige omgang met jongeren, zieken en mensen met een handicap. Alleen dan kan echte opvoeding, verzorging, begeleiding en genezing een aanvang nemen. Br. dr. René Stockman

3 WAAR IS IN EEN BUREAUCRATISCHE CULTUUR DE PATIENT GEBLEVEN? De bureaucratisering van en in de gezondheidszorg is een gegevenheid. De gezondheidszorg is een hoogtechnologisch gebeuren geworden met echte spitstechnologische toepassingen ten dienste van diagnose en therapie. Op zich is dit een goede zaak. Br. dr. René Stockman, provinciale overste van de Broeders van Liefde, doet evenwel een dringende oproep om aan de gezondheidszorg het zo noodzakelijke menselijk gelaat te blijven geven. Het gaat daarbij over de visie die men binnen de gezondheidszorg ontwikkelt op het begrip "zorg", de grondhouding waarmee zorgverleners aan zorgverlening doen en de opdracht die ziekenhuismanagers op dat vlak hebben. CHRISTELIJKE ETHIEK EN ECONOMIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG: MANAGED CARE ALS CASUS E.D. Pellegrino Gegronde zorg? Op 21 mei ll. vond het symposium plaats georganiseerd door het prof. dr. G.A. Lindenboom-Instituut ter gelegenheid van zijn 10-jarig bestaan. Het overkoepelende thema was: "Gegronde Zorg - De kwetsbare patiënt in een verzakelijkende gezondheidszorg". Hoofdspreker was prof. dr. E.D. Pellegrino, arts en ethicus van Georgetown University in Washington D.C. Deze voordracht levert een belangrijke bijdrage aan de discussie over de reorganisatie van de gezondheidszorg en in het bijzonder aan de bezinning op de mogelijkheid en wenselijkheid van verdergaande marktwerking in de gezondheidszorg.

4 WERKEN AAN ZORGZAME SCHOLEN VIA LEERLINGENBEGELEIDING A. Peirsman Vanuit de visie op jonge mensen houdt br. A. Peirsman, sectorverantwoordelijke van het onderwijs van de Broeders van Liefde, een pleidooi om in de school leerlingenbegeleiding op te zetten met aandacht voor de totale persoon, eerder dan enkel voor het strikte leren. Dit is een gedeelde verantwoordelijkheid met verschillende instanties: gezin, vrienden, jeugdhulpverlening,... en heeft te maken met alles wat niet gericht is op het overbrengen van kennis, zodat de leerlingen zich goed, veilig en gelukkig voelen. Als werkvorm wordt gedacht aan de betrokkenheid en vertrekkend vanuit de behoeften van de leerling. De begeleiding richt zich enerzijds op het leren en anderzijds op het jongere-zijn. Kwalitatief goede begeleiding is preventief, structureel en offensief. Best wordt een begeleidingsplan ontwikkeld. Verschillende modellen zijn: klastitularis, klassenraad, specialistenmodel, groene leerkracht. De directie heeft de opdracht voorwaarden te scheppen om leerlingenbegeleiding mogelijk te maken. SAMENWERKING PMS-CENTRA EN WELZIJNSWERK BIJ LEERLINGENBEGELEIDING W. Jacobs F. Verherstraeten PMS-centra onderhouden een bevoorrechte relatie met de onderwijswereld. Vanuit hun wettelijke opdracht zijn zij de aangewezen begeleidingsdienst van de scholen voor de drie begeleidingsdomeinen: studiekeuzebegeleiding, het leren en studeren en de sociaalemotionele ontwikkeling van leerlingen. Vooral op dit derde domein worden ze overspoeld met problemen. Wim Jacobs, coördinator navorming van de Vrije PMS-centra (CSBO), en Frans Verherstraeten, directeur Vrij PMS Lommel, lichten hun PMS-visie op leerlingenbegeleiding toe en bespreken de mogelijkheden van samenwerking tussen PMS-centra en de welzijnssector. DE ONTREDDERDE JEUGD: EEN GETUIGENIS P. Van Meerbeeck Jongeren staan in de kijker. De media overstelpen ons met themata uit de jongerenwereld: drugs, sluitingsuren, agressie,... Meestal geen leuk beeld, eerder een (sensationeel) beeld van ontreddering en perspectiefloosheid. Dr. Ph. Van Meerbeeck, psychiater en hoogleraar aan de UCL, gaat op zoek naar verklaringen en hypothesen voor die ontreddering bij de jeugd en legt verbanden met een aantal familiale en maatschappelijke factoren.

5 JURIDISCHE RUBRIEK: HET BEROEPSGEHEIM IN DE ZORGVERLENINGSECTOR JURIDISCHE REFLECTIES OP DE PROBLEMEN INZAKE BEROEOPSGEHEIM IN DE SECTOR ZORGVERLENING J. Vande Moortel Medewerkers in de welzijns- en gezondheidszorg komen tijdens de uitoefening van hun beroep heel wat te weten over de personen die hun toevertrouwd worden: gezondheidstoestand, familiale omstandigheden en leefgewoonten, financiële situatie, enz. Als zorgverlener wordt men vaak geconfronteerd met situaties waarbij anderen deze vertrouwelijke gegevens over een patiënt willen bekomen: familieleden, controleartsen, overheidsdiensten, magistraten, advocaten. Jan Vande Moortel, advocaat en lector aan de Katholieke Hogeschool en de Mercator Hogeschool te Gent, reikt een aantal criteria aan om te bepalen in welke situaties het meedelen van vertrouwelijke informatie al dan niet geoorloofd is.