VERANTWOORD BELEGGEN. Stichting Algemeen Pensioenfonds Provisum

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VERANTWOORD BELEGGEN. Stichting Algemeen Pensioenfonds Provisum"

Transcriptie

1 VERANTWOORD BELEGGEN Stichting Algemeen Pensioenfonds Provisum

2 Inhoudsopgave pagina 1. Doelstelling 2 2. Reikwijdte 2 3. Aandachtspunten bij due-diligence onderzoek 3 4. Verantwoord Beleggen-clausule 3 5. Controle en verslaglegging 4 6. Evaluatie en toetsing 4 Bijlagen 1 Vermijdingslijst Beginselen VN Global Compact 5 2 Beginselen VN Global Compact 6 3 Wettelijk verbod op clustermunitie 7 1

3 VERANTWOORD BELEGGEN Verantwoord beleggen is een generieke term voor het beleggingsproces dat de financiële doelstellingen combineert met overwegingen op het gebied van milieu, maatschappij en goed ondernemersbestuur (in het Engels aangeduid als environmental, social and governance criteria, hierna ESG). 1. Doelstelling Stichting Algemeen Pensioenfonds Provisum (het fonds) wil formeel vastleggen op basis waarvan en hoe ESG aspecten moeten worden opgenomen in de manier waarop beleggingen worden beheerd. Dit beleid is gebaseerd op de volgende uitgangspunten, Het fonds is werkzaam binnen een samenwerkingsverband van mensen. Voor het bestuur van het fonds, haar medewerkers en de beleggingsmanagers gelden geen andere morele en ethische normen dan die ieder mens individueel in acht dient te nemen. De waardigheid van het individu en het recht van ieder mens op een eerlijke en humane behandeling staan centraal. Elke organisatie maakt deel uit van een sociaal systeem. Dit geeft haar rechten, maar legt haar ook verplichtingen op. Zo kan een organisatie aanspraak maken op de bescherming van de rechtsorde, maar heeft tevens de plicht een faire bijdrage te leveren aan het welzijn en de vitaliteit van die samenleving. De beleggingen maken deel uit van een maatschappelijk bestel waarin doorgaans het behalen van winst noodzakelijk is voor het voortbestaan van de activiteiten waarin het fonds in welke vorm dan ook participeert of waaraan ruimte is verhuurd. Het winststreven bij de beleggingsbeslissingen zal echter altijd gezien moeten worden in relatie tot de in dit stuk geschetste ondernemersethiek. Deze uitgangspunten hebben in de loop van de jaren ertoe geleid dat bepaalde gebieden en praktijken worden vermeden bij de uitvoering van het beleggingsbeleid. Deze zijn vastgelegd in de zgn. vermijdingslijst, die opgenomen is bijlage 1. Deze lijst is niet alleen gebaseerd op de hiervoor genoemde uitgangspunten, maar ook op internationale richtlijnen en conventies, in het bijzonder het VN Global Compact. De hierin opgenomen internationale beginselen vinden hun oorsprong in o.a. de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de verklaring inzake de Fundamentele Principes en Rechten op het Werk van de Internationale Arbeidsorganisatie. Voor de beginselen van het Global Compact wordt verwezen naar bijlage Reikwijdte Dit beleid bouwt in belangrijke mate voort op de bestaande beleggingspraktijk van het fonds en haar uitvoerder Anthos Asset Management (AAM). Het richt zich meer op bewustwording, cultuur en gedrag dan op checklists, aangezien die vaak een onterecht gevoel van zekerheid geven. Verantwoord beleggen is geen zwart-wit kwestie. Om deze reden is een nauwe samenwerking met AAM en wederzijds begrip van groot belang. Ook omdat de manier waarop verantwoord beleggen kan worden toegepast, verschilt per beleggingscategorie. Dit beleid is gebaseerd op het pas toe of leg uit - beginsel van de in dit document opgenomen waarden en uitgangspunten. Tevens wordt uitgegaan van een inspanningsverplichting. De portefeuillemanagers van AAM hebben de in dit beleidsdocument beschreven waarden en uitgangspunten van het fonds opgenomen in hun beleggingsprocessen en bespreken mogelijke knelpunten met de Beleggingscommissie van het fonds. Ook dragen de portefeuillemanagers de waarden van het beleggen actief uit bij de partijen met wie zij (van plan zijn om) zaken (te) doen. Er wordt dus een serieuze inspanning geleverd om ESG-beleid door te voeren, maar door omstandigheden kan het eindresultaat afwijken van het optimum. Het beleid is van toepassing op alle beleggingscategorieën. Het beleid houdt er rekening mee dat het merendeel van de beleggingen indirect worden uitgezet via externe beleggingsfondsen en indexproducten. Dit betekent dat AAM niet de volledige controle heeft over de uiteindelijke beleggingen; immers de beleggingsfondsen bepalen in welke bedrijven wordt belegd en indexproducten weerspiegelen simpelweg de gehele markt. Daarom is het niet mogelijk om volledig te garanderen, dat beleggingen die het fonds bij voorkeur niet in portefeuille wil hebben, volledig worden uitgesloten. In de procedures worden echter alle stappen genomen om de beleggingen zo veel mogelijk te laten aansluiten bij de principes en uitgangspunten van het fonds. Dit beleid legt datgene vast dat zich in de loop van de tijd bij de uitvoering van het beleggingsbeleid heeft ontwikkeld. Het beleid is dan ook niet bedoeld om de beleggingsbenadering of het beleggingsbeleid zoals dit 2

4 op dit moment wordt uitgevoerd ingrijpend te wijzigen, maar is er op gericht om de bestaande risico/rendement- kenmerken intact te laten. Het verantwoord beleggingsbeleid kan gevolgen hebben voor de portefeuillemanagers wat betreft flexibiliteit, beleggingsfocus, rendementsvermogen en tijdsbeslag, bijvoorbeeld door additionele administratieve lasten. Wanneer er zich knelpunten voor doen op de hiervoor genoemde aspecten van het beleggingsbeleid, wordt dit onmiddellijk door AAM bij de Beleggingscommissie aan de orde gesteld. Wanneer dit aanleiding geeft tot een zwaarwichtige afweging tussen risico/rendement en kosten enerzijds en verantwoord beleggen anderzijds zal de beleggingscommissie het bestuur betrekken in de besluitvorming om zo tot een afgewogen en bestuursbreed besluit te komen 3. Aandachtspunten bij due-diligence onderzoek Onderdeel van het selectieproces bij het aantrekken van een nieuwe fundmanager is een due-diligence onderzoek. Hierbij zijn de volgende aandachtspunten van belang: De portefeuillemanagers kunnen gedurende het hele due-diligenceonderzoek overleggen met de Beleggingscommissie als er vragen zijn op het gebied van verantwoord beleggen. Bij het aantrekken van nieuwe fundmanagers nemen de portefeuillemanagers specifieke vragen met betrekking tot verantwoord beleggen op in de RFP (offerteverzoek). De portefeuillemanagers kijken of de belangen overeenk0men. De portefeuillemanagers bespreken het beleidsdocument inzake verantwoord beleggen en de VBclausule, inclusief de uitgesloten sectoren, bedrijfsactiviteiten en landen met de beoogde fundmanager in een vroeg stadium van het due-diligence onderzoek. Als uit het due- diligence onderzoek en/of onderhandelingen die AAM voert met een fondsmanager blijkt dat er bepaalde risico s van verantwoord beleggen aan de beleggingen kleven, dan dient de portefeuillemanager de belegging te bespreken met de Beleggingscommissie. Als deze gesprekken uitmonden in een positief beleggingsbesluit, dan dienen de onderliggende overwegingen en redeneringen adequaat door de portefeuillemanager te worden vastgelegd. 4. Verantwoord Beleggen-clausule Op basis van de richtlijnen voor verantwoord beleggen is er een Verantwoord Beleggen-clausule geformuleerd. Deze clausule dient waar mogelijk te worden opgenomen in de overeenkomsten die AAM sluit met externe fundmanagers. Met verwijzing naar het hoofdstuk Reikwijdte geldt dat het in de praktijk, vooral bij grote openbare fondsen en indextrackers niet mogelijk zal zijn om de clausule van geval tot geval van kracht te laten zijn en is ook hier het pas toe of leg uit -beginsel van toepassing. Als een fundmanager niet genegen is om de clausule te ondertekenen, dan dienen de portefeuillemanagers van AAM te vragen waarom. Indien nodig en mogelijk kan de clausule worden aangepast om de belegging mogelijk te maken. De voorgestelde verklaring voor AAM luidt als volgt: Streven naar Verantwoord Beleggen: Stichting Algemeen Pensioenfonds Provisum (het fonds) streeft ernaar om op een verantwoorde manier op te treden en te beleggen. De Fundmanager erkent dat het fonds de Fundmanager heeft geïnformeerd over het streven van het Fonds om zich te houden aan bepaalde beleggingsrestricties met betrekking tot verantwoord beleggen. De Fundmanager komt overeen dat hij zich bij de beoordeling en overweging van mogelijke beleggingen naar behoren zal inzetten om de ethische gevolgen van zijn beleggingsactiviteiten te beoordelen, dat hij strenge ethische gedragsnormen zal respecteren en voldoende aandacht zal geven aan ESG-aspecten. Op zijn beurt verwacht hij een dergelijk bewustzijn van zijn tegenpartijen. Tegenover mogelijke problemen op milieugebied dient voorzichtigheid in acht te worden genomen. Fundamentele mensen- en arbeidsrechten dienen te worden gerespecteerd en er dient op zijn minst te worden voldaan aan de plaatselijke wetgeving en de universeel aanvaarde minimumeisen. Er dient aan strenge normen op het gebied van goed bestuur en integriteit te worden voldaan; iedere vorm van omkoping, corruptie en afpersing dient te worden weerstaan en bestreden. De volgende beleggingen dienen te worden vermeden: 1) beleggingen in landen die sancties opgelegd hebben gekregen van de Veiligheidsraad van de VN, 2) beleggingen in landen die op basis van Nederlandse of EU wet- en regelgeving sancties opgelegd hebben gekregen, 3) beleggingen in onderneming die opbrengsten generen uit de productie, handel en/of onderhoud waarvoor een investeringsverbod van kracht is op grond van Nederlandse of EU wet- en regelgeving; zie bijlage 3, verbod op clustermunitie, 3

5 4) beleggingen die opbrengsten genereren uit de productie, handel en/of onderhoud van controversiële wapens, waaronder clustermunitie, landmijnen, nucleaire, chemische, biologische en gif wapens, 5) beleggingen in de productie van tabak en verboden verdovende middelen, beleggingen in de gokindustrie, beleggingen in de seks- en pornografie-industrie. 5. Controle en verslaglegging De portefeuillemanagers volgen de ontwikkelingen van hun beleggingen. Zij lezen de rapportages van de fundmanagers en zien of er controversiële bedrijven, sectoren of landen zijn opgenomen. Als de portefeuillemanagers worden geconfronteerd met een vraagstuk inzake verantwoord beleggen informeert zij de Beleggingscommissie hierover. AAM maakt jaarlijks een overzicht van de posities per ultimo van het jaar voor de beleggingscommissie. Ook geven de portefeuillemanagers een overzicht en een beschrijving van mogelijke vraagstukken met betrekking tot verantwoord beleggen waar zij in het jaar mee te maken hebben gehad voor zover deze gedurende het jaar al niet aan de beleggingscommissie zijn gerapporteerd. Deze beschrijving geeft ook per beleggingscategorie weer of en in hoeverre aan het beleid inzake verantwoord beleggen kon worden voldaan en welke de beperkingen waren (pas toe of leg uit). Een voorbeeld van een beperking is dat er in een bepaalde beleggingscategorie met de fundmanagers alleen met standaard contracten kan worden gewerkt, waarin geen veranderingen in verband met verantwoord beleggen kunnen worden aangebracht. Als uit het verslag blijkt dat AAM heeft belegd in beleggingen die het fonds niet in de portefeuille wil hebben, wordt de portefeuillemanager om uitleg gevraagd. Zo nodig wordt de betreffende belegging gedesinvesteerd. Indien nodig en mogelijk kan de betreffende manager overwegen om actief de dialoog aan te gaan met de fundmanager van het fonds waarin wordt geïnvesteerd met het doel de risico s uit hoofde van verantwoord beleggen aan te pakken. De rapportages van AAM worden betrokken in een jaarlijks gesprek dat een daartoe aangewezen functionaris van Anthos Fund Management op verzoek van het fonds heeft met de portefeuillemanagers over de uitvoering van het beleid, inclusief de mate waarin de vermijdingslijst toegepast kan worden. De functionaris zal hierover tenminste eenmaal per jaar schriftelijk verslag doen. Dit verslag zal tenminste het volgende omvatten, een beschrijving van de stand van zaken m.b.t. de implementatie van het beleid van verantwoord beleggen en de mate waarin het beleid wordt (kan worden) toegepast, een overzicht van de geconstateerde breaches en voorstellen voor organisatorische verbeteringen. De beleggingscommissie informeert eenmaal per jaar het bestuur over de uitvoering van het beleid verantwoord beleggen in het voorafgaande jaar. 6. Evaluatie en toetsing Dit beleidsstuk moet als een dynamisch document worden gezien. De Beleggingscommissie is verantwoordelijk voor het bijhouden en bijwerken van het beleid van verantwoord beleggen. Mogelijke aanpassingen dienen altijd te worden besproken met AAM en het bestuur dient de aanpassingen goed te keuren. De vermijdingslijst wordt aangepast als er een verandering optreedt. Dit kan gebeuren als: - Het fonds haar mening over controversiële beleggingen bijstelt en deze van de vermijdingslijst afhaalt of aan de lijst toevoegt. - De VN Veiligheidsraad een land sancties oplegt of sancties opheft. - Nederlandse of EU wet- en regelgeving daartoe verplicht - De portefeuillemanagers aanpassingen aan het beleid voorstellen. Deze regeling is na overleg en met instemming van AAM door het bestuur vastgesteld op 12 december 2014 en treedt met onmiddellijke ingang in werking. 4

6 Vermijdingslijst Beginselen VN Global Compact bijlage 1 Vermijdingslijst Tolerantieniveau: Beleggingsdoel: Relevante universele standaard: Vermijd beleggingen in: Controversiële landen of bedrijven die beleggen in controversiële landen. - Op dit moment VN-sancties tegen: Iran, Irak, Ivoorkust, Noord-Korea, Soedan, Liberia, Democratische Republiek Congo, Eritrea, Libanon, Libië, Somalië, Guinee-Bissau - VN-resolutie: Myanmar (Burma) Sancties en resoluties van de VN Veiligheidsraad Vermijd beleggingen in: Vermijd beleggingen in: Bijzondere aandacht voor: Controversiële sectoren: - Productie, distributie en verkoop van controversiële wapens*: clustermunitie, landmijnen, nucleaire, chemische, biologische en gif wapens - Productie, distributie en verkoop van tabak - Kansspel-, gokindustrie Controversiële praktijken: - Geen respect voor mensenrechten (bijv. kinderarbeid) - Geen respect voor arbeidsrechten (bijv. geen recht op vakvereniging, onveilige arbeidsomstandigheden) - Corruptie (incl. afpersing en omkoping) Portefeuillemanagers wordt verzocht om waar mogelijk stil te staan bij de gevolgen voor het milieu van hun beleggingen. - Verbod op investeringen in clustermunitie - Conventie over clustermunitie Overeenkomst van Ottawa (uitbanning anti-persoonsmijnen) - Verdrag tot verbod van de ontwikkeling, de productie en de aanleg van voorraden van bacteriologische (biologische) en gif wapens en inzake de vernietiging van deze wapens - De waarden van de cliënt VN Global Compact (zie Bijlage 2) VN Global Compact (zie Bijlage 2) * Wapens worden beschouwd als controversieel wanneer deze onevenredig veel leed en slachtoffers veroorzaken, geen onderscheid maken tussen burger- en militaire doelen en ook na afloop van een conflict op grote schaal slachtoffers kunnen veroorzaken (bron: Syntrus Achmea). 5

7 bijlage 2 Beginselen VN Global Compact Het Global Compact van de VN werd in 2000 in het leven geroepen en vormt zowel een beleidsplatform als een praktisch kader voor ondernemingen die zich willen verbinden aan duurzaamheid en verantwoord ondernemen. Dit leiderschapsinitiatief wordt onderschreven door topmensen uit het bedrijfsleven en stelt zich ten doel om bedrijfsactiviteiten en -strategieën overal ter wereld in overeenstemming te brengen met tien universeel aanvaarde beginselen. Het Global Compact vraagt bedrijven om kernwaarden op het gebied van mensenrechten, arbeidsnormen, milieu en anti-corruptie vast te stellen, te onderschrijven en binnen hun invloedssfeer praktisch vorm te geven. Mensenrechten (afgeleid van de Universele verklaring van de rechten van de mens) Beginsel 1 Bedrijven dienen de internationaal geaccepteerde mensenrechten te eerbiedigen en Beginsel 2 bedrijven dienen zich er steeds van te verzekeren dat zij niet medeplichtig worden aan schending van mensenrechten. Arbeid (afgeleid van de Verklaring van de ILO inzake fundamentele arbeidsrechten) Beginsel 3 Bedrijven dienen de vrijheid van vakvereniging en de effectieve erkenning van het recht op collectieve onderhandelingen in stand te houden; Beginsel 4 iedere vorm van verplichte en gedwongen arbeid uit te bannen; Beginsel 5 kinderarbeid effectief af te schaffen en Beginsel 6 discriminatie in arbeid en beroepsuitoefening te bestrijden. Milieu (afgeleid van de Verklaring van Rio inzake milieu en ontwikkeling) Beginsel 7 Bedrijven dienen voorzichtig om te gaan met milieukwesties; Beginsel 8 initiatieven te ondernemen om een groter verantwoordelijkheidsbesef op milieugebied te bevorderen; Beginsel 9 de ontwikkeling en verspreiding van milieuvriendelijke technologieën te stimuleren. Anti-corruptie (afgeleid van het Verdrag van de Verenigde Naties tegen Corruptie) Beginsel 10 Bedrijven moeten elke vorm van corruptie tegengaan, inclusief afpersing en omkoping. 6

8 bijlage 3 Wettelijk verbod op clustermunitie Sinds 1 januari 2013 is het investeringsverbod in clustermunitie van kracht. Het verbod is een uitwerking van het Verdrag inzake Clustermunitie. Nederland heeft dit verdrag ondertekend en zich verplicht om passende nationale uitvoeringsmaatregelen te nemen om het Verdrag uit te voeren. Het verbod is opgenomen in artikel 21a van het Besluit Marktmisbruik Wft. De AFM houdt toezicht op het naleven van het verbod. Het verbod geldt voor ondernemingen die clustermunitie, of cruciale onderdelen daarvan, produceren, verkopen of distribueren. Het verbod kent drie uitzonderingen. Het is toegestaan om transactie gebaseerd op een index uit te voeren, maar alleen als die index voor minder dan 5% bestaat uit individuele ondernemingen die onder het investeringsverbod vallen. Het verbod geldt ook niet voor transacties in door derden beheerde beleggingsinstellingen, indien de beleggingen van deze instellingen voor minder dan 5% bestaan uit individuele ondernemingen die onder het verbod vallen. Verder mag worden geïnvesteerd in nauwkeurig omschreven projecten van een onderneming die onder het verbod valt, voor zover de financiering niet wordt gebruikt voor de productie, verkoop of distributie van clustermunitie. Bij overtreding van het verbod kan de AFM een boete opleggen of aangifte doen bij het Openbaar Ministerie. 7

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid 8 januari 205 Inleiding In de Investment Policy Statement heeft SPT de volgende beleggingsovertuiging geformuleerd: Een pensioenfonds is een institutionele,

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten

Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Inleiding Fysiotherapeuten heeft als eerste doelstelling zorg te dragen voor een goed en betaalbaar pensioen. Binnen deze fiduciaire

Nadere informatie

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen NOTITIE Van Aan CC Datum Betreft Sjoerd Hoogterp De leden van de beleggingscommissie 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding Het pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI)

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten

DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten Amsterdam, september 2017 DoubleDividend Management B.V. Herengracht

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V.

DoubleDividend Management B.V. DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten Amsterdam, oktober 2016 DoubleDividend Management B.V. Herengracht 320

Nadere informatie

STICHTING ACHMEA ALGEMEEN PENSIOENFONDS

STICHTING ACHMEA ALGEMEEN PENSIOENFONDS STICHTING ACHMEA ALGEMEEN PENSIOENFONDS MVB-beleid en betrokkenheid Datum: juni 2019 Versie: definitief 1 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 4 1. Versiebeheer... 4 2. Inleiding... 4 2 INSTRUMENTEN... 5 1. Engagement,

Nadere informatie

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO September 2015 Verantwoord Beleggingsbeleid Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO V E R A N T W O O R D B E L E G G I N G S B E L E I D INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers

Beleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers 7 juli 2017 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Visie op duurzaam beleggen...... 4 3. Beleid... 5 3.1 Reikwijdte beleid 5 3.2 Uitsluitingenbeleid 5 3.3 Stembeleid 7 3.4 Selectie externe vermogensbeheerders 8 3.5

Nadere informatie

Voorwoord. Namens alle medewerkers van WMP, Hoogachtend, w.g. B. Nienhaus Directeur

Voorwoord. Namens alle medewerkers van WMP, Hoogachtend, w.g. B. Nienhaus Directeur Voorwoord Na onze initiële registratie en de ondertekening van de UN Global Compact (UNGC) in 2011, doet het mij een genoegen de onderschrijving van Wealth Management Partners (WMP) aan de tien principes

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Brochure Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord (MVB) Beleggen en

Nadere informatie

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017 Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. MVB en de relatie met algemene beleggingsbeginselen 4 2. Uitgangspunten

Nadere informatie

verantwoord beleggen

verantwoord beleggen verantwoord beleggen Verantwoord beleggen bij Delta Lloyd Delta Lloyd Groep ziet beleggen als een effectieve manier om waarde te vermeerderen, zolang dat op een verantwoorde manier gebeurt. Maar wat is

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance Uitgave mei 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds SABIC, gevestigd te Sittard (het pensioenfonds

Nadere informatie

Ethische Code van Compass Group

Ethische Code van Compass Group van Compass Group Versie 1.2 Compass Group & UN Global Compact Als wereldleider in onze branche moeten we de allerhoogste eisen stellen aan de kwaliteit van de diensten die we leveren en aan de professionele

Nadere informatie

INVESTERINGSINSTRUCTIE EN PRESTATIE-INDICATOREN FONDS HERSTRUCTURERING BEDRIJVENTERREINEN GELDERLAND (FHBG)

INVESTERINGSINSTRUCTIE EN PRESTATIE-INDICATOREN FONDS HERSTRUCTURERING BEDRIJVENTERREINEN GELDERLAND (FHBG) BIJLAGE 2 B.V. INVESTERINGSINSTRUCTIE EN PRESTATIE-INDICATOREN FONDS HERSTRUCTURERING BEDRIJVENTERREINEN GELDERLAND (FHBG) DEZE BIJLAGE IS GEBASEERD OP ARTIKEL 10.2 VAN OVEREENKOMST BETREFFENDE FHBG. TENZIJ

Nadere informatie

Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment

Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment Contents P. 2 Introductie P. 2 VINCI s commitments P. 4 Leveranciers commitments P. 6 Implementatie 1 15 april 2012 Introductie Deze Code «Global Performance

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2016 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stembeleid 1. Inleiding

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Uitgave april 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds DSM Nederland, gevestigd te Heerlen (het

Nadere informatie

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen 11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stemmen 1. Inleiding

Nadere informatie

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN Inleiding Om een toekomstbestendige uitvoering van de pensioenregelingen te kunnen realiseren, waarbij de koopkracht van de deelnemers zo goed mogelijk

Nadere informatie

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN Inleiding Om een toekomstbestendige uitvoering van de pensioenregelingen te kunnen realiseren, waarbij de koopkracht van de deelnemers zo goed mogelijk

Nadere informatie

1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk

1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk 1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk 1.1 Principes Bij de beleggingskeuzes die Wealth Management Partners (WMP) maakt richt zij zich primair op het realiseren

Nadere informatie

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten oktober 2017

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten oktober 2017 Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten oktober 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. MVB en de relatie met algemene beleggingsbeginselen 4 2. Uitgangspunten

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Maatschappelijk Verantwoord Beleggen 1 Verantwoord beleggingsbeleid Wij vinden het belangrijk dat uw geld maatschappelijk verantwoord wordt belegd. Dit doen we op verschillende manieren: we sluiten bepaalde

Nadere informatie

Beleid ethisch beleggen

Beleid ethisch beleggen Beleid ethisch beleggen 1. Inleiding Ethisch of verantwoord beleggen houdt verband met maatschappelijk verantwoord ondernemen 1. Dit laatste komt erop neer dat ondernemers rekening houden met de omgeving

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2018 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Stemmen 6. Engagement 7. ESG-integratie 1.

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie

Nadere informatie

Voorwoord. Namens alle medewerkers van WMP, Hoogachtend, w.g. B. Nienhaus Directeur

Voorwoord. Namens alle medewerkers van WMP, Hoogachtend, w.g. B. Nienhaus Directeur Voorwoord Na onze initiële registratie en de ondertekening van de UN Global Compact (UNGC) in 2011, doet het mij een genoegen de onderschrijving van Wealth Management Partners (WMP) aan de tien principes

Nadere informatie

Gedragscode MGG Netherlands B.V.

Gedragscode MGG Netherlands B.V. MGG Netherlands B.V. is een van de grootste zandgieterijen in Europa en biedt aan zo n 600 mensen een arbeidsplek. Onze mensen vormen het hart van ons bedrijf en zijn het belangrijkste kenmerk waarmee

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft

Nadere informatie

Beleggingsstatuut Longfonds

Beleggingsstatuut Longfonds Beleggingsstatuut Longfonds April 2016 Inhoud 1. Algemeen... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Wet- en regelgeving... 3 2. Financiële middelen... 3 2.1 Algemeen... 3 2.2 Schulden en reserves... 4 2.3 Doel en tijdshorizon

Nadere informatie

Viertal pijlers voor verantwoord beleggen

Viertal pijlers voor verantwoord beleggen Achmea Beleggingsfondsen Beheer BV (Achmea Beleggingsfondsen) is beheerder van meerdere beleggingsinstellingen van Achmea en voert daarvoor een verantwoord beleggingsbeleid. In dit document wordt het Verantwoord

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten 9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Nadere informatie

Gedragscode MGG Netherlands B.V

Gedragscode MGG Netherlands B.V Gedragscode MGG Netherlands B.V. MGG Netherlands B.V. is een van de grootste zandgieterijen in Europa en biedt aan zo n 700 mensen een arbeidsplek. Onze mensen vormen het hart van ons bedrijf en zijn het

Nadere informatie

Beleggingsstatuut Longfonds (voorheen Astma Fonds)

Beleggingsstatuut Longfonds (voorheen Astma Fonds) Beleggingsstatuut Longfonds (voorheen Astma Fonds) April 2012 Inhoud 1. Algemeen...3 1.1 Inleiding...3 1.2 Wet- en regelgeving...3 2. Financiële middelen...3 2.1 Algemeen...3 2.2 Schulden en reserves...4

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandel en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid

Verantwoord beleggen beleid Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.

Nadere informatie

VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen

VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV Code Duurzaam Beleggen VvV onderdeel inhoud verschil artikel 1 De Code Duurzaam Beleggen opgesteld door het Verbond van Verzekeraars

Nadere informatie

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER Wij zijn ervan overtuigd dat bedrijven alleen succesvol kunnen zijn in maatschappijen waarin mensenrechten beschermd en gerespecteerd worden. Wij erkennen

Nadere informatie

10 oktober 2014. Beleid Verantwoord Beleggen

10 oktober 2014. Beleid Verantwoord Beleggen 10 oktober 2014 Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen SPW Verantwoord beleggen is voor SPW een belangrijk onderdeel van de beleggingsfilosofie en een integraal onderdeel van de beleggingsbeginselen.

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het

Nadere informatie

Gedragscode voor Leveranciers

Gedragscode voor Leveranciers AUTEUR Corporate Compliance & Integrity Corporate Social Responsibility Corporate Procurement VERSIE 1.0 STATUS Definitief PAGINA 1 of 8 Gedragscode voor Leveranciers PAGINA 2 of 8 Index 1. Inleiding 3

Nadere informatie

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid 1 Versie Datum Door Status Omschrijving wijziging incl. aanleiding 1.0 17-01-2018 BVC Voorlopig 2 Inhoudsopgave

Nadere informatie

GEDRAGSCODE VOOR LEVERANCIERS

GEDRAGSCODE VOOR LEVERANCIERS INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 1.1 DOELSTELLING 1.2 STREKKING 1.3 NALEVING 1.4 ERKENNING 2 BEHANDELING VAN WERKNEMERS 2.1 ANTI-DISCRIMINATIE 2.2 VRIJHEID VAN VERENIGING EN COLLECTIEVE ONDERHANDELINGEN 2.3 DWANGARBEID

Nadere informatie

ING ENVIRONMENTAL APPROACH

ING ENVIRONMENTAL APPROACH ING ENVIRONMENTAL APPROACH Mensenrechten op de werkplek 3 De uitgangspunten 4 Vrijheid van organisatie en het recht op collectieve onderhandeling 5 TABLE OF CONTENTS Dwangarbeid 6 Kinderarbeid 7 Discriminatie

Nadere informatie

ING BANK N.V. FNV Bondgenoten

ING BANK N.V. FNV Bondgenoten Projectovereenkomst voor HR Dienstverlening LOOPBAAN TRAJECT Tussen ING BANK N.V. en FNV Bondgenoten 1 De Partijen: ING Bank NV, gevestigd te Amsterdam, ("ING"), en FNV Bondgenoten, gevestigd te Utrecht,

Nadere informatie

Leveranciersgedragscode

Leveranciersgedragscode Leveranciersgedragscode 1. Achtergrond en uitgangspunten Het Ronald McDonald Kinderfonds vangt gezinnen op van ernstig zieke kinderen. In onze bedrijfsvoering streven wij naar optimaal en verantwoord rendement

Nadere informatie

Voorwoord. Patrick Mol Managing partner

Voorwoord. Patrick Mol Managing partner Voorwoord In 2011 ondertekende Wealth Management Partners (WMP) zowel de United Nations Principles for Responsible Investments (UNPRI) als de UN Global Compact (UNGC). Dit was voor ons de stimulans om

Nadere informatie

ZAKENPARTNER GEDRAGSCODE

ZAKENPARTNER GEDRAGSCODE ZAKENPARTNER GEDRAGSCODE LORD Corporation ( LORD ) zet zich in voor zakendoen met integriteit en hoge ethische normen. Daarnaast verplichten wij onszelf tot de naleving van alle wetgeving en voorschriften

Nadere informatie

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord hoe belegt BPL Pensioen Ons maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid BPL Pensioen wil een duurzaam en betrouwbaar pensioenfonds zijn dat de

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen 23-10-2018 Vastgesteld 23-10-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is verantwoord beleggen?... 3 3. Waarop richten wij ons in het kader van verantwoord beleggen?... 4

Nadere informatie

Voor een beter milieu.

Voor een beter milieu. Voor een beter milieu. Milieubewust ondernemen, in uw voordeel De zorg voor een beter klimaat zit Berendsen in de genen. We willen onze ecologische voetafdruk zo klein mogelijk houden, en daarom leveren

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit

Nadere informatie

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Brochure Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord (MVB) Beleggen en

Nadere informatie

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 3 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid...

Nadere informatie

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment

Nadere informatie

Duurzaamheidsanalyse bedrijven

Duurzaamheidsanalyse bedrijven De inspanningen van bedrijven op het vlak van duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen worden door KBC Asset Management beoordeeld volgens een evaluatiemodel dat werd opgesteld in samenwerking

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Versie 29-05-2017 Versie 29-05-2017 Maatschappelijk verantwoord Beleggen en Corporate governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Gedragscode. Looops B.V. Januari Gedragscode algemeen/60/004 Pagina! 1 van! 5

Gedragscode. Looops B.V. Januari Gedragscode algemeen/60/004 Pagina! 1 van! 5 Gedragscode Looops B.V Januari 2019 Gedragscode algemeen/60/004 Pagina! 1 van! 5 Gedragscode algemeen/60/004 Pagina! 2 van! 5 Het beleid dat Looops voert, is vanuit een breed maatschappelijk bewustzijn,

Nadere informatie

Beleid ethisch beleggen

Beleid ethisch beleggen Beleid ethisch beleggen 1. Inleiding Ethisch of verantwoord beleggen houdt verband met maatschappelijk verantwoord ondernemen 1. Dit laatste komt erop neer dat ondernemers rekening houden met de omgeving

Nadere informatie

ETHISCHE CODE LEVERANCIERS

ETHISCHE CODE LEVERANCIERS ETHISCHE CODE LEVERANCIERS WAT VERWACHTEN WIJ VAN ONZE LEVERANCIERS? Lyreco zet zich in om zaken te doen met een krachtig engagement voor de rechten van het individu en de ecologie van onze planeet. Enkele

Nadere informatie

Rapportage maatschappelijk verantwoord beleggen over 2017

Rapportage maatschappelijk verantwoord beleggen over 2017 Rapportage maatschappelijk verantwoord beleggen over 2017 1. Inleiding Onder maatschappelijk verantwoord beleggen wordt verstaan dat bij de wijze van beleggen rekening wordt gehouden met sociale, milieu-

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Beleid. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten juli 2019

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Beleid. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten juli 2019 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten juli 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Maatschappelijk Verantwoord Beleggen 4 2.1 Algemeen 4 2.2. Onze MVB-overtuigingen

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit

Nadere informatie

Vattenfall Gedragscode voor leveranciers

Vattenfall Gedragscode voor leveranciers Vattenfall Gedragscode voor leveranciers Introductie Vattenfall levert energie voor de maatschappij van vandaag en draagt bij aan het energiesysteem van morgen. Bij de uitvoering van onze bedrijfsactiviteiten

Nadere informatie

MN Supplier Code of Conduct

MN Supplier Code of Conduct MN Supplier Code of Conduct Visie Maatschappelijk Verantwoorde Bedrijfsvoering Een duurzame uitvoering van de pensioen- en sociale regelingen en verzekeringen van onze opdrachtgevers geven wij vorm door

Nadere informatie

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen 1. Inleiding Het Molenaarspensioenfonds heeft een beleggingsbeleid waar Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (MVB) nadrukkelijk onderdeel van uitmaakt. Uiteraard

Nadere informatie

1. ALGEMENE RICHTLIJNEN

1. ALGEMENE RICHTLIJNEN Beleggingsstatuut JULI 2015 1. ALGEMENE RICHTLIJNEN 1.1. Statutaire doelstelling De Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF, zich beroepend op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, stelt

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds Achmea

Maatschappelijk verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds Achmea Maatschappelijk verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds Achmea Inleiding In de strategie van Stichting Pensioenfonds Achmea (SPA) is vastgelegd dat SPA wil bijdragen aan een duurzame samenleving.

Nadere informatie

bpfbouw Maatschappelijk verantwoord beleggen

bpfbouw Maatschappelijk verantwoord beleggen bpfbouw Maatschappelijk verantwoord beleggen INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 3 2 Wat is maatschappelijk verantwoord beleggen? 4 3 Waarom willen wij maatschappelijk verantwoord beleggen? 6 4 Hoe willen wij maatschappelijk

Nadere informatie

VERANTWOORD BELEGGINGSBELEID

VERANTWOORD BELEGGINGSBELEID Providence Capital NV Meerweg 7, 1405 BA Bussum Postbus 286, 1400 AG Bussum Nederland T +31 (0)35 6926 750 F +31 (0)35 6926 740 info@providencecapital.eu www.providencecapital.eu ProvCapBussum VERANTWOORD

Nadere informatie

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat

Nadere informatie

Wij streven naar doorlopende verbetering van duurzaamheid als kernpunt in alle activiteiten waarin wij betrokken zijn.

Wij streven naar doorlopende verbetering van duurzaamheid als kernpunt in alle activiteiten waarin wij betrokken zijn. WERKPLEKREGELS VOOR DE LEVERANCIER VAN ELECTROLUX Let op: dit is een vertaling van de originele Engelstalige Werkplekregels voor de Leverancier. De vertaling dient uitsluitend voor informatieve doeleinden.

Nadere informatie

MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT

MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT 14 SEPTEMBER 2017 Inhoudsopgave Wat verandert er?... 3 Duurzaam beleggen... 4 Engagement... 4 Uitsluiting... 4 Duurzame indexen... 4 Hoeveel

Nadere informatie

Rabobank Pensioenfonds: beleid duurzaam beleggen

Rabobank Pensioenfonds: beleid duurzaam beleggen 1 Rabobank Pensioenfonds: beleid duurzaam beleggen Aanleiding Het Rabobank Pensioenfonds (RPF) heeft duurzaam beleggen hoog in het vaandel staan. De ambitie is om op dit gebied een vooraanstaand fonds

Nadere informatie

Richtlijn Financieel Beheer Goede Doelen Richtlijn vastgesteld op 22 juni 2017

Richtlijn Financieel Beheer Goede Doelen Richtlijn vastgesteld op 22 juni 2017 Richtlijn Financieel Beheer Goede Doelen Richtlijn vastgesteld op 22 juni 2017 Deze richtlijn heeft betrekking op reserves en fondsen en het verantwoord beheer daarvan. Hierbij gaat het om alle vormen

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie 14-04-2016

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie 14-04-2016 Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Versie 14-04-2016 Versie 14-04-2016 Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Verklaring van beleggingsbeginselen

Verklaring van beleggingsbeginselen Verklaring van beleggingsbeginselen Inleiding Stichting Pensioenfonds APF (APF) voert de pensioenregeling uit voor de (voormalige) werknemers van AkzoNobel. Om de pensioenen te kunnen uitkeren, ontvangt

Nadere informatie

KPMG. leveranciers. home.kpmg/be. KPMG gedragscode voor leveranciers

KPMG. leveranciers. home.kpmg/be. KPMG gedragscode voor leveranciers KPMG gedragscode voor leveranciers home.kpmg/be KPMG gedragscode voor leveranciers 1 Contents Voorwoord 3 4 5 6 8 9 10 11 Voorwoord Integriteit Arbeidsomstandigheden en mensenrechten Verbod op betrokkenheid

Nadere informatie

BELEGGINGSSTATUUT VAN KWF KANKERBESTRIJDING

BELEGGINGSSTATUUT VAN KWF KANKERBESTRIJDING BELEGGINGSSTATUUT VAN KWF KANKERBESTRIJDING Artikel 1. Vaststelling en reikwijdte 1.1 Dit statuut (hierna: het Statuut ) is vastgesteld in de vergadering van de Raad van Toezicht van de Stichting Koningin

Nadere informatie

Welke beleggingen sluiten wij uit?

Welke beleggingen sluiten wij uit? Ons verantwoord beleggingsbeleid Wij hebben de taak om het beste beleggingsresultaat te behalen in het belang van onze deelnemers. Beleggen doen wij graag verantwoord. Daarom houden wij rekening met milieu,

Nadere informatie

Internationale verdragen: overig. + ILO-declaraties en principes. + OESO-richtlijnen. + Parijs-akkoord

Internationale verdragen: overig. + ILO-declaraties en principes. + OESO-richtlijnen. + Parijs-akkoord + Internationale verdragen: overig + Internationale verdragen: overig + ILO-declaraties en principes + OESO-richtlijnen + Parijs-akkoord + Sustainable Development Goals (SDG s) + UN Global Compact 02.01

Nadere informatie

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds INTRODUCTIE Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in

Nadere informatie

Gedragscode zakelijke partner

Gedragscode zakelijke partner Gedragscode zakelijke partner Inhoud Inleiding 1.1 Achtergrond en reikwijdte van de code 1.2 Evaluatie en naleving van zakelijke partners 1.3 Vertrouwelijkheid 1.4. Onderaannemers De bedrijfsvoering van

Nadere informatie

RICHTLIJN FINANCIEEL BEHEER GOEDE DOELEN

RICHTLIJN FINANCIEEL BEHEER GOEDE DOELEN RICHTLIJN FINANCIEEL BEHEER GOEDE DOELEN Deze richtlijn heeft betrekking op reserves en fondsen en het verantwoord beheer daarvan. Hierbij gaat het om alle vormen van beheer, dat wil zeggen alle spaar-

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit document

Nadere informatie

ILO-VERKLARING BETREFFENDE DE FUNDAMENTELE PRINCIPES EN RECHTEN OP HET WERK

ILO-VERKLARING BETREFFENDE DE FUNDAMENTELE PRINCIPES EN RECHTEN OP HET WERK Toelichting In het onderstaande zijn de afzonderlijke elementen van het normatieve kader integraal opgenomen en worden ze nader toegelicht en beschreven. Daarbij wordt aandacht besteed aan de volgende

Nadere informatie

MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT

MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT 28 SEPTEMBER 2017 Inhoudsopgave Wat verandert er?... 3 Duurzaam beleggen... 4 Duurzame indexen... 4 Hoeveel bedrijven worden uitgesloten?...

Nadere informatie

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding In de strategie van Pensioenfonds Achmea is vastgelegd dat het fonds wil bijdragen aan een duurzame samenleving. Dit is vertaald in de volgende kritische

Nadere informatie

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Brochure Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (MVB) en

Nadere informatie

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen 11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen

Nadere informatie

Gedragscode. SCA Gedragscode

Gedragscode. SCA Gedragscode SCA Gedragscode 1 Gedragscode SCA Gedragscode SCA wil op sociaal- en milieutechnisch verantwoorde wijze omgaan met haar belanghebbenden en op basis van respect, verantwoordelijkheid en uitmuntendheid een

Nadere informatie

OVEREENKOMST TUSSEN. SECURITAS AB (publ) UNION NETWORK INTERNATIONAL DE ZWEEDSE UNIE VOOR TRANSPORTWERKERS (SWEDISH TRANSPORT WORKERS UNION) OVER

OVEREENKOMST TUSSEN. SECURITAS AB (publ) UNION NETWORK INTERNATIONAL DE ZWEEDSE UNIE VOOR TRANSPORTWERKERS (SWEDISH TRANSPORT WORKERS UNION) OVER Gelieve er nota van te nemen dat dit een vertaling is van een origineel document in het Engels. OVEREENKOMST TUSSEN SECURITAS AB (publ) EN UNION NETWORK INTERNATIONAL EN DE ZWEEDSE UNIE VOOR TRANSPORTWERKERS

Nadere informatie

Populair beleggingsplan

Populair beleggingsplan Populair beleggingsplan versie oktober 2015 1 Inhoudsopgave Waarom belegt het pensioenfonds? 4 Wat is het doel van beleggen? 4 Wat levert beleggen op? 4 Er gaan toch ook risico s gepaard met beleggen?

Nadere informatie

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Stichting Spoorwegpensioenfonds Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Algemeen Het Spoorwegpensioenfonds (SPF) belegt het pensioenvermogen van haar deelnemers. Een belangrijk onderdeel van deze beleggingen

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is

Nadere informatie