CKV Filmproject. Korte Film. Week 1 film-idee en synopsis

Transcriptie

1 CKV Filmproject We hebben ons de afgelopen periode beziggehouden met de kunstdiscipline FILM. Je hebt een professionele film bekeken en je hebt geleerd om niet alleen op het verhaal te letten maar ook op de manier waarop dit verhaal verteld is. De wijze waarop de camera gebruikt is bijvoorbeeld, of hoe de muziek het beeld ondersteunt, de spanningsopbouw, de montage en de karakters die door de acteurs neergezet zijn. Film bekijken en analyseren is heel leerzaam, maar door zelf met film aan de slag te gaan leer je misschien nog wel meer. De komende periode gaan we ons daarom bezighouden met het maken van een korte speelfilm. Praktische zaken. We hebben een beperkt aantal camera s op school en de komende periode gaan heel wat leerlingen filmen. Het is daarom van belang dat je een aantal regels goed naleeft: Korte Film Iedereen is bekend met het fenomeen film. Het is de meest toegankelijke kunstvorm. Een film zelf maken is echter een heel ander verhaal. We maken een korte film van een tot maximaal vijf minuten. Die korte tijd dwingt je om je idee in enkele korte maar krachtige shots te vertellen. Je moet daarbij optimaal gebruik maken van de filmische middelen. De opdracht: maak een kort film met een groep van 4-5 leerlingen met het thema (wordt jaarlijks vastgesteld). De camera s worden veel in de lessen gebruikt momenteel dus worden bijna niet uitgeleend. Dat betekent dat je de opnames goed moet plannen. Bij hoge uitzondering mag je misschien een camera lenen tijdens een z-uur, maar de camera s moeten altijd op school blijven. Opnames thuis moet je dus met eigen apparatuur maken. Je krijgt een memorykaartje van je docent, onthoud het nummer en geef het kaartje aan het einde van de les terug aan de docent. Zorg ook dat opnames van andere groepen niet verwijderd worden Aan het einde van de les zorg je dat de camera s uit staan en netjes opgeborgen zijn in de tas. Ook de memorykaart lever je weer in bij de docent. Week 1 film-idee en synopsis Om een film te maken waarbij je publiek niet geeuwend in slaap valt moet je op de eerste plaats een goed verhaal hebben. Kies een onderwerp dat dicht bij je staat. Daarnaast is het belangrijk dat je de aandacht vast houdt door de manier waarop je dit verhaal in beeld brengt. Je moet rekening houden met de opbouw van het verhaal, de manier van acteren, de camerastandpunten en -bewegingen en de manier waarop de beelden aan elkaar geplakt zijn; de montage. Door enkele voorbeelden te bekijken van korte films wordt je je bewust van de middelen die je kunt hanteren om je verhaal op een spannende wijze te verbeelden. 1

2 Na een brainstorm van ca. ½ uur presenteren de groepen de ideeën voor de klas. Je pitcht je film-idee in één zin. (Ok, twee zinnen mag ook). De klas geeft vervolgens tips aan de groep hoe je zo n idee kunt verfilmen. Werk je verhaal uit in een synopsis; een samenvatting van de inhoud van de film van begin tot eind. Week 2 maak een shotlist We bespreken de theorie over camerastandpunten, camerabewegingen, decoupage, en het verkrijgen van spanning. Maak een shotlist. Dit is een lijst met te maken shots in opnamevolgorde. Vul de beeldinstellingen in, het camerastandpunt en de gesproken tekst. Zie bijlage. bepalen of om een bepaald effect te bewerkstelligen. Les 7-8 Vertoning eindproducten De laatste les wordt een klein filmfestival waarin we onze producten aan elkaar laten zien. We streven natuurlijk naar een eindresultaat dat we aan een breed publiek kunnen laten zien. De beste film (of films) wordt opgestuurd naar het DAFF; het Dru Achterhoeks Filmfestival. Week 3 en 4 opnames Maak de opnames. Bekijk de opnames samen met de docent en maak ze eventueel opnieuw. Week 5-6 montage en geluid Montage Als je goed hebt gewerkt volgens de aanwijzingen hoef je niet veel meer te doen aan de montage. Misschien moet je een stukje van een scène wat inkorten of heb je een scène twee keer opgenomen en moet de mislukte scène er uit gehaald worden. Misschien moeten de lassen wat verbeterd worden. Dit alles kan uitstekend met het montageprogramma Pinnacle- Studio 12 in het tekenlokaal. Als je thuis moviemaker hebt kan het ook thuis. Muziek en geluid Muziek is een belangrijke factor in film. Het versterkt de emotie, verhoogt de spanning en geeft betekenis aan het beeld. Je ontdekt op welke wijze je muziek of geluid kunt toevoegen om de sfeer te 2

3 Theorie In de eerste les presenteer je je idee. Bij voorkeur in één zin. De film-pitch. Daarna werk je het idee uit in een synopsis; het verhaal van de film in enkele zinnen verteld. Een synopsis heeft een begin, middenstuk en een eind. Bedenk ook wie er een rol spelen in je film, wat er gebeurt en waar alles zich afspeelt. Wat gebeurt er in de film van begin tot eind. Klassiek verhalend Bij een klassiek verhaal zijn de volgende elementen van belang: De hoofdpersoon, de protagonist. Doel van de hoofdpersoon. De kijker moet zich kunnen identificeren met de hoofdpersoon (of personen). De hoofdpersoon heeft een doel. Hij wil iets bereiken en dat zet hem aan tot handelen. Bij een korte film kan dat iets heel eenvoudigs zijn, bijvoorbeeld op tijd komen bij een afspraak. Bij de meeste films heb je te maken met een tegenspeler of antagonist die het doel van de hoofdpersoon dwarsboomt. In elk geval moet je zorgen voor een obstakel. Dit kan een persoon zijn of een gebeurtenis, waardoor de hoofdpersoon zijn doel niet (meteen) bereikt. Als er geen moeilijkheden zijn is er ook geen spannende film. Een ander belangrijk element is een twist; een verrassende wending. Vaak vindt de twist plaats aan het einde van een film. Je denkt te weten hoe het verhaal afloopt, maar dan gebeurt er iets waardoor alles anders loopt. Shotlist Als je het verhaal bedacht hebt vertaal je de synopsis in een shotlist waarin je elk beeld exact vastlegt. In deze fase leer je ook welk effect een bepaalde camerainstelling heeft. shot duurt meestal niet langer dan 5 tot 7 seconden. Meestal zitten er zo n 20 shots in een scène. Voordat je gaat filmen maak je een zogenaamde shotlist (bijlage). Dit is een lijst met te maken shots voor een scène in opnamevolgorde. Vul de beeldinstellingen in, het camerastandpunt en de gesproken tekst. De muziek voeg je later toe, maar kun je toch al aangeven. De indeling van het verhaal in verschillende shots noemen we decoupage. Hieronder lees je welke shots je kunt gebruiken in een bepaalde situatie. Ook leer je iets over de verschillende standpunten. Het standpunt dat je kiest heeft invloed op de betekenis die je oproept met een bepaald shot. Camerastandpunt feest in de film the great Gatsby. Camerastandpunt: positie van de camera ten opzichte van het gefilmde. Een camerastandpunt is bijvoorbeeld vogelvlucht wat betekent dat er van bovenaf gefilmd wordt. Dit kan zijn vanuit een helikopter, bijvoorbeeld in een natuurfilm, of vanuit een stellage. Het effect hiervan is dat iemand kleiner en nietiger lijkt of dat je overzicht krijgt over een situatie. Bepaal daarna uit welke verschillende shots je film opgebouwd is. Een shot is een filmopname zonder onderbreking. Een 3

4 Soorten shots In de film 127 hours maakt Danny Boyle afwisselend gebruik van diverse standpunten. Kikvorsperspectief is een laag camerastandpunt, dit betekent dat de camera iets of iemand van onderaf filmt. Fotomodellen en zangeressen worden vaak in kikvors gefilmd, het effect hiervan is dat ze langer en slanker lijken en dat bovendien hun benen langer lijken. Pas dit niet te vaak en te nadrukkelijk toe. Close-up: Shot waarbij iemand van boven het hoofd tot boven aan de borst in beeld is. Vaak wordt dit standpunt gebruikt om de gezichtsuitdrukking te benadrukken. Slum dog millionaires, door het lage standpunt worden de kleine jongens groots over. Normaal standpunt Bij een normaal camerastandpunt staat de camera op ooghoogte van degene die wij filmen. Medium shot: shot of foto van net boven het hoofd tot aan de taille. 4

5 Totaalshot: shot waarbij het hele lichaam in beeld komt. Een totaalshot of long take zal eerder worden gebruikt om te laten zien hoe iemand eruit ziet, dan om iemands gezichtsuitdrukking te laten zien. Vaak laat een totaalshot een nog groter overzicht zien en is een hele situatie in beeld gebracht. Je laat dan zien waar het verhaal zich afspeelt. Dit wordt ook wel long shot genoemd. Meestal is het beter om van het onderwerp, dat je wil gaan filmen meerdere shots te maken. Hoe doe je dat? Stel dat je een filmpje wilt maken van een gebeurtenis in een klaslokaal. Maak dan eerst een totaal shot van wat er te zien is. We zien dan de plaats waar zich alles afspeelt we zien zoveel mogelijk leerlingen uit de klas, we zien de docent en we krijgen ook nog de ruimte in beeld. Daarna maak je bijvoorbeeld een shot waarbij je twee leerlingen beter in beeld krijgt (half-totaal) En daarna maak je een aantal close-ups van de leerlingen die aan het schrijven zijn of aan het praten zijn of stiekem aan het sms-en enz. We zien handen en gezichten. Close ups zijn altijd redelijk kort. Daarna kan er iets gebeuren, de kijker kan de handeling nu in een context plaatsen. Deel je film dus in, in totalen, half totalen en close ups. Waarbij je ieder op zichzelf staand verhaaltje begint en eindigt met een totaal beeld. Het totaal aan het begin om de kijker duidelijk te maken waar we zijn en een totaal aan het eind om afscheid te nemen van dit verhaaltje. Daarna kun je opnieuw beginnen met het volgende verhaaltje. Op die manier deel je je hele videofilm in, in allemaal korte verhaaltjes. Het kan echter ook functioneel zijn om met een close-up te beginnen. Je laat de kijker dan nog even in onzekerheid over de situatie waarin de hoofdpersoon zich bevindt. Voor de close ups moet je zo dicht mogelijk naar het onderwerp toe. Zoom tijdens het filmen niet in of uit.. Het geeft een onscherp beeld en het ziet er onnatuurlijk uit. Maak zinvol gebruik van camerastandpunten en afstanden tot de camera. Niet zoomen. Maak veel korte shots en beeldinstellingen. Goed inkaderen, niet teveel ruimte boven en onder, geen plafonds en vloeren. Laat ruimte in de kijkrichting van de acteur. camerabeweging Als je met de camera een beweging maakt van links naar rechts dan noemen we dat een pan (panorama opname). Een pan begint altijd met een stil staand beeld. Dan volgt de beweging (pan) en het shot eindigt weer met een stil staand beeld. Dat geldt voor elke beweging. Een in- of uitzoom is ook een beweging. Dus ook hierbij geldt: beeld stil, dan de zoom en daarna weer stil. Maak je met je camera een beweging van boven naar beneden (of andersom), dan spreken we van een lift of tilt (met draaiing van boven naar beneden). Wij zullen waarschijnlijk uit de hand filmen omdat je dan flexibeler bent. Gebruik beide handen om de camera vast te houden en druk de camera tegen je hoofd. Houdt de camera recht, anders komt de horizon scheef op het beeld te staan. Beweeg zo weinig mogelijk met een opnemende camera. Filmen is niet alleen beelden opnemen, maar je neemt tevens geluid op. Je moet dus niet alleen kijken wat je filmt, maar ook luisteren wat je filmt. Houd er verder rekening mee, dat de camera een zogenaamde pre-roll-tijd heeft. Als je de camera start, dan duurt het even voordat de camera echt gaat opnemen. Laat de camera ook een seconde langer lopen dan je nodig hebt voor een opname. 5

6 Begin en eindig met 5 seconden zwart. Let op het geluid, Montage Montage is het aan elkaar plakken van de beelden. Op basis van de shotlist neem je de scènes op, maar het is verstandig om alternatieven uit te proberen. Tijdens de montage kunnen dan de beste shots gekozen worden. Geluid Je kijkt naar een spannende scène in een speelfilm en je wordt emotioneel geraakt door wat je ziet. Als je later moet navertellen wat je zo heeft geraakt, dan vertel je meestal alleen over wat je gezien hebt. De muziek en het geluid is je waarschijnlijk niet opgevallen Toch heeft de filmmaker bewust geluid toegevoegd aan de scène. Dat kan in de vorm van muziek of sfeergeluid. Effectgeluid is juist nadrukkelijk aanwezig. Let maar eens op als er met een pistool geschoten wordt in een film. Dat klinkt alsof en een klein kanon wordt afgeschoten. Of als de detective een stoot met zijn vuist op de kin van de boef plaatst. Dat klinkt alsof ze met een houten hamer op een plank slaan. Het geluid is er bij gemaakt. Ook geluid van dingen die niet in beeld gebeuren worden er bij gemaakt. Een auto die voorbij rijdt en die de spelers in de film wel zien, maar de kijker naar de film niet. Elke auto in Amerikaanse films die de bocht om gaat, doet dat met gillende banden. Dit soort geluiden worden vaak achteraf opgenomen. Voetstappen in een grindpad kun je nabootsen door met je vinger door de lucifers in een doosje te graaien, en dat dicht bij de microfoon op te nemen. Gekletter van hagelstenen tegen de ruit kun je maken door erwten langzaam op een harde ondergrond te laten vallen. Het geluid van een kabbelend beekje kun je namaken door met je hand door een emmer water te roeren. Voice over: Naderhand ingesproken stem bij opname. Denk aan de vertel- of commentaar stem bij een verhaal of een documentaire. Een handige manier om iets aan de kijker uit te leggen maar wel een die de afstand tussen de kijker en de film vergroot. Je bent je immers bewuster van het feit dat je naar een constructie kijkt en wordt zo minder in het verhaal meegesleept. Filmmuziek kan ook een belangrijke rol spelen. Muziek kan verschillende functies hebben. Zo kan muziek de actie ondersteunen; denk aan vioolmuziek bij een romantische scène. Muziek kan ook de beeldcontinuïteit versterken. Breukvlakken in de montage kunnen door muziek overbrugd worden. 6